CENTRUM EDUKACJI ARTYSTYCZNEJ WARSZAWA RAPORT Z BADAŃ WYNIKÓW NAUCZANIA PRZEDMIOTÓW OGÓLNOMUZYCZNYCH W SZKOŁACH MUZYCZNYCH I STOPNIA W POLSCE Warszawa 2005 1
Spis treści: 1. Wstęp...str. 3 2. Organizacja badań... 4 3. Narzędzie badawcze test... 5 4. Prezentacja wyników testu... 8 5. Frekwencja uczniów... 9 6. Wyniki testów... 11 7. Wyniki testowe w poszczególnych typach szkół... 28 8. Analiza wyników w poszczególnych przedmiotach... 29 9. Średnie ważone... 31 Załączniki: /Tabele i Wykresy/ 2
Wstęp. W roku szkolnym 2004/2005 Centrum Edukacji Artystycznej przeprowadziło badania wyników nauczania przedmiotów ogólnomuzycznych we wszystkich szkołach muzycznych I stopnia w Polsce. Celem badań była diagnoza poziomu nauczania przedmiotów ogólnomuzycznych w poszczególnych szkołach, typach szkół i regionach. Oczekiwano odpowiedzi na pytanie - czy i w jakim zakresie są realizowane zapisy podstawy programowej z przedmiotów: kształcenie słuchu oraz audycje muzyczne. Mamy nadzieję, że uzyskana wiedza przyczyni się do precyzyjniejszego wyznaczenia standardów jakości kształcenia, wymagań edukacyjnych, stosowania innowacyjnych rozwiązań w zakresie oceniania, stworzy poszczególnym szkołom możliwość autodiagnozy w zakresie jakości kształcenia i w realizacji poszczególnych elementów podstawy programowej, wpłynie na planowanie oraz efektywność doskonalenia zawodowego. Badania w tym zakresie, tym samym typem testu, prowadzone są od roku 1998. Ich kalendarium rozkłada się następująco: 1. w latach 1998-2000 przebadano 129 szkół, co stanowiło 60% szkół w Polsce, 2. w 2001 roku - siedem szkół województwa warmińsko- mazurskiego; 3. w 2004 roku - 25 szkół. Były to badania porównawcze w regionach lubuskim i łódzki ( regiony te uzyskały w latach 1998-2000 wyniki bliskie średniej krajowej /rok 2000/, która wynosiła 63,25% dobrze zrealizowanych zadań testowych). Cykliczność badań umożliwia tworzenie pełnego obrazu poziomu nauczania przedmiotów ogólnomuzycznych w szkolnictwie artystycznym na pierwszym etapie edukacyjnym. Wnioski z nich przyczynią się do precyzyjniejszego wyznaczania piorytetów i kierunków rozwoju szkolnictwa muzycznego. 3
Organizacja badań Przebadano wszystkie państwowe szkoły muzyczne w Polsce na poziomie klasy VI PSM I st. oraz OSM I stopnia, co stanowi łączną liczbę 255 szkół. Badaniu nie podlegała PSM I st. w Szczebrzeszynie z powodu braku uczniów klasy VI. Badaniami objęto 3701 uczniów co stanowi 79,7 % całej populacji liczącej w roku szkolnym 2004/2005 4642 uczniów klasy VI. Termin badań (marzec - czerwiec 2005r.) dał możliwość sprawdzenia rzeczywistych osiągnięć uczniów na pierwszym etapie kształcenia oraz stwarzał wysokie prawdopodobieństwo zrealizowania przez nauczycieli wszystkich treści nauczania zawartych w podstawie programowej. Badania zostały przeprowadzone przez zespół powołany przez wizytatora Centrum Edukacji Artystycznej Janusza B. Lewandowskiego. W jego skład weszły następujące osoby: 1. Małgorzata Bednarek wizytator CEA 2. Krystyna Karcz wizytator CEA 3. Adam Kopyto nauczyciel PSM I st. w Głubczycach 4. Bożena Krygier wizytator CEA 5. Waldemar Ogrodniczak wizytator CEA 6. Małgorzata Ostrowska nauczyciel ZSM w Przemyślu 7. Julitta Pałys nauczyciel PSM I i II st. w Olsztynie 8. Lidia Skrzyniarz wizytator CEA 9. Teresa Taradejna nauczyciel PSM I i II st. w Olsztynie 10. Elżbieta Terlega-Stachów nauczyciel PSM I i II st. w Jeleniej Górze Wyżej wymienione osoby przeprowadzały test w terminach uzgodnionych z poszczególnymi szkołami. Wszystkie testy zostały sprawdzone przez jedną osobę - Teresę Taradejna - aby wykluczyć możliwość różnej oceny realizacji zadań testowych. Wyniki testowe zostały opracowane i zinterpretowane przez Janusza B. Lewandowskiego i Teresę Taradejna. 4
Narzędzie badawcze- test W sprawdzianie wiedzy posłużono się standaryzowanym testem osiągnięć szkolnych. Jest on zbiorem zadań, wiążących się z jednym obszarem dotyczącym wiedzy i umiejętności w zakresie przedmiotów kształcenie słuchu i audycje muzyczne. Zadania te obejmują zagadnienia wyznaczone przez podstawę programową, dlatego też dają możliwość ustalenia na podstawie wyników testowania, w jakim stopniu treści nauczania zostały przez uczniów opanowane. Test jest pisemny, szerokiego użytku tzn. może być stosowany przez różne osoby, a nie tylko przez jego konstruktora. Polecenia może uczeń przeczytać a także usłyszeć z płyty CD. Nagrany głos lektora obliguje do wykonania poszczególnych zadań w określonym czasie, takim samym dla wszystkich uczniów. Wypełnienie testu zajmuje jedną jednostkę lekcyjną. Test ogranicza do minimum zależność wyników od osoby badającej i innych zewnętrznych warunków. Test zapewnił wymierną, porównywalną i sprawiedliwą ocenę poziomu nauczania przy jednoczesnym maksymalnym ograniczeniu subiektywizmu w jego ocenie. Umożliwił sprawdzenie wiedzy i umiejętności wielu uczniów równocześnie, zobiektywizował ocenę i dał możliwość porównania wyników wielu szkół, a tym samym w pewnym sensie skuteczności stosowanych tam metod i form pracy dydaktycznej. Wyznaczona do realizacji podstawa programowa w przedmiotach kształcenie słuchu i audycje muzyczne zakłada osiągnięcie przez uczniów, na koniec pierwszego etapu edukacji muzycznej, umiejętności, które mają swoje odzwierciedlenie w zadaniach testowych. Poniższa tabela systematyzuje wspomniane założenia. Osiągnięcia ucznia na koniec pierwszego etapu edukacji muzycznej zapisane w podstawie programowej - rozpoznawanie, zapisywanie i budowanie interwałów, akordów i dominant septymowych Treść i numer zadania testowego - rozpoznaj interwały (zadanie nr 4) - rozpoznaj akordy (zadanie nr 8) - określ, czy każda z par współbrzmień składa się z takich samych czy z różnych interwałów: a) takie same b) różne (zadanie nr 5) 5
- określ, czy poszczególne pary akordów są majorowe, minorowe czy różne: a) majorowe b) minorowe c) różne (zadanie nr 9) - od podanych dźwięków zbuduj -w górę -interwały lub akordy (zadanie nr 12) - śpiewanie, słuchowe rozpoznawanie i zapis gam majorowych do pięciu, minorowych do trzech znaków przykluczowych, - rozpoznawanie wartości rytmicznych także w połączeniu z rozpoznawaniem wysokości dźwięku, realizowanie i zapisywanie prostych struktur rytmicznych, - czytanie a vista prostych struktur melodyczno- rytmicznych w tonacjach do trzech znaków, - określ cyfrą rzymską, którym stopniem danej gamy jest kolejny dźwięk zapisany na pięciolinii (zadanie nr 1) - zapisz dyktando rytmiczne (zadanie nr 10) - zapisz dyktando melodyczne (zadanie nr 2) - porównaj- po uprzednim wysłuchaniu - melodię z tekstem zapisanym poniżej. Jeśli zauważysz zmiany zaznacz je kółkiem (zadanie nr 11) - zapis jednogłosowych dyktand melodycznych z zastosowaniem poznanych interwałów i struktur rytmicznych, oraz prostych dyktand melodycznych- jednogłosowych- z pamięci - świadome słyszenie podstawowych struktur melodycznych, harmonicznych i rytmicznych jako elementów dzieła muzycznego, - zapisz dyktando melodyczne (zadanie nr 2) - rozpoznaj taniec i podaj jego cechy charakterystyczne (zadanie nr 6) 6
- określanie słuchowe trybu, metrum, faktury i budowy okresowej fragmentów z literatury muzycznej, oraz środków wyrazu zastosowanych w danym utworze, - określ, czy poniższe fragmenty utworu są homofoniczne czy polifoniczne: a) homofoniczny b) polifoniczny (zadanie nr 7) - określ, czy prezentowany fragment utwory jest: a)jednoczęściowy b) dwuczęściowy c) trzyczęściowy (zadanie nr 13) - określanie podstawowych cech budowy, możliwości wykonawczych instrumentów i głosu ludzkiego, rozpoznawanie poszczególnych typów zespołów muzycznych, oraz właściwe posługiwanie się terminologią muzyczną, - rozpoznawanie i określanie podstawowych cech charakterystycznych polskich tańców narodowych i narodowych tańców europejskich, - określanie cech charakterystycznych podstawowych gatunków i form muzyki europejskiej, - podaj nazwy wszystkich grających instrumentów (zadanie nr 3) - rozpoznaj taniec i podaj jego cechy charakterystyczne (zadanie nr 6) - określ, czy poniższe fragmenty utworu są homofoniczne czy polifoniczne: a) homofoniczny b) polifoniczny (zadanie nr 7) 7
Prezentacja wyników testu Wyniki badań dla poszczególnych szkół prezentowane są w zbiorczej tabeli nr 1 /zalączniki/. Przyjęto zasadę prezentacji wyników cyfrą wyrażającą procent dobrze wykonanych poszczególnych zadań testowych oraz całego testu. Cyfra ta jest wynikiem przeliczenia systemu punktowego na procentowy w skali od 0-100%. Wynik procentowy jest ustalony zarówno dla poszczególnych zadań w ramach poszczególnych szkół, oraz w podsumowaniu jako średnie arytmetyczne proste dla średnich ogólnopolskich w poszczególnych zadaniach i szkołach. Kolumny tabeli zawierają następujące dane: liczba porządkowa cyfrowy kod szkoły nazwa szkoły (w kolejności od najwyższej do najniższej średniej) typ szkoły: 0- Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna, 1- Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia, 1,2- Państwowa Szkoła muzyczna I i II stopnia region Polski wyniki uzyskane w poszczególnych zadaniach testowych w kolejności od zadania 1 do 13. Cyfra wskazuje poziom poprawnej realizacji zadania wyrażony w procentach ( od 0-100%) wynik uzyskany przez szkołę. Cyfra, średnia arytmetyczna prosta, wskazuje poziom poprawnie zrealizowanych wszystkich zadań testowych wyrażony w procentach. liczba uczniów uczęszczająca do klas VI w danej szkole liczba uczniów obecnych, biorących udział w teście w danej szkole wyrażona w procentach frekwencja uczniów podczas testu W dole tabeli znajdują się liczby podsumowujące oraz średnie arytmetyczne /dla poszczególnych zadań oraz frekwencji/. 8
Frekwencja uczniów Założono przeprowadzenie badań we wszystkich szkołach w Polsce z udziałem jak największej liczby uczniów klasy VI PSM i OSM I stopnia. W badaniach wzięło udział 79,7 % uczniów wszystkich szkół w Polsce. Poniży wykres obrazuje w jakim procencie szkół w Polsce w badaniu testowym wzięło udział 100% uczniów szkoły, ilu uczniów w przedziale od 90 do 99%, ilu uczniów w przedziale od 80 do 89 %, itd.... Frekwencja w szkołach pow. 50 4% pow. 30 1% pow. 20 2% poniżej 20 procent 0% pow. 60 6% pow. 40 5% 100 procent 32% pow. 70 12% pow. 80 18% powyżej 90 procent 20% 100 procent powyżej 90 procent pow. 80 pow. 70 pow. 60 pow. 50 pow. 40 pow. 30 pow. 20 poniżej 20 procent 9
Wykres kolejny wskazuje przy średniej frekwencji- 79,7%, poziom frekwencji w poszczególnych regionach. Najwyższą frekwencję uzyskano w regionie wielkopolskim (92,8%), w regionie pomorskim (92,6 %) i podkarpackim (90,8%). Najniższą w szkołach regionu łódzkiego (57,9%), małopolskiego (62,7%) oraz lubelskiego (67,4%). Średnia frekwencji w regionach 100 90 81.9 90.8 92.6 87.8 83.6 92.8 90.1 84.4 80 81.8 80.6 73.5 77.7 70 67.4 70.3 62.7 60 57.9 50 40 30 20 10 0 DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM 10
Wyniki testów Średni poziom wykonania zadań testowych w Polsce wynosi 57,85 %. W zbiorczej tabeli nr 2 /załączniki/ oraz w poniższym wykresie pokazano średni poziom wykonania testu w poszczególnych regionach Polski. Najniższy wynik uzyskały regiony: opolskie - 52,6%, lubuskie - 52,8% oraz zachodnio-pomorskie- 53,9%. Najwyższy województwa: śląskie - 64, 6%, lubelskie - 64,5%, oraz pomorskie - 63,2%. Średnie regionalne 70.0 60.0 57.5 56.2 64.5 52.8 64.6 63.2 61.5 57.1 60.6 56.5 59.4 56.4 54.7 52.6 54.3 53.9 50.0 40.0 30.0 20.0 10.0 0.0 DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM 11
Wyniki uzyskane przez szkoły w poszczególnych regionach są bardzo zróżnicowane. Średnia różnica wynosi 26 punktów procentowych. Zróżnicowanie w poszczególnych regionach wynosi: Region: Szkoła z wynikiem najniższym Szkoła z wynikiem najwyższym Różnica: Dolnośląskie 44,34 69,05 24,7 Kujawsko-pomorskie 38,51 68,71 30,29 Lubelskie 52,22 75,35 23,13 Lubuskie 42,91 70,69 27,78 Łódzkie 45,23 76,6 31,37 Mazowieckie 41,16 71,82 30,66 Małopolskie 35,22 79,06 43,84 Opolskie 43,18 64,48 21,3 Podlaskie 48,03 76,45 28,42 Podkarpackie 39,68 66,31 26,63 Pomorskie 48,65 73,68 25,03 Śląskie 49,19 76,15 26,96 Świętokrzyskie 55,25 65,65 10,04 Wielkopolskie 38,38 76,31 37,93 Warmińsko-mazurskie 44,94 71,48 26,54 Zachodnio-pomorskie 39,97 65,85 25,88 12
W tabeli nr 1 w podsumowaniu kolumn, oraz na poniższym wykresie, przedstawiono średni poziom ( średnie arytmetyczne proste) realizacji w Polsce poszczególnych zadań testowych. Najniższy wskaźnik wykonalności uzyskało dyktando melodyczne- 23,5%, melodia a'vista- 32,2%, oraz taniec- 41,7%. Najwyższy wskaźnik obserwujemy w zadaniach: pary akordów- 76,1%, faktura utworów- 75,8%, oraz pary interwałów - 75,5%. 13
Szkoły i regiony zrealizowały poszczególne zadania testowe na różnym poziomie. Zawarta w 1 zadaniu testowym znajomość gam przy średniej- 71,9%, najniższy wynik uzyskała w regionach: opolskim- 59,9%, mazowieckim- 63,4% i podkarpackim- 65,5%. Poziom najwyższy osiągnęły województwa: lubelskie- 80,8%, lubuskie- 77%, oraz łódzkie- 76%. Znajomość gam 90.0 80.0 80.8 74.0 72.9 77.0 76.0 75.2 74.9 75.3 75.8 73.2 75.1 70.0 60.0 66.0 63.4 59.9 65.5 67.0 50.0 40.0 30.0 20.0 10.0 0.0 DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM 14
Zadanie testowe nr 2- dyktando melodyczne - przy średniej krajowej 23,5%, najsłabiej zostało zrealizowane w województwach: opolskim -16,5%, zachodnio-pomorskim- 18,2% i lubuskim- 18,5%. Najwyższy wskaźnik 30,8% uzyskano w województwie śląskim, i kolejno 30,3% w województwie lubelskim, oraz 28,4% w województwie świętokrzyskim. Dyktando melodyczne 35.0 30.3 30.8 30.0 28.1 28.2 28.4 26.2 26.4 25.7 25.0 22.4 20.0 21.2 18.5 19.6 18.9 20.7 18.2 16.5 15.0 10.0 5.0 0.0 DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM 15
Na kolejnym wykresie przedstawiono średni poziom wykonania zadania testowego nr 3 - podaj nazwy wszystkich grających instrumentów- kształtujący się na wysokości - 62,9%. Najniższe wyniki: 54,3% oraz 56,8% uzyskały szkoły województw kujawskopomorskiego i zachodnio- pomorskiego. Najwyższy- 74,8% - szkoły województwa świętokrzyskiego. Nazwy instrumentów 80.0 74.8 70.0 67.1 69.9 60.0 63.8 59.0 59.3 64.4 62.3 60.7 60.0 63.5 65.2 63.0 62.7 56.8 54.3 50.0 40.0 30.0 20.0 10.0 0.0 DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM 16
Zadanie nr 4- rozpoznaj interwały- uzyskało w skali ogólnopolskiej wskaźnik 65,6%. Najniższy poziom realizacji zanotowano w województwie warmińsko - mazurskim- 55%, oraz opolskim- 55,4%. Najwyższy- 77%- w województwie lubelskim, 75,6%- w województwie śląskim, 74,7%- w małopolskim, oraz 73,7%- w województwie pomorskim. Rozpoznaj interw ały 90.0 80.0 77.0 74.7 73.7 75.6 70.0 60.0 64.7 60.5 59.9 63.4 62.7 55.4 68.5 65.3 68.6 60.7 55.0 62.9 50.0 40.0 30.0 20.0 10.0 0.0 DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM 17
5 Zadanie testowe -porównaj pary interwałów- osiągnęło jeden z najwyższych wyników w teście- 75,5%. Najniższy wskaźnik wykonania zanotowano w województwach : zachodniopomorskim- 695%, podkarpackim - 70,4%, i opolskim- 70,7%. Na poziomie powyżej 80% wykonały to zadanie szkoły trzech regionów: lubelskiego- 80,9%, śląskiego- 80,8%, oraz pomorskiego- 80,2%. Pary interwałów 82.0 80.9 80.8 80.0 79.8 80.2 79.0 78.0 76.7 76.0 75.9 75.5 75.7 76.2 74.0 73.3 72.0 70.0 71.2 70.7 70.4 71.3 69.5 68.0 66.0 64.0 62.0 DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM 18
Zadanie testowe nr 6 polegało na podaniu nazwy prezentowanego tańca (F. Chopin - Polonez B-dur) i określenie jego głównych cech charakterystycznych. Średnia wykonano to zadanie na poziomie 41,7%. Najniższy wskaźnik zanotowano w szkołach kujawsko- pomorskich- 32,7%, warmińsko- mazurskich- 33,5%; a najwyższy w szkołach regionu pomorskiego- 55,6%. Taniec 60 55.6 50 45.6 49.9 44.2 46.2 45.3 40 40.9 35.6 40.2 41.2 41.9 36.3 42.1 35.5 32.7 33.5 30 20 10 0 DLS KPM LBL LBU MAZ OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM 19
Zadanie 7 polegało na rozpoznaniu w trzech prezentowanych utworach ich faktury w rozróżnieniu na polifoniczną i homofoniczną. W zadaniu tym również uzyskano jeden z najwyższych wyników w skali ogólnopolskiej- 75,8%. Na najniższym poziomie wykonały to zadanie szkoły województwa łódzkiego- 66,3%, oraz warmińsko- mazurskiego- 69,1%. Na najwyższym szkoły województw: podlaskiego- 82,4%, pomorskiego- 81,9% i śląskiego- 81,8%. Faktura 90 80 70 78.5 80.7 80.7 73.3 66.3 73.4 77.5 72.2 82.4 72.2 81.9 81.8 76.5 75.3 69.1 74.3 60 50 40 30 20 10 0 DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM 20
Zadanie nr 8 dotyczyło rozpoznania akordów. Średni wynik realizacji tego zadania wynosi w skali całej Polski- 57,6%. Najniższy wskaźnik zanotowano w regionach: opolskim- 50,2%, wielkopolskim- 50,5% i zachodnio- pomorskim- 50,7%. Najlepiej- w 68,5%- rozwiązały to zadanie szkoły śląskie i lubelskie- 65,1%. Rozpoznaj akordy 80 70 60 65.1 62.5 68.5 63.7 57.7 53.4 52.9 53.5 61.6 62.4 62.1 57.5 52.2 50 50.2 50.5 50.7 40 30 20 10 0 DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM 21
Określ czy poszczególne pary akordów są majorowe, minorowe, czy różne- to treść zadana nr 9 zrealizowanego na najwyższym poziomie w skali ogólnopolskiej- 76,1%. Najniższy wskaźnik procentowy uzyskało województwo lubuskie- 64,6%, najwyższy lubelskie- 87%, świętokrzyskie- 85,6%, oraz kujawsko- pomorskie- 84,5%. Pary akordów 100.0 90.0 80.0 70.0 77.5 84.8 87.0 64.6 76.4 73.7 81.8 67.8 78.8 68.2 79.3 83.5 85.6 73.0 70.5 74.9 60.0 50.0 40.0 30.0 20.0 10.0 0.0 DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM 22
10 zadanie testowe- zapisz dyktando rytmiczne- uzyskało w skali ogólnopolskiej wskaźnik 65,4% Najniższy wynik uzyskał region lubuski- 43,3%, najwyższy świętokrzyski- 77,7% i śląski 75,9%. Dyktando rytmiczne 90.0 80.0 75.9 77.7 74.8 70.0 68.4 68.8 68.9 68.4 60.0 60.2 65.0 65.1 65.0 65.2 65.1 58.4 62.9 50.0 43.3 40.0 30.0 20.0 10.0 0.0 DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM 23
Zadanie nr 11- Porównaj- po uprzednim (jednokrotnym) wysłuchaniumelodię z tekstem zapisanym poniżej. Jeśli zauważysz zmiany zaznacz je kółkiem- nazwane w uproszczeniu melodią a vista, zostało zrealizowane na jednym z najniższych poziomów- 32,2%. Najsłabszy wynik- 23% uzyskał region dolnośląski, najwyższy- 42,2% świętokrzyski, a następnie 38,2%- łódzki, i 36,9%- śląski. 45.0 Melodia a'vista 42.2 40.0 35.0 30.0 25.0 36.9 38.2 36.4 36.5 33.9 33.4 31.2 33.6 32.2 27.5 29.1 29.9 28.0 26.4 23.0 20.0 15.0 10.0 5.0 0.0 DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM 24
Budowa interwałów i akordów w 12 zadaniu testowym została zrealizowana na poziomie 54,3% poprawnie wykonanych zadań w skali ogólnopolskiej. Najniższy procent w realizacji tego zadania osiągnęły regiony kujawskopomorski- 43% i opolski- 45,2%. Najwyższy wynik zanotowano w regionie pomorskim- 64,3% i śląskim- 61,5%. Budowa interwałów i akordów 70.0 64.3 60.0 59.4 57.8 58.2 57.3 61.5 59.2 50.0 49.0 53.9 52.5 45.2 53.2 51.5 49.5 54.3 43.0 40.0 30.0 20.0 10.0 0.0 DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM 25
Zadanie nr 13- określ czy prezentowany fragment utworu jest jedno-, dwu- czy trzyczęściowy- uzyskało średni krajowy wskaźnik 49%. Na poziomie najniższym zrealizowały to zadanie szkoły regionu świętokrzyskiego- 23,6%, na najwyższym śląskiego- 62,1% oraz dolnośląskiego- 61,4%. Częściowość utworu 70 60 50 40 61.4 55.9 56.1 32.2 39.2 47.9 43.4 44.5 43.8 46.4 53.2 62.1 51.2 48.2 44.2 30 23.6 20 10 0 DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM Zaobserwowano w szkołach poziom realizacji poszczególnych zadań testowych o rozpiętości od 0 do 100 punktów procentowych. Uznaje się, że im większa rozpiętość wyników w poszczególnych zadaniach tym w bardziej różnorodny sposób, często mniej efektywny, realizuje się w danej szkole treści zawarte w podstawie programowej. Wskaźnik najwyższy (100%) wskazuje na bardzo dobre osiągnięcia uczniów. Im dolny wskaźnik jest wyższy np. 49,1%- pary interwałów, uznaje się, że wszystkie szkoły w Polsce ten element podstawy programowej realizują co najmniej w stopniu dobrym. Należy zwrócić uwagę na fakt, że wszystkie przedziały wykonania poszczególnych zadań mieszczą się w średniej ogólnopolskiej 57,85%. Największą rozpiętość wyników uzyskano w zadaniach: - nr 13- częściowość utworu- 0-100%, - nr 12- budowa interwałów i akordów- 0-88%, - nr 6- taniec- 0-86,7%, 26
- nr 10- dyktando rytmiczne- 14,3-100% (co stanowi różnicę 85,7 punktów procentowych). Najmniejszą rozpiętość w poziomie realizacji zadań testowych zaobserwowano w zadaniach: - nr 5- pary interwałów- 49,1-98% ( stanowi to różnicę 48,9 punków procentowych), - nr 9- pary akordów- 42,5-100% ( rozpiętość 57,5 punktów procentowych). Rozpiętość realizacji pozostałych zadań waha się w przedziale od 62,1 do 77,3 punktów procentowych. 27
Wyniki testowe w poszczególnych typach szkół muzycznych. Przeanalizowano wyniki testowe w poszczególnych typach szkół muzycznych w Polsce. Najniższy wskaźnik osiągnęło 156 Państwowych Szkół Muzycznych I st.- 56.09% (co stanowi różnicę 1,76 punktów procentowych w stosunku do średniej krajowej- 57,85%), najwyższy- 62,04% - 35 Ogólnokształcących Szkół Muzycznych I stopnia ( co stanowi różnicę 4,19 punktów procentowych w stosunku do średniej krajowej). Średnie dla typów szkół 62.04 63 62 61 60 58.64 59 58 56.09 57 56 55 54 53 PSM I st. PSM I i II st. OSM I st. 28
Na Wykresie I /załączniki/ - realizacja zadań w poszczególnych typach szkół - wskazujemy w jaki sposób 3 typy szkół ( PSM I st., OSM I st., oraz PSM I st. z nadbudową II st.) zrealizowały poszczególne zadania testowe. Wyniki dziewięciu zadań potwierdzają hierarchię wykazaną w wykresie - średnie dla typów szkół - tzn. wynik najwyższy osiąga OSM, średni - PSM I i II stopnia, najniższy - PSM I stopnia. Hierarchia ta nie potwierdza się tylko w czterech zadaniach: nr 3 - podaj nazwy instrumentów, nr 6 - taniec, nr 7 - rozpoznaj fakturę utworu, oraz nr 13 - częściowość utworu. Zadania te ujęte są w podstawie programowej z przedmiotu - audycje muzyczne. Należy zwrócić uwagę na fakt, że z zasady różnice w wykonaniu poszczególnych zadań mieszczą się w skali o rozpiętości 10 punktów. Wyjątek stanowi rozpiętość realizacji zadania nr 4 - interwały (13,4 punktów procentowych), oraz zadania nr 10 - dyktando rytmiczne (11,3 punktów procentowych).. Analiza wyników zadań testowych w aspekcie realizacji poszczególnych treści nauczania na przedmiotach kształcenie słuchu i audycje muzyczne Podstawa programowa obliguje do realizacji treści nauczania w ramach przedmiotu kształcenie słuchu zawartych w następujących zadaniach testowych: zadanie nr 1- określ, którym stopniem danej gamy jest kolejny dźwięk zapisany na pięciolinii zadanie nr 2- zapisz dyktando melodyczne zadanie nr 4- rozpoznaj interwały zadanie nr 5- określ, czy każda para współbrzmień składa się z takich samych czy różnych interwałów zadanie nr 8- rozpoznaj akordy zadanie nr 9- określ, czy poszczególne pary akordów są majorowe, minorowe, czy różne zadanie nr 10- zapisz dyktando rytmiczne zadanie nr 11- porównaj melodie z tekstem zapisanym poniżej. Jeżeli zauważysz zmiany zaznacz je kółkiem. Zadanie nr 12- od podanych dźwięków zbuduj interwały i akordy Poniższe zadania testowe zaczerpnięto z przedmiotu audycje muzyczne: zadanie nr 3- podaj nazwy wszystkich grających instrumentów zadanie nr 6- rozpoznaj taniec i podaj jego cechy charakterystyczne Realizacją dwóch kolejnych zadań testowych zajmują się zgodnie z podstawą programową obydwa przedmioty - kształcenie słuchu i audycje muzyczne. Są to następujące zadania: 29
zadanie nr 7- określ, czy poniższe fragmenty utworów są homofoniczne, czy polifoniczne zadanie nr 13- określ, czy prezentowany fragment utworu jest jedno-, dwu, czy trzyczęściowy Kolejny wykres obrazuje w jakim procencie zastały zrealizowane zadania z kształcenia słuchu, audycji muzycznych, oraz zadania znajdujące się w podstawie programowej jednego i drugiego przedmiotu. Na najniższym poziomie- 52,29% - zrealizowano zadania z audycji muzycznych. Zadania z kształcenia słuchu zrealizowano na poziomie- 58,24%. Jest to poziom zbliżony do ogólnopolskiej średniej krajowej (57,85%). Najwyższy poziom realizacji- 61,54%- odnotowano w zadaniach zapisanych w podstawie programowej obydwu przedmiotów. Należy zwrócić szczególną uwagę na rozpiętość punktową pomiędzy wynikami uzyskanymi w zadaniach testowych, których treść jest realizowana w ramach przedmiotów kształcenie słuchu / audycje muzyczne, a np. zadaniach realizowanych tylko na przedmiocie audycje muzyczne. Analiza wykazuje różnice w zakresie ich realizacji powyżej 9 punktów procentowych (9,25%). Średnie ogólnopolskie realizacji zadań w ramach przedmiotów ogólnomuzycznych 62 61.54 60 58.24 58 56 54 52.29 52 50 48 46 Kształcenie słuchu Audycje muzyczne Kształ/Aud.Muz. 30
Wykres II /załączniki/ pokazuje procent realizacji zadań testowych w ramach przedmiotów kształcenie słuchu, audycje muzyczne, oraz kształcenie słuchu i audycje muzyczne., w poszczególnych regionach Polski. Wyniki uzyskane w 11 regionach potwierdzają hierarchię realizacji poszczególnych przedmiotów. Inny układ hierarchiczny obserwujemy w regionach: lubuskim, łódzkim, małopolskim, pomorskim oraz świętokrzyskim. Średnie ważone W czasie badań zwrócono uwagę na wyjątkowo niski poziom frekwencji w niektórych szkołach. Postawiono pytanie: czy niska frekwencja ma wpływ na wyniki uzyskiwane przez szkołę? W celu odpowiedzi na to pytanie ustalono dla poszczególnych szkół tzw. średnie ważone. Średnie arytmetyczne określane jako "ważone", zostały wyliczone dla potrzeb analizy wyników tej pracy w sposób następujący: 1. Zachowano wyniki rzeczywiste dla szkoły w populacji, która wzięła udział w badaniach. 2. Dla uczniów, którzy nie brali udziału w badaniach przyjęto średni wskaźnik ogólnopolski wykonalności testu na poziomie 57,85%. 3. Z sumy tych średnich wyliczono kolejną średnią arytmetyczną prostą. Należy zwrócić uwagę na fakt, że przy tak wyliczonych średnich Tabela nr 3 /załączniki/ szkołami, które uzyskały najlepszy wynik są szkoły w Ostrowie Wielkopolskim, Lublińcu, Tychach, Gdyni, Wodzisławiu Śląskim i Świdniku. Przy tym systemie wyliczenia dotychczasowa pozycja pierwsza rankingowa - Kraków ZSM im. Karłowicza- przenosi się na pozycję nr 45. Pozycja druga- Łódź im. Wieniawskiego- przenosi się na pozycję 67. Pozycja nr 3- Białystok ZSM- przenosi się na pozycję nr 29. Zwrócono uwagę na fakt, że w końcu listy rankingowej zmiany, jeżeli występują, są nieistotne. Nieznacznie zmieniają się wyniki w podsumowaniach dla średnich regionalnych. Tabela nr 4 /załączniki/. Pomimo niewielkich zmian procentowych pozycje rankingowe zachowały województwa: śląskie- pierwszą, świętokrzyskie- czwartą, łódzkie-ósmą, podkarpackie- dwunastą, oraz dwie ostatnie piętnastą i szesnastą- lubuskie i opolskie. Średnia ogólnopolska przy zastosowaniu średnich ważonych pomniejsza się w stopniu nieistotnym z 57,85% do 57,44% (czyli o 0,41%) 31
regiony pozycja średnia średnia "ważona" pozycja "ważona" śląskie 1 64,57 63,76 1 lubelskie 2 64,48 62,17 3 pomorskie 3 63,18 62,84 2 świętokrzyskie 4 61,52 60,81 4 małopolskie 5 60,58 57,40 7 podlaskie 6 59,35 58,24 5 dolnośląskie 7 57,54 57,56 6 łódzkie 8 57,11 56,88 8 mazowieckie 9 56,46 55,80 11 wielkopolskie 10 56,43 56,69 9 kujawsko-pomorskie 11 56,17 56,39 10 podkarpackie 12 54,71 54,80 12 warmińsko-mazurskie 13 54,27 54,18 14 zachodniopomorskie 14 53,86 54,27 13 lubuskie 15 52,81 53,88 15 opolskie 16 52,58 53,32 16 57,85 57,44 32