Nauczycielu, Nauczycielko!
|
|
- Renata Kaczmarczyk
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Nauczycielu, Nauczycielko! Serdecznie witamy w programie Weź oddech" i zapraszamy do zapoznania się z przewodnikiem. Dzięki lekturze dowiesz się, na czym polega projekt, jakie są jego etapy, dostępne narzędzia i przewidziane wsparcie dla Ciebie oraz Twoich uczniów i uczennic. Weź oddech to program z zakresu edukacji ekologicznej, skierowany do nauczycieli i nauczycielek WOS-u, chemii, biologii oraz wychowawców i wychowawczyń klas z Warszawy w szkołach podstawowych, gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych. Szkolenia stacjonarne i wsparcie zdalne wyposażą cię w wiedzę niezbędną do podjęcia na zajęciach z młodzieżą tematu ochrony czystości powietrza, w tym kluczowego dla programu zagadnienia niskiej emisji. Uczniowie i uczennice otrzymają pomoce naukowe i będą samodzielnie realizować projekt, co pozwoli im zrozumieć zjawisko niskiej emisji i aktywnie włączyć się w informowanie o nim i przeciwdziałanie mu. Weź oddech to program wynikający z założenia, że rozwiązanie problemu niskiej emisji nie jest możliwe jedynie poprzez decyzje władz, ani centralnych, ani lokalnych. Każdego dnia wdychamy 16 kilogramów powietrza, którego jakość zależy od regionu, pogody i pory roku, ale przeważnie jest bardzo niska. Badania pokazują, że zdecydowana większość Polaków i Polek pozytywnie ocenia czystość powietrza, którym oddycha na co dzień. Nie zdajemy sobie sprawy z rozmiaru problemu i jego wpływu na nasze zdrowie. Temat ten wiąże się z naszymi codziennymi wyborami czym będę palić w piecu lub w kominku, jak dojadę do pracy czy szkoły? My również jesteśmy odpowiedzialni na stan powietrza, którym wszyscy oddychamy. Naszym celem jest dostarczenie wiedzy, która pozwoli młodym warszawiakom i warszawiankom oszacować znaczenie problemu niskiej emisji i na tej podstawie podejmować świadome decyzje teraz i w przyszłości. Powodzenia w realizacji programu! Koordynatorka programu Weź oddech Urszula Bijoś 1
2 to emisja szkodliwych pyłów i gazów na małej wysokości (do 40 metrów) powstająca w wyniku nieefektywnego spalania paliw w domowych piecach. Do paliw tych należy zazwyczaj węgiel niskiej jakości, drewno lub nielegalnie spalane odpady. Niska emisja jest głównym źródłem smogu*. Do przyczyn niskiej emisji możemy zaliczyć również emisję komunikacyjną - pochodzącą z transportu i użytkowania pojazdów spalinowych. *Smog jest nienaturalnym zjawiskiem atmosferycznym powstającym w wyniku połączenia zanieczyszczeń pochodzenia antropogenicznego (wytwarzanych przez człowieka) z niekorzystnymi zjawiskami naturalnymi, takimi jak duża wilgotność powietrza (mgła) i brak wiatru. Dzięki udziałowi w programie Weź oddech : wraz z młodzieżą pogłębisz wiedzę na temat niskiej emisji, jej przyczyn i konsekwencji oraz sposobów przeciwdziałania temu zjawisku wraz z uczniami i uczennicami przeprowadzisz projekt edukacyjny na ten temat i zachęcisz młodzież do zainteresowania się tym zagadnieniem w przyszłości urozmaicisz swoje lekcje o doświadczenia i metodę kursu internetowego będziesz miał/-a możliwość współpracy z nauczycielami i nauczycielkami innych przedmiotów otrzymasz wsparcie metodyczne i merytoryczne takie jak szkolenie, materiały edukacyjne, newsletter Celem programu Weź oddech jest budowanie społeczeństwa obywatelskiego w obszarze ochrony środowiska. 2
3 Dla kogo jest program Weź oddech? dla nauczycieli i nauczycielek wiedzy o społeczeństwie, chemii, biologii, geografii, wychowawców i wychowawczyń klas W programie przewidzieliśmy zarówno prowadzenie zajęć (z WOS-u, chemii i biologii), wykonywanie doświadczeń (na lekcji chemii), prowadzenie, jak i organizowanie z uczniami i uczennicami kampanii edukacyjno-informacyjnej (w ramach WOS-u lub godzin wychowawczych). Dlatego zapraszamy nauczycieli i nauczycielki z jednej szkoły do zgłaszania się w parach (np. nauczyciel WOS-u i chemii/biologii). Nauczyciele wspólnie prowadzą projekt w szkole i uzupełniają się w działaniach, co umożliwia najpełniejsze wykorzystanie propozycji programu. Istnieje również możliwość zgłoszenia się jednego/j nauczyciela/ki ze szkoły, jednak zalecamy wówczas, by w swoich działaniach w programie współpracował/a on/a z gronem pedagogicznym. Dlaczego ważna jest współpraca między nauczycielami/kami? Uczniowie powinni zdawać sobie sprawę z tego, że problematyka ekologiczna jest wielowymiarowa i obejmuje zagadnienia społeczno-obywatelskie, prawne, przyrodnicze, gospodarcze, antropologiczne, ekonomiczne, religijne, filozoficzne, moralne, polityczne, bezpieczeństwa publicznego. Zajęcia powinny być prowadzone takimi metodami, które opierają się na emocjonalnej strategii nauczania, ponieważ edukacja ekologiczna to nie tylko rozmowa o faktach, ale także, a może przede wszystkim, odwoływanie się do indywidualnej wrażliwości uczniów. Komentarz do podstawy programowej nauczania biologii w szkole ponadgimnazjalnej. dla uczniów i uczennic klas VII i VIII szkół podstawowych, gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych W ramach programu młodzież ma okazję w aktywny sposób posiąść wiedzę na temat współczesnych wyzwań związanych z ochroną powietrza. Uczniowie i uczennice mają okazję najpierw wziąć udział w lekcjach przeprowadzonych przez znanych sobie nauczycieli, a potem wykazać się inicjatywą i aktywnością w trakcie realizacji projektu uczniowskiego. 3
4 Harmonogram programu Weź oddech (IX 2017 I 2018) 10 października 2017: 6-godzinne szkolenie wprowadzające dla nauczycieli/ek 10 października 30 listopada 2017: 2 lekcje wprowadzające z wybranych przedmiotów w każdej szkole (prowadzone przez nauczycieli/ki) Październik 2017 styczeń 2018: projekty zespołów uczniowskich w formie kampanii edukacyjno-informacyjnych na rzecz społeczności lokalnych Październik 2017 styczeń 2018: kurs internetowy dla młodzieży 1 listopada 31 grudnia 2017: warsztaty dla młodzieży w zainteresowanych szkołach (prowadzone przez CEO) Grudzień 2017 szkolenie pogłębiające dla nauczycieli/ek oraz młodzieży aktywnej w realizacji projektów uczniowskich 15 stycznia 2018: przekazanie sprawozdań z lekcji i projektów uczniowskich 4
5 Rola nauczyciela/nauczycielki w programie: 1. Koordynacja realizacji programu w szkole. 2. Pomoc grupie w przygotowaniu i przeprowadzeniu projektu. 3. Korzystanie z materiałów udostępnianych przez CEO (przewodnik ze scenariuszami, karty pracy, cykliczny newsletter). Zadania nauczyciela/nauczycielki w programie: 1. Uczestnictwo w szkoleniu wprowadzającym. 2. Przeprowadzenie min. 1 lekcji na temat niskiej emisji na podstawie scenariuszy CEO (w sumie w szkole odbędą się 2 lekcje). 3. Przygotowanie i przeprowadzenie z młodzieżą projektu uczniowskiego w formie kampanii edukacyjno-informacyjnej na rzecz społeczności. 4. Pomoc uczniom i uczennicom w realizacji kursu internetowego (formy wsparcia w realizacji projektu uczniowskiego). 5. Wypełnienie sprawozdania z realizacji programu do oraz przesłanie końcowej ankiety ewaluacyjnej. 6. Zgłoszenie uczniów do warsztatów prowadzonych przez CEO (dla zainteresowanych szkół). Te kroki należy wykonać, aby otrzymać zaświadczenie o ukończeniu programu przez nauczyciela/kę (lub nauczycieli/ki). Obecność przynajmniej jednego z współpracującej pary nauczycieli/ek na szkoleniu będzie podstawą do otrzymania zaświadczeń przez obie osoby. Zadania uczniów i uczennic: 1. Przygotowanie i przeprowadzenie projektu uczniowskiego. 2. Uczestnictwo w lekcjach i doświadczeniach przeprowadzonych przez nauczyciela/nauczycielkę. 3. Uczestnictwo w kursie internetowym. 4. Uczestnictwo w warsztatach dla uczniów (dla zainteresowanych szkół). 5. Wypełnienie wraz z nauczycielem sprawozdania z realizacji programu do oraz przesłanie końcowej ankiety ewaluacyjnej. 5
6 Wsparcie merytoryczne podczas programu Weź oddech Zapewniamy wsparcie w różnej formie, aby jak najskuteczniej pomóc wam w realizacji działań. Zachęcamy do przekazywania wiedzy i umiejętności innym nauczycielom i nauczycielkom oraz uczniom i uczennicom. W ramach programu otrzymacie następujące materiały edukacyjne: publikację ze scenariuszami lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych i broszurę wspierającą realizację programu w klasach VII i VIII szkoły podstawowej plakaty nt. niskiej emisji materiały online, które powstały w poprzednich edycjach programu kurs internetowy do przeprowadzenia z uczniami materiały merytoryczne online nt. niskiej emisji publikację z ćwiczeniami i doświadczeniami dot. czystości powietrza dostosowanymi do różnego poziomu wiedzy i z odniesieniami do treści podstawy programowej Wsparcie zdalne czyli: 1. Newsletter raz w miesiącu otrzymywać będziecie drogą ową newsletter programowy. Znajdziecie w nim najnowsze wieści na temat programu oraz informacje dotyczące niskiej emisji. 2. Kontakt z koordynatorką od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00 17:00 odpowiada na pytania związane z realizacją programu: wezoddech@ceo.org.pl, tel (wew. 208). 3. Strona internetowa zapraszamy do regularnego odwiedzania jej pod adresem Znajdziecie tam wszystkie materiały edukacyjne, harmonogram i regulamin programu, wieści ze szkół, aktualne informacje o szkoleniach i formularze zgłoszeniowe. 4. Zainspiruj się! Na naszej stronie znajdziecie ciekawe pomysły na realizację programu w szkole, informacje dotyczące ekologii i przeciwdziałania niskiej emisji. Zachęcamy do wysyłania nam wieści ze szkół. Swoimi sukcesami i pomysłami możesz podzielić się, wypełniając podsumowanie po każdym etapie programu. 6
7 5. Facebook zapraszamy również do polubienia i obserwowania naszego Facebooka pod adresem: Wszystkie materiały udostępniane w programie i na naszej stronie internetowej są publikowane na licencji Creative Commons BY-SA. Licencja ta pozwala na kopiowanie, zmienianie, remiksowanie, rozprowadzanie, przedstawianie i wykonywanie utworu, również w celach niekomercyjnych. Jeśli zatem chcesz udostępnić któryś z materiałów na stronie szkoły, wysłać go innym nauczycielom i nauczycielkom czy rodzicom uczniów i uczennic zapraszamy! Szczegółowy opis działań w ramach programu 1. Szkolenie wprowadzające dla nauczycieli i nauczycielek (10 października 2017) To szansa na poszerzenie wiedzy na temat niskiej emisji, a także wzajemne lepsze poznanie i współpracę nauczycielek i nauczycieli, którzy realizują program na terenie miasta. Podczas szkolenia uczestnicy i uczestniczki dowiedzą się od ekspertki, czym jest niska emisja (przyczyny, konsekwencje, sposoby przeciwdziałania) i poznają narzędzia dostępne w programie, między innymi scenariusze lekcji, które w następnym kroku będą przeprowadzać ze swoimi uczniami i uczennicami oraz metodę projektu uczniowskiego nt. czystości powietrza. 2. Lekcje na temat niskiej emisji (październik listopad 2017) Po szkoleniach wprowadzających zapraszamy do wykorzystania scenariuszy lekcji z WOS-u, biologii i chemii na temat niskiej emisji. To dobry moment, aby poinformować twoich uczniów i uczennice, że wasza szkoła dołączyła do programu Weź oddech, wyjaśnić jakie są jego cele i harmonogram, jakie działania zaoferujemy uczniom i uczennicom. W każdej szkole powinny odbyć się minimum 2 takie lekcje. 3. Projekty uczniowskie (październik 2017 styczeń 2018 r.) Po pierwszych lekcjach nt. czystości powietrza uczniowie i uczennice zawiążą grupy projektowe i przeprowadzą projekt w formie kampanii edukacyjno-informacyjnej. Projekt skierowany będzie do społeczności lokalnej (sąsiadów, przechodniów, rodziny) i powinien odbywać się w 7
8 przestrzeni publicznej (na rynku, placu, w okolicy często odwiedzanych miejsc, np. sklepu). Szczególnie zachęcamy was do realizacji projektów poza szkołą. Celem projektu uczniowskiego jest skuteczne poinformowanie jak największej grupy osób o przyczynach, skutkach i możliwościach zapobiegania niskiej emisji. Rola nauczyciela/ki przy organizacji projektu powinna być wspierająca, dlatego radzimy ci wybrać koordynatora/kę spośród młodych ludzi i z nim/nią planować pracę zespołu. Jako wsparcie działań młodzieży podczas realizacji projektów odbędzie się: 4. Kurs internetowy (październik 2017 styczeń 2018) Kurs jest narzędziem, którego bezpośrednimi odbiorcami są uczniowie i uczennice. Może być potraktowany jako wirtualny, interaktywny przewodnik dla grupy projektowej. Każdy z modułów kursu zostanie udostępniony nauczycielom poprzez newsletter projektowy, ale zostanie też opublikowany na stronie www i profilu programu Weź oddech na Facebooku. Jego celem jest wsparcie młodzieży w przejściu przez cykl planowania i realizacji projektu uczniowskiego, wzmocnienie pracy nauczyciela jako opiekuna grupy. Pierwszy moduł zostanie opublikowany pod koniec października, drugi i trzeci w listopadzie. 5. Warsztaty dla młodzieży (listopad grudzień 2017) W ramach programu zapraszamy chętne szkoły do zgłaszania się na warsztaty, które będą prowadzić trenerzy i trenerki Centrum Edukacji Obywatelskiej. Warsztaty będą dotyczyć jednego w wybranych tematów: projekt uczniowski, ochrona czystości powietrza (niska emisja), prowadzenie działań w społeczności lokalnej lub skrótowo obejmować wszystkie trzy. Jeden warsztat trwa 4 godziny lekcyjne i przeznaczony może być dla klasy lub grupy projektowej. 6. Sprawozdanie z realizacji lekcji oraz projektów Wszyscy nauczyciele i nauczycielki oraz każda z grup po realizacji projektu będzie miała za zadanie uzupełnić krótki formularz podsumowujący pracę (uwzględniający przeprowadzone lekcje oraz zrealizowane projekty uczniowskie, ew. rezultaty działań zdjęcia, plakaty, pisma itp.) do Formularz zostanie dostarczony nauczycielom i nauczycielkom mailem. W podsumowaniu programu zespoły uczniowskiej oraz nauczyciele i nauczycielki otrzymają od koordynatorki informację zwrotną dot. przeprowadzonych działań. 8
9 7. Szkolenie pogłębiające dla nauczycieli i nauczycielek i zaangażowanych członków i członkiń młodzieżowych grup projektowych (grudzień 2017) Celem szkolenia będzie pogłębienie wiedzy na temat niskiej emisji oraz wzmocnienie kompetencji pracy metodą projektu. Uczestnicy i uczestniczki otrzymają również materiały merytoryczne CEO będą mieli okazję wpłynąć na ich kształt poprzez komentarze i rekomendacje. Narzędzia edukacyjne Każda szkoła biorąca udział w programie otrzyma dwa rodzaje plakatów dotyczących niskiej emisji, które możecie wykorzystać w działaniach informacyjnych. Każda z uczestniczących w programie osób uzyska dostęp do kursu internetowego. Na stronie znajduje się zestaw materiałów edukacyjnych do wykorzystania w dowolnym momencie pracy nad programem. Projekt uczniowski w kilku krokach: Przypomnij uczniom i uczennicom cele i charakterystykę programu Weź oddech. Wprowadź twoją grupę w tematykę niskiej emisji na podstawie materiałów CEO, szkoleń i wiedzy z innych źródeł. Przypomnij informacje zdobyte na poprzednich etapach. Możesz odwołać się do przeprowadzonych lekcji i eksperymentów. Zbierz grupę spośród zainteresowanych tematem uczniów i uczennic ważne jest, aby w projekcie brały udział osoby chętne do jego realizacji. Zespół może liczyć od kilku do kilkunastu osób. Zdecydujcie, jaki projekt będziecie realizować (na stronie wezoddech.ceo.org.pl w materiałach edukacyjnych znajdziesz przykłady zrealizowanych z powodzeniem projektu może was zainspirują). Stwórzcie plan działania, podzielcie się zadaniami, wybierzcie koordynatora/koordynatorkę grupy (kogoś innego niż nauczyciel/ka). Jeśli grupa jest duża, warto podzielić się na podgrupy. Wspieraj uczniów i uczennice w trakcie realizacji projektu, bądź dostępny, konsultuj ich pomysły, sprawdzaj na bieżąco, czy praca idzie zgodnie z harmonogramem. Nie zapomnijcie o podsumowaniu projektu! 9
10 Nie wiesz, na czym polega praca metodą projektu? W zapoznaniu się z tą formą uczenia się pomogą ci nasze materiały dostępne na stronach internetowych: Z KIM WSPÓŁPRACOWAĆ z biblioteką, sklepem, lokalną instytucją, która wywiesi plakaty z informacją o waszym wydarzeniu z władzami lokalnymi (które powinny wyrazić zgodę na organizację akcji w przestrzeni publicznej, np. jeśli będziecie chcieli rozstawić namiot) ze społecznością lokalną, która uczestniczy w waszym wydarzeniu i je współtworzy ze szkołą, ale też lokalną firmą, która może dofinansować wasze działania z mediami lokalnymi dzięki temu akcja zyska większy rozgłos PRZYKŁADY PROJEKTÓW UCZNIOWSKICH Niech się zadzieje, czyli happening Słowo happening pochodzi od angielskiego happen, czyli: dziać się, a celem tej akcji jest, aby w waszej okolicy się zadziało! Możecie na przykład - Ustawić stanowisko na rynku, głównym placu, przy sklepie, i przeprowadzić konkursy wiedzy dla najmłodszych i nieco starszych dotyczące niskiej emisji. Zadbajcie, aby wasze stoisko przykuwało wzrok (balony, ozdoby, transparenty, wystawa zdjęć). - Rozdawać przechodniom nasiona lawendy, która ma właściwości oczyszczające powietrze, wraz z informacją na temat niskiej emisji. - Stworzyć najdłuższy możliwy tramwaj z ludzi ustawionych w wężyku, zachęcający do przesiadania się z samochodów do komunikacji publicznej. Pamiętajcie również o warstwie merytorycznej poza rozrywką należy dostarczyć mieszkańcom i mieszkankom przede wszystkim niezbędnej wiedzy na temat niskiej emisji (w tym celu możecie przygotować proste ulotki dotyczące tego zagadnienia, np. w formie gazety jednodniowej). 10
11 Wszystkie te działania nie tylko ugruntują wiedzę uczniów i uczennic na temat niskiej emisji, ale także zachęcą do bardziej intensywnych kontaktów ze społecznością lokalną, bycia aktywnym twórcą przestrzeni publicznej. Gra szlakiem emisji Zaproście mieszkańców i mieszkanki waszego miasta, kolegów i koleżanki ze szkoły, sąsiadów i sąsiadki do prześledzenia przyczyn niskiej emisji w waszej okolicy. Punktami na grze mogą być: zajezdnia autobusowa, wypożyczalnia rowerów, park czy budynki użyteczności publicznej, takie jak szkoła, urząd, okolice domów mieszkalnych. Do przeprowadzenia takiej gry możecie użyć nowych technologii (GPS, kody QR, geocaching, aplikacja do pomiaru zanieczyszczenia powietrza). Gra będzie dla mieszkańców i mieszkanek okazją do zastanowienia się, jakie są przyczyny niskiej emisji, jak wasza gmina/miasto przeciwdziałają temu zjawisku, co władze oraz każdy obywatel i obywatelka mogą zrobić w tym zakresie. Układając grę, pamiętajcie o wymyśleniu ciekawej fabuły nawiązującej do tematu. Dla uczniów i uczennic organizacja gry w przestrzeni publicznej będzie ambitnym zadaniem, które może również zwiększyć ich wiedzę na temat okolicy. Co będzie potrzebne: mapa okolicy, opisy punktów gry i zadań do wykonania, ogłoszenia o dacie i miejscu zbiórki dla uczestników i uczestniczek gry, nagrody. Rajd rowerowy W celu promowania alternatywnych środków transportu zorganizujcie rajd dla mieszkańców i mieszkanek waszej miejscowości. Wykorzystajcie postoje do przekazania uczestnikom i uczestniczkom informacji na temat niskiej emisji, np. w formie quizu, zadań do wykonania po drodze lub listy miejsc do odwiedzenia. Możecie powiązać taką akcję z Dniem bez Samochodu, który przypada 22 września. Mimo że rajd rowerowy zachęca do ograniczenia emisji komunikacyjnej (samochodowej), nie zapominajcie jednak, że najważniejszą i najbardziej groźną przyczyną niskiej emisji jest dym z kominów i domowych pieców. Organizując rajd, pamiętajcie o tym. Nakręćcie się na zdrowe powietrze! Nakręćcie z grupą film w ciekawy sposób prezentujący przyczyny niskiej emisji i sposoby zapobiegania jej. Przygotujcie scenariusz, fabułę, 11
12 przebrania; podzielcie się rolami reżysera, scenografa, aktorów, dźwiękowców. To pomysł, w którym możecie wykorzystać ogromne możliwości, które daje internet. Gotowy film umieśćcie na stronie szkoły i w mediach lokalnych. Możecie również zorganizować oficjalną premierę w szkole lub w przestrzeni publicznej waszej miejscowości. Projekt rzeczniczy Poza działaniami edukacyjno-informacyjnymi możecie również pójść o krok dalej i zrealizować działania rzecznicze, których celem będzie zmiana w lokalnym prawie wpływająca pozytywnie na rozwiązanie problemu niskiej emisji. Działania rzecznicze to na przykład: Napisanie petycji do właściwych władz z prośbą o podjęcie konkretnych, określonych przez was działań (komunikat zróbcie coś z tym jest zdecydowanie zbyt mało precyzyjny :)). Zebranie podpisów pod petycją. Spotkanie z władzami, aby wspólnie wypracować rozwiązanie problemu. Debata publiczna, podczas której wspólnie z mieszkańcami i mieszkankami, przedsiębiorcami, organizacjami pozarządowymi, szkołami, władzami możecie się zastanowić nad rozwiązaniem problemu niskiej emisji w waszej okolicy. Publikowanie artykułów w mediach, przeprowadzanie wywiadów, nagrywanie audycji radiowych. Projekt rzeczniczy może być również narzędziem wzmacniania demokracji w waszym mieście lub gminie, pokazując władzom samorządu, że społeczność lokalna (w tym uczniowie i uczennice) jest zainteresowana danym tematem i chce włączyć się w proces współdecydowania o nim. Konstytucja RP mówi o prawnej ochronie życia, prawie do ochrony zdrowia, ochronie środowiska oraz zapobieganiu negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska. Oznacza to, że każdy obywatel i obywatelka ma prawo do domagania się warunków do oddychania świeżym powietrzem. W realizacji takiego projektu pomogą wam karty pracy, które znajdziecie w materiałach edukacyjnych na stronie 12
13 Podstawa programowa w praktyce Założenia Weź oddech w wielu aspektach są zgodne z założeniami zarówno nowej jak i starej podstawy programowej dla szkoły podstawowej, gimnazjum i szkoły ponadpodstawowej. Projekt zatem może być dla nauczyciela i nauczycielki nie tylko dodatkowym działaniem, ale sposobem na realizację programu szkolnego. Poniżej przedstawiamy fragmenty z obecnie obowiązujących podstaw programowych, do których odnosimy się w materiałach edukacyjnych programu Weź oddech. Chemia w swojej naturze jest przedmiotem eksperymentalnym. Samodzielne wykonywanie doświadczeń przez uczniów wielokrotnie powraca zatem w treści podstawy programowej. Przeprowadzanie doświadczeń kształtuje w uczniach i uczennicach postawę badawczą umiejętność rozwiązywania problemów i wyciągania wniosków. Uczeń/uczennica [szkoły podstawowej] ( )wymienia źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza; planuje sposób postępowania pozwalający chronić powietrze przed zanieczyszczeniami. [gimnazjum] (...)wymienia źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza; planuje sposób postępowania pozwalający chronić powietrze przed zanieczyszczeniami. [szkoły ponadgimnazjalnej](...)proponuje alternatywne źródła energii analizuje możliwości ich zastosowania (biopaliwa, wodór, energia słoneczna, wodna, jądrowa, geotermalna itd.). Analizuje wpływ różnorodnych sposobów uzyskiwania energii na stan środowiska przyrodniczego. 13
14 Biologia daje dużo przestrzenie na poruszanie tematyki ekologicznej. W komentarzu do podstawy programowej z tego przedmiotu napisano, że Większą wagę należy przyłożyć do wyjaśniania zależności niż definiowania i zapamiętywania pojęć. Taką właśnie metodologię radzimy przyjąć, realizując program Weź oddech. Uczeń/uczennica [szkoły podstawowej]( ) Uzasadnia konieczność ochrony przyrody. ( ) Opisuje i prezentuje postawę i zachowania człowieka odpowiedzialnie korzystającego z dóbr przyrody. ( ) analizuje wpływ palenia tytoniu (bierne i czynne), zanieczyszczeń pyłowych powietrza na stan i funkcjonowanie układu oddechowego. [gimnazjum] ( ) Realizacja działu Globalne i lokalne problemy środowiska powinna polegać na uwrażliwieniu uczniów na sprawy dziejące się tuż obok nich (w domu, szkole, na osiedlu, w miejscu zamieszkania) oraz w wymiarze globalnym. Uczniowie powinni mieć możliwość powiązania w całość informacji, które zdobyli w trakcie nauki innych przedmiotów (np. geografii i chemii) oraz z innych, pozaszkolnych źródeł informacji. Aktualność problemów ekologicznych oraz dostępność informacji na ich temat powinna sprzyjać stosowaniu aktywnych metod nauczania, w szczególności metody projektu. [szkoły ponadgimnazjalnej] ( ) analizuje wpływ czynników zewnętrznych na stan i funkcjonowanie układu oddechowego (alergie, bierne i czynne palenie tytoniu, pyłowe zanieczyszczenia powietrza). (...) rozumie znaczenie ochrony przyrody i środowiska oraz zna i rozumie zasady zrównoważonego rozwoju; prezentuje postawę szacunku wobec siebie i wszystkich istot żywych, środowiska; opisuje postawę i zachowanie człowieka odpowiedzialnie korzystającego z dóbr przyrody i środowiska. 14
15 Wiedza o społeczeństwie Zagadnienie niskiej emisji nie dotyczy jedynie nauk ścisłych. Stało się bowiem problemem społecznym, związanym ze świadomością ekologiczną i zaangażowaniem obywatelskim społeczności lokalnych. WOS uczy rozpoznawania i rozwiązywania problemów w bliższym i dalszym otoczeniu, zachęca do własnej aktywności oraz do wspierania konstruktywnych działań innych ludzi. Wszystkie te działania budują poczucie własnej wartości i sprawczości. Uczeń/uczennica [szkoły podstawowej] ( ) argumentuje zasadność postaw obywatelskich m.in. odpowiedzialności, troski i dobro wspólne i tolerancji; Rozpoznaje problemy najbliższego otoczenia i szuka ich rozwiązań. [gimnazjum]( ) pisze podanie, krótki list w sprawie publicznej i wypełnia prosty druk urzędowy. (...) odwiedza urząd gminy i dowiaduje się, w jakim wydziale można załatwić wybrane sprawy. [szkoły ponadgimnazjalnej] (...) wyjaśnia znaczenie indywidualnej i zbiorowej aktywności obywateli. (...) uzasadnia znaczenie postaw i cnót obywatelskich (troska o dobro wspólne, odpowiedzialność, aktywność, solidarność, odwaga cywilna, roztropność, tolerancja) Szkoła powinna uczniom umożliwić, aby: pracowali nad rozwiązywaniem wybranych problemów swego otoczenia i szerszych społeczności; nawiązywali kontakty i współpracowali z organizacjami społecznymi i instytucjami publicznymi; uczestniczyli w obywatelskich kampaniach i działaniach oraz korzystali z różnych form komunikowania się w sprawach publicznych. Komentarz do podstawy programowej nauczania WOS 15
16 Niska emisja Często zanieczyszczenie powietrza kojarzy nam się z wysokimi kominami fabryk i elektrowni górującymi nad naszymi głowami. Są od nas na tyle daleko, że problem wydaje się nas nie dotyczyć. Tymczasem jednak to właśnie filtry w dużych i nowoczesnych zakładach przemysłowych muszą spełniać rygorystyczne normy, podczas gdy nasze domowe piece w zdecydowanej większości nie podlegają żadnym regulacjom. Co zatem sprawia, że polskie powietrze zajmuje niechlubną, pierwszą pozycję na liście najbardziej zanieczyszczonych w Europie? Dlaczego stężenie śmiercionośnego benzo[a]pirenu w naszym kraju ponad pięciokrotnie przekracza normy Unii Europejskiej? Z jakiego powodu w Polsce co roku przedwcześnie umiera ok. 45 tysięcy osób? Odpowiedzią jest niska emisja. Grafika powstała w ramach kampanii TworzyMY atmosferę, realizowanej przez Ministerstwo Środowiska. Jest dostępna tutaj: 16
17 Niska emisja to emisja szkodliwych pyłów i gazów na małej wysokości (do 40 metrów). Do jej głównych przyczyn należy: ogrzewanie domów niskiej jakości paliwami (głównie węglem i jego pochodnymi) oraz brak obowiązujących przepisów w tym zakresie, palenie w piecach odpadów, korzystanie z przestarzałych pieców, nieodpowiednia izolacja domów i utrata energii w procesie ogrzewania, emisja komunikacyjna, czyli ruch samochodowy, energetyka oparta na węglu i mała popularność odnawialnych źródeł energii. CZYM ODDYCHAMY I JAK TO WPŁYWA NA NASZE ZDROWIE? Grafika powstała w ramach kampanii TworzyMY atmosferę, realizowanej przez Ministerstwo Środowiska. Jest dostępna tutaj: 17
18 Konsekwencje niskiej emisji Oblicza się, że rocznie ok osób w Polsce umiera przedwcześnie na choroby, których przyczyną jest zanieczyszczenie powietrza. Niska emisja powoduje liczne choroby nie tylko układu oddechowego, takie jak astma i nowotwór płuc, ale także niesie wiele innych groźnych konsekwencji dla całego organizmu. Przeciętny mieszkaniec Krakowa codziennie przyjmuje dawkę benzo[a]pirenuodpowiadającą prawie 8 wypalonym papierosom, co czyni go biernym palaczem 1. Nie tylko zdrowie pojedynczych ludzi jest narażone w wyniku długiej ekspozycji na niską emisję. Powoduje ona także zmianę klimatu na całym świecie, kwaśne deszcze, dziurę ozonową, przenikanie zanieczyszczeń do wód i gleb, niszczenie zabytków i fasad budynków (w wyniku osadzania się na nich dwutlenku siarki). Problem niskiej emisji jest zarówno lokalny, jak i globalny. Sposoby ograniczania niskiej emisji: rezygnacja z ocieplania budynków węglem na rzecz ekologicznych źródeł ciepła, takich jak biomasa i energia słoneczna redukcja emisji komunikacyjnej, poprzez: ograniczanie wykorzystywania samochodów z silnikiem spalinowycm i korzystanie z pojazdów elektrycznych rozwój i promowanie komunikacji publicznej oraz rowerowej tworzenie rozwiązań typu Parkuj i Jedź (park&ride) promowanie ekologicznej jazdy samochodem (np. sprawdzania ciśnienia w oponach, hamowania silnikiem, ograniczanie przewożonego bagażu) korzystanie z wysokokalorycznego węgla niepalenie w piecach odpadów i śmieci; wprowadzenie lub zwiększenie częstotliwości palenia śmieciami i egzekwowanie kar, wymiana przestarzałych pieców i pozyskiwanie przez samorządy dotacji na ten cel wprowadzanie norm i wymogów dla kotłów i domowych pieców podnoszenie świadomości dotyczącej szkodliwości zanieczyszczenia powietrza poprzez np. kampanie edukacyjne lub zainstalowanie w przestrzeni publicznej tablicy pokazującej aktualny stan powietrza
19 Ustawa antysmogowa (ustawa Prawo ochrony środowiska) 6 października 2015 r. została podpisana przez Prezydenta RP. Umożliwia m.in. zastosowanie na szczeblu lokalnym prawnych rozwiązań, które przyczynią się do poprawy jakości powietrza i ochrony przed hałasem. Władze lokalne, uwzględniając potrzeby zdrowotne mieszkańców oraz oddziaływanie na środowisko, będą mogły wprowadzać na konkretnym terenie normy techniczne, emisyjne i jakościowe dla instalacji spalania paliw. Takie rozwiązania powinny przyczynić się do ograniczenia emisji szkodliwych substancji. Uchwały antysmogowe dla woj. małopolskiego i śląskiego zostały wprowadzone w 2017 r. Abyśmy mogli ograniczyć problem zanieczyszczonego powietrza w Polsce, konieczne jest współdziałanie wszystkich nie tylko tych sprawujących władzę, lecz także osób prywatnych. To od naszych codziennych decyzji w dużej mierze zależy, czy powietrze w okolicy jest czyste, czy nie. Maciej Grabowski, były minister środowiska Niska emisja jest problemem społecznym. Konsekwencje naszych codziennych, osobistych decyzji wpływają na całe społeczności lokalne. Zanieczyszczenia z domowego komina opadają w promieniu 10-krotności jego wysokości - jeśli twój komin znajduje się na wysokości 8 metrów, to zostanie zanieczyszczony obszar w promieniu 80 metrów! Tymczasem pomimo zatrważających statystyk problem niskiej emisji w małym stopniu istnieje w świadomości wielu Polaków i Polek lub wraca do debaty publicznej jedynie przy okazji sezonu grzewczego i rekordowo wysokich stężeń szkodliwych substancji w powietrzu. Problem ten wymaga zdecydowanych rozwiązań, które nie mogą rozstrzygnąć się poza obywatelami i obywatelkami. 19
20 Część merytoryczna przewodnika powstała na podstawie publikacji Przeciwdziałanie niskiej emisji na terenach zwartej zabudowy miejskiej pod red. mgr. inż. Radosława Sadloka. Publikacja jest dostępna na stronie: Przydatne linki: Polski Alarm Smogowy: Kampania Ministerstwa Ochrony Środowiska TworzyMY atmosferę : Kontakt: Urszula Bijoś wezoddech@ceo.org.pl tel. (22) wew
Dzięki udziałowi w programie Weź oddech :
Nauczycielu, Nauczycielko! Serdecznie witamy w programie Warszawo, weź oddech" i zapraszamy do zapoznania się z przewodnikiem. Dzięki lekturze dowiesz się, na czym polega projekt, jakie są jego etapy,
Nauczycielu, Nauczycielko!
Nauczycielu, Nauczycielko! Serdecznie witamy w programie Weź oddech" i zapraszamy do zapoznania się z przewodnikiem. Dzięki lekturze dowiesz się, na czym polega projekt, jakie są jego etapy, dostępne narzędzia
WEŹ ODDECH. Projekt edukacji ekologicznej na temat ochrony czystości powietrza WSPÓŁPRACY
WEŹ ODDECH Projekt edukacji ekologicznej na temat ochrony czystości powietrza PROPOZYCJA WSPÓŁPRACY O CENTRUM EDUKACJI OBYWATELSKIEJ Jesteśmy niezależną instytucją edukacyjną i jedną z największych polskich
WEŹ ODDECH MŁODZI NA RZECZ CZYSTEGO POWIETRZA. E-KURS
WEŹ ODDECH MŁODZI NA RZECZ CZYSTEGO POWIETRZA. E-KURS Co to jest e-kurs Weź oddech i dlaczego warto wziąć w nim udział? Zobaczcie filmik, aby się przekonać. 1 W tej części e-kursu: zwiększycie i sprawdzicie
Przebieg i organizacja kursu
Przebieg i organizacja kursu ORGANIZACJA KURSU: Kurs Wdrożenie podstawy programowej kształcenia ogólnego w przedszkolach i szkołach. Rola koordynatora w projekcie prowadzony jest przez Internet. Zadania
- młodzi na rzecz czystego powietrza.
Weź oddech w Białymstoku - młodzi na rzecz czystego powietrza. E-kurs Co to jest e-kurs Weź oddech w Białymstoku i dlaczego warto wziąć w nim udział? Zobaczcie filmik, aby się przekonać: 1 W tej części
Młody obywatel. 18 sierpnia 2010 r. Opis
18 sierpnia 2010 r. Młody obywatel Opis Młodzie ludzie przy wsparciu nauczycieli i władz samorządowych badają kapitał społeczny w swojej miejscowości. Przedstawiają wnioski władzom lokalnym. Na podstawie
Samorządna Młodzież 2.0
Samorządna Młodzież 2.0 Program Młoda Warszawa. Miasto z klimatem dla młodych 2016-2020 Aktywność obywatelska młodzieży jest niezwykle ważnym aspektem budowania tożsamoś ci Warszawy. M ł odzi ludzie włączani
Idea projektu Szkoła Globalna
SZKOŁA GLOBALNA W bieżącym roku szkolnym nasza szkoła stara się o tytuł Szkoły Globalnej. W tym celu realizujemy w szkole międzynarodowy projekt realizowany dzięki pomocy finansowej Unii Europejskiej i
Komunikacja i media. Komunikacja jest częścią każdego działania, w zależności od ich rodzaju, można mówić o różnych jej poziomach.
Komunikacja i media Uczniowie i uczennice mogą inicjować powstawanie i prowadzić szkolne media, istnieje przynajmniej jeden środek przekazu dla społeczności uczniowskiej. Władze SU i dyrekcja dbają o to,
SCENARIUSZ ZAJĘĆ DLA NAUCZYCIELI KLAS 7 8 ORAZ GIMNAZJUM
ZADBAJ o to, Czym oddychasz!! SCENARIUSZ ZAJĘĆ DLA NAUCZYCIELI KLAS 7 8 ORAZ GIMNAZJUM COPYRIGHT BY LIBRUS, KATOWICE 2017 AUTOR: TERESA TYMRAKIEWICZ 1 Scenariusz NIE dla smogu! Temat: Nie dla smogu, czyli
Jak zrealizować projekt edukacyjny w szkole podstawowej?
Jak zrealizować projekt edukacyjny w szkole podstawowej? www.ceo.org.pl Co to jest projekt edukacyjny? Projekt edukacyjny jest zespołowym, planowym działaniem uczniów, mającym na celu rozwiązanie konkretnego
Szkoła z pomysłem na edukację ekologiczną Dla Dobrego Klimatu. XXXIX Liceum Ogólnokształcące im. Lotnictwa Polskiego Warszawa , ul. B.
Szkoła z pomysłem na edukację ekologiczną Dla Dobrego Klimatu XXXIX Liceum Ogólnokształcące im. Lotnictwa Polskiego Warszawa 01-806, ul. B. Zuga 16 Nasze cele podniesienie świadomości ekologicznej uczniów,
Projekt interdyscyplinarny biologia-informatyka
Projekt interdyscyplinarny biologia-informatyka DZIAŁANIA NA RZECZ OCHRONY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO W ŚRODOWISKU LOKALNYM TWORZENIE BAZY DANYCH Podstawa programowa biologii zakres podstawowy 2. Różnorodność
PROGRAM DEDYKOWANYCH SZKOLEŃ DLA NAUCZYCIELI ORAZ KADR PEDAGOGICZNYCH REALIZACJA RZĄDOWEGO PROGRAMU AKTYWNA TABLICA
PROGRAM DEDYKOWANYCH SZKOLEŃ DLA NAUCZYCIELI ORAZ KADR PEDAGOGICZNYCH REALIZACJA RZĄDOWEGO PROGRAMU AKTYWNA TABLICA OFERTA SZKOLEŃ SIEĆ WSPÓŁPRACY Szkolenia dla nauczycieli organizowane przez Eduprojekt,
Scenariusz zajęć edukacyjnych dla uczniów szkoły ponadgimnazjalnej Budżet partycypacyjny czego potrzebuje nasza okolica?
Scenariusz zajęć edukacyjnych dla uczniów szkoły ponadgimnazjalnej Budżet partycypacyjny czego potrzebuje nasza okolica? Autor: Krzysztof Romaniuk 1. Temat: Budżet partycypacyjny czego potrzebuje nasza
Krótka historia. o tym jak Gimnazjum nr 21 dba o czyste powietrze
Zdrowy oddech kampania edukacyjno informacyjna - projekt ekologiczny Miasta Krakowa współfinansowany ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie. Krótka historia
Szczegółowe warunki realizacji projektów edukacyjnych przez uczniów. Gimnazjum w Ostrowsku
Szczegółowe warunki realizacji projektów edukacyjnych przez uczniów Gimnazjum w Ostrowsku I. Postanowienia ogólne 1. Uczniowie Gimnazjum w Ostrowsku mają obowiązek realizowania projektów edukacyjnych na
Wspieranie pracy wychowawców klas bezpieczna szkoła
Projekt realizowany przez Powiat Gryfiński pn. Bezpośrednie wsparcie rozwoju szkół poprzez zmodernizowany system doskonalenia nauczycieli w powiecie gryfińskim współfinansowany przez Unię Europejską ze
>>> Przejdź do strony <<< O raporcie
O raporcie Oddajemy w Państwa ręce raport z badania ankietowego przeprowadzonego w ramach pilotażowej kampanii NIE dla smogu!, zainicjowanej przez firmę Librus, a realizowanej przy udziale społeczności
PROGRAM PROMOCJI ZDROWIA
Znacznie lepiej jest zapobiegać chorobie niż ją leczyć, podobnie jak lepiej jest zawczasu przewidzieć burzę i ratować się przed nią niż być przez nią porwanym. Bernard Ramzzini PROGRAM PROMOCJI ZDROWIA
EDUKACJA GLOBALNA ZADANIEM KAŻDEGO NAUCZYCIELA
SZKOLENIE DLA KOORDYNATORÓW REGIONALNYCH TRENERÓW I LIDERÓW EDUKACJI GLOBALNEJ maj 2013 sierpień 2013 Kurs Trenera/ Lidera i Mentora Edukacji Globalnej(EG) 16-20 osób (nowa grupa) 13 dni/ 108 godz. maj,
Nazwa szkoły/placówki: Szkoła Podstawowa im. Kornela Makuszyńskiego w Morawicy ul. Szkolna 4, Morawica,
Wydarzenie patriotyczne: Cudze chwalicie, swego nie znacie edukacja o miejscach pamięci narodowej i kształtowaniu samorządności uwieńczona Grą Miejską na terenie parku w Morawicy. Temat/nazwa wydarzenia:
REALIZACJA DZIAŁAŃ SZKOŁY PROMUJĄCEJ ZDROWIE W MAJU 2017 ROKU
REALIZACJA DZIAŁAŃ SZKOŁY PROMUJĄCEJ ZDROWIE W MAJU 2017 ROKU ZADANIA: Akcja Światowy Dzień bez Papierosa. Realizacja programów profilaktycznych: Nie pal przy mnie, proszę i Znajdź właściwe rozwiązanie.
Sprawozdanie z realizacji. Przedszkolnego Programu Edukacji Antynikotynowej. Czyste powietrze wokół nas. Zrealizowanego w roku szkolnym 2012/2013
Sprawozdanie z realizacji Przedszkolnego Programu Edukacji Antynikotynowej Czyste powietrze wokół nas Zrealizowanego w roku szkolnym 2012/2013 W oddziałach przedszkolnych przy Szkole Podstawowej nr 5 w
Prezentacja przygotowana w ramach realizowanego przez Ośrodek Działań Ekologicznych Źródła projektu Oczyść atmosferę dofinansowanego przez Wojewódzki
Prezentacja przygotowana w ramach realizowanego przez Ośrodek Działań Ekologicznych Źródła projektu Oczyść atmosferę dofinansowanego przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie
Projekt NA WŁASNE KONTO
Projekt NA WŁASNE KONTO Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej jest organizacją pozarządową, działającą na rzecz rozwoju polskiej wsi. Od 25 lat pomaga zmieniać jej wizerunek oraz aktywnie wspiera
W trosce o czyste powietrze. Jak małopolskie samorządy wykorzystują unijne środki na walkę ze smogiem?
W trosce o czyste powietrze. Jak małopolskie samorządy wykorzystują unijne środki na walkę ze smogiem? Debata w Proszowicach Patronat honorowy: Marek Sowa Marszałek Województwa Małopolskiego Najbardziej
Nazwa instytucji Nazwa projektu Typ działań/cel Grupa docelowa Dodatkowe informacje Fundacja Tesco Dzieciom
Nazwa instytucji Nazwa projektu Typ działań/cel Grupa docelowa Dodatkowe informacje Fundacja Tesco Dzieciom Fundacja Grupy Górażdże Konkurs grantowy Pracownia Talentów Konkurs grantowy Aktywni w Regionie
Opinie dyrektorów szkół dotyczące Ramowego Programu Wychowania do Życia w Rodzinie Miasta Białegostoku
Opinie dyrektorów szkół dotyczące Ramowego Programu Wychowania do Życia w Rodzinie Miasta Białegostoku i realizacji zajęć z wychowania do życia w rodzinie w roku szkolnym 2014/2015 Departament Edukacji
Działalność Fundacji IBRAS
Działalność Fundacji IBRAS Fundacja Instytut Badania i Rozwoju Aktywności Społecznej powstała w 2009 roku po to by aktywnie wspierać idee nowoczesnej edukacji i aktywizacji społecznej. Od tego czasu udało
REGULAMIN REALIZACJI PROJEKTU EDUKACYJNEGO W GIMNAZJUM W GRODŹCU
Załącznik nr 3 do Statutu Zespołu Szkół w Grodźcu REGULAMIN REALIZACJI PROJEKTU EDUKACYJNEGO W GIMNAZJUM W GRODŹCU Regulamin realizacji projektu edukacyjnego w Zespole Szkół w Grodźcu Gimnazjum został
SZKOŁA PODSTAWOWA NR 4 W BIŁGORAJU
PROGRAM SZKOŁA PODSTAWOWA NR 4 W BIŁGORAJU SPIS TREŚCI I. Wstęp charakterystyka programu II. Cel główny III. Cele szczegółowe IV. Kierunki i realizacja działań V. Przewidywane osiągnięcia VI. Ewaluacja
Sprawozdanie z realizacji programu przedszkolnego antynikotynowego,,czyste powietrze wokół nas"
Sprawozdanie z realizacji programu przedszkolnego antynikotynowego,,czyste powietrze wokół nas" Prywatne przedszkole Pod nutką w Rydułtowach sporządziła mgr Monika Kaszta W roku szkolnym 2012/2013 grupa,,filemonki"
PROGRAM DEDYKOWANYCH SZKOLEŃ DLA NAUCZYCIELI ORAZ KADR PEDAGOGICZNYCH REALIZACJA RZĄDOWEGO PROGRAMU AKTYWNA TABLICA
PROGRAM DEDYKOWANYCH SZKOLEŃ DLA NAUCZYCIELI ORAZ KADR PEDAGOGICZNYCH REALIZACJA RZĄDOWEGO PROGRAMU AKTYWNA TABLICA OFERTA SZKOLEŃ SIEĆ WSPÓŁPRACY Szkolenia dla nauczycieli organizowane przez Eduprojekt,
ROCZNY PLAN WSPOMAGANIA SZKOŁA PODSTAWOWA W BORZE W OBSZARZE: RODZICE SĄ PARTNERAMI SZKOŁY
ROCZNY PLAN WSPOMAGANIA SZKOŁA PODSTAWOWA W BORZE W OBSZARZE: RODZICE SĄ PARTNERAMI SZKOŁY 1. Czas realizacji Data rozpoczęcia realizacji Data zakończenia realizacji 28.08.2013 31.08.2014 2. Diagnoza potrzeby
Regulamin uczestnictwa w projekcie. SZKOLNE EKOPOMYSŁY edukacja ekologiczna
Regulamin uczestnictwa w projekcie SZKOLNE EKOPOMYSŁY edukacja ekologiczna 1 Informacje ogólne 1. Niniejszy regulamin określa warunki uczestnictwa w projekcie SZKOLNE EKOPOMYSŁY - edukacja ekologiczna
PROGRAM PROFILAKTYKI
PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Michałowicach klasy IV-VI rok szk. 2016/2017 I. Podstawy prawne opracowania Programu Profilaktyki 1. Konstytucja RP z dnia 17.10.1997 r. 2. Ustawa
EDUKACJA EKOLOGICZNA
EDUKACJA EKOLOGICZNA PROGRAM ŚCIEŻKI EKOLOGICZNEJ DLA SZKOŁY PODSTAWOWEJ TYTUŁ ŚCIEŻKI: Z EKOLOGIĄ ZA PAN BRAT CEL OGÓLNY: KSZTAŁTOWANIE POSTAW PROEKOLOGICZNYCH POPRZEZ UWRAŻLIWIENIE NA PRZEJAWY DEGRADACJI
Jak działamy dla dobrego klimatu?
Jak działamy dla dobrego klimatu? Utrzymanie stanu czystości powietrza Zanieczyszczenia powietrza w istotny sposób wpływają na społeczeństwo. Grupy najbardziej narażone to: dzieci, osoby starsze oraz ludzie
Rozwój i wzmocnienie organizacji pozarządowych Regionu Płockiego dla zrównoważonego rozwoju
Rozwój i wzmocnienie organizacji pozarządowych Regionu Płockiego dla zrównoważonego rozwoju Projekt współfinansowany ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego Biuro projektu: Regionalne Centrum Edukacji
PROCEDURY REALIZACJI PROJEKTÓW EDUKACYJNYCH W GIMNAZJUM
PROCEDURY REALIZACJI PROJEKTÓW EDUKACYJNYCH W GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 PROJEKT EDUKACYJNY 1. Uczniowie gimnazjum biorą udział w realizacji projektu edukacyjnego, który jest zespołowym, planowym
PROGRAM MODUŁU SPECJANOŚCI. Geografia z wiedzą o społeczeństwie
Geografia, II stopień... pieczęć wydziału PROGRAM MODUŁU SPECJANOŚCI zatwierdzony przez Radę Wydziału dnia 21.09.2016. kod modułu Nazwa modułu specjalność Geografia z wiedzą o społeczeństwie Liczba punktów
Centrum Edukacji Obywatelskiej
Centrum Edukacji Obywatelskiej Działamy od 1994 roku, jesteśmy organizacją pożytku publicznego. Realizujemy około 25 programów edukacyjnych. Współpracujemy regularnie z około 3 500 szkół w całej Polsce.
MUZEUM KOLEJNICTWA W WARSZAWIE zaprasza do udziału w Konkursie z Nagrodami pn.: DLACZEGO KOLEJ JEST EKOLOGICZNA?
MUZEUM KOLEJNICTWA W WARSZAWIE zaprasza do udziału w Konkursie z Nagrodami pn.: DLACZEGO KOLEJ JEST EKOLOGICZNA? Konkurs dofinansowany jest ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
O kampanii Szkoła bez przemocy
O kampanii Szkoła bez przemocy Kampania społeczna Szkoła bez przemocy jest realizowana od kwietnia 2006 roku. Punktem wyjścia dla prowadzonych działań stały się wyniki ogólnopolskiego badania opinii publicznej
NIE PAL PRZY MNIE, PROSZĘ
NIE PAL PRZY MNIE, PROSZĘ SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI PROGRAMU Szkoła Podstawowa nr 9 w Olsztynie WPROWADZENIE Dziecko opuszczające przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej ma przed sobą bardzo
Warsztaty Szkoły Uczącej Się dla rad pedagogicznych
Warsztaty Szkoły Uczącej Się dla rad pedagogicznych organizowane od 2000 roku w ramach programu Szkoła Ucząca Się prowadzonego przez Centrum Edukacji Obywatelskiej i Polsko-Amerykańską Fundację Wolności
Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji http://www.frse.org.pl/
Jak przygotować i realizować projekt, pozyskiwanie środków, partnerów, wątpliwości, pytania, wymiana doświadczeń - fora, przykłady dobrych praktyk, narzędzia pomocne w realizacji Fundacja Rozwoju Systemu
Regulamin XIV Konkursu Ekologicznego dla uczniów gimnazjów.
Regulamin XIV Konkursu Ekologicznego dla uczniów gimnazjów. Zespół przyrodniczy Zespołu Szkół Katolickich im. Matki Bożej Miłosierdzia w Białymstoku organizuje konkurs pod hasłem: Powietrze. Uczestnikiem
PROGRAMY EDUKACJI ANTYNIKOTYNOWEJ DLA DZIECI I MŁODZIEŻY: Nie pal przy mnie, proszę
Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m. st. Warszawie ul. Kochanowskiego 21, Oddział Promocji Zdrowia, ul. Cyrulików 35; tel. 22/311-80-07 08; e-mail: oswiatazdrowotna@pssewawa.pl PROGRAMY EDUKACJI
REGULAMIN REKRUTACJI I UDZIAŁU W PROJEKCIE MŁODZI AKTYWNI - SKUTECZNI" Informacje ogólne
REGULAMIN REKRUTACJI I UDZIAŁU W PROJEKCIE MŁODZI AKTYWNI - SKUTECZNI" 1 Informacje ogólne 1. Regulamin określa ramowe zasady rekrutacji i kwalifikacji uczestników oraz warunki uczestnictwa w projekcie
Technologie multimedialne drogą do przyjaznej edukacji przyszłości
Technologie multimedialne drogą do przyjaznej edukacji przyszłości Szkolny projekt realizowany w ramach programu Erasmus Plus w latach 2015-2017, akcja KA1 Mobilność Kadry Edukacyjnej Podsumowanie dwóch
Całościowy Rozwój Szkoły
Całościowy Rozwój Szkoły podstawowy i zaawansowany Dwuetapowe działanie dla szkół na wszystkich poziomach, które chcą systemowo wprowadzać ocenianie kształtujące (OK) do kultury pracy. Na poziomie CRS1
Do kogo skierowane jest szkolenie?
Nadbałtyckie Centrum Kultury oraz Agencja Artystyczna Freakpointing zapraszają na szkolenie przygotowujące do organizacji oraz prowadzenia projektu antydyskryminacyjnego Żywa Biblioteka Gdańsk 2010 pod
Projekt: Wrzesiński standard wielkopolska jakość. Doskonalenie nauczycieli powiatu wrzesińskiego. Podsumowanie 2012/2013
Projekt: Wrzesiński standard wielkopolska jakość. Doskonalenie nauczycieli powiatu wrzesińskiego Podsumowanie 2012/2013 Zadania ODN w projekcie 1. Przygotowanie programów szkoleń w ramach zaplanowanej
Wzór na rozwój. Nauki ścisłe odpowiadają na wyzwania współczesności
Kurs internetowy Wzór na rozwój Nauki ścisłe odpowiadają na wyzwania współczesności O projekcie Wzór na rozwój Wzór na rozwój. Nauki ścisłe odpowiadają na wyzwania współczesności to projekt edukacyjny
"Poznaj swojego doradcę zawodowego"
Uzasadnienie potrzeby uczestniczenia naszego Gimnazjum nr 56 im. Józefa Wybickiego w VII edycji Ogólnopolskiego Tygodnia Kariery, który przebiega pod hasłem: "Poznaj swojego doradcę zawodowego" Ważnym
Raport z ewaluacji projektu Anna Szabuńko
Raport z ewaluacji projektu 1.09.2013 31.12.2013 Anna Szabuńko CELE Głównym celem projektu było rozwijanie kompetencji medialnych wśród uczniów i uczennic klas V-VI szkoły podstawowej z rejonu m. st. Warszawy.
SZKOŁA/PRZEDSZKOLE DLA ŚRODOWISKA II EDYCJA pt. Ochrona środowiska w praktyce
PODSUMOWANIE PROGRAMU EDUKACYJNEGO SZKOŁA/PRZEDSZKOLE DLA ŚRODOWISKA II EDYCJA pt. Ochrona środowiska w praktyce OKRES REALIZACJI PROGRAMU: styczeń 2015 czerwiec 2017 Cel programu: wsparcie nauczycieli
organizatorzy: Przewodnik
organizatorzy: Przewodnik Konkurs 2017 Serdecznie zapraszamy do wzięcia udziału w konkursie EDUinspirator, organizowanym przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji, Narodową Agencję Programu Erasmus+. Szczegółowe
Rozwijanie kompetencji nauczycieli i uczniów z zakresu stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK). Wykorzystanie e-podręczników i
Rozwijanie kompetencji nauczycieli i uczniów z zakresu stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK). Wykorzystanie e-podręczników i e-zasobów w nauczaniu i w uczeniu się Warszawa 2017 Strona
ZASADY I WARUNKI REALIZACJI PROJEKTU EDUKACYJNEGO GIMNAZJUM W ZESPOLE SZKÓŁ IM. KS. JANA DZIERŻONIA W PIESZYCACH
ZASADY I WARUNKI REALIZACJI PROJEKTU EDUKACYJNEGO GIMNAZJUM W ZESPOLE SZKÓŁ IM. KS. JANA DZIERŻONIA W PIESZYCACH 1. Każdy uczeń gimnazjum ma obowiązek realizowania projektu edukacyjnego na podstawie rozporządzenia
Regulamin realizacji projektu edukacyjnego w Publicznym Gimnazjum w Stobiernej
Regulamin realizacji projektu edukacyjnego w Publicznym Gimnazjum w Stobiernej Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania
Warszawo, weź oddech
REGULAMIN PROGRAMU EDUKACYJNEGO w II semestrze roku szkolnego 2017/18 Warszawo, weź oddech 1 POSTANOWIENIA OGÓLNE 1. Niniejszy regulamin (dalej Regulamin ) określa zasady uczestnictwa w programie o nazwie
REGULAMIN REALIZACJI PROJEKTU EDUKACTJNEGO UCZNIÓW W GIMNAZJUM W ZESPOLE SZKÓŁ Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W ŚCINAWCE ŚREDNIEJ
REGULAMIN REALIZACJI PROJEKTU EDUKACTJNEGO UCZNIÓW W GIMNAZJUM W ZESPOLE SZKÓŁ Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W ŚCINAWCE ŚREDNIEJ 1. Uczniowie mają obowiązek realizowania projektów edukacyjnych na podstawie
REGULAMIN REALIZACJI GIMNAZJALNYCH PROJEKTÓW EDUKACYJNYCH
REGULAMIN REALIZACJI GIMNAZJALNYCH PROJEKTÓW EDUKACYJNYCH KRACZKOWA 2017 SPIS TREŚCI: str. I. Projekt w prawie oświatowym - postanowienia ogólne 3 II. Działania projektowe 4 III. Ustalenia dodatkowe 6
Wiedza o społeczeństwie Szkoła podstawowa
Wiedza o społeczeństwie Szkoła podstawowa Podstawowe założenia, filozofia zmiany i kierunki działania Autorzy: Piotr Załęski, Barbara Freier-Pniok, Janusz Korzeniowski, Łukasz Zamęcki Założenia realizacji
ZASADY I WARUNKI REALIZACJI PROJEKTU EDUKACYJNEGO W GIMNAZJUM W STARYCH PROBOSZCZEWICACH
ZASADY I WARUNKI REALIZACJI PROJEKTU EDUKACYJNEGO W GIMNAZJUM W STARYCH PROBOSZCZEWICACH 1 1. Uczniowie mają obowiązek realizowania projektów edukacyjnych na podstawie: 1) Art. 44p ustawy z dnia 7 września
Regulamin realizacji projektów edukacyjnych w Miejskim Gimnazjum nr 1 w Oświęcimiu
Regulamin realizacji projektów edukacyjnych w Miejskim Gimnazjum nr 1 w Oświęcimiu I. Ustalenia ogólne 1. Uczeń gimnazjum w myśl rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 20.08.2010r. realizuje przynajmniej
Jak poprawić jakość powietrza w województwie śląskim?
Jak poprawić jakość powietrza w województwie śląskim? Stan faktyczny i propozycje rozwiązań Maciej Thorz - Dyrektor Wydziału Ochrony Środowiska Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Ostrawa, 3-4 grudzień
REGULAMIN realizacji PROJEKTU EDUKACYJNEGO
REGULAMIN realizacji PROJEKTU EDUKACYJNEGO Podstawa prawna: Minister Edukacji Narodowej rozporządzeniem z dnia 20 sierpnia 2010 r. nałożył na szkoły gimnazjalne wymóg zorganizowania pracy metodą zespołowego
Zespół Szkolno - Przedszkolny w Skrzynce PRZEDSZKOLE
Zespół Szkolno - Przedszkolny w Skrzynce PRZEDSZKOLE PROGRAM EDUKACJI ANTYTYTONIOWEJ "CZYSTE POWIETRZE WOKÓŁ NAS" Opracowany przez mgr Anetę Skrzynka, dnia 01.10.2012r Powszechnie wiadomo, że uzależnienia
REGULAMIN SZKOLNEGO WOLONTARIATU. w zespole szkól nr 59. w warszawie
Człowiek jest wielki nie przez to, co ma, nie przez to, kim jest, lecz przez to, czym dzieli się z innymi". Jan Paweł II REGULAMIN SZKOLNEGO WOLONTARIATU w zespole szkól nr 59 w warszawie Wstęp Szkolny
Scenariusz zajęć - 45 min
Scenariusz zajęć - 45 min Grupa wiekowa: Szkoła ponadgimnazjalna Temat: ODZYSKAJ - KORZYSTAJ Cel ogólny zajęć: Kształtowanie świadomości ekologicznej uczniów z zakresu gospodarki odpadami. Zapoznanie uczniów
Regulamin realizacji projektów edukacyjnych w Gimnazjum Dwujęzycznym w Brzozowie
Zespół Szkół Ogólnokształcących w Brzozowie Regulamin realizacji projektów edukacyjnych w Gimnazjum Dwujęzycznym w Brzozowie Brzozów 2016 1 Rozdział I Ustalenia ogólne 1 1. Uczniowie mają obowiązek realizowania
Program Profilaktyczny Publicznego Gimnazjum Nr 2 w Mikoszewie w roku szkolnym 2011/12 PODEJMOWANE DZIAŁANIA
Program Profilaktyczny Publicznego Gimnazjum Nr 2 w Mikoszewie w roku szkolnym 2011/12 PODEJMOWANE DZIAŁANIA CELE ZAJĘĆ TERMINY, OSOBY, KLASY UWAGI Prelekcja dla rodziców uczniów klas I, II i III - dostarczenie
Program profilaktyki Szkoły Podstawowej nr 1. im. Armii Krajowej w Gostyninie CELE PROGRAMU
Program profilaktyki Szkoły Podstawowej nr 1 im. Armii Krajowej w Gostyninie Adresatami programu profilaktyki są uczniowie Szkoły Podstawowej nr 1 w Gostyninie. Celem programu jest ochrona społeczności
Raport z warsztatów Stowarzyszenia Dla Ziemi Obywatel idealny, które dobyły się w ramach projektu My Obywatele
Raport z warsztatów Stowarzyszenia Dla Ziemi Obywatel idealny, które dobyły się w ramach projektu My Obywatele Stowarzyszenie Dla Ziemi, zostało partnerem lokalnym Stowarzyszenia Obywatele obywatelom w
Zasady i warunki realizacji projektu edukacyjnego uczniów Gimnazjum Nr 8 w Gdańsku im. Obrońców Poczty Polskiej
Zasady i warunki realizacji projektu edukacyjnego uczniów Gimnazjum Nr 8 w Gdańsku im. Obrońców Poczty Polskiej Ustalenia ogólne 1. Uczniowie mają obowiązek realizowania projektów edukacyjnych na podstawie
Działania szkoły związane z edukacją włączającą uczniów niepełnosprawnych
Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 16 w Gorzowie Wlkp. Raport z ewaluacji wewnętrznej Działania szkoły związane z edukacją włączającą uczniów niepełnosprawnych Rok szkolny 2014/2015 I. Wprowadzenie W roku
REGULAMIN REALIZACJI PROJEKTÓW EDUKACYJNYCH w Gimnazjum nr 1 w Barcinie
Zatwierdzony Uchwałą nr 33/2010 Rady Pedagogicznej z dnia 26.10.2010 r. R: 16 a REGULAMIN REALIZACJI PROJEKTÓW EDUKACYJNYCH w Gimnazjum nr 1 w Barcinie Na podstawie: 21a Rozporządzenia Ministra Edukacji
ORGANIZACJA PROJEKTU EDUKACYJNEGO
ORGANIZACJA PROJEKTU EDUKACYJNEGO (Podstawa prawna: 1 ust. 12 Rozporządzenia MEN z dnia 20 sierpnia 2010r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania
Ezine 4. Zapraszamy do współpracy. Małe przypomnienie, czym jest CEO? CEO Kurs szkoleniowy CEO Multiplayer event w Szczecinie...
Ezine 4 Zapraszamy do współpracy Zachęcemy do odwiedzenia naszej strony internetowej: www.ceo-project.eu Naszego Facebooka oraz LinkedIn Kto jest zaangażowany? Małe przypomnienie, czym jest CEO?... 2 CEO
Materiał pomocniczy 2b. Komunikacja i media
Komunikacja i media Uczniowie i uczennice mogą inicjować powstawanie i prowadzić szkolne media, istnieje przynajmniej jeden środek przekazu dla społeczności uczniowskiej. Władze SU i dyrekcja dbają o to,
Regulamin realizacji projektów edukacyjnych. w oddziałach gimnazjalnych Szkoły Podstawowej im. Henryka Sienkiewicza w Choroszczy
Regulamin realizacji projektów edukacyjnych w oddziałach gimnazjalnych Szkoły Podstawowej im. Henryka Sienkiewicza w Choroszczy Podstawa prawna: ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 3 sierpnia
Powtórzenie i utrwalenie wiadomości zajęcie zaplanowane na 3 godziny lekcyjne (przyroda + technika) w klasie V szkoły podstawowej
Opracowanie Anna Nowak Blok tematyczny: Człowiek a środowisko Temat: Podstawowe potrzeby życiowe człowieka Powtórzenie i utrwalenie wiadomości zajęcie zaplanowane na 3 godziny lekcyjne (przyroda + technika)
REGULAMIN REALIZACJI PROJEKTU EDUKACYJNEGO
REGULAMIN REALIZACJI PROJEKTU EDUKACYJNEGO w GIMNAZJUM NR 1 IM. JANA KOCHANOWSKIEGO W KOLUSZKACH I. ZASADY REALIZACJI PROJEKTU Uczeń Gimnazjum ma obowiązek zrealizować projekt edukacyjny na podstawie 21a
Gimnazjum Katolickie im. Jana Pawła II w Gdyni. Regulamin realizacji projektów edukacyjnych w Gimnazjum Katolickim im. Jana Pawła II w Gdyni
Gimnazjum Katolickie im. Jana Pawła II w Gdyni Regulamin realizacji projektów edukacyjnych w Gimnazjum Katolickim im. Jana Pawła II w Gdyni Gdynia 2016 I. Projekt w prawie oświatowym postanowienia ogólne
Regulamin realizacji projektów edukacyjnych w Publicznym Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Jastrowiu
Regulamin realizacji projektów edukacyjnych w Publicznym Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Jastrowiu Zasady ogólne 1. 1. Uczniowie mają obowiązek realizowania projektów edukacyjnych na podstawie 21a Rozporządzenia
Warunki realizacji projektu edukacyjnego w Publicznym Gimnazjum Salezjańskim w Poznaniu
Zespół Szkół Salezjańskich w Poznaniu. Publiczne Gimnazjum Salezjańskie w Poznaniu im. bł. Piątki Poznańskiej Warunki realizacji projektu edukacyjnego w Publicznym Gimnazjum Salezjańskim w Poznaniu 1.
ROCZNY PLAN WSPOMAGANIA SZKOŁY. Gimnazjum nr 2 im. Roberta Schumana w Wałczu. W OBSZARZE PROCESY Postawy uczniowskie - jak je kształtować?
Projekt pn. Bezpośrednie wsparcie rozwoju szkół poprzez wdrożenie zmodernizowanego systemu doskonalenia nauczycieli w powiecie wałeckim Priorytet III Działanie 3.5 Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007
ZADANIA NAUCZYCIELA OPIEKUNA PROJEKTU
ZADANIA NAUCZYCIELA OPIEKUNA PROJEKTU 1. Wybranie zakresu tematycznego projektów Nauczyciele szukają pomysłów na takie projekty edukacyjne, które dadzą szansę realizacji wymagań ogólnych i szczegółowych,
REGULAMIN realizacji PROJEKTU. w roku szkolnym 2012/2013
REGULAMIN realizacji PROJEKTU w roku szkolnym 2012/2013 Podstawa prawna: Minister Edukacji Narodowej rozporządzeniem z dnia 20 sierpnia 2010 r. nałożył na szkoły gimnazjalne wymóg zorganizowania pracy
Zasady i warunki realizacji projektu edukacyjnego uczniów Gimnazjum Nr 3 w ZSO im.w.kętrzyńskiego w Kętrzynie
Zasady i warunki realizacji projektu edukacyjnego uczniów Gimnazjum Nr 3 w ZSO im.w.kętrzyńskiego w Kętrzynie 1. Uczniowie gimnazjum mają obowiązek uczestniczyć w realizacji projektu edukacyjnego na podstawie
im. św. JADWIGI KRÓLOWEJ POLSKI W WITONI Sobą być, zdrowo żyć
PROGRAM PROFILAKTYCZNY GIMNAZJUM im. św. JADWIGI KRÓLOWEJ POLSKI W WITONI Sobą być, zdrowo żyć Witonia, 09.09.2014r. Program Profilaktyki Gimnazjum w Witoni im. św. Jadwigi Królowej Polski opisuje wszelkie
ROZWIĄZANIA NAJWIĘKSZYCH ŚWIATOWYCH WYZWAŃ SPOŁECZNYCH, ŚRODOWISKOWYCH I EKONOMICZNYCH. MOŻLWOŚĆ BYCIA LIDEREM OD WCZESNEGO WIEKU
Szkoły z mocą zmieniania świata, nowy program mający na celu identyfikowanie, łączenie oraz wspieranie zespołów szkół, szkół podstawowych, gimnazjów i szkół średnich w Polsce, które pomagają dzieciom stawać
S T O W A R Z Y S Z E N I E 2 1
S T O W A R Z Y S Z E N I E 2 1 JAK ZANIECZYSZCZONE POWIETRZE WPŁYWA NA ZDROWIE? W Polsce z powodu zanieczyszczenia powietrza umiera co roku przedwcześnie około 50 000 osób Dziennie to około 140 z nas
REGULAMIN REALIZACJI PROJEKTÓW EDUKACYJNYCH W GIMNAZJUM NR 1 W LUBOWIDZU
REGULAMIN REALIZACJI PROJEKTÓW EDUKACYJNYCH W GIMNAZJUM NR 1 W LUBOWIDZU Podstawa prawna: Rozporządzenie MEN z dnia 20 sierpnia 2010 r. zmieniającego rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2007r. w sprawie
ROCZNY PLAN WSPOMAGANIA SZKOŁY. Gimnazjum nr 2 im. Roberta Schumana w Wałczu. W OBSZARZE EFEKTY Uczeń aktywny uczestnik uczenia się
ZAŁĄCZNIK NR 25 Projekt pn. Bezpośrednie wsparcie rozwoju szkół poprzez wdrożenie zmodernizowanego systemu doskonalenia nauczycieli w powiecie wałeckim Priorytet III Działanie 3.5 Program Operacyjny Kapitał