STANISŁAWA SOBOLEWSKA Rachunkowość podatkowa wybrane zagadnienia Warszawa 2013
Kolegium Redakcyjne: Przewodniczący prof. dr hab. Andrzej Zawiślak Redaktor Naukowy prof. dr hab. Paweł Soroka Recenzent prof. dr hab. Zdzisław Cygan Projekt okładki Danuta Czudek-Puchalska Copyright Warszawa Szkoła Zarządzania Szkoła Wyższa ISBN 978-83-60882-88-7 Oficyna Wydawnicza Warszawskiej Szkoły Zarządzania Szkoły Wyższej 01-204 Warszawa, ul. Siedmiogrodzka 3a, tel. 22 862 32 24 Realizacja: Ośrodek Wydawniczo-Poligraficzny SIM 00-669 Warszawa, ul. Emilii Plater 9/11 tel. 22 629 80 38 www.owpsim.pl
Spis treści Wstęp...7 Rozdział 1. Prawo bilansowe a prawo podatkowe...9 1.1. Prawo bilansowe jako podstawa rachunkowości...9 1.2. Prawo podatkowe i jego rola w rachunkowości...11 1.3. Zasady prawa bilansowego i prawa podatkowego...15 Rozdział 2. Wynik finansowy w ujęciu prawa bilansowego i prawa podatkowego...21 2.1. Wynik finansowy w ujęciu bilansowym...21 2.1.1. Wynik finansowy warianty i metody ustalania...21 2.1.2. Przychody i koszty w prawie bilansowym...29 2.1.3. Rola i znaczenie wyniku finansowego...34 2.2. Wynik finansowy w ujęciu podatkowym...39 2.2.1. Metody ustalania wyniku podatkowego...39 2.2.2. Przychody w prawie podatkowym...42 2.2.3. Koszty w prawie podatkowym...46 2.2.4. Ustalenie dochodu do opodatkowania...51 Rozdział 3. Podatek dochodowy odroczony...55 3.1. Geneza i istota podatku odroczonego...55 3.2. Definicje i terminy związane z podatkiem odroczonym...58 3.3. Metody ustalania obciążenia wyniku podatkiem odroczonym...59 3.4. Bilansowe podejście do podatku odroczonego...62 3.4.1. Istota i zakres różnic przejściowych...62 3.4.2. Wartość podatkowa aktywów...64 3.4.3. Wartość podatkowa pasywów...65 3.4.4. Różnice przejściowe dodatnie i ujemne...66 3.4.5. Tworzenie aktywów z tytułu podatku odroczonego...68 3.4.6. Tworzenie rezerw z tytułu podatku odroczonego...69 3.4.7. Ewidencja podatku odroczonego...70 3
3.4.8. Prezentacja podatku odroczonego w sprawozdaniu finansowym...76 Rozdział 4. Amortyzacja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w aspekcie bilansowym i podatkowym...79 4.1. Amortyzacja w polityce bilansowej przedsiębiorstwa...79 4.1.1. Wartość początkowa aktywów trwałych...79 4.1.2. Zasady, stawki i metody amortyzacji bilansowej...83 4.1.3. Wycena aktywów trwałych na dzień bilansowy...89 4.1.4. Odpisy aktualizujące wartość środków trwałych...91 4.2. Amortyzacja podatkowa środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych...110 4.2.1. Możliwości kształtowania polityki amortyzacyjnej...110 4.2.2. Wpływ kreowania amortyzacji na wynik finansowy firmy...113 4.2.3. Możliwości kreowania rachunkowości w amortyzacji podatkowej i bilansowej...116 4.2.4. Zmiany w amortyzacji a możliwości kreowania sytuacji przedsiębiorstwa...118 Rozdział 5. Różnice kursowe w aspekcie bilansowym i podatkowym...121 5.1. Różnice kursowe w rachunkowości...121 5.1.1. Rola wymiany zagranicznej w systemie gospodarczym...121 5.1.2. Ryzyko walutowe. Istota różnic kursowych...124 5.1.3. Wpływ różnic kursowych na pozycje w sprawozdaniu finansowym...129 5.2. Ewidencja i wycena operacji wyrażonych w walutach obcych w ustawie o rachunkowości...134 5.2.1. Transakcje kupna/sprzedaży wyrażone w walutach obcych w ustawie o rachunkowości...134 5.2.2. Wycena kredytu w walucie obcej...142 5.2.3. Ewidencja różnic kursowych zrealizowanych w trakcie roku obrotowego...146 5.3. Różnice kursowe w aspekcie podatkowym...149 5.3.1. Ewidencja i wycena operacji dla potrzeb podatku dochodowego...149 5.3.2. Wycena i rozliczenie transakcji wewnątrzwspólnotowych...156 5.3.3. Różnice kursowe w aspekcie zagranicznych podróży służbowych, własnych środków pieniężnych i kompensat...158 5.4. Bilansowe ujęcie różnic kursowych...163 5.4.1. Różnice kursowe w bilansie otwarcia nowego roku bilansowego...163 4
5.4.2. Obowiązki sprawozdawcze ciążące na jednostce gospodarczej wynikające z prawa dewizowego...165 Rozdział 6. Różnice między wynikiem finansowym a podatkowym na przykładzie ALFA...169 6.1. Ustalenie wyniku podatkowego...169 6.2. Wyznaczenie aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego...173 6.3. Porównanie wyniku finansowego brutto z wynikiem podatkowym.177 Bibliografia...181 Spis tabel...185 Spis schematów...186 5