TRANSCOMP XIV INTERNATIONAL CONFERENCE COMPUTER SYSTEMS AIDED SCIENCE, INDUSTRY AND TRANSPORT

Podobne dokumenty
TOM II. szczegółowe warunki techniczne dla modernizacji lub budowy linii kolejowych. z wychylnym pudłem) TOM II SKRAJNIA BUDOWLANA LINII KOLEJOWYCH

PODSTAWY PROJEKTOWANIA LINII I STACJI KOLEJOWYCH

SKRAJNIA BUDOWLI NA ODCINKACH TORU NA PROSTEJ I W ŁUKU

CENNIK. 1. Stawki jednostkowe opłaty podstawowej za minimalny dostęp do infrastruktury kolejowej

CENNIK. 1. Stawki jednostkowe opłaty podstawowej za minimalny dostęp do infrastruktury kolejowej

ANALIZA CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA ROZWÓJ WAD 227 SQUAT

PROWADZENIE RUCHU NA LINIACH METRA. Rozdział 1 Przepisy ogólne

CENNIK. 1. Stawki jednostkowe opłaty podstawowej za minimalny dostęp do infrastruktury kolejowej

CENNIK. 1. Stawki jednostkowe opłaty podstawowej za minimalny dostęp do infrastruktury kolejowej

CENNIK. 1. Stawki jednostkowe opłaty podstawowej za minimalny dostęp do infrastruktury kolejowej

Modernizacja linii kolejowej Warszawa - Łódź, etap II, lot B1 Odcinek Łódź Widzew - Łódź Fabryczna wraz z trasą objazdową.

Przekrój normalny na prostej i na łuku Linia magistralna jednotorowa i kat. 1: na prostej i w łuku

Modernizacje i rewitalizacje linii kolejowych pomiędzy miastamigospodarzami

C E N N I K OPŁAT ZA KORZYSTANIE Z INFRASTRUKTURY KOLEJOWEJ ZARZĄDZANEJ PRZEZ

PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zakład Linii Kolejowych w... Do użytku wewnętrznego

Nr Nazwa odcinka Km początkowy. B1 Granica LCS- Rakowice 184, ,850 A1 Stacja Rakowice 194, ,200 B2 Rakowice Iława 197, ,300

PODSTAWY PROJEKTOWANIA LINII I WĘZŁÓW TRAMWAJOWYCH

Rozwój SkarŜyska-Kamiennej a dostępność komunikacyjna.

ODDZIAŁ REGIONALNY w SZCZECINIE Szczecin, ul. Korzeniowskiego 1, tel.(091) , fax.(091) ,

Rozwój transportu kolejowego w Województwie Pomorskim

R E G U L A M I N. PRACY BOCZNICY KOLEJOWEJ PKP Energetyka S.A. Oddział w Warszawie Paliwa ul. Chłopickiego 50, Warszawa

CENTRUM NAUKOWO-TECHNICZNE KOLEJNICTWA

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY. z dnia 20 lipca 2010 r. w sprawie wspólnych wskaźników bezpieczeństwa (CSI)

CENNIK STAWEK JEDNOSTKOWYCH OPŁAT ZA KORZYSTANIE Z INFRASTRUKTURY KOLEJOWEJ ZARZĄDZANEJ PRZEZ INFRA SILESIA S.A.

METRO WYTYCZNE PROJEKTOWANIA WYKONAŁA: KATARZYNA KOZERA

71. Regulamin obsługi bocznicy stacyjnej

Konsekwencje TSI NOI: Wymagania TSI NOI dotyczące hałasu kolejowego oraz możliwości badawcze polskich podmiotów w tym zakresie

BEZPIECZEŃSTWO INFRASTRUKTURY SZYNOWEJ NA BOCZNICACH KOLEJOWYCH

Ekologiczny transport

Modernizacja linii kolejowej Warszawa - Łódź, etap II, lot B1 Odcinek Łódź Widzew - Łódź Fabryczna wraz z trasą objazdową.

PROBLEMY PROJEKTOWE MODERNIZACJI LINII KOLEJOWYCH NA PRZYKŁADZIE LINII NR 311 NA ODCINKU JELENIA GÓRA SZKLARSKA PORĘBA

71. Regulamin obsługi bocznicy stacyjnej

Zasady przygotowania rozkładowego czasu przejazdu pociągów w PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Ir-21

Znaczenie połączenia Gorzów Wielkopolski Berlin w planach infrastruktury kolejowej w Polsce

Przewozy przesyłek nadzwyczajnych koleją w Polsce

Studium techniczno ekonomiczno środowiskowego dla zadania: Budowa połączenia kolejowego Bydgoszcz Główna Port Lotniczy w Bydgoszczy jako elementu

24 września 2007 r r. 1 marca 2005 r. 1 czerwca 2005 r. 4 czerwca 2012 r. 15 grudnia r. 6 kwietnia 2009 r. 1 stycznia r.

Transport kolejowy w obsłudze polskich portów morskich. Krystian Pietrzak

SKM i PKM w Trójmieście

CENNIK. Warszawa Strona 1 z 7

Zarząd PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.

REGULAMIN DOSTĘPU DO OBIEKTU KOLEJOWEJ INFRASTRUKTURY USŁUGOWEJ GDYNIA CONTAINER TERMINAL SPOŁKA AKCYJNA

ZNACZENIE PROJEKTU POMORSKIEJ KOLEI METROPOLITALNEJ DLA TRANSPORTU W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM

SEKCJONOWANIE I IZOLATORY SEKCYJNE SIECI TRAKCYJNEJ

TORY TRAMWAJOWE W PROFILU PODŁUŻNYM

2. Projekt stawek jednostkowych opłaty podstawowej za minimalny dostęp do infrastruktury

Transgraniczne połączenia kolejowe Województwa Zachodniopomorskiego - stan obecny oraz perspektywy rozwoju. Szczecin, maj 2011 r.

PODSTAWOWE ZASADY LICENCYJNE INSTRUKCJI WEWNETRZNYCH PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A. Określenie warunków umowy poprzez:

PKP LHS NA NOWYCH SZLAKACH

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

SPOSÓB USTALANIA STAWKI JEDNOSTKOWEJ OPŁATY PODSTAWOWEJ NA PODSTAWIE STAWEK CZĄSTKOWYCH I WSPÓŁCZYNNIKÓW KORYGUJĄCYCH WRAZ Z OKREŚLENIEM ICH WARTOŚCI

REGULAMIN PRACY BOCZNICY KOLEJOWEJ:

Umowa nr FS 2005/PL/16/C/PT/ na zarządzanie projektem nr FS 2005/PL/16/C/PT/001.

Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Ciechanowie Sp. z o.o.

REGULAMIN DOSTĘPU DO OBIEKTÓW INFRASTRUKTURY USŁUGOWEJ ZARZĄDZANYCH PRZEZ PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.

Tabor Szynowy Opole S.A.

66. Regulamin obsługi bocznicy szlakowej

Cennik stawek dostępu do infrastruktury kolejowej zarządzanej przez CARGOTOR Sp. z o.o. CENNIK

Program przygotowania do egzaminu na świadectwa maszynisty.

Sekcja I: Instytucja zamawiająca/podmiot zamawiający

Wielkopolska bliżej Śląska

PROJEKT CENNIKA OPŁAT ZA KORZYSTANIE Z INFRASTRUKTURY KOLEJOWEJ O SZEROKOŚCI TORÓW 1435 MM ZARZĄDZANEJ PRZEZ PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.

Instrukcja o przewozie przesyłek nadzwyczajnych. Ir-10 (R-57)

2. Projekt stawek jednostkowych opłaty podstawowej za minimalny dostęp do infrastruktury

Zasady wykonywania próbnych jazd po naprawach. Załącznik nr 10

KORZYŚCI Z REALIZACJI PROJEKTU

REGULAMIN PRACY MANEWROWEJ NABRZEŻA POZNAŃSKIEGO ELEWATOR WATRA

REGULAMIN PRACY MANEWROWEJ NABRZEśA REGALICA

Załącznik nr 4 do Regulaminu sieci w ramach rozkładu jazdy pociągów

24 września 2007 r r. 14 czerwca 2015 r. 31 marca 2015 r. 1 marca 2005 r. 1 czerwca 2005 r. 4 czerwca 2012 r. 09 marca 2015 r.

Zasady wykonywania próbnych jazd po naprawach. Załącznik nr 20 do Umowy UM.

Wyciąg z instrukcji SKM d-1 Warunki Techniczne utrzymania nawierzchni na torach zarządzanych przez PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście Sp. z o.o.

TECHNIKA TRANSPORTU SZYNOWEGO KRYTERIA OCENY TRWAŁOŚCI (PRZYDATNOŚCI) EKSPLOATACYJNEJ SZYN KOLEJOWYCH WSTĘP. Jerzy ZARICZNY, Sławomir GRULKOWSKI

Cennik stawek dostępu do infrastruktury kolejowej zarządzanej przez CARGOTOR Sp. z o.o. CENNIK

Zmiana nr 1 do. instrukcji o prowadzeniu ruchu pociągów. na liniach JSK JSK R1. Jastrzębie Zdrój 2016 r. 1

PROJEKT CENNIKA OPŁAT ZA UDOSTĘPNIANIE INFRASTRUKTURY KOLEJOWEJ ZARZĄDZANEJ PRZEZ EUROTERMINAL SŁAWKÓW SP. Z O.O. obowiązujących od 10 grudnia 2017 r.

PROBLEMY PRZEPUSTOWOŚCI POZNAŃSKIEGO WĘZŁA KOLEJOWEGO PRZY ZWIĘKSZONYM RUCHU AGLOMERACYJNYM dr inż. Jeremi Rychlewski Politechnika Poznańska

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

B I U L E T Y N. PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A. Spółka Akcyjna UCHWAŁY ZARZĄDU PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.

INFORMATION FLOW IN THE OVERSIZE RAILWAY TRANSPORT

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU, BUDOWNICTWA I GOSPODARKI MORSKIEJ 1) z dnia 2013 r.

PODSTAWOWE ZASADY LICENCYJNE INSTRUKCJI WEWNETRZNYCH PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A. Określenie warunków umowy poprzez:

REGULAMIN PRACY MANEWROWEJ NABRZEŻA BYDGOSKIEGO ELEWATOR BASENOWA

W wypadku, kiedy PKM zawrze umowę, o której mowa w art. 38 ust. 5 Ustawy, Biznesowy zostanie dostoswany do postanowień tejże umowy.

Perspektywy funkcjonowania infrastruktury kolejowej na terenie województwa dolnośląskiego. Wrocław, 3 lutego 2011 r.

Zakład Inżynierii Komunikacyjnej Wydział Inżynierii Lądowej Politechnika Warszawska PODSTAWY PROJEKTOWANIA LINII I WĘZŁÓW TRAMWAJOWYCH CZĘŚĆ III

Nowa jakość podróży na Opolszczyźnie

I. Wprowadzenie. II. Przepisy. III. Informacje i charakterystyka infrastruktury kolejowej PKM.

Techniczna Specyfikacja Interoperacyjności Hałas

KARTA CHARAKTERYSTYKI PROFILU DYPLOMOWANIA

D E C Y Z J A Nr TRM /10

SKRAJNIA DROGOWA I ZASADY OZNAKOWANIA OBIEKTÓW ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W SKRAJNI DROGOWEJ

Koleje podstawy. Wykład 1 Wprowadzenie. Pojęcia podstawowe. dr hab. inż. Danuta Bryja, prof. nadzw. PWr

ANALIZA PRZEWOZÓW PONADNORMATYWNYCH W POLSCE W OSTATNICH LATACH

METODYKA POSTĘPOWANIA W ZAKRESIE WYZNACZANIA KLASY MLC DLA NOWOBUDOWANYCH I PRZEBUDOWYWANYCH OBIEKTÓW MOSTOWYCH NA DROGACH PUBLICZNYCH

Instrukcja organizacji i trybu postępowania przy przewozie przesyłek nadzwyczajnych Lr- 6

71. Regulamin obsługi bocznicy stacyjnej

MODERNIZACJA LINII KOLEJOWEJ E 65

Koleje podstawy. Wykład 1 Wprowadzenie. Pojęcia podstawowe. dr hab. inż. Danuta Bryja, prof. nadzw. PWr

Koleje podstawy. Wykład 1 Wprowadzenie. Pojęcia podstawowe. dr hab. inż. Danuta Bryja, prof. nadzw. PWr

Transkrypt:

TRANSCOMP XIV INTERNATIONAL CONFERENCE COMPUTER SYSTEMS AIDED SCIENCE, INDUSTRY AND TRANSPORT Sławomir GRULKOWSKI 1 Jerzy ZARICZNY 2 kolej, przewozy ponadgabarytowe MOśLIWOŚCI WYKORZYSTANIA REGIONALNYCH LINII KOLEJOWYCH DO PRZEWOZÓW PONADGABARYTOWYCH NA PRZYKŁADZIE LINII NR 201 (KOŚCIERZYNA GDYNIA) Linie kolejowe o charakterze lokalnym w wyniku skoncentrowania tu jedynie ograniczonych przewozów pasaŝerskich posiadają duŝe rezerwy przepustowości. MoŜna wykorzystać je do specjalnego rodzaju przewozów towarowych przewozów ponadgabarytowych, które wymagają szczególnych warunków eksploatacyjnych. W takiej sytuacji brak elektryfikacji linii staje się niebagatelną zaletą. Linia kolejowa nr 201 jest tu bardzo dobrym przykładem. OPPORTUNITIES OF USING THE REGIONAL RAIL LINES FOR OVERSIZE FREIGHT TRANSPORT BASED ON THE LINE 201 (KOŚCIERZYNA GDYNIA) Regional train lines still posses high capacity reserves due to the limited concentration of rail passenger service. These reserves can be used in transportation of oversize cargo. Oversize freight transport requires particular exploitation conditions, e.g. a lack of rail electrification. Rail line no. 201 is a good example of a non-electrified line. 1. WSTĘP Ładunki ponadgabarytowe na kolei traktowane są jako przesyłki nadzwyczajne. O właściwym zakwalifikowaniu ich decyduje Zarządca infrastruktury. W Polsce są nimi PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., które przyjmują je do przewozu w miarę moŝliwości techniczno eksploatacyjnych. Głównym zadaniem Zarządcy jest udostępnienie linii kolejowych przewoźnikom mających licencje na wykonywanie przewozów kolejowych. Przesyłki ponadgabarytowe są to rzeczy i pojazdy, których przewóz moŝe powodować trudności w transporcie kolejowym i wymaga zastosowania szczególnych warunków techniczno ruchowych. Pod uwagę bierze się: 1 Politechnika Gdańska, Wydział InŜynierii Lądowej i Środowiska, Katedra InŜynierii Kolejowej; 80-233 Gdańsk; ul. Narutowicza 11/12. Tel.:+48 58 348-60-89, Fax: +48 58 347-26-44, E-mail: slawomir.grulkowski@wilis.pg.gda.pl 2 Politechnika Gdańska, Wydział InŜynierii Lądowej i Środowiska, Katedra InŜynierii Kolejowej; 80-233 Gdańsk; ul. Narutowicza 11/12. Tel.:+48 58 348-60-89, Fax: +48 58 347-26-44, E-mail: jerzy.zariczny@wilis.pg.gda.pl

1016 Sławomir GRULKOWSKI, Jerzy ZARICZNY - kształt, rozmiary lub masę ładunku, - sposób załadowania, rozmieszczenia i zabezpieczenia ładunku na wagonie, - uŝyte środki przewozowe, - wyznaczoną drogę przewozu [2]. Przejazdy pociągów z przesyłkami ponadgabarytowymi realizowane są przez licencjonowanych i odpowiednio wyposaŝonych przewoźników korzystających z infrastruktury udostępnianej przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. dopiero po uprzednim ustaleniu warunków takiego przejazdu. Niejednokrotnie Zarządca musi dokonać dodatkowych czynności wynikających z warunków przejazdu, a polegających na dostosowaniu swoich budowli, urządzeń, systemów do specjalnych warunków przejazdu, takich jak np.: rozbiórka kładek, wiaduktów, sygnalizatorów, demontaŝ lub podniesienie sieci trakcyjnej, itp. Na obszarze województwa pomorskiego na skutek występowania portów morskich (Gdynia), które obsługują równieŝ tego typu przewozy na dalekie odległości (głównie transatlantyckie i do Skandynawii) wytworzyła się specyficzna droga przewozu związana z linią kolejową nr 201 na odcinku Kościerzyna Gdynia Port. Eksploatacja tej linii jest przykładem jak w racjonalny sposób dostosowując rozkład jazdy pociągów pasaŝerskich moŝna zagospodarować niewykorzystaną przepustowość linii jednotorowej dla przewozów nadzwyczajnych, a brak elektryfikacji linii moŝe stać się zaletą generującą duŝo mniejsze koszty przewozu takich przesyłek. RównieŜ słuŝby utrzymania kolei z Zakładu Linii Kolejowych w Gdyni (sekcja Kościerzyna i sekcja Gdynia) wyspecjalizowały się w obsłudze tego typu przewozów. 2. WYMAGANIA DLA INFRASTRUKTURY 2.1 Warunki techniczno eksploatacyjne przewozu PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. przyjmuje przesyłki ponadgabarytowe do przewozu w miarę moŝliwości technicznych i eksploatacyjnych. Przesyłkę przyjmuje się do przewozu, gdy pomiędzy jej punktami krytycznymi szerokości i wysokości, a obiektami krytycznymi usytuowanymi na drodze przewozu, pozostaje wolna przestrzeń, co najmniej 50 mm - dla przejazdu przesyłek pod obiektami lub obok nich. W przypadku, gdy obiekty krytyczne znajdują się w łuku z podaną przechyłką toru, wówczas odpowiednie wartości punktów krytycznych naleŝy zwiększyć o wielkość odchylenia na danym łuku i wielkość odchylenia wagonu spowodowanego przechyłką toru. Warunki i drogę przewozu ustala właściwy zakład linii kolejowej, gdy odległość wynosi mniej niŝ 50 mm. Na liniach z trakcją elektryczną muszą być zachowane odstępy ochronne od górnej powierzchni przesyłki do aktualnego zawieszenia przewodu jezdnego, wynoszące co najmniej 200 mm przy jeździe z prędkością rozkładową i włączonym napięciu w sieci trakcyjnej, co najmniej 150 mm przy jeździe z prędkością ograniczoną do 30 km/h i włączonym napięciu w sieci trakcyjnej, co najmniej 100 mm przy jeździe z prędkością rozkładową i wyłączonym napięciu w sieci trakcyjnej lub co najmniej 70 mm przy jeździe z prędkością nie większą niŝ 5km/h i wyłączonym napięciu w sieci trakcyjnej. Przy odstępie ładunku od sieci trakcyjnej poniŝej 70 mm moŝliwość i warunki przewozu ustala właściwy zakład linii kolejowych. Przy przewozie na liniach z trakcją elektryczną

MOśLIWOŚCI WYKORZSTANIA REGIONALNYCH LINII... 1017 przesyłki, których wysokość ponad główkę szyny jest większa niŝ 4650 mm, powinny być w odpowiedni sposób uszynione. Właściwy zakład linii kolejowych decyduje o moŝliwości, warunkach i trasie przewozu, jeŝeli obciąŝenie na oś wagonu lub na metr bieŝący toru są większe od dopuszczalnych, a takŝe w przypadku przewozu pojazdu o średnicy kół mniejszej niŝ 840 mm [1]. W przypadku gdy przesyłka nadzwyczajna nie mieści się w skrajni budowli obiektów stałych, a przesyłki nie moŝna ze względu na konstrukcję zdemontować celem zmniejszenia jej wysokości lub szerokości, zakład linii kolejowych moŝe uwarunkować przyjęcie przesyłki do przewozu wykonaniem niezbędnych robót (np. ułoŝenie torów objazdowych dla ominięcia obiektu krytycznego, obniŝenie, podwyŝszenie lub przesunięcie torów pod obiektami krytycznymi lub obok nich, demontaŝ sieci trakcyjnej, demontaŝ urządzeń sygnalizacji, itp.) umoŝliwiających przewóz. Po zakończeniu przewozu naleŝy przywrócić urządzenia stałe do stanu nie gorszego niŝ pierwotny. Na odcinku linii nr 201 Kościerzyna Gdynia Port operator przewozów zmuszony był do wykonania inwestycji rzędu kilkuset tysięcy złotych celem doprowadzenia linii do moŝliwości przewoŝenia ładunków z przekroczoną skrajnią. Głównie wykonywano znaczne obniŝenia niwelety toru pod wiaduktami. W przypadku, gdy wielkość przekroczenia skrajni, wynikająca z przeprowadzonych obliczeń budziłaby wątpliwość, co do moŝliwości przewozu ze względu na niedostateczną wolną przestrzeń, moŝna w porozumieniu z przewoźnikiem zarządzić dodatkowe badanie trasy wagonem (lub urządzeniem) do pomiaru skrajni budowli, albo próbną jazdę wagonu z makietą przesyłki. Rys.1. Pojazd UPS-80 do pomiaru skrajni (fot. www.graw.com) Jednym z oferowanych na rynku pojazdów do pomiaru skrajni jest pojazd pomiarowy UPS-80 (rys. 1). Jest on wyposaŝony w system profilomierza laserowego i system fotogrametryczny oraz dedykowane oprogramowanie do przetwarzania i raportowania wyników pomiarów. Pomiary prowadzić moŝna w zróŝnicowanych warunkach oświetleniowych, w tym: w świetle dziennym, o zmierzchu i przy oświetleniu sztucznym, a

1018 Sławomir GRULKOWSKI, Jerzy ZARICZNY takŝe w ruchu, w tym na prostej i na łukach. Uzyskane przez producenta dokładności to ±20 mm przy pomiarach realizowanych przy prędkości pojazdu do 40 km/h i ±5 mm przy pomiarach realizowanych dalmierzem laserowym na postoju [4]. 2.2 Prowadzenie ruchu pociągów po torach sąsiednich Prowadzenie przewozu przesyłek ponadgabarytowych wymusza wprowadzanie szczególnych warunków ruchu innych pociągów na danej linii. W takich okolicznościach przy omijaniu przeszkód i ruchu z prędkościami rzędu 5-30 km/h szczególnie trudne warunki ruchowe panują na liniach jednotorowych. Komplikacje związane przede wszystkim ze zmianami rozkładu jazdy pociągów pasaŝerskich (wydłuŝeniem czasu jazdy) dotyczą przede wszystkim pasaŝerów kolei. W PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Centrum Zarządzania Ruchem Kolejowym właściwa ekspozytura ustala moŝliwość prowadzenia ruchu pociągów po sąsiednich torach na liniach wielotorowych przy przewozie przesyłek ponadgabarytowych, na podstawie wykazu odległości między osiami torów. Ruch pociągów po sąsiednich torach obok pociągów przewoŝących przesyłki przekraczające skrajnię (pojazdy) moŝe być dozwolony jeŝeli między przesyłkami (pojazdami), pozostaje wolna przestrzeń (tzw. pas bezpieczeństwa) zapewniająca bezpieczeństwo ruchu. Dla kaŝdej przesyłki wielkość wolnej przestrzeni wynosi 175 mm, co stanowi: 100 mm przestrzeni na poziomie odchylenia eksploatacyjnego (X) i 75 mm przestrzeni na nieregularności. Ruch pociągów po torach sąsiednich naleŝy wstrzymać na czas przejazdu pociągu z przesyłką (pojazdem) o przekroczonej skrajni, gdy wolna przestrzeń między pociągami będzie mniejsza niŝ 200 mm. Odległości podane powyŝej stosowane są w przypadku, gdy oba tory znajdują się na prostej. W obliczeniach naleŝy uwzględnić dodatki na łuki, ustalone dla obu przesyłek, gdy tory znajdują się na łuku. Dla ustalenia moŝliwości prowadzenia ruchu pociągów po torach sąsiednich naleŝy na rozpatrywanym szlaku przyjmować najmniejszą odległość rzeczywistą między osiami torów, największą szerokość przesyłki od osi podłuŝnej wagonu, tj. punkty najbardziej krytyczne na poszczególnych wysokościach ponad główkę szyny, najmniejszy promień łuku, wielkości odchyleń eksploatacyjnych i na łuku [1,5]. 3. CHARAKTERYSTYKA TABORU DLA PRZEWOZU ŁADUNKÓW PONADGABARYTOWYCH Do przewozu przesyłek nadzwyczajnych w zaleŝności od wymiarów i masy uŝywa się wagonów typu normalnego lub wagonów o specjalnej konstrukcji, np. z zagłębioną podłogą, burtowych, członowych tzw. dziobowych. Pociąg, w którego składzie znajduje się wagon do przewozu przesyłek ponadgabarytowych oprócz lokomotywy spalinowej (większość trasy przejazdu realizowana jest na liniach niezelektryfikowanych) zawiera wagon narzędziowy warsztatowy, socjalny dla pracowników konwojujących przesyłkę.

MOśLIWOŚCI WYKORZSTANIA REGIONALNYCH LINII... 1019 Rys.2. Pociąg z ładunkiem na wagonie NORCA24 w miejscowości Krzeszna Do przewozów o zwiększonej skrajni stosuje się obecnie kilka typów wagonów: - Uai (czteroosiowe wagony 418 Za, 423 Z) - Uaai (ośmioosiowe 602 Za/602 Z i 604 Z, 16-osiowe wagony 603 Z, 603 Za, 606 Z, 24- i 32-osiowe wagony typu NORCA, ITEF 32, A-FELB, KRUPP) - Uaais (ośmioosiowe 609 Z i 619 Z) Największe wagony typu NORCA umoŝliwiają przewóz ładunków o długości do 17500 mm, szerokości do 3500 mm i cięŝarze nawet do 450 ton. Rys.3. Pociąg z ładunkiem na wagonie NORCA24 Długość platformy bez ładunku wynosi 52390 mm, zaś długość platformy przystosowanej do transportu ładunku na belkach bocznych 65140 mm. Odpowiadające tej długości zawęŝenie obrysu wagonu, niezbędne dla wpisania się w skrajnię wagonów UIC, byłoby tak duŝe, Ŝe podwaŝałoby sens budowy takiego wagonu. Dla usunięcia tej niedogodności zastosowano dwa niezaleŝne systemy przesuwu części nośnej platformy względem osi toru.

1020 Sławomir GRULKOWSKI, Jerzy ZARICZNY System pierwszy, określany jako czop zredukowany, zapewnia samoczynnie i bezstopniowo takie ustawienie osi belek dziobowych względem osi toru na łuku, Ŝe gwarantuje usytuowanie całej konstrukcji wagonu wewnątrz obrysu skrajni wagonowej przy załoŝonym w projekcie optymalnym zmniejszeniu szerokości wagonu. System drugi polega na hydraulicznym przesuwie i podnoszeniu części nośnej wagonu względem części biegowych. Sterowanie tymi ruchami jest dokonywane ręcznie na obu końcach wagonu przez operatorów w specjalnych kabinach. Przesuw sterowany ręcznie jest niezbędny dla dostosowania połoŝenia przewoŝonego ładunku do obrysu skrajni budowli oraz innych przeszkód, szczególnie przy przejazdach po torach o promieniach łuków mniejszych od 250 m [3]. Jest to szczególnie istotna cecha tych wagonów w obliczu warunków geometrycznych panujących na linii nr 201. 4. ŁADUNKI PRZEWOśONE LINIĄ KOLEJOWĄ NR 201 Analizę przewoŝonych ładunków dokonano na podstawie ich dostarczenia do stacji Gdynia Port, która jest stacją przeładunkową na inny rodzaj transportu. Stąd dany ładunek dalej jest eksportowany drogą morską. Głównymi ładunkami ponadgabarytowymi przewoŝonymi do stacji Gdynia Port są generatory wyprodukowane przez firmę Alstom i transformatory. Przewozy tych ładunków realizują przewoźnicy kolejowi: STK (Specjalistyczny Transport Kolejowy) Sp. z o.o. Wrocław oraz PKP Cargo S.A. W roku 2008 linią nr 201 do stacji Gdynia Port i dalej do portu gdyńskiego dotarło 41 ładunków ponadgabarytowych. NajcięŜszymi z nich był generator WY 25E - 158 o masie 448 ton, przewoŝony na wagonie typu Uaai A FELB oraz generator WT 25E - 158 przewoŝony na wagonie typu ITEF 32. ObciąŜenie na metr bieŝący toru wynosiło 10,295 t/m, a obciąŝenie na oś wagonu 20,338 t/oś. Z kolei największe ładunki stanowiły generatory WY 21Z - 095 przewoŝone na wagonach typu Uaai typu A FELB o długości 14860 mm. W pierwszej połowie 2009 roku do Gdyni Port dowieziono koleją 32 takie ładunki. NajcięŜszym był generator WT 25E 158 o cięŝarze 448 ton, przewoŝony na wagonie typu KRUPP. ObciąŜenie takiego ładunku na metr bieŝący toru wynosiło 10,266 t/m, a na oś wagonu aŝ 19,54 t/oś. W tym samym czasie z Gdyni Port w przeciwnym kierunku nadano cztery przesyłki nadzwyczajne. 5. CHARAKTERYSTYKA LINII NR 201 POD WZGLĘDEM DOSTOSOWANIA DO PRZEWOZÓW PONADGABARYTOWYCH Linia kolejowa nr 201 ma początek na stacji Nowa Wieś Wielka na rozjeździe nr 1 w km -1,395 i kończy się na stacji Gdynia Port na rozjeździe nr 77 w km 210,374, z czego na terenie Zakładu Linii Kolejowych w Gdyni przebiega na długości 113,874 km, tj. od km 96,500 do końca linii. Przebiega w trudnych warunkach terenowych, które wymusiły budowę licznych obiektów inŝynieryjnych, stanowiących punkty krytyczne dla przewozu przesyłki ponadgabarytowej.

MOśLIWOŚCI WYKORZSTANIA REGIONALNYCH LINII... 1021 Rys.4. Trasa przewozów ponadgabarytowych na obszarze województwa pomorskiego Linia kolejowa nr 201 Nowa Wieś Wielka Gdynia Port jest linią pierwszorzędną, czynną, niezelektryfikowaną. Na terenie Zakładu Linii Kolejowych w Gdyni (IZ Gdynia) jest linią: - na odcinku granica IZ Gdynia Gdańsk Osowa od km 96,500 do km 188,323 jednotorową czynną niezelektryfikowaną,

1022 Sławomir GRULKOWSKI, Jerzy ZARICZNY - na odcinku Gdańsk Osowa Gdynia Główna od km 188,323 do km 204,330 dwutorową czynną, niezelektryfikowaną, - na odcinku Gdynia Główna Gdynia Port od km 204,330 do km 210,374 jednotorową, czynną, zelektryfikowaną. Na linii prowadzony jest ruch pociągów pasaŝerskich i towarowych. Prędkość maksymalna pociągów towarowych wynosi: - dla toru nr 1 na odcinku od 96,500 km do 195,250 km 80 km/h, od km 195,250 do km 205,668 60 km/h, od km 205,668 do km 210,374 30 km/h, - dla toru nr 2 na odcinku od km 188,323 do km 196,240 80 km/h, od km 196,240 do km 205,330 60 km/h. Maksymalny nacisk osi na odcinku od km 96,500 do 204,500 wynosi 206 kn, a na odcinku 204,500 210,374 km wynosi 221 kn. Maksymalny nacisk na metr bieŝący toru na odcinku 96,500 210,374 wynosi 71 kn. Linia naleŝy do klasy C3. Odcinek Kościerzyna Gdynia Główna charakteryzuje się dość trudnym układem geometrycznym, wynikającym z wpisania linii w pagórkowaty teren. Sumaryczna długość łuków i krzywych przejściowych wynosi 37,474 km przy ogólnej długości odcinka 67,380 km. Oznacza to, Ŝe 55,6% długości trasy stanowią odcinki znajdujące się w łukach poziomych, a 44,4% - odcinki proste. Promienie dwudziestu łuków są mniejsze niŝ 500 m, przy czym minimalny promień łuku wynosi 345 m. Rozmieszczenie łuków o promieniach poniŝej 500 m nie jest równomierne. Najwięcej takich łuków znajduje się na odcinku Gdańsk Osowa Gdynia Główna (15), na którym linia pokonuje duŝą róŝnicę wysokości, przy czym poza wymienionymi łukami na odcinku tym zlokalizowane są takŝe łuki o promieniu minimalnie przekraczającym 500 m. Większość łuków na tym fragmencie trasy znajduje się na duŝych pochyleniach podłuŝnych (do 11,8 ) i charakteryzuje się duŝymi kątami zwrotu. Pojedyncze łuki o promieniach mniejszych od 500 m występują w rejonie stacji Kościerzyna (łuki wyjazdowe w kierunku Gołubia Kaszubskiego) oraz stacji Somonino (łuki wjazdowe od strony Gołubia Kaszubskiego). Na odcinku Kościerzyna Gdynia Główna w torach szlakowych i w torach głównych zasadniczych na stacjach ułoŝone są dwa typy szyn: S49 oraz S60. Podstawowym standardem konstrukcyjnym jest nawierzchnia z szynami S49, która występuje na łącznej długości 63,577 km, podczas gdy szyny S60 wbudowane są długości 19,623 km. Brak przy tym związku między typem szyn a cechami odcinków, na jakich te szyny się znajdują. NajdłuŜsze odcinki z szynami S60 zlokalizowane są na szlaku Kościerzyna Gołubie Kaszubskie oraz w torze nr 2 na szlaku Gdynia Główna Gdynia Wielki Kack. Na największej części odcinka (57,191 km) znajdują się szyny walcowane i wbudowane w 1978 roku. Pozostała część odcinka wyposaŝona jest w szyny z 1975 roku (2,690 km) i z lat 1979-1981 (łącznie 23,319 km). Oznacza to, Ŝe wiek nawierzchni szynowej wynosi około 30 lat (27 33 lat). Tor bezstykowy ułoŝony jest na łącznej długości 38,112 km, zaś tor klasyczny na długości 45,088 km (54,2%). W torach na odcinku Kościerzyna Gdynia Główna Osobowa ułoŝone są zarówno podkłady strunobetonowe, jak i podkłady drewniane. Sumaryczna długość odcinków z podkładami betonowymi wynosi 58,619 km, a z podkładami drewnianymi 25,493 km, co stanowi około 30% łącznej długości torów szlakowych oraz głównych zasadniczych). Podkłady drewniane wykonane zostały z drewna miękkiego. Na odcinku występują

MOśLIWOŚCI WYKORZSTANIA REGIONALNYCH LINII... 1023 podkłady betonowe róŝnych typów, przy czym zdecydowanie największy jest udział podkładów INBK7, które są ułoŝone w torach o długości 51,004 km. Obecnie regularny ruch kolejowy na odcinku Kościerzyna Gdynia Główna stanowi 7 par pociągów osobowych (autobusy szynowe) oraz kilka codziennych pociągów towarowych kursujących tą linią wskutek ograniczeń ruchowych na odcinku Tczew Pruszcz Gdański (modernizacja linii E65 i CE65). 5.1 Charakterystyka punktów krytycznych na linii nr 201 Na podstawie przykładowego przewozu przesyłki generatora o przekroczonej skrajni, wyjątkowo cięŝkiej, załadowanej na wagonie Norca 32 obok wyznaczonych miejsc ustalonych jako punkty krytyczne określono następujące warunki przewozu. Na odcinku pomiędzy przystankiem osobowym Łąg Południowy a stacją końcową Gdynia Port dla kaŝdego kierunku ruchu znajduje się tutaj aŝ 60 punktów krytycznych. Są to głównie ograniczenia przejazdu pod wiaduktami (V=10 km/h), konieczność przesuwania ładunków ze względu na występowanie peronów, słupów, filarów (V=5-10 km/h). Tab. 1. Wybrane warunki przewozu w punktach krytycznych dla kierunku do Portu Lp. Nazwa szlaku/ Rodzaj km stacja przeszkody Ograniczenie Przed peronem pociąg 20 p.o. Skorzewo 142,641 peron zatrzymać, ładunek podnieść i przesunąć w prawo, pociąg przeprowadzić z Vmax=10km/h 23 p.o. Krzeszna 153,293 wiadukt Pociąg przeprowadzić z Vmax=10km/h 24 p.o. Krzeszna 153,500 peron Przed peronem pociąg zatrzymać, ładunek przesunąć w lewo, pociąg przeprowadzić z Vmax=10km/h Somonino śukowo Przez wiadukt ograniczyć 35 176,604 wiadukt Wsch. prędkość do Vmax=10km/h 36 Somonino śukowo Ograniczyć prędkość do 177,364 most Wsch. Vmax 10km/h 44 st. Gdańsk Osowa Jazda torem nr 1 lub 3 na tor szlakowy nr 1 Pociąg zatrzymać, ładunek 46 Gdańsk Osowa przesunąć, pod wiaduktem 190,598 wiadukt Gdynia Wielki Kack przeprowadzić pociąg z prędkością do Vmax=10km/h 47 st. Gdynia Wielki Kack Pociąg prowadzić torem nr 1 lub 3 49 st. Gdynia Wielki 195,271 Sem. D Ładunek przesunąć, ograniczyć 54 Kack Gdynia Wielki Kack Gdynia Główna 203,318 słupki betonowe prędkość do Vmax=10km/h Przed słupkami pociąg zatrzymać, ładunek przesunąć w

1024 Sławomir GRULKOWSKI, Jerzy ZARICZNY 55 st. Gdynia Główna 204,702 58 GPB - GPC 63 st. Gdynia Główna 204,550 204,700 lewo, ograniczyć prędkość do Vmax=5km/h Pociąg zatrzymać, ładunek przesunąć w lewo, wjazd do Gdyni Gł. Na tor nr 2 z prędkością Vmax=10km/h ruch jednotorowy Rozjazdy 153 163, Jazda z szybkością 5km/h słup GP - 34 Barierka Jazda z szybkością 10km/h 6. WNIOSKI Transport kolejowy, biorąc pod uwagę przedstawione w pracy warunki przewozu ładunków nadzwyczajnych, jest jedynym środkiem transportu lądowego, który poprzez ustalenie bezpiecznej trasy przewozu, umoŝliwia przemieszczenie przesyłki w sposób minimalizujący utrudnienia w ruchu. Biorąc pod uwagę to, Ŝe przejazd moŝe odbywać się tylko w porze dziennej oraz to, Ŝe zachodzi konieczność prowadzenia róŝnych czynności i działań w punktach krytycznych, czas przejazdu ładunku na odcinku Wrocław Gądów Gdynia Port trwa ok. 5 dni. Transport kolejowy naleŝy do najbardziej ekologicznych form przemieszczania ładunków nadzwyczajnych i mając na uwadze ochronę środowiska naturalnego, naleŝałoby stworzyć warunki do jeszcze większego wykorzystania takich przewozów kolejowych w połączeniu z przewozami morskimi. Linia kolejowa nr 201 na odcinku Kościerzyna Gdynia jest szczególnie intensywnie wykorzystywana do tego typu przewozów. Mimo układu jednotorowego wykorzystano szansę na rozszerzenie zakresu eksploatowania tej linii. MoŜe ona stać się przykładem dla funkcjonalności innych linii o znaczeniu lokalnym w celu dostosowania ich do tego typu potrzeb przewozowych. 7. BIBLIOGRAFIA [1] Ir 10 (R 57) INSTRUKCJA o przewozie przesyłek nadzwyczajnych, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., Warszawa, 2007. [2] Karta UIC 502 1 (Zał. Przesyłki niestandardowe postanowienia w zakresie planowania i obsługi przesyłek niestandardowych ) [3] Pełczarski J., Lipiński F., Wagony do przewozu ładunków wielkogabarytowych, Trakcja i Wagony, nr 3, 1980 [4] Strona internetowa producenta: www.graw.com [5] Ustawa z dnia 7.06.2006 r., Dz. U. 108 poz. 746 W sprawie rodzaju i warunków przewozu rzeczy mogących powodować trudności transportowe przy przewozie koleją