Spis treści. Przedmowa do wydania czwartego Od Autorów Część I. Wprowadzenie do ekonomii... 19

Transkrypt

1 Spis treści Przedmowa do wydania czwartego Od Autorów Część I. Wprowadzenie do ekonomii Podstawowe pojęcia i przedmiot ekonomii (Stefan Krajewski, Roman Milewski ) Czym się zajmuje ekonomia? Potrzeby ludzkie, produkcja i praca, czynniki produkcji Proces gospodarowania, podmioty i decyzje gospodarcze Własność Pojęcie własności Klasyfikacja własności Własność w sensie prawnym i ekonomicznym Ograniczoność zasobów, racjonalność gospodarowania i rachunek ekonomiczny Granica możliwości produkcyjnych Racjonalność gospodarowania i rachunek ekonomiczny Metody badań ekonomicznych, kategorie i prawa ekonomiczne Modele ekonomiczne Ekonomia a inne nauki Główne nurty ekonomii (Janina Godłów-Legiędź) Wstęp Geneza ekonomii i różnorodność poglądów ekonomicznych O nazwie ekonomia Dlaczego ekonomiści mają tak często różne poglądy?

2 2.3. Ekonomia klasyczna i liberalizm Podział pracy i wolność główne idee ojca ekonomii Liberalne społeczeństwo Adama Smitha Następcy Adama Smitha i główne idee ekonomii klasycznej Socjalizm i idea centralnego planowania Socjalizm jako doktryna przeciwstawna do liberalizmu Karol Marks jako krytyk kapitalizmu i twórca strategii ruchu robotniczego Rewolucja marginalna i ekonomia neoklasyczna John M. Keynes i interwencjonizm państwowy Teoria Keynesa jako odpowiedź na kryzys kapitalizmu Uwaga Keynesa skoncentrowana na okresie krótkim i globalnym popycie Krytyka oszczędzania Argumenty za interwencjonizmem państwowym Rozwój i znaczenie idei Keynesa Milton Friedman i monetaryzm Przyczyny odejścia od idei Keynesa Znaczenie pieniądza, stabilnych cen i polityki pieniężnej Naturalna stopa bezrobocia Nowa ekonomia instytucjonalna Na czym polega instytucjonalna perspektywa w badaniach ekonomicznych? Ronald Coase: koszty transakcyjne i znaczenie prawa Douglass North: instytucje i rozwój gospodarczy Ekonomia behawioralna Czy podmioty gospodarcze działają racjonalnie? Ważniejsze odkrycia i wnioski Podsumowanie Systemy gospodarcze. Transformacja polskiej gospodarki (Stefan Krajewski) Wstęp Charakterystyka dwóch systemów: rynkowego i nakazowo- -rozdzielczego Cechy systemu gospodarki rynkowej Ewolucja systemu gospodarki rynkowej System gospodarki nakazowo-rozdzielczej Ewolucja systemu nakazowo-rozdzielczego Jugosławia Polska

3 3.3. Proces transformacji do gospodarki rynkowej w Polsce Zakończenie Część II. Podstawy mikroekonomii Podstawowe kategorie rynku (Walentyna Kwiatkowska) Definicje rynku i jego rodzaje Rola rynku w gospodarce Popyt, krzywa popytu. Związek między ceną i popytem Pozacenowe determinanty popytu Nietypowe krzywe popytu Podaż, krzywa podaży. Związek między ceną i podażą Czynniki pozacenowe wpływające na podaż Równowaga rynkowa Stan nierównowagi rynkowej. Działanie mechanizmu rynkowego Wpływ cen minimalnych i maksymalnych na sytuację rynkową Elastyczność popytu Cenowa elastyczność popytu Cenowa elastyczność popytu a wydatki konsumentów i przychody przedsiębiorstw Mieszana cenowa elastyczność popytu Dochodowa elastyczność popytu. Prawo Engla i krzywe Engla Cenowa elastyczność podaży Pojęcie i sposób obliczania Rodzaje cenowej elastyczności podaży Teoria wyboru konsumenta (Radosław Piwowarski, Katarzyna Piłat) Wstęp Ograniczenie budżetowe konsumenta Równanie ograniczenia budżetowego Linia ograniczenia budżetowego Wpływ zmiany ceny i dochodu na ograniczenie budżetowe Preferencje konsumenta Cechy preferencji Krzywe obojętności Funkcja użyteczności Użyteczność całkowita i krańcowa Optimum koszyk, który wybiera konsument Wpływ zmiany dochodu na wybór optymalny Wpływ zmian cen na decyzje konsumenta

4 Krzywa popytu Efekt substytucyjny i dochodowy Wybór między czasem wolnym a konsumpcją Optymalizacja konsumpcji w czasie Produkcja i koszty w przedsiębiorstwie (Anna Krajewska) Wstęp Przedsiębiorstwo i jego rodzaje Cele działalności przedsiębiorstwa Krótkookresowa teoria produkcji Długookresowa teoria produkcji. Efekty skali. Wybór technik wytwarzania Analiza kosztów produkcji Koszty w okresie krótkim Koszty w okresie długim Równowaga przedsiębiorstwa (Anna Krajewska) Wstęp Równowaga przedsiębiorstwa w warunkach konkurencji doskonałej Równowaga przedsiębiorstwa monopolistycznego Konkurencja monopolistyczna Oligopol Formy monopolizacji. Ustawodawstwo antymonopolowe Teoria podziału (Joanna Działo) Wstęp Dochód a majątek. Nierówności dochodowe i majątkowe Sposoby pomiaru nierówności dochodowych. Krzywa Lorenza i współczynnik Giniego Dystrybucja dochodów w wybranych krajach: analiza porównawcza Determinanty dystrybucji dochodów w warunkach konkurencji doskonałej i niedoskonałej Rynek pracy w warunkach konkurencji doskonałej Podaż pracy i czynniki ją określające Popyt na pracę. Teoria produkcyjności krańcowej Rynek pracy w warunkach konkurencji niedoskonałej Monopson na rynku pracy Rynek pracy zdominowany przez związki zawodowe Czy poziom wykształcenia wpływa na stawki płac? Zróżnicowanie płacowe ze względu na płeć

5 8.10. Kontrowersje wokół płacy minimalnej Rynek kapitału Popyt i podaż ziemi. Renta gruntowa jako wynagrodzenie właściciela ziemi Podsumowanie Niedoskonałości rynku i rola państwa w gospodarce (Radosław Piwowarski) Wstęp Twierdzenia ekonomii dobrobytu Efektywność według Pareto Pierwsze i drugie twierdzenie ekonomii dobrobytu Niedoskonałości rynku Istnienie monopoli Dobra publiczne Efekty zewnętrzne Asymetria informacji Rola państwa w gospodarce Część III. Podstawy makroekonomii Główne kategorie i pojęcia makroekonomii. Produkt i dochód narodowy (Eugeniusz Kwiatkowski) Pojęcie i podstawowe problemy makroekonomii Problem agregacji Metody obliczania produktu krajowego brutto Model ruchu okrężnego w gospodarce Metoda sumowania produktów Metoda sumowania dochodów Metoda sumowania wydatków Produkt narodowy brutto i dochód narodowy Produkt i dochód narodowy jako miary poziomu rozwoju gospodarczego i dobrobytu Podstawy makroekonomii gospodarki otwartej (Janina Witkowska, Paweł Samecki) Wstęp Gospodarka otwarta podstawowe pojęcia Międzynarodowa wymiana handlowa Międzynarodowy podział pracy

6 Koszty komparatywne i inne wyjaśnienia przyczyn handlu Cło i inne wybrane instrumenty polityki handlowej Międzynarodowe przepływy kapitałowe Kursy walutowe. Teoria parytetu siły nabywczej Nominalne i realne kursy walutowe Teoria parytetu siły nabywczej. Prawo jednej ceny Związki między rynkiem funduszy pożyczkowych a rynkiem walutowym Bilans płatniczy metody przywracania równowagi zewnętrznej Bilans płatniczy pojęcie i jego części składowe Metody przywracania równowagi zewnętrznej Powiązania między zmiennymi w gospodarce otwartej Determinanty dochodu narodowego. Analiza krótkookresowa (Eugeniusz Kwiatkowski) Wstęp Zarys głównych stanowisk teoretycznych Pojęcie i mechanizm równowagi Funkcja konsumpcji Równowaga w uproszczonym modelu gospodarki. Równość inwestycji i oszczędności Mnożnik Równowaga w rozwiniętym modelu gospodarki Wzrost gospodarczy w okresie długim (Leszek Kucharski, Eugeniusz Kwiatkowski, Andrzej Raczko) Wstęp Pojęcie i mierniki wzrostu gospodarczego Zdolności wytwórcze gospodarki a dochód narodowy Czynniki wzrostu gospodarczego Agregatowa funkcja produkcji Model wzrostu Solowa Zatrudnienie i wydajność pracy a tempo wzrostu gospodarczego Kapitał i jego efektywność a tempo wzrostu gospodarczego Dekompozycja Solowa Postęp techniczny i jego determinanty Krzywa jednakowego produktu Linia jednakowego kosztu Istota postępu technicznego

7 14. Bezrobocie (Eugeniusz Kwiatkowski) Wstęp Pojęcie bezrobocia Mierzenie bezrobocia Skutki ekonomiczne bezrobocia Typy bezrobocia Główne teorie bezrobocia Ujęcie neoklasyczne Ujęcie keynesistowskie Teoria naturalnej stopy bezrobocia Teoria bezrobocia NAIRU Teoria poszukiwań na rynku pracy Polityka państwa wobec bezrobocia Pieniądz i inflacja (Tomasz Grabia, Eugeniusz Kwiatkowski) Wstęp Pojęcie i istota pieniądza Pojęcie, sposoby pomiaru oraz rodzaje inflacji Społeczno-ekonomiczne skutki inflacji Główne teorie inflacji Monetarna (neoilościowa) teoria inflacji Popytowa teoria inflacji Kosztowa teoria inflacji Przyczyny i skutki deflacji Zależności między inflacją a bezrobociem Koncepcja krzywej Phillipsa Alternatywne teorie związków między inflacją a bezrobociem Banki. Polityka pieniężna (Paweł Baranowski, Paweł Gajewski) System bankowy i rola banków w gospodarce Kreacja pieniądza i mnożnik pieniężny Bank centralny i polityka pieniężna Instrumenty polityki pieniężnej Efekty polityki pieniężnej w krótkim i długim okresie Strategie polityki pieniężnej. Cel inflacyjny Problemy związane z realizacją polityki pieniężnej Polityka stóp procentowych. Reguła Taylora Polityka pieniężna w gospodarce silnie zintegrowanej z otoczeniem Problemy polityki pieniężnej w unii walutowej

8 Polityka pieniężna po 2008 r Niekonwencjonalna polityka pieniężna Stabilność finansowa jako nowy cel polityki pieniężnej Finanse publiczne. Polityka fiskalna (Piotr Krajewski, Anna Krajewska) Wstęp Wydatki publiczne Podatki System podatkowy w Polsce Elementy sektora finansów publicznych Deficyt budżetowy i dług publiczny Skutki polityki fiskalnej Wpływ polityki fiskalnej na wzrost gospodarczy Polityka fiskalna a wahania koniunktury Model IS-LM. Podsumowanie polityki ekonomicznej (Eugeniusz Kwiatkowski) Wstęp Model IS-LM Geneza i ogólna charakterystyka modelu IS-LM Równowaga na rynku towarowym. Krzywa IS Równowaga na rynku pieniężnym. Krzywa LM Równowaga w gospodarce zamkniętej Polityka fiskalna i monetarna w gospodarce zamkniętej Gospodarka otwarta. Krzywa bilansu płatniczego Równowaga w gospodarce otwartej Polityka fiskalna i monetarna w warunkach sztywnego kursu walutowego Polityka fiskalna i monetarna w warunkach płynnego kursu walutowego Podsumowanie Wahania aktywności gospodarczej (Janina Godłów-Legiędź) Wstęp Rodzaje wahań koniunkturalnych Pojęcie i fazy cyklu koniunkturalnego oraz zjawisko bańki spekulacyjnej Różne ujęcia przyczyn cyklicznego charakteru koniunktury gospodarczej Prawo Saya i problem równowagi oszczędności i inwestycji. Keynes kontra klasycy

9 Paradoks inwestycji i oszczędności Kryzysy jako cena wzrostu i rozwoju Teoria przeinwestowania szkoły austriackiej: znaczenie pieniądza i stopy procentowej Kryzysy finansowe, spekulacja i kapitalizm menedżerów finansowych Kryzys w USA. Przyczyny i ważne wydarzenia Podsumowanie Integracja Europejska. Strefa euro (Paweł Gajewski) Motywy integracji gospodarczej w Europie Przebieg procesu integracji europejskiej Ekonomia strefy euro Korzyści z uczestnictwa w unii walutowej Teoria optymalnego obszaru walutowego Strefa euro jako (nie)optymalny obszar walutowy Kryteria z Maastricht przesłanki, rola i skutki ekonomiczne Kryteria z Maastricht Ekonomiczne uzasadnienie kryteriów z Maastricht Skutki ekonomiczne i krytyka kryteriów z Maastricht Kryzys strefy euro i wyzwania integracji walutowej w Europie Globalizacja procesów gospodarczych (Ryszard Piasecki) Pojęcie i uwarunkowania globalizacji Skutki globalizacji Globalizacja rynków Globalizacja działalności gospodarczej Globalizacja a rozwój gospodarczy Możliwości i zagrożenia globalizacji Wyzwania instytucjonalne globalizacji Globalizacja a polska gospodarka Uwagi końcowe Definicje podstawowych pojęć Indeks rzeczowy