Kampania Mniej dźwigaj! d

Kampania Mniej dźwigaj! d Kampania kontrolno informacyjna PIP: Przeciążenie układu mięśniowo-szkieletowego zagrożenia jakie stwarzają ręczne prace transportowe Główny Inspektorat Pracy Opole, 26 września 2007 r. 1

Dlaczego dolegliwości mięśniowo szkieletowe? 2

Rozmiar problemu Dolegliwości mięśniowo szkieletowe są najbardziej rozpowszechnionym problemem zdrowotnym związanym z pracą w Europie. 39% pracowników z nowych państw U.E. skarży się na bóle kręgosłupa, a 36% na bóle mięśniowe. W krajach dawnej 15 - tki proporcje te są o 14 15 pkt. procentowych niższe. The Fourth Working Conditions Survey, European Fundation for the Improvement of Living and Working Conditions, 2005. 3

Dwie drogi powstawania urazów Urazy kumulacyjne (powstające w wyniku wielokrotnego i/lub długotrwałego dźwigania nawet niewielkich ciężarów w ciągu zmian roboczych). Urazy ostre (powstające w wyniku przekroczenia normy podnoszenia ciężarów lub wypadku przy pracy). 4

Skutki zdrowotne Ręczne prace transportowe wymagają dużego wysiłku fizycznego i stwarzają poważne zagrożenie wypadkowe. W ich trakcie dochodzi bowiem do: Skręcenia stawów, Zerwania ścięgien, więzadeł, Złamania kości, Uszkodzenia nerwów, Zapalenia mięśni. 5

Skutki zdrowotne c.d. Najbardziej narażone na urazy są części ciała takie jak: odcinek lędźwiowy kręgosłupa, kręgosłup szyjny, ramiona, nadgarstki, stopy i dłonie. W przebiegu dolegliwości mięśniowo-szkieletowych dominuje ból i dyskomfort (cierpienie), czasem nawet bez innych objawów potwierdzających wystąpienie schorzenia. 6

Skutki dla pracowników Pogorszenie stanu zdrowia, Mniejsza wydajność i zagrożenie utratą pracy, Zagrożenie bytu materialnego pracownika i jego rodziny, Życie z ciągłym bólem - mniejsza radośćżycia, Niepełnosprawność - stygmatyzacja i poczucie, że jest się obciążeniem dla pracodawcy, rodziny, społeczeństwa, W ostateczności odtrącenie i pozostawienie samemu sobie. 7

Skutki dla pracodawcy Zmniejszenie wydajności pracy cierpiących pracowników, Częstsze nieobecności pracowników w pracy, Koszty zwolnień chorobowych, Kłopoty organizacyjne brak wykwalifikowanego personelu, Koszty szkolenia nowych pracowników, Koszty wypadków przy pracy, Strata czasu - utrata zysków. 8

Skutki dla społeczeństwa Koszty dodatkowej opieki zdrowotnej nad cierpiącymi pracownikami, Koszty odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy, Koszty rent z tytułu niepełnosprawności i chorób zawodowych, Utrata zdolnych do pracy i wykwalifikowanych członków społeczeństwa - niewykorzystanie ich potencjału, wiedzy, umiejętności zawodowych tzw.: przerwanie ciągłości społecznej, Koszty readaptacji zawodowej osób niepełnosprawnych. 9

Pracownicy z grup ryzyka Pracownicy budowlani Górnicy Pracownicy załadunku i rozładunku Operatorzy maszyn Pracownicy branży rolniczej, leśnej, rybackiej Pracownicy handlu Pielęgniarki Pracownicy branży hotelarskiej i gastronomicznej Cieśle Rzemieślnicy Krawcy Kierowcy Sekretarki, maszynistki, operatorzy komputerów. 10

Przeciwdziałanie chorobom układu mięśniowoszkieletowego 11

Rodzaj obciążenia Ryzyko urazów rośnie, jeżeli przenoszony ciężar: jest za ciężki, jest za duży, jest trudny do utrzymania, jest nie wyważony, chwiejny lub niestabilny, jest trudny do objęcia, ogranicza pole widzenia pracownika zwiększa możliwość obrażeń na skutek potknięcia, upadku lub kolizji. Powrót 12

Rodzaj wykonywanego zadania Ryzyko urazów rośnie, jeżeli podnoszenie ciężaru: jest zbyt męczące wykonywane zbyt często lub zbyt długo, wymaga zginania lub skręcania tułowia, wymaga utrzymywania ramion ponad głową, wymaga powtarzania ciągle tych samych czynności. Powrót 13

Czynniki indywidualne Na ryzyko urazów wpływają także: brak doświadczenia pracowników przy ręcznych pracach transportowych (pracownicy nowozatrudnieni lub młodociani), złe nawyki lub brak wiedzy na temat wykonywanej pracy i związanych z nią zagrożeń (brak szkoleń bhp), możliwości fizyczne pracownika (niewielka masa ciała, niewielka siła mięśni i mniejsza wydolność organizmu - kobiety), przebyte w przeszłości choroby układu mięśniowo-szkieletowego, staż pracy w zawodzie (urazy kumulacyjne), wiek (naturalne starzenie się układów organizmu, w tym mięśniowo-szkieletowego), otyłość, palenie tytoniu. Powrót 14

Miejsce pracy Ryzyko urazu rośnie, jeżeli w miejscu pracy: brak jest dostatecznej przestrzeni na ręczne przemieszczanie ciężarów ( konieczność manewrowania ciężarem utrata stabilności ciężaru niebezpieczne, nagłe zmiany pozycji ciała podczas przenoszenia), droga transportowa jest nierówna, śliska, wysoka temperatura zwiększa potliwość dłoni utrudniając utrzymanie ciężaru, niska temperatura utrudnia krążenie krwi i usuwanie toksycznych produktów przemiany materii z mięśni ( szybsze zmęczenie), niedostateczne oświetlenie zmusza pracowników do przyjmowania skręconych lub pochylonych pozycji w celu dokładniejszej obserwacji wykonywanych czynności, duży hałas odwraca uwagę od wykonywanych czynności oraz powoduje napięcie psychiczne. Powrót 15

Czynniki fizyczne Ryzyko urazu zwiększają: używanie znacznej siły w czasie pracy powtarzalność ruchów niewygodne, statyczne pozycje ciała (praca na kolanach, w pochyleniu, długotrwałe utrzymywanie ciężaru w pozycji stojącej lub ponad głową) miejscowy ucisk ładunków, sprzętu lub narzędzi na ciało wibracje. Powrót 16

Europejskie podejście do zapobiegania dolegliwościom mięśniowo-szkieletowym w miejscu pracy Zgodnie z nim należy: [1] Unikać planowania i zlecania prac mogących powodować schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego, [2] Eliminować ryzyko powstawania urazów u źródła (np.: automatyzacja procesu produkcji, ergonomiczne stanowiska pracy), [3] Przystosowywać pracę i stanowiska pracy do pracowników, a nie odwrotnie (np.: czas pracy, wysokość stołów i blatów roboczych) [4] Przystosowywać zakłady i procesy pracy do zachodzących w świecie zmian technicznych i technologicznych (zakup nowych maszyn, nowych technologii). 17

Europejskie podejście c.d. Zgodnie z nim należy: [5] W pierwszej kolejności wprowadzaćśrodki ochrony zbiorowej, a dopiero potem środki ochrony indywidualnej pracowników, [6] Oceniać ryzyko w sytuacjach, w których nie udało się usunąć ręcznych prac transportowych, [7] Odpowiednio instruować pracowników o pozostałych zagrożeniach i sposobach zapobiegania im, [8] Zatrzymywać pracowników w pracy (zapewniać im rehabilitację oraz ponownie włączać do aktywności zawodowej po jej zakończeniu). 18

Prewencja: Ręczne prace transportowe zgodnie z przepisami i zasadami 19

Ręczne prace transportowe wymagają dużego wysiłku fizycznego, stwarzają poważne zagrożenia wypadkowe, Podczas wykonywania ręcznych prac transportowych najbardziej narażonymi na urazy częściami ciała są: kręgosłup, ramiona, nadgarstki, stopy i dłonie. 20

Organizacja transportu ręcznego Wymaga zastosowania metod, które powinny: Wyeliminować nadmierne obciążenia układu mięśniowo szkieletowego, Ograniczyć długotrwały wysiłek (należy stosować przerwy w pracy i odpoczynek), Ograniczyć do minimum odległości ręcznego przemieszczania przedmiotów. Wykluczyć przemieszczanie przedmiotów, jeżeli: przemieszczanie ma być wykonywane tylko za pomoc skrętu tułowia pracownika, istnieje możliwość wystąpienia nagłych ruchów przemieszczanego przedmiotu, ciało pracownika znajduje się w niestabilnej pozycji, pochylenie pracownika przekracza 45. 21

Prawidłowe usytuowanie ciała i ładunku Kobiety, podnoszące ładunek, powinny: przyklęknąć na jedno kolano tak, żeby jak najściślej przylegało ono do ładunku, przy czym stopa drugiej nogi powinna znajdować się około 30 cm od ładunku, uchwycić z obu stron ładunek w taki sposób, żeby nie wysunął się z rąk, podnosić ładunek przez prostowanie nóg, przy czym grzbiet powinien być cały czas wyprostowany. 22

Prawidłowe usytuowanie ciała i ładunku Mężczyźni, podnoszący ładunek, powinni: Podejść jak najbliżej do ładunku i jeżeli jest to możliwe, okraczyć go, przy czym stopy powinny być lekko rozwarte, Przykucnąć obok podnoszonego ciężaru, Wyprostować grzbiet i mocno uchwycić ładunek, tak aby nie wysunął się z rąk, Podnosić ładunek przez prostowanie nóg, trzymając go jak najbliżej tułowia, przy czym grzbiet powinien być cały czas wyprostowany. 23

Prawidłowe usytuowanie ciała i ładunku Częsty błąd: pałąkowe plecy Prawidłowo: wyprostowane plecy, podnoszenie za pomocą pracy mięśni nóg 24

Przedmioty nieporęczne i niestabilne, ze zmiennym środkiem ciężkości Przy transporcie należy stosować następujące zasady: Przedmioty nieporęczne lub trudne do utrzymania powinny być przemieszczane przy użyciu sprzętu pomocniczego. Przedmioty, których środek ciężkości znajduje się powyżej połowy ich wysokości, nie powinny być przenoszone ręcznie. W przypadku przenoszenia przedmiotu trzymanego w odległości większej niż 30 cm od tułowia należy zmniejszyć o połowę dopuszczalną masę ładunku przypadającego na jednego pracownika lub zapewnić wykonanie tego transportu przez co najmniej 2 pracowników. 25

Przedmioty nieporęczne i niestabilne, ze zmiennym środkiem ciężkości (cd.) Przy transporcie należy stosować następujące zasady: Ostre krawędzie oraz wystające elementy przemieszczanych przedmiotów powinny być osłonięte. Opakowania przedmiotów powinny być wytrzymałe, niestwarzające swoim kształtem lub krawędziami potencjalnych zagrożeń wypadkowych. Balony szklane z kwasami lub z cieczami żrącymi powinny być transportowane na specjalnie przystosowanych do tego celu wózkach. 26

Dobre praktyki 27

Obowiązki pracodawcy Pracodawcy, którzy zatrudniają pracowników przy ręcznych pracach transportowych, obowiązani są m.in.: Szkolić pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, Zapewnić pracownikom badania lekarskie, wstępne i okresowe, Podejmować działania mające na celu usunięcie stwierdzonych zagrożeń, Informować pracowników o ryzyku zawodowym, wymaganiach ergonomii i środkach bezpieczeństwa, w szczególności tych, które zapobiegają urazom kręgosłupa, Zapewnić pracownikom dodatkowe informacje dotyczące przemieszczanych przedmiotów oraz materiałów, w szczególności: żrących, wybuchowych, palących, trujących, pylących. 28

Normy dźwigania i przenoszenia ładunków Zostały określone z uwzględnieniem następujących czynników: Płci pracownika, Wieku pracownika, Odległości, na którą wykonywane są prace transportowe, Charakteru pracy, Charakteru drogi. 29

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz.U. nr 26 poz. 313 z późn. zm.) 30

Normy dźwigania i przenoszenia ładunków Mężczyźni Praca stała Praca dorywcza 31

Normy dźwigania i przenoszenia ładunków Mężczyźni 32

Normy dźwigania i przenoszenia ładunków Mężczyźni Praca stała Praca dorywcza 33

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz.U. Nr 114, poz. 545 z późn. zm.) 34

Normy dźwigania i przenoszenia ładunków Kobiety Praca stała Praca dorywcza 35

Normy dźwigania i przenoszenia ładunków Kobiety w ciąży Praca stała Praca dorywcza 36

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (Dz.U. Nr 200, poz. 2047 z późn. zm.) 37

Normy dźwigania i przenoszenia ładunków Młodociani - dziewczęta Praca stała Praca dorywcza 38

Normy dźwigania i przenoszenia ładunków Młodociani - chłopcy Praca stała Praca dorywcza 39

Normy dźwigania i przenoszenia ładunków Podsumowanie Praca Młodociani 16 18 lat Dziewczęta Chłopcy Kobiety w ciąży Kobiety Kobiety Mężczyźni Mężczyźni Przenoszenie zespołowe Stała 8 kg 12 kg 3 kg 12 kg 30 kg max. 25 kg/ 1 os. Dorywcza (max. 4 x godz.) 14 kg 20 kg 5 kg 20 50 kg max. 42 kg/ 1 os. 40

Normy dźwigania i przenoszenia ładunków Podsumowanie Niedopuszczalne jest: Ręczne przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej 30 kg na wysokość powyżej 4 m Oburęczne przemieszczanie przedmiotów, jeżeli siła potrzebna do zapoczątkowania ruchu przedmiotu przekracza Zespołowe przemieszczanie przedmiotów o masie przekraczającej 500 kg lub odległość przekraczającą 25 m 300 N przy pchaniu 200 N przy ciągnięciu 41

Dźwigania i przenoszenia ładunków nie powinno się powierzać osobom: Głuchym, Niemym, O słabym wzroku, Właściwym do oceny stanu zdrowia pracownika jest lekarz medycyny pracy orzekający o braku przeciwwskazań do zatrudnienia na zajmowanym stanowisku. Umysłowo upośledzonym, O poważnych schorzeniach serca, Cierpiącym na dolegliwości, mięśniowo-szkieletowe, przepuklinę, dyskopatię. 42

Część informacyjna: Sektor handlu detalicznego i wielkopowierzchniowego 43

Czynniki ryzyka w sektorze handlu Cechy związane z przemieszczaniem ładunku niestabilność ładunku, nieproporcjonalna waga w stosunku do objętości, nierówne rozmieszczenie masy, trudności w chwytaniu (brak uchwytów), ostra, śliska lub brudna powierzchnia ładunku. Inne cechy niskie/ wysokie temperatury, brak przestrzeni na zajęcie wygodnej/bezpiecznej pozycji podczas przenoszenia ładunku, nierówne, wąskie, śliskie drogi transportowe, wysokie regały (składowanie towarów wymuszające unoszenie ramion i ciężarów powyżej głowy), brak wiedzy, doświadczenia zawodowego, płeć, choroby. 44

Zarządzanie ryzykiem w sektorze handlu 1. ETAP Wyszukiwanie sytuacji ryzyka i ich analiza 2. ETAP Poszukiwanie rozwiązań 3. ETAP Wdrażanie CO? Czy pracownicy są narażeni na: długotrwałe siedzące/ stojące/bolące pozycje ciała? ręczne przemieszczanie towarów? składowanie towarów wymuszające unoszenie ramion powyżej głowy? Na podstawie wyników uzyskanych w pierwszym etapie, należy wybrać odpowiednie środki zapobiegawcze w celu poprawy sytuacji. Zastosowanie rozwiązania w praktyce i monitorowanie sytuacji na potrzeby dalszego rozwoju. obserwacja miejsc pracy, JAK? zbieranie informacji od pracowników, od zarządu, od zespołu ds. BHP działającego na terenie danej instytucji, analiza wypadków związanych z pracą. Wybór najbardziej odpowiedniego rozwiązania zgodnie z u hierarchią: - usunąć zagrożenia, - zastąpić sytuacje niebezpieczne mniej niebezpiecznymi, - zwalczać zagrożenia u ich źródła, potem szkolić pracowników. wdrożyćśrodki i zorganizować dalsze kroki (informacje, instrukcje, szkolenia), sprawdzić, czy rozwiązanie jest stosowane, ocenić wdrożone środki (czy ich wdrożenie dało oczekiwane wyniki, czy pojawiły się nowe zagrożenia), jeśli sytuacja robocza zmieniła się, przeprowadzić nową analizę ryzyka (wrócić do etapu 1). 45

Rodzaje działań zapobiegawczych w sektorze handlu Typ działania Wyeliminowanie ryzyka Zmniejszenie ryzyka CO? Uniknięcie przemieszczania ręcznego Ułatwienie przemieszczania ładunków Dostosowanie sposobu składowania ładunków Usunięcie konieczności długotrwałego przyjmowania niewygodnej pozycji Środki organizacyjne Całkowita mechanizacja lub automatyzacja pracy (taśmociągi kasowe, stoły rolkowe, przenośniki, ruchome regały na kółkach, itd.). 1. Grupowanie towarów w mniejsze jednostki załadunkowe (pakunki, skrzynki). 2. Ułatwienie podnoszenia ładunków (podnośniki, wysięgniki, chwytaki, uchwyty itd.). 3. Stosowanie wózków, specjalnie dostosowanego sprzętu do przemieszczania, itd. 1. Dostosowanie wysokości składowania towarów do wymiarów pracowników. 2. Dostosowanie wysokości mebli do częstości korzystania z ładunków i do ich ciężaru. 3. Zwiększenie dostępności: podesty, opuszczane/ podnoszone platformy, pochylnie itd. 1. Dostosowanie wymiarów stanowisk pracy do wymagań ergonomii i wymiarów pracowników: ergonomiczne siedziska, przestrzeń do pracy. 2. Przerwy na odpoczynek. 3. Praca przemienna. JAK? Planowanie pracy, przerwy w pracy, przemienność czynności, usprawniony rozdział zadań, poprawa fizycznych warunków pracy (temperatura, oświetlenie), odzież robocza i ochronna, itp. 46

Przykłady dobrych praktyk w sektorze handlu System rozładunku rampa i rolki Wózek widłowy Wózek paletowy Wewnętrzny system transportu - stół rolkowy Regał podręczny na kółkach Pojemnik z uchwytami 47

Przykłady dobrych praktyk w sektorze handlu c.d. Towary rzadko używane Towary często używane Ciężkie towary Towary rzadko używane Źródło: HSE W zależności od warunków, od częstości przemieszczania oraz od danej osoby, konieczne może być zmniejszenie przedstawionych tu ciężarów. Więcej informacji o tym modelu zamieszczono na stronach: www.handlingloads.eu 48

Lista kontrolna PIP dla sektora handlu Ankieta specjalistyczna Przestrzeganie przepisów prawa pracy, w tym BHP w placówkach handlu detalicznego Część 2 bezpieczeństwo i higiena pracy Odpowiedź Nr. Badane zagadnienie NIE DOTYCZY TAK NIE INFORMACJE OGÓLNE 1 Czy pracodawca zawiadomił na piśmie PIP o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności? 2 Czy zostały wykonane wcześniej wydane decyzje IP? SZKOLENIA BHP 1 Czy pracowników poddano wymaganym szkoleniom wstępnym? 2 Czy pracowników poddano wymaganym szkoleniom okresowym? 3 Czy pracodawca odbył szkolenie dla pracodawców? BADANIA LEKARSKIE 1 Czy pracowników poddano profilaktycznym badaniom lekarskim? DODATKOWE KWALIFIKACJE 1 Czy pracownicy posiadają wymagane dodatkowe uprawnienia kwalifikacyjne? OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO 1 Czy pracodawca dokonał i udokumentował ocenę ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy? 2 Czy pracodawca poinformował pracowników o ryzyku, które wiąże się z wykonywaną pracą? 3 Czy w zakładzie prowadzona jest rejestracja wypadków przy pracy? Więcej na: www.pip.gov.pl CZYNNIKI SZKODLIWE, NIEBEZPIECZNE I UCIĄŻLIWE 1 Czy pracodawca przeprowadził badania i pomiary czynników szkodliwych? 2 Czy wyniki badań i pomiarów czynników szkodliwych mieszczą się w granicach dopuszczalnych norm? 3 Czy pracodawca przydzielił pracownikom odpowiednie środki ochrony indywidualnej? 4 Czy pracownicy stosują środki ochrony indywidualnej zgodnie z przeznaczeniem? 5 Czy w zakładzie przestrzegane są przepisy dotyczące odzieży i obuwia roboczego? OBIEKTY I POMIESZCZENIA PRACY 1 Czy budowa lub przebudowa obiektu budowlanego, w którym znajdują się pomieszczenia pracy wykonana została w oparciu o projekt budowlany pozytywnie zaopiniowany przez rzeczoznawcę ds. bhp i ergonomii? 2 Czy obiekty i pomieszczenia pracy spełniają wymagania pod względem wysokości, powierzchni i kubatury w zależności od wykonywanej technologii, rodzaju prac, liczby pracowników i czasu ich przebywania? 3 Czy użytkowane elementy obiektów i pomieszczeń pracy, zwłaszcza drogi, schody, pochylnie, pomosty, rampy i przejścia komunikacyjne są we właściwym stanie technicznym? 49

Materiały informacyjne dla sektora handlu Więcej na: www.pip.gov.pl 50

Podsumowanie: Jak przygotować się do kampanii? 51

Rady dla pracodawcy Upewnij się, że w Twoim zakładzie: Ręczne prace transportowe zostały wyeliminowane tam gdzie to było możliwe (zastosowano dźwigi, taśmociągi, podnośniki, wózki transportowe, platformy, uchwyty), Inspektor bhp przeprowadził ocenę ryzyka zawodowego uwzględniającą pozostałe ręczne prace transportowe, Pracownicy zostali poinformowani o ryzyku resztkowym, Pracownicy poddawani są wstępnym, okresowym i kontrolnym badaniom lekarskim uwzględniającym stan narządu ruchu, Szkolenia bhp pracowników obejmują swoim zakresem przepisy i zasady dot. prawidłowego podnoszenia i przenoszenia ciężarów, Instrukcje dot. sposobu wykonywania ręcznych prac transportowych są dostępne dla pracowników, 52

Rady dla pracodawcy c.d. Upewnij się, że w Twoim zakładzie: Osoby odpowiedzialne za nadzór nad pracownikami zlecają im prace zgodne z normami podnoszenia i przenoszenia ciężarów, a pracownicy korzystają z przysługujących im przerw w pracy i prawa do odpoczynku dobowego, Zużyte lub niesprawne urządzenia transportowe są wymieniane na nowe (z odpowiednim wyprzedzeniem sporządza się plany zakupów), Prowadzi się monitoring stanu zdrowia pracowników, a pracownicy cierpiący na dolegliwości mięśniowo-szkieletowe wynikające ze sposobu wykonywania pracy lub wypadku mają zapewnioną opiekę lekarską oraz mogą pracować na innym stanowisku lub przy innej pracy w Twojej firmie. 53

Rady dla pracodawcy c.d. Upewnij się, że w Twoim zakładzie: W celu uniknięcia wypadków i urazów mięśniowo-szkieletowych współpracuje się z dostawcami i wykonawcami (wymaga się od nich stosowania takich samych standardów bhp). Skieruj pracowników nadzoru, przedstawicieli pracowników liniowych, inspektorów bhp, członków zakładowej organizacji związkowej na szkolenie w Okręgowym Inspektoracie Pracy. Jeśli potrzebujesz porady lub konsultacji, zwróć się do zakładowego inspektora bhp, przedstawiciela firmy tej samej branży, lekarza medycyny pracy lub najbliższego Okręgowego Inspektoratu Pracy PIP. 54

Rady dla pracowników - wprowadzenie Podczas wykonywania ręcznych prac transportowych wcześniej upewnij się, że: Wiesz, dokąd chcesz przenieś dany przedmiot. Miejsce pracy jest wolne od przeszkód. Drzwi są otwarte, a na drodze transportu nie ma niczego, co mogłoby spowodować wypadek. Przedmiot można chwycić w sposób pewny i wygodny. Jeżeli przedmiot jest transportowany przez więcej osób, wszystkie wiedzą co będą robić, zanim rozpoczną pracę. 55

Rady dla pracowników pchanie i ciągnięcie Podczas pchania lub ciągnięcia: Wykorzystuj wagę swojego ciała. Jeśli pchasz pochyl się do przodu. Jeśli ciągniesz odchylaj się do tyłu. Unikaj przekrzywiania, skręcania i wyginania pleców. Zanim rozpoczniesz sprawdź, czy droga transportowa jest twarda i bez zanieczyszczeń. Urządzenie transportowe jest sprawne, ma uchwyt dla rąk i obracające się kółka. 56

Rady dla pracowników poszukiwanie rozwiązań Jeśli doświadczasz dolegliwości mięśniowo-szkieletowych związanych z pracą: Porozmawiaj ze swoim przełożonym. Porozmawiaj z zakładowym inspektorem bhp lub członkiem związku zawodowego. Zasięgnij porady lekarza. Zgłoś sytuację inspektorowi pracy Państwowej Inspekcji Pracy. 57

Rady dla specjalistów ds. bezpieczeństwa i higieny pracy DMŚ można skutecznie zapobiegać poprzez przestrzeganie istniejących przepisów prawa Prewencja Dlatego dbaj, aby w Twoim zakładzie: Przestrzegało się przepisów dot. norm podnoszenia i przenoszenia ciężarów, także w odniesieniu do kobiet i pracowników młodocianych. Programy wstępnych i okresowych szkoleń bhp obejmowały przepisy dot. ręcznych prac transportowych oraz zasady zapobiegania DMŚ. 58

Rady dla specjalistów ds. bezpieczeństwa i higieny pracy Ocena ryzyka zawodowego DMŚ była przeprowadzona kompleksowo i poza obciążeniem uwzględniała także wibracje, niskie temperatury, organizację pracy, doświadczenie zawodowe i stan zdrowia pracowników. Pracownicy byli poinformowani o ryzyku zawodowym. Pracownicy mieli świadomość korzyści płynących ze stosowania przepisów i dobrych praktyk ( ochrona własnego zdrowia, utrzymanie pracy, zapewnienie rodzinie środków na utrzymanie, zachowanie sprawności do późnego wieku, możliwość cieszenia siężyciem pozazawodowym, jednym słowem: zawodowy profesjonalizm). 59

Rady dla specjalistów ds. bezpieczeństwa i higieny pracy W ramach prewencji zaproponuj: Wyeliminowanie lub ograniczanie pracy w niewygodnych pozycjach. Wyeliminowanie lub ograniczanie używania dużej siły. Wyeliminowanie lub ograniczanie wykonywania powtarzalnych czynności. Zastosowanie narzędzi elektrycznych i sprzętu pomocniczego (patrz: dobre praktyki). Zastosowanie ergonomicznych narzędzi i uchwytów. Stosowanie przerw w pracy, zapewnienie pracownikom miejsc do odpoczynku, przekazywanie zadań między pracownikami, zlecanie pracownikom także innych prac niż ręczne prace transportowe. 60

Rady dla specjalistów ds. bezpieczeństwa i higieny pracy W ramach prewencji zaproponuj: Konsultacje z pracownikami w zakresie doświadczania przez nich DMŚ i potrzebnych zmian. Rozszerzenie zakresu profilaktycznej opieki lekarskiej. Udzielanie pracownikom urlopów zdrowotnych. Uczestnictwo lekarza medycyny pracy i/lub rehabilitanta w zakładowych szkoleniach bhp. Dofinansowanie pracownikom aktywności sportowej. Wykorzystanie potencjału, wiedzy i doświadczenia pracowników po urazach na innym stanowisku w waszej firmie. 61

Rady dla specjalistów ds. bezpieczeństwa i higieny pracy Jeśli potrzebujesz wsparcia, informacji lub porady prawnej, technicznej lub organizacyjnej zgłoś się do: Stowarzyszenia zawodowego. Innej firmy tej samej branży. Organizacji związkowej. Centralnego Instytutu Ochrony Pracy Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie. Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi. Najbliższego Okręgowego Inspektoratu Pracy. 62

Dziękuję za uwagę Więcej informacji na stronach: www.pip.gov.pl www.mniejdzwigaj.pl www.handlingloads.eu 63