Prawa i bezprawia wobec ucznia i jego rodziny.

Transkrypt

1 14. o Kongres Łódzkiego Towarzystwa Pedagogicznego Prawa i bezprawia wobec ucznia i jego rodziny. Dr Teresa Wejner Jaworska 20 listopada 1989 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ uchwaliło Konwencję o Prawach Dziecka. która nazywana jest Światową Konstytucją Praw Dziecka Konwencja jest aktem prawa międzynarodowego. dziecko jest samodzielnym podmiotem; ze względu na swoją niedojrzałość psychiczną i fizyczną wymaga szczególnej opieki i ochrony prawnej, dziecko jako istota ludzka wymaga poszanowania jego tożsamości, godności i prywatności, rodzina jest najlepszym środowiskiem wychowania dziecka, państwo ma wspierać rodzinę a nie wyręczać ją w jej funkcjach. Polska Podstawowym źródłem dla kształtowania przepisów prawa dotyczących ochrony dziecka i jego praw jest Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Konkretyzacja ogólnych postanowień Konstytucji dotyczących praw dziecka zawarta jest w wielu aktach ustawodawczych. Do najważniejszych należą: Kodeks Cywilny, Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy, Kodeks Karny, Kodeks Pracy oraz Ustawa o Systemie Oświaty. Polska ratyfikowała Konwencję Praw Dziecka 7 lipca 1991 r. Potwierdzeniem podmiotowego traktowania dziecka jest Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 1997 r., której postanowienia zapewniają ochronę jego praw. Prawa dziecka wynikają z praw człowieka są niezbywalne nienaruszalne są naturalne i niepodzielne Państwu przypisuje się rolę instytucji, której zadaniem jest ochrona tych praw. Poszanowanie praw człowieka i godności ludzkiej jest uznawane za podstawę sprawiedliwości i pokoju na świecie. 1

2 Wszystkie przyjęte w Polsce rozwiązania prawne w sposób naturalny podkreślają prawo dziecka do szczególnej ochrony w ramach trzech podstawowych kryteriów: Każde dziecko ochrony pomocy uczestnictwa zgodnie z Konwencją o Prawach Dziecka posiada niezbywalne prawa i wolności przysługujące mu z uwagi, że jest dzieckiem oraz ogólne prawa człowieka i obywatela. Każde dziecko ma prawo do: 1. życia i ochrony zdrowia 2. wychowywania w rodzinie 3. adopcji 4. godziwych warunków socjalnych 5. ochrony przed wyzyskiem i poniżającym traktowaniem 6. do nauki 7. wszechstronnego rozwoju osobowości, swobody wyznania, światopoglądu 8. dostępu do informacji Prawo do życia i ochrony zdrowia Konstytucja w artykule 68 ustęp 3 nakłada na państwo obowiązek zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciomnajwyższego poziomu zdrowia i udogodnień w zakresie leczenia chorób oraz rehabilitacji zdrowotnej. Obecnie połowa dzieci w wieku szkolnym nie jest w ogóle badana przez specjalistów, w tym lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. likwidacja gabinetów lekarskich w szkołach szczepienia i badania kontrolne dostęp do lekarzy, w tym stomatologów badania specjalistyczne nie wszystkich rodziców stać na opłacenie prywatnych wizyt rehabilitacja Prawo do wychowania w rodzinie 2

3 Prawo do wychowania w rodzinie Dziecko nie może być izolowane od własnego środowiska rodzinnego Rodzina jest naturalną i podstawową komórką społeczną oraz niezastąpionym środowiskiem rozwoju dziecka.» Konwencji o Prawach Dziecka, art. 5, 9 i 18. W świetle Konwencji prawa dziecka do rozwoju gwarantowane są poprzez: obowiązek rodziców wychowania dziecka i wypełniania podstawowych funkcji rodziny obowiązek państwa do tworzenia systemu wspierania rodziny. Konwencja kładzie szczególny nacisk na uszanowanie prymatu rodziców w sprawowaniu pieczy i wychowaniu dzieci Państwa-Strony powinny respektować odpowiedzialność, prawa i obowiązki rodziców (art. 5), w tym prawo dziecka do wychowania przez rodziców (art. 7 i 18). Prawo do godziwych warunków socjalnych w tym do wypoczynku i czasu wolnego (zorganizowane sposoby spędzania wolnego czasu, zajęcia pozalekcyjne). W myśl zasady pomocniczości, obowiązkiem państwa jest wspieranie rodzin w realizacji ich zadań (art. 18 ust. 2).. Prawo do ochrony przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem, demoralizacją, zaniedbaniem oraz innym złym traktowaniem W Polsce zabronione jest stosowanie kar cielesnych. Ani opiekun, ani wychowawca dziecka nie mają prawa dyscyplinować dziecka, używając metod poniżających lub naruszających jego nietykalność cielesną. art. 40 Konstytucji 14-letni Mateusza Policja, która miała zabrać z domu 14-latka z zespołem na ADHD do ośrodka wychowawczego, przyjechała po niego wcześnie rano i wyprowadziła skutego kajdankami. 3

4 Prawem ze strony społeczeństwa wobec dziecka jest dawanie mu wsparcia. Szczególnie ważnym elementem w świecie dzieci - świadków jest dbałość o unikanie wtórnej wiktymizacji. -miejsca służące bezpiecznemu przesłuchaniu dzieci, -odbywają się szkolenia mające ukazać kruchość zarówno psychiki dziecka, jak i materiału dowodowego w postaci pierwszych jego zeznań. Każde dziecko ma prawo do nauki Art. 70 Konstytucji RP i art. 1 pkt 1 Ustawy o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, ze zmianami) Ma prawo do pobierania nauki we wszystkich typach szkół zgodnie z indywidualnymi predyspozycjami, potrzebami rozwojowymi oraz edukacyjnymi Art.1 pkt 5 Ustawy o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, ze zmianami) Realizacja prawa do nauki. łączy się przede wszystkim z szeroko rozumianą pracą szkół i placówek w których powinno być zapenione: wsparcie, poszanowanie podmiotowości i godności ucznia, możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej bezpieczeństwo i opieka. Prawo do wczesnego wspierania rozwoju Ważne jest aby problemy dziecka zauważyć jak najszybciej i podjąć wspólne działania nakierowane na pomoc. Wczesna diagnoza W specjalistycznych ośrodkach kompleksowy, skoordynowany, wielospecjalistyczny program rehabilitacyjny wspieranie rodzin 4

5 Zamiast wczesnego wspierania zdarza się wczesne zaniedbanie i defaworyzacja dziecka wymagającego wyrównywania szans edukacyjnych Prawo do nauczania indywidualnego na terenie szkoły Rozporządzenie w sprawie orzekania o potrzebie kształcenia specjalnego lub indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży oraz szczególnych zasad kierowania do kształcenia specjalnego lub indywidualnego nauczania Kontakt z rówieśnikami zapewnia dziecku właściwy rozwój : Doświadczanie: własne kontakty i działania obserwacja innych ludzi Refleksja: własne oceny i opinie przemyślenia Przekaz społeczny: wiedza od innych ludzi wiedza ze źródeł pisanych i mediów W dalszym ciągu zdarzają się przypadki, że pomija to prawo i skazuje dziecko wymagające nauczania indywidualnego na izolację od rówieśników Prawo do odroczenia obowiązku szkolnego Art. 14 ust. 1a Ustawy o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, ze zmianami) - w przypadku niepełnosprawności do końca roku szkolnego, w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 8 lat Odroczenie obowiązku ma sens, gdy zapewniamy intensywną pracę w kierunku wzmocnionej stymulacji rozwojowej. 5

6 Prawo do korzystania z opieki i pomocy psychologiczno-pedagogicznej Rozporządzenie MEN w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach gwarantuje pomoc psychologicznopedagogiczną w przedszkolach w szkołach w placówkach Pomoc psychologiczno-pedagogiczna powinna być oparta o równowagę: wymagania ograniczenia posiadane kompetencje wsparcie Sytuacje ryzyka dla ucznia z problemami edukacyjnymi: Nadmiar obciążeń + niedostatek wsparcia ograniczenia Kompetencje ucznia Obniżanie wymagań + nadmiar wsparcia ograniczenia Kompetencje ucznia Algorytm finansowy i nieobligatoryjny charakter zajęć powodują, że zajęcia terapeutyczne nie są realizowane w wystarczających liczbach godzin, a w szkołach ponad gimnazjalnych są rzadkoscią Prawo do zwolnienia z nauki drugiego języka obcego, w przypadku gdy ma ono wadę słuchu lub głęboką dysleksję 9 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 września 2004 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych (Dz. U. nr 199, poz. 2046, ze zmianami) Prawo to jest mało znane i rzadko realizowane 6

7 Prawo dostosowania wymagań edukacyjnych Rozeznania i - to nie przywileje wsparcia wymaga Rozporządzenie MEN w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych /z późniejszymi poprawkami/- 6 nakłada obowiązek na. nauczyciela dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb i możliwości ucznia. 34 określa zasady dostosowania wymagań egzaminacyjnych dla uczniów. sytuacja uczniów w rodzinach bez zabezpieczenia socjalnego, patologicznych, emigracyjnych oraz w środowisku wiejskim. Ważne jest budowanie systemu wspierającego ucznia i jego rodzinę w środowisku lokalnym wizytatorzy kuratorium oświaty władze samorządowe RODZINA przedszkole szkoła: placówki służby zdrowia m.in. poradnie, placówki rehabilitacyjne ośrodki metodyczne dziecko pomoc społeczna Organizacje pozarządowe media lokalne poradnia psychologicznopedagogiczna i specjalistyczna Dziękuję za uwagę! 7