(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 (21) N um er zgłoszenia (22) D ata zgłoszenia: (86) D ata i num er zgłoszenia m iędzynarodow ego: , PCT/DK96/00220 (51) IntCl7: B29C 47/90 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (87) D ata i numer publikacji zgłoszenia m iędzynarodowego: , WO96/36475, PCT Gazette nr 51/96 (54) Urządzenie kalibrujące dla rur, zwłaszcza z tworzywa sztucznego (30) Pierwszeństwo: ,DK,0559/95 (73) Uprawniony z patentu: Pedersen Knud Kristian, Skanderborg, DK (43)Zgłoszenie ogłoszono: BUP 07/98 (72) Twórca wynalazku: Knud Kristian Pedersen, Skanderborg, DK (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 01/01 (74) Pełnomocnik: Kowal Elżbieta, POLSERVICE PL B1 (57) 1. Urządzenie kalibruj ące dla rur, zwłaszcza z tworzywa sztucznego, zawiera rdzeń rurowy ukształtowany z szeregu pierścieni, znamienne tym, że pierścienie (16) rdzenia rurowego (14) szczelnie stykają się ze sobą i mają ukształtowane szczeliny (18), usytuowane z przesunięciem w kierunku obwodowym, przy czym rdzeń rurowy (14) w kierunku osiowym, ma zamknięty rurowy kształt, a wzdłuż rdzenia rurowego (14) są usytuowane elementy dociskowe, ułożone w styku z szeregiem pierścieni (16) rdzenia rurowego (14), przy czym elementy dociskowe mają ukształtowany szereg podłużnych zębów (28). FIG.1

2 Urządzenie kalibrujące dla rur, zwłaszcza z tworzywa sztucznego Zastrzeżenia patentowe 1. Urządzenie kalibrujące dla rur, zwłaszcza z tworzywa sztucznego, zawiera rdzeń rurowy ukształtowany z szeregu pierścieni, znamienne tym, że pierścienie (16) rdzenia rurowego (14) szczelnie stykają się ze sobą i mają ukształtowane szczeliny (18), usytuowane z przesunięciem w kierunku obwodowym, przy czym rdzeń rurowy (14) w kierunku osiowym, ma zamknięty rurowy kształt, a wzdłuż rdzenia rurowego (14) są usytuowane elementy dociskowe, ułożone w styku z szeregiem pierścieni (16) rdzenia rurowego (14), przy czym elementy dociskowe mają ukształtowany szereg podłużnych zębów (28). 2. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że elementy dociskowe są klinowymi dociskowymi prętami (20) ułożonymi w parach obok siebie, zaś ich zęby (28) są ukształtowane pochyło i są ułożone w styku ze sobą, przy czym dociskowe pręty (20) są ruchome wzdłużnie względem siebie i są zamocowane pomiędzy pierścieniowymi płytami (8) oraz w styku z pierścieniami (16) rdzenia rurowego (14), zaś pierścieniowe płyty (8) mają ukształtowane szczeliny (22), ułożone promieniowo i w odstępach. 3. Urządzenie według zastrz. 2, znamienne tym, że para dociskowych prętów (20) zawiera dolny i górny pręt (24, 26), przy czym dolny dociskowy pręt (24) jest zamocowany do tylnego kołnierza (4) osiowo, za pomocą części łączącej (36), zaś górny dociskowy pręt (26) jest zamocowany do tulei (10), osiowo, za pośrednictwem pierścienia utrzymującego (34), przy czym tuleja (10) jest połączona z przednim kołnierzem (2) za pomocą połączenia gwintowego. 4. Urządzenie według zastrz. 2, znamienne tym, że dociskowe pręty (20) są ułożone w szczelinach (22) pierścieniowej płyty (8), przy czym pierścieniowe płyty (8) są usytuowane w odstępie wzdłuz rdzenia rurowego (14) i są połączone sztywno z przednim kołnierzem (2) i obwodowymi rozporkami (6). 5. Urządzenie według zastrz. 4, znamienne tym, że obwodowe rozporki (6) są zamocowane na jednym swoim końcu do przedniego kołnierza (2), a na przeciwległym końcu do pierścieniowego obszaru (30) tylnego kołnierza (4). * * * Przedmiotem wynalazku jest urządzenie kalibrujące dla rur, zwłaszcza z tworzywa sztucznego. Tego typu urządzenie jest stosowane do kalibrowania zewnętrznej albo wewnętrznej średnicy korpusu rury z tworzywa sztucznego. Znany jest sposób wytłaczania rur z tworzywa sztucznego, w którym ogrzane tworzywo przeciska się przez dyszę wytłaczającą o średnicy jest nieco większej niż pożądana średnica rury, przy czym średnicę rury kształtuje się w otworze wlotowym urządzenia kalibrującego, do którego dostarcza się rurę o średnicy odpowiadającej średnicy urządzenia kalibrującego. Średnica ta ma wielkość co najmniej równą średnicy wymaganej dla danej rury. Następnie metalową rurę urządzenia kalibrującego chłodzi się zimną wodą, a po zestaleniu się tworzywa sztucznego, ustala się odpowiednią średnicy rury, podczas wysuwania rury z urządzenia kalibrującego. Następnie rurę przemieszcza się do strefy chłodzenia, przy czym rura ma długość większą niż długość metalowej rury urządzenia kalibrującego, po czym rurę kieruje się do stanowiska ciągnienia, w którym kształtuje się rurę do jej ostatecznego kształtu, a następnie rurę przycina się do ustalonej długości. Podczas realizacji tego sposobu zachowana jest tolerancja wymiarów.

3 W praktyce często występuje konieczność dokonania zmiany średnicy rury podczas procesu wytwarzania. W takich przypadkach następuje przerwanie procesu i zamiana rury na inną rurę, o średnicy często różniącej się tylko o jeden albo pół milimetra. Taka wymiana powoduje wstrzymanie produkcji i często zmarnowanie wielu metrów wytwarzanej rury. Z opisu patentowego GB-1,349,436 znane jest urządzenie kalibrujące zawierające wąskie, rozdzielane pierścienie, pomiędzy którymi jest ukształtowana śrubowa szczelina, przy czym pierścień, widziany w kierunku przesuwu rury, jest nieprzerwany, oraz jest ściskany w celu zmniejszenia średnicy, zaś szczelina zwęża się aż do zamknięcia. W opisie patentowym US-A-4,578,025, ujawnione jest urządzenie kalibrujące zawierające szereg, szeroko rozstawionych pierścieni usytuowanych na zewnętrznych końcach elementów lejkowych, przy czym odstępy pomiędzy nimi sprężyście rozszerzają się lub kurczą w sposób kontrolowany. Takie rozwiązania nie mogą być wykorzystywane w przypadku urządzenia kalibrującego zawierającego rurę przewodzącą ciepło/zimno, korzystnie mającą długość stanowiącą wielokrotność jej średnic. Urządzenie kalibrujące dla rur, zwłaszcza z tworzywa sztucznego, według wynalazku, zawierające rdzeń rurowy ukształtowany z szeregu pierścieni, charakteryzuje się tym, że pierścienie rdzenia rurowego szczelnie stykają się ze sobą i mają ukształtowane szczeliny, usytuowane z przesunięciem w kierunku obwodowym, przy czym rdzeń rurowy w kierunku osiowym, ma zamknięty rurowy kształt, a wzdłuż rdzenia rurowego są usytuowane elementy dociskowe, ułożone w styku z szeregiem pierścieni rdzenia rurowego, przy czym elementy dociskowe mają ukształtowany szereg podłużnych zębów. Korzystne jest, gdy elementy dociskowe są klinowymi dociskowymi prętami ułożonymi w parach obok siebie, zaś ich zęby są ukształtowane pochyło i są ułożone w styku ze sobą, przy czym dociskowe pręty są ruchome wzdłużnie względem siebie i są zamocowane pomiędzy pierścieniowymi płytami oraz w styku z pierścieniami rdzenia rurowego, przy czym pierścieniowe płyty mają ukształtowane szczeliny, ułożone promieniowo i z odstępem. Korzystne jest, gdy para dociskowych prętów zawiera górny i dolny pręt, przy czym dolny dociskowy pręt jest zamocowany do tylnego kołnierza osiowo, za pomocą części łączącej. Górny dociskowy pręt jest zamocowany do tulei, osiowo, za pośrednictwem pierścienia utrzymującego, przy czym tuleja jest połączona z przednim kołnierzem za pomocą połączenia gwintowanego. W szczególności dociskowe pręty są ułożone w szczelinach pierścieniowej płyty, przy czym pierścieniowe płyty są usytuowane w odstępie wzdłuż rdzenia rurowego i są połączone sztywno z przednim kołnierzem i obwodowymi rozporkami. Korzystne jest, gdy obwodowe rozporki są zamocowane na jednym swoim końcu do przedniego kołnierza, a na przeciwległym końcu do pierścieniowego obszaru tylnego kołnierza. Zaletą wynalazku jest łatwa i szybka regulacja średnicy wytwarzanej rury. Przy zastosowaniu proponowanych prętowych elementów dociskających, odpowiednio oddalonych od siebie wzdłuż obwodu rdzenia rurowego możliwe jest osiągnięcie odkształcenia pierścieni, jednocześnie utrzymując kołowy kształt pierścieni. Wszystkie przemieszczane elementy prętowe pracują w prosty sposób, wykonując równomierne i równoczesne przemieszczenie. Proponowana konstrukcja pozwala na uzyskanie odpowiedniej średnicy dla wytwarzanej rury. Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia urządzenie kalibrujące w widoku perspektywicznym, zaś fig. 2 jest przekrojem wzdłużnym urządzenia według wynalazku. Przedstawione na fig. 1 urządzenie kalibrujące posiada zewnętrzny, sztywny szkielet, zawierający przedni i tylny kołnierze pierścieniowy 2, 4, oraz szereg rozmieszczonych obwodowo pomiędzy nimi, rozporek 6, do których jest przymocowanych szereg pierścieniowych płyt 8, usytuowanych osiowo. Przedni pierścieniowy kołnierz 2 jest nagwintowany od wewnątrz w celu zapewnienia połączenia z tuleją 10, mającą ukształtowane z zewnątrz wycięcia 12.

4 W części centralnej, urządzenie kalibrujące ma wewnętrzny rdzeń rurowy 14, zawierający szereg, usytuowanych obok siebie wewnętrznych pierścieni 16, z których każdy jest z odpornego na podwyższoną temperaturę i sprężystego materiału, takiego jak mosiądz albo brąz. Każdy pierścień 16 jest wyposażony w szczelinę 18, umożliwiającą ściskanie w celu zmniejszenia średnicy. Rdzeń rurowy 14 jest utrzymywany na miejscu za pomocą elementów dociskowych, którymi są dociskowe pręty 20 usytuowane w promieniowych szczelinach 22, ukształtowanych w pierścieniowych płytach 8. Dociskowe pręty 20 są ułożone w pary i zawierają dolny dociskowy pręt 24, który przylega do zewnętrznych powierzchni wszystkich wewnętrznych pierścieni 16, wzdłuż swojej krawędzi wewnętrznej, oraz górny dociskowy pręt 26, którego krawędź wewnętrzna przylega do zewnętrznych boków promieniowych szczelin 22 ukształtowanych w pierścieniowych płytach 8. Na bokach albo krawędziach zwróconych do siebie górnych i dolnych prętów 24 i 26 są ukształtowane podłużne zęby 28, umożliwiające zmianę promieniowego wymiaru dwóch prętów poprzez wzajemne przemieszczenie osiowe prętów 24, 26. Zęby 28 są ukształtowane pochyło i są ułożone w styku ze sobą. Jak to przedstawiono na fig. 2, rurowy rdzeń 14 jest na jednym końcu zewnętrznym, zamocowany osiowo do pierścieniowego obszaru 30 tylnego kołnierza 4. Drugi koniec rurowego rdzenia 14 jest przymocowany, za wystającymi do wewnątrz częściami końcowymi 32 dolnych prętów 24, które są zamocowane osiowo na ich przeciwległych końcach, do tylnego kołnierza 4, za pomocą pierścienia utrzymującego 35 zamocowanego do. kołnierza 4 i posiadającego wystającą do wewnątrz część łączącą 36. Końce górnych prętów 26 są umieszczone w nagwintowanej tulei 10, korzystnie poprzez proste połączenie przedniego kołnierza 2 i pierścienia utrzymującego 34. Dociskowe pręty 20 są ułożone w szczelinach 22 pierścieniowej płyty 8, przy czym pierścieniowe płyty 8 są usytuowane w odstępach wzdłuż rdzenia rurowego 14 i są połączone sztywno z przednim kołnierzem 2 i obwodowymi rozporkami 6. Obwodowe rozporki 6 są zamocowane na jednym swoim końcu do przedniego kołnierza 2, a na przeciwległym końcu do pierścieniowego obszaru 30 tylnego kołnierza 4. Obracanie tulei 10, powoduje przemieszczenie wzdłużne wszystkich górnych prętów 26, dzięki czemu ich zęby 28 przesuwają się do wewnątrz lub na zewnątrz względem zębów 28 dolnych prętów 24, przy czym pierścienie 16 są ściskane do mniejszej albo większej średnicy. Rurowy rdzeń 14 jest utrzymywany w położeniu centrycznym pod wpływem dociskowych prętów 20 zamocowanych w równych odstępach wzdłuż obwodu rurowego rdzenia 14. Jak przedstawiono na fig. 1 i 2, pojedyncze, wewnętrzne pierścienie 16 rurowego rdzenia 14 są tak usytuowane, że ich poszczególne szczeliny 18 są ustawione naprzemiennie. Rurowy rdzeń 14 jest w pełni zamknięty, a jego średnica jest regulowana w zależności od potrzeb. Jak to przedstawiono na fig. 1 i 2, wewnętrzne pierścienie 16 korzystnie są wyposażone w obwodowe wgłębienia 38, ukształtowane w krawędziach, które umożliwiają bezpośredni kontakt pomiędzy wytłaczaną rurą i doprowadzaną wodą chłodzącą.

5

6 FIG.1 FIG.2 D epartam ent W ydawnictw U P RP. N akład 60 egz. Cena 2,00 zł.