Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
|
|
- Piotr Jabłoński
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Vol. 7/2008 Nr 1(22) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Rola witaminy The role of vitamin in type 1 diabetes mellitus Leszek Szewczyk, Robert Piekarski Klinika Endokrynologii i Neurologii Dziecięcej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie Department of Pediatric Endocrinology and Neurology, Medical University in Lublin Adres do korespondencji: prof. Leszek Szewczyk, Klinika Endokrynologii i Neurologii Dziecięcej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, ul. Chodźki 2, Lublin, l.szewczyk@wp.pl Grant MNiSzW nr N N Słowa kluczowe: cukrzyca typu 1, ochronna rola witaminy Key words: type 1 diabetes mellitus, protective role of vitamin STRESZCZENIE/ABSTRACT W pracy przedstawiono aktualne dane dotyczące roli witaminy. Zwrócono uwagę na wewnątrzkomórkowy mechanizm działania witaminy D oraz immunomodulacyjną rolę wit. w cukrzycy. Poruszono znaczenie witaminy 3 w prewencji cukrzycy typu 1 oraz możliwości ochrony niezniszczonych jeszcze komórek beta w chwili rozpoznania cukrzycy. Endokrynol. Ped., 7/2008;1(22):65-70 We present current data concerning the role of vitamin in type 1 diabetes mellitus. This review provides an overview of the data available on the intracellular mechanisms of vit. action and immunomodulatory effects of vitamin. We discusses possible significance of vitamin in type 1 diabetes mellitus prevention and the possibility of residual pancreatic beta cells protection on the onset of diabetes. Pediatr. Endocrinol., 7/2008;1(22):65-70 Rola witaminy (wit. ) w organizmie człowieka powszechnie kojarzona jest z regulacją gospodarki wapniowo-fosforanowej. Przewlekły niedobór witaminy prowadzi do wystąpienia objawów krzywicy we wczesnym okresie rozwojowym oraz osteomalacji w wieku dojrzałym. Głównym źródłem wit jest produkcja endogenna aktywnej formy witaminy (1,25(OH) 23 ) w wyniku przemian metabolicznych od 7-dehydrocholesterolu przekształcanego w skórze pod wpływem światła słonecznego (UVB) do prowitaminy, która w wątrobie jest metabolizowana do 25OH by ostatecznie w nerkach ulec przekształceniu w związek metabolicznie aktywny 1,25(OH) 23 [1]. Drugim ważnym źródłem wit. zwłaszcza w miesiącach zimowych, kiedy dostępność światła słonecznego jest niewystarczająca jest pożywienie. Tymczasem wyniki ogólnopolskich badań żywieniowych przeprowadzone przez Instytut Żywności i Żywienia pod auspicjami FAO na ogólnej populacji dzieci polskich wskazują, że aż 94,6% dzieci w Polsce spożywa witaminę D w dawce mniejszej od
2 Praca przeglądowa Endokrynol. Ped., 7/2008;1(22):65-70 zalecanej [2]. Podobnie badanie przeprowadzone na populacji dzieci polskich w okresie przedszkolnym potwierdza występowanie przewlekłych niedoborów witaminy D w diecie aż 99% dzieci [3]. Komórkowy mechanizm działania wit. Jedyną metabolicznie czynną formą wit. jest 1,25(OH) 2, która wywiera swoje działanie na liczne komórki po uprzednim związaniu ze swoistym receptorem jądrowym. VDR należy do czynników transkrypcyjnych, reguluje czynność wielu genów [4]. W ostatnich latach poznano lepiej mechanizmy komórkowe regulujące transkrypcję genów stymulowaną połączeniem 1,25(OH) 2 ze swoistym receptorem. Po związaniu liganda z VDR, w obrębie receptora zachodzą zmiany konformacyjne umożliwiające wytworzenie kompleksu z innym czynnikiem transkrypcyjnym RXR (retinoic X receptor). Kompleksy VDR-RXR łączą się ze specyficznymi sekwencjami DNA nazwanymi VDREs (vitamin D response elements) zlokalizowanymi w obrębie promotorów docelowych genów. Następnie dochodzi do uwolnienia białek represorowych (Co-R) z powierzchni VDR umożliwiając tym samym interakcję receptora witaminy z białkami aktywującymi (Co-A). W wyniku tych procesów zachodzą zmiany w konformacji chromatyny umożliwiające związanie VDR z kompleksem transkrypcyjnym polimerazy II RNA (Pol II), ostatecznie zapoczątkowana zostaje transkrypcja genów [5,6]. Immunomodulacyjna rola wit. Odkrycie receptorów dla wit. (VDR- vitamin D receptor) w wielu różnych komórkach potwierdza wcześniejsze przypuszczenie o znacznie szerszym spektrum działania witaminy niż znane oddziaływanie na gospodarkę wapniowo-fosforanową. Szczególnie istotne okazało się odkrycie VDR w komórkach układu odpornościowego (makrofagi, komórki dendrytyczne, aktywowane L T i L B ) [7,8]. Obecnie wiadomo, że wit. wywiera istotne działanie immunomodulacyjne podejmuje się próby prewencji chorób o podłożu autoimmunologicznym oraz regulujące wzrost, dojrzewanie i różnicowanie komórek próby zastosowania w prewencji nowotworów. Badania prowadzone głównie na modelach zwierzęcych wskazują na ochronny wpływ stosowania suplementacji wit. na częstość występowania cukrzycy typu 1, stwardnienia rozsianego, reumatoidalnego zapalenia stawów, choroby Leśniowskiego-Crohna [9,10,11]. Już w 1941 r. Apperley stwierdził, że osoby zamieszkujące stany północne Ameryki wykazują większe ryzyko ujawnienia nowotworu w porównaniu z osobami żyjącymi w stanach południowych Ameryki jak Teras czy Alabama [12]. Podobne obserwacje kliniczne wskazują na istnienie związku między częstością występowania nowotworu oraz chorób o podłożu autoimmunologicznym a poziomem 25(OH) we krwi, długością geograficzną, czasem ekspozycji na światło słoneczne [13,14]. Witamina a cukrzyca typu 1 W ostatnich latach coraz więcej uwagi poświęca się właściwościom immunomodulacyjnym wit. orz roli w prewencji i leczeniu chorób o podłożu autoimmunologicznym m.in. cukrzycy typu 1. Wcześniejsze badania epidemiologiczne wskazują na związek pomiędzy częstością występowania cukrzycy typu 1 a długością geograficzną, wielkością dziennej ekspozycji na światło słoneczne [15]. Porównując wskaźniki zapadalności na cukrzycę typu 1 w poszczególnych krajach (najwyższa częstość występowania w Europie w krajach skandynawskich Finlandia, w Stanach Zjednoczonych północne stany Ameryki) wysunięto przypuszczenie, że niedobory wit mogą odpowiadać za zdecydowanie częstsze występowanie tej jednostki chorobowej w krajach o niskim nasłonecznieniu. W 1999 roku opublikowano wyniki wieloośrodkowego badania EURODIAB wskazujące na protekcyjny wpływ suplementacji wit. w niemowlęctwie poprzez immunomodulacyjny wpływ na sprzyjające i szkodliwe czynniki środowiskowe [16]. W efekcie suplementacja wit. w niemowlęctwie wiąże się ze spadkiem ryzyka wystąpienia cukrzycy typu 1. Dyskutowana jest tylko kwestia stosowanej skutecznej niehyperkalcemicznej dawki. Podobnie duże populacyjne badania pod kierunkiem Stene a wykazały zmniejszenie ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 1 w grupie dzieci które w okresie niemowlęctwa przyjmowały tran [17]. Wyniki pracy Hypponena wskazują nie tylko na pozytywny wpływ stosowanej dawki wit. w niemowlęctwie na częstość występowania cukrzycy w późniejszych latach, lecz również na znacznie częstsze występowanie cukrzycy typu 1 w grupie dzieci z krzywicą [18]. Dwa lata później ukazały się wyniki badania DAISY (The Diabetes Autoimmunity Study In the Young) wykazujące odwrotną korela- 66
3 Leszek Szewczyk i inni Rola witaminy cję między stosowaniem suplementacji preparatami wit. u kobiet w czasie ciąży a późniejszą obecnością autoprzeciwciał u potomków [19]. Wskazuje się zatem na korzystny prewencyjny wpływ wit. na pojawianie się cukrzycy typu 1, na mniejsze ryzyko zachorowania przy przyjmowaniu wit., a większe przy jej niedoborach [20,21,22]. Wg Mathieu i Adorini [23] oraz Valdmana [24] wynika to z hamowania sekrecji przeciwciał przeciw komórkom β, co może przedłużać przetrwanie wysp trzustki. Obok prób prewencji cukrzycy typu 1 trwają intensywne badania skupiające się m. in. na możliwości ochrony niezniszczonych jeszcze komórek beta w chwili rozpoznania cukrzycy. Trwają też prace nad poszukiwaniem możliwości neogenezy wysp trzustki. Badania eksperymentalne Gregori i in. na zwierzętach sugerują możliwość stosowania wit. w leczeniu autoimmunologicznej cukrzycy u ludzi [25]. Nieliczne prace wskazują na korzystną rolę analogów wit. w utrzymaniu aktywności komórek beta u osób ze świeżo rozpoznaną cukrzycą typu 1 [26,27]. Pozzilli i in. stwierdzili niskie stężenie wit. u nastolatków ze świeżo rozpoznaną cukrzycą, wnioskując, że suplementacja wit. byłaby korzystna także w rozpoznanej cukrzycy typu 1 w celu ochrony przed destrukcją resztkowych komórek beta [28]. Wstępne obserwacje własne dotyczące wdrożenia podawania dzieciom ze świeżo rozpoznaną cukrzycą typu 1 preparatów wit., a następnie obserwacji ich zapotrzebowania na insulinę wykazały utrzymywanie się remisji po roku leczenia [29]. Immunomodulacyjna rola wit. Aktywna forma witaminy (1,25(OH) 2 ) wywiera swoje działanie immunomodulacyjne poprzez swoiste receptory jądrowe (VDR). Ostatnio podkreśla się, że ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 1 zależy m.in. od polimorfizmu genu receptora dla wit. [30]. Znane są 4 warianty alleliczne genu VDR: FokI, BsmI, ApaI oraz Taq o potencjalnej roli w klinicznym ujawnieniu cukrzycy. Badania populacji indyjskiej, tajwańskiej oraz niemieckiej wskazują na większe ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 1 u osób z obecnym allelem BsmI [31,32,33]. Badania Bana oceniające polimorfizm VDR w miejscu restrykcyjnym FokI przeprowadzone na populacji japońskiej wykazały natomiast większe ryzyko ujawnienia się cukrzycy przy obecności dodatkowych 3 aminokwasów w regionie N-końcowym FokI [34]. Odkrycie receptorów dla 1α,25(OH) 2 na wielu komórkach układu immunologicznego, w tym na komórkach prezentujących antygen (makrofagi, komórki dendrytyczne), aktywowanych L T i L B powoduje, że oddziaływanie tej witaminy na układ immunologiczny może być wielokierunkowe. Co więcej, dzięki obecności 1α hydroksylazy wit. aktywowane makrofagi oraz komórki dendrytyczne mogą syntetyzować i wydzielać aktywną formę wit., tym samym regulować poziom wit. miejscowo w ognisku zapalnym [1]. Badania eksperymentalne przeprowadzone na modelach zwierzęcych wykazały oddziaływanie wit. na komórki prezentujące antygen, zwłaszcza komórki dendrytyczne, wpływając na hamowanie zdolności prezentacji antygenu, dojrzewanie i różnicowanie komórek dendrytycznych. Zmniejszona ekspresja antygenów HLA kl. II oraz cząstek adhezyjnych (CD80, CD86) niezbędnych do stymulacji LT w połączeniu z hamowaniem syntezy IL12 promuje odpowiedź TH2 [35]. Zmniejszenie sekrecji IL-12 pod wpływem 1α,25(OH) 2 wynika z bezpośredniego oddziaływania witaminy przez VDR na ekspresję czynnika jądrowego κb (NF-κB) [36]. Zaburzenie równowagi Th 1 /Th 2 na korzyść Th1 jest kluczowym elementem w patogenezie cukrzycy typu 1. Produkowane przez populację limfocytów Th 1 cytokiny IFNγ, TNFα,IL-2 odpowiadają za stymulację odpowiedzi komórkowej infiltrację komórek beta wysp trzustki przez różne subpopulacje komórek jak makrofagi, komórki dendrytyczne, limfocyty cytotoksyczne CD8+, prowadząc do destrukcji wysp trzustki i ujawnienia objawowej klinicznie cukrzycy typu 1 [37]. Wydaje się, że wit. D3 może bezpośrednio oddziaływać na różne subpopulacje L T. Wykazano zmniejszoną syntezę IL-2 oraz IFNγ, cytokin odpowiedzialnych za aktywację komórek efektorowych, cytotoksycznych, kluczowych elementów odpowiedzialnych za niszczenie komórek beta. Sekrecja IL-2 ulega hamowaniu w wyniku blokowania formowania kompleksu NFAT (nuclear factor of activated T-cells) przez heterodimery VDR-RXR związane z dystalnym miejscem wiążącym NFAT promotora dla IL-2 [38]. Zmniejszenie sekrecji IFNγprzez wit wynika z wiązania heterodimeru VDR-RXR z VDREs części promotorowej genu kodującego IFNγ[39]. 67
4 Praca przeglądowa Endokrynol. Ped., 7/2008;1(22):65-70 Ostatnie badania wskazują na korzystną regulację funkcji komórek T regulatorowych (Tregs) przez wit. [40]. Dominującą populację wśród tych komórek stanowią L Th +CD25+FOXP3, które ogrywają podstawową rolę w zjawisku tolerancji. Badania pod kierunkiem Gregoriego prowadzone na modelu mysim NOD wykazały zwiększenie odsetka komórek regulatorowych w węzłach chłonnych trzustki po zastosowaniu analogu wit. [25]. Według autorów zwiększenie odsetka tych komórek może wynikać z interakcji z niedojrzałymi komórkami dendrytycznymi o fenotypie supresorowym pod wpływem witaminy D. Podsumowując, istnieje wiele przekonujących dowodów na udział wit. i jej analogów nie tylko w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej, ale również na jej immunomodulacyjne właściwości oraz rolę w prewencji i leczeniu chorób o podłożu autoimmunologicznym m. in. cukrzycy typu 1. PIŚMIENNICTWO/REFERENCES [1] Mathieu C., Gyseman C., Giulietti A., Bonillon R.: Vitamin Witamin and diabetes. Diabetologia, 2005:48, [2] Szponar L. et al.: Badania indywidualnego spożycia żywności I stanu odżywienia w gospodarstwach domowych. Prace Instytutu Żywności i Żywienia, 2003:101. [3] Charzewska J. Weker H.: Ogólnopolskie badanie nad zawartością wapnia i witaminy D w dietach dzieci w wieku 4 lat. Pediatr. Współcz. Gastroenterol. Hepatol. Żywienie Dziecka, 2006:8, [4] Rochel N. et al.: The crystal structure of the nuclear receptor for vitamin D bound to its natural ligand. Mol. Cell., 2000: 5, [5] Christakos S, et al.: Vitamin D target proteins: function and regulation. J. Cell. Biochem., 2003:88, [6] Maestro B., Davila N., Carranza M.C., Calle C.: Identification of a vitamin D response element in the human insulin receptor gene promoter. J. Steroid Biochem. Mol. Biol., 2003:84, [7] Mathieu C. et al.:vitamin D and 1,25-dihydroxyvitamin D(3) as modulators in the immune system. J. Steroid Biochem. Mol. Biol. 2004:89 90, [8] Mathieu C., Adorini L.: The coming of age of 1,25-dihydroxyvitamin D3 analogs as immunomodulatory agents. Trends Mol. Med., 2002:8, [9] Holick M.F.: Vitamin D: importance in the prevention of cancers, type 1 diabetes, heart disease, and osteoporosis. Am. J. Clin. Nutr., 2004:79, [10] Mathieu C., Waer M., Laureys J., Rutgeerts O., Bouillon R.: Prevention of autoimmune diabetes in NOD mice by 1,25 dihydroxyvitamin D3. Diabetologia, 1994: 37, [11] Cantorna M.T., Hayes C.E., DeLuca H.F.: 1,25-Dihydroxyvitamin D3 reversibly blocks the progression of relapsing encephalomyelitis, a model of multiple sclerosis. Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 1996:93, [12] Apperly F.L.: The relation of solar radiation to cancer mortality in North America. Cancer Res., 1941:1, [13] Garland C.F. et al.:. Serum 25-hydroxyvitaminDand colon cancer: eight-year prospective study. Lancet 1989:18, [14] Hanchette C.L., Schwartz G.G.: Geographic patterns of prostate cancer mortality: evidence for a protective effect of ultraviolet radiation. Cancer, 1992:70, [15] Karvonen M., Jantti V., Muntoni S. et al.: Comparison of the seasonal pattern in the clinical onset of IDDM in Finland and Sardinia. Diabetes Care, 1998:21, [16] Eurodiab Substudy 2 Study Group. Vitamin D supplement in early childhood and risk for type 1 diabetes mellitus. Diabetologia, 1999:42, [17] Stene L.C., Joner G.: Use of cod liver oil during the first year of life is associated with lower risk of childhood-onset type 1 diabetes: a large, population-based, case-control study. Am. J. Clin. Nutr., 2003:78, [18] Hypponen E., Laara E., Reunanen A., Jarvelin M.R., Virtanen S.M.: Intake of vitamin D and risk of type 1 diabetes: a birthcohort study. Lancet, 2001:358, [19] Fronczak C.M., Baron A.E., Chase H.P. et al.: In utero dietary exposures and risk of islet autoimmunity in children. Diabetes Care 2003:26, [20] Giuletti A., Gysemans C., Stoffels K. et al.: Vitamin D deficiency in early life accelerates type 1 diabetes in non-obese diabetic mice. Diabetologia, 2004:47, [21] Holick M.F.: The vitamin D epidemic and its health consequences. J. Nutr., 2005:135, [22] Zella J.B., McCary L.C., DeLuca H.F.: Oral administration of 1,25-dihydroxy vitamin completely protects NOD mice from insulin dependent diabetes mellitus. Arch. Biochem. Biophisics, 2003:417, [23] Matieu C., Adorini L.: The coming of age of 1,25-dihydroxyvitamin analogs as immunomodulatory agents. Trends Mol. Med., 2002:8,
5 Leszek Szewczyk i inni Rola witaminy [24] Valdman C.M., Cantorna M.T., DeLuka H.F.: Expression of 1,25-dihydroxy vitamin receptor in the immune system. Arch. Biochem. and Biophysics, 2000:374, [25] Gregori S., Giarratana N., Smiroldo S. et al.: A 1α, 25-Dihydroxyvitamin analog enhances regulatory T-cells and arrests autoimmune diabetes in NOD mice. Diabetes 2002:51, [26] Pozzilli P.O., Crino A., Costantino F. et al.: Vitamin D supplementation in patients with recent onset type 1 diabetes. IM DIAB XI Trial. Diabetes, 2003:52, suppl. 1. A44. [27] Ziegler A.G., Walter M., Koczwara K. et al.: 1,25 Dihydroxy-vitamin for preservation of beta cell function in patients with newly diagnosed type 1 diabetes. Diabetes. Metabolism, 2003:29, [28] Pozzilli P., Manfrini S., Crino A. et al.: Low levels of 25-hydroxyvitamin and 1,25-dihydroxyvitamin in patients with newly diagnosed type 1 diabetes. Horm. Metab. Res., 2005: [29] Szewczyk L., Azab Y., Bury A., Piekarski R.: Does Alfacalcidol prevent pancreatic beta cells from further destruction in children at the early stage of type 1 Diabetes Mellitus? Polish Journal of Environmental Studies 2006:15,5B, [30] Haussler M.R., Whitfield G.K., Haussler C.A. et al;: The nuclear vitamin D receptor: biological and molecular regulatory properties revealed. J. Bone Miner. Res., 1998:13, [31] McDermott M.F. et al.: Allelic variation in the vitamin D receptor influences susceptibility to IDDM in Indian Asians. Diabetologia, 1997:49, [32] Chang T.J. et al.: Vitamin D receptor gene polymorphisms influence susceptibility to type 1 diabetes mellitus in the Taiwanese population. Clin. Endocrinol., 2000:52, [33] Pani M.A. et al.: Vitamin D receptor allele combinations influence genetic susceptibility to the type 1 diabetes in Germans. Diabetes, 2000:49, [34] Ban Y. et al.: Vitamin D receptor initiation codon polymorphism influences genetic susceptibility to type 1 diabetes mellitus in the Japanese population. BMC Med. Genet., 2001:2,7. [35] Angelini F., Del Luca E., Piccinini S. et al.: Altered phenotype and function of dendritic cells in children with type 1 diabetes. Clin Exp Immunol., 2005:42, [36] D Ambrosio D., Cippitelli M., Cocciolo M.G. et al.: Inhibition of IL-12 production by 1,25-dihydroxyvitamin D3. Involvement of NF-kappaB downregulation in transcriptional repression of the p40 gene. J. Clin. Invest. 1998:101, [37] Benoist C. et al.: Cell death mediators in autoimmune diabetes No shortage of suspects. Cell, 1997:89,1-3. [38] Takeuchi A. et al.: Nuclear factor of activated T cells (NFAT) as a molecular target for 1alpha,25-dihydroxyvitamin D3-mediated effects. J. Immunol., 1998: 160, [39] Cippitelli M., Santoni A.: Vitamin D3: a transcriptional modulator of the interferon-gamma gene Eur. J. Immunol., 1998: 28, [40] Maloy K.J., Powrie F.: Regulatory T cells in the control of immune pathology. Nat. Immunol. 2001:2,
Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Szewczyk L i in: Poziom witaminy D3 w relacji do stopnia Szewczyk autoimmunizacji L i inni Aktywność i dysfunkcji opioidowa komórek u dziewcząt beta z w nadczynnością świeżo rozpoznanej i niedoczynnością
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 5/2006 Nr 3(16) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Próba ochrony komórek β po zdiagnozowaniu cukrzycy typu 1 An attempt of pancreatic islet beta-cells prevention after clinical diagnosis
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Szewczyk L. i inni: Stosowanie profilaktycznej dawki Alfakalcidolu niezależnie od Szewczyk wieku dziecka L. i inni podtrzymuje Aktywność opioidowa remisję u dziewcząt dzieci ze z świeżo nadczynnością rozpoznaną
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Myśliwiec M. i inni Ocena poziomu witaminy u dzieci zdrowych i z nowo rozpoznaną cukrzycą typu 1 Vol. 7/2008 Nr 4(25) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ocena poziomu witaminy u dzieci
Bardziej szczegółowoPromotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak
INSTYTUT IMMUNOLOGII I TERAPII DOŚWIADCZALNEJ IM. LUDWIKA HIRSZFELDA WE WROCŁAWIU POLSKA AKADEMIA NAUK mgr Milena Iwaszko Rola polimorfizmu receptorów z rodziny CD94/NKG2 oraz cząsteczki HLA-E w patogenezie
Bardziej szczegółowoCzynniki genetyczne sprzyjające rozwojowi otyłości
Czynniki genetyczne sprzyjające rozwojowi otyłości OTYŁOŚĆ Choroba charakteryzująca się zwiększeniem masy ciała ponad przyjętą normę Wzrost efektywności terapii Czynniki psychologiczne Czynniki środowiskowe
Bardziej szczegółowoPODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz.i): wprowadzenie (komórki, receptory, rozwój odporności nabytej)
PODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz.i): wprowadzenie (komórki, receptory, rozwój odporności nabytej) Nadzieja Drela ndrela@biol.uw.edu.pl Konspekt do wykładu
Bardziej szczegółowostarszych na półkuli zachodniej. Typową cechą choroby jest heterogenny przebieg
STRESZCZENIE Przewlekła białaczka limfocytowa (PBL) jest najczęstszą białaczką ludzi starszych na półkuli zachodniej. Typową cechą choroby jest heterogenny przebieg kliniczny, zróżnicowane rokowanie. Etiologia
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Piekarski R. i inni: Korzystna dynamika zmian subpopulacji komórek dendrytycznych u dzieci z cukrzycą typu 1 w czasie stosowania analogu witaminy D Vol. 11/2012 Nr 4(41) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric
Bardziej szczegółowoNowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht
Nowe terapie w cukrzycy typu 2 Janusz Gumprecht Dziś już nic nie jest takie jak było kiedyś 425 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2017 629 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2045 International
Bardziej szczegółowoDOUSTNA INSULINA w zapobieganiu cukrzycy typu 1 u dziecka 1 NA 250 DZIECI ZACHORUJE CZY TWOJE DZIECKO JEST W GRUPIE RYZYKA? NA CUKRZYCĘ TYPU 1
1 NA 250 DZIECI ZACHORUJE NA CUKRZYCĘ TYPU 1 CZY TWOJE DZIECKO JEST W GRUPIE RYZYKA? POInT (Primary Oral Insulin Trial) DOUSTNA INSULINA w zapobieganiu cukrzycy typu 1 u dziecka Samodzielny Publiczny Dziecięcy
Bardziej szczegółowoNOWOTWORY TRZUSTKI KLUCZOWE DANE, EPIDEMIOLOGIA. Dr n. med. Janusz Meder Prezes Polskiej Unii Onkologii 4 listopada 2014 r.
NOWOTWORY TRZUSTKI KLUCZOWE DANE, EPIDEMIOLOGIA Dr n. med. Janusz Meder Prezes Polskiej Unii Onkologii 4 listopada 2014 r. Najczęstsza postać raka trzustki Gruczolakorak przewodowy trzustki to najczęstsza
Bardziej szczegółowoCHOROBY AUTOIMMUNIZACYJNE
CHOROBY AUTOIMMUNIZACYJNE Autoimmunizacja Odpowiedź immunologiczna skierowana przeciwko własnym antygenom Choroba autoimmunizacyjna Zaburzenie funkcji fizjologicznych organizmu jako konsekwencja autoimmunizacji
Bardziej szczegółowoOsteoporoza w granicznej niewydolności nerek - problem niedoboru witaminy D
Atlanta Osteoporoza w granicznej niewydolności nerek - problem niedoboru witaminy D Jerzy Przedlacki Katedra i Klinika Nefrologii Dializoterapii i Chorób Wewnętrznych, WUM Echa ASBMR 2016 Łódź, 14.01.2017
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2008 Leczenie stwardnienia rozsianego
załącznik nr 16 do zarządzenia Nr 36/2008/DGL Prezesa NFZ z dnia 19 czerwca 2008 r. Nazwa programu: LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO ICD-10 G.35 - stwardnienie rozsiane Dziedzina medycyny: neurologia I.
Bardziej szczegółowoDr hab. Janusz Matuszyk. Ocena rozprawy doktorskiej. Pani mgr Hanny Baurskiej
Dr hab. Janusz Matuszyk INSTYTUT IMMUNOLOGII I TERAPII DOŚWIADCZALNEJ im. Ludwika Hirszfelda P OLSKIEJ A K A D E M I I N AUK Centrum Doskonałości: IMMUNE ul. Rudolfa Weigla 12, 53-114 Wrocław tel. (+48-71)
Bardziej szczegółowoUwarunkowania genetyczne. w cukrzycy
Uwarunkowania genetyczne Kliknij, aby edytować styl wzorca podtytułu w cukrzycy Lek. Sylwia Wenclewska Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Farmakologii Klincznej Kliknij, aby edytować format tekstu
Bardziej szczegółowoCzęść praktyczna: Metody pozyskiwania komórek do badań laboratoryjnych cz. I
Ćwiczenie 1 Część teoretyczna: Budowa i funkcje układu odpornościowego 1. Układ odpornościowy - główne funkcje, typy odpowiedzi immunologicznej, etapy odpowiedzi odpornościowej. 2. Komórki układu immunologicznego.
Bardziej szczegółowoZaburzenie równowagi energetycznej
Otyłość dzieci i młodzieży czy można jej zapobiec? Dr n. med. Andrea Horvath Dr n. med. Piotr Dziechciarz Klinika Pediatrii WUM Zaburzenie równowagi energetycznej wyrażonej nadmiernym odkładaniem tkanki
Bardziej szczegółowoCzy immunoterapia nowotworów ma racjonalne podłoże? Maciej Siedlar
Czy immunoterapia nowotworów ma racjonalne podłoże? Maciej Siedlar Zakład Immunologii Klinicznej Katedra Immunologii Klinicznej i Transplantologii Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, oraz Uniwersytecki
Bardziej szczegółowoEpidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Bardziej szczegółowoTolerancja immunologiczna
Tolerancja immunologiczna autotolerancja, tolerancja na alloantygeny i alergeny dr Katarzyna Bocian Zakład Immunologii kbocian@biol.uw.edu.pl Funkcje układu odpornościowego obrona bakterie alergie wirusy
Bardziej szczegółowoIL-4, IL-10, IL-17) oraz czynników transkrypcyjnych (T-bet, GATA3, E4BP4, RORγt, FoxP3) wyodrębniono subpopulacje: inkt1 (T-bet + IFN-γ + ), inkt2
Streszczenie Mimo dotychczasowych postępów współczesnej terapii, przewlekła białaczka limfocytowa (PBL) nadal pozostaje chorobą nieuleczalną. Kluczem do znalezienia skutecznych rozwiązań terapeutycznych
Bardziej szczegółowoCzy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością?
Jerzy Maksymilian Loba Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością? Definicja
Bardziej szczegółowoZmodyfikowane wg Kadowaki T in.: J Clin Invest. 2006;116(7):1784-92
Magdalena Szopa Związek pomiędzy polimorfizmami w genie adiponektyny a wybranymi wyznacznikami zespołu metabolicznego ROZPRAWA DOKTORSKA Promotor: Prof. zw. dr hab. med. Aldona Dembińska-Kieć Kierownik
Bardziej szczegółowoWpływ alkoholu na ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych
Wpływ alkoholu na ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych Badania epidemiologiczne i eksperymentalne nie budzą wątpliwości spożywanie alkoholu zwiększa ryzyko rozwoju wielu nowotworów złośliwych, zwłaszcza
Bardziej szczegółowoWitamina D znana i nieznana Znaczenie suplementacji witaminą D u niemowląt oraz u kobiet w okresie ciąży i laktacji
Szkolenie 2011 r. Witamina D znana i nieznana Znaczenie suplementacji witaminą D u niemowląt oraz u kobiet w okresie ciąży i laktacji Program 1. Prawdy i mity o witaminie D i krzywicy 2. Nowe spojrzenie
Bardziej szczegółowoPraca oryginalna Endokrynol. Ped : DOI: /EP
Praca oryginalna Endokrynol. Ped. 2017.16.4.61:263-268 DOI: 10.18544/EP-01.16.04.1680 Original Paper Pediatr. Endocrinol. 2017.16.4.61:263-268 Poziom C-peptydu a parametry kliniczne u dzieci z nowo rozpoznaną
Bardziej szczegółowoSUPLEMENTACJA DIETY KORZYŚCI I ZAGROŻENIA W ŚWIETLE BADAŃ EPIDEMIOLOGICZNYCH
SUPLEMENTACJA DIETY KORZYŚCI I ZAGROŻENIA W ŚWIETLE BADAŃ EPIDEMIOLOGICZNYCH dr hab. Barbara Pietruszka, prof. SGGW dr inż. Ewa Sicińska Zakład Podstaw Żywienia Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji
Bardziej szczegółowoLp. tydzień wykłady seminaria ćwiczenia
Lp. tydzień wykłady seminaria ćwiczenia 21.02. Wprowadzeniedozag adnieńzwiązanychzi mmunologią, krótka historiaimmunologii, rozwójukładuimmun ologicznego. 19.02. 20.02. Wprowadzenie do zagadnień z immunologii.
Bardziej szczegółowoLeczenie doustną insuliną w celu prewencji cukrzycy o podłożu autoimmunizacyjnym
Badanie POInT (Primary Oral Insulin Trial) Leczenie doustną insuliną w celu prewencji cukrzycy o podłożu autoimmunizacyjnym Drodzy Rodzice/Opiekunowie Chcemy objąć Państwa dziecko troskliwą, specjalistyczną
Bardziej szczegółowoRola witaminy D w praktyce lekarza rehabilitacji medycznej. dr n. med. Anna Pacholec prof. dr hab. n. med. Krystyna Księżopolska-Orłowska
Rola witaminy D w praktyce lekarza rehabilitacji medycznej dr n. med. Anna Pacholec prof. dr hab. n. med. Krystyna Księżopolska-Orłowska Rehabilitacja medyczna Rehabilitacja medyczna to dziedzina medycyny
Bardziej szczegółowoSkładniki diety a stabilność struktury DNA
Składniki diety a stabilność struktury DNA 1 DNA jedyna makrocząsteczka, której synteza jest ściśle kontrolowana, a powstałe błędy są naprawiane DNA jedyna makrocząsteczka naprawiana in vivo Replikacja
Bardziej szczegółowoGdański Uniwersytet Medyczny Wydział Lekarski. Udział mikrorna w procesie starzenia się ludzkich limfocytów T. Joanna Frąckowiak
Gdański Uniwersytet Medyczny Wydział Lekarski Udział mikrorna w procesie starzenia się ludzkich limfocytów T Joanna Frąckowiak Rozprawa doktorska Praca wykonana w Katedrze i Zakładzie Fizjopatologii Gdańskiego
Bardziej szczegółowoWybrane czynniki genetyczne warunkujące podatność na stwardnienie rozsiane i przebieg choroby
Wybrane czynniki genetyczne warunkujące podatność na stwardnienie rozsiane i przebieg choroby Stwardnienie rozsiane (MS, ang. multiple sclerosis) jest przewlekłą chorobą ośrodkowego układu nerwowego, która
Bardziej szczegółowoSpodziewany efekt kliniczny wpływu wit. K na kość
Rola witaminy K2 w prewencji utraty masy kostnej i ryzyka złamań i w zaburzeniach mikroarchitektury Ewa Sewerynek, Michał Stuss Zakład Zaburzeń Endokrynnych i Metabolizmu Kostnego Uniwersytetu Medycznego
Bardziej szczegółowoEpidemiologia cukrzycy
PRACA POGLĄDOWA ISSN 1640 8497 Andrzej Nowakowski Klinika Endokrynologii Akademii Medycznej w Lublinie Epidemiologia cukrzycy Epidemiology of diabetes Wiek XX, który właśnie się skończył, przyniósł niezwykły
Bardziej szczegółowoTolerancja transplantacyjna. Grażyna Korczak-Kowalska Zakład Immunologii Klinicznej Instytut Transplantologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Tolerancja transplantacyjna Grażyna Korczak-Kowalska Zakład Immunologii Klinicznej Instytut Transplantologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny Darrell J., et al., Transfusion. 2001, 41 : 419-430. Darrell
Bardziej szczegółowoDynamika zachowania się limfocytów Th17 a markery kliniczne cukrzycy. The dynamics of Th17 cells and clinical markers of type 1 diabetes
Praca oryginalna Endokrynol. Ped. 2015.14.1.50.37-42. Original Paper Pediatr. Endocrinol. 2015.14.1.50.37-42. Dynamika zachowania się limfocytów Th17 a markery kliniczne cukrzycy typu 1 The dynamics of
Bardziej szczegółowoOdpowiedź układu immunologicznego na zakażenie wirusami brodawczaka ludzkiego wpływ na kancerogenezę i wyniki leczenia przeciwnowotworowego
Odpowiedź układu immunologicznego na zakażenie wirusami brodawczaka ludzkiego wpływ na kancerogenezę i wyniki leczenia przeciwnowotworowego Beata Biesaga Zakład Radiobiologii Klinicznej, Centrum Onkologii
Bardziej szczegółowoNiedobór witaminy D jako powszechny problem zdrowotny w populacji dzieci
PRACA PoGLĄDOWA Niedobór witaminy D jako powszechny problem zdrowotny w populacji dzieci Vitamin D deficiency as a common health problem in the pediatric population Milena Osińska 1, Eryk Cekała 1, Iwona
Bardziej szczegółowoCHOROBY REUMATYCZNE A OBNIŻENIE GĘSTOŚCI MINERALNEJ KOŚCI
CHOROBY REUMATYCZNE A OBNIŻENIE GĘSTOŚCI MINERALNEJ KOŚCI Katarzyna Pawlak-Buś Katedra i Klinika Reumatologii i Rehabilitacji Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu ECHA ASBMR 2018 WIELOCZYNNIKOWY CHARAKTER
Bardziej szczegółowoGdańsk 10.10.2015 r.
Celiakia- czy nadążamy za zmieniającymi się rekomendacjami Gdańsk 10.10.2015 r. prof. dr hab. n. med. Barbara Kamińska Katedra i Klinika Pediatrii, Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci Gdański
Bardziej szczegółowoCukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych
Bardziej szczegółowoWitaminy rozpuszczalne w tłuszczach
Jaką rolę pełnią witaminy w organizmie? I dlaczego są niezbędnymi składnikami w żywieniu świń? Dowiedz się o roli poszczególnych witamin w żywieniu trzody chlewnej. Witaminy są niezbędne do prawidłowego
Bardziej szczegółowoPersonalizacja leczenia w hematoonkologii dziecięcej
MedTrends 2016 Europejskie Forum Nowoczesnej Ochrony Zdrowia Zabrze, 18-19 marca 2016 r. Personalizacja leczenia w hematoonkologii dziecięcej Prof. dr hab. n. med. Tomasz Szczepański Katedra i Klinika
Bardziej szczegółowoKatarzyna Pawlak-Buś
Katarzyna Pawlak-Buś Klinika Rumatologii i Rehabilitacji Uniwersytetu Medycznego Oddział Reumatologii i Osteoporozy Szpitala im. Józefa Strusia w Poznaniu Canalis at al., N. Engl. J. Med. 2007 Równowaga
Bardziej szczegółowoCHOROBY DEMIELINIZACYJNE I ZWYRODNIENIOWE
CHOROBY DEMIELINIZACYJNE I ZWYRODNIENIOWE Aktualn Neurol 2013, 13 (1), p. 24 30 Magdalena Antczak, Andrzej Głąbiński Received: 03.04.2013 Accepted: 15.04.2013 Published: 30.04.2013 Aktualne poglądy na
Bardziej szczegółowoAlergiczny nieżyt nosa genetyczny stan wiedzy
Alergiczny nieżyt nosa genetyczny stan wiedzy Dr hab. n. med. Aleksandra Szczepankiewicz mgr inż. Wojciech Langwiński Pracownia Badań Komórkowych i Molekularnych Kliniki Pneumonologii, Alergologii Dziecięcej
Bardziej szczegółowoPakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Bardziej szczegółowoPatofizjologia i diagnostyka nietypowo przebiegającej cukrzycy typu 1
Patofizjologia i diagnostyka nietypowo przebiegającej cukrzycy typu 1 Ewelina Szamocka Praca magisterska wykonana w Katedrze Analityki Klinicznej Akademii Medycznej w Gdańsku pod kierunkiem prof. dr hab.
Bardziej szczegółowoCzy Polakom grozi niealkoholowe stłuszczenie wątroby? NAFL (non-alkoholic fatty liver ) Czy można ten fakt lekceważyć?
Czy Polakom grozi niealkoholowe stłuszczenie wątroby? NAFL (non-alkoholic fatty liver ) Czy można ten fakt lekceważyć? Beata Cywińska-Durczak SAPL.PCH.18.10.1754 NAFLD (non-alkoholic fatty liver disease)
Bardziej szczegółowoProf nadzw. dr hab. n. med. Krystian Jażdżewski Kierownik Pracowni Medycyny Genomowej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Prof nadzw. dr hab. n. med. Krystian Jażdżewski Kierownik Pracowni Medycyny Genomowej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Warszawa, dnia 02 czerwca 2014 Ocena całokształtu dorobku naukowego i rozprawy
Bardziej szczegółowoWskaźniki włóknienia nerek
Wskaźniki włóknienia nerek u dzieci z przewlekłą chorobą nerek leczonych zachowawczo Kinga Musiał, Danuta Zwolińska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich
Bardziej szczegółowoREKOMENDACJA NR 1 ZESTAW WITAMIN I MINERAŁÓW DWIE KAPSUŁKI DZIENNIE. Żyj zdrowo i długo bez niedoboru składników odżywczych
ZESTAW WITAMIN I MINERAŁÓW DWIE KAPSUŁKI DZIENNIE Żyj zdrowo i długo bez niedoboru składników odżywczych Niewielu lekarzy jest świadomych, jak często Amerykanie cierpią na niedobór podstawowych składników
Bardziej szczegółowodr hab. prof. AWF Agnieszka Zembroń-Łacny DOPING GENOWY 3 CIEMNA STRONA TERAPII GENOWEJ
dr hab. prof. AWF Agnieszka Zembroń-Łacny DOPING GENOWY 3 CIEMNA STRONA TERAPII GENOWEJ KOMÓRKI SATELITARNE (ang. stem cells) potencjał regeneracyjny mięśni HIPERTROFIA MIĘŚNI University College London,
Bardziej szczegółowoGrzegorz Satała, Tomasz Lenda, Beata Duszyńska, Andrzej J. Bojarski. Instytut Farmakologii Polskiej Akademii Nauk, ul.
Grzegorz Satała, Tomasz Lenda, Beata Duszyńska, Andrzej J. Bojarski Instytut Farmakologii Polskiej Akademii Nauk, ul. Smętna 12, Kraków Plan prezentacji: Cel naukowy Podstawy teoretyczne Przyjęta metodyka
Bardziej szczegółowoWYBRANE SKŁADNIKI POKARMOWE A GENY
WYBRANE SKŁADNIKI POKARMOWE A GENY d r i n ż. Magdalena Górnicka Zakład Oceny Żywienia Katedra Żywienia Człowieka WitaminyA, E i C oraz karotenoidy Selen Flawonoidy AKRYLOAMID Powstaje podczas przetwarzania
Bardziej szczegółowoTRANSKRYPCJA - I etap ekspresji genów
Eksparesja genów TRANSKRYPCJA - I etap ekspresji genów Przepisywanie informacji genetycznej z makrocząsteczki DNA na mniejsze i bardziej funkcjonalne cząsteczki pre-mrna Polimeraza RNA ETAP I Inicjacja
Bardziej szczegółowoWykład 9: HUMAN GENOME PROJECT HUMAN GENOME PROJECT
Wykład 9: Polimorfizm pojedynczego nukleotydu (SNP) odrębność genetyczna, która czyni każdego z nas jednostką unikatową Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Milkiewicz Zakład Biologii Medycznej HUMAN GENOME
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2009 Leczenie stwardnienia rozsianego
Nazwa programu: LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO ICD-10 G.35 - stwardnienie rozsiane Dziedzina medycyny: neurologia Załącznik nr 9 do Zarządzenia Nr 16/2009 Prezesa NFZ z dnia 10 marca 2009 roku I. Cel
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 13/2014 Nr 1(46) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Cukrzyca typu 1 z zachowanym przetrwałym wydzielaniem insuliny opis przypadków Diabetes type 1 with preserved residual secretion
Bardziej szczegółowoTATA box. Enhancery. CGCG ekson intron ekson intron ekson CZĘŚĆ KODUJĄCA GENU TERMINATOR. Elementy regulatorowe
Promotory genu Promotor bliski leży w odległości do 40 pz od miejsca startu transkrypcji, zawiera kasetę TATA. Kaseta TATA to silnie konserwowana sekwencja TATAAAA, występująca w większości promotorów
Bardziej szczegółowoWitamina D w chorobach przewlekłych wieku rozwojowego
Witamina D w chorobach przewlekłych wieku rozwojowego Agnieszka Szlagatys-Sidorkiewicz Klinika Pediatrii, Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci Gdański Uniwersytet Medyczny Witamina D w chorobach
Bardziej szczegółowoImmunologia komórkowa
Immunologia komórkowa ocena immunofenotypu komórek Mariusz Kaczmarek Immunofenotyp Definicja I Charakterystyczny zbiór antygenów stanowiących elementy różnych struktur komórki, związany z jej różnicowaniem,
Bardziej szczegółowoPrzedmowa. Zawartość. 1. Wprowadzenie Kompleksowe podejście do żywienia Koncepcja równowagi (bilansu)
140964 Zawartość Przedmowa 1. Wprowadzenie 1.1. Kompleksowe podejście do żywienia 1.2. Koncepcja równowagi (bilansu) 1.2.1. Model podaży i zapotrzebowania 1.2.2. Przekarmienie 1.2.3. Niedożywienie 1.2.4.
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE Wprowadzenie
STRESZCZENIE Wprowadzenie Cukrzyca to grupa chorób metabolicznych o różnorodnej etiologii, charakteryzujących się przewlekłą hiperglikemią, wynikającą z nieprawidłowego wydzielania i/lub działania insuliny.
Bardziej szczegółowoLeczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości
Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości Dr n. med. Iwona Jakubowska Oddział Diabetologii, Endokrynologii i Chorób Wewnętrznych SP ZOZ Woj,. Szpital Zespolony Im. J. Śniadeckiego w Białymstoku DEFINICJA
Bardziej szczegółowoDostępność terapii z zastosowaniem pomp insulinowych. Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych
Dostępność terapii z zastosowaniem pomp insulinowych Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Konflikt interesów Wykłady i seminaria dla firmy Medtronic.w
Bardziej szczegółowoCzy mamy dowody na pozalipidoweefekty stosowania statyn?
Czy mamy dowody na pozalipidoweefekty stosowania statyn? Zbigniew Gaciong Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny Definicja Plejotropia,
Bardziej szczegółowoFolian IV generacji. Aktywny folian!
Folian IV generacji Aktywny folian! Folian IV generacji KWAS FOLIOWY Suplementy/żywność wzbogacona DHFR UMFA Suplementacja kwasem foliowym może przyczyniać się do gromadzenia nieaktywnego kwasu foliowego
Bardziej szczegółowoDoes vitamin D influence on chronic illnesses development and premature aging?
ARTYKUŁ POGLĄDOWY/REVIEW PAPER Wpłynęło: 27.06.2008 Zaakceptowano: 27.06.2008 Czy witamina D zapobiega przedwczesnemu starzeniu i rozwojowi chorób wieku podeszłego? Does vitamin D influence on chronic
Bardziej szczegółowoRak gruczołu krokowego - znaczący postęp czy niespełnione nadzieje?
Rak gruczołu krokowego - znaczący postęp czy niespełnione nadzieje? Elżbieta Senkus-Konefka Klinika Onkologii i Radioterapii Gdański Uniwersytet Medyczny Gdzie jesteśmy??? http://eco.iarc.fr/eucan Dokąd
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 10/2011 Nr 4(37) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Rola limfocytów Th17 w cukrzycy typu 1 The Role of Th17 Cells in Type 1 Diabetes Robert Piekarski, Leszek Szewczyk Klinika Endokrynologii
Bardziej szczegółowoCo trzeba wiedzieć, rozpoczynając leczenie insuliną?
Co trzeba wiedzieć, rozpoczynając leczenie insuliną? Co trzeba wiedzieć, rozpoczynając leczenie insuliną? Do czego służy insulina? Insulina to hormon białkowy, wytwarzany w komórkach β (beta) trzustki,
Bardziej szczegółowoGeny, a funkcjonowanie organizmu
Geny, a funkcjonowanie organizmu Wprowadzenie do genów letalnych Geny kodują Białka Kwasy rybonukleinowe 1 Geny Występują zwykle w 2 kopiach Kopia pochodząca od matki Kopia pochodząca od ojca Ekspresji
Bardziej szczegółowoDr. habil. Anna Salek International Bio-Consulting 1 Germany
1 2 3 Drożdże są najprostszymi Eukariontami 4 Eucaryota Procaryota 5 6 Informacja genetyczna dla każdej komórki drożdży jest identyczna A zatem każda komórka koduje w DNA wszystkie swoje substancje 7 Przy
Bardziej szczegółowoDiagnostyka zakażeń EBV
Diagnostyka zakażeń EBV Jakie wyróżniamy główne konsekwencje kliniczne zakażenia EBV: 1) Mononukleoza zakaźna 2) Chłoniak Burkitta 3) Potransplantacyjny zespół limfoproliferacyjny Jakie są charakterystyczne
Bardziej szczegółowoChemoprewencja raka jelita grubego u chorych na wrzodziejące zapalenie jelita grubego Dr n med. Piotr Albrecht
Chemoprewencja raka jelita grubego u chorych na wrzodziejące zapalenie jelita grubego Dr n med. Piotr Albrecht Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci WUM Plan wykładu Jelitowe powikłania WZJG Rak
Bardziej szczegółowoNazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI
Załącznik nr 12 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4,
Bardziej szczegółowoTesty DNA umiarkowanie zwiększonego ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe
Grzegorz Kurzawski, Janina Suchy, Cezary Cybulski, Joanna Trubicka, Tadeusz Dębniak, Bohdan Górski, Tomasz Huzarski, Anna Janicka, Jolanta Szymańska-Pasternak, Jan Lubiński Testy DNA umiarkowanie zwiększonego
Bardziej szczegółowoPRACE ORYGINALNE ORIGINAL PAPERS
DOI: https://doi.org/10.25121/pnm.2017.30.12.640 Post N Med 2017; XXX(12): 640-644 PRACE ORYGINALNE ORIGINAL PAPERS Borgis *Małgorzata Godziejewska-Zawada 1, Paulina Surowiec 2 Stężenie 25(OH) Concentration
Bardziej szczegółowoUdary mózgu w przebiegu migotania przedsionków
Udary mózgu w przebiegu migotania przedsionków Dr hab. med. Adam Kobayashi INSTYTUT PSYCHIATRII I NEUROLOGII, WARSZAWA Pacjenci z AF cechują się w pięciokrotnie większym ryzykiem udaru niedokrwiennego
Bardziej szczegółowoLeczenie biologiczne co to znaczy?
Leczenie biologiczne co to znaczy? lek med. Anna Bochenek Centrum Badawcze Współczesnej Terapii C B W T 26 Październik 2006 W oparciu o materiały źródłowe edukacyjnego Grantu, prezentowanego na DDW 2006
Bardziej szczegółowodeesis.com.pl D3 Witamina słońca Dr. Jacobs D3 Witamina słońca suplement diety dla odporności, zębów i kości produkt odpowiedni dla wegetarian
Informacje o produkcie D3 Witamina słońca Dr. Jacobs Cena : 39.00 zł Stan magazynowy : bardzo wysoki Średnia ocena : brak recenzji Utworzono 18-09-2016 D3 Witamina słońca suplement diety dla odporności,
Bardziej szczegółowoROLA SUPLEMENTACJI W UZUPEŁNIANIU NIEDOBORÓW WITAMIN I SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W DIECIE POLAKÓW, OBJĘTYCH BADANIEM WOBASZ**
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLI, 28, 3, str. 34 Elżbieta Sygnowska, Anna Waśkiewicz* ROLA SUPLEMENTACJI W UZUPEŁNIANIU NIEDOBORÓW WITAMIN I SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W DIECIE POLAKÓW, OBJĘTYCH BADANIEM WOBASZ**
Bardziej szczegółowoWyklady IIIL 2016/ :00-16:30 środa Wprowadzenie do immunologii Prof. dr hab. med. ML Kowalski
III rok Wydział Lekarski Immunologia ogólna z podstawami immunologii klinicznej i alergologii rok akademicki 2016/17 PROGRAM WYKŁADÓW Nr data godzina dzień tygodnia Wyklady IIIL 2016/2017 tytuł Wykladowca
Bardziej szczegółowoFetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W
Bardziej szczegółowoEPIDEMIOLOGIA. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne
EPIDEMIOLOGIA NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH EPIDEMIOLOGIA prof. dr hab. med. Jan Kornafel Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM we Wrocławiu Mierniki epidemiologiczne Mierniki epidemiologiczne
Bardziej szczegółowoBioMarine - czyli jak skutecznie walczyć z infekcjami wirusowymi, bakteryjnymi i grzybiczymi?
BioMarine - czyli jak skutecznie walczyć z infekcjami wirusowymi, bakteryjnymi i grzybiczymi? Jak powstają infekcje? Większość infekcji rozwija się głównie z powodu osłabionych mechanizmów obronnych i
Bardziej szczegółowoRola przeciwciał neutralizujących w terapiach SM (ciągle dyskutowana) Konrad Rejdak
Rola przeciwciał neutralizujących w terapiach SM (ciągle dyskutowana) Konrad Rejdak Katedra i Klinika Neurologii Uniwersytet Medyczny w Lublinie Immunogeniczność preparatów biologicznych Rossman, 2004
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoNUTRIGENOMIKA na co mają geny apetyt. Ewa Róg - Zielińska
NUTRIGENOMIKA na co mają geny apetyt Ewa Róg - Zielińska NUTRIGENOMIKA badanie zależności między żywieniem a odpowiedzią organizmu na poziomie ekspresji genów dieta ma wpływ na każdy etap ekspresji - na
Bardziej szczegółowoAlergia pokarmowa rola czynników genetycznych i środowiskowych
Alergia pokarmowa rola czynników genetycznych i środowiskowych Dr hab. n. med. Aleksandra Szczepankiewicz Pracownia Badań Komórkowych i Molekularnych Kliniki Pneumonologii, Alergologii Dziecięcej i Immunologii
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2012 Leczenie stwardnienia rozsianego
Załącznik nr 15 do zarządzenia nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ Załącznik nr 6 do zarządzenia nr 10/2012/DGL Prezesa NFZ z dnia 15 lutego 2012 r. Nazwa programu: LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO ICD-10 G.35
Bardziej szczegółowoDariusz Włodarek. Katedra Dietetyki Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, SGGW w Warszawie
Witamina D a depresja Dariusz Włodarek Katedra Dietetyki Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, SGGW w Warszawie Już w pierwszej połowie XIX wieku polski lekarz Jędrzej Śniadecki (1768 1838) stwierdzał,
Bardziej szczegółowoWELLMUNE. (składnik IMMUNOSTART) BADANIA KLINICZNE
WELLMUNE (składnik IMMUNOSTART) BADANIA KLINICZNE KLINICZNE #1 Grupa otrzymująca 250mg Beta-Glukanów w formie płynnej Wellmune w stosunku do grupy placebo odznaczała się: 45% mniejszymi objawami zapalenia
Bardziej szczegółowoPODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz. III): Aktywacja i funkcje efektorowe limfocytów B
PODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz. III): Aktywacja i funkcje efektorowe limfocytów B Nadzieja Drela ndrela@biol.uw.edu.pl Konspekt wykładu Rozpoznanie antygenu
Bardziej szczegółowo