NUMERICAL VERIFICATION OF ICING HYPOTHESES OF THE INLET OF AIRCRAFT TURBINE ENGINE TW2-117A

Transkrypt

1 Journal of KONES Powertrain and Transport, Vol.14, No NUMERICAL VERIFICATION OF ICING HYPOTHESES OF THE INLET OF AIRCRAFT TURBINE ENGINE TW2-117A Andrzej J. Panas, Tomasz Fafiski, Micha Frant, Ryszard Chachurski Military University of Technology Faculty of Mechatronics Gen. Sylwestra Kaliskiego 2, Warszawa, Poland tel , fax: Andrzej.Panas@wat.edu.pl, Tomasz.Fafinski@gmail.com Michal.Frant@wat.edu.pl, Ryszard.Chachurski@wat.edu.pl Abstract Numerical analysis of the inlet flow of aircraft turbine powerplant has been performed. The analysis has been focused on thermal conditions in view of the expected inlet icing phenomena. A commercial CFD Fluent package has been utilized in developing the model and solving the stated problem. The modelled system was a TW2-117A engine inlet of Mi-8P helicopter. Calculations of 2-D axisymmetric compressible viscous flow have been conducted. The modelled medium has been assumed of the air thermophysical properties. At the present stage effects the moist content and two-phase flow have been neglected. The calculations complemented results of previous theoretical analyses and experimental measurements with images of the temperature and the flow velocity distribution. The maximum temperature drop has been estimated to be at last -4 K close to the external inlet wall and about -5 K close to the central body. The boundary layer parameters have been identified applying several standard models of turbulence. The qualitative image of icing flow conditions has been verified and confirmed. Keywords: aerospace technology, turbine power plants, TW2-117A turbine power plant, turbine engine inlet icing, numerical fluid dynamics NUMERYCZNA WERYFIKACJA HIPOTEZ OBLODZENIOWYCH WLOTU LOTNICZEGO SILNIKA TURBINOWEGO TW2-117A Streszczenie Praca dotyczy analizy numerycznej termicznych warunków przepywu powietrza we wlocie lotniczego silnika turbinowego. Do analizy wykorzystano pakiet numerycznych oblicze przepywowych FLUENT. Modelowano ciliwy przepyw powietrza we wlocie silnika TW2-117A migowca Mi-8P. Obliczenia wykonano w wariancie dwuwymiarowym osiowosymetrycznym dla zaoonych charakterystycznych warunków brzegowych przepywu. Kontekst analizy stanowiy zjawiska oblodzeniowe uwzgldnione gównie w warunkach termicznych i w opisie waciwoci modelowanego medium powietrza. Ze wzgldu na skupienie uwagi na zagadnieniach zmian temperatury uwarunkowanych kinetyk przepywu pominito w obecnym etapie pracy zjawiska zwizane z efektami przepywu dwufazowego, uwzgldniono natomiast lepko powietrza. Wyniki oblicze, w tym rezultaty otrzymane dla rónych modeli turbulencji, porównano z rezultatami wczeniej przeprowadzonej analizy teoretycznej i wynikami pomiarów zmian temperatury w trakcie prób silnika na hamowni. Uzyskano potwierdzenie hipotez oblodzeniowych oraz potwierdzono poprawno zastosowanych procedur bada dowiadczalnych. Analiza wyników oblicze numerycznych pozwolia na odtworzenie obrazu przestrzennego pól parametrów przepywu. Maksymalny spadek temperatury w pobliu cianek zewntrznych kanau okrelono jako nie mniejszy od 4 K, a w pobliu ciaa centralnego 5 K. Porównujc wyniki oblicze z wykorzystaniem kilku modeli turbulencji zidentyfikowano równie parametry warstwy przycienne. Sowa kluczowe: eksploatacja statków powietrznych, silniki turbinowe, silnik TW2-117A, oblodzenie statków powietrznych, obliczenia numeryczne CFD

2 A. J. Panas, T. Fafiski, M. Frant, R. Chachurski 1. Wprowadzenie Problemy z lotami statków powietrznych w warunkach wilgotnej, przechodzonej atmosfery, czyli warunkach sprzyjajcych osadzaniu si lodu, sprawiy, e w oblodzeniu dostrzeono jedno z gównych róde zagroenia bezpieczestwa eksploatacji lotniczych systemów technicznych. Zagroenie to implikuje potrzeb prowadzenia bada procesów oblodzeniowych. W niniejszym przypadku przedstawiono wyniki oblicze numerycznych wykonanych za pomoc pakietu FLUENT dla danych problemu analizowanego w ramach ekspertyzy wykonanej w styczniu 2004 w Instytucie Techniki Lotniczej WAT. Analiz przeprowadzono w kontekcie moliwoci wystpienia oblodzenia poszczególnych elementów konstrukcyjnych silnika TW2117A dla zadanych parametrów atmosfery. W ramach ekspertyzy wyznaczono teoretyczne parametry przepywu [1, 2] oraz wykonano pomiary zmian temperatury na obiekcie rzeczywistym [3]. Do oblicze teoretycznych zastosowano jako optymalny model jednowymiarowy, z uproszczeniami dotyczcymi odwracalnego charakteru zachodzcych zjawisk i braku doprowadzania pracy z zewntrz. Zastosowanie uproszczonych zalenoci doprowadzio do uzyskania wiarygodnej informacji tylko o skali zmiennoci parametrów termodynamicznych powietrza we wlotach silników i wentylatora migowca (por. Rys.1). a Rys. 1. Schemat modelowanego ukadu wlotowego zespou napdowego migowca Mi-8: a z zaznaczeniem obliczeniowych temperatur w przekrojach charakterystycznych [1] i wskazaniem obszaru modelowania (ramka); b oznaczenia przekrojów obliczeniowych a zarazem przekrojów, w których dokonano pomiarów temperatury w badaniach opisanych w pracy [3] Fig. 1. Schematic diagram of the modelled Mi-8 helicopter air intake system: a with specification of the estimated characteristic temperatures [1]and indication of the modelled region (frame); b cross-sections selected for experimental investigations described in [3] Tab. 1. Porównanie obliczonych [1] i zmierzonych dla nominalnego zakresu pracy silnika [3] zmian temperatury dla przekrojów kontrolnych 2-2 oraz 3-3 (por. Rys. 1.b) Tab. 1. Comparison of the estimated [1] and measured [3] temperature changes at control cross-section 2-2 and 3-3 (see Fig. 1.b) Przekrój Obliczenia (przepyw paski) T [K] dla w = 0 [ms -1 ] Pomiar Pomiar Pomiar chwilowa chwilowa chwilowa rednia rednia rednia maks. maks. maks ,11-1,12-1,7-3,08-3,5-1,13-1, ,31-2,99-3,5-5,06-5,5-2,47-3,3 Ze wzgldu na rzeczywist niejednorodno pól fizycznych trudno natomiast stwierdzi, czy wartoci rednich spadków temperatury s przeszacowane i o ile. Podobny problem dotyczy interpretacji wyników bada dowiadczalnych przy punktowym pomiarze zmian temperatury b 504

3 Numerical Verification of Icing Hypotheses of the Inlet of Aircraft Turbine Engine TW2-117A w pobliu cianki kanau. W obydwu zatem wypadkach istnieje potrzeba bada weryfikacyjnych uwzgldniajcych przynajmniej niejednorodno pól przepywu w paszczynie przekroju kontrolnego. Przedmiotem niniejszego opracowania s obliczenia numeryczne z modelowaniem dwuwymiarowym o takim wanie charakterze. 2. Cel, zakres i metodyka modelowania numerycznego Celem oblicze numerycznych byo zweryfikowanie hipotez dotyczcych charakteru oszacowanych i zmierzonych wartoci spadków temperatury w kanale dolotowym silnika TW2117A (Tab. 1). Zmiany temperatury strugi powietrza zasilajcego s w gównej mierze uwarunkowane zjawiskami kinetycznymi ruchem pynu. Zjawiska dyssypacji, w szczególnoci tarcia wewntrznego, w omawianym przypadku naley uzna za drugorzdne. W analizie weryfikacyjnej pomin ich jednak nie mona. Weryfikowane hipotezy sprowadzaj si do stwierdzenia, e wyznaczone teoretycznie wartoci spadku temperatury w jednowymiarowym modelu przepywu paskiego odwracalnego stanowi oszacowanie górne (jako maksymalna warto bezwzgldna zmiany temperatury), natomiast wartoci zmierzone to oszacowanie dolne. Uzasadnieniem dla oszacowania górnego jest pominicie zjawisk tarcia wewntrznego i zjawisk wymiany ciepa (zaoenie przepywu izentropowego). W przypadku bada dowiadczalnych nie uwzgldniono zjawisk transportu ciepa od czujnika do cianki kanau, zjawiska ogrzewania kinetycznego czujnika oraz faktu pozostawania czujnika w strefie warstwy przyciennej (por. [3]). Naley w tym miejscu poda informacj, e w dowiadczeniach wykorzystano termoelementy paszczowe o rednicy paszcza 0,5 mm o kocówkach pomiarowych umieszczonych w odlegoci ok. 5 mm od cianki kanau. Rys. 2. Obliczeniowy rozkad temperatury dla przypadku przepywu laminarnego (na rysunku zaznaczono przekroje i punkty charakterystyczne) Fig. 2. The calculated temperature distribution for the reference laminar flow model with indicated characteristic points and cross-sections Tab. 2. Zaoone parametry obliczeniowe modelu numerycznego Tab. 2. The assumed infinity (reference) flow temperature and expected flow velocity at the cross-section 3-3 Odniesieniowa temperatura spoczynkowa rednia prdko przepywu dla przekroju [K] 120 [ms - 1] Komentujc hipotezy trzeba stwierdzi, i w obydwu omawianych przypadkach podstawowym zagroeniem ich wiarygodnoci jest wielowymiarowy charakter rzeczywistego przepywu. Obliczenia numeryczne powinny byy obj swoim zakresem okrelenie pól temperatury 505

4 A. J. Panas, T. Fafiski, M. Frant, R. Chachurski i prdkoci z moliwoci ledzenia ich rozkadu w co najmniej dwóch wymiarach. Konieczne byo równie okrelenie orientacyjnych parametrów warstwy przyciennej, a to oznacza potrzeb odniesienia si do problemu modelowania turbulencji. Za zbdne uznano badanie zmian wielkoci fizycznych w czasie, co oznacza moliwo ograniczenia si do modeli stacjonarnych. W modelowanym kanale dolotowym rozwaano przepyw pynu o waciwociach powietrza suchego. Na obecnym etapie prac pominito zatem efekty zwizane z rzeczywistym charakterem przepywu wielofazowego, w tym przemiany fazowe wody. Tylko czciowo daje si to uzasadni stosunkowo ma zawartoci wody w powietrzu wilgotnym (maym udziaem masowym pary w powietrzu wilgotnym przy niskich temperaturach i stosunkowo ma wodnoci powietrza atmosferycznego por. [2]). Waniejsze jest sygnalizowane wczeniej skupienie uwagi na problemie wychadzania kinetycznego strugi powietrza zasysanego przez silnik jako zjawiska ksztatujcego warunki procesów oblodzeniowych. Modelowano wic przepyw jednofazowy czynnika ciliwego lepkiego. Model by modelem dwuwymiarowym, osiowosymetrycznym. Obliczenia bazowe wykonano dla przepywu laminarnego. Pozostae obliczenia przeprowadzono z wykorzystaniem rónych modeli turbulencji, a mianowicie [5]: - modelu Spalarta-Allmarasa, - standardowego modelu k, - modelu k RNG (grupy renormalizacji), - tzw. Realizowalnego 1 modelu k, - standardowego modelu k, - modelu k SST (napre stycznych). Moliwo wykonania tak szeroko zakrojonych oblicze porównawczych wynika z faktu uproszcze geometrii modelowanego obiektu narzuconych wczeniej podanymi zaoeniami. Przeprowadzenie oblicze wymagao doboru odpowiedniej siatki obliczeniowej i waciwego przyjcia warunków brzegowych. Zastosowano siatk elementów czworoktnych z podziaem na podobszary, w których elementy zagszczano stosownie do spodziewanych zmian parametrów przepywu. Zagszczenia dokonano równie w pobliu osi symetrii ukadu. Siatk przetestowano w obliczeniach wstpnych. Jeeli chodzi o warunki brzegowe przepywu to problematyczne byo jedynie bezporednie uwzgldnienie warunków oblicze analitycznych odnoszcych si do zadanej z góry prdkoci wlotowej powietrza w przekroju 1-1. Jest to typowy problem niedomykania si zespou równa brzegowych w zagadnieniach przepywu ciliwego, który rozwizano wybierajc takie wartoci cinienia na wlocie i wylocie kanau, by uzyska warto prdkoci przepywu w kontrolnym przekroju 3-3 zgodn z oszacowaniami pracy [1] (por. równie Tab. 2). Doboru dokonano dla przepywu laminarnego w procesie oblicze iteracyjnych kontrolujc przy tym zgodno otrzymywanych warunków cinieniowych z zaoeniami pracy [1]. Okrelone warunki cinieniowe przeniesiono na pozostae modele. Warunki brzegowe na ciankach okrelono standardowo zgodnie z warunkami fizycznymi procesu. Omawiajc zakres i metodyk modelowania naley si jeszcze odnie do zagadnie wymiany ciepa. Przy rozwaanych wartociach prdkoci ruchu pynu i przy uwzgldnieniu jego waciwoci fizycznych, mona przyj zoenie o dominacji zjawisk konwekcyjnych nad przewodzeniem ciepa w powietrzu. Kierujc si tymi przesankami przyjto dodatkowe zaoenie adiabatycznoci cianek kanau. Wyniki oblicze rozkadu temperatury odniesiono do 293 K. Przyjcie temperatury odniesieniowej na tym lub innym poziomie ma znaczenie drugorzdne. W analizie skupiono bowiem uwag gównie na lokalnych zmianach temperatury, Podanie konkretnej wartoci jest jednak niezbdne ze wzgldu na wykorzystanie w obliczeniach danych z doczonych do pakietu bibliotek waciwoci termofizycznych pynu. 1 W wolnym tumaczeniu uprawdopodobnionego modelu k (por. opis w [5]). 506

5 Numerical Verification of Icing Hypotheses of the Inlet of Aircraft Turbine Engine TW2-117A 3. Wyniki oblicze i ich omówienie Jak ju wczeniej wspomniano w modelowaniu ograniczono si do zagadnienia stacjonarnego. Jako kryterium zakoczenia oblicze dla kadego z analizowanych przypadków standardowo przyjto uzyskanie asymptotycznej zbienoci residuów. W wyniku oblicze uzyskano w sumie rozwizania w postaci rozkadów pól wielkoci fizycznych dla siedmiu analizowanych przypadków. Po przejrzeniu wyników dalszej skrupulatnej ocenie poddano rozkady temperatury, prdkoci i cinienia. Za baz jakociowego porównania wyników otrzymanych drog numeryczn przyjto rozwizanie dla przypadku przepywu laminarnego (Rys. 2). Analizowano rozkady temperatury i prdkoci w przekrojach charakterystycznych 2-2 oraz 3-3, lokalny rozkad parametrów w punktach charakterystycznych A, B, C oraz D, a take rozkady pól w przekroju wylotowym. Porówna o charakterze ilociowym dokonano dla lokalnych rozkadów prdkoci i temperatury w kierunku prostopadym do cianki kanau w punktach A i B. Punkty te odpowiadaj umiejscowieniu czujników pomiarowych w badaniach eksperymentalnych [3]. a) Spalart-Allmaras, temperatura (skala ) a) Spalart-Allmaras, temperature range from 293 to 300 a) Spalart-Allmaras, prdko (skala 0-119) b) Spalart-Allmaras, flow velocity range from 293 to 300 c) k, temperatura (skala ) c) k, temperature range from 295 to 302 d) k, prdko (skala 0-102) d) k, flow velocity range from 295 to 302 Rys. 3. Porównanie wybranych rozwiza modelu przepywu turbulentnego Fig. 3. Comparison between selected results of numerical turbulent flow calculations 507

6 Model A. J. Panas, T. Fafiski, M. Frant, R. Chachurski Tab. 3. Porównanie wyników oblicze numerycznych dla rónych modeli turbulencji Tab. 3. Comparison between numerical results obtained for different turbulence models T min [K] Globalnie T maks [K] v maks [ms -1 ] Lokalnie w przekroju kontrolnym 2-2; punkt A, =40 mm 3-3; punkt B, =30 mm T 5mm [K] T T 5mm T 5mm [K] T 5 T lam ,70 1,014-7,67 1,001 Sp_All ,18 0,993-4,81 0,905 k ,46 0,839-4,35 0,861 k RNG ,01 0,941-4,63 0,862 k real ,01 0,941-4,63 0,862 k ,22 0,930-4,14 0,997 k SST ,25 1,007-5,02 0,941 mm Analiza jakociowa rozkadów temperatury i prdkoci dowioda ogólnej zgodnoci rozwiza dla wszystkich analizowanych przypadków uwidaczniajc jednoczenie pewne charakterystyczne rónice dotyczce szczegóów. Na Rys. 3 przedstawiono wyselekcjonowane dwa skrajne przypadki rozwiza dla przepywu turbulentnego, a mianowicie przypadek jednego z najprostszych jednorównaniowego modelu Spalarta-Allmarasa oraz podstawowego modelu k. Rónice dotycz przede wszystkim charakteru rozkadu pó wielkoci fizycznych w paszczyznach prostopadych do osi symetrii (zgodne z przekrojami 1-1, 2-2, 3-3). Wobec maych wartoci zmian temperatury, porównywanych w kierunku promieniowym, mona je uzna za mniej istotne w kontekcie obecnej dyskusji,. Wane jest natomiast spostrzeenie dotyczce obszaru wystpowania temperatury minimalnej. We wszystkich przypadkach jest to okolica koca wyoblenia ciaa centralnego rejon punktu D (Rys. 2). Wyznaczona numerycznie temperatura jest dla tego obszaru co najmniej 1 K nisza ni temperatura w punkcie B. Przypomnie naley, e zamontowany w tej okolicy czujnik zarejestrowa najwiksze spadki temperatury w trakcie dowiadcze. Wszystko wskazuje zatem na to, e rzeczywiste lokalne spadki temperatury w odniesieniu do caego przepywu byy wiksze. Oprócz wskazania zimnego punktu przepywu analiza otrzymanych wyników pozwolia na potwierdzenie prawidowego doboru przekrojów kontrolnych 2-2 oraz 3-3 do analizy teoretycznej i eksperymentów. Przekroje te charakteryzuj si stosunkowo maymi zmianami parametrów pól przepywu wzdu promienia. Zgodnie z oczekiwaniami maksymaln temperatur zanotowano w punkcie spitrzenia C. Uzyskane na obecnym etapie bada wyniki nie pozwalaj na przeprowadzenie penej analizy ilociowej dla caego przepywu w skali bezwzgldnej. Problem wynika midzy innymi z faktu przyjcia dla wszystkich wersji obliczeniowych jednakowych cinieniowych warunków brzegowych uzgodnionych dla modelu bazowego. Wynikiem tego jest zrónicowanie obliczeniowego pola prdkoci w przekroju minimalnym. W konsekwencji wystpuj równie rónice ekstremalnych wartoci temperatury. Ilustruj to dane lewej czci Tab. 3. Ocena ilociowa zmian wzgldnych upowania jednak do wycignicia wiarygodnych wniosków dotyczcych w szczególnoci wpywu cianki kanau na wyniki pomiarów temperatury realizowanych w ich pobliu. Na Rys. 4 przedstawiono porównanie obliczeniowych promieniowych rozkadów temperatury w punktach charakterystycznych A i B. Rozkady pozwalaj na zidentyfikowanie warstwy przyciennej. Pozostawiajc otwart kwesti wyboru optymalnego modelu turbulencji mona stwierdzi, e strefa pomiaru temperatury w badaniach dowiadczalnych rozcigaa si poza obszarem maksymalnych przyciennych zmian pola temperatury. 508

7 Numerical Verification of Icing Hypotheses of the Inlet of Aircraft Turbine Engine TW2-117A 302 Punkt A temperatura T [K] laminarny Sp_All k_eps k_eps_rng k_eps_real k_om k_om_sst odlego od cianki y' [mm] Punkt B 302 temperatura T [K] laminarny Sp_All k_eps k_eps_rng k_eps_real k_om k_om_sst odlego od cianki y' [mm] Rys. 4. Wyznaczona numerycznie warto temperatury strugi powietrza w funkcji odlegoci od cianki kanau (kierunek promieniowy, zwrot w kierunku osi kanau) w punktach charakterystycznych A i B (por. Rys. 2). Na obu wykresach zaznaczono orientacyjny obszar pooenia kocówki czujnika w badaniach hamownianych (por. [3]) Fig. 4. The temperature profile close to the inlet wall from numerical calculations in points A and B (see Fig. 2). The horizontal coordinate is the distance from the wall in normal direction. The estimated position of the temperature sensor in experimental investigations (comp. [3]) is indicated with vertical reference lines W tabeli 3 przedstawiono dane parametryczne ilociowej analizy porównawczej. S to wartoci spadku temperatury T 5mm przy przejciu na odlego 5 mm od cianki, a take proporcja tych wartoci do spadku temperatury na dystansie 2 = 30 lub 40 mm. Jak wida ewentualny bd niedoszacowania spadku temperatury w badaniach dowiadczalnych nie powinien przekracza w najgorszym przypadku 16 %. Z punktu widzenia potwierdzenia wniosków bada dowiadczalnych wane jest to, e zmierzone zmiany temperatury s zanione (por. Tab. 1). W rzeczywistym przepywie spadki temperatury uwarunkowane przyspieszaniem strugi bd wiksze. Zaznaczy w tym miejscu naley, e w obecnym modelu nie uwzgldniono jeszcze zjawisk odprowadzania ciepa do cianek kanau oraz zjawisk ogrzewania kinetycznego czujnika. Obydwa te efekty powinny by rozpatrywane razem. Wyniki oblicze numerycznych dla przepywu laminarnego (Tab. 3) s zgodne z wynikami oszacowania teoretycznego z modelu uproszczonego (Tab. 1; [1]). W obydwu tych przypadkach 2 Jest to odlego wyznaczona parametrami zagszczonej przy ciance kanau siatki obliczeniowej, któr uznano za reprezentatywn równie przy ocenie stabilizacji rozkadu temperatury. Przy jej ustalaniu uwzgldniono take proporcje powierzchni porównywanych przekrojów. 509

8 A. J. Panas, T. Fafiski, M. Frant, R. Chachurski uzyskane wartoci spadku temperatury wydaj si by przeszacowane. Uwzgldnienie zjawisk nierównowagowych poprzez wprowadzenie wspóczynnika odzysku temperatury (por. [2]) pozwala skorygowa odpowiednie wartoci z Tab. 1 do poziomu 2,37 K dla przekroju 2-2 oraz 6,26 K dla przekroju 3-3. Wyniki oblicze numerycznych dla modeli uwzgldniajcych turbulencj s o ok. 1,5 K wysze od urednionych wyników pomiarów. Naley jednak mocno podkreli fakt, e porównanie takie jest mao miarodajne ze wzgldu na: a konieczno skorygowania wyników dowiadcze do przelotowego zakresu pracy, co spowoduje wzrost bezwzgldnej wartoci spadku temperatury o ok. 0,9 K (por. [3]); b konieczno powtórzenia oblicze niektórych przypadków turbulentnych ze skorygowaniem cinieniowych warunków brzegowych. W mocy pozostaj jednak wnioski dotyczce znacznego wpywu zjawisk przepywowych na ksztatowanie si warunków oblodzeniowych dla analizowanego wlotu (por. [1], [3]). 4. Podsumowanie Zarówno w przypadku analizy teoretycznej [1], bada dowiadczalnych [3] jak i obecnie analizowanych wyników oblicze numerycznych porównanie rezultatów otrzymanych dla poszczególnych przekrojów wykazao, e najbardziej naraone na oblodzenie s opatki wlotowego wieca kierownic pierwszego stopnia sprarki silnika i znajdujce si przed nimi ebra oraz elementy ciaa centralnego wlotu. Najwaniejszym jednak rezultatem analizy numerycznej jest potwierdzenie, zarówno jakociowe jak i ilociowe, wyników poprzednich bada eksperckich. Uzyskane wyniki bada numerycznych pozwalaj take na ocen efektów niejednorodnoci pól parametrów przepywu w przekrojach poprzecznych. Omawiany model numeryczny, pomimo rozszerzenia zakresu analizy na badanie rozkadów pól fizycznych, charakteryzuje si nadal znacznym uproszczeniem poprzez przyjcie zaoenia przepywu jednofazowego. Wiadomym jest, rónice temperatury w takim przepywie s zbyt mae by mogy by uznane za dominujcy bodziec procesu oblodzeniowego (por. [3]). Celowym wydaje si by rozszerzenie w przyszoci zakresu bada numerycznych na przepywy wielofazowe z zawiesin wody skondensowanej. Umoliwioby to wykonanie dokadnych oblicze intensywnoci oblodzenia, a nawet okrelenie form i struktury osadu lodu, a take okrelenie wspóczynnika wychwytu kropel skondensowanej wody, poprzez okrelenie rzeczywistych linii prdu oraz wyznaczenie trajektorii kropel. Prezentowane wyniki uzyskano w ramach realizacji pracy finansowanej ze rodków na nauk w latach jako projekt badawczy nr 4T12D Literatura [1] Panas, A. J., Analiza zmian parametrów powietrza we wlotach ukadu napdowego migowca Mi-8 (silnik TW2-117 A, wentylator 8A ), Zadanie wykonane na zlecenie Komisji Badania Wypadków Lotniczych, Ekspertyza WAT, Warszawa, [2] Panas, A. J., Fizyka zjawisk oblodzeniowych statków powietrznych Rozdzia II w Oblodzenie statków powietrznych, red. Kowaleczko G., ITWL, Warszawa, [3] Panas, A. J., Preiskorn, M., Sypek, J., Walicki, P., Kot, P., Pomiary temperatury w wybranych przekrojach wlotu silnika TW A w warunkach bada na hamowni. Biuletyn WAT, Vol. LIII, Nr 2-3, str , 2004, [4] migowiec Mi-8. Opis techniczny patowca. Lot. 2197/92, DWL, Pozna, [5] Fluent 6.2 Users Guide, Fluent Inc., Lebanon NH, January