WZROST GOSPODARCZY a bezrobocie i nierówności w podziale dochodu pod redakcją WOJCIECHA PACHO I MARKA GARBICZA % SZKOŁA GŁÓWNA HAN DLOWA W WARSZAWIE OFICYNA WYDAWNICZA WARSZAWA 2008
SPIS TREŚCI Wstęp - Marek Garbicz, Wojciech Pacho 9 Część I. WZROST GOSPODARCZY A BEZROBOCIE Wzrost gospodarczy a polityka płac efektywnościowych - Wojciech Pacho 21 1. Determinanty wzrostu gospodarczego 21 2. Równowaga rynku pracy i płace efektywnościowe 24 3. Egzogeniczny postęp techniczny a bezrobocie 29 4. Zmiana stopy bezrobocia a wzrost produkcji 32 Postęp techniczny i polityka płac efektywnościowych a wzrost gospodarczy i bezrobocie. Przegląd literatury - wybrane modele - Marek Gruchelski, Piotr Nowak 37 1. Teoria poszukiwań i dopasowań; Tworzenie i likwidacja miejsc pracy w aspekcie wzrostu gospodarczego - model P. Aghiona i P. Howitfa 45 1.1. Oznaczenia i założenia modelu 45 1.2. Warunki równowagi stacjonarnej 50 1.3. Rozwinięcia modelu podstawowego 52 2. Teoria płacy efektywnościowej (Efficiency Wagę Theory) 55 2.1. Efektywne płace - model Zaglera 59 Podatki a wzrost - Feliks Grądalski 73 1. Ogólny schemat związku między podatkami a wzrostem 73 2. Spór wokół racjonalnego fiskalizmu - przypadek Polski 75 3. Struktura systemu podatkowego a płaszczyzny zniekształceń mechanizmu rynkowego 81 4. Przegląd związków między podatkami, zatrudnieniem, bezrobociem i wzrostem... 83 5. Opodatkowanie płacy a zatrudnienie, bezrobocie i wzrost 85 6. Opodatkowanie kapitału a oszczędzanie i inwestowanie 89
6 Spis treści System instytucjonalny rynku pracy a zatrudnienie i bezrobocie - Zbigniew Staniek 95 1. Instytucje - organizacje i polityka rynku pracy 96 2. Instytucje formalne - prawo pracy 98 2.1. Ochrona zatrudnienia (EPL) 100 2.2. Nowe formy pracy 102 3. Obszary regulacji i deregulacji rynku pracy 105 3.1. Obciążenia fiskalne pracy 105 3.2. Podział i nierówności społeczne..:...: 107 3.3. System negocjacji społecznych - układy zbiorowe-pracy 110 3.4. Płaca minimalna 115 3.5. Zabezpieczenie społeczne a rynek pracy 118 4. Instytucje nieformalne a rynek pracy 120 Metody wyznaczania naturalnej stopy bezrobocia - Dorota Pelle 129 1. Metody estymacji naturalnej stopy bezrobocia 131 1.1. NAIRU 131 1.2. Stopa bezrobocia równowagi 133 2. Dostępność i jakość danych statystycznych 134 3. Dynamika faktycznej stopy bezrobocia w Polsce 136 4. Próby estymacji stopy bezrobocia równowagi w Polsce 136 Problemy bezrobocia w opinii społecznej - próba wyjaśnienia zjawisk emigracji - Agnieszka Sora 141 Część II. TENDENCJE W PODZIALE DOCHODÓW W GOSPODARCE POLSKIEJ W OKRESIE TRANSFORMACJI Nierówności ekonomiczne we współczesnym świecie. Pomiar i oceny zjawiska - Tomasz Kuszewski 155 1. Miary nierówności ekonomicznej 156 1.1. Typologia mierników nierówności 156 1.2. Współczynnik Giniego 159 1.3. Uogólnione miary entropii 161 1.4. Inne miary nierówności ekonomicznej 163 2. Oceny zjawiska nierówności ekonomicznej 164 2.1. Koncepcje badawcze 164 2.2. Międzynarodowe porównania nierówności ekonomicznej 167 Nierówności dochodowe w świetle badań budżetów gospodarstw domowych przeprowadzany przez Główny Urząd Statystyczny - Lidia Dzierżek 181 1. Charakterystyka danych statystycznych dotyczących dochodów gospodarstw domowych oraz ich jakości 182 2. Nierówności dochodowe ogółu gospodarstw 186 3. Zróżnicowanie dochodów gospodarstw domowych zdezagregowanych ze względu na źródło utrzymania 190
Spis treści 4. Zróżnicowanie dochodów gospodarstw domowych zdezagregowanych ze względu na klasę wielkości miejscowości 193 5. Zróżnicowanie dochodów gospodarstw domowych zdezagregowanych ze względu na województwo 197 6. Zróżnicowanie dochodów gospodarstw domowych zdezagregowanych ze względu na typ rodziny biologicznej 200 7. Sytuacja materialna w subiektywnej ocenie gospodarstw domowych 202 Regionalne dysproporcje dochodowe w Polsce - RobertWyszyński 215 1. Przestrzenne teorie nierówności... rr 216 1.1. Ekonomia miast 217 1.2. Nowa Geografia Ekonomiczna 218 2. Regionalne nierówności w rozwoju gospodarczym 219 3. Nierówności dochodowo-płacowe w ujęciu ogólnokrajowym 221 4. Nierówności dochodowo-płacowe między regionami 223 5. Nierówności wewnątrz regionów 227 6. Nierówności terytorialne 230 7. Determinanty powstawania nierówności dochodowych 231 Zróżnicowanie wynagrodzeń kobiet i mężczyzn na polskim rynku pracy w 2004 roku - Krzysztof Łatuszyński, Łukasz Patryk Woźny 241 1. Najczęściej obserwowane wzorce i tendencje 242 2. Hipotezy tłumaczące różnice w wynagrodzeniach pomiędzy płacami 243 3. Metoda analizy zróżnicowania poziomu wynagrodzeń 246 3.1. Model Oaxaci 246 3.2. Model zróżnicowania struktury zatrudnienia 248 4. Dane i metodyka badania 249 5. Wyniki: Zróżnicowanie wynagrodzeń kobiet i mężczyzn na polskim rynku pracy w 2004 250 5.1. Dekompozycja Oaxaci i struktury zatrudnienia 251 5.2. różnicowania pod względem stanowisk 251 5.3. Zróżnicowania regionalne 252 5.4. Zróżnicowania pod względem rodzin zawodów 253 Rosnące nierówności dochodowe w Polsce po 1990 roku - próba opisu mechanizmów - Marek Garbicz 257 1. Początkowy szok transformacji 258 2. Zmiana technologiczna preferująca pracę kwalifikowaną 262 3. Płytkie rynki lokalne 268 4. Liberalizacja rynku kapitałowego a nierówności dochodowe 273 5. Mechanizm utrwalania nierówności 277 Własność a nierówności i bezrobocie - Tadeusz Kowalik 281 1. Struktura własności podstawą rozwoju 281 2. Narodowe fundusze inwestycyjne - przykład rażącej niesprawiedliwości 283 3. Balcerowicz - apoteoza kapitalizmu wolnorynkowego 288 4. Dystrybucja praw własności 292
8 Spis treści 5. Instytucjonalne ramy sprawiedliwości dystrybutywnej 295 6. Nowe tendencje zmian własnościowych a cele prywatyzacji 296 7. Bezrobocie ogólne a stan ogólnej niemożności" 298 Progresja podatkowa jako instrument adaptacyjny obciążeń podatkowych do nierówności dochodowych i jej stymulacyjne funkcje - Jerzy Żyżyński 303 1. Nierówności dochodowe i ich obraz statystyczny 304 2. Skutki nierówności dochodów i stabilizujące funkcje sektora publicznego 306 3. Funkcje progresji podatku dochodowego..<;...; 309 4. Konkluzja: podatek progresywny mechanizmem zmniejszania nierówności dochodowych 319