1. Wstęp Zgodnie z art. 179 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r., zarządzający lotniskiem zaliczonym do obiektów, których eksploatacja powodować może negatywne oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach, zobowiązany jest do sporządzania co 5 lat mapy akustycznej terenu, na którym eksploatacja lotniska może powodować przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Mapę taką zarządzający lotniskiem zobowiązany był sporządzić po raz pierwszy w terminie 1 roku od dnia, w którym określone lotnisko zaliczone zostało do obiektów, których eksploatacja powodować może negatywne oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach. Port Lotniczy im. F. Chopina w Warszawie zaliczony został do takich obiektów na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 grudnia 2006 r. w sprawie dróg, linii kolejowych i lotnisk, których eksploatacja może powodować negatywne oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach, dla których jest wymagane sporządzanie map akustycznych, oraz sposobów określania granic terenów objętych tymi mapami. Rozporządzenie to weszło w życie 20 stycznia 2007 r. Obowiązek sporządzania map akustycznych dla Portu Lotniczego im. F. Chopina w Warszawie realizowany jest przez Przedsiębiorstwo Państwowe Porty Lotnicze zarządzające tym lotniskiem. Po raz pierwszy mapa taka wykonana została w styczniu 2008 r., a kolejna w październiku 2012 r. Obecnie publikowane opracowanie sporządzone zostało w czerwcu 2017 r. na zlecenie Przedsiębiorstwa Państwowego Porty Lotnicze z siedzibą w Warszawie przy ul. Żwirki i Wigury 1 przez Biuro Planowania Rozwoju Warszawy Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie przy ul. Batorego 16. 1
2. Wyjaśnienie ważniejszych terminów specjalistycznych Hałas jest zjawiskiem dźwiękowym. Dźwięk definiuje się jako zmianę ciśnienia (w powietrzu, wodzie lub innym ośrodku), odczuwaną przez ucho ludzkie. Liczbę zmian ciśnienia w ciągu 1 sekundy nazywa się częstotliwością dźwięku i mierzy się w hercach (Hz). Zwykle zakres słyszalności u zdrowego, młodego człowieka zawarty jest w przedziale od 16 Hz do 20 000 Hz. Dźwięk jest powszechnym elementem życia codziennego, może dostarczać przyjemnych wrażeń, ale może być także uciążliwy. Najczęściej spotykaną w literaturze definicją hałasu jest stwierdzenie, że hałas jest dźwiękiem niepożądanym i nieprzyjemnym. W takiej definicji brak jest jednak podstawowych przesłanek do oceny ilościowej, która stanowi podstawowe zadanie techniki pomiarowej. Wg definicji zawartych w art. 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, przez hałas rozumie się dźwięki o częstotliwości od 16 Hz do 16 000 Hz. Dźwięki spotykane w praktyce charakteryzują się bardzo szerokim zakresem zmian ciśnienia akustycznego. Najsłabszy dźwięk słyszany przez zdrowego człowieka posiada amplitudę 20 μpa tj. około 5 000 000 000 razy mniej niż normalne ciśnienie atmosferyczne. Tak więc, gdyby wyniki pomiarów dźwięku przedstawiane były w pascalach ( w skali liniowej), otrzymywane dane byłyby wyrażone w postaci bardzo dużych, trudnych do stosowania liczb. Z tego względu w pomiarach akustycznych stosuje się jednostki względne decybele (db), wyrażające logarytm stosunku wartości mierzonej do wybranego poziomu odniesienia. Skala decybelowa jest zatem skalą logarytmiczną. Jako poziom odniesienia przyjęto próg słyszalności równy 20 μpa, któremu odpowiada poziom 0 db. Dziesięciokrotne zwiększenie ciśnienia akustycznego (w Pa) powoduje zwiększenie wartości poziomu dźwięku o 20 db. Skala decybelowa ogranicza milionowy zakres wartości wyrażonych w Pa do przedziału od 0 db (próg słyszalności) do około 140 db (próg bólu). Jeżeli pomiary hałasu prowadzone są przy zastosowaniu korekcji według charakterystyki częstotliwościowej A, określany jest poziom dźwięku A, w decybelach, tj. poziom ciśnienia akustycznego skorygowanego wg charakterystyki częstotliwościowej A. Zróżnicowana reakcja narządu słuchu na hałas o zmiennym poziomie dźwięku w czasie, spowodowała wprowadzenie pojęcia poziomu równoważnego. Poziom równoważny definiowany jest jako średnia wartość poziomu dźwięku zmienna w czasie, odpowiadająca reakcji narządu słuchu narażonego na oddziaływanie hałasu o stałym poziomie w równoważnym okresie czasu. Jest on wyznaczany dla określonego przedziału czasu, w którym prowadzone były pomiary. 2
W przypadku pomiarów hałasu prowadzonych w środowisku w zależności od potrzeb wyznaczany jest także długotrwały średni poziom dźwięku. Jest to wartość średnia w długotrwałym przedziale czasu z równoważnych poziomów dźwięku A, występujących w kolejnych przedziałach czasu odniesienia, zawartych w długotrwałym przedziale czasu. Długotrwały przedział czasu jest to ustalony przedział czasu, dla którego wyniki pomiaru hałasu są reprezentatywne. Jest on zwykle ustanawiany przez odpowiednie władze. W przypadku hałasu lotniczego jako reprezentatywny ustalono okres 1 roku. Ocena oddziaływania hałasu na środowisko prowadzona jest przy wykorzystaniu określonych wskaźników hałasu. Zgodnie z art.112 ustawy Prawo ochrony środowiska do sporządzania map akustycznych mają zastosowanie następujące wskaźniki hałasu: L DWN długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (db), wyznaczony w ciągu wszystkich dób w roku, z uwzględnieniem pory dnia (rozumianej jako przedział czasu od godz. 600 do godz. 1800), pory wieczoru (rozumianej jako przedział czasu od godz. 1800 do godz. 2200) oraz pory nocy (rozumianej jako przedział czasu od godz. 2200 do godz. 600), L N - długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (db), wyznaczony w ciągu wszystkich pór nocy w roku (rozumianych jako przedział czasu od godz. 2200 do godz. 600). Wartości dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, wyrażonych wskaźnikami L DWN i L N określone są rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dziennik Ustaw z 2007 r., Nr 120, poz.826). 3. Charakterystyka obszaru podlegającego ocenie Teren objęty mapą akustyczną, wyznaczony został na podstawie stanu akustycznego środowiska w roku 2016. Poziom hałasu w środowisku powodowanego przez starty, lądowania i przeloty statków powietrznych mierzono za pomocą wskaźników L DWN i L N, które to wskaźniki mają zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem. 3
Rys. 1 Granice obszaru objętego mapą na tle podziału administracyjnego Analizując zasięg hałasu badano przebieg izofony L DWN = 55 db oraz L N = 50 db. Ostatecznie zewnętrzne granice terenu objętego mapą akustyczną określono na podstawie izolinii L DWN = 55 db, ponieważ obszar wyznaczony przez izolinię L N = 50 db jest mniejszy i w całości zawiera się w obszarze wyznaczonym przez izolinię L DWN = 55 db. Tak wyznaczony teren obejmuje fragmenty dzielnic: Włochy, Ursus, Ursynów (miasto stołeczne Warszawa) oraz fragmenty gmin: Raszyn, Michałowice, Piastów (Powiat Pruszkowski), Piaseczno, Lesznowola (Powiat Piaseczyński) oraz Ożarów Mazowiecki (Powiat Warszawski Zachodni). 4
Powierzchnia terenu objętego mapą akustyczną wynosi 30,5 km 2. Obszar ten zamieszkuje 51,4 tys. osób. Powiat M. st. Warszawa Piaseczyński Pruszkowski Warszawski Zachodni Gmina/dzielnica Powierzchnia km 2 Ludność Gęstość Ursus 3,252 33 957 10 441,88 Ursynów 6,984 4 853 694,87 Włochy 14,850 4 628 311,65 Lesznowola 0,708 262 370,06 Piaseczno 1,667 6 180 3 707,26 Michałowice 2,259 1 486 657,81 Piastów 0,022 0 0 Raszyn 0,724 33 45,58 Ożarów Mazowiecki 0,071 12 169,01 RAZEM 30,537 51 411 1 683,56 Tabela 1 Dane statystyczne obszaru objętego mapą akustyczną w podziale na jednostki administracyjne Rys. 2 Procentowy udział powierzchni poszczególnych gmin i dzielnic w obszarze 5
Jak widać z przytoczonych danych ponad 83% obszaru objętego mapą akustyczną, gdzie występuje negatywne oddziaływanie hałasu lotniczego, znajduje się w Warszawie na terenie dzielnic Włochy (48,63%), Ursynów (22,87%), Ursus (10,65%). Taka sytuacja wynika z faktu, że lotnisko położone jest bardzo blisko centrum Warszawy (w linii prostej środek lotniska jest oddalony o niecałe 8 km od Ronda Dmowskiego i Pałacu Kultury i Nauki). 4. Identyfikacja i charakterystyka źródeł hałasu Podstawowe informacje o działalność lotniska Port Lotniczy im. F. Chopina w Warszawie według klasyfikacji Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego ICAO ma klasę techniczną 4E i jest największym portem lotniczym w Polsce obsługującym prawie połowę ruchu pasażerskiego w kraju. Lotniskiem zarządza Przedsiębiorstwo Państwowe Porty Lotnicze" z siedzibą w Warszawie przy ul. Żwirki i Wigury 1. W systemie Międzynarodowego Zrzeszenia Przewoźników Powietrznych IATA lotnisko posiada kod WAW, zaś w systemie ICAO kod EPWA. Lotnisko zajmuje powierzchnię około 680 ha. Leży na wysokości 110,3 m n.p.m. i znajduje się zaledwie 8 kilometrów od centrum Warszawy. Jego położenie określają współrzędne geograficzne skrzyżowania dróg startowych: 52 o 09 56.70 N 20 o 58 01.64 E Lotnisko Chopina w Warszawie zarządzane jest przez Przedsiębiorstwo Państwowe Porty Lotnicze (PPL), powstałe z przekształcenia Zarządu Ruchu Lotniczego i Lotnisk Komunikacyjnych (ZRLiLK). Siedziba PPL mieści się w Warszawie przy ul. Żwirki i Wigury 1. Zarządzający Lotniskiem Chopina w Warszawie, prowadząc swoją działalność z uwzględnieniem uwarunkowań prawnych, w tym użyteczności publicznej oraz rynkowych i ekonomicznych, wdrożył oparte na międzynarodowych standardach systemy zarządzania: bezpieczeństwem (ang.: Safety Management System) wymagany Aneksem 14 ICAO i określony w Safety Management Manual (SMM) ICAO Doc 9859 AN/460 jakością wg standardu ISO 9001:2000 środowiskowego wg standardu ISO 14001:2004 bezpieczeństwem i higieną pracy wg standardu PN-N 18001:2004 6
Od początku istnienia Lotnisko Chopina w Warszawie obsługuje pasażerską oraz towarową komunikację lotniczą kraju, a w szczególności aglomeracji warszawskiej i regionu mazowieckiego. Pełni także rolę krajowego hub u (portu przesiadkowego) lotniczego. Obecnie obsługuje regularny i nieregularny przewóz lotniczy: pasażerski, w tym: czarterowy oraz General Aviation, towarowy, pocztowy. Jest ono również wykorzystywane do obsługi lotów wykonywanych w związku z prowadzeniem akcji poszukiwawczo-ratowniczej, ratownictwa medycznego, pomocy w razie klęsk żywiołowych lub katastrof przemysłowych i komunikacyjnych oraz do obsługi transportu członków najwyższych władz państwowych, przyjmowania rządowych delegacji zagranicznych i innych zadań związanych z obsługą administracji państwowej.. Lotnisko Chopina w Warszawie stanowi lotnisko bazowe dla Polskich Linii Lotniczych LOT S.A. i Lotniczego Pogotowia Ratunkowego Podstawowa infrastruktura lotniskowa Port Lotniczy im. F. Chopina posiada: 2 drogi startowe asfaltobetonowe: - DS1 oznaczona 11 29, o długości 2800 m i szerokości 50 m, kierunki geograficzne: 115 0 i 295 0 - DS3 oznaczona 15 33, o długości 3690 m i szerokości 60 m, kierunki geograficzne152 0 i 332 0 drógi kołowania drogi samochodowe płyty postojowe (w tym płyty do odladzania samolotów) stanowiska dla samolotów budynki do obsługi pasażerów. Dane o operacjach lotniczych Port Lotniczy im. F. Chopina w Warszawie jest największym lotniskiem komunikacyjnym w kraju i obsługuje prawie połowę ruchu pasażerskiego w kraju. Obecnie oferuje 117 regularnych tras w ruchu krajowym i międzynarodowym i pełni nadal rolę węzłowego lotniska w Polsce. Poniższa tabela przedstawia liczbę operacji lotniczych, liczbę odprawionych pasażerów oraz dynamikę zmian zachodzących w ostatnich latach. 7
Rok operacji ogółem Zmiana % operacji pasażerskich Zmiana % pasażerów Zmiana % 2010 138 605 116 691 8 712 384 2011 142 701 2,96% 119 399 2,32% 9 321 485 6,99% 2012 140 112-1,81% 118 320-0,90% 9 567 063 2,63% 2013 144 115 2,86% 123 981 4,78% 10 669 879 11,53% 2014 140 725-2,35% 121 913-1,67% 10 574 539-0,89% 2015 142 346 1,15% 124 691 2,28% 11 186 688 5,79% 2016 155 934 9,55% 138 909 11,40% 12 795 365 14,38% Tabela 2 operacji lotniczych i odprawionych pasażerów w latach 2010 2016 Zgodnie z obowiązującymi przepisami - ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (art.67) statki powietrzne i przewoźnicy lotniczy mają prawo korzystania z lotnisk użytku publicznego na równych zasadach. Lotnisko Chopina w Warszawie użytkowane jest regularnie przez około 30 przewoźników lotniczych, wśród których najważniejszym (ponad 55% operacji pasażerskich) są Polskie Linie Lotnicze LOT PLL LOT S.A. W związku z tym samoloty użytkowane przez PLL LOT mają istotny wpływ na kształtowanie się klimatu akustycznego wokół lotniska. Ważna jest również informacja o planowanej wymianie taboru LOT-u na nowe i cichsze samoloty. Struktura typów użytkowanych statków powietrznych Na lotnisku Chopina operacje startów i lądowań w 2016 r. wykonywane były przez blisko 200 typów statków powietrznych. Poniżej zestawiono typy statków powietrznych operujących najczęściej na Lotnisku Chopina w 2016 r. 8
Typ samolotu operacji w roku 2016 % wszystkich operacji A319 3562 2,28% A320 21148 13,56% A321 4214 2,70% B734 4729 3,03% B738 10217 6,55% B788 3486 2,24% E 170 11307 7,25% E175 23594 15,13% E190 2719 1,74% E195 13240 8,49% Tabela 3 Typy statków powietrznych operujących najczęściej na lotnisku Chopina Jak widać w tabeli 3, samolotem najczęściej operującym na lotnisku Chopina był samolot produkcji brazylijskiej Embraer 175 (15,13% operacji). Natomiast kolejnymi najczęściej pojawiającymi się na lotnisku samolotami były: Airbus 320 (13,56% operacji), Embraer 195 (8,49% operacji) Embraer 170 (7,25% operacji), Boeing 738 (6,55% operacji). 5. Uwarunkowania akustyczne wynikające z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i innych dokumentów planistycznych Na terenie objętym mapą akustyczną obowiązują następujące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego: w m. st. Warszawie: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w Gminie Warszawa Włochy - etap I obejmujący wydzielony z obszaru UT-10 rejon B-19 teren istniejącego cmentarza przy ul. Leonidasa i jego otoczenia. Uchwała Nr 423/XLVIII/98 Rady Gminy Warszawa Włochy z dnia 16 czerwca 1998 r. 9
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Zachodniego Pasma Pyrskiego w rejonie ulicy Krasnowolskiej. Uchwała NR XC/2663/2010 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 23 września 2010 r. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Zachodniego Pasma Pyrskiego w rejonie ulicy Spornej. Uchwała NR XXVI/652/2016 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 21 kwietnia 2016 r. cmentarza przy ul. Leonidasa i jego otoczenia. Uchwała Nr 423/XLVIII/98 Rady Gminy Warszawa Włochy z dnia 16 czerwca 1998 r. w Powiecie Piaseczyńskim: w gminie Lesznowola: Miejscowy Plan Zagospodarowania terenu KPGO Mysiadło w gminie Lesznowola. Uchwała Nr 652/XLVII/2001 Rady Gminy w Lesznowoli z dnia 21.09.2001 r. Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego gminy Lesznowola dla wybranych fragmentów wsi Mysiadło etap 2, jednostka planistyczna II i III. Uchwała Nr 62/VII/2003 Rady Gminy w Lesznowoli z dnia 16 kwietnia 2003 r. Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego wybranych fragmentów wsi Mysiadło etap 2, jednostka planistyczna l. Uchwała Nr 689/LI/2001 Rady Gminy w Lesznowoli z dnia 21.12.2001 r. Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego gminy Lesznowola dla części wsi Mysiadło. Uchwała Nr 73/VII/2011 Rady Gminy Lesznowola z dnia 30 czerwca 2011 r. w mieście i gminie Piaseczno: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części miasta Piaseczno dla obszaru ograniczonego ulicami: Geodetów, Julianowską, Okulickiego i Puławską. Uchwała Nr 1340/XLIV/2010 Rady Miejskiej w Piasecznie z dnia 24 lutego 2010r. Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego części miasta Piaseczno dla obszaru ograniczonego ulicami: Okulickiego, Julianowską, granicą administracyjną miasta Piaseczno i dalej ulicami: Przesmyckiego, Żeglińskiego, Chyliczkowską, Armii Krajowej. Uchwała Nr 427/XVIII/2012 Rady Miejskiej w Piasecznie z dnia 15 lutego 2012 r. Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego części I wsi Józefosław w gminie Piaseczno. Uchwała Nr 379/XXIV/2000 Rady Miejskiej w Piasecznie z dnia 26.04.2000 r. 10
Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego części wsi Józefosław I. Uchwała Nr 1124/XLVI/2006 Rady Miejskiej w Piasecznie z dnia 21.01.2006 r. Uchwała Nr 31/IV/2006 z dnia 28.12.2006 r. Uchwała Nr 948/XXXIII/2009 z dnia 18.03.2009 r. w Powiecie Pruszkowskim: w gminie Michałowice: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego gminy Michałowice obszaru Opacz Kolonia obejmującego tereny położone w obrębach geodezyjnych wieś Opacz-Kolonia i Michałowice Osiedle. Uchwała nr XLI/384/2014 Rady Gminy Michałowice z dnia 30 września 2014r. w Powiecie Warszawskim Zachodnim: w gminie Ożarów Mazowiecki: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Gminy Ożarów Mazowiecki dla obszaru Konotopa Jawczyce - Ożarów wieś. Uchwała Nr 77/07 Rady Miejskiej w Ożarowie Mazowieckim z dnia 18 maja 2007 r. Na terenie objętym mapą akustyczną obowiązują następujące studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego: w m. st. Warszawie: - Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta stołecznego Warszawy. Uchwała Nr XCII/2346/2014 Rady m.st. Warszawy z dnia 16 października 2014 r. w Powiecie Pruszkowskim: w gminie Michałowice: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Michałowice. Uchwała Nr V/26/2011 Rady Gminy Michałowice z dnia 28 marca 2011r. w gminie Raszyn: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Raszyn. Uchwała LX/590/14 Rady Gminy Raszyn z dnia 21 października 2014 r. w gminie Piastów Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Piastowa. Uchwała XXXV/163/2008 Rady Miejskiej w Piastowie z dnia 1 lipca 2008r. 11
Na rysunku 3 przedstawiono tereny, na których obowiązują miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Rys. 3 12
Rysunek 4 przedstawia przeznaczenie terenów według obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego w podziale na rodzaje przeznaczenia terenów: Rys. 4 13
6. Uwarunkowania akustyczne wynikające z innych dokumentów prawa miejscowego Sejmik Województwa Mazowieckiego na posiedzeniu w dniu 20 czerwca 2011 r. przyjął uchwałę 76/11 w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla Portu Lotniczego im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Obszar ograniczonego użytkowania zajmuje powierzchnię 105,85 km 2 i obejmuje tereny w gminach: Warszawa (dzielnice Ursynów, Wilanów, Włochy, Ursus, Ochota, Wola, Bemowo), Piaseczno, Lesznowola, Konstancin Jeziorna, Raszyn, Michałowice, Piastów, Pruszków, Ożarów Mazowiecki i Stare Babice. Na obszarze tym mieszka ponad 317 tys. osób). Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustanowienie obszaru było konieczne, ponieważ oddziaływanie akustyczne Lotniska Chopina w Warszawie wykracza poza granice terenu, do którego zarządzający lotniskiem posiada tytuł prawny i równocześnie brak jest możliwości ograniczenia tego oddziaływania do terenu lotniska. Do ustalania granic zewnętrznych obszaru ograniczonego użytkowania przyjęto krótkookresowe wskaźniki hałasu mające zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska w odniesieniu do jednej doby: - LAeq D wskaźnik równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia (rozumianej jako przedział czasu od godz. 6.00 do godz. 22.00), - LAeq N wskaźnik równoważnego poziomu dźwięku A dla pory nocy (rozumianej jako przedział czasu od godz. 22.00 do godz. 6.00). W Obszarze Ograniczonego Użytkowania wyodrębniono dwie strefy: 1) strefę Z1, której granicę zewnętrzną wyznacza izolinia miarodajnego poziomu dźwięku 55 db w porze nocy, od wewnątrz - granica lotniska; 2) strefę Z2, której granicę wyznacza od zewnątrz izolinia miarodajnego poziomu dźwięku 50 db w porze nocy, a od wewnątrz - granica strefy Z1. Strefa Z2 zajmuje obszar 9,11 km 2 i obejmuje tereny w Warszawie (Dzielnice Włochy, Ursynów i Ursus) oraz w gminach Michałowice, Lesznowola i Raszyn. Strefa Z1 zajmuje obszar 3,23 km 2 i obejmuje najbardziej narażone na hałas tereny na Ursynowie, we Włochach oraz w Gminie Michałowice. Obydwie strefy (Z1 i Z2) znajdują się wewnątrz obszaru zagrożonego hałasem, opisanego w niniejszym opracowaniu. 14
W tabeli 4 podano informacje o rozmieszczeniu mieszkańców i mieszkań w poszczególnych strefach. GMINA DZIELNICA STREFA RAZEM Z1 Z2 LUDNOŚĆ MIESZKANIA LUDNOŚĆ MIESZKANIA LUDNOŚĆ MIESZKANIA Lesznowola 5 1 5 1 Michałowice 46 15 1 185 341 1 231 356 Raszyn 14 4 14 4 Ursus 5 088 1 765 5 088 1 765 Ursynów 186 55 1 648 537 1 834 592 Włochy 900 302 2 055 691 2 955 993 OGÓŁEM 1 132 372 9 995 3 339 11 127 3 711 Tabela 4 mieszkańców i mieszkań w podziale na strefy Dla całego obszaru ograniczonego użytkowania określono wymagania techniczne dotyczące budynków. I tak : 1) w nowoprojektowanych budynkach należy zapewnić odpowiednią izolacyjność ścian zewnętrznych, okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 oraz z 2011 r. Nr 32, poz. 159 i Nr 45, poz. 235) i przepisami wykonawczymi do tej ustawy; 2) w istniejących budynkach należy zastosować zabezpieczenia zapewniające właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 oraz z 2011 r. Nr 32, poz. 159 i Nr 45, poz. 235) i przepisami wykonawczymi do tej ustawy. Natomiast dla stref Z1 i Z2 wprowadzono dodatkowe ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu i sposobu korzystania z terenów: 1) w strefie Z1: a) zakazano przeznaczania terenów pod zabudowę mieszkaniową jednoi wielorodzinną, mieszkaniowo-usługową, zagrodową, zamieszkania zbiorowego, związaną ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, szpitale i domy opieki społecznej, b) zakazano się lokalizowania budynków o funkcji mieszkaniowej, mieszkaniowousługowej, zagrodowej, zamieszkania zbiorowego, szpitali, domów opieki społecznej oraz o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, 15
c) zakazano zmiany funkcji budynków istniejących na budynki o funkcji mieszkaniowej, mieszkaniowo-usługowej, zagrodowej, zamieszkania zbiorowego, szpitali, domów opieki społecznej oraz o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży; 2) w strefie Z2: a) zakazano przeznaczania terenów pod szpitale i domy opieki społecznej oraz pod zabudowę związaną ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, b) zakazano lokalizowania budynków o funkcji szpitali, domów opieki społecznej oraz o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, c) zakazano zmiany funkcji budynków istniejących na budynki o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, szpitali i domów opieki społecznej. W strefie Z1 nie ma obiektów chronionych, dla których zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, obowiązują niższe wartości poziomów dopuszczalnych hałasu lotniczego niż dla zabudowy mieszkaniowej, natomiast w strefie Z2 znajdują się następujące obiekty chronione: żłobek niepubliczny, 3 przedszkola,2 szkoły podstawowe, gimnazjum. 7. Powierzchnia oraz ludność na obszarach objętych mapą akustyczną Powierzchnię obszarów narażonych na hałas określono na podstawie emisyjnych map hałasu przedstawiających poziom hałasu mierzony wskaźnikami L DWN i L N. Przepisy dotyczące ochrony środowiska określają poziom dopuszczalny hałasu dla zabudowy mieszkaniowej mierzony wskaźnikiem L DWN (tzw. hałas dzienno-wieczorno-nocny, czyli uwzględniający zmienność hałasu w ciągu doby) na 60 db. Powyżej tej wartości mówi się o przekroczeniu poziomu dopuszczalnego, czyli o zagrożeniu hałasem. Gdy wartości są niższe niż 60 db, nie jest przekroczony poziom dopuszczalny, nie ma zagrożenia hałasem, ale hałas może być uciążliwy. Przyjmuje się, że: gdy poziom L DWN jest niższy od 50 db warunki w środowisku miejsca zamieszkania charakteryzują się komfortem akustycznym gdy poziom L DWN wynosi od 50 do 55 db warunki akustyczne w środowisku miejsca zamieszkania są dobre gdy poziom L DWN wynosi od 55 do 60 db warunki akustyczne w środowisku miejsca zamieszkania są pogorszone 16
gdy poziom L DWN jest wyższy od 60 db warunki akustyczne w środowisku miejsca zamieszkania są nieodpowiednie Do analizy stanu istniejącego jako obszar w zasięgu oddziaływania akustycznego lotniska przyjęto tereny na których poziom hałasu w roku 2016 liczony wskaźnikiem L DWN jest wyższy niż 55 db. Z analizy danych wynika, że w 2016 r. w zasięgu oddziaływania akustycznego Lotniska Chopina zamieszkiwało ok. 51,4 tys. mieszkańców, przy czym większość zamieszkiwała w pogorszonych warunkach akustycznych (tylko 232 osoby w warunkach nieodpowiednich). Przekroczenia dopuszczalnej wartości wskaźnika hałasu w otoczeniu Portu Lotniczego Warszawa im. F. Chopina Powierzchnia obszarów zagrożonych w danym zakresie [km 2 ] do 5 db > 5-10 db > 10-15 db > 15-20 db Stan warunków akustycznych środowiska niedobry zły Wskaźnik hałasu L DWN w db > 20 db bardzo zły 1,79 0,13 0 0 0 lokali mieszkalnych w danym zakresie [tys.] 1,698 0,074 0 0 0 zagrożonych mieszkańców w danym zakresie [tys.] budynków szkolnych i przedszkolnych w danym zakresie budynków służby zdrowia, opieki społecznej i socjalnej w danym zakresie Inne obiekty budowlane istotne z punktu widzenia ochrony przed hałasem (liczba obiektów) 4,981 0,241 0 0 0 26* 8 0 0 0 2 0 0 0 0 1 0 0 0 0 Inne obiekty budowlane istotne z punktu widzenia ochrony przed hałasem (liczba obiektów) 0 0 0 0 0 *) w tym 8 przedszkoli i żłobków niepublicznych na terenie o innym przeznaczeniu funkcjonalnym Tabela 5 Przekroczenia dopuszczalnej wartości wskaźnika hałasu L DWN w otoczeniu Portu Lotniczego Warszawa im. F. Chopina 17
Przekroczenia dopuszczalnej wartości wskaźnika hałasu w otoczeniu Portu Lotniczego Warszawa im. F. Chopina do 5 db > 5-10 db > 10-15 db > 15-20 db Wskaźnik hałasu L N w db > 20 db Stan warunków akustycznych środowiska bardzo niedobry zły zły Powierzchnia obszarów zagrożonych w danym zakresie [km 2 ] 2,003 0,164 0 0 0 lokali mieszkalnych w danym zakresie [tys.] 2,444 0,094 0 0 0 zagrożonych mieszkańców w danym zakresie [tys.] 7,283 0,283 0 0 0 budynków szkolnych i przedszkolnych w danym zakresie nie dotyczy nie dotyczy nie dotyczy nie dotyczy nie dotyczy budynków służby zdrowia, opieki społecznej i socjalnej w danym zakresie Inne obiekty budowlane istotne z punktu widzenia ochrony przed hałasem (liczba obiektów) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Tabela 6 Przekroczenia dopuszczalnej wartości wskaźnika L N hałasu w otoczeniu Portu Lotniczego Warszawa im. F. Chopina W tabelach 5 i 6 przedstawiono powierzchnię obszarów eksponowanych na hałas na obszarze objętym mapą akustyczną w rozdziale na powiaty oraz miasta, gminy i dzielnice. Zestawienia wykonano odrębnie dla hałasu ocenianego wskaźnikiem L DWN oraz dla hałasu ocenianego wskaźnikiem L N. 18
Powiat, gmina, dzielnica Powierzchnia obszarów eksponowanych na hałas oceniany wskaźnikiem L DWN (w km 2 ) 55-60 db 60-65 db 65-70 db 70-75 db powyżej 75 db Razem M.St. Warszawa 12,52 6,88 2,69 1,51 1,47 25,07 Ursus 2,99 0,26 3,25 Ursynów 4,56 0,36 0,01 4,93 Włochy 4,97 6,62 2,33 1,50 1,47 16,89 Lesznowola 0,71 0,71 Mysiadło 0,71 0,71 Michałowice 1,80 0,46 2,26 Opacz Kolonia 1,80 0,46 2,26 Ożarów Mazowiecki 0,07 0,07 Konotopa 0,07 0,07 Piaseczno 1,67 1,67 Józefosław 0,28 0,28 Piaseczno 1,39 1,39 Piastów 0,02 0,02 Piastów 0,02 0,02 Raszyn 0,73 0,73 Dawidy 0,44 0,44 Raszyn 0,29 0,29 Razem 17,52 7,34 2,69 1,51 1,47 30,53 Tabela 7 Powierzchnia (w km 2 ) obszarów eksponowanych na hałas oceniany wskaźnikiem L DWN Powierzchnia w km 2 obszarów eksponowanych na hałas oceniany wskaźnikiem L DWN 7,34 2,69 1,51 1,47 17,52 55-60 db 60-65 db 65-70 db 70-75 db >75 db Rys. 5 19
Powiat, gmina, dzielnica Powierzchnia obszarów eksponowanych na hałas oceniany wskaźnikiem L N (w km 2 ) 50-55 db 55-60 db 60-65 db 65-70 db powyżej 70 db Razem M.St. Warszawa 7,42 2,95 1,65 0,81 0,47 13,30 Ursus 0,49 0,49 Ursynów 2,37 0,45 0,02 2,84 Włochy 4,56 2,5 1,63 0,81 0,47 9,97 Lesznowola 0,07 0,07 Mysiadło 0,07 0,07 Michałowice 0,57 0,57 Opacz Kolonia 0,57 0,57 Razem 8,06 2,95 1,65 0,81 0,47 13,94 Tabela 8 Powierzchnia w km 2 obszarów eksponowanych na hałas oceniany wskaźnikiem L N Powierzchnia w km 2 obszarów eksponowanych na hałas oceniany wskaźnikiem L N 0,47 2,95 1,65 0,81 8,06 50-55 db 55-60 db 60-65 db 65-70 db >70 db Rys. 6 W tabelach 7 i 8 przedstawiono liczbę lokali mieszkalnych oraz osób zamieszkujących te lokale na obszarze objętym mapą akustyczną w rozdziale na powiaty oraz miasta, gminy i dzielnice. Zestawienia wykonano odrębnie dla hałasu ocenianego wskaźnikiem L DWN oraz dla hałasu ocenianego wskaźnikiem L N. 20
Powiat, gmina, dzielnica mieszkańców mieszkańców i mieszkań w obszarach eksponowanych na hałas oceniany wskaźnikiem LDWN 55-60 db 60-65 db 65-70 db powyżej 70 db Razem mieszkań mieszkańców mieszkań mieszkańców mieszkań mieszkańców mieszkań mieszkańców mieszkań Lesznowola 262 79 262 79 Mysiadło 262 79 262 79 Michałowice 808 243 678 193 1 486 436 Opacz Kolonia 808 243 678 193 1 486 436 Ożarów Mazowiecki 12 4 12 4 Konotopa 12 4 12 4 Piaseczno 6 180 2 708 6 180 2708 Józefosław 894 291 894 291 Piaseczno 5 286 2 417 5 286 2 417 Raszyn 33 10 33 10 Dawidy 20 6 20 6 Raszyn 13 4 13 4 M.St. Warszawa 38 893 13 769 4 313 1 509 232 73 43 438 15 351 Ursus 32 804 11 684 1 153 451 33 957 12 135 Ursynów 4 058 1 393 768 252 27 6 4 853 1 651 Włochy 2 031 692 2 392 806 205 67 4 628 1 565 Razem 46 188 16 813 4 991 1 702 232 73 0 0 51 411 18 588 Tabela 9 mieszkańców i mieszkań w obszarach eksponowanych na hałas oceniany wskaźnikiem L DWN 21
Powiat, gmina, dzielnica mieszkańców i mieszkań w obszarach eksponowanych na hałas oceniany wskaźnikiem LN 50-55 db 55-60 db powyżej 60 db Razem mieszkańców mieszkań mieszkańców mieszkań mieszkańców mieszkań mieszkańców mieszkań Michałowice 835 240 835 240 Opacz Kolonia 835 240 835 240 M.St. Warszawa 6 490 2 216 274 93 6 764 2 309 Ursus 3 245 1 137 3 245 1 137 Ursynów 922 299 42 11 964 310 Włochy 2 323 780 232 82 2 555 862 Razem 7 325 2 456 274 93 0 0 7 599 2 549 Tabela 10 mieszkańców i mieszkań w obszarach eksponowanych na hałas oceniany wskaźnikiem L N 22
mieszkańców w tys. eksponowanych na hałas oceniany wskaźnikiem L DWN 4,991 0,232 46,188 55-60 db 60-65 db 65-70 db Rys. 7 mieszkańców w obszarach eksponowanych na hałas oceniany wskaźnikiem L DWN 35 000 30 000 25 000 20 000 15 000 10 000 5 000 0 55-60 db 60-65 db 65-70 db Dzielnica Ursus Gmina Piaseczno Dzielnica Ursynów Dzielnica Włochy Gmina Michałowice Gmina Lesznowola Gmina Raszyn Gmina Ożarów Maz. Rys. 8 23
mieszkańców w tys. eksponowanych na hałas oceniany wskaźnikiem L N 0,274 50-55 db 55-60 db 7,325 Rys. 9 mieszkańców w obszarach eksponowanych na hałas oceniany wskaźnikiem L N 3 500 3 000 2 500 2 000 1 500 1 000 500 0 50-55 db 55-60 db Dzielnica Ursus Dzielnica Włochy Dzielnica Ursynów Gmina Michałowice Rys. 10 24
lokali mieszkalnychw w tys. eksponowanych na hałas oceniany wskaźnikiem L DWN 1,702 0,073 55-60 db 60-65 db 16,813 65-70 db Rys. 11 lokali mieszkalnych w obszarach eksponowanych na hałas oceniany wskaźnikiem L DWN 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 0 55-60 db 60-65 db 65-70 db Dzielnica Ursus Gmina Piaseczno Dzielnica Ursynów Dzielnica Włochy Gmina Michałowice Gmina Lesznowola Gmina Raszyn Gmina Ożarów Maz. Rys. 12 25
lokali mieszkalnych w tys. eksponowanych na hałas oceniany wskaźnikiem L N 0,093 2,456 50-55 db 55-60 db Rys. 13 lokali mieszkalnych w obszarach eksponowanych na hałas oceniany wskaźnikiem L N 1 200 1 000 800 600 400 200 0 50-55 db 55-60 db Dzielnica Ursus Dzielnica Włochy Dzielnica Ursynów Gmina Michałowice Rys.14 26
8. Analiza trendów zmian stanu akustycznego środowiska W poniżej przedstawionych tabelach podano podstawowe dane o działalności lotniska w latach 2006, 2010 i 2016 oraz o zmianach klimatu akustycznego. Rok operacji operacji pasażerów lotniczych ogółem pasażerskich 2006 146 066 126 534 8 101 827 2010 138 605 116 691 8 712 384 2016 155 934 138 909 12 795 365 Tabela 11 pasażerów i operacji lotniczych Rok Poziom hałasu 55-60 db 60-65 db 65-70 db Powyżej 70 db Razem 2006 37 378 3 638 790 14 41 820 2010 43 622 3 087 165 0 46 874 2016 46 188 4 991 232 0 51 411 Tabela 12 mieszkańców narażonych na hałas - wskaźnik L DWN Rok Poziom hałasu 55-60 db 60-65 db 65-70 db 70-75 db Powyżej 75 db Razem 2006 23,63 9,38 3,83 1,52 0,67 39,03 2010 19,09 7,07 2,48 2,96 0,24 31,85 2016 17,52 7,34 2,69 1,51 1,47 30,53 Tabela 13 Powierzchnia terenów (km 2 ) narażonych na hałas - wskaźnik L DWN Rok Poziom hałasu 50-55 db 55-60 db 60-65 db Powyżej 65 db Razem 2006 6 530 756 13 0 7 299 2010 3 271 281 2 0 3 554 2016 7 325 274 0 0 7 599 Tabela 14 mieszkańców narażonych na hałas - wskaźnik LN Rok Poziom hałasu 50-55 db 55-60 db 60-65 db 65-70 db Powyżej 70 db Razem 2006 11,1 4,28 1,7 0,72 0,46 18,26 2010 7,86 2,75 2,16 0,22 0,93 13,92 2016 8,06 2,95 1,65 0,81 0,47 13,94 Tabela 15 Powierzchnia terenów (km 2 ) narażonych na hałas - wskaźnik L N 27
Jak widać z danych przedstawionych w tabeli 9, w latach 2006 2016 nastąpił bardzo duży wzrost ruchu lotniczego, który mierzony liczbą pasażerów wzrósł o 57,93 % (z 8 101 827 pasażerów w roku 2006 do 12 795 365 pasażerów w roku 2016). Mimo tak znaczącego wzrostu liczby pasażerów, liczba osób narażonych na hałas w ciągu całej doby wzrosła tylko o 22,9%, a w nocy tylko o 4,1%. Uzyskane wyniki są efektem opisanych w rozdziale 8 działań od lat realizowanych przez Przedsiębiorstwo Państwowe Porty Lotnicze i inne współpracujące instytucje. Analizując klimat akustyczny w ciągu całej doby (wskaźnik L DWN tabela 12 i 13) należy zwrócić uwagę, że pomiędzy rokiem 2006 a 2016 nastąpiło zmniejszenie ogólnej powierzchni terenów narażonych na hałas lotniczy o 21.8% (z 39,03 km 2 do 30,53 km 2 ). Równocześnie nastąpił wzrost o 22,9% liczby mieszkańców narażonych na hałas powyżej 55 db, przy czym liczba mieszkańców narażonych na najwyższy hałas powyżej 60 db spadła znacząco z 804 osób w roku 2006 do 232 w roku 2016. W nocy klimat akustyczny (mierzony wskaźnikiem L N tabela 14 i 15) uległ zmianie. Nastąpił bowiem nieznaczny przyrost ( o 4,1 % z 7 299 osób w roku 2006 do 7 599 osób w roku 2016) ogólnej liczby mieszkańców narażonych na hałas powyżej 50 db. Równocześnie jednak nastąpił znaczący spadek liczby osób mieszkających w zasięgu hałasu powyżej 55 db. Spadek z 769 do 274 osób. Zmniejszyła się również powierzchnia terenów gdzie poziom hałasu w nocy przekracza 50 db. Obszar ten zmniejszył się z 18,26 km 2 w roku 2006 do 13,94 km 2 w roku 2016. 10. Działania realizowane w zakresie ochrony przed hałasem lotniczym Na Lotnisku Chopina od wielu lat prowadzone są działania na rzecz minimalizowania oddziaływania hałasu lotniczego na środowisko. Działania te realizowane są zgodnie z zasadą zrównoważonego podejścia, która zakłada potrzebę rozważenia różnych dostępnych środków takich jak: ograniczanie hałasu emitowanego przez statki powietrzne u źródła, planowanie i zagospodarowanie przestrzenne terenów wokół lotniska, procedury operacyjne służące ograniczeniu oddziaływania hałasu oraz ograniczenia operacyjne (ograniczenia i zakazy dotyczące wykonywania operacji na lotniskach) dla rozwiązywania problemów wynikających z oddziaływania akustycznego lotnisk. Aby działania te były skuteczne powinny być realizowane przez wszystkich uczestników procesów, jakie mają wpływ na akustyczne oddziaływanie lotniska, w tym głównie zarządzającego lotniskiem 28
(w przypadku Lotniska Chopina Przedsiębiorstwo Państwowe Porty Lotnicze), zarządzającego ruchem lotniczym (Polska Agencja Żeglugi Powietrznej), przewoźników korzystających z lotniska i innych użytkowników lotniska. PPL jako zarządzający Lotniskiem Chopina w Warszawie prowadzi działania w różnym zakresie we wszystkich ww obszarach. Ograniczanie poziomu hałasu u źródła Statki powietrzne operujące na danym lotnisku mają zasadniczy wpływ na zasięg oddziaływania hałasu w jego otoczeniu. Zarządzający lotniskiem użytku publicznego, jakim jest Lotnisko Chopina w Warszawie w świetle obowiązujących przepisów krajowych i międzynarodowych ma bardzo ograniczone możliwości wpływania na kształt floty operującej na lotnisku. Możliwe jest stosowanie bodźców ekonomicznych w celu mobilizowania przewoźników do eksploatowania nowoczesnych i cichych samolotów. Jednym z nich są opłaty za korzystanie z lotnisk zróżnicowane w zależności od parametrów akustycznych statków powietrznych, tzw. opłaty hałasowe. System takich opłat został wprowadzony na Lotnisku Chopina w 2006 r. Podstawowym założeniem jest promowanie statków powietrznych charakteryzujących się najlepszymi parametrami akustycznymi w swojej klasie wagowej oraz ograniczanie ruchu lotniczego w porze nocy poprzez ustalenie wyższych stawek opłat w tym przedziale czasu. Wg danych za 2016 r. 95% statków powietrznych operujących na Lotnisku Chopina zalicza się do kat. 1 i 2 wg przyjętego systemu opłat, tzn. charakteryzuje się bardzo dobrymi parametrami akustycznymi. Wpływy z tytułu opłat gromadzone są na wyodrębnionym funduszu i wykorzystywane na działania w zakresie ochrony przed hałasem. Planowanie przestrzenne Planowanie przestrzenne na obszarach otaczających lotniska ma kluczowe znaczenie dla bezkonfliktowego funkcjonowania lotniska i możliwości jego rozwoju. Zarządzający lotniskiem może uczestniczyć w procesie planowania przestrzennego jedynie jako jednostka opiniująca projekty opracowań planistycznych i dostarczająca informacji, które mogą być wykorzystane do sporządzania planów. Kwestie planowania przestrzennego na terenach znajdujących się w otoczeniu lotnisk regulowane są w pewnym zakresie poprzez tworzenie obszarów ograniczonego użytkowania dla lotnisk. Dla Lotniska Chopina obowiązuje obecnie obszar ograniczonego użytkowania (OOU) utworzony na mocy uchwały Sejmiku Województwa Mazowieckiego nr 76/11 wydanej w dniu 20 czerwca 2011 r., która weszła w życie 4 sierpnia 2011 r. 29
Na podstawie ww uchwały wprowadzone zostały również w wyznaczonych strefach OOU ograniczenia i zakazy dotyczące lokalizacji zabudowy mieszkaniowej i innej podlegającej ochronie akustycznej. Na terenie OOU określone zostały również wymagania techniczne dla budynków odnoszące się do zapewnienia ich właściwej izolacyjności akustycznej. Działania operacyjne. Na Lotnisku Chopina od wielu lat prowadzone są działania operacyjne ukierunkowane na ograniczanie oddziaływania hałasu lotniczego na otoczenie. Część z nich kontynuowana jest w sposób ciągły, niektóre działania realizowane są doraźnie w zależności od potrzeb. Wprowadzone zostały zasady wykorzystania dróg startowych do operacji startów i lądowań uwzględniające potrzebę ochrony przed hałasem terenów o intensywnej, skoncentrowanej zabudowie mieszkaniowej. Ponadto obowiązują wprowadzone w latach wcześniejszych ograniczenia pracy lotniska w godzinach nocnych pomiędzy 22.00 i 06.00 czasu lokalnego, a mianowicie: zakaz wykonywania prób silników bez zabezpieczeń, ograniczenie wykorzystania rewersu silników i stosowanie wydłużonego dobiegu po lądowaniu, zaleca się stosowanie redukcji mocy silników podczas startu poprzez wykorzystanie pełnego dystansu drogi startowej. Ograniczeń tych nie stosuje się w odniesieniu do samolotów wykonujących loty poszukiwawczo-ratownicze, loty sanitarne, loty związane z działaniami w ochronie porządku i bezpieczeństwa oraz w sytuacjach awaryjnych. Użytkownicy statków powietrznych wykonujących operacje lotnicze na Lotnisku Chopina zobowiązani są do stosowania własnych procedur ograniczenia hałasu dostosowanych do typu statku powietrznego, a w przypadku ich braku zaleca się stosowanie procedury ograniczenia hałasu podczas wznoszenia w locie, zgodnie z załącznikiem do rozdziału 3 Dokumentu 8168 Międzynarodowej Organizacji Lotnictwa Cywilnego (ICAO) Procedury służb żeglugi powietrznej Operacje statków powietrznych, tom I Procedury lotu, część I, dział 7. W 2012 r. wprowadzona została na Lotnisku Chopina koordynacja rozkładu lotów. Głównym powodem była konieczność ograniczania liczby operacji lotniczych odbywających się w porze nocy. Do czasu wprowadzenia koordynacji, zarządzający lotniskiem mógł jedynie zalecać przewoźnikom nieplanowanie operacji w porze nocy. Po wprowadzeniu koordynacji 30
rozkładów lotów wnioski o operowanie na Lotnisku Chopina przewoźnicy lotniczy muszą kierować do niezależnego, transparentnego koordynatora rozkładów lotów. Rolą koordynatora jest takie alokowanie w czasie zgłaszanego przez przewoźników zapotrzebowania na ruch lotniczy, aby nie przekroczyć deklarowanych parametrów koordynacyjnych. Parametry koordynacyjne konsultowane są na posiedzeniach Komitetu Koordynacyjnego, którego działalność polega w szczególności na doradztwie w sprawach koordynacji rozkładów lotów oraz na reprezentacji interesów stron w sprawach warunków korzystania z lotnisk. W skład Komitetu wchodzą m.in. przedstawiciele przewoźników lotniczych, agentów obsługi naziemnej, Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej i Zarządzającego Lotniskiem Chopina. Począwszy od sezonu Zima 2013 wprowadzono do planowania ruchu nocnego na Lotnisku Chopina System Quota Count. System taki stanowi narzędzie pozwalające koordynatorowi na uwzględnienie parametrów akustycznych statków powietrznych w procesie planowania rozkładów lotów i dostosowanie liczby operacji planowanych w ciągu danej nocy do struktury floty lotniczej. Wspólnie z Polską Agencją Żeglugi Powietrznej prowadzone są działania mające na celu optymalizację stosowanych procedur dolotowych i odlotowych pod względem akustycznym. Wprowadzone zostały do stosowania procedury podejścia do lądowania ze stałym zniżaniem (Continous Descent Approach), które przyczyniają się do ograniczenia emisji hałasu a także ograniczenia zużycia paliwa, a w związku z tym emisji zanieczyszczeń do powietrza. Z prowadzonych analiz wynika, że w 2016 r. około 64% operacji lądowań na Lotnisku Chopina było wykonanych przy wykorzystaniu tej techniki. Przeprowadzone zostały przez PAŻP przy współpracy z PPL prace nad modernizacją tras standardowych procedur odlotowych (SID) z Lotniska Chopina w celu uzyskania możliwie największej zgodności przebiegu rzeczywistych tras startów z założeniami przyjętymi dla obszaru ograniczonego użytkowania. Zmodernizowane procedury wdrożone zostały w okresie od września do grudnia 2015 r. Począwszy od sezonu rozkładowego Lato 2018 tj. od przełomu marca i kwietnia 2018 r. wprowadzona zostanie na Lotnisku Chopina cisza nocna. Ideą tego rozwiązania jest złagodzenie uciążliwości hałasu lotniczego i poprawa warunków wypoczynku nocnego poprzez zapewnienie dłuższej przerwy w ruchu lotniczym w godz. środkowonocnych. Zgodnie z przyjętymi zasadami obowiązywać będzie zakaz planowania operacji w godz. 23.30 05.30, natomiast dozwolone będzie wykonanie lotów tzw. specjalnych (loty państwowe, pomoc medyczna i humanitarna, akcje poszukiwawczo-ratownicze, zadania związane z bezpieczeństwem i obronnością) oraz lądowań awaryjnych i lądowań 31
opóźnionych z przyczyn niezależnych od przewoźników. Zgodnie z obowiązującymi przepisami zarządzający lotniskiem użytku publicznego może odmówić przyjęcia statku powietrznego wyłącznie ze względu na ważne okoliczności związane z funkcjonowaniem lotniska, uniemożliwiające bezpieczne jego lądowanie. Ograniczenia dostępu statków powietrznych do lotniska Ograniczenia i zakazy dotyczące wykonywania operacji przez statki powietrzne, jako element działań w zakresie ochrony przed hałasem, powinny być stosowane w przypadku braku możliwości osiągnięcia zgodności z wymaganymi normami przy pomocy innych środków. Zarządzający lotniskiem nie ma jednak możliwości wprowadzania ograniczeń lub zakazów dla dowolnie wybranych statków powietrznych. Na podstawie porozumienia osiągniętego w ICAO (Międzynarodowa Organizacja Lotnictwa Cywilnego) w sprawie zakazu eksploatacji głośnych samolotów odrzutowych, starszych generacji, dyrektywą 92/14/EWG z dnia 2 marca 1992 od kwietnia 2002 r. obowiązuje w państwach członkowskich Unii Europejskiej zakaz eksploatacji statków powietrznych tego typu. Po wejściu Polski do Unii Europejskiej zakaz ten wprowadzony został również na lotniskach polskich rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 19.05. 2004 r. w sprawie zakazów lotów dla statków powietrznych niespełniających wymogów ochrony środowiska w zakresie ochrony przed hałasem. Uregulowania te dotyczą tylko ruchu cywilnego, operacje wojskowe wykonywane są na innych zasadach. Monitorowanie hałasu Monitorowanie hałasu lotniczego realizowane jest na Lotnisku Chopina poprzez: prowadzenie pomiarów ciągłych hałasu lotniczego w środowisku, sporządzanie map akustycznych, określających zasięg oddziaływania hałasu w środowisku. Pomiary ciągłe pomiary hałasu lotniczego prowadzone są przy wykorzystaniu systemu monitorowania hałasu lotniczego, który zainstalowany został na przełomie lat 1993/1994 i od tego czasu podlegał ciągłej modernizacji i rozbudowie. Obecnie system składa się z 10 stałych punktów pomiarowych i jednej stacji przewoźnej. W bieżącym roku planuje się rozbudowę systemu o kolejne 2 punkty pomiarowe, które zainstalowane zostaną na terenie Pruszkowa i Michałowic. 32
Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami wyniki ciągłych pomiarów przekazywane są w cyklu miesięcznym Marszałkowi Województwa Mazowieckiego oraz Mazowieckiemu Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska w Warszawie, jak również udostępniane są społeczeństwu na stronie internetowej Lotniska Chopina. Mapy akustyczne zgodnie z art. 179 ustawy Prawo ochrony środowiska sporządzane są co 5 lat, następnie przekazywane Marszałkowi Województwa Mazowieckiego, Mazowieckiemu Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska w Warszawie, Prezydentowi m.st. Warszawy i starostom powiatów objętych mapą akustyczną. Opracowania publikowane są także na stronie internetowej Lotniska Chopina. 33