FTP przesył plików w sieci
7.5 FTP przesył plików w sieci Podstawowe pojęcia FTP (File Transfer Protocol) jest usługą sieciową pozwalającą na wymianę plików w sieci Internet. Osoby chcące wymienić między sobą dowolny plik za pomocą usługi FTP muszą tego dokonać przez specjalny serwer FTP będący niejako pomostem między osobę wysyłającą dane a pobierającą (Rysunek 7.5.1). Użytkownik, który będzie wysyłał dane, musi się połączyć z serwerem FTP, a następnie zalogować. W trakcie logowania następuje proces sprawdzenia zgodności nazwy użytkownika (identyfikatora) z przypisanym mu hasłem. Po uwierzytelnieniu danej osoby może nastąpić przesyłanie danych. Gdy zakończy się proces przesyłu, wszystkie pliki zostają przechowane na serwerze FTP. Od tego momentu użytkownik, który będzie chciał pobrać dane, musi również przejść proces logowania z weryfikacją użytkownika, po czym dopiero może ściągnąć dane z serwera FTP. Rysunek 7.5.1 Schemat działania usługi FTP Proces logowania polega na podaniu identyfikatora użytkownika (ang. login) oraz hasła (ang. password). 139
Konta FTP Każda osoba, która chce udostępniać innym osobom swoje pliki za pomocą usługi FTP musi mieć konto FTP z identyfikatorem oraz zabezpieczone hasłem. Wejście na serwery tylko do odczytu przeznaczone jest dla wszystkich użytkowników Internetu. W polu przeznaczonym do logowania wybiera się opcję użytkownika anonimowego, tzn. jako identyfikator podaje się Anonymous, a hasłem często jest nasz adres poczty internetowej e-mail. Sposoby dostępu do serwerów FTP Istnieją dwa podstawowe sposoby połączenia z serwerem FTP, dają mniej więcej te same możliwości wysyłania i pobierania plików, jednak różnią się zdecydowanie obsługą. Przez przeglądarkę internetową Pierwszą metodą jest połączenie się z serwerem przez dowolną przeglądarkę internetową. Wówczas w polu adresu wpisujemy zamiast adresu strony WWW adres serwera FTP. Adres taki powinien zaczynać się od znacznika ftp://, po czym powinien wystąpić konkretny adres serwera. Przykład 7.5.1: Spróbujemy się teraz połączyć z serwerem FTP znanego czasopisma komputerowego Komputer Świat. W tym celu w oknie przeglądarki internetowej lub w dowolnym oknie systemu Windows wpisujemy jego adres: ftp://ftp.komputerswiat.pl/, po czym naciskamy klawisz Enter. Po chwili połączymy się z serwerem, a w oknie zobaczyć jego zawartość, pokazuje to Rysunek 7.5.2. Warto zapamiętać, że do dostępu do zawartości danego konta FTP nie koniecznie musimy używać przeglądarki internetowej, wystarczy dowolne okno systemu Windows lub tzw. Eksplorator Windows. 140
Rysunek 7.5.2 Dostęp do konta FTP za pośrednictwem przeglądarki internetowej oraz Eksploratora Windows Zwróć uwagę, że serwer nie zapytał nas o podanie identyfikatora oraz hasła, oznacza to, że zapisane na nim pliki udostępnione są nawet dla anonimowych użytkowników. W przypadku gdy serwer wymaga uwierzytelnienia okazuje się, że połączenie jest możliwe tylko i wyłącznie po zidentyfikowaniu użytkownika i weryfikacji jego hasła. Przykład 7.5.2: Połączmy się teraz z serwerem ftp o nazwie Saturn na którym posiadamy indywidualne konto. Po wpisaniu adresu ftp://saturn.zs-1.edu.pl, na ekranie pojawi się okno, w którym o ile nie poda się poprawnego identyfikatora oraz hasła nie uda się nawiązać połączenia z serwerem. Nawet w przypadku zaznaczenia opcji Zaloguj anonimowo system nie udostępni zasobów serwera (Rysunek 7.5.3). Rysunek 7.5.3 Logowanie do serwera FTP 141
Za pomocą odrębnych programów Kolejną metodą połączenia się z serwerem FTP jest skorzystanie z dowolnego programu umożliwiającego połączenie z tą usługą. Najpopularniejszym obecnie programem służącym do tego celu jest Total Commander, znany wielu użytkownikom komputerów pod starszą nazwą Windows Commander. Program oprócz możliwości łączenia się z serwerami FTP umożliwia zarządzanie folderami i plikami na naszym komputerze. Jednym z pierwszych takich programów był WS_FTP. Oprócz prostoty działania jego wielką zaletą było to, że do celów domowych i edukacyjnych był i jest udostępniany bezpłatnie, np. na stronie WWW swojego producenta: http://www.ipswitch.com. Przykład 7.5.3: Chcąc połączyć się z serwerem FTP za pomocą programu Total Commander, pierwszą czynnością, jaką musimy wykonać, jest wpisanie parametrów nowego połączenia. Tak, więc naciskamy przycisk FTP, następnie w otwartym oknie przycisk Nowe połączenie, po czym otworzy się okno informujące o szczegółach połączenia. W polu Sesja wpisujemy dowolną nazwę kojarzącą nam się z tematyką serwera FTP. W polu Nazwa hosta wpisujemy adres serwera FTP, w polu Użytkownik podajemy identyfikator i ostatecznie w polu Hasło podajemy hasło dostępowe. Po naciśnięciu OK wybieramy utworzone przez nas połączenie i klikamy przycisk Połącz (Rysunek 7.5.4). Rysunek 7.5.4 Konfiguracja dostępu do FTP za pośrednictwem programu Total Comander 142
Nie jest istotne, jakiego programu używasz do połączenia się z serwerem FTP. Możesz nawet połączyć się z nim w trybie MS-DOS lub trybie poleceń systemu Windows, jednak wówczas możesz operować jedynie dostępnymi poleceniami. Zadanie! Połącz się z dowolnym serwerem FTP. Spróbuj tego dokonać za pośrednictwem przeglądarki internetowej oraz dowolnego programu służącego do tego celu. Zwróć uwagę na różnice. Transfer danych Po zalogowaniu się na serwerze FTP otrzymujemy możliwość kopiowania udostępnianych plików na dysk twardy komputera. Gdy jesteśmy zalogowani jako konkretny użytkownik serwera możemy również wysyłać pliki z naszego komputera na serwer FTP. W przypadku korzystania z połączenia za pośrednictwem przeglądarki internetowej kopiowanie odbywa się przez zaznaczenie grupy plików, a następnie wybór z menu podręcznego opcji Kopiuj. Następnie w folderze docelowym wybieramy Wklej. Żaden użytkownik, korzystając z połączenia anonimowego, nie ma praw do zapisu dowolnego pliku na serwerze FTP. Gdy korzystamy z połączenia z serwerem FTP za pośrednictwem specjalnych programów, kopiowanie plików lub folderów odbywa się przez wcześniejsze zaznaczenie grupy plików lub folderów i wywołanie adekwatnej opcji Kopiuj. Czasami można użyć przycisków >> i << określających kierunek transferowanych danych (z serwera na dysk lub odwrotnie). 143
Netykieta pracy z FTP Podczas łączenia się z anonimowymi serwerami FTP użytkownicy powinni podawać jako hasło swój adres poczty elektronicznej. Kopiując programy, każda osoba jest odpowiedzialna za sprawdzenie i przestrzeganie warunków licencji i praw autorskich. W przypadku transmisji dużych plików z odległych serwerów (ponad 10MB) dokonuj tego w późnych godzinach wieczornych lub nocnych. Stosuj się do ograniczeń czasowych wymaganych przez serwery FTP. Pamiętaj o panującym czasie lokalnym na serwerze, z którym się łączysz. 144