ZESPÓŁ AKT DOWÓDZTWA ARTYLERII Z LAT Zarys organizacyjny

Transkrypt

1 Janusz Gzyl ZESPÓŁ AKT DOWÓDZTWA ARTYLERII Z LAT Zarys organizacyjny Opracowany na lata plan rozwoju wojska, przewidywał znaczną rozbudowę artylerii zarówno naziemnej, jak i przeznaczonej do obrony przeciwlotniczej. Dlatego też już roku rozkazem organizacyjnym MON nr 074/org. 1 przeniesiono Szefostwo Artylerii z etatu 1/184 na etat 1/259 2 z jednoczesną zmianą nazwy na Dowództwo Artylerii. Etat ten w stosunku do poprzedniego niemal podwajał stan osobowy wojskowych i trzykrotnie zwiększał ilość pracowników cywilnych i wynosił 87 wojskowych i 21 pracowników cywilnych. Struktura organizacyjna przedstawiała się następująco: I. Dowództwo II. Sztab: 1. Wydział Operacyjny, 2. Wydział Zwiadowczy, 3. Wydział Organizacyjny, 4. Wydział Łączności, III. Wydział Wyszkolenia Bojowego: 1 CAW, spis 1545/73/32/ k CAW, spis 1544/73/1631.

2 1. Sekcja planowania, 2. Sekcja Programowania, 3. Sekcja Regulaminowi i Instrukcji, 4. Biblioteka, IV. Wydział Szkół i Kursów Oficerskich: 1. Sekcja Artylerii Naziemnej, 2. Sekcja Artylerii P.lotniczej, 3. Sekcja Szkół Artylerii Technicznej, V. Wydział Artylerii P.lotniczej, VI. Redakcja Przeglądu Artyleryjskiego, VII. Wydział Poligonów, VIII. Sekcja Finansów, IX. Kancelaria Ogólna: Biuro Maszynopisania, VI. Wydział Finansów, VII. Redakcja Przeglądu Artyleryjskiego i Biuletynu Informacyjnego. W wyniku realizacji przyspieszonych zamierzeń organizacyjnych, jakie zostały opracowane przez MON na lata nastąpiło z dniem 28 listopada 1951 roku kolejne przeformowanie. Rozkazem organizacyjnym MON nr Dowództwo Artylerii przeniesione zostało na etat 1/ W zasadzie struktura organizacyjna, poza drobnymi wyjątkami, nie zmieniła się. Wzrósł natomiast stan osobowy Dowództwa Artylerii do 102 wojskowych i 26 pracowników cywilnych. Kolejne przeformowanie nastąpiło zgodnie z rozkazem organizacyjnym MON nr 01/org. 5 z dnia 8 stycznia 1953 roku. Dowództwo Artylerii przeniesiono z etatu 1/302 na etat 1/336 6, o stanie osobowym 92 wojskowych i 18 pracowników cywilnych. Widzimy tu już tendencję zmniejszania stanu osobowego Dowództwa Artylerii, co wiązało się z zamierzeniami nowego, długofalowego planu rozwoju sił zbrojnych. Etat ten obowiązywał najdłużej, bo do 31 października 1956 roku i 3 CAW, spis 1545/73/36, k CAW, spis 1544/73/ CAW, spis 1545/73/45, k CAW, spis 1544/73/68, k. 181.

3 najpełniej odzwierciedla stan zachowanych akt. Struktura tego etatu, w skorygowanej formie, posłużyła do nadania układu jednostkom archiwalnym zespołu. Przedstawiała się ona następująco: I. Dowództwo, II. Sztab: 1. Oddział Operacyjny, 2. Wydział Zwiadowczy, 3. Wydział Łączności, 4. Wydział Organizacyjny, 5. Wydział Ogólny, 6. Kancelaria, III. Wydział Wyszkolenia Bojowego: 1. Wydział Planowania Wyszkolenia, 2. Wydział Zaopatrzenia Materiałowego, 3. Wydział Regulaminów i Wydawnictw, 4. Wydział Poligonów, IV. Oddział Szkół i Kursów: 1. Wydział Artylerii Naziemnej i Przeciwlotniczej, 2. Wydział Szkół Artylerii Przeciwlotniczej, 3. Wydział Szkół Artylerii Technicznej, V. Oddział Artylerii Przeciwlotniczej, VI. Wydział Finansów, VII. Redakcja Przeglądu Artyleryjskiego i Biuletynu Informacyjnego Kolejne zmiany miały miejsce roku, kiedy to Dowództwo Artylerii przeniesione zostało na etat 1/545 z jednoczesną zmianą nazwy na Szefostwo Artylerii WP 7. Dowództwo Artylerii było organem Ministra Obrony Narodowej powołanym do realizacji zagadnień artylerii uzbrojenia oraz artyleryjskiego wyposażenia i podlegało bezpośrednio Ministrowi Obrony Narodowej. Dowódca Artylerii WP 7 Rozkaz organizacyjny MON nr 0054/org., spis 1545/73/68, k. 181.

4 kierował wyszkoleniem artyleryjskim wszystkich jednostek WP. Kierowanie jednostkami dokonywał za pośrednictwem Sztabu Dowództwa Artylerii WP, przez szefów artylerii OW oraz dowódców samodzielnych, bezpośrednio mu podległych jednostek artylerii. Zagadnieniami uzbrojenia i artyleryjskiego zaopatrzenia kierował za pośrednictwem Szefa Departamentu Uzbrojenia MON, który był jego zastępca do spraw uzbrojenia. Dowództwu Artylerii podlegały również szkoły artyleryjskie, roczny kurs chorążych artylerii i studium wojskowe przy Politechnice Warszawskiej, nad którymi nadzór sprawował Wydział Szkół i Kursów. Szczegółowy zakres działań Dowódcy Artylerii i podległych mu zastępców i szefów wydziałów zawiera instrukcja o organizacji i zakresie działania Dowództwa Artylerii WP 8, Dowódcą artylerii w latach był gen. dyw. Michał Michałkin. 2. Charakterystyka zawartości zespołu Zespół akt Dowództwa Artylerii zawiera materiały archiwalne powstałe w wyniku działalności prawie wszystkich wydziałów dowództwa. W związku z powyższym aktom nadano układ strukturalno-rzeczowo-chronologiczny biorąc za podstawę etat 1/336, który obowiązywał najdłużej, a stan zachowanych akt najpełniej odzwierciedla jego strukturę. Zespół otwierają archiwalia Wydziału Operacyjnego (31 j.a.). Gros materiałów tego wydziału to wytyczne i programy szefa sztabu artylerii dotyczące szkolenia operacyjno-taktycznego jednostek artyleryjskich oraz sprawozdania i meldunki operacyjne i sytuacyjne napływające z okręgów wojskowych, szkół i poligonów artyleryjskich. Uzupełnieniem tego wydziału są referaty i opracowania na temat bojowego zastosowania artylerii. Wydział Zwiadowczy, to rozkazy dowódcy artylerii dotyczące organizacji szkolenia i opracowania ćwiczeń aplikacyjnych i szkieletowych dla wyższych dowódców artylerii w dziedzinie zwiadu oraz kursów artyleryjskich dla obserwatorów 8 CAW, spis 222/6, s. 128.

5 lotniczych. Większość materiałów tego wydziału to referaty i konspekty opracowane przez oficerów zwiadu na temat taktycznego i operacyjnego zastosowania artylerii w operacji zaczepnej i obronnej i opracowania ćwiczeń z tym związanych. Następny wydział łączności, reprezentowany jest przez 13 j.a. W zasadzie akta te odzwierciedlają cały zakres prac wydziału, polegający na opracowaniu wytycznych i programów dotyczących szkolenia łącznościowców w jednostkach, oddziałach i szkołach artyleryjskich, jak również kontrolowaniu tego szkolenia w zakresie organizacyjnym, należytej eksploatacji i konserwacji sprzętu oraz zaopatrzenia. W kolejnym wydziale organizacyjnym większość materiałów stanowią rozkazy i zarządzenia organizacyjne MON traktujące o zmianach organizacyjnych całego wojska, w tym również artylerii. Druga podstawowa grupa tego wydziału to projekty etatów jednostek artylerii i korespondencja uzasadniająca te zmiany. Całość uzupełniają akta dotyczące spraw personalnych rozkazy, korespondencja. Najliczniejszą komórką organizacyjną tego zespołu jest Wydział Wyszkolenia Bojowego. Zgromadzone tu dokumenty w zasadzie w pełni odzwierciedlają zakres prac tego wydziału. Rozkazy, zarządzenia i wytyczne opracowane i wydane przez dowódców i szefów, zarówno samego dowództwa, jak i jednostek artyleryjskich obrazują proces szkolenia bojowego, zarówno w zakresie taktyczno-operacyjnym, technicznego działania i użycia artylerii, jak i organizacji jednostek, zaopatrzenia w sprzęt i pomoce naukowe. Sprawozdania i protokoły napływające z okręgów wojskowych, jednostek artylerii, szkół i kursów informują o zakresie, metodach i wynikach szkolenia specjalistów, podchorążych szkół oficerskich i żołnierzy służby zasadniczej. Do zakresu zadań tego wydziału należało również inspekcjonowanie jednostek i oddziałów artylerii, stąd też znajduje się tu spora ilość protokołów poinspekcyjnych. W wydziale tym występują dokumenty obrazujące organizowanie, rozwijanie i popieranie ruchu racjonalizatorskiego. Niewielka ilość akt dotyczy poligonów artyleryjskich wytyczne, programy i sprawozdania z letniej i zimowej szkoły ognia. Znaczną grupę stanowią akta dotyczące szkół i kursów artyleryjskich. Są to rozkazy i wytyczne komendantów oficerskich szkół artylerii dotyczące szkolenia

6 bojowego i politycznego, pracy metodycznej, zorganizowania kursów instruktorskometodycznych taktyki ogólnej, strzelań artyleryjskich oraz doboru kandydatów. Sprawozdania i protokoły dotyczą wyników szkolenia ogólnowojskowego, specjalistycznego, wyników strzelań i egzaminów końcowych. Końcową grupę akt stanowią materiały Wydziału Artylerii Przeciwlotniczej, odzwierciedlające wszelkie sprawy rozwoju organizacyjnego, szkolenia bojowego i obrony przeciwlotniczej w oddziałach artylerii przeciwlotniczej i Oficerskiej Szkole Artylerii Przeciwlotniczej.