Wieloogniskowa neuropatia ruchowa
|
|
- Władysław Witkowski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Dr n. med. Marta Lipowska Klinika Neurologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Wieloogniskowa neuropatia ruchowa WSTĘP Wieloogniskowa neuropatia ruchowa (multiofocal motor neuropathy, MMN) jest to czysto ruchowa neuropatia,najprawdopodobniej o podłożu autoimmunologicznym, charakteryzująca się powoli postępującym, asymetrycznym niedowładem kończyn. Kluczowe dla rozpoznania jest stwierdzenie w badaniach elektrofizjologicznych bloku przewodzenia we włóknach ruchowych. MMN została po raz pierwszy opisana w 1985r,występuje wg szacunkowych danych u 0,6-2 osób na 100 tys. [1,2]. Mimo rzadkiego występowania, umiejętność rozpoznawania tej jednostki chorobowej i różnicowania jej z chorobami neuronu ruchowego oraz innymi neuropatiami jest istotna dla neurologa z uwagi na możliwość leczenia. ETIOPATOGENEZA Za podłożem autoimmunologicznym MMN przemawiają: dobra odpowiedź na leczenie immunoglobulinami oraz obecność przeciwciał IgM przeciwko gangliozydom GM1 stwierdzanych u części chorych. IgM anty-gm1 w zależności od metodologii wykrywa się w surowicy u od 20% do 85% chorych z MMN [3]. Istotna jest obecność tych przeciwciał w wysokich mianach, gdyż w niskich mianach stwierdzane są w innych neuropatiach oraz w stwardnieniu zanikowym bocznym [4,5]. Rola przeciwciał IgM anty-gm1 pozostaje niejasna.gangiozydy GM1 znajdują się w dużych ilościach w mielinie okolicy przewężeń Ranviera, pełniąc między innymi rolę w grupowaniu kanałów jonowych. Przeciwciała anty-gm1 miałyby zaburzać funkcjonowanie części okołowęzłowej nerwów ruchowych, prowadząc do bloku przewodzenia [6]. Bierny transfer surowicy chorych z MMN z IgM anty-gm1 powodował wystąpienie bloku przewodzenia w nerwach ruchowych u części zwierząt, ale bierny transfer surowicy chorych z MMN bez przeciwciał również powodował wystąpienie bloku przewodzenia u części zwierząt, co sugeruje obecność jeszcze innych, niewykrytych czynników mających znaczenie w patogenezie[7]. OBRAZ KLINICZNY Początek objawów najczęściej występuje między 20 a 50 rokiem życia, mężczyźni chorują częściej niż kobiety, z proporcją 3:1 [3]. Jest choroba osób dorosłych, jednak opisywano pojedyncze przypadki
2 występowania MMN również u dzieci [8]. Niedowład lokalizuje się w obrębie mięśni unerwianych przez określone nerwy ruchowe, początkowozwykle dystalnie, asymetrycznie w kończynach górnych. Początek objawów w kończynach dolnych zdarza się rzadziej, w 10-30% przypadków [1,9]. Początek objawów w mięśniach proksymalnych kończyn zdarza się bardzo rzadko [1]. Charakterystyczny dla MMN jest brak zaniku mięśni w początkowej fazie choroby, zdysproporcją w postaci braku zaniku mięśnia i znacznego niedowładu. Należy to tłumaczyć faktem, iż blok przewodzenia prowadzi do dysfunkcji nerwu w postaci niedowładu, a nie do zaniku mięśnia. Ta obserwacja nie ma jednak często istotnego znaczenia klinicznego, ponieważ upływa zwykle długi czas od początku objawów do ustalenia rozpoznania, średniookoło 4 lat, a po takim czasie trwania choroby zanik mięśni już się pojawia. Tak długi czas od objawów do rozpoznania wynika z powolnych, początkowo ogniskowych objawów interpretowanych jako neuropatia uciskowa, zdarza się kierowanietakich chorych na leczenie chirurgiczne dekompresję nerwu [3]. Choroba postępuje powoli, praktycznie bez samoistnych remisji. Stopniowo prowadzi do rozlanego niedowładu kończyn górnych i dolnych. Po latach trwania choroby,wskutek kumulowania się postępującego neurogennego uszkodzenia mięśni, zanika często asymetria objawów [10]. Wraz z czasem trwania choroby mogą pojawić się również zaburzenia czucia, potwierdzone w badaniach elektrofizjologicznych [11].Tylko wyjątkowo zdarza się zajęcie nerwów czaszkowych oraz oddechowych w przebiegu MMN [4]. Nieleczona MMN prowadzi do średniego lub znacznego stopnia niesprawności u około 80% chorych [10]. Od lat 80-tych tworzono różne kryteria kliniczne, pozwalające na ustalenie rozpoznania MMN. W niniejszym artykule przedstawiono najnowsze kryteria z 2010r (tabela 1) [9]. Należy zwrócić uwagę na kryteria wykluczające, które są bardzo pomocne w diagnostyce różnicowej. Uszkodzenie górnego motoneuronu i obecność istotnych objawów opuszkowych to przede wszystkim różnicowanie ze stwardnieniem zanikowym bocznym. Obecność istotnych zaburzeń czucia na początku trwania choroby (dopuszczalne są niewielkie zaburzenia czucia wibracji w kończynach dolnych) wskazuje na inny rodzaj neuropatii, na przykład zespół Lewisa-Sumnera. MMN zawsze rozwija się asymetrycznie, więc symetryczny rozlany niedowład w początkowym okresie choroby, mimo spełnionych innych kryteriów, będzie wskazywał raczej na ruchową postać przewlekłej zapalnej polineuropatii demielinizacyjnej. Tabela 1. MMN kryteriarozpoznaniawgjoint Task Force of the EFNS and the PNS 2010 Kryteria konieczne:
3 1. Powoli lub skokowo postępujące asymetryczne osłabienie mięśni kończyn, z objawami uszkodzenia w obszarze unerwienia co najmniej 2 nerwów ruchowych od min. 1 miesiąca (zwykle powyżej 6 miesięcy) 2. Brak obiektywnych zaburzeń czucia z wyjątkiem niewielkich zaburzeń czucia wibracji w kończynach dolnych Kliniczne kryteria dodatkowe: 1. Przewaga objawów w kończynach górnych (u ok.10-30% chorych przewaga zajęcia kkd na początku) 2. Osłabienie/ brak odruchów głębokich w zajętej kończynie 3. Brak objawów ze strony nerwów czaszkowych (ale opisywano zajęcie n. XII) 4. Skurcze i fascykulacje w zajętej kończynie 5. Dobra odpowiedź na leczenie immunomodulujące Kryteria wykluczające: 1. Objawy uszkodzenia górnego neuronu ruchowego (ale opisywano nieco wzmożone odruchy ścięgniste) 2. Istotne objawy opuszkowe 3. Zaburzenia czucia 4. Symetryczny, rozlany niedowład w początkowym okresie choroby DIAGNOSTYKA ELEKTROFIZJOLOGICZNA Diagnostyka elektrofizjologiczna jest kluczowa dla ustalenia rozpoznania MMN, ponieważ obecność bloku przewodzenia ruchowego w badaniu neurograficznymstanowi główną cechę charakterystyczną tej jednostki chorobowej. Według obecnych kryteriów, rozpoznanie pewnej lub prawdopodobnej MMN jest możliwe tylko w przypadku stwierdzenia bloku przewodzenia[9]. W elektrofizjologii blok przewodzeniaoznacza brak możliwości przewodzenia impulsu przez strukturalnie niezmieniony akson, czego odbiciem w badaniu neurograficznym jest spadek amplitudy i powierzchni odpowiedzi na stymulację w odcinku ksobnym nerwu w stosunku do stymulacji w odcinku odsiebnym[12].
4 Ryc.1 Pewny blok przewodzenia we włóknach ruchowych nerwu pośrodkowego lewego w odcinku na przedramieniu. Blok przewodzenia nie jest zjawiskiem swoistym dla MMN i występuje w również w innych neuropatiach ( przede wszystkim w nabytych neuropatiach demielinizacyjnych: zespole Guillaina- Barrégo i przewlekłej zapalnej polineuropatii demielinizacyjnej) oraz lokalnych uszkodzeniach nerwów. Niektóre zjawiska elektrofizjologiczne mogą imitować blok przewodzenia, np. nakładanie faz odpowiedzi mięśniowej występujące w uszkodzeniu motoneuronów, różnice w odpowiedziach na kolejne stymulacje wynikające z anastomoz nerwowych czy wreszcie trudności techniczne z uzyskaniem odpowiedzi ksobnych[12]. Blok przewodzenia odzwierciedla prawdopodobny proces immunologiczny, toczący się w okolicy mieliny okołowęzłowej, który zaburza funkcjonowanie aksonów, jednak patofizjologia bloku przewodzenia pozostaje niejasna [6]. Blok przewodzenia w MMN znajduje się we włóknach ruchowych, poza miejscami cieśni anatomicznych, ma charakter zlokalizowany i utrwalony[3,12]. Od lat trwają dyskusje dotyczące kryteriów rozpoznania bloku przewodzenia. Przede wszystkim dotyczą one stopnia spadku amplitudy, który pozwala na rozpoznanie bloku i który wynosi między 20 a 60% [12]. Przyjęcie niższego spadku amplitudy niesie ryzyko rozpoznań fałszywie dodatnich, przy założeniu większego spadku mogą umknąć łagodniejsze bloki. Wg aktualnych kryteriów z 2010 przyjęto za pewny blok przewodzenia 50% spadek powierzchni przy badaniu długich odcinków nerwów, a za prawdopodobny blok przewodzenia 30% spadek powierzchni [9]. Amplituda odpowiedzi dystalnej musi wynosić co najmniej 1mV, co pozwala uniknąć fałszywie dodatnich rozpoznań bloku przewodzenia w przypadku uzyskiwania odpowiedzi szczątkowych. Należy również wykluczyć redukcję powierzchni w wyniku chronodyspersji. Zjawisko
5 chronodyspersji występuje w procesach demielinizacyjnych i jest związane z desychronizacją przewodzenia w poszczególnych aksonach, co prowadzi do wydłużenia czasu trwania i obniżenia rejestrowanej amplitudy odpowiedzi mięśniowej [12]. Dokładne kryteria bloku przewodzenia przestawia tabela 2. Tabela 2 KRYTERIA BLOKU PRZEWODZENIA RUCHOWEGO 1. PEWNY BLOK PRZEWODZENIA spadek powierzchni M o min. 50% - nerw pośrodkowy, łokciowy, strzałkowy warunki: amplituda odpowiedzi M > 1 mv i >20% dolnej granicy normy, wydłużenie czasu odpowiedzi ksobnej do dystalnej< 30% 2. PRAWDOPODOBNY BLOK PRZEWODZENIA spadek powierzchni M o min. 30% - nerw pośrodkowy, łokciowy, gdy wydłużenie czasu odpowiedzi ksobnej do dystalnej< 30% lub o 50%, gdy wydłużenie czasu odpowiedzi ksobnej do dystalnej> 30% 3. Prawidłowe przewodzenie we włóknach czuciowych w odcinkach nerwów ze stwierdzanym blokiem przewodzenia ruchowego. Poza obecnością bloku przewodzenia, w MMN mogą wystąpić inne typowe cechy demielinizacji, takie jak odcinkowe zwolnienie szybkości przewodzenia, wydłużenie latencji końcowej, wydłużenie latencji fali F lub jej brak. Wraz z czasem trwania choroby pojawiają się zmiany aksonalne w nerwach obwodowych oraz cechy ostrego i przewlekłego neurogennego uszkodzenia mięśni. Charakterystyczną cechą MMN jest występowanie nadpobudliwości aksonów, w mięśniu rejestruje się wówczas wyładowania spontaniczne w postaci fascykulacji, miokimii lub ciągłych wyładowań jednostek ruchowych [12]. Należy jednak podkreślić, że blok przewodzenia może być jedyną nieprawidłowością stwierdzaną w badaniu elektrofizjologicznym u chorych z MMN. Warunkiem rozpoznania bloku przewodzenia ruchowego jest wykazanie prawidłowego przewodzenia we włóknach czuciowych. Jednak, jak już wspomniano przy opisie obrazu klinicznego MMN, po latach trwania choroby mogą pojawić się obiektywne objawy czuciowe oraz uszkodzenie włókien czuciowych w badaniu elektrofizjologicznym, zwykle pod postacią obniżenia amplitudy odpowiedzi
6 czuciowej [11]. Zjawisko to może znacznie utrudnić diagnostykę u pacjenta z długim wywiadem chorobowym. Trudności w wykrywaniu bloku przewodzenia Ogniskowy blok może dotyczyć miejsc trudnych do badania w rutynowej diagnostyce (odsiebnie lub dosiebnie w stosunku do stymulacji). Pośrednio blok proksymalny może sugerować brak lub wydłużenie fali F oraz zachowane odpowiedzi M w słabym mięśniu. Oblokudystalnymmogą świadczyćniskie amplitudy odpowiedzi w słabym mięśniu, przy braku odnerwienia i zaniku mięśnia [3]. Możliwe do zastosowania są dodatkowe techniki w celu poszukiwania bloku przewodzenia, takie jak: przezczaszkowa magnetyczna stymulacja, technika potrójnej stymulacji odmiana ruchowych potencjałów wywołanych, umożliwiającaresynchronizację potencjałów i ocenę ilości pobudzonych jednostek ruchowych, przezskórna stymulacja korzeni szyjnych [9]. Nie są to jednak badania dostępne w rutynowej diagnostyce. Bloku przewodzenia nie wykryje się również w przypadku, kiedy włókna nerwowe, w których występował blok w przeszłości, ulegną zwyrodnieniu aksonalnemu [12]. Uwagi dotyczące trudności w wykrywaniu bloku przewodzenia mają istotne znaczenie, ponieważ wynika z nich, ze nie zawsze możliwe jest wykazanie bloku przewodzenia u chorego z MMN. ROZPOZNANIE O rozpoznaniu MMN nie decyduje jeden konkretny test diagnostyczny, ale charakterystyczny zespół objawów klinicznych w połączeniu z badaniami dodatkowymi- przede wszystkim z badaniem elektrofizjologicznym. W zależności o stopnia pewności co do rozpoznania MMN, zaproponowano następujące kategorie diagnostyczne: pewna, prawdopodobna i możliwa MMN (tabela 3)[9]. Rozpoznanie pewnej lub prawdopodobnej MMN jest możliwe tylko w przypadku stwierdzenia bloku przewodzenia w badaniu neurograficznym. Do rozpoznania pewnej MMN, przy spełnieniu kryteriów klinicznych wystarczy stwierdzenie jednego pewnego bloku przewodzenia. Tabela 3. Kryteria diagnostyczne MMN pewne MMN: Kryteria kliniczne i pewny blok przewodzenia w jednym nerwie
7 prawdopodobne MMN: Kryteria kliniczne i prawdopodobny blok przewodzenia co najmniej w dwóch nerwach Kryteria kliniczne i prawdopodobny blok przewodzenia w jednym nerwie i co najmniej dwa kryteria dodatkowe możliwe MMN Kryteria kliniczne + prawidłowe przewodzenie we włóknach czuciowych + dobra odpowiedź na immunoterapię Kryteria kliniczne z objawami tylko w jednym nerwie + pewny lub prawdopodobny blok przewodzenia ruchowego Kryteria dodatkowe 1. Zwiększone miano przeciwciał IgM anty-gm1 2. Zwiększone stężenie białka w p. m-rdz. (<1 g/l) 3. Typowe zmiany w MRI splotu barkowego 4. Poprawa po leczeniu immunoglobulinami Jeśli obraz kliniczny i badanie elektrofizjologiczne nie rozstrzyga o rozpoznaniu, to należy u wybranych chorych rozważyć wykonanie innych badań dodatkowych, takich jak:
8 badanie przeciwciał IgM anty-gm1 w surowicy krwi (obecne u 20-85% chorych z MMN, istotne wysokie miana) MR splotu barkowego (asymetryczny wzrost sygnału w T2, obrzęk nerwów u 40-50% chorych z MMN) badanie płynu mózgowo-rdzeniowego (stężenie białka w normie u 2/3 chorych, u 1/3 nieco zwiększone, ale nie przekracza 1g/l) badania w kierunku innych chorób lub wykluczające inne niż MMN przyczyny indywidualnie [9]. Opisano chorych o takim samym obrazie klinicznym oraz reakcji na leczenie jak w wieloogniskowej neuropatii z blokiem przewodzenia, u których nie stwierdzono bloku przewodzenia w ramach dostępnych badań elektrofizjologicznych [13]. Wg obecnie proponowanych kryteriów jest to kategoria diagnostyczna możliwa MMN. Przypadki chorych z MMN bez bloku przewodzenia można tłumaczyć następująco: 1) blok przewodzenia zlokalizowany jest w miejscach niedostępnych rutynowej diagnostyce, 2) włókna ruchowe, w których znajdował się blok przewodzenia w przeszłości, uległy zwyrodnieniu aksonalnemu, 3) błędne rozpoznanie. Wobec tego, jest w pełni uzasadnione podanie immunoglobulin w celu oceny reakcji na leczenie pacjentowi z typowym obrazem klinicznym MMN, prawidłowym przewodzeniem we włóknach czuciowych, bez bloku przewodzenia. Dobra odpowiedź na leczenie może pozwolić na rozpoznanie MMN i kontynuację leczenia. Mimo możliwości rozpoznania MMN bez bloku przewodzenia, jego poszukiwanie jest bardzo istotne, gdyż znacznie podnosi to pewność rozpoznania. Przypadki bez bloku przewodzenia wymagają przeprowadzenia bardzo starannej diagnostyki różnicowej. Można rozpoznać możliwą MMN również w przypadku objawów tylko w jednym nerwie, przy obecności ruchowego bloku przewodzenia spełniającego kryteria elektrofizjologiczne [9]. W takim przypadku niezwykle ważne jest różnicowanie z neuropatią uciskową. Objawy tylko w obrębie jednego nerwu mogą świadczyć o początkowej fazie MMN i rozwinąć się w pełny obraz kliniczny [14]. Uchwycenie choroby na tak wczesnym etapie, dalsza obserwacja i rozpoczęcie leczenia w razie
9 wystąpienia istotnej niesprawności ma istotne znaczenie, ponieważ leczenie rozpoczęte wcześnie jest bardziej skuteczne i może spowolnić proces zwyrodnienia aksonalnego [15]. LECZENIE Możliwości leczenia MMN są ograniczone. W przeciwieństwie do przewlekłej zapalnej polineuropatii demielinizacyjnej kortykosteroidy i plazmafereza nie tylko nie poprawiają, ale mogą nawet pogorszyć stan chorego [9]. Lekiem z wyboru okazały się immunoglobuliny podawane dożylnie (intravenousimmunoglobulins, IVIG). Skuteczność IVIG została potwierdzona w kilku randomizowanych i otwartych badaniach klinicznych [9].Leczenie IVIG łagodzi objawy i spowalnia postęp choroby, ale nie prowadzi do wyleczenia MMN. Leczenie to jest rekomendowane przez federację europejskich towarzystw neurologicznych (EFNS). Podawanie IVIG zaleca się u wszystkich chorych z MMN z istotną niesprawnością. Należy rozpocząć leczenie od dawki 2g/kg/ kurs w ciągu 2-5 dni. W razie dobrej odpowiedzi na leczenie w postaci wyraźnego zmniejszenia niedowładu zaleca się terapię podtrzymującą. Rekomendowane dawki podtrzymujące to 1g/kg mc co 2-4 tyg. lub 2g/kg mc co 1-2 m-ce, ale w praktyce klinicznej dawki te dobierane są indywidualnie i mogą różnić się od zalecanych [16]. Na podstawie retrospektywnej analizy 3 dużych grup chorych (łącznie 175 pacjentów) dobrą reakcję na leczenie IVIG obserwowano u 70-94% chorych[15,17,18].bardzo dobrą odpowiedź uzyskiwano w przypadku wczesnego rozpoznania. Poprawa po leczeniu utrzymywała się 2-6 tyg. (średnio 3-4 tyg.) Dawki podtrzymujące wynosiły od 0,4 do 2g/kg mc/na miesiąc. Brak odpowiedzi na IVIG korelował z późnym rozpoczęciem leczenia oraz obecnością zwyrodnienia aksonalnego, świadczącego o zaawansowanych, nieodwracalnych zmianach w nerwach obwodowych [15,17,18]. Leczenie IVIG może być prowadzone bezpiecznie przez lata. Jednak wraz z czasem trwania choroby, mimo regularnego leczenia IVIG obserwuje się powolny postęp objawów, nawet w przypadku zwiększenia dawki IVIG. [9,19]. Leczenie IVIG łagodzi objawy i spowalnia postęp choroby, ale nie prowadzi do wyleczenia MMN. Dane odnośnie stosowania innych leków immunomodulujących i immunosupresyjnych są ograniczone i zwykle niejednoznaczne. Jak wspomniano wcześniej, nie zaleca się stosowania kortykosteroidów i plazmafarez, które mogą nawet zaostrzyć objawy MMN [9]. Z uwagi na rzadkie występowanie MMN istnieją trudności z organizacją badań randomizowanych. W MMN przeprowadzono tylko jedno takie badanie, które wykazało brak skuteczności mykofenolanumofetilu [20]. Dane pochodzące z otwartych badań i obserwacji niewielkich grup sugerują korzyści u części chorych przy leczeniu azatiopryną, cyklosporyną, metotreksatem, interferonem beta-1a,
10 rituksimabem i cyklofosfamidem. Ten ostatni nie jest zalecany przez niektórych ekspertów z uwagi na jego toksyczność [9]. Brak jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, jak długo prowadzić leczenie IVIG u chorych z MMN. Wydaje się, że należy je kontynuować tak długo, jak długo leczenie pozostaje bezpieczne i skuteczne. Po pewnym okresie leczenia np. po kilku latach można zmniejszyć dawkę IVIG lub czasowo przerwać leczenie w celu oceny wskazań do dalszej terapii. Wyraźne pogorszenie po przerwaniu leczenia IVIG będzie wskazywało na skuteczność dotychczasowej terapii i uzasadniało kontynuację leczenia. Można również w trakcie terapii IVIG dodać inny lek immunosupresyjny, licząc na możliwość redukcji dawki IVIG lub całkowite odstawienie IVIG, ale jak dotychczas brak jest dowodów na skuteczność takiego postępowania. Piśmiennictwo 1. Vlam L, van der Pol WL, Cats EA, Straver DC, Piepers S, Franssen H, van den Berg LH. Multifocal motor neuropathy: diagnosis, pathogenesis and treatment strategies. Nat Rev Neurol Nov 22;8(1): Nobile-Orazio E. Multifocal motor neuropathy. J Neuroimmunol Apr 2;115(1-2): Nguyen TP, Chaudhry V. Multifocal motor neuropathy. Neurol India Sep-Oct;59(5): Drac H. Wieloogniskowa neuropatia ruchowa. PolskiPrzeglądNeurologiczny 2009; 5 (2): Niebroj-Dobosz I, Janik P, Kwieciński H. Serum IgM anti-gm1 ganglioside antibodies in lower motor neuron syndromes.eur J Neurol Jan;11(1): Meuth SG, Kleinschnitz C. Multifocal motor neuropathy: update on clinical characteristics, pathophysiological concepts and therapeutic options. Eur Neurol. 2010;63(4): Roberts M, Willison HJ, Vincent A, Newsom-Davis J. Multifocal motor neuropathy human sera block distal motor nerve conduction in mice.ann Neurol Jul;38(1): Moroni I, Bugiani M, Ciano C, Bono R, Pareyson D. Childhood-onset multifocal motor neuropathy with conduction blocks. Neurology Mar 28;66(6): Joint Task Force of the EFNS and the PNS. European Federation of Neurological Societies/Peripheral Nerve Society guideline on management of multifocal motor neuropathy. Report of a joint task force of the European Federation of Neurological Societies and the Peripheral Nerve Society--first revision. J PeripherNerv Syst Dec;15(4): Van den Berg-Vos RM, Franssen H, Visser J, de Visser M, de Haan RJ, Wokke JH, Van den Berg LH. Disease severity in multifocal motor neuropathy and its association with the response to immunoglobulin treatment. J Neurol Mar;249(3): Lambrecq V, Krim E, Rouanet-Larrivière M, Lagueny A. Sensory loss in multifocal motor neuropathy: a clinical and electrophysiological study. Muscle Nerve Feb;39(2): Rowińska-Marcińska K. Wieloogniskowa polineuropatia demielinizacyjna. W: Neurofizjologia kliniczna. Tom I red. Emeryk-Szajewska B. i Niewiadomska-Wolska M. Medycyna Praktyczna. Kraków 2008,
11 13. Delmont E, Azulay JP, Giorgi R, Attarian S, Verschueren A, Uzenot D, Pouget J. Multifocal motor neuropathy with and without conduction block: a single entity? Neurology Aug 22;67(4): Muley SA, Parry GJ. Multifocal motor neuropathy.j ClinNeurosci Sep;19(9): Cats EA, van der Pol WL, Piepers S, Franssen H, Jacobs BC, van den Berg-Vos RM, Kuks JB, van Doorn PA, van Engelen BG, Verschuuren JJ, Wokke JH, Veldink JH, van den Berg LH. Correlates of outcome and response to IVIg in 88 patients with multifocal motor neuropathy. Neurology Aug 31;75(9): Elovaara I, Apostolski S, van Doorn P, Gilhus NE, Hietaharju A, Honkaniemi J, van Schaik IN, Scolding N, SoelbergSørensen P, Udd B; EFNS. EFNS guidelines for the use of intravenous immunoglobulin in treatment of neurological diseases: EFNS task force on the use of intravenous immunoglobulin in treatment of neurological diseases. Eur J Neurol Sep;15(9): Léger JM, Viala K, Cancalon F, Maisonobe T, Gruwez B, Waegemans T, Bouche P. Intravenous immunoglobulin as short- and long-term therapy of multifocal motor neuropathy: a retrospective study of response to IVIg and of its predictive criteria in 40 patients. J NeurolNeurosurg Psychiatry Jan;79(1): Slee M, Selvan A, Donaghy M. Multifocal motor neuropathy: the diagnostic spectrum and response to treatment. Neurology Oct 23;69(17): Van den Berg-Vos RM, Franssen H, Wokke JH, Van den Berg LH. Multifocal motor neuropathy: long-term clinical and electrophysiological assessment of intravenous immunoglobulin maintenance treatment. Brain Aug;125(Pt 8): Umapathi T, Hughes RA, Nobile-Orazio E, Léger JM. Immunosuppressant and immunomodulatory treatments for multifocal motor neuropathy. Cochrane Database Syst Rev Apr 18;4:CD
Marta Lipowska Katedra i Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny
Pacjent z asymetrycznym niedowładem Marta Lipowska Katedra i Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny III Warszawskie Dni Chorób Nerwowo-Mięśniowych 25-26 maja 2018 Objawy dotyczące jednej kończyny
Bardziej szczegółowoMarta Lipowska Katedra i Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny
Pacjent z asymetrycznym niedowładem Marta Lipowska Katedra i Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny III Warszawskie Dni Chorób Nerwowo-Mięśniowych 25-26 maja 2018 Objawy dotyczące jednej kończyny
Bardziej szczegółowoMiejsce immunoglobulin dożylnych w leczeniu chorób nerwowo-mięśniowych aktualny stan wiedzy 2012
Miejsce immunoglobulin dożylnych w leczeniu chorób nerwowo-mięśniowych aktualny stan wiedzy 2012 Dr n. med. Barbara Masłowska Oddział Neurologii, Oddział Udarowy Szpital Uniwersytecki nr 2 im. dr J. Biziela
Bardziej szczegółowoDiagnostyka elektrofizjologiczna neuropatii cukrzycowej
Diagnostyka elektrofizjologiczna neuropatii cukrzycowej Monika Ostrowska Oddział Neurologii z Pododdziałem Udarowym i Pododdziałem Rehabilitacyjnym Szpital im. Jana Pawła II w Krakowie II Warszawskie Dni
Bardziej szczegółowoPacjent z odsiebnym niedowładem
Pacjent z odsiebnym niedowładem Beata Szyluk Klinika Neurologii WUM III Warszawskie Dni Chorób Nerwowo-Mięśniowych, 25-26 maja 2018 Pacjent z odsiebnym niedowładem Wypadanie przedmiotów z rąk Trudności
Bardziej szczegółowoWieloogniskowa neuropatia ruchowa
ISSN 1734 5251 www.neuroedu.pl OFICJALNE PORTALE INTERNETOWE PTN www.ptneuro.pl Wieloogniskowa neuropatia ruchowa Hanna Drac Klinika Neurologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w Warszawie Ośrodek
Bardziej szczegółowoMIEJSCE IMMUNOGLOBULIN W LECZENIU CHORÓB OBWODOWEGO UKŁADU NERWOWEGO. Anna Kamińska
MIEJSCE IMMUNOGLOBULIN W LECZENIU CHORÓB OBWODOWEGO UKŁADU NERWOWEGO Anna Kamińska Katedra i Klinika Neurologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego II WARSZAWSKIE DNI CHORÓB NERWOWO-MIĘŚNIOWYCH Warszawa,
Bardziej szczegółowoInformacja dla pacjentów
info Informacja dla pacjentów ze szpiczakiem mnogim leczonych bortezomibem Polineuropatia indukowana bortezomibem Konsultacja merytoryczna: Prof. dr hab. Lidia Usnarska-Zubkiewicz Katedra i Klinika Hematologii,
Bardziej szczegółowoWojskowy Instytut Medycyny Lotniczej
dr hab. med. Rafał Rola Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej Warszawa dn.2017-05-31 Recenzja rozprawy doktorskiej lek Joanny Perzyńskiej -Mazan p.t. Neurofizjologiczne cechy uszkodzenia obwodowego układu
Bardziej szczegółowoChoroby nerwowo-mięśniowe postęp wiedzy w ostatnich 2 latach; wybrane zagadnienia
ISSN 1734 5251 Choroby nerwowo-mięśniowe postęp wiedzy w ostatnich 2 latach; wybrane zagadnienia Barbara Emeryk-Szajewska Klinika Neurologiczna Akademii Medycznej w Warszawie STRESZCZENIE W niniejszej
Bardziej szczegółowoMałgorzata Gaweł Klinika Neurologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Kryteria diagnostyczne stwardnienia bocznego zanikowego Małgorzata Gaweł Klinika Neurologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny Stwardnienie boczne zanikowe (SLA) nieuleczalna choroba neurodegeneracyjna o
Bardziej szczegółowoFARMAKOTERAPIA STWARDNIENIA ROZSIANEGO TERAŹNIEJSZOŚĆ I PRZYSZŁOŚĆ
FARMAKOTERAPIA STWARDNIENIA ROZSIANEGO TERAŹNIEJSZOŚĆ I PRZYSZŁOŚĆ Prof. dr hab. med. Halina Bartosik - Psujek Katedra i Klinika Neurologii Uniwersytet Medyczny w Lublinie LEKI I RZUTU PREPARATY INTERFERONU
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych www.aotm.gov.pl Rekomendacja nr 164/2013 z dnia 18 listopada 2013 r. Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych w sprawie zakwalifikowania świadczenia opieki zdrowotnej:
Bardziej szczegółowoPrzewlekła zapalna polineuropatia demielinizacyjna i jej odmiany
ISSN 1734 5251 www.neuroedu.pl OFICJALNE PORTALE INTERNETOWE PTN www.ptneuro.pl Przewlekła zapalna polineuropatia demielinizacyjna i jej odmiany Hanna Drac Klinika Neurologii Warszawskiego Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2012 Leczenie dystonii ogniskowych i połowiczego kurczu twarzy
Załącznik nr 13 do Zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE DYSTONII OGNISKOWYCH I POŁOWICZEGO KURCZU TWARZY ICD-10 G24.3 - kręcz karku G24.5 - kurcz
Bardziej szczegółowoDiagnostyka neurofizjologiczna uszkodzeń neuronu obwodowego
ISSN 1734 5251 Diagnostyka neurofizjologiczna uszkodzeń neuronu obwodowego Barbara Emeryk-Szajewska Klinika Neurologiczna Akademii Medycznej w Warszawie STRESZCZENIE Diagnostyka neurofizjologiczna uszkodzeń
Bardziej szczegółowoPrzywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie
Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie Jak wspomniano we wcześniejszych artykułach cyklu, strategia postępowania w migotaniu przedsionków (AF) polega albo na kontroli częstości rytmu komór i zapobieganiu
Bardziej szczegółowoAneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2008 Profilaktyka i terapia krwawień u dzieci z hemofilią A i B.
Załącznik nr do zarządzenia Nr./2008/DGL Prezesa NFZ Nazwa programu: PROFILAKTYKA I TERAPIA KRWAWIEŃ U DZIECI Z HEMOFILIĄ A I B. ICD- 10 D 66 Dziedziczny niedobór czynnika VIII D 67 Dziedziczny niedobór
Bardziej szczegółowoNeuropatie immunologiczne
KAZUISTYKA ISSN 1734 5251 www.neuroedu.pl OFICJALNE PORTALE INTERNETOWE PTN www.ptneuro.pl Neuropatie immunologiczne Hanna Drac, Marta Lipowska, Małgorzata Gaweł Klinika Neurologii Warszawskiego Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoPrzełom I co dalej. Anna Kostera-Pruszczyk Katedra i Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny
Przełom I co dalej Anna Kostera-Pruszczyk Katedra i Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Przełom miasteniczny Stan zagrożenia życia definiowany jako gwałtowne pogorszenie opuszkowe/oddechowe
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Patofizjologia Narządu Ruchu-Neurofizjologia Kliniczna 2. NAZWA
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) 1. Kryteria kwalifikacji: ŚWIADCZENIOBIORCY 1.1. Leczenie interferonem beta: 1) rozpoznanie postaci rzutowej stwardnienia rozsianego oparte na kryteriach
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2008 Leczenie stwardnienia rozsianego
załącznik nr 16 do zarządzenia Nr 36/2008/DGL Prezesa NFZ z dnia 19 czerwca 2008 r. Nazwa programu: LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO ICD-10 G.35 - stwardnienie rozsiane Dziedzina medycyny: neurologia I.
Bardziej szczegółowo2. Etiopatogeneza astmy... 14 2.1. Układ oddechowy... 14 2.2. Układ krążenia... 16
INTENSYWNA TERAPIA STANU ASTMATYCZNEGO 1. Definicja... 13 2. Etiopatogeneza astmy... 14 2.1. Układ oddechowy... 14 2.2. Układ krążenia... 16 3. Obraz kliniczny... 17 3.1. Rozpoznanie... 17 3.2. Diagnostyka
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
Załącznik B.29. LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) 1. Kryteria kwalifikacji: ŚWIADCZENIOBIORCY 1.1. Leczenie interferonem beta: 1) wiek od 12 roku życia; 2) rozpoznanie postaci rzutowej stwardnienia
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE W
Bardziej szczegółowoWysokie CK. Anna Kostera-Pruszczyk Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny
Wysokie CK Anna Kostera-Pruszczyk Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Podwyższona CK czyli jaka Podwyższona CK czyli jaka AST, ALT CK w/n CK podwyższone Choroba wątroby Choroba mięśni (?)
Bardziej szczegółowoKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2014/2015
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2014/2015 Kierunek studiów: Fizjoterapia
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY A. Leczenie infliksymabem 1. Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna (chlc)
Bardziej szczegółowoŚmierć mózgu. Janusz Trzebicki I Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii WUM
Śmierć mózgu Janusz Trzebicki I Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii WUM Proces śmierci Przerwanie czynności neurologicznych OUN Zatrzymanie czynności serca Zatrzymanie czynności oddechowej Śmierć
Bardziej szczegółowoDr med. Halina Strugalska-Cynowska Klinika Neurologii AM w Warszawie
Dr med. Halina Strugalska-Cynowska Klinika Neurologii AM w Warszawie CHOROBY MIĘŚNI Większość pacjentów cierpiących na choroby mięśni i opinia publiczna nazywa tę grupę schorzeń zanikiem mięśni. Zanik
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 589 Poz. 86 Załącznik B.29. LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) 1. Kryteria kwalifikacji: ŚWIADCZENIOBIORCY 1.1. Leczenie interferonem beta: 1) rozpoznanie
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA. Katedra Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu. Kierunek: Fizjoterapia
Załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 12/2012 Rektora PWSZ w Koninie z dnia 28 lutego 2012 w sprawie ustalenia wzoru sylabusa PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2008 Zapobieganie krwawieniom u dzieci z hemofilią A i B.
załącznik nr 5 do zarządzenia 45/2008/DGL z dnia 7 lipca 2008 r. załącznik nr 33 do zarządzenia Nr 36/2008/DGL Prezesa NFZ z dnia 19 czerwca 2008 r. Nazwa programu: ZAPOBIEGANIE KRWAWIENIOM U DZIECI Z
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
Załącznik B.29. LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) ŚWIADCZENIOBIORCY 1.Kryteria kwalifikacji 1.1 Leczenia interferonem beta: 1) wiek od 12 roku życia; 2) rozpoznanie postaci rzutowej stwardnienia
Bardziej szczegółowoPoradnia Immunologiczna
Poradnia Immunologiczna Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli Lublin, 2011 Szanowni Państwo, Uprzejmie informujemy, że w Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli funkcjonuje
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012 Instytut Zdrowia Kierunek studiów: Ratownictwo medyczne Kod kierunku: 12.9 Specjalność: - 1. PRZEDMIOT
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2009 Leczenie stwardnienia rozsianego
Nazwa programu: LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO ICD-10 G.35 - stwardnienie rozsiane Dziedzina medycyny: neurologia Załącznik nr 9 do Zarządzenia Nr 16/2009 Prezesa NFZ z dnia 10 marca 2009 roku I. Cel
Bardziej szczegółowo1/2014. Przewlekła zapalna polineuropatia demielinizacyjna. Mariusz Siemiński, Anna Ossowska ISBN
ISBN 978 83 7599 815 3 1/2014 Przewlekła zapalna polineuropatia demielinizacyjna Mariusz Siemiński, Anna Ossowska Immunoglobuliny w terapii przewlekłej zapalnej polineuropatii demielinizacyjnej komentarz
Bardziej szczegółowoANEKS WNIOSKI NAUKOWE I PODSTAWY DO ODMOWY PRZEDSTAWIONE PRZEZ EMEA
ANEKS WNIOSKI NAUKOWE I PODSTAWY DO ODMOWY PRZEDSTAWIONE PRZEZ EMEA PONOWNE ZBADANIE OPINII CHMP Z 19 LIPCA 2007 R. NA TEMAT PREPARATU NATALIZUMAB ELAN PHARMA Podczas posiedzenia w lipcu 2007 r. CHMP przyjął
Bardziej szczegółowoPOTRZEBY DZIECKA Z PROBLEMAMI -DYSTROFIA MIĘŚNIOWA DUCHENNE A NEUROLOGICZNYMI W SZKOLE
POTRZEBY DZIECKA Z PROBLEMAMI NEUROLOGICZNYMI W SZKOLE -DYSTROFIA MIĘŚNIOWA DUCHENNE A Klinika Neurologii Rozwojowej Gdański Uniwersytet Medyczny Ewa Pilarska Dystrofie mięśniowe to grupa przewlekłych
Bardziej szczegółowoZespół rowka nerwu. i leczenie
Zespół rowka nerwu łokciowego - diagnostyka i leczenie Zespół rowka nerwu łokciowego( zrnł) jest drugą pod względem częstości występowania opisywaną neuropatią uciskową kończyny górnej. Historia leczenia
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
Załącznik B.29. LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) ŚWIADCZENIOBIORCY ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PROGRAMU
Bardziej szczegółowoZespół S u d e cka /
ANDRZEJ ZYLUK Zespół S u d e cka / algodystrofia / CRPS DIAGNOSTYKA I LECZENIE prof. dr hab. n. med. A N D R Z E J Z Y L U K Zespół Sudecka / a lg o d y s tro fia / CRPS DIAGNOSTYKA I LECZENIE & PZWL Spis
Bardziej szczegółowoZespoły neurodegeneracyjne. Dr n. med. Marcin Wełnicki III Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii II WL Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Zespoły neurodegeneracyjne Dr n. med. Marcin Wełnicki III Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii II WL Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Neurodegeneracja Choroby przewlekłe, postępujące, prowadzące
Bardziej szczegółowoBadanie neurologiczne po NZK - propozycja checklisty
Badanie neurologiczne po NZK - propozycja checklisty Maciej Wawrzyńczyk Oddział Udarowy Klinika Neurologii SUM w Zabrzu Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu Najczęstsze przyczyny przewlekłych zaburzeń
Bardziej szczegółowoNazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI
Załącznik nr 12 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4,
Bardziej szczegółowoANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA
ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 25 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH
Bardziej szczegółowoHolter. odprowadzeń CM5, CS2, IS.
Norman Jefferis Jeff (1.1.1914-21.7.1983) amerykański biofizyk skonstruował urządzenie rejestrujące EKG przez 24 godziny, tzw. EKG. W zależności od typu aparatu sygnał EKG zapisywany jest z 2, 3, rzadziej
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2013/2014 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2013/2014 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Kliniczno-biochemiczne korelacje w przebiegu patologii układu nerwowego
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
Załącznik B.29. LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) 1. Kryteria kwalifikacji: ŚWIADCZENIOBIORCY 1.1. Leczenie interferonem beta: 1) rozpoznanie postaci rzutowej stwardnienia rozsianego oparte
Bardziej szczegółowoCo to jest termografia?
Co to jest termografia? Słowo Termografia Pochodzi od dwóch słów "termo" czyli ciepło i "grafia" rysować, opisywać więc termografia to opisywanie przy pomocy temperatury zmian zachodzących w naszym organiźmie
Bardziej szczegółowoLECZENIE PACJENTÓW Z WRZODZIEJĄCYM ZAPALENIEM JELITA GRUBEGO (WZJG) (ICD-10 K51)
Załącznik B.55. LECZENIE PACJENTÓW Z WRZODZIEJĄCYM ZAPALENIEM JELITA GRUBEGO (WZJG) (ICD-10 K51) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO 1. Kryteria włączenia ŚWIADCZENIOBIORCY Do leczenia infliksymabem mogą
Bardziej szczegółowoNazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI
Załącznik nr 11 do Zarządzenia Nr 41/2009 Prezesa NFZ z dnia 15 września 2009 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4, D80.5,
Bardziej szczegółowoANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA
ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 42 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH
Bardziej szczegółowoPiotr Potemski. Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. M. Kopernika w Łodzi
Piotr Potemski Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. M. Kopernika w Łodzi VI Letnia Akademia Onkologiczna dla Dziennikarzy, Warszawa, 10-12.08.2016 1 Obserwowane są samoistne regresje zmian przerzutowych
Bardziej szczegółowoNeuropatia jest najczęstszym przewlekłym powikłaniem cukrzycy, istotnie ograniczającym jakość i długość życia chorych. Mianem neuropatii cukrzycowej
Neuropatia jest najczęstszym przewlekłym powikłaniem cukrzycy, istotnie ograniczającym jakość i długość życia chorych. Mianem neuropatii cukrzycowej określa się obecność subiektywnych lub klinicznych cech
Bardziej szczegółowoZmiany napięcia mięśniowego w czasie leczenia toksyną botulinową a ocena klinimetryczna nasilenia objawów u pacjentów z dystonią szyjną
Michał Dwornik 1, Jarosław Oborzyński 2, Małgorzata Tyślerowicz 2, Jolanta Kujawa 3, Anna Słupik 1, Emilia Zych 4, Dariusz Białoszewski 1, Andrzej Klimek 5 Zmiany napięcia mięśniowego w czasie leczenia
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32.a. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE
Bardziej szczegółowoLECZENIE PRZEWLEKŁEJ BIAŁACZKI SZPIKOWEJ (ICD-10 C 92.1)
Załącznik B.14. LECZENIE PRZEWLEKŁEJ BIAŁACZKI SZPIKOWEJ (ICD-10 C 92.1) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie przewlekłej białaczki szpikowej u dorosłych imatinibem 1.1 Kryteria kwalifikacji Świadczeniobiorcy
Bardziej szczegółowoDyskopatia & co dalej? Henryk Dyczek 2010
Dyskopatia & co dalej? Henryk Dyczek 2010 Definicja - 1 Dyskopatia szerokie pojęcie obejmujące schorzenia krążka międzykręgowego. W większości przypadków jest to pierwszy z etapów choroby zwyrodnieniowej
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE W
Bardziej szczegółowospis treści Część i: Podstawy neuroanatomii i neurofizjologii... 15 Cele rozdziałów... 16 Słowa kluczowe... 16
spis treści Część i: Podstawy neuroanatomii i neurofizjologii... 15 Cele rozdziałów... 16 Słowa kluczowe... 16 1. Rozwój i podział układu nerwowego Janusz Moryś... 17 1.1. Rozwój rdzenia kręgowego... 17
Bardziej szczegółowoProblem uszkodzenia splotu barkowego i sposobu postępowania neurochirurgicznego
Problem uszkodzenia splotu barkowego i sposobu postępowania neurochirurgicznego Budowa splotu. Splot ramienny jest skomplikowaną strukturą anatomiczną. Schemat Znajomość jego budowy pomaga określić miejsce
Bardziej szczegółowoJakie przeciwciało i jaki nowotwór w którym zespole paranowotworowym?
Jakie przeciwciało i jaki nowotwór w którym zespole paranowotworowym? 07.03.2011 Which antibody and which cancer in which paraneoplastic syndromes? Paul Gozzard, Paul Maddison Practical Neurology 2010;
Bardziej szczegółowoAneks IV. Wnioski naukowe
Aneks IV Wnioski naukowe 1 Wnioski naukowe Od czasu dopuszczenia produktu Esmya do obrotu zgłoszono cztery przypadki poważnego uszkodzenia wątroby prowadzącego do transplantacji wątroby. Ponadto zgłoszono
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Stanowisko Rady Przejrzystości nr 45/2014 z dnia 28 stycznia 2014 r. w sprawie oceny leku Botox (toksyna botulinowa typu A 100 jednostek) we wskazaniu
Bardziej szczegółowoBIBLIOTEKA PACJENTA HEMATOONKOLOGICZNEGO. Polineuropatia indukowana chemioterapią informacja dla chorych
BIBLIOTEKA PACJENTA HEMATOONKOLOGICZNEGO Polineuropatia indukowana chemioterapią informacja dla chorych Słowo wstępne Drodzy Państwo, Oddajemy do Waszych rąk kolejną broszurę edukacyjną dotyczącą polineuropatii
Bardziej szczegółowoŻycie z Zespołem Miastenicznym Lamberta-Eatona
Życie z Zespołem Miastenicznym Lamberta-Eatona Zdiagnozowano u Pani/Pana Zespół Miasteniczny Lamberta- Eatona (LEMS). Ulotka ta zawiera informacje o chorobie, a dedykowana jest dla pacjentów i ich rodzin.
Bardziej szczegółowoRozdział 7. Nieprawidłowy zapis EEG: EEG w padaczce
Rozdział 7. Nieprawidłowy zapis EEG: EEG w padaczce Znaczenie zapisu EEG w rozpoznaniu i leczeniu EEG wspiera kliniczne rozpoznanie padaczki, ale na ogół nie powinno stanowić podstawy rozpoznania wobec
Bardziej szczegółowoI. STRESZCZENIE Cele pracy:
I. STRESZCZENIE Przewlekłe zapalenie trzustki (PZT) jest przewlekłym procesem zapalnym, powodującym postępujące i nieodwracalne włóknienie trzustki. Choroba przebiega z okresami remisji i zaostrzeń, prowadząc
Bardziej szczegółowoChoroby wewnętrzne - diabetologia Kod przedmiotu
Choroby wewnętrzne - diabetologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby wewnętrzne - diabetologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChW-D Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek
Bardziej szczegółowoOpis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych. Efekty kształcenia dla studiów podyplomowych WIEDZA
Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: NEUROLOGOPEDIA Z ELEMENTAMI AUDIOLOGII I FONIATRII Typ studiów: kwalifikacyjne/doskonalące Symbol Efekty kształcenia dla studiów
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 12 grudnia 2011 r.
Dziennik Ustaw Nr 269 15687 Poz. 1597 1597 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 12 grudnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu programów zdrowotnych Na
Bardziej szczegółowoPrzygotowanie do samodzielnej pracy z pacjentem masaż w dyskopatii jako jedna z metod neurorehabilitacji
Przygotowanie do samodzielnej pracy z pacjentem masaż w dyskopatii jako jedna z metod neurorehabilitacji Czym jest dyskopatia? Jest to szerokie pojęcie obejmujące schorzenia krążka międzykręgowego. W większości
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 2
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 2 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 28-letni mężczyzna zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.
Bardziej szczegółowoGdańsk 10.10.2015 r.
Celiakia- czy nadążamy za zmieniającymi się rekomendacjami Gdańsk 10.10.2015 r. prof. dr hab. n. med. Barbara Kamińska Katedra i Klinika Pediatrii, Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci Gdański
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWE WARUNKI BADANIA LEKARSKIEGO W ZAKRESIE UKŁADU
Załącznik nr 5 Załącznik nr 5 SZCZEGÓŁOWE WARUNKI BADANIA LEKARSKIEGO W ZAKRESIE UKŁADU NERWOWEGO, SZCZEGÓŁOWE W WARUNKI TYM PADACZKI BADANIA LEKARSKIEGO W ZAKRESIE UKŁADU NERWOWEGO, W TYM PADACZKI 1.
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja zmian w charakterystyce produktu leczniczego i ulotce
Bardziej szczegółowoPodstawowe zasady leczenia zaburzeń psychicznych
Podstawowe zasady leczenia zaburzeń psychicznych Instytucjonalizacja i wykluczenia. i zapomnienie Metody leczenia 1. Biologiczne - farmakologiczne - niefarmakologiczne - neurochirurgiczne 2. Psychologiczne
Bardziej szczegółowoPrzykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
Bardziej szczegółowoEMA potwierdza zalecenia mające na celu jak największe ograniczenie ryzyka wystąpienia zakażenia mózgu PML w trakcie stosowania leku Tysabri
25/04/2016 EMA/266665/2016 EMA potwierdza zalecenia mające na celu jak największe ograniczenie ryzyka wystąpienia zakażenia mózgu PML w trakcie stosowania leku Tysabri U pacjentów z grupy zwiększonego
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 10
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 10 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Tyreologia Opis przypadku ATA/AACE Guidelines HYPERTHYROIDISM
Bardziej szczegółowoZespół Guillaina Barrégo. Mariusz Siemiński Klinika Neurologii Dorosłych Gdański Uniwersytet Medyczny
Zespół Guillaina Barrégo Mariusz Siemiński Klinika Neurologii Dorosłych Gdański Uniwersytet Medyczny Historia Opis 2 przypadków żołnierzy hospitalizowanych z powodu osłabienia siły mięśniowej, parestezji
Bardziej szczegółowoPrzewlekła zapalna polineuropatia demielinizacyjna
ALGORYTMY DIAGNOSTYCZNE; PROCEDURY I STANDARDY ISSN 1734 5251 www.neuroedu.pl OFICJALNE PORTALE INTERNETOWE PTN www.ptneuro.pl Przewlekła zapalna polineuropatia demielinizacyjna Mariusz Siemiński, Anna
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2012 Leczenie stwardnienia rozsianego
Załącznik nr 15 do zarządzenia nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ Załącznik nr 6 do zarządzenia nr 10/2012/DGL Prezesa NFZ z dnia 15 lutego 2012 r. Nazwa programu: LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO ICD-10 G.35
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Neurologia
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Nazwa modułu Neurologia Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny (WLS)
Bardziej szczegółowoSTAN PADACZKOWY. postępowanie
STAN PADACZKOWY postępowanie O Wytyczne EFNS dotyczące leczenia stanu padaczkowego u dorosłych 2010; Meierkord H., Boon P., Engelsen B., Shorvon S., Tinuper P., Holtkamp M. O Stany nagłe wydanie 2, red.:
Bardziej szczegółowoIG VENA W TERAPII CHORÓB NEUROLOGICZNYCH: ZESPÓŁ GUILLAIN-BARRE, PRZEWLEKŁA ZAPALNA POLINEUROPATIA DEMIELINIZACYJNA
: ZESPÓŁ GUILLAIN-BARRE, PRZEWLEKŁA ZAPALNA POLINEUROPATIA DEMIELINIZACYJNA ANALIZA EFEKTYWNOŚCI KLINICZNEJ OBEJMUJĄCA ANALIZĘ PROBLEMU DECYZYJNEGO Wersja 1.0 Autorzy: Monika Małowicka Weronika Ilczyszyn
Bardziej szczegółowoDOROTA KACZMARSKA IWL, WUM, 5 ROK MISMAP, UW, 4 ROK
DOROTA KACZMARSKA IWL, WUM, 5 ROK MISMAP, UW, 4 ROK Od czego się zaczęło? rys historyczny Na czym polega nużliwość mięśni? etiopatogeneza Ile osób choruje? epidemiologia Jakie są objawy i przebieg? obraz
Bardziej szczegółowoCzym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją?
Czym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją? Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka Centrum Medycyny Ratunkowej stale podnosi jakość prowadzonego
Bardziej szczegółowoZmiany zapalne w biopsji mięśnia
Zmiany zapalne w biopsji mięśnia Anna Kamińska Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny III Warszawskie Dni Nerwowo- Mięśniowe Warszawa, 25-26 maja 2018 Idiopatyczne miopatie zapalne stanowią
Bardziej szczegółowoMEDYCZNE SZKOLENIA PODYPLOMOWE PAKT ul. Kopernika 8/ Katowice tel
WIELOSPECJALISTYCZNY KURS MEDYCYNY MANUALNEJ - Zintegrowane metody terapii manualnej w tym osteopatyczne i chiropraktyczne, techniki części miękkich (mięśniowo-powięziowe, terapia punktów spustowych),
Bardziej szczegółowoSYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Podstawy fizjoterapii klinicznej w neurologii
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2016-2019 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Podstawy fizjoterapii klinicznej w neurologii Kod przedmiotu/ modułu*
Bardziej szczegółowoWirus zapalenia wątroby typu B
Wirus zapalenia wątroby typu B Kliniczne następstwa zakażenia odsetek procentowy wyzdrowienie przewlekłe zakażenie Noworodki: 10% 90% Dzieci 1 5 lat: 70% 30% Dzieci starsze oraz 90% 5% - 10% Dorośli Choroby
Bardziej szczegółowoStandardy leczenia wirusowych zapaleń wątroby typu C Rekomendacje Polskiej Grupy Ekspertów HCV - maj 2010
Standardy leczenia wirusowych zapaleń wątroby typu C Rekomendacje Polskiej Grupy Ekspertów HCV - maj 2010 1. Leczeniem powinni być objęci chorzy z ostrym, przewlekłym zapaleniem wątroby oraz wyrównaną
Bardziej szczegółowoMłodzieńcze Idiopatyczne Zapalenie Stawów
www.printo.it/pediatric-rheumatology/pl/intro Młodzieńcze Idiopatyczne Zapalenie Stawów Wersja 2016 2. RÓŻNE POSTACI MIZS 2.1 Czy istnieją różne postaci tej choroby? Istnieje kilka postaci MIZS. Różnią
Bardziej szczegółowoSandoglobulin (ludzka immunoglobulina normalna) w leczeniu zespołu Guillain- Barrégo, przewlekłej zapalnej polineuropatii demielinizacyjnej oraz
1 Wykonawca: ''''''''''''''' ''''''' ''''''''''''' '''''''''''''' ''''''''''' ''''''''''''' ''''' ''''''''''''''''''' '''''''''' '''''''''''''' '''''''''''''''' '''''''''''''' ''''''' '''''''''''''' '''''
Bardziej szczegółowoROLA MIOGENNYCH PRZEDSIONKOWYCH POTENCJAŁÓW WYWOŁANYCH W DIAGNOSTYCE ZAWROTÓW GŁOWY O RÓŻNEJ ETIOLOGII
Dominik Bień ROLA MIOGENNYCH PRZEDSIONKOWYCH POTENCJAŁÓW WYWOŁANYCH W DIAGNOSTYCE ZAWROTÓW GŁOWY O RÓŻNEJ ETIOLOGII ROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH BADANIA WYKONANO W KLINICE OTORYNOLARYNGOLOGII
Bardziej szczegółowo