ŻYWNOŚĆ GENETYCZNIE ZMODYFIKOWANA
|
|
- Dominika Jankowska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ŻYWNOŚĆ GENETYCZNIE ZMODYFIKOWANA Paula Drewniak Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie Streszczenie Praca wyjaśnia czym są organizmy transgeniczne i jaka jest ich historia. Przeprowadzona analiza dotyczy m. in. takich aspektów tematu jak hodowla organizmów transgenicznych, stosowane metody mutacji genetycznych, statystyka dotycząca powszechności upraw i spożycia poszczególnych rodzajów żywności modyfikowanej genetycznie w Polsce i na świecie. W pracy przedstawiono liczne przykłady organizmów transgenicznych także tych, które zostały stworzone w Polsce. Autor przytoczył sondaże opinii społecznej obrazujące nastawienie Polaków do tematu GMO. W podsumowaniu, opierając się na obszernym piśmiennictwie, przedstawiono wady i zalety żywności modyfikowanej genetycznie. 1. Wstęp Biotechnologia (gr)- bios- życie, technos- technika, logos- myślenie Biotechnologia zgodnie z definicją przez Europejską Federacją Biotechnologii (EFB), której Polska jest członkiem, określona jest mianem integracji nauk przyrodniczych i inżynieryjnych w celu zastosowania organizmów, komórek lub ich części oraz molekularnych analogów do pozyskiwania produktów i usług. 1 Biotechnologia można podzielić na: biotechnologię białą, biotechnologie zieloną. Biotechnologia biała odnosi się do przemysłu i ochrony środowiska. Oparta jest na biokatalizie i bioprocesach wykorzystujących żywe komórki: drożdże, pleśnie, bakterie. 1 S. Malepszy, Biotechnologia roślin, Warszawa 2001, s.16 ISSN , Nr 2 (3) 2010, s
2 Biotechnologia zielona ma zastosowanie w rolnictwie w celach spożywczych i niespożywczych. Służy do ulepszania roślin uprawnych przez wprowadzanie genów warunkujących powstanie w tych roślinach nowych cech, które będą miały znaczenie w ochronie roślin, lub podniosą ich wartości odżywcze albo przetwórcze. 2. Historia Udomowienie roślin przez farmerów około 10 tys. lat temu doprowadziło do tak znacznych zmian genetycznych, że wiele z uprawianych roślin nie byłoby w stanie obecnie przeżyć w naturalnych warunkach. Zredukowana została również genetyczna różnorodność, jednak z ludzkiego punktu widzenia, te 10 tys. lat przyniosło pożądany skutek, ponieważ ten sam obszar uprawny, który kiedyś mógł wyżywić jedną osobę, może teraz wyżywić więcej niż 3 tysiące ludzi. Przez wieki rolnicy używali, z niemałym powodzeniem, metod prób i błędów, aby wyselekcjonować odpowiednie gatunki, rodzaje i odmiany roślin. Wraz z odkryciem zasady dziedziczenia przez Mendla, proces ten uległ znacznemu usprawnieniu. Profesjonalni hodowcy potrafili osiągnąć znacznie szybciej ilościowe i jakościowe korzystne cechy. Rozwój technik hodowlanych dający w rezultacie ulepszone gatunki roślin i zwierząt hodowlanych bazował nie tylko na klasycznej selekcji, ale również na procesach takich jak selekcyjne krzyżowanie, hybrydyzacja, indukowana mutacja czy, stosowana do niedawna, fuzja protoplastów (manipulacje na zarodkach). Produkty tych procesów są obecnie powszechne i wszyscy spożywają pokarm w ten właśnie sposób zmodyfikowany. Około 30 lat temu w biologii pojawiły się nowatorskie techniki rekombinacji DNA i inżynieria genetyczna stała się nowym sposobem przeniesienia genów lub ich grup pomiędzy niespokrewnionymi gatunkami. Technologia ta umożliwiła np. przeniesieni genów bakteryjnych do roślin; pierwsze transgeniczne rośliny pojawiły się na rynku około 15 lat temu. Uprawia się przede wszystkim transgeniczną soję, kukurydzę, bawełnę oraz rzepak GMO GMO - organizmy zmodyfikowane genetycznie - organizmy transgeniczne - to rośliny, zwierzęta i drobnoustroje, których geny zostały celowo zmienione przez człowieka, w sposób nie zachodzący w warunkach naturalnych w skutek krzyżowania lub naturalnej rekombinacji. Pierwsze GMO zostało stworzone w 1973 przez Stanley Cohena i Roberta Boyer a
3 Rysunek 1- Stanley Cohen Źródło: 4. Rośliny transgeniczne Pierwsze rośliny GMO uzyskano w latach 80. XX w. Były to tytoń i petunia. Kolejną datą w historii roślin transgenicznych był rok 1994, kiedy to na rynek USA wprowadzono pomidory FlavrSavr. Pomidory te charakteryzowały się wolniejszym dojrzewaniem i mięknięciem owoców, przez co dłużej zachowywały świeżość oraz łatwiej można było je transportować. 3 Rok później wyprodukowano transgeniczną odmianę dyni odporną na wirusy, a w 1996 roku pojawiła się odmiana kukurydzy zawierająca gen Bt, dzięki czemu odporna była na szkodniki, oraz soja, która wykazywała tolerancję na pestycydy. W Polsce rośliny transgeniczne pojawiły się w 1997 roku i były to: kukurydza, ziemniaki, buraki pastewne i rzepak Zwierzęta transgeniczne Modyfikacje zwierząt nie są tak popularne, jak roślin, ze względu na trudności w samym procesie modyfikacji, który jest długi, skomplikowany i kosztowny. Pierwszym zwierzęciem transgenicznym była urodzona w 1980 roku mysz z genem hormonu wzrostu szczura. Od tego czasu, z każdym rokiem liczba transgenicznych zwierząt zwiększa się. Badania nad zwierzętami genetycznie modyfikowanymi prowadzi się zarówno w celach naukowych, jak i związanych z praktycznym ich wykorzystaniem. 4 Wykorzystanie praktyczne zwierząt transgenicznych skupia się na poprawie ich cech produkcyjnych (np. zmiania składu białka mleka, przyrost tuszy, polepszenie jakości mięsa i wełny) oraz wykorzystanie transgenicznych zwierząt jako bioreaktorów. W tym ostatnim przypadku są to modyfikacje mające na celu wytworzenie w organizmie zwierząt genetycznie zmienionych białek wykorzystywanych do produkcji leków. Po raz pierwszy udało się wyprodukować obce gatunkowo białko w gruczole mlecznym zwierząt transgenicznych w 1987 r. 5 Tak jak w przypadku roślin, modyfikacje zwierząt maja na celu poprawienie odporności na niektóre choroby (BSE, ptasia grypa). Modyfikowane są najczęściej krowy, kozy, owce, świnie. 3 S. Sowa, A. Linkiewicz, Rośliny genetycznie zmodyfikowane, w: Organizmy genetycznie modyfikowane, Poznań I. Wrześniowska-Wal, Żywność genetycznie zmodyfikowana, WUZ, Kolbuszowa Dolna L. Zwierzchowski, Biotechnologiczne wykorzystanie gruczołu mlecznego- perspektywy manipulacji genetycznych białkami mleka, Biotechnologia 1998, nr2 12
4 5. Metody modyfikacji genetycznych 5.1. Rośliny Rysunek 2 - Metody modyfikacji genetycznej roślin Źródło: Dwie najpopularniejsze metody modyfikacji genetycznych organizmów roślinnych. Wybrany gen może być dostarczony za pośrednictwem Agrobacterium mikroorganizmu infekującego rośliny (po lewej), albo poprzez związanie go do mikroskopijnych kuleczek złota lub wolframu i ostrzeliwanie nimi tkanek roślinnych. Na pożywkach przeprowadza się selekcję tych osobników, u których gen na stałe włączył się do chromosomu roślinnego, następnie rozpoczyna się eksperymentalną uprawę
5 5.2. Zwierzęta Rysunek 3 - Metoda modyfikacji genetycznej zwierząt Źródło: Projekt Enviropig jako przykład genetycznie modyfikowanych zwierząt. Od samicy pobierana jest zapłodniona komórka jajowa. W znajdujące się w niej przedjądrze męskie wstrzykuje się odpowiednio spreparowany gen fytazy zapożyczony od bakterii pałeczki okrężnicy E.coli. Komórkę umieszcza się w drogach rodnych matki zastępczej. Wynikiem są prosięta produkujące fytazę w śliniankach Statystyka Obecnie światowa powierzchnia upraw biotechnologicznych przekroczyła 100 milionów hektarów! Szacuje się, że wielkość areałów obsianych odmianami GMO zwiększyła się z 2,8 miniona hektarów w 1996 roku do 90 milionów hektarów w 2005 roku
6 W sumie ponad 20 krajów na całym świecie prowadzi uprawy GMO, z czego 7 krajów to gospodarki o wysokich dochodach, a pozostałe 14 to kraje rozwijające się. Aktualnie Hiszpania jest jedynym krajem UE, w którym wielkość upraw GMO do celów handlowych osiąga znaczący poziom. Prognozy mówią o 200 milionach hektarów i 20 milionach rolników zajmujących się żywnością transgeniczną do 2015 roku. Najwięksi producenci: USA - 63% Argentyna - 21% Kanada - 6% Brazylia, Chiny i RPA poniżej 5% Uprawia się przede wszystkim transgeniczną: soję - 62% kukurydzę - 21% bawełnę -12% rzepak - 5% 7. Kilka przykładów Kukurydza StarLink- dzięki dodaniu bakteryjnego genu, który wytwarza toksyny odstraszające produkuje specjalne owadobójcze białko o nazwie Cry9c, zapożyczone" od bakterii Bacillus thuringensis. Dzięki temu znacznie ogranicza się użycie środków owadobójczych => australijska bawełna z tym samym genem wymaga 48% mniej pestycydów w ogólnym rozliczeniu, a w przypadku środków stosowanych na samym początku sezonu redukcja sięga nawet 80% Odpowiednio manipulacje mogą również sprawić, że rośliny będą wymagać np. mniej wody do prawidłowego wzrostu lub niższych temperatur do uprawy niż ich naturalne odpowiedniki. W tym celu już w 1985 roku użyto bakterii Pseudomonas syringae zmodyfikowanej tak, aby blokowała białko, które promuje powstawanie kryształków lodu na roślinach. Dzięki innej manipulacji genowej naukowcy uzyskali dwa rodzaje trawy o różnej zawartości włóknika, dzięki czemu może być ona użyta zarówno jako roślina pastewna, jak i rekreacyjna (tzw. gazonowa). Złoty ryż" (Golden Rice), w którego ziarnach produkowany jest beta karoten, który po spożyciu może być zamieniony w organizmie w witaminę A. Choć nie rozwiązałby on całkowicie problemu źle zbalansowanej diety w biednych krajach, może stać się pomocny w jej uzupełnianiu i zapobiec np. dziecięcej ślepocie powszechnej w niedożywionej Azji. Enviropig - odpowiednio zmodyfikowane genetycznie prosięta produkują w swoich śliniankach fytazę enzym który rozkłada kłopotliwe formy fosforu (fosfor z odchodów trzody chlewnej jest głównym składnikiem zanieczyszczeń środowiska przedostaje się on przez glebę do wód 15
7 gruntowych powodując nadmierny rozrost mikroflory i poważną redukcję zasobów tlenu w zbiornikach). Korzyści są imponujące genetycznie zmodyfikowane świnie w porównaniu z normalnymi produkują 75% mniej fosforu w swoich odchodach, które mogą być użyte jako bezpieczny nawóz. Okazuje się również, że są tańsze w hodowli i wystarczy im dieta sojowa, gdyż przyswajają cały potrzebny fosfor niezbędny do prawidłowego wzrostu. Zwierzęta są zdrowe i mają podobne tempo wzrostu i charakterystykę rozrodczą do swych naturalnych odpowiedników. 8 Polscy naukowcy wyprodukowali sałatę zawierającą szczepionkę na wirusowe zapalenie wątroby typu B. 8. Zalety żywności genetycznie modyfikowanej GMO mogą być uprawiane na terenach, gdzie występują nieprzyjazne warunki klimatyczne takie jak: mróz, wysoka temperatura, susze, nadmiar promieniowania słonecznego, umożliwia uzyskanie wysokich plonów zmodyfikowanych roślin przy gorszych warunkach glebowych, zmniejszenie zużycia pestycydów; rośliny nie musza być spryskiwane chemikaliami. Rolnicy mniej pieniędzy przeznaczają na pestycydy, a do środowiska nie przedstawiają się trujące substancje, które przenikają do wód gruntowych, uzyskanie żywności o lepszych walorach smakowych czy zapachowych, przedłużenie trwałości żywności oraz ułatwienie składowania warzyw i owoców, które dłużej pozostają świeże; ma to duże znaczenie w transporcie, rośliny ozdobne maja intensywniejsza barwę, nowe kolory oraz lepszy zapach, zmodyfikowane genetycznie rośliny służą do produkcji biopaliw Wady żywności genetycznie modyfikowanej nie wiadomo, jaki skutek spowoduje spożywanie większej ilości transgenicznych roślin; obecnie badania wykazują, że konkretna roślina czy produkt nie przynosi uszczerbku na zdrowiu, ale nie wiadomo jak zareaguje nasz organizm, jeśli w diecie pojawi się kilka produktów mających w składzie modyfikowane substancje, wielu ludzi jest alergikami na żywność roślinną, która produkuje białka chroniące je przed chorobami i szkodnikami. Genetycznie modyfikowane rośliny są w taki sposób zaprojektowane, aby produkować zwiększone ilości tych protein, dlatego ryzyko alergii wzrasta, rośliny GMO zawierające gen warunkujący odporność na pestycydy mogą "przekazywać" swoje geny blisko rosnącym, dzikim, spokrewnionym z nimi roślinom. Przykładowo soja zmodyfikowana
8 genetycznie może skrzyżować się ze spokrewnionymi gatunkami i w ten sposób przekazać swoją odporność na chemiczne środki chwastobójcze innym roślinom, w tym także samym chwastom. Powstałe w ten sposób super chwasty ; będą wymagały większego użycia toksycznych środków chemicznych do ich zwalczani, technologicznie zmutowane rośliny nie przyniosą korzyści rolnikom w biednych regionach świata. Tak samo, jak nie stać ich na stosowanie pestycydów, nie będą w stanie kupić sadzonek drogich roślin transgenicznych, żywność zmodyfikowana ma mniejszą wartość odżywcza od żywności pochodzącej z gospodarstw ekologicznych, do tej pory dysponujemy garstka zweryfikowanych wyników badan dotyczących spożywania produktów genetycznie zmodyfikowanych. Jest jeszcze wiele niewyjaśnionych kwestii dotyczących słuszności ulepszania roślin i zwierząt oraz ich wpływie na środowisko i zdrowie człowieka. Długofalowe skutki wpływu GMO na ludzkie zdrowie są trudne do przewidzenia, GMO nie jest rozwiązaniem dla problemów rolnictwa i głodu na świecie. Inżynieria genetyczna jest technologia wysoce skomercjalizowana i narzucana z góry przez wielkie korporacje. Obecnie handel tego typu ziarnem, pasza i żywnością skoncentrowany jest w rękach kilku międzynarodowych korporacji, które kierują się chęcią zysku. Zezwolenie na sprzedaż ziaren kukurydzy modyfikowanej w Polsce uzależni naszych rolników od dostawców - monopolistów. Udowodniono także, że problem głodu na świecie nie jest spowodowany jej brakiem, lecz niewłaściwa dystrybucja, twierdzi FAO (Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa) Podsumowanie Niema jednoznacznych dowodów na negatywny wpływ żywności transgenicznej na ludzki organizm. Z drugiej zaś strony nie dowiedziono jej całkowitej neutralności. Potrzebne są dalsze badania by móc wyeliminować wszystkie niepewności
9 11. Bibliografia 1. S. Malepszy, Biotechnologia roślin, Warszawa S. Sowa, A. Linkiewicz, Rośliny genetycznie zmodyfikowane, w: Organizmy genetycznie modyfikowane, Poznań I. Wrześniowska-Wal, Żywność genetycznie zmodyfikowana, WUZ, Kolbuszowa Dolna S. Sowa, A. Linkiewicz, Rośliny genetycznie zmodyfikowane, w: Organizmy genetycznie modyfikowane, Poznań
Rośliny modyfikowane genetycznie (GMO)
Rośliny modyfikowane genetycznie (GMO) Organizmy modyfikowane genetycznie Organizm zmodyfikowany genetycznie (międzynarodowy skrót: GMO Genetically Modified Organizm) to organizm o zmienionych cechach,
Bardziej szczegółowoOrganizmy modyfikowane genetycznie
Organizmy modyfikowane genetycznie C o to jest G M O? Organizmy Modyfikowane Genetycznie GMO (z ang. Genetically Modified Organism) - Organizmy Transgeniczne - są to organizmy, które zawierają w swoim
Bardziej szczegółowoOrganizmy Modyfikowane Genetycznie Rośliny transgeniczne
Organizmy Modyfikowane Genetycznie Rośliny transgeniczne Co to GMO? GMO to organizmy, których genom został zmieniony metodami inżynierii genetycznej w celu uzyskania nowych cech fizjologicznych (lub zmiany
Bardziej szczegółowo"Dlaczego NIE dla GMO w środowisku rolniczym" Prof. zw. dr hab. inż. Magdalena Jaworska
"Dlaczego NIE dla GMO w środowisku rolniczym" Prof. zw. dr hab. inż. Magdalena Jaworska Kierownik Katedry Ochrony Środowiska Rolniczego Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Ekspert EU Biotechnology in Agriculture
Bardziej szczegółowoBiotechnologia jest dyscypliną nauk technicznych, która wykorzystuje procesy biologiczne na skalę przemysłową. Inaczej są to wszelkie działania na
Biotechnologia jest dyscypliną nauk technicznych, która wykorzystuje procesy biologiczne na skalę przemysłową. Inaczej są to wszelkie działania na żywych organizmach prowadzące do uzyskania konkretnych
Bardziej szczegółowoOrganizmy Zmodyfikowane Genetycznie
Organizmy Zmodyfikowane Genetycznie Co to jest GMO? Historia GMO Rodzaje GMO Zalety GMO Wady GMO Ciekawostki Spis Treści Co to jest GMO? GMO (Organizmy modyfikowane genetycznie) - organizmy, których genom
Bardziej szczegółowoPasze GMO: diabeł tak straszny jak go malują?
https://www. Pasze GMO: diabeł tak straszny jak go malują? Autor: agrofakt.pl Data: 3 marca 2017 Genetycznie modyfikowana żywność budzi w ostatnich latach wiele kontrowersji. Przemysł paszowy wykorzystuje
Bardziej szczegółowoKolory biotechnologii
Autor artykułu: Mariusz Kosakowski (http://www.e-biotechnologia.pl/artykuly/podzial_biotechnologia) Biotechnologia to świadczenie dóbr i usług z wykorzystaniem metod biologicznych. Tak brzmi oficjalna
Bardziej szczegółowoPerspektywy rozwoju biotechnologii w Polsce
Perspektywy rozwoju biotechnologii w Polsce dr Anna Czubacka Zakład ad Hodowli i Biotechnologii Roślin Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - PIB Biotechnologia Zastosowanie systemów biologicznych,
Bardziej szczegółowoRośliny Genetycznie Zmodyfikowane
Rośliny Genetycznie Zmodyfikowane Zastosowanie roślin uprawnych Człowiek od zawsze wykorzystywał rośliny jako poŝywienie A takŝe jako źródło: energii, leków i innych produktów przemysłowych Ludzie od dawna
Bardziej szczegółowoOd kapusty do mamuta wyzwania biotechnologii. Renata Szymańska
Od kapusty do mamuta wyzwania biotechnologii Renata Szymańska Biotechnologia Biotechnologia świadczy dobra i usługi z wykorzystaniem metod biologicznych (definicja wg OECD) Towarzyszy człowiekowi od dawna
Bardziej szczegółowoZagrożenia i ochrona przyrody
Wymagania podstawowe Uczeń: Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: Zagrożenia i ochrona przyrody wskazuje zagrożenia atmosfery powstałe w wyniku działalności człowieka, omawia wpływ zanieczyszczeń atmosfery
Bardziej szczegółowoZnakowanie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy. Magdalena Żurawska-Zajfert Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB
Znakowanie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy Magdalena Żurawska-Zajfert Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB 09.10.2017 Żywność i pasza GM Żywność i pasza GM - genetycznie zmodyfikowana żywność
Bardziej szczegółowoZAGADNIENIA I ODPOWIEDZI ZE STRONY
ZAGADNIENIA I ODPOWIEDZI ZE STRONY WWW.GMOANSWERS.COM Na GMOAnswers.com zamieszczono setki pytań i odpowiedzi; poniżej znajdują się fragmenty odpowiedzi na najczęściej poruszane zagadnienia i obawy związane
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ LEKCJI. TEMAT LEKCJI: JESTEŚ TYM CO JESZ żywność zawierająca rośliny genetycznie modyfikowane
SCENARIUSZ LEKCJI OPRACOWANY W RAMACH PROJEKTU: INFORMATYKA MÓJ SPOSÓB NA POZNANIE I OPISANIE ŚWIATA. PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI Z ELEMENTAMI PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH Autorzy scenariusza:
Bardziej szczegółowoWykonał: Krzysztof Kliszewski IIIc
Wykonał: Krzysztof Kliszewski IIIc Organizmy zmodyfikowane genetycznie Organizmy zmodyfikowane genetycznie w skrócie GMO (ang. Genetically Modified Organisms) to organizmy, których geny zostały celowo
Bardziej szczegółowoJakie są dotychczasowe efekty prac Komisji Kodeksu Żywnościowego FAO/WHO w zakresie Genetycznie Modyfikowanych Organizmów (GMO)?
Jakie są dotychczasowe efekty prac Komisji Kodeksu Żywnościowego FAO/WHO w zakresie Genetycznie Modyfikowanych Organizmów (GMO)? W latach 2000-2007 kwestie związane z GMO omawiane były na forum, powołanej
Bardziej szczegółowo1. Biotechnologia i inżynieria genetyczna zagadnienia wstępne 13
Spis treści Przedmowa 11 1. Biotechnologia i inżynieria genetyczna zagadnienia wstępne 13 1.1. Wprowadzenie 13 1.2. Biotechnologia żywności znaczenie gospodarcze i społeczne 13 1.3. Produkty modyfikowane
Bardziej szczegółowoEkologiczna ścieżka edukacyjna
Ekologiczna ścieżka edukacyjna Lp. Treści ogólne Treści szczegółowe Osiągnięcia przedmiot klasa 1. Ekonomiczne i społeczne aspekty Uczeń potrafi: związków między człowiekiem i jego działalnością a środowiskiem.wartość
Bardziej szczegółowoProdukcja biomasy a GMO
Produkcja biomasy a GMO Adam Koryzna Stowarzyszenie Koalicja Na Rzecz Nowoczesnego Rolnictwa Opole, 22.10.2009 Koalicja Na Rzecz Nowoczesnego Rolnictwa Organizacja zrzeszająca producentów rolnych ZałoŜona
Bardziej szczegółowoZakazy stosowania GMO w świetle prawa europejskiego i krajowego
Zakazy stosowania GMO w świetle prawa europejskiego i krajowego Tomasz Zimny Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa Wykorzystanie GMO w uprawach na UE i na świecie Uprawy roślin GM w 2014 r. Na świecie Uprawiane
Bardziej szczegółowoSystemy rolnicze i wpływ na środowisko produkcji żywności
Systemy rolnicze i wpływ na środowisko produkcji żywności Jakie będzie rolnictwo przyszłości? dr inż. Jerzy Próchnicki Bayer CropScience Polska oraz Polskie Stowarzyszenie Rolnictwa Zrównoważonego ASAP
Bardziej szczegółowoR olnictwo a zdrowie. Organizmy zmodyfikowane genetycznie (G M O), R olnictwo ekologiczne.
Adrianna Mączyńska R olnictwo a zdrowie. Organizmy zmodyfikowane genetycznie (G M O), R olnictwo ekologiczne. Organizmy zmodyfikowane genetycznie w skrócie GMO (ang. genetically modified organisms) lub
Bardziej szczegółowoModyfikacje genetyczne. Doc. dr hab. Katarzyna Lisowska
Modyfikacje genetyczne w rolnictwie Doc. dr hab. Katarzyna Lisowska Odwieczny problem rolników: Chwasty Szkodniki http://www.farmer.pl/resources/266/mak.jpg http://www.ediblegeography.com/wp-content/uploads/2009/09/
Bardziej szczegółowoOrganizm modyfikowany genetycznie, organizmy transgeniczne Konwencja o Różnorodności Biologicznej
warto wiedzieć Organizm modyfikowany genetycznie, w skrócie GMO (z ang. Genetically Modified Organism), to organizm inny niż organizm człowieka, w którym materiał genetyczny został zmieniony w sposób niezachodzący
Bardziej szczegółowoTa uprawa się opłaca! Skąd wziąć nasiona soi?
.pl Ta uprawa się opłaca! Skąd wziąć nasiona soi? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 19 marca 2017 Coraz większe zainteresowanie konsumentów budzą produkty bez GMO. Aby zatem sprostać wymogom rynku,
Bardziej szczegółowoInżynieria genetyczna- 6 ECTS. Inżynieria genetyczna. Podstawowe pojęcia Część II Klonowanie ekspresyjne Od genu do białka
Inżynieria genetyczna- 6 ECTS Część I Badanie ekspresji genów Podstawy klonowania i różnicowania transformantów Kolokwium (14pkt) Część II Klonowanie ekspresyjne Od genu do białka Kolokwium (26pkt) EGZAMIN
Bardziej szczegółowoMożliwości substytucji genetycznie modyfikowanej soi krajowymi roślinami białkowymi w aspekcie bilansu paszowego
Możliwości substytucji genetycznie modyfikowanej soi krajowymi roślinami białkowymi w aspekcie bilansu paszowego dr Piotr Szajner mgr Wiesław Dzwonkowski Zakład Badań Rynkowych IERiGŻ-PIB Plan prezentacji
Bardziej szczegółowoOrganizmy genetycznie modyfikowane SYLABUS A. Informacje ogólne Opis
Elementy składowe sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod Język Rodzaj Rok studiów /semestr Wymagania wstępne (tzw. sekwencyjny
Bardziej szczegółowoProdukcja roślinna w Polsce
Produkcja roślinna w Polsce Produkcja zbóż Około 75% powierzchni gruntów ornych obejmują zasiewy zbóż (największą powierzchnię zasiewów ma pszenica 20% powierzchni gruntów ornych) Powierzchnia zasiewów
Bardziej szczegółowoŻycie wymyka się spod kontroli po projekcji filmu Centrum Edukacji Obywatelskiej INŻYNIERIA GENETYCZNA TO NIEETYCZNY PATENT ŻYCIA!
Życie wymyka się spod kontroli po projekcji filmu Centrum Edukacji Obywatelskiej GMO SKAŻENIE GENETYCZNE NASZEJ PLANETY!!! Zmodyfikowane genetycznie nasiona, niczym wirus, rozsiewane wiatrem zatruwają
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE BIOLOGIA LICEUM KLASA 1 (POZIOM PODSTAWOWY)
WYMAGANIA EDUKACYJNE BIOLOGIA LICEUM KLASA 1 (POZIOM PODSTAWOWY) Rozdział Sposób zapisywania i odczytywania informacji genetycznej. Przypomnienie przedstawia strukturę podwójnej helisy DNA, wykazuje jej
Bardziej szczegółowoKukurydza: jak wybrać nasiona?
.pl https://www..pl Kukurydza: jak wybrać nasiona? Autor: Katarzyna Dobroń Data: 23 grudnia 2015 Tegoroczna kukurydza osiągała nie więcej niż 1,5 m wysokości, po czym rośliny zaczynały wiechować. Ich kolby
Bardziej szczegółowoDYLEMATY ŚRODOWISKOWE I EKONOMICZNE WPROWADZENIA ROŚLIN TRANSGENICZNYCH DO ŚRODOWISKA NATURALNEGO 3
Magdalena Komur 1, Anna Matuszczak 2 DYLEMATY ŚRODOWISKOWE I EKONOMICZNE WPROWADZENIA ROŚLIN TRANSGENICZNYCH DO ŚRODOWISKA NATURALNEGO 3 1. Wstęp Według Nowej Encyklopedii Powszechnej PWN transgeniczne
Bardziej szczegółowoMikroorganizmy Zmodyfikowane Genetycznie
Mikroorganizmy Zmodyfikowane Genetycznie DEFINICJA Mikroorganizm (drobnoustrój) to organizm niewidoczny gołym okiem. Pojęcie to nie jest zbyt precyzyjne lecz z pewnością mikroorganizmami są: bakterie,
Bardziej szczegółowoPaweł Połanecki. Organizmy Genetycznie Modyfikowane w rolnictwie Zagadnienia prawne
Paweł Połanecki Organizmy Genetycznie Modyfikowane w rolnictwie Zagadnienia prawne 1 Konflikt interesów wokół zastosowania technologii transgenicznych w rolnictwie naukowcy oraz instytucje eksperymentalno-przemysłowe
Bardziej szczegółowoZdobycze biotechnologii w medycynie i ochronie środowiska
Zdobycze biotechnologii w medycynie i ochronie środowiska InŜynieria genetyczna - badania biomedyczne Jednym z najbardziej obiecujących zastosowań nowych technologii opartych na przenoszeniu genów z jednego
Bardziej szczegółowoRoztwór odżywczy na bazie żywych alg
systems ORGANIC GREEN GOLD VIRIDIS AURUM Nanotechnologia w odżywianiu roślin Roztwór odżywczy na bazie żywych alg Zdrowa i Bezpieczna Żywność z czystego i naturalnego środowiska Potrzebu jemy rolnic t
Bardziej szczegółowoPLAN DYDAKTYCZNY ŚCIEŻKI EKOLOGICZNEJ
PLAN DYDAKTYCZNY ŚCIEŻKI EKOLOGICZNEJ EDUKACJA EKOLOGICZNA NA LEKCJACH BIOLOGII i GODZINIE WYCHOWAWCZEJ W KLASACH I i II TECHNIKUM i LICEUM ZAKRES PODSTAWOWY. 1.TREŚCI Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ: Podstawa
Bardziej szczegółowoTematyka zajęć z biologii
Tematyka zajęć z biologii klasy: I Lp. Temat zajęć Zakres treści 1 Zapoznanie z przedmiotowym systemem oceniania, wymaganiami edukacyjnymi i podstawą programową Podstawowe zagadnienia materiału nauczania
Bardziej szczegółowoPL Zjednoczona w różnorodności PL B8-0439/21. Poprawka
.4.206 B8-0439/2 2 Pavel Poc, Kateřina Konečná,,, Mark Demesmaeker, Umocowanie 4 a (nowe) uwzględniając wnioski Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa (EFSA) z wzajemnej weryfikacji oceny ryzyka stwarzanego
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka stosowania GMO w środowisku jako element autoryzacji roślin GM do uprawy. Ewelina Żmijewska Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB Radzików
Ocena ryzyka stosowania GMO w środowisku jako element autoryzacji roślin GM do uprawy Ewelina Żmijewska Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB Radzików Autoryzacja roślin GM w Europie Dyrektywa 2001/18 /WE
Bardziej szczegółowoŻywność ekologiczna najlepsza żywność funkcjonalna
Żywność ekologiczna najlepsza żywność funkcjonalna Prof. Dr hab. Ewa Solarska Pracownia Żywności Ekologicznej Wydział Nauk o Żywności i Biotechnologii Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Konferencja naukowa
Bardziej szczegółowoŻywność i uprawy GMO - argumenty za i przeciw. Dr Iwona Wrześniewska Wal 1 października 2018
Żywność i uprawy GMO - argumenty za i przeciw Dr Iwona Wrześniewska Wal 1 października 2018 Modyfikacje NIE genetyczne Klasyczne metody selekcji odmian korzystające ze zmienności wewnątrzgatunkowej - naturalnej.
Bardziej szczegółowoZałożenia kontroli plantacji produkcyjnych w kierunku wykrywania autoryzowanych i nieautoryzowanych GMO
Założenia kontroli plantacji produkcyjnych w kierunku wykrywania autoryzowanych i nieautoryzowanych GMO Sławomir Sowa Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB, Radzików Radzików 14.12.2015 Wprowadzenie zakazów
Bardziej szczegółowoProjekt Bądźmy zdrowi wiemy, więc działamy. ETYKIETA - źródło informacji o produkcie
Projekt Bądźmy zdrowi wiemy, więc działamy ETYKIETA - źródło informacji o produkcie Zgodnie z polskim ustawodawstwem etykieta produktu spożywczego powinna mieć napisy w języku polskim, umieszczone w sposób
Bardziej szczegółowoOmacnica: jaką odmianę kukurydzy wybrać?
.pl https://www..pl Omacnica: jaką odmianę kukurydzy wybrać? Autor: Magdalena Kowalczyk Data: 1 czerwca 2016 Dobór odpowiedniej odmiany to niemal połowa sukcesu w uprawie kukurydzy. Od tej decyzji zależą
Bardziej szczegółowoAnna Augustyniuk-Kram Szkolenie "Organizmy genetycznie zmodyfikowane" : Warszawa 17 IX 2007 r. Studia Ecologiae et Bioethicae 6, 556-559
Anna Augustyniuk-Kram Szkolenie "Organizmy genetycznie zmodyfikowane" : Warszawa 17 IX 2007 r. Studia Ecologiae et Bioethicae 6, 556-559 2008 Anna AUGUSTYNIUK-KRAM Instytut Ekologii i Bioetyki UKSW Szkolenie
Bardziej szczegółowoCzy żywność GMO jest bezpieczna?
Instytut Żywności i Żywienia dr n. med. Lucjan Szponar Czy żywność GMO jest bezpieczna? Warszawa, 21 marca 2005 r. Od ponad połowy ubiegłego wieku, jedną z rozpoznanych tajemnic życia biologicznego wszystkich
Bardziej szczegółowoGENETYCZNE MODYFIKACJE JAKO CZYNNIK ZAGROŻEŃ I SZANS WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE
Grażyna GAJDEK PRZEGLĄD GEOPOLITYCZNY 2013, T. 6 GENETYCZNE MODYFIKACJE JAKO CZYNNIK ZAGROŻEŃ I SZANS WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE 1. Wstęp Rośliny i zwierzęta wykorzystywane przez człowieka ulegały przez stulecia
Bardziej szczegółowoPodstawy biotechnologii. SYLABUS A. Informacje ogólne
Podstawy biotechnologii SYLABUS A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod przedmiotu Język przedmiotu
Bardziej szczegółowoWNIOSKI WYNIKAJĄCE Z KONFERENCJI NAUKOWEJ. Pasze GMO a produkcyjność i zdrowotność zwierząt. Instytut Zootechniki PIB, Balice 26 czerwca 2012 r.
WNIOSKI WYNIKAJĄCE Z KONFERENCJI NAUKOWEJ Pasze GMO a produkcyjność i zdrowotność zwierząt Instytut Zootechniki PIB, Balice 26 czerwca 2012 r. I. Wobec braku na rynku krajowych pasz wysokobiałkowych, w
Bardziej szczegółowoPOLACY WOBEC GMO RAPORT Z BADANIA. Plan badania i kwestionariusz - Julia Nowicka, raport - Artur Kalinowski, realizacja badania - TNS Pentor
POLACY WOBEC GMO RAPORT Z BADANIA styczeń 2012 Plan badania i kwestionariusz - Julia Nowicka, raport - Artur Kalinowski, realizacja badania - TNS Pentor Spis treści 2 Nr slajdu Informacje o badaniu 3 Główne
Bardziej szczegółowoI A. Cykl rozwojowy buraka cukrowego B. Odmiany hodowlane buraka - krótka charakterystyka C. Jakie rodzaje dojrzałości można rozróżnić u buraka
I A. Cykl rozwojowy buraka cukrowego B. Odmiany hodowlane buraka - krótka charakterystyka C. Jakie rodzaje dojrzałości można rozróżnić u buraka cukrowego D. Wymagania klimatyczne i glebowe buraka cukrowego
Bardziej szczegółowoORGANIZMY TRANSGENICZNE BEZPIECZEŃSTWO DLA CZŁOWIEKA I ŚRODOWISKA
ORGANIZMY TRANSGENICZNE BEZPIECZEŃSTWO DLA CZŁOWIEKA I ŚRODOWISKA Anna Werner Efekt końcowy Po zakończeniu seminarium powinieneś umieć: zdefiniować pojęcie organizmu transgenicznego, omówić korzyści płynące
Bardziej szczegółowoEkologiczne aspekty w biotechnologii Kod przedmiotu
Ekologiczne aspekty w biotechnologii - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ekologiczne aspekty w biotechnologii Kod przedmiotu 13.4-WB-BTD-EAB-W-S14_pNadGenNH5UM Wydział Kierunek Wydział
Bardziej szczegółowoPodstawy biotechnologii SYLABUS A. Informacje ogólne
Podstawy biotechnologii A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod Rodzaj Rok studiów /semestr
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko...kl...
Gimnazjum nr 4 im. Ojca Świętego Jana Pawła II we Wrocławiu SPRAWDZIAN GENETYKA GR. A Imię i nazwisko...kl.... 1. Nauka o regułach i mechanizmach dziedziczenia to: (0-1pkt) a) cytologia b) biochemia c)
Bardziej szczegółowoPrzedmowa 9 Początki hodowli i oceny odmian roślin warzywnych w Polsce Hodowla roślin kapustnych Znaczenie gospodarcze Systematy
Przedmowa Przekazywana czytelnikowi książka jest podręcznikiem szczegółowej hodowli wybranych, uprawianych w Polsce gatunków roślin warzywnych. Do tej pory wydano w Polsce w 1967 roku jeden podręcznik
Bardziej szczegółowoNowe nawozy dolistne co pojawiło się na rynku w 2017 roku?
.pl https://www..pl Nowe nawozy dolistne co pojawiło się na rynku w 2017 roku? Autor: Anna Banaszkiewicz Data: 29 grudnia 2017 Nawozy dolistne dostarczają niezbędne składniki pokarmowe bezpośrednio na
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne Biologia, klasa 1, zakres podstawowy
Biologia, klasa 1, zakres podstawowy Opracowane na podstawie materiałów WSiP Sposób zapisywania i odczytywania informacji genetycznej. Przypomnienie przedstawia strukturę podwójnej helisy DNA, wykazuje
Bardziej szczegółowoSukces kultur in vitro oparty jest na zjawisku totipotencji, czyli nieograniczonej zdolności komórek do dzielenia się i odtwarzania całego organizmu
Rośliny z probówki Kultury in vitro to uprawa części roślin, tkanek, pojedynczych komórek, a nawet protoplastów poza organizmem macierzystym, na sztucznych pożywkach w warunkach sterylnych Sukces kultur
Bardziej szczegółowoSystem integrowanej produkcji roślinnej (IP) a integrowana ochrona roślin
System integrowanej produkcji roślinnej (IP) a integrowana ochrona roślin Grzegorz Gorzała Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa Al. Jana Pawła II 11, 00-828 Warszawa Podstawa prawna USTAWA
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klas pierwszych
Wymagania edukacyjne z biologii dla klas pierwszych Rozdział Sposób zapisywania i odczytywania informacji genetycznej. Przypomnienie przedstawia strukturę podwójnej helisy DNA, wykazuje jej rolę w przechowywaniu
Bardziej szczegółowoWiadomości wprowadzające.
- Wymagania edukacyjne z warzywnictwa. Wiadomości wprowadzające. znajomość różnych gatunków warzyw umiejętność rozróżniania podstawowych gatunków warzyw znajomość rodzajów produkcji warzywnej znajomość
Bardziej szczegółowo3. Technologia uprawy pszenicy ozimej Produkcja i plony Odmiany pszenicy Zmianowanie Termin siewu
SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ I ZBOŻA... 11 1. Biologia zbóż... 11 1.1. Pochodzenie i udomowienie zbóż... 11 1.1.1. Pszenica... 13 1.1.2. Jęczmień... 14 1.1.3. Żyto... 15 1.1.4. Owies... 15 1.1.5. Pszenżyto...
Bardziej szczegółowoNawożenie dolistne. Jakość nawozu ma znaczenie!
https://www. Nawożenie dolistne. Jakość nawozu ma znaczenie! Autor: Małgorzata Srebro Data: 27 kwietnia 2018 Uzyskanie wysokich plonów roślin uprawnych zależy nie tylko od zastosowanych nawozów doglebowych,
Bardziej szczegółowoRośliny strączkowe zamiast poekstrakcyjnej śruty sojowej
.pl https://www..pl Rośliny strączkowe zamiast poekstrakcyjnej śruty sojowej Autor: dr Tomasz Hikawczuk Data: 19 kwietnia 2016 Ze względu na wysoką wartość biologiczną białka i brak substancji antyżywieniowych
Bardziej szczegółowoWspieranie kontroli rynku w zakresie genetycznie zmodyfikowanych organizmów
Wspieranie kontroli rynku w zakresie genetycznie zmodyfikowanych organizmów Program: Tworzenie naukowych podstaw postępu biologicznego i ochrona roślinnych zasobów genowych źródłem innowacji i wsparcia
Bardziej szczegółowoBiotechnologia i inżynieria genetyczna
Wersja A Test podsumowujący rozdział II i inżynieria genetyczna..................................... Imię i nazwisko.............................. Data Klasa oniższy test składa się z 16 zadań. rzy każdym
Bardziej szczegółowoBEZPIECZEŃSTWO PASZ W ASPEKCIE USTAWY O PASZACH. Olga Michalik-Rutkowska Departament Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii w MRiRW
BEZPIECZEŃSTWO PASZ W ASPEKCIE USTAWY O PASZACH Olga Michalik-Rutkowska Departament Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii w MRiRW 1 . USTAWA O PASZACH Ustawa z dnia 22 lipca 2006 r. o paszach (Dz. U. 2014
Bardziej szczegółowoORGANIZMY GENETYCZNIE ZMODYFIKOWANE, ZA I PRZECIW
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLI, 2008, 3, str. 197 201 Agata Tyczewska, Tomasz Twardowski ORGANIZMY GENETYCZNIE ZMODYFIKOWANE, ZA I PRZECIW Zespół Biosyntezy Białka Instytutu Chemii Bioorganicznej Polskiej
Bardziej szczegółowoMetody zwalczania zachodniej stonki kukurydzianej
https://www. Metody zwalczania zachodniej stonki kukurydzianej Autor: mgr inż. Kamil Młynarczyk Data: 20 czerwca 2018 Zachodnia stonka kukurydziana sprawia problem rolników w południowej części polski
Bardziej szczegółowoWYŻYWIENIE NA ŚWIECIE
WYŻYWIENIE NA ŚWIECIE WYŻYWIENIE NA ŚWIECIE Obecnie świat jest w stanie wyżywić ponad 11-20 mld ludzi. Mimo to 1 na 7 osób głoduje, najczęściej kobiety i dzieci. Więcej osób umiera z powodu głodu niż AIDS,
Bardziej szczegółowoZnaczenie genetyki. Opracował A. Podgórski
Znaczenie genetyki Opracował A. Podgórski InŜynieria genetyczna InŜynieria genetyczna ingerencja w materiał genetyczny organizmów, w celu zmiany ich właściwości dziedzicznych. Istota inŝynierii genetycznej
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII dla klas I Technikum ZAKRES WYMAGAŃ NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE UCZEŃ
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII dla klas I Technikum ZAKRES WYMAGAŃ NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE Rozdział w podręczniku Sposób zapisywania i odczytywania informacji genetycznej. Wymagania podstawowe (stopień:
Bardziej szczegółowoROLNICTWO EKOLOGICZNE CZY PRZEMYSŁOWE? scenariusze zajęć
ROLNICTWO EKOLOGICZNE CZY PRZEMYSŁOWE? scenariusze zajęć ROLNICTWO ZRÓWNOWAŻONE STOSUJE EKOLOGICZNE METODY UPRAW I HODOWLI działa w harmonii z przyrodą stosuje wieloletni płodozmian jako podstawę wydajnego
Bardziej szczegółowoDR ŻANETA PACUD Zdolność patentowa roślin
DR ŻANETA PACUD Zdolność patentowa roślin czyli rzecz o brokułach i pomidorach Sposoby ochrony prawnej roślin wprowadzenie Ochrona prawna odmian roślin - Międzynarodowa konwencja o ochronie nowych odmian
Bardziej szczegółowoLEŚNICTWO W OBLICZU GLOBALNYCH ZMIAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
LEŚNICTWO W OBLICZU GLOBALNYCH ZMIAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO Prof. Jan Szyszko Minister Środowiska Sękocin Stary, 14 marca 2017 Plan prezentacji Zrównoważona gospodarka leśna Wylesianie problem globalny
Bardziej szczegółowoGEOGRAFIA treści nauczania zakres rozszerzony 5 SEMESTR Janusz Stasiak Ciekawi świata 2 Wydaw. OPERON podręcznik
GEOGRAFIA treści nauczania zakres rozszerzony 5 SEMESTR Janusz Stasiak Ciekawi świata 2 Wydaw. OPERON podręcznik DZIAŁ KLASYFIKACJA PAŃSTW ŚWIATA PROCESY DEMOGRAFICZNE TEMAT 1. Ekonomiczne i społeczne
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ LEKCJI. TEMAT LEKCJI: Podstawowe techniki inżynierii genetycznej. Streszczenie
SCENARIUSZ LEKCJI OPRACOWANY W RAMACH PROJEKTU: INFORMATYKA MÓJ SPOSÓB NA POZNANIE I OPISANIE ŚWIATA. PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI Z ELEMENTAMI PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH Autorzy scenariusza:
Bardziej szczegółowo1. Czynniki rozwoju rolnictwa 3. Rolnictwo uprzemysłowione i rolnictwo ekologiczne
III. Globalna gospodarka 1. Czynniki rozwoju rolnictwa 3. Rolnictwo uprzemysłowione i rolnictwo ekologiczne Co wpływa na produkcję rolną Czynniki wpływające na rozwój rolnictwa zostały przedstawione dokładniej
Bardziej szczegółowoLEKI CHEMICZNE A LEKI BIOLOGICZNE
LEKI CHEMICZNE A LEKI BIOLOGICZNE PRODUKT LECZNICZY - DEFINICJA Art. 2 pkt.32 Ustawy - Prawo farmaceutyczne Substancja lub mieszanina substancji, przedstawiana jako posiadająca właściwości: zapobiegania
Bardziej szczegółowoMetody przechowywania i utrwalania bioproduktów KOLEKCJE SZCZEPÓW
Metody przechowywania i utrwalania bioproduktów KOLEKCJE SZCZEPÓW Opracował: dr S. Wierzba Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej Uniwersytetu Opolskiego Kolekcje szczepów Metody przechowywania
Bardziej szczegółowoZagadnienia na egzamin dyplomowy inŝynierski I o kierunku ROLNICTWO
Zagadnienia na egzamin dyplomowy inŝynierski I o kierunku ROLNICTWO KIERUNKOWE - OBLIGATORYJNE 1. Pojęcie zmiennej losowej, rozkładu prawdopodobieństwa, dystrybuanty i funkcji gęstości. 2. Sposoby weryfikacji
Bardziej szczegółowoZawartość składników pokarmowych w roślinach
Zawartość składników pokarmowych w roślinach Poszczególne rośliny różnią się zawartością składników pokarmowych zarówno w organach wegetatywnych, jak i generatywnych. Wynika to z różnych funkcji, jakie
Bardziej szczegółowoSystem produkcji pod mobilnymi dachami (SPPMD) DLA ROŚLIN SPOŻYWCZYCH
System produkcji pod mobilnymi dachami (SPPMD) pozwala używać ruchomych dachów i ścian do maksymalizacji rentowności upraw roślin spożywczych poprzez zwiększenie przychodów z tytułu większej wydajności
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne
Rok szkolny 2018/2019 Wymagania edukacyjne Przedmiot Klasa Nauczyciel uczący Poziom biologia 1t Edyta Nowak podstawowy Ocena dopuszczająca Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: przyswoił treści konieczne,
Bardziej szczegółowoTEKSTY PRZYJĘTE. Odnowienie zezwolenia na ziarna genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy MON 810
Parlament Europejski 04-09 TEKSTY PRZYJĘTE P8_TA(06)0388 Odnowienie zezwolenia na ziarna genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy MON 80 Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 6 października 06 r. w sprawie
Bardziej szczegółowoKiszonka z sorga, czyli jaka pasza?
https://www. Kiszonka z sorga, czyli jaka pasza? Autor: dr inż. Barbara Król Data: 14 czerwca 2016 Kiszonka z sorga charakteryzuje się wyższą zawartością białka surowego, włókna surowego, ligniny i związków
Bardziej szczegółowoJaka będzie cena śruty sojowej?
.pl https://www..pl Jaka będzie cena śruty sojowej? Autor: Ewa Ploplis Data: 19 kwietnia 2017 Prawdopodobnie ceny śruty sojowej nie ulegną dużym zmianom. W pierwszej połowie 2017 r. powinny być relatywnie
Bardziej szczegółowoBiologia scenariusz 2
Załącznik nr 1. Zużycie wody przez mieszkańców wybranych krajów świata Kraj Rok Całkowite zużycie wody w przeliczeniu na mieszkańca (sektor rolnictwa, przemysłu i gospodarstw domowych łącznie) m 3 /osoba/rok
Bardziej szczegółowoGMO w rolnictwie wybrane zagrożenia
GMO w rolnictwie wybrane zagrożenia Wioletta Wrzaszcz Konrad Prandecki Józef St. Zegar Jachranka 25.11.2016 r. Genetycznie Modyfikowane Organizmy - GMO mogą być definiowane jako organizmy (rośliny, zwierzęta,
Bardziej szczegółowo12/06/2013. Copa europejscy rolnicy Zrzesza 60 europejskich organizacji rolniczych
DIS(13)4473 Utrzymanie rentowności w niepewnych czasach Wiktor Szmulewicz, Wiceprzewodniczący Copa, 6 czerwca 2013 r. Czym są Copa i Cogeca? Copa europejscy rolnicy Zrzesza 60 europejskich organizacji
Bardziej szczegółowoZainwestuj w rozwój systemu korzeniowego!
.pl https://www..pl Zainwestuj w rozwój systemu korzeniowego! Autor: Karol Bogacz Data: 20 kwietnia 2017 Fundamentem każdej rośliny uprawnej jest jej system korzeniowy. To właśnie od niego zależy ilość
Bardziej szczegółowoDobry rozkład resztek pożniwnych i wyższy plon - jak to zrobić?
https://www. Dobry rozkład resztek pożniwnych i wyższy plon - jak to zrobić? Autor: Karol Bogacz Data: 29 lipca 2017 Zagospodarowanie resztek pożniwnych jest ważnym elementem uprawy ściernisk. Prawidłowe
Bardziej szczegółowoORGANIZMY GENETYCZNIE MODYFIKOWANE
Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa Cooperation Agency for Local Authorities ORGANIZMY GENETYCZNIE MODYFIKOWANE PODSTAWOWE INFORMACJE Materiał opublikowany z funduszy Unii Europejskiej Co
Bardziej szczegółowoCONDIT. Środek poprawiający właściwości gleby. Plan oferty. Wyłączny dystrybutor na terenie POLSKI: BioConcept-Gardenia Sp. z o.o.
Środek poprawiający właściwości gleby Zakwalifikowany do stosowania w rolnictwie ekologicznym pod numerem NE/115/2009 Wyłączny dystrybutor na terenie POLSKI: BioConcept-Gardenia Sp. z o.o., ul. Fabryczna
Bardziej szczegółowoKod grupy: 1, 2, 4, 5, 6, 7
Biotechnologia Kod grupy: 1, 2, 4, 5, 6, 7 1, 2, 4, 5, 6, 7 Genetyka jako narzędzie Biotechnologia zielona rolnictwo czerwona farmacja i medycyna biała - przemysł Antropologia molekularna i archeologia
Bardziej szczegółowoCo to jest GMO? Organizmy modyfikowane genetycznie. Marcin Kawa. Styczeń 2007. BioTechnolog.pl
Co to jest GMO? Organizmy modyfikowane genetycznie Marcin Kawa BioTechnolog.pl Styczeń 2007 Informacje: 1. Prezentacja ta pochodzi z serwisu: www.biotechnolog.pl. 2. Stan informacji zawartych w prezentacji:
Bardziej szczegółowo