ogółem 2173 gmin uprawnionych

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ogółem 2173 gmin uprawnionych"

Natalia Brzezińska
8 lat temu
Przeglądów:

1 Ryszard Wilczyński Geografia funduszu sołeckiego W kraju są 2173 gminy wiejskie i miejsko-wiejskie uprawnione do tworzenia funduszu sołeckiego. Wszelkie dane o funkcjonowaniu funduszu sołeckiego trzeba odnosić do tej puli gmin. Zestawienia, które biorą pod uwagę wszystkie gminy w kraju (2479) nie oddają poprawnie rzeczywistości. O utworzeniu funduszu sołeckiego na rok 2012 zdecydowało 53,6% uprawnionych gmin, podobnie jak w pierwszym roku. Pociesza fakt, iż jest to nieco więcej niż na rok 2011, kiedy liczba gmin tworzących fundusz spadła. Niestety wyraźnie wzrosła liczba gmin, które nie wyraziły zgody na utworzenie funduszu. Na rok 2012 pozytywnej decyzji świadomie nie podjęło aż 33,5% gmin (zob. wykres 1). Wykres 1. Uchwały rad gmin podjęte w latach w sprawie wyodrębnienia w budżecie środków stanowiących fundusz sołecki ogółem 2173 gmin uprawnionych brak uchwały brak zgody zgoda Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z MSWiA ( Część tych gmin, jak ma to miejsce w województwie opolskim, i tak ma własny system wsparcia wychodząc z założenia, że skoro narzędzia jakimi dysponują działają, a zwrotu z powodu zasobności gminy nie będzie, to nie jest celowe korzystanie z rozwiązania ustawowego. Popularność funduszu sołeckiego jest istotnie zróżnicowana, co pokazują mapy 1 i 2. 1

O utworzeniu funduszu sołeckiego na rok 2012 zdecydowało 53,6% uprawnionych gmin, podobnie jak w pierwszym roku.

2 Mapa 1. Utworzenie funduszu sołeckiego na rok Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z MSWiA z 7 stycznia 2010 r. ( Mapa 2. Utworzenie funduszu sołeckiego na rok 2012 w porównaniu do roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z MSWiA z 30 maja 2011 r. ( Mapa 1. pokazuje stan wyjściowy. Mapa 2. stan roku 2012 w porównaniu do roku Mapa obrazująca geografię funduszu sołeckiego w 2010 r. pokazuje 4 liderów, 2

Utworzenie funduszu sołeckiego na rok 2012 w porównaniu do roku 2010. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z MSWiA z 30 maja 2011 r.

3 w kolejności: województwo podkarpackie (81%), dolnośląskie (70%) 1, pomorskie (64%) i opolskie (63%), przewagę średniaków (od 51% do 59%) i pięć województw poniżej średniej; prócz lubuskiego, skupionych w centralnej i północno-wschodniej Polsce. Fenomenem jest województwo podkarpackie. Nie udało się ustalić źródła tego sukcesu. Trzy kolejne województwa nie dziwią. Opolskie i pomorskie to dwa regiony przygotowane na wdrożenie funduszu poprzez najstarsze programy odnowy wsi w kraju. Podobny efekt obserwowano w postępach wdrażania działania odnowa wsi ( ) w SPO na lata Województwo dolnośląskie natomiast ma od 2009 r. dynamiczny, liczący obecnie około 700 sołectw, program odnowy wsi. W roku 2011 odbył się tam IV Polski Kongres Odnowy Wsi. Sytuacja po dwóch latach (zob. mapa 2.) jest istotnie inna. Południe kraju to (z wyjątkiem Małopolski) pas liderów, gdzie pierwszeństwo przejmuje województwo dolnośląskie w asyście opolskiego 2. W rzeczywistości na Opolszczyźnie system wsparcia dla sołectw ma aż 61 gmin (90%). 49 gmin utworzyło fundusz sołecki, a 12 gmin ma rozwiązania własne (zob. mapa 3.). Mapa 3. Systemy wsparcia sołectw w województwie opolskim w roku Źródło: Opracowanie własne. 1 Dla województwa dolnośląskiego przyjęto dane Ministerstwa Finansów, gdyż według danych MSWiA liczba gmin tworzących fundusz w roku 2010 wynosi 78, tj. o 15 mniej, niż uzyskało zwrot z budżetu państwa. Zatem przyjęto dla roku 2010 liczbę Uwzględniając własne systemy wsparcia sołectw wynik województwa opolskiego jest podobny jak podkarpackiego w pierwszym roku funkcjonowania funduszu sołeckiego. 3

Opolskie i pomorskie to dwa regiony przygotowane na wdrożenie funduszu poprzez najstarsze programy odnowy wsi w kraju.

4 Na północ od liderów lokują się województwa w przedziale średniej krajowej, niemniej województwo pomorskie nie jest już liderem. Do siedmiu wzrasta liczba województw, gdzie fundusz sołecki idzie słabo. Prócz zachodniopomorskiego, zajmują one centrum, północny - wschód i wschód kraju. Niestety, tylko 7 województw zanotowało wzrosty, a aż 9 spadki, w tym zdecydowanie na północy kraju oraz w województwie podkarpackim, które spadło na trzecią pozycję. Geografia popularności funduszu nie jest przypadkowa. Ścisła czołówka: województwa dolnośląskie i opolskie, to również liderzy odnowy wsi w Polsce. Pierwsza piątka to województwa, które mają, miały lub wkrótce będą miały programy odnowy wsi. W pierwszej ósemce tylko województwo lubuskie nie ma doświadczeń w tym zakresie (zobacz mapa 4.) Mapa 4. Programy odnowy wsi w Polsce. Źródło: Opracowanie własne. Oddziaływanie programów odnowy wsi na upowszechnienie funduszu sołeckiego we własnym regionie oraz promieniowanie na bezpośrednie sąsiedztwo jest nader oczywiste. Trudno o bardziej przekonywujące dowody. 4

Niestety, tylko 7 województw zanotowało wzrosty, a aż 9 spadki, w tym zdecydowanie na północy kraju oraz w województwie podkarpackim, które spadło na trzecią pozycję.

5 Trochę uwagi warto poświęcić aspektom finansowym. Według danych pozyskanych z Ministerstwa Finansów, 989 gmin (84% gmin, które zdecydowały o utworzeniu funduszu soleckiego na rok 2010) uzyskało częściowy zwrot wydatków. Łącznie w kwocie 43,8 mln zł, z czego 33,7 mln zł będzie zwrotem związanym z wydatkami bieżącymi a 10,1 mln zł z wydatkami inwestycyjnymi i zakupami inwestycyjnymi. Zatem przeciętny zwrot wyniósł 44,2 tys. zł. Kwota to może niewielka, ale zapewne warta zachodu. Średnia wielkość zwrotu na gminę (zob. mapa 5.) jest pochodną udziału gmin uboższych (mają one 30% zwrot) oraz liczby i wielkości sołectw, które zrealizowały wydatki. Dlatego obraz pozostaje bez związku z geografią popularności funduszu prezentowaną na mapach 1 i 2, jeżeli już dopatrywać się korelacji to jest ona odwrotna. Mapa 5. Średnia wysokość zwrotu w zł na gminę, której przysługiwał zwrot z budżetu państwa. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych otrzymanych z Ministerstwa Finansów w dniu 28 października 2011 r. Wysoki zwrot uzyskują gminy w województwach, gdzie fundusz jest najmniej rozpowszechniony. Należy widzieć w tym argument na rzecz jego tworzenia. Wysokość zwrotu w układzie województw (zob. mapa 6.) w oczywisty sposób oddaje przede wszystkim wielkość regionów. 5

Łącznie w kwocie 43,8 mln zł, z czego 33,7 mln zł będzie zwrotem związanym z wydatkami bieżącymi a 10,1 mln zł z wydatkami inwestycyjnymi i zakupami inwestycyjnymi.

6 Mapa 6. Kwota zwrotu wydatków w zł wykonanych w ramach funduszu sołeckiego w 2010 r. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych otrzymanych z Ministerstwa Finansów w dniu 28 października 2011 r. 6

Podobne dokumenty

O pokrewieństwie funduszu sołeckiego i odnowy wsi czyli co dalej, by sukces nie zamienił się w porażkę Ryszard Wilczyński Kilka zasadniczych prawd

O pokrewieństwie funduszu sołeckiego i odnowy wsi czyli co dalej, by sukces nie zamienił się w porażkę Ryszard Wilczyński Kilka zasadniczych prawd Od roku 2009 Poradnik Radnego i Sołtysa publikuje artykuły