PS. 1. IJ-B.0931/15/08 PROTOKÓŁ kontroli kompleksowej przeprowadzonej w dniach 18-20 czerwca 2008 r. w Wiosce Dziecięcej SOS w Karlinie Adres placówki: SOS Wioska Dziecięca w Karlinie ul. Kościuszki 48 78-230 Karlino Kontrolę przeprowadził zespół inspektorów w składzie: Renata Karwowska - starszy inspektor wojewódzki - osoba kierująca zespołem oraz Ilona Jackiewicz - Bara - inspektor wojewódzki, na podstawie UpowaŜnienia Nr 81/2008 z dnia 17 czerwca 2008 r. wydanego przez dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie. Przedmiot kontroli: Zagadnienia dotyczące przestrzegania standardu opieki i wychowania, standardu świadczonych usług oraz kwalifikacji zatrudnionej kadry, a w szczególności: 1. przestrzeganie standardów usług opiekuńczo-wychowawczych, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo -wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455), 2. kwalifikacje osób zatrudnionych w placówce do opieki nad dziećmi, 3. przestrzeganie praw dziecka, 4. zasadność pobytu dziecka w placówce, 5. działania placówki na rzecz powrotu wychowanków do rodziny i utrzymywania przez nich kontaktów z rodzicami, 6. warunki lokalowe, 7. zapewnienie dzieciom wyŝywienia, dostępu do nauki, opieki zdrowotnej, zajęć wychowawczych, kompensacyjnych, terapeutycznych i rewalidacyjnych, 1
8. wyposaŝenie dzieci w odzieŝ, obuwie, zabawki, środki higieny osobistej, leki, podręczniki i przybory szkolne, 9. wypłacanie drobnych kwot do dysponowania przez dziecko, 10. dostęp do produktów Ŝywnościowych i napojów przez całą dobę, 11. pokrywanie kosztów przejazdu dziecka do uzasadnionych miejsc, 12. prawidłowość prowadzenia dokumentacji, 13. przygotowanie placówki do wypełniania zadań określonych w jej regulaminie. Kontrolą objęto okres od 1 września 2007 r. do 18 czerwca 2008 r. Przed przystąpieniem do czynności kontrolnych zapoznano Dyrektora Placówki z programem kontroli, w którym określono temat, cel i rodzaj oraz zakres kontroli. Następnie dokonano lustracji kontrolowanego obiektu. Wyjaśnień udzielali: Pan Tomasz Rusiecki - Dyrektor, Pan X.Y. - pracownik socjalny, Pan X.Y.- psycholog, Pani X.Y. - wychowawca, Pani- X.Y.- wychowawca, Ustalenia kontroli: Ustaleń dokonano w oparciu o informacje przekazane przez dyrektora placówki, pracowników pedagogicznych, ankiet przeprowadzonych wśród pracowników i wychowanków, dokumentacji prowadzonej w Placówce oraz losowo wybranej dokumentacji dzieci: X.Y. (zał. nr 1), X.Y.- (zał. nr 2), X.Y.- (zał. nr 3), X.Y.- (zał. nr 4), 2
X.Y.- (zał. nr 5), X.Y.- (zał. nr 6), X.Y.- (zał. nr 7), X.Y.- (zał. nr 8), X.Y.- (zał. nr 9). Placówka funkcjonuje od 1 sierpnia 2005 r. na podstawie Uchwały Zarządu Stowarzyszenia SOS Wioski Dziecięce w Polsce z dnia 20 czerwca 2005 r. o powołaniu nowej placówki - Wioski Dziecięcej SOS w Karlinie oraz regulaminu uchwalonego ma posiedzeniu Zarządu Stowarzyszenia 20 czerwca 2005 r. Jej dyrektorem od momentu powstania jest Pan Tomasz Rusiecki, posiadający wykształcenie wyŝsze. Wioska dziecięca SOS w Karlinie stanowi osiedle 14 domów jednorodzinnych. KaŜdy domek ma około 150 m 2 i przeznaczony jest dla 6-8 dzieci. Warunki lokalowe, jakimi dysponuje Wioska Dziecięca w Karlinie zostały ujęte w załączniku nr 10. Obecnie 12 domów jest zamieszkałych przez dzieci wraz z opiekunami. W kaŝdym domu są cztery pokoje dwuosobowe dla dzieci, pokój wychowawcy, salon, kuchnia, jadalnia, dwie toalety oraz pomieszczenia do prania i suszenia. Ponadto na terenie wioski znajduje się dom asystentek wychowawcy i gości, dom dyrektora Wioski, warsztat, mieszkanie psychologa oraz budynek administracyjny, dwa place zabaw i miejsce zabaw sportowych. W kontrolowanym okresie w Placówce przebywało 67 wychowanków W poszczególnych domach liczba dzieci wynosiła: 1. domek 48 B - 7 dzieci, 2. domek 48 C - 4 dzieci, 3. domek 48 D - 6 dzieci, 4. domek 48 E- 5 dzieci, 5. domek 48 F- 6 dzieci, 6. domek 48 G - 3 dzieci, 7. domek 48 H - 4 dzieci, 8. domek 48 J - 7 dzieci, 9. domek 48 K - 6 dzieci, 10. domek 48 L - 7 dzieci, 11. domek 48 N - 7 dzieci, 12. domek 48 O - 5 dzieci. Na dzień kontroli w placówce zatrudnieni byli: dyrektor- 1 etat, wychowawcy 11 etatów, p.o. wychowawcy- 1 etat, asystent wychowawcy- 9 etatów, pedagog- 2 etaty, psycholog- 1 etat, pracownik socjalny- 1 etat, (zał. nr 11). 3
Kwalifikacje osób zatrudnionych w Placówce do opieki nad dziećmi: Zgodne z wymogami określonymi w obowiązujących przepisach, tj. rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455), dyrektorem placówki rodzinnej moŝe być osoba, która posiada wykształcenie średnie lub wyŝsze, odbyła szkolenie dla kandydatów do prowadzenia placówek rodzinnych i otrzymała opinię ośrodka adopcyjno-opiekuńczego o posiadaniu odpowiedniego przygotowania. Pan Tomasz Rusiecki posiada wykształcenie wyŝsze w zakresie historii. Ukończył studia podyplomowe w zakresie organizacji i zarządzania pomocą społeczną, oraz szkolenie dla kandydatów do pełnienia funkcji zawodowej rodziny zastępczej i prowadzenia placówki rodzinnej (zaświadczenie kwalifikacyjne nr 2/08). Otrzymał takŝe opinię ośrodka adopcyjno-opiekuńczego o posiadaniu odpowiedniego przygotowania. Wychowawcą moŝe być osoba, która posiada ukończone studia wyŝsze na kierunku: pedagogika, pedagogika specjalna, psychologia, praca socjalna, nauki o rodzinie lub na innym kierunku w zakresie resocjalizacji, pracy socjalnej, pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej, albo na innym kierunku uzupełnione studiami podyplomowymi w zakresie psychologii, pedagogiki, nauk o rodzinie lub resocjalizacji. W placówce rodzinnej wychowawca moŝe mieć wykształcenie średnie, jeŝeli posiada opinię ośrodka adopcyjno-opiekuńczego o odpowiednim przygotowaniu do prowadzenia placówki rodzinnej. Do opieki nad dziećmi zatrudnionych było 11 wychowawców. Ukończone studia wyŝsze na kierunku pedagogika posiadało 9 osób. Pani X.Y. posiadała wykształcenie średnie. Kontynuowała studia wyŝsze na kierunku pedagogika. Nie posiadała opinii ośrodka adopcyjno- opiekuńczego o odpowiednim przygotowaniu do prowadzenia placówki rodzinnej. Pani X.Y. kontynuowała studia wyŝsze na kierunku pedagogika. Nie posiadała opinii ośrodka adopcyjno- opiekuńczego o odpowiednim przygotowaniu do prowadzenia placówki rodzinnej. Pani X.Y. zatrudniona na stanowisku p.o. wychowawcy, kontynuowała studia wyŝsze na kierunku pedagogika. Nie posiadała opinii ośrodka adopcyjno- opiekuńczego o odpowiednim przygotowaniu do prowadzenia placówki rodzinnej. W placówce zatrudnionych było 2 pedagogów, 1 psycholog, 1 pracownik socjalny. Pracownicy Ci posiadali kwalifikacje adekwatne do zajmowanych stanowisk i zgodne z wymogami określonymi w obowiązujących przepisach, tj. rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo -wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455)- (zał. nr 11). 4
Zasadność pobytu dziecka w Placówce: X.Y. urodzony/a r., został/a umieszczony/a wraz z rodzeństwa w Placówce dnia. r. na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego Wydział Rodzinny i Nieletnich w.. sygn. akt. z dnia r. i skierowania z PCPR w. decyzja..z dnia. r. W dokumentacji brakowało wywiadów środowiskowych. Nie moŝna było ustalić aktualnego miejsca pobytu rodziców i sporządzić wywiadu środowiskowego. Ze względu na silną więź pomiędzy dziećmi Ośrodek Adopcyjno Opiekuńczy w czynił starania mające na celu pozyskanie rodziny przysposabiającej dla całego rodzeństwa. Nie udało się pozyskać rodziny przysposabiającej. Nie było równieŝ moŝliwości umieszczenia dzieci w rodzinie zastępczej. Podtrzymywany był kontakt z. Ocena zasadności pobytu dziecka w Placówce w kontrolowanym okresie była dokonywana częściej, niŝ co 6 miesięcy tj.: 30 września 2006 r., 15 lutego 2007 r., oraz 26 czerwca 2007 r. Na posiedzeniach zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka byli obecni pracownicy Wioski Dziecięcej: dyrektor placówki, opiekun prawny dziecka, psycholog, oraz 2 pedagogów zatrudnionych w placówce. Brakowało przedstawicieli ośrodka adopcyjno opiekuńczego. X.Y. urodzony/a.. r., został/a umieszczony/a wraz z rodzeństwa w Placówce dnia. r. na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego Wydział Rodzinny i Nieletnich w sygn. akt. Nsm z dnia r. i skierowania z PCPR w. decyzja. z dnia. r. W dokumentacji brakowało odpisu aktu urodzenia dziecka, karty szczepień. Brakujące dokumenty pozyskano. Nie podejmowano działań w celu umieszczenia dzieci w rodzinie przysposabiającej. Nie było równieŝ moŝliwości umieszczenia dzieci w rodzinie zastępczej. Podczymywany jest częsty kontakt z rodzicami dzieci. Rodzice odwiedzają dzieci w Placówce, oraz kontaktują się telefonicznie. W okresie kontroli prowadzona była praca z rodziną biologiczną dzieci mająca na celu ich powrót do domu rodzinnego. Ocena zasadności pobytu dziecka w Placówce w kontrolowanym okresie była dokonywana z przekroczeniem obowiązującego terminu. Dokonywana była 21 czerwca 2007 r., oraz 14 lutego 2008 r. Na posiedzeniach zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka byli obecni pracownicy Wioski Dziecięcej: dyrektor placówki, wychowawca, psycholog, oraz 2 pedagogów zatrudnionych w placówce. Brakowało przedstawicieli ośrodka adopcyjno opiekuńczego. X.Y urodzony/a r., został/a umieszczony/a w Placówce wraz z.. rodzeństwa w dniu. r. na podstawie postanowienia Sądu 5
Rejonowego w. Wydział Rodzinny z dnia r. i skierowania z PCPR w decyzja z dnia... r. W dokumentacji brakowało odpisu aktu urodzenia dziecka, karty szczepień. Brakujące dokumenty pozyskano. Nie podejmowano działań w celu umieszczenia dzieci w rodzinie przysposobiajacej. Nie było równieŝ moŝliwości umieszczenia dzieci w rodzinie zastępczej. Podtrzymywany jest kontakt telefoniczny z rodziną dziecka z... Ocena zasadności pobytu dziecka w Placówce w kontrolowanym okresie była dokonywana z przekroczeniem obowiązującego terminu. Dokonywana była 26 czerwca 2006 r., 30 września 2006 r., oraz 05 września 2007 r. Na posiedzeniach zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka byli obecni pracownicy Wioski Dziecięcej: dyrektor placówki, wychowawca, psycholog, oraz 2 pedagogów zatrudnionych w placówce. Brakowało przedstawicieli ośrodka adopcyjno opiekuńczego. X.Y. urodzony/a. r., został/a umieszczony/a w Placówce wraz z... rodzeństwa w dniu r. na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Sąd Rodzinny z dnia.. r., sygn. Akt.. i skierowania z PCPR w decyzja. z dnia r. W dokumentacji brakowało odpisu aktu urodzenia dziecka, karty szczepień, oraz aktu zgonu ojca. Brakujące dokumenty pozyskano. Między dziećmi występuje silna więź emocjonalna. Nie pozyskano kandydatów na rodzinę przysposabiającą dla rodzeństwa. Nie udało się równieŝ pozyskać dla dzieci rodziny zastępczej. Podtrzymywany był kontakt telefoniczny z matką, której. Ocena zasadności pobytu dziecka w Placówce w kontrolowanym okresie była dokonywana co pół roku. Na posiedzeniach zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka byli obecni pracownicy Wioski Dziecięcej: dyrektor placówki, wychowawca, psycholog, oraz 2 pedagogów zatrudnionych w placówce. Brakowało przedstawicieli ośrodka adopcyjno opiekuńczego. X.Y. urodzony/a. r., został/a umieszczony/a w Placówce wraz z. rodzeństwa w dniu. r. na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia r. i skierowania z PCPR w.. decyzja.. z dnia.. r. Do skierowania załączono komplet dokumentów. Placówka skoncentrowała się na pracy z rodziną biologiczną dzieci. Nawiązano kontakt z matką dzieci. Placówka podjęła pracę z rodziną biologiczną w miejscu ich stałego zameldowania. W związku z poprawą funkcjonowaniem rodziny tj..placówka poczyniła starania mające na celu przywrócenie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom. Ocena zasadności pobytu dziecka w Placówce dokonywana była częściej niŝ co 6 miesięcy tj.: 11 czerwca 2007 r., 03. września 2007 r., 29 lutego 6
2008 r. Na posiedzeniach zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka byli obecni pracownicy Wioski Dziecięcej: dyrektor placówki, wychowawca- opiekun prawny, psycholog, oraz 2 pedagogów zatrudnionych w placówce. Brakowało przedstawicieli ośrodka adopcyjno opiekuńczego. X.Y urodzony/a..r., został/a umieszczony/a Placówce w dniu r. na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego. Rodzinny i Nieletnich w.. z dnia r. sygn. Akt.. i skierowania z PCPR w decyzja.. z dnia.. r. Do skierowania załączono komplet dokumentów. Nie podejmowano działań w celu umieszczenia dziecka w rodzinie przysposabiającej. Z uwagi na chorobę matki utrudniony jest z nią kontakt. Nawiązano kontakt z.., która utrzymuje z X.Y. stały kontakt. W przyszłości istnieje szansa na utworzenie przez rodziny zastępczej.. Ocena zasadności pobytu dziecka w Placówce w kontrolowanym okresie dokonana była Na posiedzeniach zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka byli obecni pracownicy Wioski Dziecięcej: dyrektor placówki, wychowawca, psycholog, oraz 2 pedagogów zatrudnionych w placówce. Brakowało przedstawicieli oraz ośrodka adopcyjno opiekuńczego. X.Y. urodzony/a r., został/a umieszczony/a w Placówce wraz z rodzeństwem w dniu.. r. na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w.. Wydział Rodzinny i Nieletnich Sygn. Akt z dnia r. i skierowania z PCPR w. decyzja. z dnia r. W dokumentacji brakowało dokumentów szkolnych, dokumentów o stanie zdrowia dziecka, karty szczepień,.. Brakujące dokumenty pozyskano. Matka, ojciec... Brak kontaktu z rodziną dzieci. Nie podejmowano działań w celu umieszczenia dzieci w rodzinie przysposobiajacej. Ocena zasadności pobytu dziecka w Placówce w kontrolowanym okresie była dokonywana z przekroczeniem obowiązującego terminu. Dokonana była 30 września 2006 r., 12 lutego 2007 r., 21 czerwca 2007 r., 31 sierpnia 2007 r. 03 marca 2008 r. Na posiedzeniach zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka byli obecni pracownicy Wioski Dziecięcej: dyrektor placówki, wychowawca - prawny opiekun, psycholog, oraz 2 pedagogów zatrudnionych w placówce. Brakowało przedstawicieli ośrodka adopcyjno opiekuńczego. X.Y. urodzony/a. r., został/a umieszczony/a wraz z. rodzeństwa w Placówce dnia.. r. na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Wydział Rodzinny i Nieletnich Sygn. Akt. z dnia. r. i skierowania z PCPR w.. decyzja.. 7
z dnia.. r. W dokumentacji brakowało odpisu aktu urodzenia dziecka, wywiadu środowiskowego,... Brakujące dokumenty pozyskano. Matka.., ojciec.. Nawiązano kontakt ojca z dziećmi, który odwiedza je w placówce. X.Y. jest takŝe urlopowana/y do domu rodzinnego. Nie podejmowano działań w celu umieszczenia dzieci w rodzinie przysposabiającej. Nie było równieŝ moŝliwości umieszczenia dzieci w rodzinie zastępczej spokrewnionej. Ocena zasadności pobytu dziecka w Placówce w kontrolowanym okresie była dokonywana co pół roku. Na posiedzeniach zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka byli obecni pracownicy Wioski Dziecięcej: dyrektor placówki, wychowawca, psycholog, oraz 2 pedagogów zatrudnionych w placówce. Brakowało przedstawicieli ośrodka adopcyjno opiekuńczego. X.Y. urodzony/a.. r., został/a wraz z rodzeństwem umieszczony/a w Placówce dnia. r. na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Wydział IX Rodzinny i Nieletnich Sygn. Akt z dnia.. r. i skierowania z PCPR w.. decyzja z dnia r. Do skierowania załączono komplet dokumentów. Ojciec dzieci., matka... Mimo podejmowanych działań dzieci nie udało się umieścić w rodzinie przysposabiającej. Nie było równieŝ moŝliwości umieszczenia dzieci w rodzinie zastępczej spokrewnionej. Ocena zasadności pobytu dziecka w Placówce w kontrolowanym okresie była dokonywana co pół roku. Na posiedzeniach zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka byli obecni pracownicy Wioski Dziecięcej: dyrektor placówki, wychowawca, psycholog, oraz 2 pedagogów zatrudnionych w placówce. Brakowało przedstawicieli ośrodka adopcyjno opiekuńczego. Zgodnie z pisemnym wyjaśnieniem dyrektora placówki w okresie kontroli były prowadzone rozmowy z OAO w Białogardzie dotyczące współpracy w zakresie dokonywania okresowej oceny sytuacji dzieci i oceny zasadności ich pobytu w placówce, oraz opracowywania i modyfikowania indywidualnych planów pracy. Zgodnie z ustaleniami, współpraca OAO w Białogardzie z Placówką w wymienionym wyŝej zakresie miało nastąpić od września 2008 r. ( załącznik nr 12). W trakcie kontroli sprawdzono indywidualne plany pracy z dzieckiem i karty pobytu wychowanków. Indywidualne plany opracowywane były systematycznie. W opracowaniu dokumentacji nie uczestniczył przedstawiciel ośrodka adopcyjno opiekuńczego. Ustalenia z kolejnych spotkań formułowane były na piśmie. W planach wyszczególniono cele długo i krótkoterminowe. Ujęte były obszary pracy w zakresie zdrowia, 8
rozwoju umysłowego i emocjonalnego dziecka, stosunku do rodziny biologicznej, wartości, umiejętności społecznych, zachowania w grupie, umiejętności Ŝyciowych oraz edukacji. Karty pobytu dzieci w Placówce zawierały informacje o znaczących dla dziecka wydarzeniach, w tym o postępach w nauce szkolnej, o stanie zdrowia dziecka i ocenę aktualnej sytuacji dziecka. Uzupełniane były systematycznie. Podczas kontroli zostało sprawdzone, czy Placówka jest przygotowana do wypełniania zadań określonych w regulaminie, czy spełnia standardy określone w 27.1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo -wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455) i czy są przestrzegane prawa dziecka. Informacje uzyskano poprzez rozmowę kierowaną z pracownikami Placówki (zał. nr 14-25) i poprzez analizę pisemnych wypowiedzi wychowanków (zał. nr 26). Spełnienie tych standardów przez Placówkę przedstawia się następująco: 1. Dzieci miały nieograniczony dostęp do jedzenia i napojów przez całą dobę. SpoŜywały 4-5 posiłków, w tym śniadanie, drugie śniadanie (w szkole lub w domu), obiad często dwudaniowy, podwieczorek, kolację. Przy komponowaniu posiłków uwzględniane były potrzeby i Ŝyczenia dzieci. Dwójce dzieci zalecona była przez lekarza dieta niskosolna i wysokocukrowa. Dzieci miały wpływ na podawane posiłki i brały udział w ich przygotowaniu. Ponadto do ich obowiązków naleŝało zmywanie naczyń. Dzieci wypowiedziały się pozytywnie o jakości i ilości posiłków, potwierdziły, Ŝe mają swobodny dostęp do jedzenia i picia. 2. Wszystkie dzieci były zapisane do lekarzy rodzinnych w przychodni w Karlinie. Specjalistycznej opieki okulistycznej wymagało dwudziestu dziewięciu wychowanków. Ze względu na wadę zgryzu siedmioro dzieci objętych było stałą opieką lekarza ortodonty. Opieką lekarza alergologa objętych było pięcioro, a laryngologa 2 dzieci. Ze względu na zaburzenia w zachowaniu i emocji, nadpobudliwość psychoruchową i tiki sześcioro dzieci objętych było opieką poradni psychiatrycznej. Opieką neurologa dziecięcego objętych było dwoje dzieci. W poradni endokrynologicznej z powodu zaburzeń wagi i wzrostu leczonych było dwoje dzieci. Dwoje dzieci objętych było opieką dermatologiczną. Jedno dziecko leczone było w poradni specjalistycznej w Koszalinie z uwagi na występującą toksoplazmozę. Wychowankowie byli poddawani badaniom profilaktycznym, np. stomatologicznym i okulistycznym (co 6-8 miesięcy), badaniom laboratoryjnym krwi i moczu. Zalecenia lekarzy były wypełniane zarówno co do stosowania odpowiednich leków, postępowania leczniczego i wykonywania zabiegów medycznych. Opiekunowie reagowali na skargi dzieci dotyczące ich złego samopoczucia. Sprawdzali temperaturę, podawali ogólnodostępne leki, umawiali się na wizytę u lekarza 9
rodzinnego, a w razie konieczności u specjalistów. W poszczególnych Domkach były apteczki wyposaŝone w podstawowe leki i środki opatrunkowe. 3. W Placówce były dzieci, które wymagały nauczania indywidualnego. Dzieci te uczestniczyły w zajęciach indywidualnych na terenie szkół. Wychowankowie przejawiali szczególne potrzeby edukacyjne i rozwojowe (np. dysleksja, trudności w pisaniu, wady wymowy, trudności w nauce, brak umiejętności koncentracji uwagi, zaniŝone poczucie własnej wartości). Pracownicy Placówki podejmowali działania w celu wyrównania deficytów i zapewnienia wychowankom moŝliwości rozwoju poprzez ich udział w róŝnego rodzaju terapiach (np. logopedycznej, psychologicznej, zajęciach socjoterapeutycznych, psychodramie, poprzez pracę opartą na metodzie dobrego startu, ) i zajęciach pozalekcyjnych (tanecznych, sportowych i recytatorskich, koła przyrodniczego, schola, zajęcia psychoseksualne dla starszych dzieci). Placówka w razie potrzeby organizowała dla dzieci pomoc w nauce. Opiekunowie codziennie sami pomagali wychowankom w przygotowywaniu się do lekcji, sprawdzali odrobienie prac domowych i systematyczność uczęszczania przez dzieci do szkoły. Dzieci brały równieŝ udział w zajęciach wyrównawczych w szkołach. Wychowankowie odrabiali lekcje w czasie dla nich dogodnym, w swoich pokojach. O wyborze szkoły decydowali sami, ukierunkowywani w tej kwestii przez opiekunów. 4. Dzieci były wyposaŝone w odzieŝ, obuwie, bieliznę, zabawki odpowiednie do wieku rozwojowego, środki higieny osobistej, podręczniki i przybory szkolne oraz inne przedmioty osobistego uŝytku. W Placówce nie było problemów z zabezpieczeniem tych rzeczy w odpowiednim czasie i wystarczającej ilości. Wszystkie potrzeby były pokrywane z budŝetu Placówki. 5. Dzieci regularnie otrzymywały kieszonkowe. Wysokość kieszonkowego uzaleŝniona była od wieku wychowanka a kształtowała się na poziomie od 9 zł do 66 zł. Kwota ta wynikała ze wspólnych ustaleń, natomiast dzieci mogły wydatkować środki na własne drobne potrzeby. Zdarzały się sytuacje wstrzymywania bądź zmniejszania kieszonkowego za karę np. dokonanie celowego zniszczenia mienia. 6. Opłaty za pobyt dziecka w bursie lub w internacie pokrywała placówka. 7. Wychowankowie otrzymywali środki na pokrycie kosztów przejazdów do i z miejsca uzasadnionego pobytu poza placówką, np. na bilety na przejazd do rodziny, do szkoły, kina czy na wycieczki. 8. Placówka zapewniała dla kaŝdego dziecka łóŝko lub tapczan, szafę lub miejsce w szafie na przechowywanie rzeczy osobistych, odzieŝy i obuwia oraz zabawki. Szafkę i lampkę nocną dla kaŝdego dziecka. Stan techniczny poszczególnych domków był dobry. Remonty wykonywane były zgodnie z potrzebami. Na bieŝąco uzupełniane były potrzebne przedmioty 10
codziennego uŝytku. Ogrzewanie domków oraz wody -gazowe. Dobry był stan instalacji elektrycznej, sanitariatów i oświetlenia. Ponadto w czasie kontroli uzyskano od dzieci informacje dotyczące przestrzegania w Placówce praw dziecka do: informacji, swobody wypowiedzi, ochrony przed poniŝającym traktowaniem i karaniem, prawa do prywatności, wolności religijnej. Informacje te zostały zebrane od dwudziestu dwóch wychowanków na podstawie anonimowych ankiet. Ze zgromadzonych informacji wynika, Ŝe dzieci nie utoŝsamiają pobytu w Wiosce Dziecięcej z pobytem w placówce, czują się w niej bezpiecznie, często uŝywają sformułowań ciocia, wujek, opiekun, Dzieci zostały zapoznane z regulaminem Placówki i z powszechnie obowiązującymi prawami, jednak nie znają dokładnie ich treści, a jedynie wymieniają swoje prawa i obowiązki wynikające z reguł i zasad obowiązujących powszechnie. Na pytanie czy znają regulamin, i co waŝnego zawiera czternaścioro dzieci odpowiedziało, Ŝe zna, czworo dzieci, Ŝe nie zna, czworo dzieci nie odpowiedziało na zadane pytanie. Na pytanie, co waŝnego zawiera dzieci nie potrafiły udzielić prawidłowych odpowiedzi. Tylko troje dzieci odpowiedziało Ŝe: nie przeklinać, dwoje Ŝe obowiązki i przyjemności, dwoje Ŝe trzeba mieć szacunek do mieszkańców. Pozostałe dzieci odpowiedziały, Ŝe nie wiedzą, bądź nie rozumieją pytania. NajwaŜniejsze prawa wymieniane przez wychowanków to w czterech przypadkach do nauki, w dwóch wymieniono prawo do własnego zdania. Dzieci pojedynczo takŝe wymieniły: prawo do Ŝycia, do pomocy opiekuna, nie zgodzić się z wypowiedzią opiekuna. Jedno dziecko odpowiedziało, Ŝe jego prawa to obowiązki. Dzieci nie miały ograniczeń w dostępie do prasy, telewizji, ksiąŝek, komputera. Wiedziały kto jest ich opiekunem prawnym, o swojej sytuacji prawnej i rodzinnej rozmawiają z pracownikami Wioski Dziecięcej. Dzieci były wcześniej zapoznawane z waŝnymi decyzjami ich dotyczącymi, mogły mieć wpływ na podejmowane decyzje. Dziewięcioro dzieci powiedziało, Ŝe moŝe swobodnie wypowiadać własne zdanie, czworo dzieci powiedziało, Ŝe nie moŝe. Pięcioro dzieci odpowiedziało, Ŝe nie wie. Wychowankowie znali system kar i nagród obowiązujący w Placówce. Wiedzieli za co mogą być ukarani lub nagrodzeni (oceny i zachowanie). Wśród kar wymienili zakaz wychodzenia na dwór i oglądania telewizji. Dwoje dzieci napisało, Ŝe za karę mają zabierane kieszonkowe. Dzieci częściej doświadczają nagród niŝ kar. Dziewięcioro dzieci nie znalazło się w sytuacji, w której czuły się poniŝone lub upokorzone. Troje dzieci napisało, Ŝe znalazło się w takiej sytuacji. Troje dzieci napisało, Ŝe koledzy im dokuczali. W przypadku wystąpienia konfliktu pomiędzy wychowankami lub wychowankami i ich opiekunami w rozwiązaniu konfliktu najczęściej pomagał wychowawca, czasami pedagog, psycholog lub dyrektor. Z wypowiedzi dzieci wynika, Ŝe 11
nie wiedzą dokładnie, kto zajmuje się przestrzeganiem ich praw w Polsce. Czternaścioro odpowiedziało, Ŝe nie wie, czworo, Ŝe policja, dwoje, Ŝe opiekun prawny, jedno dziecko, Ŝe róŝne instytucje, jedno dziecko nie udzieliło odpowiedzi. W opinii dziesięciorga wychowanków nie ma róŝnic w sposobie traktowania dzieci przez opiekunów. Dwóch napisało, Ŝe są, jeden, Ŝe duŝe, jeden odpowiedział, Ŝe rzadko. Siedmioro dzieci odpowiedziało, Ŝe nie wie. Jedno dziecko nie odpowiedziało. Dzieci miały miejsca, w których mogą trzymać swoje rzeczy prywatne i nikt tam nie zaglądał. Na pytanie czy kontrolowane bywają ich rzeczy osobiste i listy uzyskano szesnaście odpowiedzi zaprzeczających, przy czym jedno dziecko podkreśliło, Ŝe kontrolowana jest jego poczta na portalu internetowym Nasza Klasa. Jedno dziecko odpowiedziało, Ŝe kontrolowane są jego rzeczy w pokoju. Jedno dziecko odpowiedziało, Ŝe kontroluje wychowawca. Dwoje napisało Ŝe nie wie. Jedno dziecko nie udzieliło odpowiedzi. Na pytanie czy moŝesz mieć swoje zwierzątko dwanaścioro dzieci odpowiedziało twierdząco. Sześcioro dzieci odpowiedziało, Ŝe nie, jedno dziecko odpowiedziało, Ŝe nie wie, dwoje dzieci nie udzieliło odpowiedzi. Na pytanie dotyczące przestrzegana zasad intymności w placówce trzynaścioro dzieci odpowiedziało, Ŝe kiedy kąpią się lub przebierają, wychowawca wchodząc puka. Czworo dzieci odpowiedziało, Ŝe nie moŝe wejść. Dwoje dzieci odpowiedziało, Ŝe nie puka, jedno dziecko odpowiedziało, Ŝe nie puka i wchodzi bez pukania. Jedno dziecko odpowiedziało, Ŝe nie waŝne. Jedno dziecko nie udzieliło odpowiedzi. Większość dzieci miało osobę z którą, mogły porozmawiać o swoich sprawach osobistych. Wszyscy wychowankowie byli tej samej wiary, chodzili do Kościoła i na lekcje religii. W Placówce organizowane były tradycyjne uroczystości religijne. Dzieci we wszystkich sprawach mogły liczyć na pomoc pracowników Placówki, liczyły teŝ na ich wsparcie po opuszczeniu Wioski Dziecięcej. Ocena kontrolowanej działalności Placówki: W oparciu o zgromadzony materiał kontrolny stwierdzono, Ŝe Placówka jest przygotowana do realizacji zadań określonych w regulaminie. Dokument ten nie zawierał jednak wszystkich zadań i zasad działania oraz organizacji placówki rodzinnej określonych w aktualnych przepisach. W regulaminie nastąpiły pewne nieścisłości. Zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 14 lutego 2005 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych, na podstawie których został sporządzony regulamin Wioski Dziecięcej SOS w Karlinie, placówka rodzinna zapewniała opiekę do czasu powrotu dziecka do 12
rodziny, umieszczenia go w rodzinie adopcyjnej lub jego usamodzielnienia. W regulaminie zabrakło odniesienia do moŝliwości umieszczenia dziecka w rodzinie przysposabiającej. Aktualne Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455), równieŝ zawiera w sobie przepisy odnoszące się do poszukiwania rodzin adopcyjnych dla dzieci, które przebywają w placówce typu rodzinnego. Ponadto zgodnie z ustawą z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 i Nr 171, poz. 1056) całodobowy pobyt dziecka w placówce powinien mieć charakter przejściowy. W związku z tym zasadnym wydaje się fakt uzupełnienia zapisów w regulaminie w ten sposób, by uwzględniał moŝliwość przebywania w placówce rodzinnej tylko tym dzieciom, dla których nie jest moŝliwy powrót do rodziny naturalnej lub umieszczenie ich w spokrewnionej rodzinie zastępczej lub w rodzinie przysposabiającej. Dyrektor Wioski Dziecięcej posiadał wykształcenie zgodne z aktualnymi przepisami i odbył szkolenie dla kandydatów do prowadzenia placówek rodzinnych. Posiadał takŝe opinię ośrodka adopcyjno-opiekuńczego o posiadaniu odpowiedniego przygotowania. Dwie osoby zatrudnione na stanowisku wychowawcy i jedna na stanowisku p.o. wychowawcy posiadały wykształcenie średnie. Kontynuowały studia wyŝsze na kierunku pedagogika. Nie posiadały jednak opinii ośrodka adopcyjno- opiekuńczego o odpowiednim przygotowaniu do prowadzenia placówki rodzinnej. W trakcie kontroli stwierdzono, Ŝe wszystkie dzieci przebywające w Placówce posiadały postanowienia sądu o objęciu ich taką opieką. Dla wszystkich dzieci zostały sporządzone skierowania do Wioski Dziecięcej SOS w Karlinie. JeŜeli brakowało odpowiedniej dokumentacji w momencie przyjęcia dzieci do Wioski, placówka czyniła prawidłowe starania o jej pozyskanie. Ocena zasadności pobytu dzieci w placówce nie zawsze dokonywana była w przepisowym czasie. Na posiedzeniach stałego zespołu do oceny okresowej sytuacji dziecka brakowało przedstawicieli ośrodka adopcyjno opiekuńczego. W okresie kontroli były prowadzone rozmowy z OAO w Białogardzie dotyczące współpracy w zakresie dokonywania okresowej oceny sytuacji dzieci i oceny zasadności ich pobytu w placówce oraz modyfikowania indywidualnych planów pracy. Zgodnie z ustaleniami, współpraca OAO w Białogardzie z Placówką w wymienionym wyŝej zakresie ma nastąpić od września 2008 r. (pisemne wyjaśnienie dyrektora Placówki zał. 12). Ponadto Placówka nie podejmowała działań mających na celu umieszczenie dzieci, których rodzice zostali pozbawieni praw rodzicielskich w rodzinach adopcyjnych. 13
Karty pobytu prowadzone były dla wszystkich dzieci i systematycznie uzupełniane, co miesiąc. Wioska Dziecięca SOS w Karlinie spełniała standardy określone w 27.3 rozporządzenia z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455). W Placówce w zasadzie przestrzegane były prawa dziecka. Wychowankowie zostali zapoznani z regulaminem Placówki, w którym są zapisane ich prawa i obowiązki. Stwierdzono, Ŝe dzieci wykazały niewystarczającą znajomość podstawowych praw dziecka, nie wiedziały, do kogo poza opiekunami mogą się zwrócić o pomoc w przypadku naruszenia ich praw przez inną osobę. W Placówce panowała rodzinna, ciepła i serdeczna atmosfera. Dzieci czuły się w niej bezpiecznie, mogły się zwrócić do opiekunów z prośbą o pomoc w kaŝdej sprawie. Częściej doświadczały nagród niŝ kar. W przypadku badania przestrzegania praw dzieci do prywatności uzyskano nie do końca jasne wyniki. Jedno dziecko stwierdziło, Ŝe czasami kontrolowane są jego rzeczy osobiste, nie określiło jednak, jakich przedmiotów te kontrole dotyczą. Jedno dziecko napisało takŝe, Ŝe kiedy się kąpie lub przebiera opiekun wchodzi bez pukania. Wnioski z kontroli: Dyrektora kontrolowanej jednostki pouczono, Ŝe powinny być podjęte działania prowadzące do zmiany regulaminu organizacyjnego Placówki zgodnie ze wskazaniami zawartymi w protokole i z aktualnie obowiązującymi przepisami. Ocena sytuacji dziecka powinna być dokonywana nie rzadziej, niŝ co pół roku. Na posiedzeniach zespołu do okresowej oceny sytuacji dziecka powinni uczestniczyć przedstawiciele ośrodka adopcyjno opiekuńczego. Ponadto na spotkaniach tych powinny być rozpatrywane kwestie zgłaszania do adopcji wychowanków, których rodzice są pozbawieni władzy rodzicielskiej. W przypadku podjęcia takiego wniosku, powinno nastąpić zgłoszenie dziecka do ośrodka adopcyjno-opiekuńczego w celu zakwalifikowania go do przysposobienia i poszukiwania rodziny adopcyjnej. Dzieci powinny zostać zapoznane z podstawowymi prawami dziecka i aktami prawnymi regulującymi prawa dziecka w Polsce oraz otrzymać wiedzę, do kogo mogą się zwrócić z prośbą o pomoc w tym zakresie i kto zajmuje się prawami dziecka w naszym kraju. Powinno zwrócić się szczególną uwagę opiekunów na przestrzeganie prawa dzieci do prywatności i intymności. PowyŜsze wnioski zostały omówione z Dyrektorem Placówki. Dokonano wpisu w ksiąŝce kontroli pod pozycją 2. 14
Przedstawicielowi kontrolowanej jednostki, po zapoznaniu z treścią protokołu, przysługują następujące uprawnienia: 1. Przed podpisaniem protokołu kontroli kontrolowany moŝe zgłosić umotywowane zastrzeŝenia na piśmie, co do jego treści w ciągu 7 dni od dnia otrzymania do podpisu. 2. Prawo odmowy podpisania protokołu powinno być poprzedzone złoŝeniem pisemnych przyczyn odmowy, co nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowania pokontrolnego. Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, które otrzymują: - Wioska Dziecięca SOS w Karlinie egzemplarz nr 1 - a/a - egzemplarz nr 2 kierownik jednostki kontrolowanej: kontrolujący: Szczecin, dnia sierpnia 2008 r. 15