RAPORT Pracy licencjackiej kierunku Humanistyka Drugiej Generacji Tematyka Literatura, literatura XX wieku, socjologia, utopia, antyutopia, realizm Autor Patryk Nita 2017 UKW 2014 2017
1. Krótka autocharakterystyka Jestem studentem trzeciego roku kierunku Humanistyka Drugiej Generacji, na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Wybrałem specjalność Człowiek Cyfrowy mając nadzieję, że podjęty tok kształcenia pozwoli mi nabyć nowe, konkretne, a przede wszystkim praktyczne umiejętność. Moimi największymi zainteresowaniami, które rzutują również na wybór tematu pracy licencjackiej są kinematografia oraz literatura. Powieści, które szczególnie wywarły wpływ na moją osobę, w aspekcie wyobraźni, światopoglądu, wartości czy też wrażeń estetycznych były dzieła o tematyce utopii i antyutopii. Właśnie dlatego, one stały się przedmiotem moich rozważań w tworzonej przeze mnie pracy licencjackiej. 2. Motywacje podjęcia wybranego tematu i metodologii w kontekście posiadanych kapitałów społecznych. Tematem rozważań, analizy i badań w mojej pracy licencjackiej będzie literatura i jej kontekst oraz przełożenia w naszym życiu i otaczającej rzeczywistości. Praca analizowała będzie polityczno-społeczne kreacje utopii i antyutopii w literaturze (głównie XX wieku) jak również ich inspiracja i analogia wypływająca z funkcjonowania naszej cywilizacji. Poprzez analizę takich tekstów jak Rok 1984 Georga Orwella, czy Nowy Wspaniały Świat Aldousa Huxleya, będę starał się udowodnić tezę mówiącą o tym, że my mieszkańcy Ziemi, również mieszkańcy krajów rozwijających się i uważanych za cywilizowane, nowoczesne i demokratyczne, żyjemy tak naprawdę w antyutopii w nieidealnym świecie, w którym przemoc, manipulacja i inne atrybuty zła nie są, tylko i wyłącznie elementami od czasu do czasu występującymi, ale są obecne w naszym życiu stale. Fascynacja tematem związanym z antyutopią i utopią zakorzeniona jest u mnie głównie dzięki sięganiu za powieści o takiej tematyce już w okresie gimnazjalnym. Odnajduję w nich
zrozumienie funkcjonowania świata, historii przemocy i ludzkiego okrucieństwa, a widzę w nich również świetne wykorzystanie przez autorów wyobraźni, którzy w większości do opisów utopii i antyutopii kreują własne fikcyjne wizje miejsc, państw, miast czy kontynentów. Autorzy takich dzieł często stworzyli ponadczasowe i uniwersalne w interpretacji miejsca, które nie tylko przerażały swoim opisem i istnieniem, ale również budziły ciemne zakamarki wyobraźni. Większość z nich pokazuje jednak drugą stronę, w której można dostrzec dobro, przemianę, chęć dążenia do szczęścia i sprawiedliwości. I to właśnie dlatego ciemna tematyka antyutopii i utopii staję się tak inspirująca i intrygująca. Poprzez obietnicę dostrzeżenia dobra w świecie, który z łatwością można nazwać antyutopijnym. Wybór pracy w kontekście posiadanych kapitałów społecznych argumentuję głównie zdobytą wcześniej wiedzą dotyczącą podjętego tematu, oraz chęć drążenia go i poznania w jak największym możliwym spektrum. 3. Metodologia i struktura pracy dyplomowej W swojej pracy dyplomowej skupię się na analizie wybranych dzieł literackich i literatury podmiotu. Będzie to głównie analiza pod kątem literaturoznawczym, a także socjologicznym i psychologicznym. Tytuł pracy: Tytuł pracy nawiązywać będzie do innego (mniej popularnego) stanowiska przy interpretowaniu dzieł o tematyce utopii i antyutopii, a mianowicie nawiązywać ma do tego, że człowiek żyje w antyutopii, a utopia jest tylko i wyłącznie fantazją, marzeniem i niespełnionym snem człowieka.
Rozdziały: PIERWSZY W rozdziale pierwszym zajmę się opisem definicji związanych z podjętym tematem, genezą tematu utopii, rodzajami utopii i przeglądem historycznym dzieł o tejże tematyce. Rozdział ten będzie pełnił funkcję teoretyczną, która wyjaśniała będzie, tłumaczyła i budowała tło do kolejnych rozdziałów, których funkcja będzie sprowadzała się do analizy, badania i przedstawianie własnego punktu widzenia obrony postawionej tezy. W rozdziale pierwszym mowa będzie o Tomaszu Morusie i jego dziele Utopia, a rodzajach utopii takich jak utopie heroiczne, utopie eskapistyczne; miejsca, czasu, ładu wiecznego. Przedstawione zostaną koncepcję i założenia utopii (m.in. według Chada Walsha). Źródłem i rdzeniem całej pracy będzie przytoczony w rozdziale tym podrozdział badający etymologię słowa utopia i antyutopia. Poprzez właśnie greckie i łacińskie znaczenie tych słów przejdę do skonstruowania tezy mówiącej o tym, że antyutopia to rzeczywistość. DRUGI W rozdziale tym przedstawione zostaną kreacje literackie utopii, które traktować można jako nieudane projekty polityczno-społeczne. Oprócz tego przedstawione zostaną również koncepcje czysto polityczne, które również u swojego źródła można nazwać utopijnymi, a przerodziły się w wypaczone, destrukcyjne myśli i pomysły. Między innymi Tomasz Campanella Miasto Słońca, Francis Bacon Nowa Atlantyda, H.G Wells Ludzie jak Bogowie. TRZECI Rozdział trzeci na przykładach powieści Nowy Wspaniały Świat i Rok 1984, będzie popierał tezę, że człowiek żyje w antyutopii. Pierwsze z dzieł, jako przykład utopii będącej przerażającą wizją idealnego świata, drugie z dzieł jako przykład czystej postaci antyutopijnej. Oba z nich silnie zaczerpnęły swoją inspirację z otaczającego nas świata, wydarzeń historycznych i przemian cywilizacyjnych, co zostanie również podparte odpowiednią literaturą naukową.
Metodologia: Wstępnym, schematycznym opisaniu celu pracy i postawienie tezy, Analiza literatury przedmiotu pod kątem wystosowanej tezy, Budowanie i napisanie rozdziały wstępnego, Budowanie i napisanie rozdziałów głównych, Przeprowadzenie obrony postawionej tezy, Ewentualne poprawki Konspekt: Dwuznaczność utopijna: demaskacja nurtu utopijnego w literaturze Wstęp I. Wizje i kreacje utopii na przestrzeni epok 1.1 Koncepcje utopii 1.1.2 Etymologia słowa utopia dwuznaczność terminu 1.1.1 Klasyfikacja i charakterystyka 1.2 Ewolucja postrzegania utopii przegląd historyczny 1.2.1 Utopie w starożytności 1.2.2 Utopie w średniowieczu 1.2.3 Utopie w renesansie 1.2.4 Utopie w oświeceniu 1.2.5 Utopie w nowożytności II. Utopie literackie dowodem na nieudolność koncepcji nurtu utopijnego 2.2 Lepszy świat nie istnieje Kandyd Woltera 2.3 Satyra systemu politycznego Folwark Zwierzęcy Georga Orwella 2.4 Błędne koło utopii Wieża Babilonu Teda Chianga
III. Utopie literackie przykładem koncepcji przeradzających się w antyutopię 3.1 Antyutopia utajona w Nowym Wspaniałym Świecie Aldousa Huxleya 3.2 Antyutopia jawna w Roku 1984 Georga Orwella 3.3 Życie nie do pojęcia w Utopii Wisławy Szymborskiej Zakończenie 4. Wskazanie praktycznego zastosowania pracy dyplomowej Jako praktyczne zastosowanie tworzonej przeze mnie pracy dyplomowej mogę wskazać możliwość zrewidowania własnych poglądów na przedstawioną tematykę. Możliwość jej porównania, zagłębienia się w nią razem ze mną, bądź przekonania się w innym zdaniu i wizji. Praktycznym zastosowaniem tej pracy dla mnie będzie z pewnością możliwość zagłębienia się w temacie i być może porównanie zawartych w pracy osądów, poglądów itd. w przyszłości (za kilka, kilkanaście lat). 5. Ocena realnej szansy zaistnienia w wybranej branży Tworzoną przez siebie pracę licencjacką traktuję głównie jako możliwość pogłębienia swojej wiedzy, która w znacznym stopniu jest wiedzą pozyskiwaną przeze mnie przez lata. Ukończenia studiów i samej pracy dyplomowej nie traktuję jako realna szansa zaistnienia w wybranej branży. Spowodowane jest to głównie tym, że moje plany nie pokrywają się z kierunkiem studiów, a praca dyplomowa będąca w dużej mierze analizą wcześniej już sformułowanych myśli innych autorów, może być tylko i wyłącznie traktowana jak własny osobisty sukces, nie podlegający ocenie rynku pracy.
6. Źródła. - Rok 1984 G.Orwell - Utopia Tomasz Morus - Kandyd Wolter - Utopia (wiersz) Wisława Szymborska - Wieża Babilonu Ted Chiang - Folwark Zwierzęcy G.Orwell - Nowy Wspaniały Świat Aldous Huxley - Ludzie jak Bogowie H.G Wells - Spotkanie z utopią Piotr Żuk - Utopia wczoraj i dziś Tomasz Sieczkowski - Utopia idealna, odpowiedź na nieidealną rzeczywistość Łukasz Zweiffel - Społeczeństwo otwarte Carl Popper * źródła ulegną rozszerzeniu, a sama pracy i rozdziały z pewnością w swojej bardziej zaawansowanej fazie, również ulegną modyfikacją, póki co skupiam się na pracy nad rozdziałem pierwszym,