Na egzamin! Jeżeli na jedno z tych pytań odpowiedziałeś TAK, ta publikacja jest właśnie dla Ciebie! To wyciąg, opracowanie wszystkich najważniejszych zagadnień z zakresu postępowania cywilnego, których znajomość pomoże Ci w zdaniu egzaminu. Masz ochotę na więcej? Korzystaj z materiałów online. Postępowanie cywilne w pigułce to: zwięzłe ujęcie tematu, tabele, wykresy i wyróżnienia, istotne stwierdzenia, bez zbędnych opisów, dzięki którym szybko przyswoisz i powtórzysz wiedzę. Wydanie piąte zawiera również pytania otwarte, wraz z odpowiedziami, które padały na egzaminach i kolokwiach. Beck Akademia ISBN 978-83-255-9241-7 testy prawnicze www.ksiegarnia.beck.pl e-mail: dz.handlowy@beck.pl tel.: 22 31 12 222, fax: 22 33 77 601 Cena 29,90 zł C.H.BECK Zbliża się trudny egzamin, a Ty nie masz już czasu na wertowanie grubych podręczników? A może musisz szybko powtórzyć materiał przed egzaminem wstępnym na aplikację? POSTĘPOWANIE CYWILNE w pigułce 5. wyd. Na egzamin! POSTĘPOWANIE CYWILNE w pigułce 5. wydanie szybko zwięźle i na temat
POSTĘPOWANIE CYWILNE w pigułce
Inne w tej serii: Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych w pigułce Prawo cywilne w pigułce Prawo karne w pigułce Postępowanie karne w pigułce Prawo i postępowanie administracyjne w pigułce Prawo handlowe w pigułce Prawo gospodarcze publiczne w pigułce Prawo finansowe w pigułce Prawo rodzinne i nieletnich w pigułce Prawo konstytucyjne w pigułce Prawo rzymskie w pigułce Logika w pigułce Historia ustroju i prawa Polski w pigułce Powszechna historia państwa i prawa w pigułce Prawo Unii Europejskiej w pigułce Podstawy prawa i wiedzy o społeczeństwie w pigułce Prawo medyczne w pigułce Polecamy inne nasze publikacje: J. Ablewicz, A. Gacka-Asiewicz TERMINY USTAWOWE CYWILNE i KARNE Terminy Becka A. Zieliński POSTĘPOWANIE CYWILNE. KOMPENDIUM Skrypty Becka www.ksiegarnia.beck.pl
POSTĘPOWANIE CYWILNE w pigułce 5. wydanie WYDAWNICTWO C.H.BECK WARSZAWA 2017
Stan prawny: czerwiec 2017 r. Bezpłatne aktualizacje dostępne na www.testy-prawnicze.pl! Redaktor prowadzący: Aneta Gacka-Asiewicz Wydawnictwo C.H.Beck 2017 Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: IDENTIA Druk i oprawa: ORTHDRUK, Białystok ISBN 978-83-255-9241-7 ISBN e-book 978-83-255-9242-4
Spis treści Wstęp... Wykaz skrótów... IX XI DZIAŁ PIERWSZY. POSTĘPOWANIE CYWILNE... 1 Część I. Postępowanie cywilne uwagi ogólne... 3 Rozdział 1. Uwagi ogólne... 3 Rozdział 2. Podstawowe zasady postępowania cywilnego... 7 Rozdział 3. Przesłanki postępowania cywilnego... 11 Część II. Sąd... 14 Rozdział 1. Właściwość sądu zagadnienia ogólne... 14 Rozdział 2. Organizacja i skład sądu... 17 Rozdział 3. Właściwość rzeczowa... 22 Rozdział 4. Właściwość miejscowa... 23 Rozdział 5. Właściwość ogólna... 24 Rozdział 6. Właściwość szczególna... 25 Rozdział 7. Zagadnienia szczegółowe... 27 Rozdział 8. Wartość przedmiotu sporu... 28 Rozdział 9. Wyłączenie sędziego... 29 Część III. Prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, organizacje pozarządowe, Inspektor Pracy, rzecznik konsumentów... 32 Rozdział 1. Prokurator... 32 Rozdział 2. Rzecznik Praw Obywatelskich... 33 Rozdział 3. Organizacje pozarządowe... 34 Rozdział 4. Inspektor pracy... 35 Rozdział 5. Powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów... 36 Rozdział 6. Podmioty uprawnione do udziału w postępowaniu na podstawie odrębnych przepisów... 36 Część IV. Strony... 37 Rozdział 1. Zdolność sądowa... 37 Rozdział 2. Zdolność procesowa... 38
VI Spis treści Rozdział 3. Współuczestnictwo w sporze... 40 Rozdział 4. Interwencja procesowa... 43 Część V. Pełnomocnicy procesowi... 46 Część VI. Koszty procesu... 49 Rozdział 1. Koszty procesu pojęcie i podział... 49 Rozdział 2. Zasady ponoszenia kosztów procesu... 54 Rozdział 3. Zwolnienie od kosztów sądowych... 59 Rozdział 4. Pomoc prawna z urzędu... 66 Część VII. Postępowanie... 71 Rozdział 1. Pisma procesowe... 71 Rozdział 2. Doręczenia... 76 Rozdział 3. Posiedzenia sądowe... 80 Rozdział 4. Terminy w postępowaniu cywilnym... 85 Rozdział 5. Zawieszenie postępowania... 87 Część VIII. Postępowanie przed sądami I instancji... 91 Rozdział 1. Mediacja... 91 Rozdział 2. Postępowanie pojednawcze... 95 Rozdział 3. Ugoda sądowa... 97 Rozdział 4. Pozew... 98 Rozdział 5. Rozprawa... 105 Część IX. Dowody... 111 Rozdział 1. Przedmiot i ocena dowodów... 111 Rozdział 2. Postępowanie dowodowe... 116 Rozdział 3. Dowód z dokumentu... 117 Rozdział 4. Dowód z zeznań świadków... 122 Rozdział 5. Dowód z opinii biegłych... 126 Rozdział 6. Dowód z oględzin... 128 Rozdział 7. Dowód z przesłuchania stron... 129 Rozdział 8. Inne środki dowodowe... 131 Rozdział 9. Zabezpieczenie dowodów... 131 Część X. Orzeczenia... 134 Rozdział 1. Wyroki... 134 Rozdział 2. Natychmiastowa wykonalność wyroków... 139 Rozdział 3. Wyrok zaoczny... 142 Rozdział 4. Rektyfikacja wyroków... 144 Rozdział 5. Nakaz zapłaty... 146
Spis treści VII Rozdział 6. Postanowienia... 146 Rozdział 7. Prawomocność orzeczeń... 147 Część XI. Środki odwoławcze... 149 Rozdział 1. Apelacja zagadnienia ogólne... 149 Rozdział 2. Podstawy wniesienia apelacji... 150 Rozdział 3. Postępowanie apelacyjne... 156 Rozdział 4. Wyrokowanie przez sąd II instancji... 159 Rozdział 5. Nieważność postępowania... 163 Rozdział 6. Zażalenie... 163 Rozdział 7. Skarga kasacyjna... 167 Rozdział 8. Skarga na orzeczenie referendarza sądowego... 172 Rozdział 9. Wznowienie postępowania... 173 Rozdział 10. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia... 178 Część XII. Postępowania odrębne... 182 Rozdział 1. Postępowanie w sprawach małżeńskich uwagi ogólne... 182 Rozdział 2. Sprawy o rozwód i separację... 184 Rozdział 3. Inne sprawy... 187 Rozdział 4. Postępowanie w sprawach ze stosunków między rodzicami a dziećmi... 188 Rozdział 5. Postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych uwagi wprowadzające... 191 Rozdział 6. Postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy... 192 Rozdział 7. Postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych... 193 Rozdział 8. Postępowanie w sprawach z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów... 195 Rozdział 9. Postępowanie w sprawie o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone... 196 Rozdział 10. Postępowanie uproszczone... 197 Rozdział 11. Postępowanie nakazowe... 198 Rozdział 12. Postępowanie upominawcze... 201 Rozdział 13. Elektroniczne postępowanie upominawcze... 202 Część XIII. Postępowanie nieprocesowe... 205 Rozdział 1. Uwagi ogólne... 205 Rozdział 2. Sprawy z zakresu prawa osobowego... 212 Rozdział 3. Sprawy z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli... 216 Rozdział 4. Sprawy z zakresu prawa rzeczowego... 222 Rozdział 5. Sprawy z zakresu prawa spadkowego... 227 Rozdział 6. Postępowanie rejestrowe... 235
VIII Spis treści Część XIV. Postępowanie zabezpieczające... 237 Rozdział 1. Uwagi ogólne... 237 Rozdział 2. Przedmiot i warunki zabezpieczenia... 238 Rozdział 3. Właściwość sądu i przebieg postępowania zabezpieczającego... 240 Rozdział 4. Rodzaje zabezpieczeń... 241 Rozdział 5. Ustanie zabezpieczenia... 243 Część XV. Postępowanie egzekucyjne... 244 Rozdział 1. Uwagi ogólne... 244 Rozdział 2. Tytuł egzekucyjny... 250 Rozdział 3. Klauzula wykonalności... 252 Rozdział 4. Wszczęcie egzekucji... 255 Rozdział 5. Prowadzenie egzekucji... 256 Rozdział 6. Umorzenie postępowania egzekucyjnego... 260 Rozdział 7. Ograniczenia egzekucji... 261 Rozdział 8. Powództwa przeciwegzekucyjne... 263 Rozdział 9. Środki zaskarżenia... 266 Rozdział 10. Rodzaje i sposoby egzekucji... 268 Część XVI. Sąd polubowny... 284 Rozdział 1. Uwagi ogólne... 284 Rozdział 2. Zapis na sąd polubowny... 287 Rozdział 3. Skład sądu polubownego... 290 Rozdział 4. Właściwość sądu polubownego... 293 Rozdział 5. Postępowanie przed sądem polubownym... 294 Rozdział 6. Wyrok sądu polubownego i zakończenie postępowania... 298 Rozdział 7. Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego... 300 Rozdział 8. Uznanie i stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody przed nim zawartej... 303 DZIAŁ DRUGI. PYTANIA KONTROLNE... 307
Wstęp Zapewne czujesz presję przed zbliżającym się egzaminem i zastanawiasz się jak przebrnąć przez setki stron tekstu tak, aby wiadomości zostały w Twojej głowie. Konieczne są notatki, zakreślacze itp., których zadaniem jest pomóc Ci w uporządkowaniu informacji. Co jednak jeśli czasu jest coraz mniej, a po przeczytaniu tych setek stron nie starczyło go już na notatki i rysowanie tabel? Rozwiązaniem jest właśnie ta publikacja. To kompaktowe opracowanie wszystkich najważniejszych zagadnień, których znajomość pomoże w zdaniu egzaminu. Przedstawiamy Ci idealne narzędzie zarówno do nauki, jak i do powtórki przed egzaminem. Dzięki zwięzłemu ujęciu tematu, tabelom, wykresom i wyróżnieniom szybko przyswoisz i powtórzysz potrzebne zagadnienia, a podejście do egzaminu stanie się mniej stresującym przeżyciem. Korzystaj także z testów, do których odeśle Cię QR Code z okładki. Wydanie piąte zostało wzbogacone o pytania kontrolne, które pozwolą sprawdzić stopień przygotowania do egzaminu. Powodzenia! Redakcja
Wykaz skrótów 1. Akty prawne EgzAdmU... ustawa z 17.6.1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 599 ze zm.) KC... ustawa z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.) KK... ustawa z 6.6.1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1137 ze zm.) Konstytucja RP... Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm. i sprost.) KP... ustawa z 26.6.1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.) KPC... ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1822 ze zm.) KPK... ustawa z 6.6.1997 r. Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1749 ze zm.) KRO... ustawa z 25.2.1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2082 ze zm.) KSCU... ustawa z 28.7.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 623 ze zm.) KSH... ustawa z 15.9.2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1578 ze zm.) PrBank... ustawa z 29.8.1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1988 ze zm.) PrSpółdz... ustawa z 16.9.1982 r. Prawo spółdzielcze (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 21 ze zm.) PrUpad... ustawa z 28.2.2003 r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2171 ze zm.) PrUSP... ustawa z 27.7.2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2062 ze zm.) RPOU... ustawa z 15.7.1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1648 ze zm.) SNU... ustawa z 23.11.2002 r. o Sądzie Najwyższym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1254 ze zm.)
XII Wykaz skrótów 2. Publikatory OSNC... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna OSNCPiUS... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 3. Inne skróty Dz.U..... Dziennik Ustaw KRS... Krajowy Rejestr Sądowy n.... następny (-a, -e) post.... postanowienie SN... Sąd Najwyższy SN (7)... Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów t.j.... tekst jednolity tj.... to jest TK... Trybunał Konstytucyjny tzn.... to znaczy tzw.... tak zwany (-a, -e) uchw.... uchwała wyr.... wyrok
DZIAŁ PIERWSZY. POSTĘPOWANIE CYWILNE
Część I. Postępowanie cywilne uwagi ogólne Rozdział 1. Uwagi ogólne 1. Definicja postępowania cywilnego. Postępowanie cywilne jest to zespół norm prawnych regulujących postępowanie sądowe w sprawach ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy, jak również w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz w innych sprawach, do których przepisy KPC stosuje się z mocy ustaw szczególnych (sprawy cywilne). 2. Zadania postępowania cywilnego. Najistotniejszym zadaniem postępowania cywilnego jest realizacja norm prawa materialnego w zakresie spraw cywilnych na drodze ich przymusowego wykonania. Funkcje postępowania cywilnego koncentrują się na następujących zagadnieniach: konkretyzowaniu i realizowaniu norm prawnych z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, wydawaniu zarządzeń, zwolnień i zezwoleń mających znaczenie prawne, dokonywaniu czynności dokumentacyjno-rejestrowych, dokonywaniu innych czynności przekazanych sądom na drodze ustawy. 3. Pojęcie sprawy cywilnej. Zgodnie z art. 1 KPC sprawy cywilne to sprawy z zakresu: prawa cywilnego, prawa rodzinnego i opiekuńczego, prawa pracy, ubezpieczeń społecznych oraz inne sprawy, do których przepisy KPC stosuje się z mocy ustaw szczególnych. Sprawy cywilne określane są za pomocą kryteriów materialnych lub formalnych.
4 Część I. Postępowanie cywilne uwagi ogólne SPRAWY CYWILNE KRYTERIA MATERIALNE Są to sprawy normowane przepisami prawa cywilnego. Do tej grupy należą sprawy z zakresu: prawa cywilnego, prawa rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy. Sprawy należące do tej grupy pozostają zawsze sprawami cywilnym, bez względu na organ właściwy do ich rozpoznawania. KRYTERIA FORMALNE Są to sprawy poddane właściwości sądów powszechnych. Do tej grupy należą sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz inne sprawy, do których przepisy KPC stosuje się z mocy ustaw szczególnych, np. zaskarżanie uchwał walnego zgromadzenia spółdzielni (art. 42 3 PrSpółdz), czy sprawy rejestrowe. 4. Rodzaje postępowania cywilnego. Postępowanie cywilne swoim zakresem obejmuje różne rodzaje postępowań sądowych, których celem i zadaniem jest rozpoznawanie spraw cywilnych. RODZAJE POSTĘPOWANIA CYWILNEGO PROCES POSTĘPOWANIE POZASĄDOWE POSTĘPOWANIE NIEPROCESOWE 5. Proces. Proces stanowi zasadniczy tryb postępowania rozpoznawczego w sprawach cywilnych. Kodeks postępowania cywilnego w art. 13 1 stwierdza, że sąd rozpoznaje sprawy w procesie, chyba że ustawa stanowi inaczej. W wypadkach przewidzianych w ustawie sąd rozpatruje sprawy według przepisów o postępowaniach odrębnych. Oznacza to, że ustawodawca wprowadza jako zasadę rozpoznawanie spraw cywilnych w procesie, ustanawiając swoiste domniemanie w tym zakresie. Proces to postępowanie, w którym sąd rozpoznaje istniejący między stronami procesowymi spór prawny w drodze rozstrzygnięcia o będącym przedmiotem tego sporu stosunku prawnym i wynikających z niego prawach i obowiązkach. Proces cywilny stanowi postępowanie modelowe, którego zasady, instytucje i formy stosuje się w dużej mierze także do innych rodzajów postępowań unormowanych w KPC. Ustawodawca określając dla pozostałych rodzajów postępowań odrębne zasady, instytucje i formy, czyni to tylko w zakresie niezbędnym do wprowadzenia odrębności tych postępowań, natomiast w kwestiach nieunormowanych inaczej przez przepisy szczególne nakazuje stosować wprost, ewentualnie odpowiednio, przepisy o procesie (zob. art. 13 2 KPC).
Rozdział 1. Uwagi ogólne 5 6. Postępowanie nieprocesowe. Postępowanie nieprocesowe to drugi obok procesu równorzędny tryb postępowania rozpoznawczego w sprawach cywilnych. Rozgraniczenie spraw rozpoznawanych i rozstrzyganych w tych dwóch głównych trybach postępowania rozpoznawczego oparte jest na kryterium charakteru spraw jakie są w nich rozpoznawane, a mianowicie na ich procesowym lub nieprocesowym charakterze. W trybie procesu rozpoznawane są sprawy, w których wyraźnie wyodrębnić można dwa podmioty o przeciwstawnych interesach i stanowiskach prawnych, do postępowania nieprocesowego (zwanego także postępowaniem niespornym) przekazane zostały natomiast przez ustawodawcę przede wszystkim te sprawy, w których chodzi raczej o współdziałanie sądu przy nawiązywaniu, zmianie lub zniesieniu stosunków prawnych oraz sprawy, w których brak jest strony przeciwnej. Postępowanie nieprocesowe odmiennie niż proces oparte jest na zasadzie uczestnictwa, co oznacza, że liczba uczestników tego postępowania, z których każdy zajmuje stanowisko samodzielnie i niezależnie, może być różna w zależności od tego, ile podmiotów prawnych zainteresowanych jest wynikiem tego postępowania. Zasadniczo nie występuje tu przeciwstawność stanowisk i interesów prawnych między poszczególnymi uczestnikami (w praktyce nie wyłącza to możliwości wystąpienia takich sprzeczności, jak również zaistnienia sporu, który będzie musiał zostać rozstrzygnięty, jednak spór ten nie należy do istoty danej sprawy). W postępowaniu nieprocesowym rozpoznawane mogą być tylko te sprawy, które zostały do tego trybu wyraźnie przekazane przez ustawodawcę. Decydują w tym zakresie przede wszystkim przepisy KPC (postępowanie nieprocesowe, Część I, Księga II KPC), jak również liczne przepisy szczególne przewidujące dla różnego rodzaju spraw tryb postępowania nieprocesowego. a. Sprawy rozpoznawane w postępowaniu nieprocesowym. Zgodnie z KPC (zob. Część I, Księga II Tytuł II) w postępowaniu nieprocesowym rozpoznawane są sprawy z zakresu: prawa osobowego obejmujące postępowanie w sprawach o: uznanie za zmarłego, stwierdzenie zgonu, ubezwłasnowolnienie; prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli, obejmujące postępowania w sprawach: małżeńskich, z zakresu stosunków między rodzicami i dziećmi,
6 Część I. Postępowanie cywilne uwagi ogólne o przysposobienie, z zakresu opieki i kurateli, o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, sprawy dotyczące wykonywania kontaktów z dzieckiem; prawa rzeczowego dotyczące: spraw o stwierdzenie zasiedzenia, zarządu związanego ze współwłasnością i użytkowaniem, zniesienia współwłasności, ustanowienia drogi koniecznej i służebności przesyłu, przepadku rzeczy, postępowania wieczystoksięgowego; prawa spadkowego dotyczące przede wszystkim: zabezpieczenia spadku, wykazu inwentarza i spisu inwentarza, przyjęcia lub odrzucenia spadku, zarządu spadkiem nieobjętym, stwierdzenia nabycia spadku, przedmiotu zapisu windykacyjnego i działu spadku; przepisów o przedsiębiorstwach państwowych i o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego; złożenia przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego; postępowania rejestrowego. b. Zasada postępowania nieprocesowego. W postępowaniu nieprocesowym zasadą jest, że sąd wszczyna postępowanie na wniosek, jednak, odmiennie niż ma to miejsce w procesie, możliwe jest także w wypadkach wskazanych w ustawie wszczęcie postępowania z urzędu. 7. Postępowania pozasądowe. Do postępowań pozasądowych, czyli toczących się poza sądami powszechnymi, należy zaliczyć: postępowanie przed sądami polubownymi, postępowanie pojednawcze przed komisjami pojednawczymi w sprawach ze stosunku pracy.
Rozdział 2. Podstawowe zasady postępowania cywilnego 7 POSTĘPOWANIA POZASĄDOWE POSTĘPOWANIE PRZED SĄDAMI POLUBOWNYMI Mimo tego że postępowanie polubowne unormowane jest w przepisach KPC (art. 1154 1217), nie toczy się ono przed sądem powszechnym, ale przed sądem polubownym, powołanym przez strony. W myśl art. 1158 2 KPC, w Polsce mogą działać zarówno sądy polubowne stałe (np. Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej), jak i sądy polubowne powoływane ad hoc. Te ostatnie powoływane są przez strony (osoby fizyczne, prawne oraz inne jednostki organizacyjne posiadające zdolność sądową) w drodze umowy (zapis na sąd polubowny). Po rozstrzygnięciu konkretnej sprawy tego rodzaju sądy polubowne ulegają rozwiązaniu. Postępowanie przed sądem polubownym ma charakter rozpoznawczy. Wynika on z tego, że wykonanie orzeczeń sądu polubownego oraz ugód zawartych przed tym sądem następuje według przepisów KPC o postępowaniu egzekucyjnym. POSTĘPOWANIE POJEDNAWCZE PRZED KOMISJAMI POJEDNAWCZYMI W SPRAWACH ZE STOSUNKU PRACY W celu polubownego załatwiania sporów o roszczenia pracownika ze stosunku pracy mogą być powoływane komisje pojednawcze (art. 244 KP). Komisje te wszczynają postępowania na wniosek pracownika zgłoszony na piśmie lub ustnie do protokołu. Komisję pojednawczą powołują wspólnie pracodawca i zakładowa organizacja związkowa, a jeżeli u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa pracodawca, po uzyskaniu pozytywnej opinii pracowników. Przed komisjami toczy się wyłącznie postępowanie rozpoznawcze. W razie niewykonania ugody przez zakład pracy, podlega ona wykonaniu według przepisów KPC, po stwierdzeniu przez sąd jej wykonalności. 8. Droga sądowa. Do rozpoznawania spraw cywilnych powołane są: sądy powszechne, o ile sprawy te nie należą do właściwości sądów szczególnych oraz Sąd Najwyższy. Rozdział 2. Podstawowe zasady postępowania cywilnego 1. Uwagi ogólne. Zasady procesowe uznawane są za centralne i przewodnie idee systemu prawa procesowego o ogólnym charakterze, kształtujące treść i formę postępowania cywilnego. Można określać je także mianem dyrektyw sprawności postępowania cywilnego (W. Broniewicz, Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 1978, s. 229 i n.). Katalog zasad postępowania jest otwarty, a wśród nich możemy wyróżnić te najważniejsze, opisane poniżej.