Programy-logistyka oblotów samolotu PZL TC II ORLIK jako ocena stanu technicznego obiektu

Podobne dokumenty
Analiza systemu obsługowego samolotu ORLIK PZL-130 TC-11

Mechanika lotu. TEMAT: Parametry aerodynamiczne skrzydła samolotu PZL Orlik. Anna Kaszczyszyn

Antonov An-2 / PROCEDURA STARTOWA

TECHNIKA I EKSPLOATACJA

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Samolot PZL-104 Wilga 35; SP-AGN; r., Dęblin ALBUM ILUSTRACJI

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Samolot Piper PA Cherokee Archer II; SP-GFT; r., Pastewnik ALBUM ILUSTRACJI

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Samolot ultralekki Aerospool WT-9 Dynamic; SP-SPEC; r., Jejkowice k/rybnika ALBUM ILUSTRACJI

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Samolot Cessna F 150 L; SP-KAO; r., lotnisko Piastów k/radomia (EPRP) ALBUM ILUSTRACJI

Wyposażenie Samolotu

URZĄD LOTNICTWA CYWILNEGO

M I N IS TE R S TW O IN F R A S TR U K TU R Y PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH. zdarzenie nr: 80/07. statek powietrzny ATR , SP-LFD

PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH. Informacja o zdarzeniu [raport] Rodzaj zdarzenia: Data zdarzenia: 10 listopada 2012 r.

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Samolot ultralekki Gemini Eol 2S; OK-JUA81; r., Warszawa-Marymont ALBUM ILUSTRACJI

Na rysunku 2 przedstawiono w sposób graficzny zmiany, jakim zostały poddany pokład samolotu Tu-154M nr 101 (90A837).

Dlaczego MP-02 Czajka?

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Samolot ultralekki Dallach D4BK Fascination; OK-MUF22; r., lotnisko Łososina Dolna [EPNL]

PL B1. Svensson Jngemar,Głosków,PL Svensson Karol,Głosków,PL BUP 15/ WUP 07/09. Groszkowski Przemysław

PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Samolot RV-6A; SP-KPC; r.,nadrybie DWÓR ALBUM ZDJĘĆ

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Samolot ultralekki Aviasud Mistral; OK-KUD10; r., Kamieńsk-Orla Góra ALBUM ILUSTRACJI

Prezes Fundacji: Tomasz Czekajło Wiceprezes Fundacji: Tomasz Gałek

M I N IS TE R S TW O IN F R A S TR U K TU R Y PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH WYPADEK. Zdarzenie nr: 23/05

ZAPYTANIE OFERTOWE/FORMULARZ OFERTOWY

URZĄD LOTNICTWA CYWILNEGO

PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH RAPORT KOŃCOWY

Warszawa, dnia 18 lipca 2014 r. Poz. 950 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY I ROZWOJU 1) z dnia 17 lipca 2014 r.

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Samolot ultralekki Zlin Savage; OK-NUR04; r., Uzarzewo k/poznania ALBUM ILUSTRACJI

PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH WYPADEK. zdarzenie nr: 1210/15. statek powietrzny: samolot kategorii Specjalnej TS-8 Bies, SP-YBD

PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH RAPORT KOŃCOWY

Silnik AFB AKN. Jałowy bieg (ciepły silnik, temperatura płynu chłodzącego nie niższa niż 80 C. Numer 0 (dziesiętne wartości wskazań)

Audi A8 od 2003 > Automatyczna skrzynia biegów 09L od modelu roku 2003

PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH. Informacja o zdarzeniu [raport]

Bezzałogowe statki powietrzne w Polsce podstawy prawne. Zespół ds. bezzałogowych statków powietrznych Urząd Lotnictwa Cywilnego

ZAPYTANIE OFERTOWE/FORMULARZ OFERTOWY

ALBUM ZDJĘĆ. Wypadek nr: 269/06 samolot Piper PA T Seneca III; D-GEPA 4 września 2006 r. Gałków Mały k. Koluszek

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Samolot ultralekki Dedal KB; SP-SZKB; r., Łódź ALBUM ILUSTRACJI

GRAWITACYJNE SYSTEMY ODDYMIANIA SYSTEMY ELEKTRYCZNE I PNEUMATYCZNE PORÓWNANIE

PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH. Informacja o zdarzeniu [Raport] Rodzaj zdarzenia: Data zdarzenia: 7 maja 2016 r. Miejsce zdarzenia:

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Samolot kategorii specjalnej TS-8 Bies; SP-YKE; r., lotnisko Świdnik [EPSW] ALBUM ILUSTRACJI

Mi-2 NA PŁOZACH PRYWATNA MODYFiKACJA POLSKiEGO ŚMiGŁOWCA

Kursy. operatorów bezzałogowych statków powietrznych. Warszawa

Silniki AJM ARL ATD AUY

PLAN STUDIÓW STACJONARNYCH STOPNIA II. kierunek TRANSPORT - przedmioty wspólne (krk) rozdział zajęć programowych na semestry

PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH

PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH RAPORT KOŃCOWY Z BADANIA POWAŻNEGO INCYDENTU LOTNICZEGO

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Samolot Cessna 152-II; SP-KSO; r., Żerniki ALBUM ILUSTRACJI

Silnik AHU. Jałowy bieg (ciepły silnik, temperatura płynu chłodzącego nie niższa niż 80 C. Numer 0 (dziesiętne wartości wskazań)

Warszawa, dnia 18 grudnia 2013 r. Poz. 113

ZAPYTANIE OFERTOWE/FORMULARZ OFERTOWY

2. Oferujemy czas reakcji serwisu..od zgłoszenia usterki/awarii. Minimalne wymagania Zamawiającego

Przyjazny układ sterowania dla samolotów w lekkich

SYMULATOR DIAGNOSTYCZNY STATKU POWIETRZNEGO W TECHNOLOGII WIRTUALNEJ

PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH RAPORT KOŃCOWY Z BADANIA POWAŻNEGO INCYDENTU LOTNICZEGO

PODSUMOWANIE MIESIĄCA STYCZNIA 2010 W ZAKRESIE BEZPIECZEŃSTWA LOTÓW

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej. (Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA

PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH RAPORT KOŃCOWY

ALBUM ILUSTRACJI. z wypadku samolotu ultralekkiego EV-97 Eurostar; OK-HUR23 14 kwietnia 2007 r., lądowisko Kazimierza Mała

Regulamin konkursu Bezzałogowy Statek Powietrzny (BSP)- [edycja 2008]

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

Wyposażenie Samolotu

Ogólne informacje o układzie pneumatycznym. Konstrukcja układu pneumatycznego. Definicje PGRT. Zbiornik sprężonego powietrza

Warszawa, dnia 15 lutego 2012 r. Poz. 36. DECYZJA Nr 26/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 10 lutego 2012 r.

TYP: SZD-50-3 PUCHACZ Świadectwo typu: BG-182/1

Audi A > - automatyczna skrzynia biegów 09L Audi A4 Cabriolet 2003> - automatyczna skrzynia biegów 09L

PLAN STUDIÓW STACJONARNYCH STOPNIA II. kierunek TRANSPORT - przedmioty wspólne (krk)

Silniki AGP AGR AHF ALH AQM ASV

PROJEKT LAF RP Załącznik nr 3 do rozporządzenia. Świadectwo kwalifikacji pilota motolotni (PHGP)

Odczytywanie bloku wartości mierzonych Audi A6 1998> - multitronic 01J od modelu roku 1998

Małe samoloty, odpowiadające temu określeniu, są oficjalnie klasyfikowane przez polskie prawo jako:

Ogólne informacje o układzie pneumatycznym

Kombajny zbożowe C5000 marki DEUTZ-FAHR: co nowego?

Bloki wartości mierzonych sterownika -J361-, silnik AEH, AKL

PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH

Ad.1 Urządzenie do uruchamiania samolotów ASU air starter Wymagania:

M I N IS TE R S TW O IN F R A S TR U K TU R Y PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH. Wypadek. zdarzenie nr: 715/09. statki powietrzne:

M I N IS TE R S TW O IN F R A S TR U K TU R Y PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH WYPADEK. Zdarzenie nr: 242/08

PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH RAPORT KOŃCOWY

PROGRAM OPERACYJNY INNOWACYJNA GOSPODARKA Technologia wdrożenia do praktyki gospodarczej nowego typu wiropłatowego statku powietrznego

1. Sposób wykonywania kręgu:

RAPORT KOŃCOWY. z badania zdarzenia statku powietrznego o maksymalnym ciężarze startowym nie przekraczającym 2250 kg *

Analiza drgań skrętnych wału śmigłowego silnika lotniczego PZL-200 podczas pracy z zapłonem awaryjnym

Informacje dla kierowcy/użytkownika instalacji gazowej opartej na systemie elektronicznym LS Next

Wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Samolot Cessna TU-206G Mk I Turbo Stationair 6, SP-ASI; r., lotnisko Krępa Słupska [EPSK]

SANDERO Stepway. Twoja DACIA SANDERO zł. Kod konfiguracji 3OI9PZ

Rozmieszczenie przyrządów sterowania i wyposażenia pojazdu szkoleniowego SUZUKI SWIFT COMFORT 1.2 (wersja )

Specyfikacje techniczne ST Rozruch mechaniczny, hydrauliczny i technologiczny SPECYFIKACJA TECHNICZNA ST 16.00

PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH. Informacja o zdarzeniu [raport] Zalecenia:

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Samolot ultralekki TECNAM P92 Echo 2000RG; LY-BBR; r., Rybnik-Niewiadom ALBUM ILUSTRACJI

Warszawa, dnia 23 lutego 2015 r. Poz. 3

INSTRUKCJA SZKOLENIA DO UZYSKANIA LICENCJI PILOTA SZYBOWCOWEGO Rozdział 2

YZ Wskazówka: pola wskazań, które nie są pokazywane lub mają podwójne zastosowanie nie są wymienione w poszczególnych grupach wskazań!

WYKAZ LISTÓW SERWISOWYCH I BIULETYNÓW ŚMIGŁOWCÓW PZL SW-4

SPRAWDZANIE STANU TECHNICZNEGO. MOTOCYKL YAMAHA XJ6N PRZEZNACZENIE EGZAMIN NA PRAWO JAZDY KAT. A

Regulamin konkursu Bezzałogowy Statek Powietrzny (BSP)- [edycja 2010]

Józef Brzęczek Ograniczenia w korzystaniu z lekkich statków powietrznych ze względu na możliwość wystąpienia oblodzenia

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Samolot PZL M Iskierka; SP-DIF; r., lotnisko Mielec [EPML] ALBUM ILUSTRACJI

LODGY. Twoja DACIA LODGY zł. Kod konfiguracji FVOG9S

UMOWA NR.. na wykonanie usługi szkolenia teoretycznego i symulatorowego personelu latającego wykonującego loty na śmigłowcu Mi-8

Transkrypt:

KRZYSZKOWSK Andrzej 1 ZAWSZA Tomasz 2 ZĘBA Paweł 3 Programy-logistyka oblotów samolotu PZL TC ORLK jako ocena stanu technicznego obiektu WSTĘP Jednym z najważniejszych czynników bezpiecznego lotnictwa jest stan techniczny statku powietrznego, który powinien charakteryzować się możliwie jak najwyższym stopniem niezawodności. Na niezawodność samolotu wpływa jego konstrukcja, [5,6] a także ilość oraz jakość obsług dokonywanych przez naziemny personel techniczny [2]. Ważną rolę w tej kwestii odgrywa również pilot, ponieważ dokonuje on oceny statku powietrznego zarówno przed jak i w trakcie lotu. Głównym celem personelu naziemnego jest wykazanie dobrego stanu technicznego obiektu poprzez pozytywne i wiarygodne oceny zdatności technicznej samolotu do lotu po jego obsłudze usprawnieniu i naprawie [3]. W pracy przedstawiono procedury programy oblotów które mają zapewnić bezpieczeństwo oraz komfort lotów. Rys. 1 Samolot szkoleniowy PZL-130 Orlik [źródło: J.W. 4938] Obiekt badań to samolot PZL-130 TC- Orlik (Rys. 1) -jest to szkolno-treningowy samolot śmigłowy przeznaczony do szkolenia podstawowego i zaawansowanego pilotów zawodowych, budowany w PZL "Warszawa-Okęcie". Aeroplan ten był poddawany wielokrotnym modernizacja w celu poprawy jego osiągów. Najistotniejsze zmiany modernizacji wersji TC- na wersję TC- dotyczyły: wielkości skrzydeł, geometrii steru kierunku oraz wymiany silnika [9]. 1. CHARAKTERYSTYKA SAMOLOTU Konstrukcja aeroplanu jest całkowicie metalowa z pracującym pokryciem. Maszyna ta zbudowana jest w układzie klasycznym jako wolnonośny dolnopłat napędzany turbinowym silnikiem śmigłowym. Samolot został zaprojektowany zgodnie z normami zdatności FAR PART 23 z poprawką 28 dla szerokiego zakresu faz szkolenia i treningu pilotów wojskowych [5]. Rezultatem specyficznego projektu samolot ma właściwości lotno-pilotażowe zbliżone do właściwości samolotów z napędem odrzutowym. Zdecydowała o tym koncepcja przyjęta przez konstruktorów: 1 UTH Radom ul. Malczewskiego 27 Wydział Transportu i Elektrotechniki, a.krzyszkowski@uthrad.pl 2 UTH Radom ul. Malczewskiego 27 Wydział Transportu i Elektrotechniki, t.zawisza@uthrad.pl 3 UTH Radom ul. Malczewskiego 27 Wydział Transportu i Elektrotechniki, p.zieba@uthrad.pl 7643

ogólna geometria samolotu, a także skrzydło o małym wydłużeniu i o dużym obciążeniu powierzchni nośnej, jak również małe obciążenie mocy, kompozycja wnętrza kabiny pod względem ergonomii i wyposażenia w przyrządy zbliżone wyglądem do standardowej kabiny samolotu odrzutowego. Zestawienie niedużych wymiarów gabarytowych, niedużej masy własnej i sporej mocy silnika daje doskonałe osiągi: zarówno prędkość poziomą jak i wznoszenia, a także możliwość podwieszenia ładunku. Wyposażenie pozwala na wykonywanie lotów w każdych warunkach atmosferycznych, zarówno w dzień jak i w nocy [1]. 2. OCENA STANU TECHNCZNEGO PRZEZ PLOTA 2.1. Przed lotem Pilot przed wykonaniem lotu zobligowany jest do wykonania ściśle określonych zadań w ściśle określonej kolejności, które służą do zweryfikowania zdatności statku powietrznego do lotu [3]. Zadania te można podzielić na następujące etapy: Rys.2. Zadania pilota przed lotem [opracowanie własne] Czynności wstępne [4,5] Czynności wstępne rozpoczynają się od bryfingu, na którym pilotowi zostają postawione zadania, a odbywa się to około 2 godziny przed rozpoczęciem lotów. Od tego momentu lotnik indywidualnie przygotowuje się do wyznaczonych zadań. Po zakończeniu przygotowywania pilot otrzymuje od technika meldunek o gotowości samolotu do lotu. W meldunku zawarte są takie informacje jak: Stan techniczny samolotu Wariant napełnienia Obsługi wykonywane w ostatnim czasie Niesprawność samolotu w ostatnim czasie Sprawdzenie środków bezpieczeństwa [4,5] W ramach oględzin pilot powinien sprawdzić: czystość stanowiska 7644

czy w pobliżu stanowiska znajdują się wymagane środki przeciwpożarowe czy znajdują się podstawki pod kołami czy w pobliżu samolotu nie znajdują się przedmioty które mogą przeszkodzić w wykołowaniu Zewnętrzny przegląd samolotu Pilot dokonuje przeglądu w obecności technika według ściśle określonej trasy (Rys. 3). W ramach tego przeglądu należy sprawdzić: Rys. 3. Zewnętrzny przegląd samolotu [opracowanie własne] a) silnik: zdjęcie ustalaczy śmigła i stan śmigła zdjęcie przesłon wlotu do silnika i z rur gazów wylotowych czy nie ma podcieków oleju osłony silnika, zapięcie zamków czystość chwytów powietrza stan reflektora b) podwozie przednie: stan goleni i spięcie nożyc amortyzator i instalację hydrauliczną na podcieki stan opony wskaźnik mech. wypuszczonego podwozia armaturę lampki podwozia c) podwozie główne prawe: amortyzator i instalację hydrauliczną na podcieki pokrywę podwozia, stan ogólny stan zużycia opony linkę uziemienia 7645

armaturę lampki podwozia d) skrzydło prawe: zawory zlewu paliwa na podcieki wskaźnik mechaniczny wypuszczonego podwozia zamknięcie korków wlewu paliwa i ich zakontrowanie czystość rurki Pitot'a czystość nadajnika przeciągnięcia armaturę lampki pozycyjnej zdjęcie ustalacza lotki lotkę, swobodę wychyleń, luzy połączeń, stan flettnera klapę e) usterzenie: zdjęcie ustalaczy steru kierunku i wysokości ster wysokości, swobodę wychylenia, luzy połączeń ster kierunku trymery sterów kierunku i wysokości, neutralne położenie armaturę lampki pozycyjnej f) lewy bok kadłuba zamknięcie luków agregatów g) skrzydło lewe klapę zdjęcie ustalacza lotki lotkę, swobodę wychyleń, luzy połączeń, stan flettnera trymer lotki, neutralne położenie, luz połączeń armaturę lampki pozycyjnej i stan reflektora zamknięcie korków wlewu paliwa i ich zakontrowanie wskaźnik mechaniczny wypuszczonego podwozia zawory zlewu paliwa na podcieki h) podwozie główne lewe: amortyzator i instalację hydrauliczną na podcieki pokrywę podwozia, stan ogólny, luzy mikrowyłącznik na wahaczu, stan, rozwarcie stan opony linkę uziemienia armaturę lampki podwozia i) kabina wszystkie przełączniki oraz wyłączniki są w pozycji wyłączonej wygląd wskaźników i elementów sygnalizacyjnych nie budzi zastrzeżeń kabina jest czysta fotel katapultowy został przyszykowany stan ciśnienia w instalacji awaryjnego wypuszczania podwozia jest w normie wyłączenie akumulatora i prądnicy położenie dźwigni sterowania podwoziem [1, 7] Czynności wykonywane po zajęciu miejsca w kabinie Po zajęciu miejsca w kabinie pilot powinien: 1. Wykonać czynności związane z fotelem 2. Założyć hełm i podłączyć go do gniazda radiowego 3. Podłączyć wyposażenie osobiste 4. Dokonać sprawdzania otwarcia oraz zaplombowania zaworu przeciwpożarowego 5. Zablokować hamulec zasadniczy znajdujący się w pierwszej kabinie 6. Sprawdzić czy dźwignia hamulca zasadniczego jest odhamowana 7646

7. Zwolnić dźwignię hamulca postojowego 8. Sprawdzić układ sterowania 9. Włączyć akumulator 10. Sprawdzić sygnalizację świetlną 11. Wyłączyć akumulator 12. Sprawdzić wychylenie i chowanie klap 13. Sprawdzić sterowanie trymerów wysokości, lotek i steru kierunku oraz awaryjny wyłącznik trymerów 14. Sprawdzić płynność ruchu dźwigni mocy 15. Sprawdzić wskazania paliwomierzy 16. Sprawdzić wyposażenie nawigacyjne oraz radiowe 17. Sprawdzić łączność telefoniczną między kabinami Diagnostyka silnika po uruchomieniu Po naciśnięciu przycisku ZAPŁON pilot obserwuje najważniejszy parametr, którym jest TT, czyli temperatura między turbinami. W międzyczasie uruchamia silnik, który powinien zadziałać do 12 s. Jeżeli to nie nastąpi to przerywa rozruch silnika i zgłasza problem. Po udanym uruchomieniu silnika sprawdza w dalszym ciągu TT a także FP ciśnienie paliwa OP ciśnienie oleju Np obroty śmigła Ng obroty sprężarki TRQ moment obrotowy V -- napięcie prądnicy Daje znak technikowi SP do odłączenia naziemnego źródła zasilania. Podgrzanie silnika 1. Przez technika SP przed pierwszym wylotem samolotu. 2. Podgrzanie silnika wykonywane jest przez pilota w trakcie kołowania na drogę startową. Wykołowanie Po uzyskaniu zgody na wykołowanie przez TOWER (wieżę kontroli lotów) pilot: Daje znać technikowi samolotu na wyjęcie podstawek spod kół podwozia Wyjmuje zabezpieczania z fotela katapultowego Daje znać technikowi statku powietrznego o gotowości do wykołowania Technik potwierdza znak o gotowości i daje zgodę na wykołowanie Pilot zwalnia hamulec postojowy, zwiększa obroty sprężarki i wykołowuje 2.2. Po locie Po wylądowaniu oraz wyłączeniu urządzeń pokładowych pilot zobowiązany jest zgłosić technikowi samolotu spostrzeżenia i uwagi dotyczące sprawności samolotu. Jeśli samolot jest sprawny to potwierdza ten fakt technikowi, jeśli natomiast zaistniałaby niesprawność to pilot ma obowiązek wpisać ją do KARTY OBSŁUG BEŻĄCEJ. Wpis o niesprawności powinien zawierać informacje, w której minucie lotu wystąpiła, w jakich warunkach lotu, objawy sygnalizowane i zauważone przez pilota. Samolot taki nie może być dopuszczony do lotu przed: wyjaśnieniem przyczyn i okoliczności zaistniałej niesprawności, usunięcia jej, sprawdzenia poprawności pracy i wykonania wyjaśniającego wpisu zawierającego analizę niesprawności, sposobu jej usunięcia oraz podpisów usuwającego niesprawność i kontrolującego jej usunięcie [7]. 7647

3. PROGRAMY OBLOTÓW EKSPLOATACYJNYCH 3.1. nformacje ogólne Oblot techniczny jest wykonywany w celu sprawdzenia działania samolotu w locie. Loty sprawdzające samolotu PZL-130 TC- wykonuje się według: Programów A1 i A2 po modernizacji wersji TC-1 do wersji TC- jak również po remontach głównych wersji TC- Programu B po wymianie lub demontażu skrzydeł i usterzenia, a także układu sterowania samolotem Programu C po wymianie silnika, bądź jego podzespołów, niestatecznego działania silnika, jego regulacji, a także po wymianie śmigła oraz jego podzespołów. W sytuacji, gdy wymienione zostaje wyłącznie śmigło bądź jego podzespoły, a także po ich regulacji program C wykonywany jest z pominięciem punktów 11 i 12. Program D po wykonaniu obsług okresowych, a także po długotrwałym postoju Programu SH po wymianie bądź naprawie sztucznego horyzontu, a także po uwagach osoby pilotującej, które dotyczą niewłaściwej pracy tego przyrządu Programu SB po wymianie albo naprawie busoli Programu SGPS po wymianie lub naprawie odbiornika nawigacji satelitarnej Programu ST po wymianie bądź naprawie transpondera. Wykonuje się ten program łącznie ze sprawdzeniem radiowysokościomierza oraz wysokościomierza barometrycznego. Wszystkie obloty powinno się wykonywać zgodnie z nstrukcją Lotów Próbnych w Lotnictwie Sił Zbrojnych RP w dwuosobowym składzie załogi. Drugi pilot musi posiadać wyszkolenie pierwszej klasy, a także musi posiadać kwalifikacje na ten typ samolotu. Warunki takie zapewniają przejęcie sterowania w każdym momencie oblotu jak również prawidłowe przeprowadzenie przewidzianych prób z drugiej kabiny. W ramach eksploatacji samolotu na ziemi oraz w powietrzu obowiązują ustalenia zawarte w programie oblotu, a w odniesieniu do elementów które nie zostały określone programem należy zastosować normy i ograniczenia podane w nstrukcji użytkowania i techniki pilotowania samolotu PZL 130TC-. W czasie wykonywania lotu osoba pilotująca musi posiadać schemat oblotu i w pełni wykonać próby w nim przewidziane. W sytuacji niemożliwości wykonania prób w zarządzonej kolejności lot należy przerwać ewentualnie po uzgodnieniu z kierownikiem prób nadzorującym oblot kontynuować dalsze sprawdzanie pomijając elementy programu, które mogą zagrozić bezpieczeństwo lotu. W sytuacji przerwania oblotu, dalsze próby należy wykonywać w następnym locie według tego samego programu. Po uzgodnieniu z kierownikiem prób pozwala się nie wykonać elementów programu wykonanych w poprzednim oblocie, co do których nie było jakichkolwiek zastrzeżeń i kontynuować oblot od elementu, na którym oblot został przerwany. Jeżeli pilot ma zastrzeżenia lub wątpliwości co do prawidłowego przebiegu kontroli, może ją powtórzyć po uzyskaniu zgody od kierownika próby. Sprawdzenie układów sterowania, wskazań przyrządów, jak również systemów sygnalizacji powinny zostać wykonane z obu kabin. Program oblotu jest schematem podstawowym próby. Sprawdzeniu oraz ocenie podlegają wszelkie od warunków technicznych parametry, zjawiska i objawy. Piloci wykonujący oblot powinni je dokładnie określić, podając objawy oraz wskazania przyrządów, przy których wystąpiły. Piloci swoje uwagi i spostrzeżenia powinni na bieżąco przekazywać kierownikowi prób. Załoga powinna umieć przewidywać szczególne sytuacje i potrafić podejmować optymalne decyzje przy ich zaistnieniu. W jednym dniu pilot doświadczalny może odbyć nie więcej niż 4 obloty według programów A1, A2, B, C i D. Meldunki przekazywane przez radio, poza meldunkami standardowymi przy starcie, w strefie i przy lądowaniu, należy składać przy każdej następnej próbie, przed wprowadzeniem oraz po wyprowadzeniu z korkociągu, a także po stwierdzeniu jakichkolwiek odchyleń od norm, które zostały przewidziane w programie oblotu [8, 10]. 7648

Pilot po każdym wykonanym oblocie ma obowiązek wypełnić PROTOKÓŁ WYCĄGU DLA OBLOTÓW EKSPLOATACYJNYCH. Wzór wypełnionego takiego dokumentu jest przedstawiony na Rys. 4. Rys. 4. Protokół wyciągu dla oblotów eksploatacyjnych [8] 7649

4. PROGRAMY OBLOTÓW SPRAWDZEŃ SAMOLOTU 4.1. Oblot według programu A1 Tab 1. Oblot według programu A1 [opracowanie własne] Wykonuje się go po modernizacji wersji TC- do wersji TC- jak również po remontach głównych wersji TC- Wysokość oblotu 2500 m. Czas oblotu Napełnienie zbiorników paliwa Klasa pilota przednia kabina Klasa pilota tylna kabina 60-70 min. Całkowicie napełniony zbiornik paliwa Należy wykonać (Rys. 5.): (1) Sprawdzić samolot przed lotem, uruchomić i sprawdzić parametry pracy zespołu napędowego (15) Sprawdzić układ wentylacji oraz klimatyzacji (2) Sprawdzić układ hamowania (3) Sprawdzić prawidłowość chowania klap oraz podwozia po starcie (4) Sprawdzić pracę zespołu napędowego na wysokości 1000 m przy prędkości 230 ± 10km/h. (5) Sprawdzić wyważenia na wysokości 1000-2500 m. (6) Sprawdzić parametry zespołu napędowego na wysokości 500 m. (8) Sprawdzić stateczność i sterowność na wysokości 1000-2500 m. (7) Sprawdzić charakter oraz prędkość przeciągnięcia, a także ocenić poprawność działania sygnalizacji przeciągnięcia (13) Wykonać akrobacje na wysokości 1000-3000 m (9) Sprawdzić mechanizmy i instalację samolotu (10) Sprawdzić przyrządy pilotażowo-nawigacyjne podczas szybowania z wysokości 1000 na 100m. (16) Ocenić zachowanie się samolotu podczas lądowania i 7650

Rys. 5 Oblot według programu A1 [opracowanie własne] 4.2. Oblot według programu A2 Tab. 2. Oblot według programu A2 [opracowanie własne] Wykonuje się go po modernizacji wersji TC- do wersji TC- jak również po remontach głównych wersji TC- Wysokość oblotu 9000 m. Czas oblotu Napełnienie zbiorników paliwa Klasa pilota przednia kabina Klasa pilota tylna kabina 60-70 min. Pełne zbiorniki wewnętrzne, zbiorniki zewnętrzne napełnione po 40-60 l. i Należy wykonać (Rys. 6 ): (1) Sprawdzić samolot przed lotem, uruchomić i sprawdzić parametry pracy zespołu napędowego (11) Zanotować parametry pracy silnika na wysokości 1000 oraz 9000 m. Sprawdzić działanie instalacji tlenowej. (15) Sprawdzić układ wentylacji oraz klimatyzacji (12) Zanotować parametry pracy zespołu napędowego na wysokości 2000, 4000 oraz 6000 m. Sprawdzić działanie instalacji tlenowej powyżej 4000 m. (13) Wykonać akrobacje na wysokości 1000-3000 m (9) Sprawdzić mechanizmy i instalację samolotu (14) Sprawdzić jak zachowuje się samolot w trakcie wykonywania korkociągów (16) Ocenić zachowanie się samolotu podczas lądowania 7651

Rys. 6 Oblot według programu A2 [opracowanie 4.3. Oblot według programu B Tab. 3. Oblot według programu B [opracowanie własne] Wykonuje się go po wymianie lub demontaży skrzydeł i usterzenia, a także układu sterowania samolotem Wysokość oblotu 3500 m. Czas oblotu Napełnienie zbiorników paliwa Klasa pilota przednia kabina Klasa pilota tylna kabina 55-65 min. Pełne zbiorniki wewnętrzne, zbiorniki zewnętrzne napełnione po 40-60 l. i Należy wykonać (Rys. 7 ): (1) Sprawdzić samolot przed lotem, uruchomić i sprawdzić parametry pracy zespołu napędowego (2) Sprawdzić układ hamowania (3) Sprawdzić prawidłowość chowania klap oraz podwozia po starcie (4) Sprawdzić pracę zespołu napędowego na wysokości 1000 m przy prędkości 230 ± 10km/h. (5) Sprawdzić wyważenia na wysokości 1000-2500 m. (7) Sprawdzić charakter oraz prędkość przeciągnięcia, a także ocenić poprawność działania sygnalizacji przeciągnięcia (13) Wykonać akrobacje na wysokości 1000-3000 m (14) Sprawdzić jak zachowuje się samolot w trakcie wykonywania korkociągów (16) Ocenić zachowanie się samolotu podczas lądowania 7652

Rys. 7 Oblot według programu B [opracowanie własne] 4.4. Oblot według programu C Tab. 4. Oblot według programu C [opracowanie własne] Wykonuje się go po wymianie silnika, bądź jego podzespołów, niestatecznego działania silnika, jego regulacji, a także po wymianie śmigła oraz jego podzespołów. Wysokość oblotu 9000 m. Czas oblotu Napełnienie zbiorników paliwa Klasa pilota przednia kabina Klasa pilota tylna kabina 60-70 min. Całkowicie napełniony zbiornik paliwa Należy wykonać (Rys. 8): (1) Sprawdzić samolot przed lotem, uruchomić i sprawdzić parametry pracy zespołu napędowego (2) Sprawdzić układ hamowania (11) Zanotować parametry pracy silnika na wysokości 1000 oraz 9000 m. Sprawdzić działanie instalacji tlenowej. (12) Zanotować parametry pracy zespołu napędowego na wysokości 2000, 4000 oraz 6000 m. Sprawdzić działanie instalacji tlenowej powyżej 4000 m. 7653

(15) Sprawdzić układ wentylacji oraz klimatyzacji (6) Sprawdzić parametry zespołu napędowego na wysokości 500 m. (16) Ocenić zachowanie się samolotu podczas lądowania Rys. 8 Oblot według programu C [opracowanie własne] 4.5. Oblot według programu D Tab. 5. Oblot według programu D [opracowanie własne] Wykonuje się go po wykonaniu obsług okresowych, a także po długotrwałym postoju. Wysokość oblotu 3500 m. Czas oblotu Napełnienie zbiorników paliwa Klasa pilota przednia kabina Klasa pilota tylna kabina 65-75 min. Pełne zbiorniki wewnętrzne, zbiorniki zewnętrzne napełnione po 40-60 l. Należy wykonać (Rys. 9 ): (1) Sprawdzić samolot przed lotem, uruchomić i sprawdzić parametry pracy zespołu napędowego (2) Sprawdzić układ hamowania (3) Sprawdzić prawidłowość chowania klap oraz podwozia po starcie (4) Sprawdzić pracę zespołu napędowego na wysokości 1000 m przy prędkości 230 ± 10km/h. 7654

(5) Sprawdzić wyważenia na wysokości 1000-2500 m. (6) Sprawdzić parametry zespołu napędowego na wysokości 500 m. (15) Sprawdzić układ wentylacji oraz klimatyzacji (7) Sprawdzić charakter oraz prędkość przeciągnięcia, a także ocenić poprawność działania sygnalizacji przeciągnięcia (13) Wykonać akrobacje na wysokości 1000-3000 m (14) Sprawdzić jak zachowuje się samolot w trakcie wykonywania korkociągów (10) Sprawdzić przyrządy pilotażowo-nawigacyjne podczas szybowania z wysokości 1000 na 100m. (16) Ocenić zachowanie się samolotu podczas lądowania Rys. 9 Oblot według programu D [opracowanie własne] 4.6.. Oblot według programu SH Tab. 1. Oblot według programu SH [opracowanie własne] Wykonuje się go po wymianie bądź naprawie sztucznego horyzontu, a także po uwagach osoby pilotującej, które dotyczą niewłaściwej pracy tego przyrządu Wysokość oblotu 1000-3000 m. Czas oblotu oraz napełnienie zbiorników paliwa Klasa pilota przednia kabina Klasa pilota tylna kabina Określa program szkolenia dla wybranego ćwiczenia Należy wykonać: Sprawdzić sztuczny horyzont podczas wykonywania figur średniego pilotażu. Określić poprawność wskazań przyrządu. Ewentualnie zanotować odchylenia. 7655

4.7. Oblot według programu SB Tab. 7. Oblot według programu SB [opracowanie własne] Wykonuje się go po wymianie albo naprawie busoli. Wysokość oblotu Czas oblotu oraz napełnienie zbiorników paliwa Klasa pilota przednia kabina Klasa pilota tylna kabina Określona w ćwiczeniu wykonywanym z programu szkolenia Określa program szkolenia dla wybranego ćwiczenia Należy wykonać: Sprawdzić przyrządy pilotażowo-nawigacyjne w konfiguracji gładkiej na kursie lądowania na wysokości od 100 do 1000 m. Ewentualnie zanotować odchylenia. 4.8. Oblot według programu SGPS Tab. 8. Oblot według programu SGPS [opracowanie własne] Wykonuje się go po wymianie lub naprawie odbiornika nawigacji satelitarnej Wysokość oblotu Czas oblotu oraz napełnienie zbiorników paliwa Klasa pilota przednia kabina Klasa pilota tylna kabina Określona w ćwiczeniu wykonywanym z programu szkolenia Określa program szkolenia dla wybranego ćwiczenia Należy wykonać: Sprawdzić przyrządy pilotażowo-nawigacyjne i poprawność wskazań odbiornika GPS-KLN-90 na kursie lądowania na wysokości od 100 do 1000 m. Ewentualnie zanotować odchylenia. 4.9. Oblot według programu ST Tab. 9. Oblot według programu ST [opracowanie własne] Wykonuje się po wymianie bądź naprawie transpondera. Wykonuje się ten program łącznie ze sprawdzeniem radiowysokościomierza oraz wysokościomierza barometrycznego. Wysokość oblotu Określona w ćwiczeniu wykonywanym z programu szkolenia Czas oblotu oraz napełnienie zbiorników paliwa Określa program szkolenia dla wybranego ćwiczenia Klasa pilota przednia kabina Klasa pilota tylna kabina 7656

Należy wykonać: Sprawdzić działanie transpondera na ustalonych dwóch wysokościach: 1850 i 2150 m lub 1850 i 2450 m. Ewentualnie zanotować odchylenia. Logistyczna analiza programów oblotów pokazuje na decydujący wpływ człowieka [4,5] w ocenie stanu technicznego obiektu którym jest samolot. Zależność bezpieczeństwa pilota jest w dużym stopniu uwarunkowana pracą personelu naziemnego, co w konsekwencji prowadzi do specyficznych (towarzysko koleżeńskich) nie zawsze oficjalnych relacji uwarunkowanych rangą (stopniem wojskowym), czy pełnioną funkcją. Te ludzkie relacje w literaturze są często pomijane, a maja istotny wpływ na procesy obsługowe i komfort psychiczny pilotów. Streszczenie W pracy przedstawiono programy oblotów samolotów weryfikujące w warunkach rzeczywistych jakość procesów obsługowych, oraz omówiono procedury oceny stanu technicznego istotnie wpływające na bezpieczeństwo samolotu PZL TC ORLK. Słowa kluczowe: eksploatacja, środki transportu powietrznego, logistyka Programy-logistyka of test flights of the PZL TC plane the Eaglet as the evaluation of the technical condition of the object Abstract At the work programs of test flights of planes verifying the quality of service processes in real conditions were presented, as well as assessment processes of the technical condition indeed affecting the safety of the PZL TC plane were discussed Eaglet. Keywords: use, means of transport air, logistics BBLOGRAFA 1. NSTRUKCJA UYTKOWANA TECHNK PLOTOWANA SAMOLOTU PZL-130TC- ORLK Ministerstwo Obrony Narodowej, Dowództwo Sił Powietrznych 2. Kisilowski J., Krzyszkowski A.: Szybka kolej, a transport lotniczy. Konferencja Naukowo- Techniczna Bezpieczeństwo i niezawodność w lotnictwie oraz rozwój lotnictwa w regionach Radom 23-24 sierpnia 2013 3. Krzyszkowski.A., Kozyra J., Zawisza T. Analiza systemu obsługowego samolotu Orlik PZL-130 TC 11. Logistyka 3/2015 4. Krzyszkowwski A. Logistyka a bezpieczeństwo asymetryczne Logistyka 4/2014 5. Krzyszkowski A., Przerembel St., Hawryluk A.: Ocena podatności obsługowej samolotu TS11 skra. Logistyka nr 3/2009 6. Łukasik Z., Krzyszkowski A.: Uwarunkowania logistyczne rozwoju portu lotniczego w Radomiu Konferencja Naukowo-Techniczna Bezpieczeństwo i niezawodność w lotnictwie oraz rozwój lotnictwa w regionach. Radom 23-24 sierpnia 2013 7. Praca zbiorowa,,podstawy UŻYTKOWANA SAMOLOTU PZL-130 TC ORLK, WSOSP, Dęblin 2004 8. PROGRAMY OBLOTÓW EKPLOATACYJNYCH SAMOLOTÓW PZL-130 TC-,,ORLK Dowództwo Sił Powietrznych 9. http://pl.wikipedia.org/wiki/pzl-130_orlik 10. http://www.eskadra.net/eksploatacjaportal.html 7657