Kraków, 27.01.2018 3.7 Dodatkowe czynniki i urządzenia bezpieczeństwa ruchu drogowego dr inż. Marcin Budzyński Katedra Inżynierii Drogowej Politechnika Gdańska Problem oświetlenia Statystyki wypadków w 2016 roku, Źródło: policja.pl Statystyki W porze nocnej, zmrok, świt 45% ofiar śmiertelnych udział natężenia ruchu drogowego zdecydowanie mniejszy Ciężkość wypadków: 7 ofiar śmiertelnych na 100 wypadków w porze dziennej, 13,5 ofiar śmiertelnych na 100 wypadków w porze nocnej, zmrok, świt 1
Czynniki, wpływające na bezpieczeństwo na drodze, związane z oświetleniem to: poziom i równomierność luminancji drogi, ograniczenie olśnienia, prowadzenie wzrokowe przez instalację oświetleniową widoczność oznakowania widoczność otoczenia i geometrii Zagrożenia Ograniczenie przestrzeni obserwacji drogi i jej otoczenia wraz z błędami odczytu rzeczywistych parametrów geometrycznych drogi Występowanie zjawiska olśnienia, Problem z oszacowaniem odległości do pojazdu nadjeżdżającego z przeciwka, Krótka odległość oraz ograniczone boczne pole widzenia na drodze nieoświetlonej, Zmniejszenie sprawności motorycznej oraz koncentracjikierowców w nocy, w tym wydłużenie ich czasu reakcji o ok. 0,4 sek. w stosunku do okresu dnia, Większy udział odstępów niebezpiecznych między pojazdami w ruchu nocnym, tj. tendencja do jazdy w kolumnach nawet przy mniejszych natężeniach ruchu Ograniczenia widoczności pieszych i rowerzystów 6 2
Procentowy rozkład wypadków i natężenia ruchu w kolejnych godzinach doby na odcinkach zamiejskich dróg krajowych (Źródło: Politechnika Krakowska) Udziały procentowe wypadków, ofiar śmiertelnych oraz natężenia ruchu łącznie dla dróg krajowych i miejskich Rozkład przyczyn wypadków w przyjętych okresach doby na odcinkach zamiejskich dróg krajowych 9 3
Reklamy Problemy lokalizacji, jasności MIEJSCA ODPOCZYNKU I OBSŁUGI PODRÓŻNYCH 12 miejsca obsługi podróżnych (MOP) place widokowe i zatoki postojowe stacje paliw dworce autobusowe i pętle tramwajowe bary, restauracje, hotele obiekty handlu przystanki autobusowe, tramwajowe przystanki wspólne 4
13 Stacja paliw niewidoczny pas zjazdu w lewo 14 5
Przejście dla pieszych przez otwartą zatokę autobusową 16 Miejsca odpoczynku, obsługi podróżnych i przystanki powodują kolizje, wypadki pojazdów i potrącenia pieszych związane z: wyłączaniem i włączaniem się do ruchu pojazdów, w tym autobusów przejazdami ww. pojazdów przez ciągi piesze przechodzeniem pieszych przez jezdnię na przejściach niekontrolowanym przechodzeniem pieszych, w tym dzieci wychodzeniem spoza pojazdów lub przebieganiem 17 ZŁE LOKALIZACJE WJAZDÓW I WYJAZDÓW : przy braku widoczności po wewnętrznej stronie łuków poziomych na łukach pionowych wypukłych na dużych pochyleniach na odcinkach z dodatkowymi pasami ruchu w obszarze oddziaływania skrzyżowania widoczność, wspólna powierzchnia z pasami ruchu tam gdzie już skupiają się inne zagrożenia 18 6
PRZYSTANKI AUTOBUSOWE/TRAMWAJOWE O brd przystanków A i T decyduje: ich lokalizacja i układ przystanków względem siebie szczegóły rozwiązań geometrycznych dojścia pieszych, w tym przechodzenie pomiędzy przystankami przy przesiadkach 20 NALEŻY ZWRACAĆ UWAGĘ NA: potencjalne konflikty A i T z pozostałymi pojazdami konflikty pasażerów i pieszych z pojazdami w rejonie przystanków ograniczenia widoczności pieszych oczekujących na wyjścia na jezdnię lub będących już na jezdni konflikty pomiędzy pieszymi i pojazdami na odcinkach dróg stanowiących dojścia pieszych do przystanków 21 7
Zbyt mała pojemność zatoki dla pomieszczenia jednocześnie zatrzymujących się autobusów 22 Brak bezpiecznego dojścia dla pieszych do przystanku 23 Wymagania dotyczące lokalizacji przystanków autobusowych oraz organizacji ruchu w ich rejonie dotyczą m.in.: 24 wczesnej dostrzegalności i dobrej widoczności przystanków oraz miejsc oczekiwania pasażerów widoczności przy wyjeździe z przystanku łatwych dojść pasażerów do przystanków powierzchni dla oczekujących pasażerów minimalizacji dróg dojścia przy przesiadkach między różnymi przystankami 8
Zalecane typowe rozmieszczenie przystanków autobusowych na skrzyżowaniu 25 Dodatkowe środki ochrony pieszych to sygnalizacja świetlna lub wyspy azylu w przypadku: lokalizacji przystanku przy krawędzi jezdni bez zatoki w przypadkach lokalizacji przystanku przed skrzyżowaniem Na drogach poza terenami zabudowy ważne są bezpieczne dojścia do przystanków 26 27 9
ZŁE LOKALIZACJE PRZYSTANKÓW AUTOBUSOWYCH naprzeciwko siebie na wlotach skrzyżowania w obrębie wymaganych pól widoczności na dodatkowym pasie (włączania) na wylocie skrzyżowania na wylotach skrzyżowań z redukcją liczby pasów ruchu 28 10
WSPÓLNE PRZYSTANKI I WĘZŁY PRZESIADKOWE: eliminują przejścia pomiędzy przystankami, a także przejścia przez jezdnie grupują przystanki poszczególnych linii autobusowych/tramwajowych łączą przystanki tramwajowe z autobusowymi 31 Ale jednocześnie występują w związku z tym zagrożenia Wspólny przystanek A i T zbyt mała powierzchnia peronu, brak zabezpieczenia 11
Identyfikacja zagrożeń dotyczących transportu tramwajowego Faza funkcjonowania /inspekcja Stan techniczny i na szlaku parametry linii tramwajowej przystanków pętli i dojazdów do zajezdni Czy geometria torowiska umożliwia bezpieczny przejazd z pożądaną prędkością (np. przechyłka), czy jest zachowana właściwa geometria toru, czy jest prowadzona bieżąca regulacja toru Czy konstrukcja spełnia standardy bezpieczeństwa (stopień zużycia szyny, kompletność mocowania szyny, stan techniczny podkładu, stan odwodnienia, stan podsypki) Czy wymiary przystanku są dostosowane do rzeczywistego natężenia ruchu tramwajowego i ruchu pasażerów, czy obserwuje się nadmierne zatłoczenie Czy stan nawierzchni peronów i dojść do peronów zapewnia bezpieczne poruszanie się pieszych Czy szerokości dojść do peronów w poziomie jezdni, schodów kładek i tuneli są dostosowane do natężenia ruchu pieszych Czy wsiadanie i wysiadanie na przystanku na jezdni sprawia trudności zwłaszcza w poruszaniu się osób niepełnosprawnych (sprawdzić dostosowanie taboru do tego typu przystanków) Czy występuje zbyt duży odstęp pomiędzy pojazdem a peronem Czy zapewniony jest odpowiedni stan techniczny konstrukcji nawierzchni na pętlach i zjazdach do zajezdni Czy zapewniona jest bezpieczna obsługa pasażerów w obrębie pętli Oznakowanie pionowe i poziome Urządzenia bezpieczeństwa Oświetlenie dla tramwajów dla innych uczestników ruchu na szlaku na przystanku Czy oznakowano miejsca krytyczne na linii tramwajowej (skrzyżowania, przejścia dla pieszych i przejazdy rowerowe, miejsca ograniczonej widoczności, miejsca redukcji prędkości) Czy oznakowanie przejść dla pieszych przez torowiska jest widoczne i skuteczne Czy oznakowanie spełnia standardy techniczne (np. stan, widoczność w nocy) Czy są miejsca wymagające sygnalizatorów świetlnych dla ruchu samochodowego, kolizyjnego z ruchem tramwajowym Czy stan urządzeń zapewnia bezpieczeństwo ruchu tramwajów Czy występują miejsca, gdzie konieczne jest zastosowanie takich urządzeń Czy stan urządzeń zapewnia bezpieczeństwo pasażerów na przystanku, czy są ślady uderzeń przez pojazdy w bariery lub poręcze Czy występują udogodnienia dla pasażerów wsiadających i wysiadających przy torowiskach w jezdni Czy właściwie oświetlone są przystanki i dojścia do przystanków Zachowania uczestników ruchu drogowego motorniczy kierowcy piesi i rowerzyści (nie pasażer) Czy obserwuje się jazdę z nadmierną prędkością w stosunku do prędkości dopuszczalnej Czy obserwuje się utrzymywanie zbyt małego odstępu między tramwajami, ostre przyspieszania i hamowania, wjazd na sygnale czerwonym Czy obserwuje się za szybkie zamykanie drzwi tramwaju, Czy występują problemy z widocznością w miejscach newralgicznych łuki, dojazd do skrzyżowań, do przejść dla pieszych Czy obserwuje się częste zajmowanie torowiska na skrzyżowaniu, uniemożliwiające przejazd tramwajom lub nieudzielanie pierwszeństwa tramwajowi Czy występują ograniczenia rozpoznawalności i widoczności przejazdów tramwajowych Czy obserwuje się nadmierne prędkości lub wjazd na czerwonym świetle w obrębie skrzyżowań z liniami tramwajowymi Czy obserwuje się niebezpieczne zachowania kierujących przy przejeżdżaniu w miejscach wysiadania pasażerów na jezdni Czy obserwuje się przechodzenie przed ruszającym tramwajem Czy występują ograniczenia widoczności na przejściach ze względu na geometrię lub przeszkody Czy obserwuje się ograniczenia widoczności wynikające z zatrzymania się tramwaju przy lub na przejściu dla pieszych (widoczność tramwajów nadjeżdżających z przeciwnego kierunku) Czy obserwuje się przechodzenie przez torowisko w miejscach niewyznaczonych, pasażerowie Czy obserwuje się dobieganie do tramwaju na przystanku za lub przed skrzyżowaniem, przechodzenie przez jezdnię lub torowisko na sygnale czerwonym Czy obserwuje się przechodzenie przez jezdnię w miejscach niewyznaczonych dojście do przystanku 12
Najczęstsze błędy występowanie miejsc potencjalnych kolizji ruchu samochodowego i tramwajowego w obrębie skrzyżowań z sygnalizacją świetlną, co wynika z układu faz sygnalizacji, oczekiwania pojazdów samochodowych na torach, przejazdu na czerwonym świetle, występowanie miejsc potencjalnych kolizji ruchu samochodowego i tramwajowego w obrębie skrzyżowań lub przejazdów przez tory bez sygnalizacji świetlnej, co wynika z oczekiwania pojazdów na torach, szczególnie przy braku powierzchni akumulacji, brak widoczności w miejscach przecinania się potoków różnych użytkowników skrzyżowania, przejazdy, przejścia dla pieszych, zjazdy, brak sygnalizacji świetlnej dla pieszych na przejściach przez tory tramwajowe, szczególnie przy występowaniu przekrojów drogowych typu 2x2 z torowiskiem w pasie dzielącym (fot. 4), zły stan techniczny oznakowania dedykowanego infrastrukturze tramwajowej (fot. 5), brak wyposażenia przejść dla pieszych przez linie tramwajowe w urządzenia dla osób niewidomych i niedowidzących (fot. 6), prowadzenie linii tramwajowej w jezdni, bez jej wydzielenia, co skutkuje pojawianiem się pieszych na jezdni, którzy wsiadają lub wysiadają z tramwajów (fot. 7), brak zabezpieczenia przystanków tramwajowych przed skutkami najechania na peron pojazdów samochodowych (fot. 8), brak zabezpieczeń przed przekraczaniem w dowolnych, nie wyznaczonych miejscach, torów tramwajowych i jezdni przez pieszych (fot. 9), 13
brak zabezpieczeń przed opuszczaniem peronu przystanku tramwajowego w miejscach niewyznaczonych, zagrożenia w przypadku wykolejenia się tramwaju na większych pochyleniach podłużnych, występowanie trwałych przeszkód w obrębie skrzyżowań i przejazdów przez tory, stanowiących dodatkowe zagrożenie w przypadku kolizji tramwaj pojazd, brak skrajni drogowej, linia tramwajowa jest zbyt blisko poprowadzona od krawędzi jezdni, bardzo zły stan techniczny infrastruktury tramwajowej oraz towarzyszącej (np. chodniki), przekraczanie jezdni przez pieszych na czerwonym świetle, w przypadku tramwajów oczekujących na przystankach na wylotach, Brak miejsca dla pieszych w rejonie przejść dla pieszych, szczególnie przy sygnalizacji świetlnej Problem pochyleń 14
Skrajne przypadki Przykłady pozytywne Częściowo pozytywny Dziękuję za uwagę mbudz@pg.edu.pl 15