STACJA CHRZYPSKO WIELKIE 7(55)2014 PERIODYK POŚWIĘCONY KOLEI MUZEUM HISTORII LINII KOLEJOWYCH STACJA CHRZYPSKO WIELKIE" POŻEGNANIE PLANOWYCH POCIĄGÓW PAROWYCH No i stało się. Wielkie czarne chmury zbierały się nad planowymi przez lata kursami pociągów obsługiwanych parowozami już od dłuższego czasu. Najpierw pozbyto się ich z odcinka Wolsztyn Poznań pod pozorem zbyt częstego wydłużania jazdy, czyli ciągłego notorycznego spóźniania się. Kursy przerzucono na odcinek Wolsztyn Leszno, jako na mniej obłożoną linię, czyli tę, z której byłoby potencjalnie mniej skarg od pasażerów. Dawniej planowe pociągi pod parą jeździły na tych dwóch odcinkach. Jednak i na fragmencie linii 359 pociągi napędzane węglem i woda długo nie pojeździły. Tym razem poszło o finansowanie tych jazd. W tym punkcie były już od dłuższego czasu starcia na linii PKP Cargo województwo Wielkopolskie. W efekcie czego nadszedł dzień, który na długo zapamiętają miłośnicy kolei ostatni dzień planowych pociągów parowych. Już na kilka dni wcześniej do Wolsztyna i okolic zaczęły się zjeżdżać grupki pasjonatów tych maszyn. A w dniu przedostatnim i ostatnim trudno było znaleźć w tych pociągach wolne stojące miejsce. Pociąg KW 77451 z Leszna skończył bieg. Hm? Dziwna ta pustka na peronie mimo wszystko! Wszyscy są pociągu? 1
Ostatnie kursy pociągów, a były to dwie pary dziennie jeździły w następujących godzinach. Pociąg KW 77420 odjazd z Wolsztyna o 06.07; pociąg KW 77451 odjazd z Leszna o 10.03; pociąg KW 77428 odjazd z Wolsztyna o 13.16 oraz pociąg KW 77459 odjazd z Leszna o 16.42. tak było do dnia 30.03, gdyż w ostatnim dniu przedostatni pociąg zostawił wagony w Lesznie, gdzie zostały zwrócone Przewozom Regionalnym, zaś sam parowóz wrócił później luzem do Wolsztyna. W planie ostatniego pociągu parowego pojechał już tylko autobus szynowy. Tak więc ostatnim pociągiem prowadzonym parowozem był pociąg nr KW 77428. Był to jednocześnie ostatni pociąg parowy dostępny za grosze, gdyż od tej chwili, ci najbardziej zainteresowani podróżą pociągami parowymi, Będą mieć tylko do wyboru trochę drogie skopcowozy! Które na dodatek są ściągane ze szlaku w najmniej spodziewanych miejscach! Na koniec, życzymy Parowozowni Wolsztyn szybkiego dogadania się z marszałkiem jak nie tym to innym pod względem finansowym i powrotu pociągów na trasę! Sławomir Fedorowicz Pociąg KW 77428 zbliża się do dawnej stacji Wroniawy. Manewry ze składem pociągu KW 77451 Pociąg KW 77428 opuszcza dawną stację Wroniawy Fotografował: Błażej Matysiak (2014.03.31) 2
HISTORIA NAZW KTÓRYCH NIE BYŁO (3) W tej części artykułu prezentujemy wykaz nazw stacji rozebranej linii do stacji występującej chyba tylko w kolejowych w języku polskim, za naszą południową dokumentacji Pietrzykowice Śląskie kursował granicą, oraz kawałeczek za granica zachodnią. Krótko tramwaj do Ostravy, a dziś w tym miejscu jest silnica, mówiąc wykaz dotyczy stacji, które chcieliśmy chyba czyli szosa! Drugą ciekawostką jest przystanek Závada, zagarnąć w 1945 roku od naszych południowych uruchomiony w 1939 roku pod polską nazwa Stasinek. sąsiadów. Są tu wszelkie stacje, które już raz wzięliśmy Niestety nie wiadomo skąd tę nazwę wzięto. W 1945 w posiadanie w roku 1938. Rok 1945 to tak jakby powrót roku nazwano go w dokumentach Zawada Gołkowice. do przeszłości. Tak przy okazji wzięliśmy sobie prawie Nazwa doprawdy międzynarodowa, gdyż wieś Závada całą linię Racibórz Opava i całą Kravaře ve Slezsku leży w Czechach a Gołkowice leżą w Polsce! To właśnie Hlučín. Co ciekawe poza Hlučín pociągi jeździły tylko w tych Gołkowicach urodził się znakomity polski aktor do końca ostatniej wojny. W Czechosłowacji po śladzie Marian Dziędziel. Sławomir Fedorowicz Wykaz polskich nazw stacji kolejowych w roku 1945, znajdujących się poza obecnymi granicami kraju (cz.2) nazwa w roku 1945 nazwa w roku 1944 nazwa obecna (ostatnia) linia Raspenava Bílý Potok pod Smrkem Rozgorzów Raspenau Raspenava Milanów Mildenau Luh pod Smrkem Milanowiec Mildeneichen Lužec pod Smrkem Gajewnik Lubogoszcz Haindorf-Bad Liebwerda Hejnice Biała Woda Weißbach (Tafelfichte) Bílý Potok pod Smrkem linia Liberec Černousy Kwaśniów Alt Habendorf Stráž nad Nisou Radczyce Schönborn-Ratschendorf Krásná Studánka Mniszek Jezierski Einsiedel Mnišek u Liberce Wojcieszyn Buschullersdorf Oldřichov v Hájích Rozgorzów Raspenau Raspenava Mironież Friedland (Isergebirge) Frýdlant v Čechách Minkowice Minkwitz Minkovice Sławniki Weigsdorf Višňová ----- Tschernhausen Černousy linia Frýdlant v Čechách Jindřichovice pod Smrkem Mironież Friedland (Isergebirge) Frýdlant v Čechách Przymironież Friedland (Isergebirge) Vorstadt Frýdlant v Čechách předměstí Szczepowice Schönwald Fasangarten Krásný Les bažantnice Szczepowice Sudeckie Schönwald (Sudetenland) Krásný Les Rokocin Rückersdorf (Sudetenland) Řasnice Rokociny Rückersdorf (Sudetenland) Haltepunkt Řasnice zastávka Zagaj Hegewald Hajniště Nowe Mieścisko Nustadt (Tafelfichte) Nové Město pod Smrkem Smerek Bärnsdorf (Tafelfichte) Horní Řasnice Słowieńsko Wünschendorf Srbská Hendrychowice Heinersdorf (Tafelfichte) Jindřichovice pod Smrkem linia Frýdlant v Čechách Heřmanice (750 mm) Mironież Friedland (Isergebirge) Frýdlant v Čechách Kromieszyn Kunnersdorf b/friedland Kunratice u Frýdlantu Chwalenice Hermsdorf b/fiedland Haltepunkt Heřmanice zastávka Jerzmanice Śląskie Hermsdorf b/fiedland Heřmanice linia Smržovka Josefův Důl Jaromierzyce Georgenthal-Albrechtsdorf Jiřetín pod Bukovou Antoszewiec Antoniwald Antonínov Ozepów Josefsthal-Maxdorf Josefův Důl linia Trutnov Královec Wojciechowiec Königshan Královec linia Šumperk Krnov Mikołajów Niklasdorf (Schlesien) Mikulovice 3
linia Liberec Harrachov Smereck Tannwad-Schumburg Tanvald Głębock Deszno Tiefenbach-Dessendorf Desná Połom Dolny Unter Polaun Dolní Polubný Szczepków Stefansruh Kořenov zastávka Polno Polaun Kořenov Tkacze Strickerhäuser Harrachov linia Česká Třebová Petrovice u Karviné Bogumin Oderberg Bohumin Nierada Śląska (Nierad) Nierad Dolní Lutyně Dziećmorowice Dittmannsdorf Dětmarovice Kąkolna Kakolna Koukolná Zawada Gołkowice (Stasinek) Stasinek Závada Piotrowice n/olzą (Piotrowice) Petrowitz b/oderberg Petrovice u Karviné linia Louky nad Olší Bohumin Łąki Lonkau Süd Louky nad Olší Łąki Wieś (Łąki Miasto) Lonkau Nord Louky nad Olší zastávka Darków Stonawa (Darków) Darkau-Steinau Stonava Karwina Karwin Karviná-Doly Dąbrowa Śląska Dombrau (Olsa) Doubrava Orłowa Orlau Orlová Rychwałd (Rychwałd Miasto) Reichwaldau Ort Rychvald zastávka Rychwałd Zamek Reichwaldau Schloß Rychvald zámek Bogumin Oderberg Bohumin linia Kravaře ve Slezsku Hlučín Krawarz Deutsch Krawarn Kravaře ve Slezsku Kąty Śląskie Kauthen Kravaře-Kouty Zabrzeg Smołków Oppau (Kreis Ratibor) Dolní Benešov-Zábřeh Beneszów Beneschau b/hultschin Dolní Benešov Koźmice Kosmütz Kozmice Hulczyń Hultschin Hlučín Ludgierzowice Ludgerstal ----- Pietrzykowice Śląskie Przystanek Petershofen Haltepunkt ----- Pietrzykowice Śląskie Petershofen ----- linia Žilina Dětmarovice Mosty Śląskie Mosty Mosty u Jablunkova Łomna Dolna Lomnatal Haltepunkt Bocanovice Jabłonków Jablunkau Návsí Gródek Śląski Grudek Haltepunkt Hrádek Bystrzyca Śląska (Bystrzyca n/olzą) Bystritz Bystřice Wędrynia Wendrein Haltepunkt Vendryně Trzyniec Trzynietz Třinec Końska k/trzyńca Konskau Třinec-Konská Ropica Przystanek (Ropica p.o.) Roppitz Haltepunkt Ropice zastávka Cieszyn Zachodni Teschen Hauptbahnhof Český Těsín Ligotka Ellgoth Haltepunkt Zpupná Lhota Podobora Tiergarten Haltepunkt Chotěbuz Łąki Lonkau Süd Louky nad Olší Łąki Wieś (Łąki Miasto) Lonkau Nord Louky nad Olší zastávka linia Český Těsín Ostrava-Svinov Cieszyn Zachodni Teschen Hauptbahnhof Český Těsín Ligotka Ellgoth Haltepunkt Zpupná Lhota Podobora Tiergarten Haltepunkt Chotěbuz Olbrachcice Albersdorf (Olsa) Albrechtice u Českého Těšína Sucha Górna Ober Suchau Haltepunkt Horní Suchá Sucha Średnia Mittel Suchau Prostřední Suchá Sucha Dolna Nieder Suchau Haltepunkt Dolní Suchá Szumbark Śląski Schlesisch Schumbarg Haviřov 4
linia Frýdek-Místek Český Těsín Dobra Dobrau Dobrá u Frýdku-Místku Wojkowice Wojkowitz b/teschen Haltepunkt Dobratice pod Prašivou Gnojnik Hnojnik Hnojník Trzyciesz (Trzycież) Tritiesch Haltepunkt Střitež u Českého Těšína Ropica Roppitz Ropice Cieszyn Zachodni Teschen Hauptbahnhof Český Těsín Dobra Dobrau Dobrá u Frýdku-Místku linia Petrovice u Karviné Karviná-Doly Piotrowice Petrowitz b/oderberg Petrovice u Karviné Frysztat Śląski Freistadt (Olsa) Karviná město Raj Roj Karviná-Ráj Darków Zdrój Bad Darkau Karviná-Darkov lázně Darków Podlesie (Fejus) Fejus Haltepunkt V Lipinách Karwina Karwin Karviná-Doly linia Chuchelná Opava východ Kuchelna Kuchelna Chuchelná Bolęcice Bolatitz Bolatice Szczepankowice Schepankowitz Štěpánkovice Krawarz Deutsch Krawarn Kravaře ve Slezsku Hościce Wielkie Groß Hoschütz Velké Hoštice linia Čadca Skalité-Serafínov Świerczynowiec Svrčinovec Czarne Beskidzkie Čierne pri Čadci Czarne Przystanek Čierne pri Čadci zástavka Skalite Skalité Kudłów Skalité-Kudlov Serafinów Skalité-Serafínov Trzycież nazwy istniejące w roku 1939 Karviná-Ráj stacje zlikwidowane lub nieobsługiwane w ruchu pasażerskim Opracował: Sławomir Fedorowicz Od dłuższego już czasu trwa w Gdańsku budowa nowej linii kolejowej Gdańsk Wrzeszcz Gdańsk Osowa, znanej szerzej pod nazwą Pomorska Kolej Metropolitalna. Na trasie tej kolei powstaje szereg nowych przystanków, które będą w swoich miejscach z reguły tworzyć węzły przesiadkowe. Jeden z przystanków powstaje zupełnie w szczerym polu, spory kawałek za lotniskiem pasażerskim. Nazwy przystanków wg pierwotnego założenia mają nosić nazwy Strzyża, Niedźwiednik, Brętowo, Jasień, Kiełpinek, Matarnia, Port Lotniczy Gdańsk, Banino. Banino to właśnie przystanek w szczerym polu, położony w zasadzie między dwoma niewielkimi gospodarstwami. Mniej więcej do km 9,7 nowa linia biegnie po śladzie dawnej linii kolejowej nr 234 Gdańsk Wrzeszcz Kokoszki. Od tego miejsca obniża się względem dawnej niwelety, a 300 m dalej odchodzi w prawo już nową trasą. W miejscu gdzie biegnie ona po starej trasie wyburzono już wszelkie stare wiadukty i trwa budowa nowych w dużym stopniu zaawansowania. Większość z nich jednak nie przypomina jednak starych obiektów. Choć cała linia jest jeszcze w proszku, to w jednym miejscu zbudowano już dwa tory na długości kilkuset metrów. Dziwny jednak jest ich sposób przytwierdzenia, zupełnie niepodobny do spotykanego na torach PLK, zarówno starych jak i tych FOTOREPORTAŻ Z BUDOWY PKM (1) 5 nowych. Oprócz przystanków powstaną dwa posterunki odgałęźne (przejścia trapezowe), a mianowicie: Gdańsk Brętowo i Gdańsk Kiełpinek. Kolejnym posterunkiem ruchu będzie posterunek bocznicowy Petrolot, do którego zostanie dołączona bocznica prowadząca na lotnisko. Tor obecnej prowadzący do stacji Gdańsk Osowa ulegnie likwidacji, gdyż musiałby krzyżować się z nową linią na jednym poziomie. Tuż przed przystankiem Banino powstanie stacja postojowa o nazwie takiej samej jak wcześniejszy przystanek, czyli Port Lotniczy Gdańsk. Stacja ta jednocześnie będzie spełniać rolę węzłowej, gdyż odejdzie od niej łącznica w kierunku przystanku Rębiechowo leżącego na linii nr 201 Nowa Wieś Wielka Gdynia Port Centralny. Od miejsca końca linii głównej przewidziany jest do budowy drugi tor do stacji Gdańsk Osowa, jednak plany przewidują tak dziwne połączenie rozjazdowe na końcowym posterunku odgałęźnym, że w ogóle nie da się przejechać z jednego na drugi tor nowej linii w tym miejscu. Wszystkie posterunki raczej będą sterowane zdalnie z jednego centrum dyspozytorskiego, które powstaje w pobliżu przystanku Matarnia. Zakres prac jest duży, więc jeszcze sporo czasu upłynie, zanim pojedziemy tędy pociągiem. Sławomir Fedorowicz
TYMCZASEM GDZIEŚ W KRAJU pociąg Kościerzyna Gdynia Główna mija ostatni kilometr PKM w budowie Linia nr 201 Nowa Wieś Wielka Gdynia Port Centralny Szlak Żukowo Wschodnie Gdańsk Osowa Odcinek Rębiechowo Gdańsk Osowa Fotografował: Sławomir Fedorowicz (2014.03.03) FOTOREPORTAŻ Z BUDOWY PKM (2) Jeden z typowych wiaduktów w ciągu nowej linii. Budowa wiaduktu nad ulicą Słowackiego. 6
UTKANE ZE STALI typ mostu: stalowy wiadukt drogowy ilość przęseł:1 przeszkoda: tory stacyjne konstrukcja przęsła: nitowana rodzaj przęsła: kratownica kratownica: siedmiopolowa trapezowa pomost jezdny: jazda dołem ilość podpór: 2 materiał podpór: kamień linia nr 1: nr 240 Świecie n/wisłą Złotów; linia nr 2: Oleśnica Chojnice; stacja: Więcbork Fotografował: Sławomir Fedorowicz (2014.03.11) Wiadukt drogowy nad stacją Więcbork FOTOREPORTAŻ Z BUDOWY PKM (3) Drugi typ małego wiaduktu spotykany na trasie. Co mówią mieszkańcy tej willi o pociągach PKM, hm? 7
Dziesiąty kilometr linii na razie wygląda jak obca planeta przed pierwszym lądowaniem ziemian! Fotografował: Sławomir Fedorowicz (2014.03.03) Z położeniem torów raczej się pośpieszono! 8
SMUTEK ŻELAZNYCH DRÓG Fotografował: Sławomir Fedorowicz (2014.03.11) Dawna stacja Więcbork. 9
NA STARYCH DOKUMENTACH Zawiadowca stacji Śliwice mógłby z powodzeniem pracować w GRU! 10 Ze zbiorów Sławomir Fedorowicza
ALBUM WIEŻ CIŚNIEŃ (55) Fotografował: Sławomir Fedorowicz (2014.03.10) Stacja wodna Krośniewice. 11
GALERIA ODDZIAŁÓW NIEGOSPODAROWANIA NIERUCHOMOŚCIAMI PKP S.A. Fotografował: Sławomir Fedorowicz (2014.03.20) Linia 363. Dawna stacja Pólko. Periodyk redaguje zespół: Sławomir Fedorowicz, Aldona Modrzewska, Ryszard Stankiewicz, Sylwester Pulik. Artykuły i zdjęcia do publikacji proszę przesyłać na adres e-mail: rower_szynowy@o2.pl lub kustosz@muzeumchrzypsko.pl. Redakcja zastrzega sobie prawo do poprawiania tekstów. Zapraszamy na stronę internetową www.muzeumchrzypsko.pl nr 55 2014.04.01 12