Nowoczesna uprawa malin: na świeży rynek oraz do przetwórstwa (nowe odmiany i agrotechnika)

Transkrypt

1 Nowoczesna uprawa malin: na świeży rynek oraz do przetwórstwa (nowe odmiany i agrotechnika) dr Paweł Krawiec Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie / Horti Team

2 MALINA? podstawowe pytanie: Czy na pewno chcę ją uprawiać? - stanowisko - konwencja ekologia - przemysł rynek świeży - w gruncie pod osłonami - ZASOBY PRACY!!!

3 Malina - gleba gleby wilgotne, żyzne, zasobne w próchnicę poziom wody gruntowej: 70-90cm cm 50 cm 70 cm 180 cm (Ohio State University 1999) Nadmiar wody Glen Ample

4 Uszkodzenia po zimie 2015/ nierównomierny wzrost roślin

5 Warunki termiczne na koniec wegetacji 2015 i podczas zimy 2015/ Lubelskie listopad grudzień styczeń luty marzec kwiecień 16,3 4,9-3,9 13,5 3,8-8 11,2-3,5-15,8 12,4 14,1 3,4 4-3,6-3,9 23,4 9,2-0,8 średnia temperatura miesięczna temperatura max temperatura min

6 Uszkodzenia mrozowe wiosną 2017

7 Temperatury zimą 2016/2017 oraz wiosną 2017 w woj. Lubelskie C ,9-6, ,5-3,1-4,1 4, ,9-30 październik listopad grudzień styczeń luty marzec kwiecień maj temperatura średnia temperatura minimalna temperatura maksymalna

8 Przed założeniem plantacji ph 5,1-6, prób 8-10 prób

9 Zwalczanie szkodników glebowych przed założeniem plantacji kilkakrotna uprawa gleby (maj-sierpień) czarny ugór uprawa gryki-zawiera taniny hamujące rozwój pędraków POBIERAJĄC PRÓBKI próbki z pola określenie populacji szkodników glebowych z 1ha - próbki z 32 dołków (25x 25 x 0-25cm) = 2m 2 próg zagrożenia 1 szt./m 2

10 Liczby graniczne zawartości składników przyswajalnych w glebie (Sadowski i in. 1990). przy niskiej lub średniej zawartości P: kg P 2 O 5 przy zawartości P w dolnym zakresie zasobności wysokiej P: kg P 2 O 5 przy niskiej lub średniej zawartości K: kg K 2 O, przy wysokiej zawartości K: kg K 2 O na glebach ciężkich Wyszczególnienie Klasa zasobności niska średnia wysoka Dla wszystkich rodzajów gleb: zawartość P (mg/100g gleby) - warstwa orna 0-20 cm < 2,0 2,0-4,0 > 4,0 - warstwa podorna < 1,5 1,5-3,0 > 3,0 Nawożenie: dawka P 2 O 5 kg/ha - przed założeniem plantacji Warstwa orna 0-20 cm: zawartość K (mg/100 g gleby) < 20% części spławialnych < 5,0 5,0-8,0 > 8, % < 8,0 8,0-13,0 > 13,0 > 35% <13,0 13,0-21,0 > 21,0 Warstwa podorna: zawartość K (mg/100 g gleby) < 20% części spławialnych < 3,0 3,0-5,0 > 5, % < 5,0 5-8,0 > 8,0 > 35% < 8,0 8,0-13,0 > 13,0 Nawożenie: dawka K 2 O kg/ha - przed założeniem plantacji owocująca plantacja Dla obu warstw gleby: zawartość Mg (mg/100 g gleby) - gleby zawierające < 20% części spławialnych < 2,5 2,5-4,0 > 4,0 - gleby zawierające > 20% części spławialnych < 4,0 4,0-6,0 > 6,0 Nawożenie: dawka MgO kg/ha - przed założeniem plantacji (z wapnowaniem) owocująca plantacja stosunek K/Mg Dla wszystkich rodzajów gleb i popraw b. wysoki wysoki obu warstw ny 6,0 3,5-6,0 3,5

11 ŻYWIENIE MALIN JEDEN Z WARUNKÓW POWODZENIA

12 47 kg N/ha 88,5 kg N/ha Składnik Pobieranie przez część nadziemną (liście+pędy+owoce) w kg ha -1 Malina letnia Malina jesienna Azot (N) do zahamowanie wzrostu roślin, jasnozielone liście, początkowo tylko liście starsze liście lekko skręcają się

13 Składnik Pobieranie przez część nadziemną (liście+pędy+owoce) w kg ha -1 Malina letnia Malina jesienna Fosfor (P) 6,5-8,0 16 wiosna świeżo posadzona trudne przemieszczanie się ph (6,0 7,0), polifosforany aktywność biologiczna gleby świeżo posadzone rośliny

14 Składnik Pobieranie przez część nadziemną (liście+pędy+owoce) w kg ha -1 Malina letnia Malina jesienna Potas (K) częściowe zahamowanie wzrostu silne skrócenie międzywęźli najwcześniejsze objawy na starszych liściach brunatnienie tkanek między nerwami nekroza zaczynająca się od brzegów blaszki zwijanie się brzegów blaszki liściowej do góry wymywanie potasu kg K 2 O/ha rocznie zła kondycja pędów = K

15 Składnik Pobieranie przez część nadziemną (liście+pędy+owoce) w kg ha -1 Malina letnia Malina jesienna Magnez (Mg) niedobory najczęściej na glebach lekkich, piaszczystych, rzadziej na cięższych chloroza międzynerwowa, początkowo na liściach starszych, przechodząca następnie w nekrozę roczne wymywanie do około 24kg/ha

16 Ile można zebrać z 1 ha maliny? (malina jesienna w gruncie) `Polana` 2017r., rok sadzenia 2016, rozstawa 3,5x0,4m, rzędy ściółkowane włókniną, zbiory: ,4 Plon zebrany (t) 5,6 Szacunkowy niezebrany plon z ha (t) 17 Szacunkowy plon całkowity (t)

17 Porównanie potrzeb pokarmowych dwóch odmian (średnia z 12 plantacji w gruncie, 2012) POLKA Makroskładniki kg/ha N-ogółem P K Ca Mg PLON t/ha 8, , , , POLANA Makroskładniki kg/ha N-ogółem P K Ca Mg PLON t/ha

18 Analiza gleby (uprawa w tunelu lata ) analiza gleby ph w H 2 O zawartość makroelementów w mg/100g N P K Ca Mg K/Mg ,23 3,1 1,1 12,7 30,1 3,4 3, ,58 4,2 2,1 22,0 50,5 5,4 4,1 wartości optymalne 2,5-5,0 3,0-6,0 5,0-8,0 25,0-40,0 3,0-6,0 teoretyczna zawartość składników w glebie do 30 cm kg/ha , , ,2 Nawożenie kg/ha ,4 16,9 68,2 134,7 7, ,6 28,7 107,1 247,8 9

19 Uprawa pod osłonami maliny jesienne 2017r. - zbiór letni + jesienny Bilans składników gleba + całkowite nawożenie rok N P K Ca Mg do dyspozycji kg/ha ,6 50,9 450,2 1038,7 109, ,3 91,7 767,1 1761,8 170,2 PLON 30t Polka N-ogółem P K Ca Mg 161,2 21,5 101,3 98,3 23,8 PLON 37,5t Polonez N-ogółem P K Ca Mg 223,9 26,9 194,8 86,4 31,6 PLON 32t Enrosadira N-ogółem P K Ca Mg 251,6 27,9 150,9 81,8 33,9

20 WYBÓR SYSTEMU UPRAWY - ODMIANY LETNIE? - ODMIANY JESIENNE?

21 ODMIANY LETNIE - DAWNE Willamette Malling

22 ODMIANY Laszka LETNIE- OBECNE Glen Ample Radziejowa Przehyba Sokolica

23 Polana ODMIANY JESIENNE Polka

24 Odmiany polskie

25 Odmiany francuskie

26 Odmiany holenderskie

27 Odmiany włoskie Odmiana szwajcarska

28 Odmiany włoskie Odmiana szwajcarska

29 System tradycyjny czy pod osłonami?

30 JAKA ROZSTAWA? Szara pleśń na owocach maliny Polana (2014r.) Porażenie w % Data zbioru bez ochrony ochrona standardowa 3,0 x 0,5m 3,5 x 0,5m 3,0 x 0,5m 3,5 x 0,5m ,2 11,9 19,1 16, ,4 4,6 2,5 0, ,9 0,9 1,9 1, ,0 17,2 8,3 4, ,9 29,4 19,5 15, ,5 36,0 19,8 19, ,2 22,8 18,6 17, ,9 6,2 6,3 4, ,2 9,9 9,3 5, ,1 4,6 7,4 6, ,3 8,5 4,0 7, ,5 6,5 1,5 6, ,5 10,1 2,5 7, ,3 1,4 1,7 2,8 średnia 19,4 13,3 9,1 8,2

31 MAERIAŁ SZKÓŁKARSKI - Phytophthora Phytophthora - oznacza niszczyciel roślin W minionym 80-leciu z porażonych malin, w różnych krajach, wyizolowano 18 gatunków Phytophthora, w tym: P. cinnamomi, P. citricola, P. citrophthora, P. cryptogea, P. fragariae var. rubi

32 Choroby pochodzenia glebowego Polka

33 Materiał szkółkarski - zdrowotność Glen Ample 1. WIRUS KRZACZASTEJ KARŁOWATOŚCI MALINY (Raspberry bushy dwarf virus, RBDV) przenoszony z pyłkiem Polka 2. WIRUS PLAMISTOŚCI LIŚCI MALINY (Raspberry leaf blotch virus, RLBV) - przenoszony przez szpeciela przebarwiacza malinowego

34 3. WIRUS ŻÓŁTACZKI NERWÓW LIŚCI MALINY (Raspberry yellow net virus, RYNV) przenoszony przez mszyce 2015 Polka Tulameen

35 Plantacja zagonowa

36 Zbiór maszynowy zbiór ręczny Efektywność zbioru maszynowego malin letnich i jesiennych - długość okresu owocowania Sezon zbioru (Lubelszczyzna): - maliny letnie (11 t/ha) z 8 ha uprawy najczęściej od 3 do 4 tygodni ok. 13 przejazdów kombajnem - maliny jesienne (8t/ha) z 8 ha uprawy tygodni ok. 27 przejazdów kombajnem

37 Mechaniczny zbiór malin Średnie siły odrywania owoców w okresie zbioru siła odrywania owocu 3 2,5 2 1,5 1 0, Polesie Polana Polka Popiel Data zbioru Parametr pracy otrząsaczy Średni procentowy udział owoców [%] Amplituda Częstotliw. Zebranych kombajnem Pozostawionych Odmiana [mm] [Hz] Poprawnie zielonych na krzewach na ziemi ,3 82,5 2,8 9,7 7,8 50 6,7 70,8 2,7 22,6 6,6 Polka 50 9,2 60,8 0,8 36,7 2, ,8 65,4 0,8 31,5 3,1 Źródło: dr J. Rabcewicz, sprawozdanie z grantu własnego Nr KBN: R

38 Siła (N) potrzebna do Odmiana zgniecenia ściśnięcia rozerwania wyrwania szypułki Erica 3,69 1,72 1,00 1,18 Sugana 5,02 2,61 1,17 2,02 Enrosadira 4,66 2,97 1,34 0,92 Polonez 5,58 2,19 1,39 1,03 Polka 6,14 2,26 1,47 1,63 Castion 5,76 2,90 1,67 1,68 Paris 6,56 2,62 1,48 1,81 Deauville 7,39 2,76 1,19 1,82 Kweli 6,63 3,62 1,44 1,18 Imara 7,30 3,43 1,10 2,27 Versailles 6,34 3,78 1,83 3,21 Kwanza 6,27 4,02 1,76 1,45 Poemat 6,86 4,20 1,82 0,97

39 Podstawowe choroby i szkodniki

40 Zamieranie pędów malin Didymella applanata, Botrytis cinerea, Leptosphaeria coniothyrium, Elsinoe veneta

41 Rdza maliny (Phragmidium rubi-idaei D.C.) 1 1. skupienia ogników (ecjów) wypełnione zarodnikami ognikowymi (ecjosporami) na górnej stronie liścia 2. pomarańczowo rdzawe skupienia (uredinia) zarodników rdzawnikowych (urediniospor) na dolnej stronie liści 2 3. czarne skupienia (telia) zarodników przetrwalnikowych (teliospor) na dolnej stronie liści wysoka wilgotność powietrza oraz temperatura 18-21ºC 3

42 `Polka` r. (plantacja 7 letnia, silne porażenie w 2011r.) Plantacja 3 letnia cieplejszy styczeń (średnia :-1,8ºC) (wieloletnia -3,7ºC) mroźny luty (min.: -22,6ºC) bezśnieżna zima

43 Polka 2014

44 pryszczarek namalinek łodygowy

45 przebarwiacz malinowy przędziorek chmielowiec

46 Drosophila suzukii

47 7-8 lutego 2018 Dziękuję za uwagę tel