Miejscowość, data Prawne aspekty rozwoju odnawialnych źródeł energii, w szczególności biogazowni rolniczych
Zakres regulacji prawnych odnoszących się do procesu realizacji projektów biogazowych 1/2 1 2 3 4 Faza koncepcyjna Development do pozwolenia na budowę Budowa i rozruch technologiczny Etap operacyjny Znalezienie optymalne lokalizacji Wstępny dobór substratów Optymalizacja technologii Zasady współpracy z partnerami Podstawowy business case Uzyskanie wszystkich niezbędnych pozwoleń i uzgodnień Doprowadzenie do momentu fully permitted Gotowość do przygotowania montażu finansowego Możliwość podziału na podetapy Przeprowadzenie procesu budowy Odbiory techniczne Rozruch technologiczny Uzyskanie parametrów produkcyjnych Regularne zarządzanie procesem Optymalizacja logistyki i kosztów operacyjnych Zapewnienie dobrych relacji z partnerami i kontrahentami 3
Zakres regulacji prawnych odnoszących się do procesu realizacji projektów biogazowych 2/2 1 2 3 4 Faza koncepcyjna Development do pozwolenia na budowę Budowa i rozruch technologiczny Etap operacyjny Kodeks cywilny; Kodeks spółek handlowych; Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego; Ustawa o planowaniu zagospodarowaniu przestrzennym; Prawo energetyczne; Prawo wodne; Prawo ochrony środowiska; Prawo budowlane; Ustawa o udostępnianiu informacji o środ. i jego ochronie, udziale społeczeństwa w och. środ. oraz o ocenie oddziaływania na środ.; Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami; Prawo zamówień publicznych/kodeks cywilny; Prawo podatkowe (CIT/PIT/VAT); Prawo budowlane; Ustawa o nawozach i nawożeniu; Kodeks pracy; Ustawa o odpadach; Prawo energetyczne; 4
Wybór lokalizacji 1 2 3 4 Development Budowa Faza koncepcyjna do pozwolenia na budowę i rozruch technologiczny Etap operacyjny Własność, ograniczone prawa osób trzecich i zabezpieczenia na nieruchomości; Czy istnieje Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP) (?); Sieć/GPZ; Sąsiedzi/Zabytki/Natura 2000; Wielkość działki/wydzielenie działki; Substrat, Ciepło; Drogi dojazdowe/infrastruktura. 5
Uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia 1 2 Development 3 Budowa 4 Faza koncepcyjna do pozwolenia na budowę i rozruch technologiczny Wniosek, Karta Informacyjna Przedsięwzięcia; Ocena oddziaływania na środowisko (pow. 0,5 MW) oraz uzupełnia lub konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania skumulowanego na środowisko; Konsultacje społeczne; Udział organizacji pozarządowych w postępowaniu; Kontrola pracy samorządów; Najczęstsze błędy: reprezentacja, kopiuj/wklej, procedura, zbyt wąski opis projektu; Etap operacyjny Długość postępowania. 6
Uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu 1 2 Development 3 Budowa 4 Faza koncepcyjna do pozwolenia na budowę i rozruch technologiczny Decyzja o warunkach zabudowy powinna się wpisywać w parametry instalacji wskazane w decyzji środowiskowej ; Analiza funkcji oraz cech zabudowy i zagospodarowania terenu; Etap operacyjny o Kontynuacja istniejącej zabudowy w zakresie jej funkcji oraz cech architektonicznych i urbanistycznych (zasada dobrego sąsiedztwa); o Dostęp do drogi publicznej; o Zapewnienie wystarczającego uzbrojenia; o Teren nie wymaga zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne; o Zgodność decyzji o warunkach zabudowy z przepisami odrębnymi. 7
Uzyskanie pozwolenia na budowę 1 2 Development 3 Budowa 4 Faza koncepcyjna do pozwolenia na budowę i rozruch technologiczny Pozwolenie wodnoprawne; Tytuł prawny do nieruchomości; Umowa o wykonanie projektu budowlano architektonicznego oraz projektu wykonawczego; Wysokość opłaty (3 silosy vs. jeden silos trzykomorowy); Powtórna ocena oddziaływania na środowisko; Najczęstsze błędy: reprezentacja, brak tytułu prawnego do nieruchomości, projekt niezgodny z decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia. Etap operacyjny 8
Uzyskanie wpisu do rejestru biogazowni rolniczych prowadzonego przez Prezesa Agencji Rynku Rolnego 1 2 Development 3 Budowa 4 Faza koncepcyjna do pozwolenia na budowę i rozruch technologiczny Etap operacyjny Można wystąpić dopiero po uzyskaniu pozwoleniu na użytkowanie; Rejestracja w Centralnym Rejestrze Przedsiębiorców ARR; Rozruch technologiczny po wpisie do rejestru uzyskanie świadectw pochodzenia; Posiadanie tytułu prawnego do obiektów budowlanych, w których będzie wykonywana działalność gospodarcza. 9
Postępowanie z odpadami 1 2 3 4 Faza koncepcyjna Development do pozwolenia na budowę Budowa i rozruch technologiczny Etap operacyjny Biogazownię rolniczą należy traktować (zgodnie z obowiązującymi przepisami) jako instalację do odzysku odpadów (pozwolenie); Warunki rozprowadzenia substancji pofermentacyjnych w celu nawożenia lub ulepszenia gleby zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie procesu odzysku R 10; Osad (produkt) pofermentacyjny nawóz (bez zezwolenia); Środek poprawiający właściwości gleby; Gospodarka osadem (produktem) pofermentacyjnym sprzedaż; utylizacja. 10
Konieczne umowy (wybór) 1 2 3 4 Faza koncepcyjna Development do pozwolenia na budowę Budowa i rozruch technologiczny Etap operacyjny Umowa dzierżawy lub inna umowa zapewniająca tytuł prawny do nieruchomości;; Umowa spółki (opcjonalnie wraz z Porozumieniem Wspólników); Listy intencyjne na kontraktację substratów; Umowa z partnerem lokalnym; Umowa kontraktacji substratów Umowa o przyłączenie do sieci; Umowa wykonania projektu architektoniczno budowlanego oraz projektu wykonawczego; Umowy z wykonawcami; Umowa dofinansowania; Umowa inwestycyjna; Umowa kredytu; Umowa sprzedaży energii elektrycznej i świadectw pochodzenia; Umowa sprzedaży ciepła; 11
Ryzyko jest terminem trudnym do zdefiniowania a tym samym do kompleksowego ujęcia Źródło: Definicja (1) Ryzyko w biznesie (1) Wikipedia Dyskusje nad tymi definicjami doprowadziły do czterech zasadniczych wniosków dotyczących natury ryzyka: Ryzyko nie jest czymś jednorodnym, a zatem nie jest możliwe podanie jednej uniwersalnej i jednoznacznej definicji tego pojęcia. Ryzyko występuje w co najmniej dwóch aspektach: obiektywnym niemożliwość przewidzenia subiektywnym subiektywna ocena człowieka Ryzyko może być badane w różnych kontekstach, na przykład jako: niebezpieczeństwo hazard niepewność prawdopodobieństwo Ryzyko jest czymś zmiennym i stadialnym, czyli jest raczej procesem niż stanem otoczenia 1. RYZYKO PROJEKTU związane z technicznymi warunkami realizacji projektu (np. rozwiązanie sprawdzone w jednej firmie nie sprawdzi się w drugiej, gdzie jest większa skala produkcji), 2. RYZYKO FIRMY związane z błędną oceną przez firmę inwestującą przyszłych warunków rynkowych (np. przyjęcie nierealnego poziomu rotacji należności w dniach wskutek błędnych kalkulacji), 3. RYZYKO WŁAŚCICIELI wynikające z braku zainteresowania właścicieli różnicowaniem kierunków rozwoju firmy (kwestia dywersyfikacji działalności) 12
Projekt biogazowy musi brać pod uwagę różnorodne podejścia do ryzyk wśród zaangażowanych stron Logika działania poszczególnych interesariuszy projektu Inwestor Maksymalizacja zwrotu Minimalizacja ryzyka Szybkość prac projektowych Dostawcy technologii Proste rozwiązania Standardowa technologia Sprzedanie własnej technologii Lokalna społeczność Uciążliwość inwestycji Psychologia sąsiadów Spółka celowa Firmy wykonawcze Zgodność z projektem Ważne tylko aspekty techniczne Bank Gmina Zaadresowanie ryzyk projektu Profesjonalne przygotowanie projektu Wykonalność projektu Spokój społeczny Dochody z podatków
Developer pomaga zmniejszając ryzyko dzięki doświadczeniu, niezależności i efektowi skali Rola developera projektu Bez zmian! Inwestor Maksymalizacja zwrotu Minimalizacja ryzyka Szybkość prac projektowych Dostawcy technologii Technologia optymalna dla projektu, a nie dla inwestora Wybór różnych dostawców dla poszczególnych elementów Mocniejsze negocjacje bez zależności od 1 partnera Lokalna społeczność Przykłady innych projektów Profesjonalny proces administracyjny Współpraca z naukowcami - dowody Spółka celowa Developer projektu Firmy wykonawcze Nie tylko zgodność z projektem Ważniejsza logika instalacji Bank Gmina Efekt skali z innymi projektami developera Zaadresowanie ryzyk projektu Profesjonalne przygotowanie projektu Przykłady innych projektów Profesjonalny proces administracyjny Współpraca z naukowcami - dowody
Podmiotem ponoszącym główne ryzyka na wszystkich etapach projektu jest oczywiście inwestor Wzrost zaangażowania kapitałowego inwestora Interesariusze Faza developerska Faza budowlana Faza operacyjna 1 2 3 4 5 Inwestor Dostawca technologii i firmy wykonawcze Lokalna społeczność Gmina Bank Inwestycja czasu i środków w projekty, które mogą nie uzyskać pozwolenia budowlanego Zbudowanie relacji z lokalną społecznością (uprzedzenia) Optymalny dobór lokalizacji, substratów, technologii, łańcucha logistycznego Zbudowanie podwalin pod stabilny projekt Znaczne zwiększenie ryzyka finansowego Wybudowanie instalacji o zakładanych parametrach jakościowych Skuteczny rozruch w przewidywanym czasie (osiągnięcie mocy produkcyjnych) Płynność płatności i skuteczność montażu finansowego inwestycji Ciągłość projektu (logistyka, biotechnonologia, umowy serwisowe) Spełnienie kryteriów formalnych (np. raporty do ARR) Zachowanie płynności finansowej Zmiany otoczenia rynkowego (np. stopy procentowe, ceny certyfikatów) i regulacyjnego (system wsparcia OZE) 15
Dostawca technologii ponosi ryzyko głównie na etapie wykonawczym, ale nie może zapomnieć o odpowiedzialności w fazie operacyjnej Interesariusze Faza developerska Faza budowlana Faza operacyjna 1 2 3 4 5 Inwestor Dostawca technologii i firmy wykonawcze Lokalna społeczność Gmina Bank Ryzyko udostępnienia wiedzy, która ostatecznie nie przełoży cię na wybór dostawcy (typowe ryzyko handlowe, związane z polityką sprzedażową) Dostarczenie technologii według obiecanej jakości i wydajności Rozruch technologiczny Dotrzymanie terminów płatności przez inwestora Ryzyka katastrof budowlanych Odpowiedzialność za jakość wykonania Utrzymanie jakości i wydajności w ramach umów na serwis i utrzymanie instalacji Wydajność i problemy instalacji mają wpływ na wizerunek dostawcy technologii, nawet jeśli problemy wynikają z innych czynników niż jakość technologii 16
Lokalna społeczność musi być uwzględniona przede wszystkim na etapie przygotowania projektu Interesariusze Faza developerska Faza budowlana Faza operacyjna 1 2 3 4 Inwestor Dostawca technologii i firmy wykonawcze Lokalna społeczność Gmina Uwzględnienie lokalnej specyfiki i uwarunkowań na etapie przygotowywania inwestycji (wpasowanie biogazowni w całokształt otoczenia społecznego i infrastrukturalnego) Uciążliwości budowlane (hałas, ruch) Racjonalne natężenie ruchu pojazdów Przestrzeganie zasad rozwożenia osadu pofermentacyjnego Ryzyko katastrof 5 Bank 17
Gmina musi pogodzić dbałość o spokój społeczny z korzystaniem z benefitów projektu Interesariusze Faza developerska Faza budowlana Faza operacyjna 1 2 3 4 Inwestor Dostawca technologii i firmy wykonawcze Lokalna społeczność Gmina Możliwość wybuchu niepokojów społecznych (uwarunkowanych realnymi czynnikami, jak i nie mających podparcia w faktach dotyczących inwestycji) Harmonijna współpraca inwestora z władzami lokalnymi i społecznością Harmonijna współpraca inwestora z władzami lokalnymi i społecznością Wykorzystanie szansy na kreowanie pozytywnego wizerunku gminy 5 Bank 18
Bank jest zainteresowany w jak najbardziej stabilnych i bezpiecznych projektach ( sojusznik inwestora ) Interesariusze Faza developerska Faza budowlana Faza operacyjna 1 2 3 4 Inwestor Dostawca technologii i firmy wykonawcze Lokalna społeczność Gmina brak Zapewnienie dobrej jakości wykonania, gwarantującej wydajność instalacji i tym samym zapewniającej brak zaburzeń w spłacie finansowania Wszelkiego typu ryzyka zaburzenia ciągłości produkcji i problemów ze spłatą kredytu Zmiana regulacji skutkująca ewentualnie zmianą dochodowości projektu 5 Bank 19
Instytucje finansowe kładą szczególny nacisk na ryzyka otoczenia makro Ryzyka według instytucji finansowych Otoczenie rynkowe Ryzyko spadku cen świadectw pochodzenia Ryzyko cenowe sprzedaży energii i świadectw na giełdzie energii Zmiany w otoczeniu regulacyjnym krótki horyzont zapewnionego wsparcia OZE Problemy infrastruktury energetycznej (stabilność sieci) Przygotowanie i logika projektu Brak dobrych praktyk i know-how Trudności ze sprzedażą ciepła wytworzonego w biogazowniach Wysokie nakłady inwestycyjne Etap operacyjny Brak ciągłości dostępu do substratu Trudności logistyczne Wydarzenia losowe Ryzyko zniszczenia biotechnologii Katastrofy Typy inwestorów Inwestycje realizowane w dużej mierze przez nowopowstałe podmioty bez historii finansowej Ryzyko transferu zysków poza spółkę celową 20
Praktyka wskazuje, że mało inwestorów analizuje najistotniejsze ryzyka obecne w fazie zaawansowanej Kluczowe ryzyka w projektach biogazowych (faza zaawansowana) Ceny produktów końcowych Stabilność projektów Wydajność instalacji Opis ryzyka Otoczenie regulacyjne jako główny czynnik determinujący poziom cen produktów Mimo rynkowo uwarunkowanych wzrostów cen energii, możliwa zmiana systemu wsparcia dla OZE Wymóg wieloletnich i stabilnych dostaw surowca nawet w sytuacji potencjalnych znacznych zmian na rynkach rolnych Znane przypadki problemów technologicznych i instalacji nie osiągających mocy nominalnej Sposób zaadresowania Wieloletnie umowy na sprzedaż energii elektrycznej i świadectw pochodzenia Główni dostawcy substratu jako wspólnicy w SPV, mając tym samym żywotny interes w utrzymaniu ciągłości procesu produkcyjnego Umowy zapewniające zapas substratu Lokalizacje zapewniające dostępność substratu substytucyjnego Staranny wybór dostawcy technologii biogazowej w oparciu o kryteria doświadczenia na rynku oraz niezależnych badań wydajności instalacji referencyjnych (rankingi) Ryzyko budowlane Ryzyko zapewnienia wysokiej jakości wykonania instalacji na etapie budowlanym Wymagania odnośnie gwarancji wykonania w kontraktach budowlanych, umowach i gwarancjach ubezpieczeniowych 21
Organizator: Patronat merytoryczny: Patronat medialny: