Program nauczania z doradztwa zawodowego dla Szkoły Branżowej I stopnia w Zespole Szkół Technicznych nr 1 w Chorzowie w ilości 10 godzin w całym cyklu nauki Autor programu: Agnieszka Dusza
Wstęp Wspieranie i przygotowywanie uczniów do podejmowania decyzji edukacyjno zawodowych jest zadaniem statutowym szkoły. Wewnątrzszkolny System Doradztwa, rozwijany na terenie szkoły, nie jest systemem diagnozującym, lecz systemem doradczym, który stwarza możliwości i pomaga w rozwiązywaniu problemów powiązanych z wyborem kierunku kształcenia, drogi kształcenia i planowaniem kariery zawodowej. W naturalny sposób szkoła jest więc środowiskiem, które ma bezpośredni wpływ na te decyzje i powinna wspierać rodziców i świadczyć pomoc uczniom w wyborze drogi zawodowej. Jak wskazują naukowe studia i potoczne obserwacje, młodzież jest najczęściej niezdecydowana, niedoinformowana i nieprzygotowana do podjęcia tak ważnej decyzji, więc sytuacja wymaga szerszego włączenia nauczycieli i rodziców w podejmowanie przez uczniów decyzji edukacyjno zawodowych. Pamiętać należy również o tym, że potrzeby uczniów w zakresie uzyskiwania porady zawodowej zmieniają się wraz z etapami przygotowania dzieci i młodzieży do wyboru zawodu. Na etapie kształcenia jakim jest trzyletnia szkoła branżowa, to szkoła przygotowuje uczniów do podjęcia pracy w konkretnym zawodzie, do aktywnego wchodzenia w aktualny rynek pracy, do świadomego stanowienia o sobie, konstruowania własnej ścieżki zawodowej, rozwoju poprzez aktywne wzmacnianie swoich mocnych stron, zainteresowań i uzdolnień. Dlatego niezbędne jest wyposażenie uczniów w umiejętność podejmowania odważnych, samodzielnych decyzji, umiejętność uczenia się przez całe życie, umiejętność radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych. Ponadto absolwent szkoły branżowej I stopnia musi znać dalszy system kształcenia, aktualną strukturę rynku pracy. Funkcjonowanie w nowoczesnym społeczeństwie wymaga aktywnych zachowań i umiejętności podejmowania trafnych decyzji. Wszelkiego rodzaju wybory dotyczące zdobycia wykształcenia, czy kwalifikacji zawodowych wymagają coraz większej wiedzy o rynku pracy, rynku edukacyjnym i o sobie samym. Istotnym jest, aby dokonując wyboru, uczeń kierował się własnymi zdolnościami, pasjami, możliwościami, predyspozycjami, a nie niespełnionymi ambicjami rodziców czy wyborami rówieśników z klasy.
Charakterystyka programu Prezentowany program przeznaczony jest do realizacji w szkole branżowej I stopnia na zajęciach lekcyjnych 10 godzin w całym cyklu nauki. Uczestnikami są uczniowie klas I-III branżowej szkoły, został opracowany przez doradcę zawodowego. Działania prowadzone w ramach orientacji zawodowej zaplanowane są na trzy lata nauki. Zespół Szkół Technicznych nr 1 w Chorzowie to szkoła, w skład której wchodzą następujące szkoły: Technikum Elektroniczne, oraz Branżowa Szkoła I stopnia. Szkoła Branżowa w roku szkolnym 2017/2018 kształcić będzie w następujących kierunkach: ślusarz, elektryk, górnik eksploatacji podziemnej, elektromechanik, mechanik pojazdów samochodowych, elektronik. Szkoła posiada własne warsztaty szkolne wyposażone w specjalistyczny sprzęt. Realizuje wiele projektów unijnych, w których udział pozwala młodym ludziom odnaleźć się na rynku pracy, oraz już w trakcie nauki zdobyć doświadczenie zawodowe, poprzez uczestnictwo w praktykach zawodowych za granicą, np.: w Niemczech i we Włoszech. Siedziba szkoły mieści się w Chorzowie przy ulicy Sportowej 23. Uczniami naszej szkoły są głównie mieszkańcy Chorzowa, ale również miast ościennych, takich jak: Katowice, Świętochłowice, Siemianowice Śląskie, Ruda Śląska czy Bytom. Obowiązujące akty prawne Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 marca 2017 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz.U. 2017 poz. 860) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 marca 2017 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dziennik Ustaw 2017 r. poz.703) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 marca 2017 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. 2017 r. poz. 622) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 marca 2017 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (Dz.U. 2017 poz. 649)
CELE GŁÓWNE 1. Przygotowanie uczniów branżowej szkoły I stopnia do podjęcia decyzji o kierunku dalszego kształcenia, do funkcjonowania w nowej rzeczywistości, budowania postawy gotowości do podnoszenia swoich kwalifikacji, ustawicznego dokształcania się, zdobywania nowych umiejętności, przydatnych w podejmowaniu racjonalnych decyzji dotyczących wyboru zawodu. 2. Kształtowanie umiejętności planowania kariery edukacyjno - zawodowej przez uczniów, umiejętności podejmowania trafnych decyzji i dokonywania wyborów w procesie planowania przez całe życie poprzez profesjonalne poradnictwo zawodowe, działania z zakresu orientacji zawodowej pomagające w kształtowaniu tej kariery. CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU - uczeń zna swoje mocne i słabe strony - uczeń zna swój wewnętrzny potencjał - uczeń umie pracować zespołowo i współpracować w grupie - uczeń potrafi przełamywać bariery emocjonalne - uczeń wie i potrafi wyrabiać szacunek dla samego siebie - uczeń umie planować własny rozwój zawodowy - uczeń zna możliwe formy zatrudnienia - uczeń umie przygotować i napisania dokumenty towarzyszące w poszukiwaniu pracy - uczeń zna zasady pozytywnej autoprezentacji - uczeń zna zasady skutecznej rozmowy kwalifikacyjnej - uczeń zna sposoby i metody skutecznego poszukiwania pracy - uczeń zna lokalny rynku pracy - uczeń wie jakie są możliwości dalszego kształcenia i doskonalenia zawodowego - reorientacja zawodowa w przypadku stwierdzenia niewłaściwego wyboru zawodu -rozwijanie świadomości mobilności zawodowej i pobudzanie aktywności do poszukiwania alternatywnych rozwiązań w różnych sytuacjach zawodowych i życiowych (w tym bezrobocie i niepełnosprawność)
ZADANIA DO REALIZACJI 1. Wyzwalanie aktywności uczniów w kierunku samopoznania i samooceny. Modyfikacja samooceny w przypadku, gdy odbiega ona od realnych możliwości (zawyżona lub zaniżona). 2. Pomoc uczniom w pogłębianiu wiedzy o interesujących i wybranych przez siebie zawodach oraz aktualnej sytuacji na rynku pracy. 3. Kształtowanie potrzeby konfrontowania oceny swego stanu zdrowia z wymaganiami wybieranego zawodu. 4. Prowadzenie grupowych zajęć aktywizujących, wspierających uczniów w świadomym planowaniu kariery i podjęciu roli zawodowej. 5. Kierowanie w sprawach trudnych, do specjalistów: doradców zawodowych w Poradniach Psychologiczno-Pedagogicznych i Powiatowych Urzędach Pracy. 6. Współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy, Wojewódzkim Urzędem Pracy, poradnią psychologiczno pedagogiczną i innymi instytucjami z zakresu doradztwa zawodowego. 7. Przekazywanie informacji o zawodach, kwalifikacjach i stanowiskach pracy oraz możliwościach uzyskania kwalifikacji zgodnych z potrzebami rynku pracy a także predyspozycjami zawodowymi. Klasa I Poznanie siebie PLAN REALIZACJI PROGRAMU - Zajęcia integracyjne - Komunikacja interpersonalna - Czynniki wpływające na wybór dalszej drogi życiowej - Moje mocne i słabe strony, zainteresowania, zdolności, predyspozycje - Pragnienia i cele życiowe - Planowanie ścieżki kariery zawodowej. Klasa II - Rynek pracy - Praca i kształcenie w UE - Przewodnik po świecie pracy - Moja firma - Funkcjonowanie rynku pracy, mechanizmy rynku pracy - Uczestnictwo w Targach Edukacji, wycieczki do zakładów pracy - Planowanie dalszej ścieżki edukacyjnej.
Klasa III - Aktywne poszukiwanie pracy - Planowanie ścieżki zawodowej - Redagowanie dokumentów aplikacyjnych-cv, podanie o pracę - Zasady prowadzenia rozmowy kwalifikacyjnej, autoprezentacja - Aktywny na rynku pracy- aktywne metody poszukiwania pracy - Spotkania z przedstawicielami PIP, przedstawicielami różnych zawodów - Prawo pracy - Przedstawienie aktualnej oferty edukacyjnej. PROPOZYCJA TEMATYKI ZAJĘĆ 1. Poznanie siebie, swoje mocne i słabe strony, zainteresowania, zdolności i predyspozycje zawodowe. 2. Zapoznanie się z wybranym przez siebie zawodem, jakie są wymagania, kwalifikacje, oraz ścieżka edukacyjna. 3. Zasady prawidłowej komunikacji niewerbalnej i werbalnej. 4. Autoprezentacja czyli o kreowaniu własnego wizerunku. 5. Przygotowanie dokumentów aplikacyjnych życiorys, list motywacyjny. 6. Przeciwwskazania zdrowotne przy wyborze konkretnego zawodu. 7. ABC prowadzenia działalności gospodarczej aspekty praktyczne. 8. Skuteczność w poszukiwaniu pracy przystosowanie młodzieży do rynku pracy. 9. Radzenie sobie w sytuacjach trudnych w miejscu pracy. 10. Określenie celów zawodowych. METODY PRACY - pogadanki, - lekcje zawodoznawcze, - warsztaty, - spotkania z przedstawicielami różnych instytucji, - wycieczki,, - praktycznego działania, - dyskusje, - problemowe, - burza mózgów
-schematy, - plansze, - fotografie, - ankiety, - filmy dydaktyczne, - prezentacje multimedialne ŚRODKI DYDAKTYCZNE EFEKTY 1. Kształtowanie aktywności zawodowej uczniów. 2. Pomoc w kształtowaniu określonych postaw i zachowań związanych z planowaniem kariery zawodowej młodzieży. 3. Dostęp do informacji zawodowej. 4. Świadome i trafniejsze decyzje zawodowe. 5. Sukces w poszukiwaniu pracy po ukończeniu szkoły, znalezienie pracy w wyuczonym zawodzie. SPOSOBY EWALUACJI - obserwacja zachowań uczniów - ankiety dla uczniów - zebranie opinii wychowawców.
BIBLIOGRAFIA - Materiały metodyczno dydaktyczne do planowania kariery zawodowej uczniów. KOWEZIU Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej. - Programy, innowacje pedagogiczne, eksperymenty pedagogiczne WOM Katowice 2007 r. - Od aktora do autora wspieranie młodzieży w konstruowaniu własnej kariery Joanna Minta. - Warsztat diagnostyczny doradcy zawodowego Małgorzata Rosalska.