Potencjał onkogenny wirusa HBV - rak wątrobowokomórkowy

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Potencjał onkogenny wirusa HBV - rak wątrobowokomórkowy"

Transkrypt

1 Potencjał onkogenny wirusa HBV - rak wątrobowokomórkowy Badania epidemologiczne wykazały silną zależność pomiędzy przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby wywoływanym przez wirusa HBV a występowaniem raka wątrobowokomórkowego (Rysunek 1)(1,9,12,14,15). Badania epidemologiczne wykazały silną zależność pomiędzy przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby wywoływanym przez wirusa HBV a występowaniem raka wątrobowokomórkowego (Rysunek 1)(1,9,12,14,15). Biorąc pod uwagę, że około 2 miliardów ludzi na świecie jest zakażonych wirusem HBV a 360 milionów cierpi z powodu przewlekłego zakażenia HBV (10), powikłanie jakim jest rak wątrobowokomórkowy staje się istotnym problemem klinicznym i społecznym. Należy dodać, że rak wątrobowokomórkowy, ze względu na długo utajony przebieg oraz słabą odpowiedź na leczenie cechuje się wysoką śmiertelnością. Pięcioletnie przeżycie zarówno u pacjentów leczonych jak i nieleczonych wynosi ok. 5% (2,6). Rysunek 1 Etiologia raka wątrobowokomórkowego (HCC). Udział procentowy na świecie HCC związanego z zakażeniem HBV, HCV lub innymi przyczynami. Przedrukowano z Parkin i wsp. (13) Zakażenie HBV i jego naturalny przebieg: Duża częstość zakażenia HBV w krajach rozwijających się, przede wszystkim w południowo-wschodniej Azji, jest wynikiem okołoporodowej drogi przenoszenia wirusa (5) Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 1/5

2 Natomiast w Europie, Ameryce Północnej i Australii, gdzie częstość zakażenia jest znacząco niższa, głównymi drogami transmisji są kontakty seksualne oraz używanie wspólnych igieł przez narkomanów (10). Wiek jest istotnym czynnikiem wpływającym na przebieg zakażenia. Wirusowe zapalenie wątroby typu B nabyte okołoporodowo lub we wczesnym dzieciństwie przebiega na ogół bezobjawowo i przechodzi w postać przewlekłą w 30-90% przypadków. Natomiast zakażenie WZW typu B w wieku dorosłym przybiera postać ostrą, z hiperbilirubinemią i zwiększeniem aktywności transaminazy alaninowej, a w około 5% przypadków przechodzi w postać przewlekłą (10). W ostrej postaci WZW typu B zazwyczaj dochodzi do pełnego wyleczenia a ryzyko rozwoju raka wątrobowokomórkowego pozostaje minimalne. Natomiast postać przewlekła może przebiegać latami, doprowadzając do rozwoju marskości wątroby i raka wątrobowokomórkowego (2,10). (Rysunek 2) Według National Institutes of Health ryzyko rozwoju raka wątroby u pacjentów z przewlekłym zapaleniem watroby typu B (WZW B) wynosi 0,5% na rok a u pacjentów z pozapalną marskością wątroby 2,4% na rok (6). Rysunek 2 Potencjalny przebieg zakażenia HBV z uwzględnieniem czasu zakażenia (Oś X) oraz chorobowości i śmiertelności (Oś Y). AH= Ostre WZW typu B, inactive hepatitis,hepatitis= okres przewlekłego zakażenia, cirrhosis = marskość wątroby, HCC= rak wątrobowokomórkowy. Przedrukowano z Block TM i wsp. (2) Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 2/5

3 Potencjalny mechanizm działania onkogennego: Naukowcy od lat zadają sobie pytania: który z produktów genowych (jeśli którykolwiek) jest niezbędny do powstania raka wątrobowokomórkowego (HCC) i w którym momencie rozwoju nowotwór staje się niezależny od wirusa? Niestety pytania te wciąż pozostają bez odpowiedzi. Istnieje natomiast kilka koncepcji potencjalnego działania onkogennego wirusa HBV (2). Pierwsza z nich zakłada istnienie 154 aminokwasowego, wirusowego produktu genu X, który doprowadza do inaktywacji antyonkogenu p53 w infekowanych komórkach (7) oraz aktywacji genów promotorowych wirusa HBV (promotory S,C,X) (2,7). Istnieją również doniesienia, że wspomniany czynnik X wpływa na mobilizację wewnątrzkomórkowego wapnia doprowadzając do aktywacji niektórych kinaz zależnych od wapnia (m.in. NF-KB) - genów regulatorowych komórki (3). Inna koncepcja zakłada, że przewlekłe zakażenie wirusem HBV doprowadza do nadprodukcji i akumulacji glikoprotein wirusowych, które następnie wywołują stres oksydacyjny w komórkach. Pod wpływem stresu dochodzi do nadmiernej wymiany hepatocytów (czas półtrwania hepatocytów u pacjentów zakażonych HBV jest znacznie krótszy), która po dłuższym czasie może doprowadzić do rozwoju raka wątrobowokomórkowego (2). Czynniki ryzyka: Duża i wciąż powiększająca się liczba pacjentów należących do grupy wysokiego ryzyka rozwoju raka wątrobowokomórkowego (przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B, marskość wątroby) zmusza do określenia dodatkowych czynników, pozwalających na bardziej precyzyjne oszacowanie ryzyka wystąpienia tego nowotworu (4,6,11,15). Wydaje się, że stan replikacji wirusa może odgrywać ważną rolę prognostyczną dla rozwoju HCC. Wykazano, że poziom HBV DNA koreluje dodatnio z ryzykiem rozwoju HCC (12). Ponadto istnieją doniesienia o zwięszeniu ryzyka karcinogenezy u pacjentów, u których stwierdza się obecność HBsAg i HBeAg w surowicy w porównaniu z pacjentami posiadającymi jedynie HBsAg (17). W wielu badaniach wykazano, że starszy wiek pacjentów, płeć męska oraz genotyp C wirusa HBV wiążą się z większym ryzykiem rozwoju HCC (4,9,11,14). Wykrywanie HCC: Wczesne wykrycie raka wątrobowokomórkowego jest istotnym czynnikiem poprawiającym rokowanie pacjentów (8). Dlatego wysiłki naukowców skupiły się wokół stworzenia programów wczesnego wykrywania u pacjentów z dużym ryzykiem rozwoju tego nowotworu. U pacjentów z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby lub marskością wątroby indukowaną zakażeniem wirusem HBV należy wykonywać kontrolne badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej co 3 miesiące, oznaczać poziom alfafetoproteiny oraz białka indukowanego niedoborem witaminy K w surowicy co 1 miesiąc (8). Mimo, że zastosowanie powyższych metod doprowadziło do istotnego wzrostu wykrywalności raka wątrobowokomórkowego, częste, kontrolne badania USG jamy brzusznej spowodowały zwiększenie wykrywalności małych zmian guzkowych w wątrobie, których etiologia jest trudna do oceny. Ze względu na zmiany hemodynamiczne występujące w obrębie tych guzków postępujące z procesem karcinogenezy sugeruje się, że użycie inwazyjnych technik obrazowania zmian hemodynamicznych (m.in.usg z iniekcją dotętniczą mikropęcherzyków CO2) lub technik obrazowania harmonicznego wzmacnianych kontrastem, może wiązać się z dalszą poprawą wykrywalności raka wątrobowokomórkowego (8). Zapobieganie rozwojowi HCC: Wydaje się, że eliminacja przewlekłego zakażenia wirusem HBV i zapobieganie marskości pozapalnej pozwoli na zmniejszenie ryzyka rozwoju raka wątrobowokomórkowego (10,16). Zdania dotyczące skuteczności interferonu alfa w zapobieganiu HCC u pacjentów z przewlekłym Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 3/5

4 WZW typu B są podzielone. Nadal jednak interferon alfa uważa się za referencyjna terapię u pacjentów z przewlekłym WZW B i obecnością antygenu HBsAg w surowicy. Zmniejszenie ryzyka rozwoju HCC uzyskuje się u pacjentów, u których dochodzi do eliminacji antygenu HBsAg z surowicy, czyli u mniej niż 10% pacjentów (10,16). Alteranatywę dla leczenia interferonem alfa stanowi lamiwudyna i adefovir dipivoxil (10). U pacjentów z marskością wątroby spowodowaną zakażeniem wirusem HBV interferon alfa zmniejsza ryzyko rozwoju raka wątrobowokomórkowego. Istnieją wątpliwości czy wykazuje on działanie prewencyjne w populacji europejskiej (4). Podsumowanie: Istnieje silna zależność pomiędzy zakażeniem wirusem HBV a rozwojem raka wątrobowokomórkowego. Największe ryzyko powstania tego nowotworu istnieje u pacjentów z przewlekłą postacią WZW typu B lub marskością pozapalną. Mechanizmy działania onkogennego wirusa HBV nie są jeszcze w pełni poznane. Wydaje się natomiast niezbędne prowadzenie odpowiednich programów wczesnego wykrywania i zapobiegania u pacjentów najbardziej narażonych na rozwój raka wątrobowokomórkowego. Piśmiennictwo: 1. Beasley RP, Lin CC, Hwang LY, et al. Hepatocellular carcinoma and hepatitis B virus. A prospective study of men in Taiwan. Lancet 1981; Block TM, Mehta AS, Fimmel CJ, Jordan R. Molecular viral oncology of hepatocellular carcinoma. Oncogene Aug 11;22(33): Bouchard MJ, Wang LH and Schneider RJ. (2001). Calcium signaling by HBx protein in hepatitis B virus DNA replication. Science, 294, Camma C, Giunta M, Andreone P, Craxi A. Interferon and prevention of hepatocellular carcinoma in viral cirrhosis: an evidence-based approach. J Hepatol. 2001;34: Chan HL, Hui AY, Wong ML, Tse AM, Hung LC, Wong VW, Sung JJ. Genotype C hepatitis B virus infection is associated with an increased risk of hepatocellular carcinoma. Gut Oct;53(10): Chwla Y Hepatitis B virus: inactive carriers. Virol J Sep 28;2:82 7. El-Serag HB, Mason AC. Rising incidence of hepatocellular carcinoma in the United States. N Engl J Med Mar 11;340(10): Feitelson MA. (1999). Hepatitis B virus in hepatocarcinogenesis. J. Cell Physiol., 181, Kudo M. Early detection and characterization of hepatocellular carcinoma: value of imaging multistep human hepatocarcinogenesis. Intervirology. 2006;49(1-2): Lopez JB Recent developments in the first detection of hepatocellular carcinoma. Clin Biochem Rev Aug;26(3): Michielsen PP, Francque SM, van Dongen JL. Viral hepatitis and hepatocellular carcinoma. World J Surg Oncol May 20;3: Murata K, Sugimoto K, Shiraki K, Nakano T. Relative predictive factors for hepatocellular carcinoma after HBeAg seroconversion in HBV infection. World J Gastroenterol Nov 21;11(43): Ohkubo K, Kato Y, Ichikawa T, Kajiya Y, Takeda Y, Higashi S, Hamasaki K, Nakao K, Nakata K, Eguchi K. Viral load is a significant prognostic factor for hepatitis B virus-associated hepatocellular carcinoma. Cancer. 2002;94: Parkin DM, Bray F, Ferlay J and Pisani P. (2001). Estimatingthe world cancer burden: Globocan Int. J. Cancer; 94, Pujol FH, Devesa M. Genotypic variability of hepatitis viruses associated with chronic infection Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 4/5

5 and the development of hepatocellular carcinoma. (2005 ) J Clin Gastroenterol. Aug;39(7): Shim J, Kim BH, Kim NH, Dong SH, Kim HJ, Chang YW, Lee JI, Chang R. (2005 ) Clinical features of HBsAg-negative but anti-hbc-positive hepatocellular carcinoma in a hepatitis B virus endemic area. J Gastroenterol Hepatol. May;20(5): Wong DKH, Cheung AM, O'Rourke K, Naylor CD, Detsky AS, Heathcote J. Effect of alpha-interferon treatment in patients with hepatitis B e antigen-positive chronic hepatitis B: a meta-analysis. Ann Intern Med 1993;119: Yang HI, Lu SN, Liaw YF, You SL, Sun CA, Wang LY, Hsiao CK, Chen PJ, Chen DS, Chen CJ, Taiwan Community-Based Cancer Screening Project Group. Hepatitis B e antigen and the risk of hepatocellular carcinoma. N Engl J Med. 2002;347: Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 5/5

Odległe następstwa różnych scenariuszy polityki zdrowotnej w zakresie kontroli zakażeń HCV Robert Flisiak

Odległe następstwa różnych scenariuszy polityki zdrowotnej w zakresie kontroli zakażeń HCV Robert Flisiak Odległe następstwa różnych scenariuszy polityki zdrowotnej w zakresie kontroli zakażeń HCV Robert Flisiak Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku Polskie Towarzystwo

Bardziej szczegółowo

WĄTROBOWOKOMÓRKOWY. Prof. Jacek Juszczyk

WĄTROBOWOKOMÓRKOWY. Prof. Jacek Juszczyk ZAKAŻENIE HBV A RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWY Prof. Jacek Juszczyk Przewodniczący Polskiej lk Grupy Ekspertów HBV Historia naturalna zakażenia HBV Historia naturalna przewlekłego zapalenia wątroby typu B jest

Bardziej szczegółowo

Pilotażowy Program Profilaktyki Zakażeń HCV

Pilotażowy Program Profilaktyki Zakażeń HCV Pilotażowy Program Profilaktyki Zakażeń HCV HCV zidentyfikowany w 1989 roku należy do rodziny Flaviviridae zawiera jednoniciowy RNA koduje białka strukturalne i niestrukturalne (co najmniej 10) ma 6 podstawowych

Bardziej szczegółowo

Wirus zapalenia wątroby typu B

Wirus zapalenia wątroby typu B Wirus zapalenia wątroby typu B Kliniczne następstwa zakażenia odsetek procentowy wyzdrowienie przewlekłe zakażenie Noworodki: 10% 90% Dzieci 1 5 lat: 70% 30% Dzieci starsze oraz 90% 5% - 10% Dorośli Choroby

Bardziej szczegółowo

Komu leczenie WZW B w programie lekowym

Komu leczenie WZW B w programie lekowym Komu leczenie WZW B w programie lekowym Romana Łukaszewska - Olszewska NZOZ Przychodnia Specjalistyczna Gemini Poradnia Chorób Zakaźnych Os. Słoneczne 2, Żychlin www.nzozgemini.pl Podstawowe cechy skutecznej

Bardziej szczegółowo

Nazwa programu: LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WZW TYPU B W OPORNOŚCI NA LAMIWUDYNĘ ICD - 10 B 18.1 - przewlekłe zapalenie wątroby typu B

Nazwa programu: LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WZW TYPU B W OPORNOŚCI NA LAMIWUDYNĘ ICD - 10 B 18.1 - przewlekłe zapalenie wątroby typu B załącznik nr 25 do zarządzenia Nr 36/2008/DGL Prezesa NFZ z dnia 19 czerwca 2008 r. Nazwa programu: LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WZW TYPU B W OPORNOŚCI NA LAMIWUDYNĘ ICD - 10 B 18.1 - przewlekłe zapalenie wątroby

Bardziej szczegółowo

Efekty leczenia lamiwudyną przewlekłych wirusowych zapaleń wątroby typu B na podstawie materiału własnego.

Efekty leczenia lamiwudyną przewlekłych wirusowych zapaleń wątroby typu B na podstawie materiału własnego. Efekty leczenia lamiwudyną przewlekłych wirusowych zapaleń wątroby typu B na podstawie materiału własnego. Hanna Berak Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie Wskazania do leczenia lamiwudyną nieskuteczna

Bardziej szczegółowo

WZW A. wątroby typu A. Zaszczep się przeciwko WZW A

WZW A. wątroby typu A. Zaszczep się przeciwko WZW A WZW A Wirusowe zapalenie wątroby typu A Zaszczep się przeciwko WZW A 14 dni po zaszczepieniu u ponad 90% osób z prawidłową odpornością stwierdza się ochronne miano przeciwciał PSSE Tomaszów Maz. ul. Majowa

Bardziej szczegółowo

Co warto wiedzieć o wirusie HCV i jego rozpowszechnieniu w Polsce

Co warto wiedzieć o wirusie HCV i jego rozpowszechnieniu w Polsce Waldemar Halota Co warto wiedzieć o wirusie HCV i jego rozpowszechnieniu w Polsce Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii Collegium Medicum im. L.Rydygiera w Bydgoszczy Uniwersytet Mikołaja Kopernika w

Bardziej szczegółowo

Wirusowe zapalenia wątroby

Wirusowe zapalenia wątroby Wirusowe zapalenia wątroby Dr hab. n. med. Joanna Musialik Klinika Gastroenterologii i Hepatologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach Kierownik: prof. dr hab. n. med. Marek Hartleb 1 Wirusowe

Bardziej szczegółowo

NA ZAKAŻENIE HBV i HCV

NA ZAKAŻENIE HBV i HCV NA ZAKAŻENIE HBV i HCV Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gdańsku 18.04.2016r. Aneta Bardoń-Błaszkowska HBV - Hepatitis B Virus Simplified diagram of the structure of hepatitis B virus, Autor

Bardziej szczegółowo

NOWOTWORY TRZUSTKI KLUCZOWE DANE, EPIDEMIOLOGIA. Dr n. med. Janusz Meder Prezes Polskiej Unii Onkologii 4 listopada 2014 r.

NOWOTWORY TRZUSTKI KLUCZOWE DANE, EPIDEMIOLOGIA. Dr n. med. Janusz Meder Prezes Polskiej Unii Onkologii 4 listopada 2014 r. NOWOTWORY TRZUSTKI KLUCZOWE DANE, EPIDEMIOLOGIA Dr n. med. Janusz Meder Prezes Polskiej Unii Onkologii 4 listopada 2014 r. Najczęstsza postać raka trzustki Gruczolakorak przewodowy trzustki to najczęstsza

Bardziej szczegółowo

WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU C PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV

WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU C PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU C PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV Wątroba to największy i bardzo ważny narząd! Produkuje najważniejsze białka Produkuje żółć - bardzo istotny czynnik w procesie trawienia

Bardziej szczegółowo

Wirusowe Zapalenie Wątroby typu C WZW typu C

Wirusowe Zapalenie Wątroby typu C WZW typu C Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m. st. Warszawie ul. Kochanowskiego 21, Oddział Promocji Zdrowia, ul. Cyrulików 35; tel. 22/311-80-07 08; e-mail: oswiatazdrowotna@pssewawa.pl Wirusowe Zapalenie

Bardziej szczegółowo

Standardy leczenia wirusowych zapaleń wątroby typu C Rekomendacje Polskiej Grupy Ekspertów HCV - maj 2010

Standardy leczenia wirusowych zapaleń wątroby typu C Rekomendacje Polskiej Grupy Ekspertów HCV - maj 2010 Standardy leczenia wirusowych zapaleń wątroby typu C Rekomendacje Polskiej Grupy Ekspertów HCV - maj 2010 1. Leczeniem powinni być objęci chorzy z ostrym, przewlekłym zapaleniem wątroby oraz wyrównaną

Bardziej szczegółowo

Zespół Gilberta u chorego z rozpoznaniem przewlekłego wzw B, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego i HFE-hemochromatozy

Zespół Gilberta u chorego z rozpoznaniem przewlekłego wzw B, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego i HFE-hemochromatozy Zespół Gilberta u chorego z rozpoznaniem przewlekłego wzw B, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego i HFE-hemochromatozy Katarzyna Sikorska Gdański Uniwersytet Medyczny ABC Hepatologii dziecięcej 16.10-17.10.2015,

Bardziej szczegółowo

WZW TYPU B CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ? CZY WYKORZYSTAŁEŚ WSYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI ABY USTRZEC SIĘ PRZED WIRUSOWYM ZAPALENIEM WĄTROBY TYPU B?

WZW TYPU B CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ? CZY WYKORZYSTAŁEŚ WSYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI ABY USTRZEC SIĘ PRZED WIRUSOWYM ZAPALENIEM WĄTROBY TYPU B? WZW TYPU B CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ? CZY WYKORZYSTAŁEŚ WSYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI ABY USTRZEC SIĘ PRZED WIRUSOWYM ZAPALENIEM WĄTROBY TYPU B? ZDOBĄDŹ INFORMACJE! ZASZCZEP SIĘ! ZDOBĄDŹ OCHRONĘ! szczepionka przeciw

Bardziej szczegółowo

Deklaracja zasad EASL dotyczących eliminacji wirusowego zapalenia wątroby typu C

Deklaracja zasad EASL dotyczących eliminacji wirusowego zapalenia wątroby typu C Deklaracja zasad EASL dotyczących eliminacji wirusowego zapalenia wątroby typu C Streszczenie Leczenie zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV) za pomocą bezpośredniego działania przeciwwirusowego

Bardziej szczegółowo

WZW TYPU B CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ? CZY WYKORZYSTAŁEŚ WSZYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI ABY USTRZEC SIĘ PRZED WIRUSOWYM ZAPALENIEM WĄTROBY TYPU B?

WZW TYPU B CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ? CZY WYKORZYSTAŁEŚ WSZYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI ABY USTRZEC SIĘ PRZED WIRUSOWYM ZAPALENIEM WĄTROBY TYPU B? SZCZEPIONKA WZW TYPU B CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ? CZY WYKORZYSTAŁEŚ WSZYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI ABY USTRZEC SIĘ PRZED WIRUSOWYM ZAPALENIEM WĄTROBY TYPU B? ZDOBĄDŹ INFORMACJE! ZASZCZEP SIĘ! ZDOBĄDŹ OCHRONĘ!

Bardziej szczegółowo

Pilotazowy Program Profilaktyki Zakazen HCV. Zakazenia i zachorowania etiologii HCV - klinika, diagnostyka, leczenie

Pilotazowy Program Profilaktyki Zakazen HCV. Zakazenia i zachorowania etiologii HCV - klinika, diagnostyka, leczenie Pilotazowy Program Profilaktyki Zakazen HCV Zakazenia i zachorowania etiologii HCV - klinika, diagnostyka, leczenie HCV zidentyfikowany w 1989 roku nalezy do rodziny Flaviviridae zawiera jednoniciowy RNA

Bardziej szczegółowo

Możliwy konflikt interesu

Możliwy konflikt interesu Możliwy konflikt interesu Udział w komitetach doradczych i wykładach związanych z: AbbVie, Bristol-MyersSquibb, Gilead, Janssen, Merck, Novartis, Roche Epidemiologia i Terapia 3 Charakterystyka polskich

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK IV WNIOSKI NAUKOWE

ZAŁĄCZNIK IV WNIOSKI NAUKOWE ZAŁĄCZNIK IV WNIOSKI NAUKOWE Wnioski naukowe Współzakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B (HBV) i wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV) nie jest rzadkie z uwagi na pokrywające się drogi przenoszenia.

Bardziej szczegółowo

Programy terapeutyczne/lekowe w chorobach zakaźnych - dostęp do innowacyjnych leków. Andrzej Horban

Programy terapeutyczne/lekowe w chorobach zakaźnych - dostęp do innowacyjnych leków. Andrzej Horban Programy terapeutyczne/lekowe w chorobach zakaźnych - dostęp do innowacyjnych leków Andrzej Horban Programy terapeutyczne/lekowe w chorobach zakaźnych - dostęp do innowacyjnych leków Przyczyny tworzenia

Bardziej szczegółowo

ODLEGŁE WYNIKI LECZENIA INFERFERONEM ALFA 2b I RYBAWIRYNĄ CHORYCH Z PRZEWLEKŁYM WIRUSOWYM ZAPALENIEM WĄTROBY TYPU C W WARUNKACH LECZENIA STANDARDOWEGO

ODLEGŁE WYNIKI LECZENIA INFERFERONEM ALFA 2b I RYBAWIRYNĄ CHORYCH Z PRZEWLEKŁYM WIRUSOWYM ZAPALENIEM WĄTROBY TYPU C W WARUNKACH LECZENIA STANDARDOWEGO PRZEGL EPIDEMIOL 2007; 61: 765-770 Agnieszka Adamek, Jacek Adamek, Jacek Juszczyk, Iwona Bereszyńska* ODLEGŁE WYNIKI LECZENIA INFERFERONEM ALFA 2b I RYBAWIRYNĄ CHORYCH Z PRZEWLEKŁYM WIRUSOWYM ZAPALENIEM

Bardziej szczegółowo

Kwestionariusz wiedzy dla pracowników programów i placówek narkotykowych

Kwestionariusz wiedzy dla pracowników programów i placówek narkotykowych Inicjatywa EMCDDA na rzecz redukcji szkód Zwiększanie testowania na obecność wirusa zapalenia wątroby (WZW) typu C oraz skierowań do leczenia wśród iniekcyjnych użytkowników narkotyków w programach i placówkach

Bardziej szczegółowo

01.10 Międzynarodowy Dzień Walki z WZW typu C

01.10 Międzynarodowy Dzień Walki z WZW typu C 01.10 Międzynarodowy Dzień Walki z WZW typu C Problem HCV - epidemiologia Wirusowe zapalenie wątroby typu C zostało uznane przez Światową Organizację Zdrowia za jedno z największych światowych zagrożeń

Bardziej szczegółowo

Systemowe aspekty leczenia WZW typu C

Systemowe aspekty leczenia WZW typu C Systemowe aspekty leczenia WZW typu C Dr n. med. Jakub Gierczyński, MBA Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-PZH Instytut Zarządzania w Ochronie Zdrowia, Uczelnia Łazarskiego Warszawa, 06.06.2017 r. Systemowe

Bardziej szczegółowo

PILOTAŻOWY PROGRAM WYKRYWANIA WIRUSOWEGO ZAKAŻENIA WĄTROBY TYPU C (WZW C) DLA MIESZKAŃCÓW JAROSŁAWIA. Okres realizacji Lipiec - Grudzień 2014 r

PILOTAŻOWY PROGRAM WYKRYWANIA WIRUSOWEGO ZAKAŻENIA WĄTROBY TYPU C (WZW C) DLA MIESZKAŃCÓW JAROSŁAWIA. Okres realizacji Lipiec - Grudzień 2014 r PILOTAŻOWY PROGRAM WYKRYWANIA WIRUSOWEGO ZAKAŻENIA WĄTROBY TYPU C (WZW C) DLA MIESZKAŃCÓW JAROSŁAWIA Okres realizacji Lipiec - Grudzień 2014 r 1. OPIS PROBLEMU ZDROWOTNEGO Problem zdrowotny Problem WZW

Bardziej szczegółowo

Aktualna sytuacja dotycząca zakażeń i leczenia HCV w Polsce

Aktualna sytuacja dotycząca zakażeń i leczenia HCV w Polsce Marcin Wełnicki, 2014-07-14 13:34 Aktualna sytuacja dotycząca zakażeń i leczenia HCV w Polsce Wirusowe zapalenie wątroby typu C (WZW C) oraz jego konsekwencja marskość wątroby i rak wątrobowokomórkowy

Bardziej szczegółowo

Dr hab. n.med. Jarosław Drobnik prof. nadzw. PMWSZ Zakład Gerontologii, Katedra Zdrowia Publicznego WNoZ Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu

Dr hab. n.med. Jarosław Drobnik prof. nadzw. PMWSZ Zakład Gerontologii, Katedra Zdrowia Publicznego WNoZ Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Dr hab. n.med. Jarosław Drobnik prof. nadzw. PMWSZ Zakład Gerontologii, Katedra Zdrowia Publicznego WNoZ Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu HCV wirusowe zapalenie wątroby typem wirusa C (dawniej nie A /

Bardziej szczegółowo

Działalność Polskiej Grupy Ekspertów HBV

Działalność Polskiej Grupy Ekspertów HBV Działalność Polskiej Grupy Ekspertów HBV Prof. Jacek Juszczyk [Przewodniczący], Prof. Anna Boroń-Kaczmarska, Prof. Janusz Cianciara, Prof. Robert Flisiak, Prof. Andrzej Gładysz, Prof. Waldemar Halota,

Bardziej szczegółowo

WZW co to jest? Wirusowe Zapalenie Wątroby (WZW) to bardzo groźna i jedna z najczęstszych chorób zakaźnych na świecie.

WZW co to jest? Wirusowe Zapalenie Wątroby (WZW) to bardzo groźna i jedna z najczęstszych chorób zakaźnych na świecie. WZW co to jest? Wirusowe Zapalenie Wątroby (WZW) to bardzo groźna i jedna z najczęstszych chorób zakaźnych na świecie. Ma zasięg globalny. Wywołana jest zakażeniem wirusowym czynnikami sprawczymi zarówno

Bardziej szczegółowo

RAK PŁUCA A CHOROBY WSPÓŁISTNIEJĄCE

RAK PŁUCA A CHOROBY WSPÓŁISTNIEJĄCE Beata Brajer-Luftmann Katedra i Klinika Pulmonologii, Alergologii i Onkologii Pulmonologicznej UM w Poznaniu TPT 30.11.2013r. Najczęstszy nowotwór na świecie (ok. 1,2 mln zachorowań i ok. 1,1ml zgonów)

Bardziej szczegółowo

Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci.

Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci. Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci. dr n. med. Agnieszka Ołdakowska Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie

Bardziej szczegółowo

WZW C rok po przełomie. Dr hab. med. Anna Piekarska, Prof. UM Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii UM w Łodzi Szpital Biegańskiego w Łodzi

WZW C rok po przełomie. Dr hab. med. Anna Piekarska, Prof. UM Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii UM w Łodzi Szpital Biegańskiego w Łodzi WZW C rok po przełomie Dr hab. med. Anna Piekarska, Prof. UM Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii UM w Łodzi Szpital Biegańskiego w Łodzi Transmisja HCV w Polsce Zakażenia krwiopochodne drogą płciową

Bardziej szczegółowo

Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT

Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość

Bardziej szczegółowo

Waldemar Halota HCV. RAPORT W BUDOWIE Instytut Ochrony Zdrowia

Waldemar Halota HCV. RAPORT W BUDOWIE Instytut Ochrony Zdrowia Waldemar Halota HCV RAPORT W BUDOWIE Instytut Ochrony Zdrowia Instytut Ochrony Zdrowia Członkowie Rady Konsultacyjnej Waldemar Halota, Robert Flisiak, Małgorzata Pawłowska, Krzysztof Tomasiewicz, Mirosław

Bardziej szczegółowo

Agencja Oceny Technologii Medycznych

Agencja Oceny Technologii Medycznych Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 185/2013 z dnia 8 lipca 2013 r. o projekcie programu Pilotażowy Program wykrywania zakażeń WZW typu B i C dla

Bardziej szczegółowo

Epidemiologia zakażenia HIV. Specyfika pacjenta zakażonego.

Epidemiologia zakażenia HIV. Specyfika pacjenta zakażonego. Epidemiologia zakażenia HIV. Specyfika pacjenta zakażonego. dr med. Monika Bociąga-Jasik 1981 stwierdza się liczne przypadki pneumocystozowego zapalenia płuc i mięska Kaposiego u młodych, dotychczas zdrowych

Bardziej szczegółowo

Dr hab. n. med. Paweł Blecharz

Dr hab. n. med. Paweł Blecharz BRCA1 zależny rak piersi i jajnika odmienności diagnostyczne i kliniczne (BRCA1 dependent breast and ovarian cancer clinical and diagnostic diversities) Paweł Blecharz Dr hab. n. med. Paweł Blecharz Dr

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR 759/LXVII/2014 RADY MIASTA JAROSŁAWIA. z dnia 29 maja 2014 r.

UCHWAŁA NR 759/LXVII/2014 RADY MIASTA JAROSŁAWIA. z dnia 29 maja 2014 r. UCHWAŁA NR 759/LXVII/2014 RADY MIASTA JAROSŁAWIA z dnia 29 maja 2014 r. w sprawie uchwalenia Pilotażowego Programu Wykrywania Wirusowego Zakażenia Wątroby typu C (WZW C) dla mieszkańców miasta Jarosławia

Bardziej szczegółowo

Zakażenie HBV i HCV jako czynniki ryzyka raka wątrobowo-komórkowego

Zakażenie HBV i HCV jako czynniki ryzyka raka wątrobowo-komórkowego Rafał Krygier Zakażenie HBV i HCV jako czynniki ryzyka raka wątrobowo-komórkowego nowości diagnostyczne??????????????????????????????????????? Streszczenie HBV i HCV są jednymi z najważniejszych czynników

Bardziej szczegółowo

Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Wieruszowie

Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Wieruszowie Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Wieruszowie Hcv HCV to wirus zapalenia wątroby typu C EPIDEMIOLOGIA Wg danych Państwowego Zakładu Higieny i Instytutu Hematologii i Transfuzjologii, uznawanych

Bardziej szczegółowo

Ryc. 1. Meldunki epidemiologiczne NIZP-PZH. Źródło:

Ryc. 1. Meldunki epidemiologiczne NIZP-PZH. Źródło: 2016 r. Wirusowe zapalenie wątroby typu C jest powodowane przez zakażenie HCV, którego objawy najczęściej są niecharakterystyczne lub nie występują w ogóle. Długotrwały proces chorobowy prowadzi jednakże

Bardziej szczegółowo

WZW typu C KOSZTY BEZPOŚREDNIE, POŚREDNIE, SPOŁECZNE, OPŁACALNOŚĆ

WZW typu C KOSZTY BEZPOŚREDNIE, POŚREDNIE, SPOŁECZNE, OPŁACALNOŚĆ Robert Plisko WZW typu C KOSZTY BEZPOŚREDNIE, POŚREDNIE, SPOŁECZNE, OPŁACALNOŚĆ Konferencja Innowacje w leczeniu HCV ocena dostępności w Polsce 5 stycznia 2015 roku Naturalny przebieg infekcji WZW typu

Bardziej szczegółowo

Małgorzata Pawłowska, Waldemar Halota

Małgorzata Pawłowska, Waldemar Halota PRZEGL EPIDEMIOL 2007; 61: 427-431 Małgorzata Pawłowska, Waldemar Halota SZYBKA ODPOWIEDŹ WIRUSOLOGICZNA W PRZEBIEGU LECZENIA PEGYLOWANYM INTERFERONEM ALFA-2A PRZEWLEKŁEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU B U DZIECI

Bardziej szczegółowo

Anna Boroń Kaczmarska

Anna Boroń Kaczmarska PRZEGL EPIDEMIOL 2006; 60: 701 705 Anna Boroń Kaczmarska Patomechanizm zaburzeń metabolicznych w przebiegu zakażenia HCV Katedra i Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii Pomorskiej Akademii Medycznej w

Bardziej szczegółowo

Rak wątroby wzrastające zagrożenie. Czy można je zmniejszyć? Hepatocellular carcinoma a growing threat. Can it be reduced?

Rak wątroby wzrastające zagrożenie. Czy można je zmniejszyć? Hepatocellular carcinoma a growing threat. Can it be reduced? Rak wątroby wzrastające zagrożenie. Czy można je zmniejszyć? Hepatocellular carcinoma a growing threat. Can it be reduced? Andrzej Habior Klinika Gastroenterologii i Hepatologii, Centrum Medyczne Kształcenia

Bardziej szczegółowo

Darmowe badania w kierunku HCV dla Pań w ciąży

Darmowe badania w kierunku HCV dla Pań w ciąży Darmowe badania w kierunku HCV dla Pań w ciąży Szanowna Pani, Do listopada 2014r. kobiety ciężarne mają możliwość bezpłatnego przebadania się w kierunku zakażenia wirusem zapalenia wątroby C (HCV). Stanowią

Bardziej szczegółowo

Leczenie zakażeń HCV w Polsce (dziś i jutro)

Leczenie zakażeń HCV w Polsce (dziś i jutro) Waldemar Halota Leczenie zakażeń HCV w Polsce (dziś i jutro) Katedra i Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii CM UMK Zakażenia HCV w Polsce - szacunki HCV RNA 0,6%, (około 200.000 zakażonych) zdiagnozowano

Bardziej szczegółowo

Chemoprewencja raka jelita grubego u chorych na wrzodziejące zapalenie jelita grubego Dr n med. Piotr Albrecht

Chemoprewencja raka jelita grubego u chorych na wrzodziejące zapalenie jelita grubego Dr n med. Piotr Albrecht Chemoprewencja raka jelita grubego u chorych na wrzodziejące zapalenie jelita grubego Dr n med. Piotr Albrecht Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci WUM Plan wykładu Jelitowe powikłania WZJG Rak

Bardziej szczegółowo

Serological markers of hepatitis B virus

Serological markers of hepatitis B virus MED. DOŚW. MIKROBIOL., 2018, 70: 77-82 Serologiczne markery wirusowego zapalenia wątroby typu B Serological markers of hepatitis B virus Joanna Wróblewska, Wiesława Chudobińska Kula, Marcin Ziuziakowski,

Bardziej szczegółowo

Zakażenie w przewlekłym wirusowym zapaleniu wątroby typu B

Zakażenie w przewlekłym wirusowym zapaleniu wątroby typu B wirusowym zapaleniu wątroby typu B Leczenie zakażenia w przewlekłym wirusowym zapaleniu wątroby typu B: Dlaczego, kiedy i w jaki sposób? Jean-Michel Pawlotsky, lekarz med., doktor n. med. Universite Paris

Bardziej szczegółowo

Szczepienia ochronne elementem zaleceń Europejskiego Kodeksu Walki z

Szczepienia ochronne elementem zaleceń Europejskiego Kodeksu Walki z Szczepienia ochronne elementem zaleceń Europejskiego Kodeksu Walki z Irena Rakiem Przepiórka Zakład Epidemiologii i Prewencji Nowotworów Centrum Onkologii - Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie XXXV Sympozjum:

Bardziej szczegółowo

Personalizacja leczenia w hematoonkologii dziecięcej

Personalizacja leczenia w hematoonkologii dziecięcej MedTrends 2016 Europejskie Forum Nowoczesnej Ochrony Zdrowia Zabrze, 18-19 marca 2016 r. Personalizacja leczenia w hematoonkologii dziecięcej Prof. dr hab. n. med. Tomasz Szczepański Katedra i Klinika

Bardziej szczegółowo

Immunoterapia w praktyce rak nerki

Immunoterapia w praktyce rak nerki Immunoterapia w praktyce rak nerki VII Letnia Akademia Onkologiczna dla Dziennikarzy Warszawa 09 sierpień 2018 Piotr Tomczak Uniwersytet Medyczny Poznań Katedra i Klinika Onkologii Leczenie mrcc - zalecenia

Bardziej szczegółowo

DIAGNOSTYKA Wirusowego Zapalenia Wątroby

DIAGNOSTYKA Wirusowego Zapalenia Wątroby 11-08 / 010PL99028A / Ten dokument nie jest prawnie obowiazujacy. biomerieux zastrzega prawa do modyfikacji bez powiadomienia / BIOMERIEUX i jego niebieskie logo, VIDIA, Vironostika, VIDAS sa zarejestrowanymi

Bardziej szczegółowo

Rak trzustki - chemioterapia i inne metody leczenia nieoperacyjnego. Piotr Wysocki Klinika Onkologiczna Centrum Onkologii Instytut Warszawa

Rak trzustki - chemioterapia i inne metody leczenia nieoperacyjnego. Piotr Wysocki Klinika Onkologiczna Centrum Onkologii Instytut Warszawa Rak trzustki - chemioterapia i inne metody leczenia nieoperacyjnego Piotr Wysocki Klinika Onkologiczna Centrum Onkologii Instytut Warszawa RAK TRZUSTKI U 50% chorych w momencie rozpoznania stwierdza się

Bardziej szczegółowo

Miejsce terapii trójlekowej w leczeniu zakażeń HCV

Miejsce terapii trójlekowej w leczeniu zakażeń HCV Miejsce terapii trójlekowej w leczeniu zakażeń HCV Robert Flisiak Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku Warszawa, 10 luty 2012 Przeciwciała anty-hcv i genotypy HCV

Bardziej szczegółowo

Załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 lutego 2011 r. 21. LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU B (ICD-10 B 18.

Załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 lutego 2011 r. 21. LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU B (ICD-10 B 18. ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Kryteria Kwalifikacji 1.1. Do programu są kwalifikowani świadczeniobiorcy w wieku powyżej 3 lat, chorzy na przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B, charakteryzujący się obecnością

Bardziej szczegółowo

Pilotażowy Program Profilaktyki Zakażeń HCV. Zakażenia i zachorowania etiologii HCV - epidemiologia i profilaktyka

Pilotażowy Program Profilaktyki Zakażeń HCV. Zakażenia i zachorowania etiologii HCV - epidemiologia i profilaktyka Pilotażowy Program Profilaktyki Zakażeń HCV Zakażenia i zachorowania etiologii HCV - epidemiologia i profilaktyka Rozpowszechnienie zakażeń HCV Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że zakażeni HCV stanowią

Bardziej szczegółowo

Aneks IV. Wnioski naukowe i podstawy do zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu

Aneks IV. Wnioski naukowe i podstawy do zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu Aneks IV Wnioski naukowe i podstawy do zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu 137 Wnioski naukowe CHMP rozważył poniższe zalecenie PRAC z dnia 5 grudnia 2013 r. odnoszące się do procedury zgodnej

Bardziej szczegółowo

Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?

Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność

Bardziej szczegółowo

Miejsce leku Pegasys w terapii zakażeń HBV w 2018 roku

Miejsce leku Pegasys w terapii zakażeń HBV w 2018 roku Miejsce leku Pegasys w terapii zakażeń HBV w 2018 roku ANNA PIEKARSKA KLINIKA CHORÓB ZAKAŹNYCH I HEPATOLOGII UM W ŁODZI WYKŁAD JEST SPONSOROWANY PRZEZ ROCHE POLSKA SP.ZOO Zalecenie EASL: Current treatment

Bardziej szczegółowo

Wybór najistotniejszych publikacji z roku 2013 Lancet (IF-39)/Lancet Oncology (IF-25)/ Oncologist

Wybór najistotniejszych publikacji z roku 2013 Lancet (IF-39)/Lancet Oncology (IF-25)/ Oncologist Wybór najistotniejszych publikacji z roku 2013 Lancet (IF-39)/Lancet Oncology (IF-25)/ Oncologist (IF-4) Dr n. med. Lubomir Bodnar Klinika Onkologii, Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie Warszawa

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV WŚRÓD MIESZKAŃCÓW MIASTA PŁOCKA W LATACH 2015-2017

PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV WŚRÓD MIESZKAŃCÓW MIASTA PŁOCKA W LATACH 2015-2017 PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV WŚRÓD MIESZKAŃCÓW MIASTA PŁOCKA W LATACH 2015-2017 Program został opracowany w Wydziale Zdrowia i Spraw Spraw Społecznych Urzędu Miasta Płocka styczeń, 2015r. 1. OPIS PROBLEMU

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV WŚRÓD MIESZKAŃCÓW MIASTA PŁOCKA W LATACH 2015-2017

PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV WŚRÓD MIESZKAŃCÓW MIASTA PŁOCKA W LATACH 2015-2017 PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV WŚRÓD MIESZKAŃCÓW MIASTA PŁOCKA W LATACH 2015-2017 Program został opracowany w Wydziale Zdrowia i Spraw Spraw Społecznych Urzędu Miasta Płocka styczeń, 2015r. 1. OPIS PROBLEMU

Bardziej szczegółowo

Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn

Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with

Bardziej szczegółowo

Agencja Oceny Technologii Medycznych

Agencja Oceny Technologii Medycznych Agencja Oceny Technologii Medycznych www.aotm.gov.pl Rekomendacja nr 10/2014 z dnia 13 stycznia 2014 r. Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych w sprawie objęcia refundacją produktu leczniczego i

Bardziej szczegółowo

Piotr Potemski. Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. M. Kopernika w Łodzi

Piotr Potemski. Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. M. Kopernika w Łodzi Piotr Potemski Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. M. Kopernika w Łodzi VI Letnia Akademia Onkologiczna dla Dziennikarzy, Warszawa, 10-12.08.2016 1 Obserwowane są samoistne regresje zmian przerzutowych

Bardziej szczegółowo

Magdalena Durlik Klinika Medycyny Transplantacyjnej i Nefrologii Instytut Transplantologii Warszawski Uniwersytet Medyczny

Magdalena Durlik Klinika Medycyny Transplantacyjnej i Nefrologii Instytut Transplantologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Magdalena Durlik Klinika Medycyny Transplantacyjnej i Nefrologii Instytut Transplantologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Ryzyko przeniesienia choroby od dawcy do biorcy przeszczepu Zakażenia bakteryjne,

Bardziej szczegółowo

Terapeutyczne Programy Zdrowotne 2012 Leczenie przewlekłego WZW typu B

Terapeutyczne Programy Zdrowotne 2012 Leczenie przewlekłego WZW typu B Nazwa programu: LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WZW TYPU B Załącznik nr 46 do zarządzenia nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ Załącznik nr 10 do zarządzenia nr 10/2012/DGL Prezesa NFZ z dnia 15 lutego 2012 r. ICD - 10 B

Bardziej szczegółowo

Wirusowe zapalenie wątroby

Wirusowe zapalenie wątroby Wirusowe zapalenie wątroby Informacje wstępne wątroba jest największym organem w organizmie ludzkim pomaga trawić pokarmy magazynuje energię oraz minerały (tłuszcz, żelazo oraz witamy A,D,K, B12 oraz C)

Bardziej szczegółowo

Cel 3: Zapewnić wszystkim ludziom w każdym wieku zdrowe życie oraz promować dobrobyt

Cel 3: Zapewnić wszystkim ludziom w każdym wieku zdrowe życie oraz promować dobrobyt Cel 3: Zapewnić wszystkim ludziom w każdym wieku zdrowe życie oraz promować dobrobyt Zapewnienie wszystkim w każdym wieku zdrowego życia oraz promowanie dobrostanu stanowi podstawę zrównoważonego rozwoju.

Bardziej szczegółowo

Co możemy zaoferować chorym z rozpoznanym migotaniem przedsionków? Możliwości terapii przeciwkrzepliwej.

Co możemy zaoferować chorym z rozpoznanym migotaniem przedsionków? Możliwości terapii przeciwkrzepliwej. Adam Sokal Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Kardio-Med Silesia Co możemy zaoferować chorym z rozpoznanym migotaniem przedsionków? Możliwości terapii przeciwkrzepliwej. AF i udar U ok. 1 z 3 chorych

Bardziej szczegółowo

Kamil Barański 1, Ewelina Szuba 2, Magdalena Olszanecka-Glinianowicz 3, Jerzy Chudek 1 STRESZCZENIE WPROWADZENIE

Kamil Barański 1, Ewelina Szuba 2, Magdalena Olszanecka-Glinianowicz 3, Jerzy Chudek 1 STRESZCZENIE WPROWADZENIE Czynniki socjodemograficzne wpływające na poziom wiedzy dotyczącej dróg szerzenia się zakażenia w kontaktach niezwiązanych z procedurami medycznymi wśród pacjentów z WZW typu C Kamil Barański 1, Ewelina

Bardziej szczegółowo

Służba Zdrowia nr 24-26 z 23 marca 2000. Znaczenie badań przesiewowych w zwalczaniu raka piersi. Zbigniew Wronkowski, Wiktor Chmielarczyk

Służba Zdrowia nr 24-26 z 23 marca 2000. Znaczenie badań przesiewowych w zwalczaniu raka piersi. Zbigniew Wronkowski, Wiktor Chmielarczyk Służba Zdrowia nr 24-26 z 23 marca 2000 Znaczenie badań przesiewowych w zwalczaniu raka piersi Zbigniew Wronkowski, Wiktor Chmielarczyk Korzystny wpływ skryningu na zmniejszenie umieralności z powodu raka

Bardziej szczegółowo

Epigenes jedyne źródło wiedzy o polskich pacjentach zakażonych HBV

Epigenes jedyne źródło wiedzy o polskich pacjentach zakażonych HBV Epigenes jedyne źródło wiedzy o polskich pacjentach zakażonych HBV Jerzy Jaroszewicz, Małgorzata Pawłowska, Anna Piekarska, Krzysztof Tomasiewicz, Krzysztof Simon, Włodzimierz Mazur, Dorota Zarębska- Michaluk,

Bardziej szczegółowo

Monika Pazgan- Simon. Forum Wirusologiczne Łódź

Monika Pazgan- Simon. Forum Wirusologiczne Łódź Monika Pazgan- Simon Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii Wydziału Lekarsko-Stomatologicznego, Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu I Oddział Zakaźny Wojewódzkiego Specjalistycznego

Bardziej szczegółowo

Ilościowa ocena HBsAg jako istotny parametr w monitorowaniu przebiegu naturalnego i terapii PZW B

Ilościowa ocena HBsAg jako istotny parametr w monitorowaniu przebiegu naturalnego i terapii PZW B Postępy Nauk Medycznych, t. XXVII, nr 11, 2014 Borgis Marta Strycharz-Żak, *Anna Piekarska Ilościowa ocena HBsAg jako istotny parametr w monitorowaniu przebiegu naturalnego i terapii PZW B Quantitative

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 9 SECTIO D 2004

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 9 SECTIO D 2004 ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 9 SECTIO D 2004 Zakład Pielęgniarstwa Internistycznego z Pracownią Pielęgniarstwa Onkologicznego Wydziału Pielęgniarstwa

Bardziej szczegółowo

SZCZEPIENIA OCHRONNE U DOROSŁYCH lek. Kamil Chudziński Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii CSK MSW w Warszawie 10.11.2015 Szczepionki Zabite lub żywe, ale odzjadliwione drobnoustroje/toksyny +

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1 do ogłoszenia o konkursie ofert. PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV WŚRÓD MIESZKAŃCÓW MIASTA LESZNA W 2016 r.

Załącznik nr 1 do ogłoszenia o konkursie ofert. PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV WŚRÓD MIESZKAŃCÓW MIASTA LESZNA W 2016 r. Załącznik nr 1 do ogłoszenia o konkursie ofert PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV WŚRÓD MIESZKAŃCÓW MIASTA LESZNA W 2016 r. I. OPIS PROBLEMU ZDROWOTNEGO 1. Problem zdrowotny - wirusowe zapalenie wątroby

Bardziej szczegółowo

LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA W TROBY TYPU B (ICD-10 B 18.1)

LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA W TROBY TYPU B (ICD-10 B 18.1) Załącznik B.1. LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA W TROBY TYPU B (ICD-10 B 18.1) ZAKRES WIADCZENIA GWARANTOWANEGO WIADCZENIOBIORCY 1. Kryteria kwalifikacji 1.1. Do programu są kwalifikowani świadczeniobiorcy

Bardziej szczegółowo

NIEDOBÓR ALFA-1 ANTYTRYPSYNY

NIEDOBÓR ALFA-1 ANTYTRYPSYNY NIEDOBÓR ALFA-1 ANTYTRYPSYNY Diagnoza. I co dalej? POMOC CHORYM LECZENIE PROFILAKTYKA CO TO JEST NIEDOBÓR A1AT OBJAWY NIEDOBORU A1AT DZIEDZICZENIE CHOROBY NIEDOBÓR A1AT Niedobór alfa-1 antytrypsyny (A1AT)

Bardziej szczegółowo

Terapeutyczne Programy Zdrowotne 2008 Leczenie przewlekłego WZW typu B lub C

Terapeutyczne Programy Zdrowotne 2008 Leczenie przewlekłego WZW typu B lub C Nazwa programu: LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WZW TYPU B lub C ICD - 10 B 18.1 - przewlekłe zapalenie wątroby typu B B 18.2 - przewlekłe zapalenie wątroby typu C Dziedzina medycyny: Choroby zakaźne załącznik nr

Bardziej szczegółowo

Rekomendacje PGE HBV 2017 a obowiązujący program lekowy

Rekomendacje PGE HBV 2017 a obowiązujący program lekowy Rekomendacje PGE HBV 2017 a obowiązujący program lekowy Robert Flisiak Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku Forum Wirusologiczne, Łódź 20-21 kwietnia 2018 Wartość

Bardziej szczegółowo

Leczenie przeciwpłytkowe w niewydolności nerek (PCHN) Dr hab. Dorota Zyśko, prof. nadzw Łódź 2014

Leczenie przeciwpłytkowe w niewydolności nerek (PCHN) Dr hab. Dorota Zyśko, prof. nadzw Łódź 2014 Leczenie przeciwpłytkowe w niewydolności nerek (PCHN) Dr hab. Dorota Zyśko, prof. nadzw Łódź 2014 Leki przeciwpłytkowe (ASA, clopidogrel) Leki przeciwzakrzepowe (heparyna, warfin, acenocumarol) Leki trombolityczne

Bardziej szczegółowo

Chronic viral hepatitis current epidemiological, clinical and therapeutic challenge

Chronic viral hepatitis current epidemiological, clinical and therapeutic challenge Artykuł poglądowy/review paper Przewlek³e wirusowe zapalenie w¹troby aktualne wyzwania epidemiologiczne, kliniczne i terapeutyczne Chronic viral hepatitis current epidemiological, clinical and therapeutic

Bardziej szczegółowo

HPV - wirusem brodawczaka ludzkiego

HPV - wirusem brodawczaka ludzkiego HPV - wirusem brodawczaka ludzkiego 1. Zakażenia HPV u ludzi są powszechne. 2. HPV powoduje nabłonkowe zmiany na skórze narządów płciowych i błony śluzową. 3. Większość zakażeń jest łagodna i samoograniczająca

Bardziej szczegółowo

Program wczesnego wykrywania zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego HPV Łódź, 2013 roku

Program wczesnego wykrywania zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego HPV Łódź, 2013 roku Załącznik do Uchwały nr Zarządu Województwa Łódzkiego z dnia Program wczesnego wykrywania zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego HPV Łódź, 2013 roku Diagnoza problemu Nowotwory złośliwe stanowią zarówno

Bardziej szczegółowo

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem?

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem? Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem? Żylna Choroba Zakrzepowo-Zatorowa (ŻChZZ) stanowi ważny ny, interdyscyplinarny problem współczesnej medycyny Zakrzepica żył głębokich (ZŻG) (Deep

Bardziej szczegółowo

21. Leczenie przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu B (ICD-10 B 18.1)

21. Leczenie przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu B (ICD-10 B 18.1) Załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 28 października 2011 r. 21. Leczenie przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu B (ICD-10 B 18.1) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Kryteria kwalifikacji 1.1.

Bardziej szczegółowo

Światowy Dzień WZW 28 lipca 2015

Światowy Dzień WZW 28 lipca 2015 N A R O D O W Y I N S T Y T U T Z D R O W I A P U B L I C Z N E G O P A Ń S T W O W Y Z A K Ł A D H I G I E N Y 00-791 Warszawa, ul. Chocimska 24 Centrala: (+48 22) 54-21-400, Dyrektor: (+48 22) 849-76-12

Bardziej szczegółowo

XXVI edycja akcji Żółty Tydzień Profilaktyka może uchronić przed poważnymi konsekwencjami wirusowego zapalenia wątroby. WZW A i B powiedz NIE!

XXVI edycja akcji Żółty Tydzień Profilaktyka może uchronić przed poważnymi konsekwencjami wirusowego zapalenia wątroby. WZW A i B powiedz NIE! Warszawa, 10 kwietnia 2013 r. XXVI edycja akcji Żółty Tydzień Profilaktyka może uchronić przed poważnymi konsekwencjami wirusowego zapalenia wątroby. WZW A i B powiedz NIE! W dniach od 15 do 26 kwietnia

Bardziej szczegółowo

Powikłania wątrobowe u pacjentów z nieswoistymi zapaleniami jelit (IBD) Dr hab. n.med. Jarosław Kierkuś

Powikłania wątrobowe u pacjentów z nieswoistymi zapaleniami jelit (IBD) Dr hab. n.med. Jarosław Kierkuś Powikłania wątrobowe u pacjentów z nieswoistymi zapaleniami jelit (IBD) Dr hab. n.med. Jarosław Kierkuś Klinika Gastrologii, Hepatologii i Zaburzeń Odżywiania Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Warszawa

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 18 lutego 2011 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 18 lutego 2011 r. Dziennik Ustaw Nr 52 3291 Poz. 270 270 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 18 lutego 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu programów zdrowotnych Na podstawie

Bardziej szczegółowo

Ryzykowne zachowania seksualne aspekt medyczny

Ryzykowne zachowania seksualne aspekt medyczny Konferencja naukowa Wychowanie seksualne w szkole cele, metody, problemy. Lublin, 10 marca 2014 r. Ryzykowne zachowania seksualne aspekt medyczny dr n.med Ewa Baszak-Radomańska Gabinety TERPA ryzykowne

Bardziej szczegółowo

Działania niepożądane radioterapii

Działania niepożądane radioterapii Działania niepożądane radioterapii Powikłania po radioterapii dzielimy na wczesne i późne. Powikłania wczesne ostre występują w trakcie leczenia i do 3 miesięcy po jego zakończeniu. Ostry odczyn popromienny

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA. UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie

Bardziej szczegółowo