FORMACJE ODWRÓCENIA TRENDU FORMACJA POTRÓJNEGO DNA Formacja potrójnego dna występuje na rynku raczej rzadko choć jest jedną z najbardziej wiarygodnych formacji odwrócenia trendu spadkowego. Jak sama nazwa wskazuje mamy tutaj trzy minima ukształtowane mniej więcej na tym samym poziomie cenowym. Przy czym warto nadmienić że w praktyce rynkowej rzadko kiedy spotykamy struktury cenowe które są idealnie symetryczne, a wszystkie minima formacji znajdują się dokładnie na tym samym poziomie. Nie mniej pewne ogólne zasady dotyczące ukształtowania obrotów są wspólne dla diagnozy wiarygodności formacji. I tak w miarę kształtowania kolejnych minimów cenowych obroty powinny wygasać natomiast w trakcie zwyżki notowań po trzecim minimum cenowym obroty powinny być wysokie co wskazuje na silną presję strony popytowej, która pochłania kolejne porcje podaży na wyższych poziomach cenowych. Sygnałem zmiany trendu ze spadkowego na wzrostowy jest wzrost notowań powyżej górnego ograniczenia formacji potrójnego dna czyli powyżej linii szyi. Jeśli to wybicie notowań jest potwierdzone dużym wolumenem obrotu to mamy dość wiarygodny sygnał zmiany trendu który będzie aktualny dopóki notowania utrzymują się powyżej linii szyi. Czasem tuż po wybiciu się notowań powyżej linii szyi mamy do czynienienia z ruchem powrotnym i jeśli dzieje się to przy mniejszych obrotach potwierdza wcześniejszy sygnał kupna. ZESPÓŁ REKOMENDACJI I ANALIZ GIEŁDOWYCH DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH 1
FORMACJA POTRÓJNEGO SZCZYTU Formacja potrójnego szczytu należy do tych struktur cenowych, która na rynku występuje raczej rzadko jednak stanowi dość dobre narzędzie prognostyczne. W trakcie kontynuacji trendu wzrostowego dochodzi do ukształtowania drugiego maksimum na poziomie mniej więcej pierwszego ekstremum, poczym kształtuje się trzeci szczyt. Bardzo ważną wskazówką w trakcie kreowania formacji jest ułożenie wielkości obrotów. W trakcie kształtowania pierwszego szczytu obroty są stosunkowo wysokie, na drugim szczycie nieco mniejsze i wreszcie trzecie maksimum zostaje ukształtowane na poziomie najniższych obrotów. Kiedy formacja potrójnego szczytu jest już prawie całkowicie ukształtowana brakuje tylko spadku poniżej linii szyi potwierdzonego dużym wolumenem obrotu. I właśnie taki spadek, jeśli się wydarzy jest sygnałem zmiany trendu z wzrostowego na spadkowy. Podobnie jak w przypadku formacji potrójnego dna i tutaj możemy mieć do czynienia z ruchem powrotnym do linii szyi, który aby potwierdzić sygnał zmiany trendu powinien odbyć się na małym obrocie. Późniejszy spadek i wzrost obrotów to ostateczne potwierdzenie zmiany trendu z wzrostowego na spadkowy. W przypadku obydwu formacji można wyznaczyć teoretyczny minimalny zasięg ruchu cenowego po wybiciu się z formacji. W przypadku formacji potrójnego szczytu minimalny zasięg spadku jest szacowany jako wysokość formacji odmierzona w dół od linii szyi. ZESPÓŁ REKOMENDACJI I ANALIZ GIEŁDOWYCH DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH 2
FORMACJA TRÓJKĄTA ROZSZERZAJĄCEGO FORMACJA PODWÓJNEGO SZCZYTU Formacja trójkąta rozszerzającego podobnie jak dwie poprzednie struktury cenowe występuje dość rzadko w praktyce rynkowej. Jeśli się pojawi na rynku to raczej jako formacja kończąca trend wzrostowy niż spadkowy. Sama formacja składa się z trzech maksimów cenowych, z których każde ukształtowane jest na wyższym poziomie niż poprzednie. Łącząc te maksima cenowe linią prostą otrzymujemy górne ograniczenie trójkąta rozszerzającego. Podobne połączenie trzech dolnych minimów cenowych stanowi dolne ograniczenie formacji trójkąta rozszerzającego. Ukształtowanie wolumenu obrotu które potwierdza wiarygodność formacji powinno być podobne do tego, jakie występuje w formacji potrójnego szczytu. Każde kolejne maksimum cenowe tej formacji powinno być ukształtowane na coraz mniejszym wolumenie obrotu. Spadek poniżej dolnego ograniczenia trójkąta rozszerzającego na ogół towarzyszy zwiększona aktywność strony podażowej, która zaspokaja popyt na coraz niższych poziomach cenowych. W trakcie wybicia notowań z formacji trójkąta rozszerzającego możemy mieć do czynienia, podobnie jak w przypadku wyżej opisywanych formacji, z ruchem powrotnym do wnętrza trójkąta. Jeśli taki wzrost odbywa się na mniejszym wolumenie obrotu, a następujący po nim spadek na dużym to wówczas mamy potwierdzenie zmiany trendu na spadkowy. Wysokość formacji może być wskazówką do szacowania minimalnego poziomu spadku i podobnie jak w przypadku innych formacji odmierza się ją w dół od miejsca wybicia. ZESPÓŁ REKOMENDACJI I ANALIZ GIEŁDOWYCH DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH 3
PRZYKŁADY RYNKOWE FORMACJI ODWRÓCENIA TRENDU POLICE (18.0500, 18.2400, 17.7800, 17.9200, -0.33000) 20.5 20.0 19.5 19.0 18.5 18.0 17.5 17.0 16.5 16.0 15.5 15.0 14.5 14.0 13.5 13.0 12.5 12.0 11.5 11.0 10.5 10.0 9.5 9.0 8.5 O 8.0 7.5 7.0 6.5 6.0 5.5 20000 10000 x100 2005 Sep Oct Nov Dec 2006 Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec 2007 Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct N POLNORD (157.000, 163.500, 154.000, 161.000, +4.00000) P 370 360 350 340 330 320 310 300 290 280 270 260 250 240 230 220 210 200 190 180 170 160 150 140 130 120 110 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0-10 -20 10000 5000 5 Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec 2006 Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec 2007 Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct N x100 ZESPÓŁ REKOMENDACJI I ANALIZ GIEŁDOWYCH DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH 4
MUZA (7.85000, 8.20000, 7.85000, 8.20000, +0.18000) 16.0 15.5 15.0 14.5 14.0 13.5 13.0 12.5 12.0 11.5 11.0 10.5 10.0 9.5 9.0 8.5 8.0 7.5 7.0 6.5 6.0 5.5 5.0 4.5 4.0 3.5 3.0 2.5 50000 x10 Aug Sep Oct Nov Dec 2006 Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec 2007 Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct N ZESPÓŁ REKOMENDACJI I ANALIZ GIEŁDOWYCH DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH 5