R Z E C Z PO SPO L IT A PO LSK A U rząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (21) Numer zgłoszenia: 317488 (22) Data zgłoszenia: 12.05.1995 (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: 12.05.1995, PCT/EP95/01805 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: 21.12.1995, WO95/34727, PCT Gazette nr 54/95 (11) 177304 (13) B1 (51) IntCl6: E04G 7/30 Połączenie zaciskowe do montażu rusztowania (54) z prefabrykowanych elementów konstrukcyjnych (30) Pierwszeństwo: 10.06.1994,DE,G9409418.7 (73) Uprawniony z patentu: KRAUSE-WERK GMBH & CO. KG, Alsfeld- Altenburg, DE (43) Zgłoszenie ogłoszono: 14.04.1997 BUP 08/97 (72) Twórca wynalazku: Günther Krause, Alsfeld, DE (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 29.10.1999 WUP 10/99 (74) Pełnomocnik: Dziarnowska Monika, POLSERVICE PL 177304 B1 1. Połączenie zaciskowe do montażu ruszto- (57) wania z prefabrykowanych elementów konstrukcyjnych w postaci prętów kształtowych i rygli poprzecznych lub elementów wspornikowych, z obejmującym rygle poprzeczne lub elementy wspornikowe wybraniem, którego oś symetrii jest ustawiona poprzecznie do wzdłużnej osi prętów kształtowych i które jest zakończone szczeliną otwartą od spodniej strony danego pręta kształtowego, tak że wybranie jest przesuwne po odpowiednim tyglu poprzecznym lub elemencie wspornikowym, przy czym wybranie ma takie wymiary, że pręt kształtowy spoczywa nie przesuwnie w kierunku swej wzdłużnej osi na ryglu poprzecznym lub elemencie wspornikowym, zaś na końcach prętów kształtowych znajdują się, przesuwne co najmniej częściowo równolegle do wzdłużnej osi danego pręta kształtowego i blokowane elementy zaciskowe, zasłaniające szczelinę danego wybrania w pozycji zamkniętej i blokujące rygiel poprzeczny lub element wspornikowy w tym wybraniu pręta kształtowego, znam ienne tym, że wybrania (PA) są umieszczone w końcach (PF) prętów kształtowych (P.). Fig. 8
Połączenie zaciskowe do montażu rusztowania z prefabrykowanych elementów konstrukcyjnych Zastrzeżenia patentowe 1. Połączenie zaciskowe do montażu rusztowania z prefabrykowanych elementów konstrukcyjnych w postaci prętów kształtowych i rygli poprzecznych lub elementów wspornikowych, z obejmującym rygle poprzeczne lub elementy wspornikowe wybraniem, którego oś symetrii jest ustawiona poprzecznie do wzdłużnej osi prętów kształtowych i które jest zakończone szczeliną otwartą od spodniej strony danego pręta kształtowego, tak że wybranie jest przesuwne po odpowiednim tyglu poprzecznym lub elemencie wspornikowym, przy czym wybranie ma takie wymiary, że pręt kształtowy spoczywa nie przesuwnie w kierunku swej wzdłużnej osi na ryglu poprzecznym lub elemencie wspornikowym, zaś na końcach prętów kształtowych znajdują się, przesuwne co najmniej częściowo równolegle do wzdłużnej osi danego pręta kształtowego i blokowane elementy zaciskowe, zasłaniające szczelinę danego wybrania w pozycji zamkniętej i blokujące rygiel poprzeczny lub element wspornikowy w tym wybraniu pręta kształtowego, znamienne tym, że wybrania (PA) są umieszczone w końcach (PF) prętów kształtowych (P). 2. Połączenie zaciskowe według zastrz. 1, znamienne tym, że co najmniej dwa wybrania (PA), znajdujące się na prętach kształtowych (P) każdego z elementów konstrukcyjnych (2, 3, 4) są zamykalne elementami zaciskowymi (6). 3. Połączenie zaciskowe według zastrz. 1, znamienne tym, że obszar (PA1) wybrania (PA), spoczywający na ryglu poprzecznym (12) lub elemencie wspornikowym, styka się powierzchniowo z ryglem poprzecznym (12) lub elementem wspornikowym. 4. Połączenie zaciskowe według zastrz. 1 albo 2, albo 3, znamienne tym, że zawiera blokadę (5), unieruchamiającą element zaciskowy (6) względem wybrania (PA) co najmniej w jednej pozycji zamkniętej i jednej pozycji otwartej. 5. Połączenie zaciskowe według zastrz. 2 albo 3, znamienne tym, że element zaciskowy (6) stanowi kształtka, równoległa do danego pręta kształtowego (P). 6. Połączenie zaciskowe według zastrz. 2 albo 3, znamienne tym, że element zaciskowy (6) ma zaopatrzone w powierzchnię zaciskową żebro (62), w którym znajduje się, biegnący w kierunku wzdłużnej osi (64) elementu zaciskowego (6), podłużny otwór (62a), przez który przechodzi trzpień (51) blokady (5), wkręcany w pręt kształtowy (P). 7. Połączenie zaciskowe według zastrz. 6, znamienne tym, że trzpień (51) jest zaopatrzony w gwint i nakrętkę uchwytową (52) do zaciskania elementu zaciskowego (6). 8. Połączenie zaciskowe według zastrz. 6, znamienne tym, że pomiędzy żebrem (62) i prętem kształtowym (P) znajduje się element dystansowy (PD), za pomocą którego unieruchomiony blokadą (5) element zaciskowy (6) jest ustawiony w przybliżeniu równolegle do pręta kształtowego (P). 9. Połączenie zaciskowe według zastrz. 2 albo 3, znamienne tym, że element zaciskowy (6) jest zaopatrzony w zaciskaną na tyglu poprzecznym (12) lub elemencie wspornikowym powierzchnię dociskową (63), której kształt odpowiada przekrojowi rygla poprzecznego (12). 10. Połączenie zaciskowe według zastrz. 1 albo 2, albo 3, znamienne tym, że pręt kształtowy (P) stanowi prostokątny profil zamknięty, zaś element zaciskowy (6) ma kształt ceownika, którego ramiona (61) przylegają do bocznych ścianek (PS) pręta kształtowego (P).
177 304 3 Przedmiotem wynalazku jest połączenie zaciskowe do montażu rusztowania z prefabrykowanych elementów konstrukcyjnych w postaci prętów kształtowych i rygli poprzecznych lub elementów wspornikowych. Z amerykańskiego zgłoszenia patentowego nr A-2 308 831 znane jest połączenie zaciskowe, na przykład do mocowania poprzecznych żeber na wspornikach, w którym na koniec rury nakręcona jest część zaciskowa, mająca wybranie w kształcie litery U, służące do obsadzenia mocowania rury. Wybranie jako takie jest zamykane przesuwną płytką o regulowanej długości. Brytyjskie zgłoszenie patentowe nr A-l 250 607 dotyczy również odpowiedniego połączenia zaciskowego, przy czym w tym przypadku na końcu, na przykład żebra poprzecznego, są przykręcone lub przyspawane dwie, rozmieszczone w odstępie względem siebie, płyty. Szczelina, znajdująca się w tych płytach i służąca do obsadzenia elementu rusztowania, jest zamykana klinem. Połączenia zaciskowe tego typu są niezbędne w szerokim zakresie, zwłaszcza w budowie rusztowań, aby móc niezawodnie i szybko łączyć ze sobą oraz ponownie rozłączać elementy ramowe, pomosty, wsporniki, rozpory i temu podobne elementy konstrukcyjne, zwłaszcza w przypadku rusztowań, składających się z elementów prefabrykowanych. O ile kształt przestrzenny elementu konstrukcyjnego, przyłączanego w miejscu łączenia w celu utworzenia połączenia zaciskowego, jest w pewnej mierze dowolny i konieczne jest jedynie jego niezawodne zamocowanie, to rygle poprzeczne i elementy wspornikowe mają zawsze stały przekrój, dopasowany do połączenia zaciskowego. Celem wynalazku jest takie ukształtowanie wspomnianych połączeń zaciskowych, aby składały się one z niewielu elementów konstrukcyjnych, były tanie do wykonania i aby można było w nich zrezygnować z zastosowania spoin nośnych, podlegających silnym obciążeniom. Połączenie zaciskowe do montażu rusztowania z prefabrykowanych elementów konstrukcyjnych w postaci prętów kształtowych i rygli poprzecznych lub elementów wspornikowych, z obejmujących rygle poprzeczne lub elementy wspornikowe wybraniem, którego oś symetrii jest ustawiona poprzecznie do wzdłużnej osi prętów kształtowych i które jest zakończone szczeliną otwartą od spodniej strony danego pręta kształtowego, tak że wybranie jest przesuwne po odpowiednim tyglu poprzecznym lub elemencie wspornikowym, przy czym wybranie ma takie wymiary, że pręt kształtowy spoczywa nieprzesuwnie w kierunku swej wzdłużnej osi na tyglu poprzecznym lub elemencie wspornikowym, zaś na końcach prętów kształtowych znajdują się, przesuwne co najmniej częściowo równolegle do wzdłużnej osi danego pręta kształtowego i blokowane elementy zaciskowe, zasłaniające szczelinę danego wybrania w pozycji zamkniętej i blokujące rygiel poprzeczny lub element wspornikowy w tym wybraniu pręta kształtowego, według wynalazku charakteryzuje się tym, że wybrania są umieszczone na końcach prętów kształtowych. Korzystnie co najmniej dwa wybrania, znajdujące się na prętach kształtowych każdego z elementów konstrukcyjnych są zamykalne elementami zaciskowymi. Korzystnie obszar wybrania, spoczywający na tyglu poprzecznym lub elemencie wspornikowym, styka się powierzchniowo z ryglem poprzecznym lub elementem wspornikowym. Korzystnie połączenie zawiera blokadę, unieruchamiającą element zaciskowy względem wybrania co najmniej w jednej pozycji zamkniętej i jednej pozycji otwartej. Korzystnie element zaciskowy stanowi kształtka, równoległa do danego pręta kształtowego. Korzystnie element zaciskowy ma zaopatrzone w powierzchnię zaciskową żebro, w którym znajduje się, biegnący w kierunku wzdłużnej osi elementu zaciskowego, podłużny otwór, przez który przechodzi trzpień blokady, wkręcany w pręt kształtowy. Korzystnie trzpień jest zaopatrzony w gwint i nakrętkę uchwytową do zaciskania elementu zaciskowego. Korzystnie pomiędzy żebrem i prętem kształtowym znajduje się element dystansowy, za pomocą którego unieruchomiony blokadą element zaciskowy jest ustawiony w przybliżeniu równolegle do pręta kształtowego.
4 177 304 Korzystnie element zaciskowy jest zaopatrzony w zaciskaną na tyglu poprzecznym lub elemencie wspornikowym powierzchnię dociskową, której kształt odpowiada przekrojowi rygla poprzecznego. Korzystnie pręt kształtowy stanowi prostokątny profil zamknięty, zaś element zaciskowy ma kształt ceownika, którego ramiona przylegają do bocznych ścianek pręta kształtowego. Takie połączenie zaciskowe wymaga niewielu dodatkowych elementów łączących i pozwala zrezygnować z nośnych połączeń spawanych. Kształtowe połączenie danego elementu konstrukcyjnego z ryglem poprzecznym lub elementem wspornikowym jest przy tym realizowane za pomocą, osiągniętego z użyciem niewielkiej siły, połączenia tarciowego, powstałego w wyniku zaciśnięcia elementu zaciskowego w zadanym położeniu i zapewniającego niezawodność połączenia zaciskowego. Wystarczającą stabilność osiąga się, jeżeli na każdym elemencie konstrukcyjnym co najmniej dwa, znajdujące się na prętach kształtowych, wybrania są zamykalne elementami zaciskowymi. Wybrania we wspornikach pośrednich jednej z poręczy rusztowania mogą wówczas pozostać niezamknięte, jeżeli wraz ze wspornikami poręczy tworzą one stałą, złożoną ze słupów, ramę, zaś wsporniki poręczowe są zaopatrzone w połączenia zaciskowe według wynalazku. Zmniejszenie nacisku powierzchniowego, a co za tym idzie, niebezpieczeństwa występowania odkształceń, osiąga się wówczas, gdy spoczywający na tyglu poprzecznym lub elemencie wspornikowym obszar wybrania styka się powierzchniowo z ryglem poprzecznym lub elementem wspornikowym. Dla zapewnienia niezawodności połączenia wystarczające jest rozwiązanie, w którym blokada elementu zaciskowego umożliwia jego unieruchamianie względem wybrania co najmniej w jednej pozycji zamkniętej i jednej pozycji otwartej. Przy odpowiednim ukształtowaniu blokady możliwe są również dowolne pozycje pośrednie. Zastosowanie elementu zaciskowego w postaci kształtki, równoległej do danego pręta kształtowego i zaopatrzonej w biegnący w kierunku jej wzdłużnej osi, podłużny otwór, przez który przechodzi trzpień blokady, wkręcany w pręt kształtowy, pozwala na łatwe unieruchomienie elementu zaciskowego na elemencie kształtowym na stałe, z możliwością przesuwu w kierunku osiowym oraz w dowolnej pozycji. Szczególnie korzystne jest połączenie zaciskowe, w którym trzpień jest gwintowany, zaś element zaciskowy jest zaciskany za pomocą znajdującej się na trzpieniu nakrętki uchwytowej. Można oczywiście zastosować także inne elementy manipulacyjne, na przykład dźwignię kolankową. W każdym jednak przypadku należy zadbać o równoległość elementu zaciskowego i prętu kształtowego, umieszczając na przykład pomiędzy żebrem i prętem kształtowym element dystansowy, korzystnie w postaci nakrętki, zamocowanej na elemencie zaciskowym lub pręcie kształtowym i jednocześnie służącej do przedłużania gwintu nakrętki dla trzpienia gwintowanego. Jeżeli zaciskana na ryglu poprzecznym lub elemencie wspornikowym, powierzchnia dociskowa elementu zaciskowego odpowiada swym kształtem przekrojowi rygla poprzecznego, wówczas zamocowany przekrój jest dociskany ze wszystkich stron, co zapobiega jego odkształceniom. Za pomocą połączenia zaciskowego według wynalazku można połączyć pomost, biegnącą najczęściej wzdłuż przekątnej rozporę wzdłużną lub poprzeczną, biegnący w kierunku wzdłużnym lub poprzecznym wspornik poręczowy lub wspornik pośredni poręczy lub inny podobny element konstrukcyjny z ryglem poprzecznym lub elementem wspornikowym na słupku. Jeżeli przy tym wspomniane elementy konstrukcyjne mają pręty kształtowe o takim samym przekroju, wówczas dla wszystkich połączeń zaciskowych wystarcza jeden wariant wykonania kilki, użytych do tego celu, elementów konstrukcyjnych oraz wybrania w prętach kształtowych. Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia przewoźne rusztowanie budowlane, zmontowane za pomocą połączeń zaciskowych, fig. 2 do fig. 4 - połączenia zaciskowe z fig. 1, odpowiednio dla detali A, B i C, w powiększeniu, fig. 5 - połączenie zaciskowe z fig. 4, ukazane w bardziej pionowym usta-
177 304 5 wieniu i większym powiększeniu, fig. 6 - obszar słupka, fig. 7 - pomost z fig. 1, ukazany w nieco obróconej pozycji, w widoku perspektywicznym, fig. 8 - połączenie zaciskowe w widoku z przodu, zaś fig. 9 - połączenie zaciskowe w widoku z przodu, zaś fig. 9 - połączenie zaciskowe w widoku D z fig. 8. Na fig. 1 ukazane jest typowe rusztowanie budowlane, zaopatrzone tu w mechanizm jezdny. Składa się ono z kilku, powtarzających się w tego typu rusztowaniach, elementów konstrukcyjnych. Boczne, kilku częściowe elementy ramowe 1 składają się z pionowych słupów 11 i poziomych, łączących słupki 11, rygli poprzecznych 12, które wykorzystuje się tu również jako szczeble drabiny, w związku z czym są one przyspawane w odpowiednio małych odstępach do słupów 11. Rygle poprzeczne 12 nadają się zatem dobrze do łączenia elementu ramowego 1 z pozostałymi elementami konstrukcyjnymi rusztowania. Na słupkach 11 mogą być umieszczone krótkie elementy wspornikowe, zwłaszcza wówczas, gdy połączenia z innymi elementami konstrukcyjnymi mają się znajdować w miejscach, w których nie ma rygli poprzecznych 12, c o ma miejsce na przykład przy łączeniu rozpór poprzecznych. Opisane poniżej przykłady wykonania, oparte w zasadzie na ryglach poprzecznych 12, mają zastosowanie również do tego typu, nie uwzględnionych na rysunku, elementów wspornikowych. Na elementach ramowych 1 zamocowane są dwa poziome pomosty 2, z których górny pomost 2a ma przejście 21, łączone z klapą 22 (fig. 7), i jest ograniczony listwami poprzecznymi 23 oraz listwami wzdłużnymi 24. Poza tym pomost 2a jest zabezpieczony poręczą 3, składającą się ze wsporników poręczowych 31, wsporników pośrednich 32 i łączników 33 (fig. 6). Dolny pomost 2b nie jest zaopatrzony w poręcze 3. Wreszcie rusztowanie zawiera, należące do krzyżulca 4, rozpory wzdłużne 41 i rozpory poprzeczne, które nadają rusztowaniu niezbędną sztywność. Rygle poprzeczne 12 są, podobnie jak słupki 11, wykonane z rur o przekroju kołowym. Można jednak zastosować także inne profile, które łączy się bez problemów za pomocą połączenia zaciskowego według wynalazku, przy czym połączenie zaciskowe ma wówczas nieco odmienny kształt. W przeciwieństwie do tego wszystkie pozostałe elementy konstrukcyjne są zmontowane z prętów kształtowych P, mających prostokątny przekrój zamknięty, co widać zwłaszcza na fig. 4 i 5. Również te pręty kształtowe P mogą mieć inny przekrój. Ma on jednak korzystnie, niezależnie od danego elementu konstrukcyjnego, takie same wymiary, co umożliwia zastosowanie połączeń zaciskowych o jednolitych wymiarach i wymaga użycia jedynie kilku różnych elementów konstrukcyjnych. Obszar połączenia zaciskowego według wynalazku jest widoczny ze szczegółami na fig. 8 i 9. Pręt kształtowy P jest z obu stron zamknięty korkiem S. Wybranie PA znajduje się na końcu PF pręta kształtowego P, przy czym jego oś symetrii PQ jest usytuowana poprzecznie do wzdłużnej osi PL pręta kształtowego, zaś w kierunku wzdłużnej osi 121 (fig. 4) rygla poprzecznego 12 górna część PA1 wybrania PA jest ukształtowana odpowiednio do profilu rygla poprzecznego 12, w związku z czym wybranie PA spoczywa tam powierzchniowo na odpowiednim tyglu poprzecznym 12. Szczelina PA2 otwiera wybranie PA w kierunku spodniej strony PU pręta kształtowego P i ma tak dobrane wymiary, że pręt kształtowy P spoczywa na tyglu poprzecznym 12 tylko z niewielkim luzem w kierunku swej wzdłużnej osi PL. Zukosowania PE ułatwiają zaczepienie rygla poprzecznego 12. Trzpień 51 blokady 5 jest zamocowany na pręcie kształtowym P za pomocą gwintu 51a na stałe, ale z możliwością dokręcania. Przyspawany do pręta kształtowego P element dystansowy PD przedłuża gwint 51a i odpowiada za to, aby element zaciskowy 6 znajdował się tam w takim odstępie względem pręta kształtowego P, żeby był do niego w przybliżeniu równoległy, gdy odpowiedni rygiel poprzeczny 12 znajduje się w wybraniu PA i jest zablokowana elementem zaciskowym 6. Zamocowany na trzpieniu 51 uchwyt 52 ułatwia obsługę elementu zaciskowego. Element zaciskowy 6 ma postać ceownika, którego ramiona 61 przylegają do bocznych ścianek PS odpowiednio pręta kształtowego P, obejmując go z lekkim luzem, natomiast łączące je żebro 62 jest wsparte na elemencie dystansowym PD. W żebrze 62, w kierunku
6 177 304 wzdłużnej osi 64 elementu zaciskowego 6, rozciąga się podłużny otwór 62a (fig. 5), przez który przechodzi trzpień 51 i który czyni element zaciskowy 6 przesuwnym wzdłużnie w określonych granicach. Elementy te są tak ukształtowane, że, jak widać na fig. 8, element zaciskowy 6 jest przesuwany w prawo na tyle, że szczelina PA2 nie jest już zakryta. Przedstawione na fig. 8 położenie elementu zaciskowego 6 odpowiada jego ostatecznemu położeniu w stanie zmontowanym, ukazanym na fig. 4. Element zaciskowy 6 naciska na rygiel poprzeczny 12 powierzchnią dociskową 63 na obu ramionach 61, których kształt jest tak dopasowany do przekroju rygla poprzecznego 12, że zapewnia przyleganie powierzchniowe i niewielkie naciski jednostkowe.
177 304
177 304 Fig. 5 Fig. 7
177 304 Fig. 9 Fig. 8
177 304 Fig. 3 Fig. 4 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 70 egz. Cena 2,00 zł.