podobieństwa reakcji gospodarek na szoki jednostkowe, (6) oszacowanie udziału,,czynników wspólnych we fluktuacjach poszczególnych krajów.

Transkrypt

1 Karolina Konopczak Analiza zbieŝności cyklu koniunkturalnego gospodarki polskiej ze strefą euro na tle krajów Europy Środkowo-Wschodniej oraz państw członkowskich strefy euro Utworzenie unii monetarnej przez grupę państw wiąŝe się z utratą przez nie dwóch potencjalnych narzędzi akomodacji szoków autonomicznej polityki pienięŝnej oraz kursu walutowego. Istotnym pytaniem w tym kontekście jest to, czy dana grupa krajów stanowi optymalny obszar walutowy, czyli czy korzyści wynikające z ich partycypacji w unii walutowej przewyŝszają koszty związane z utratą niezaleŝności monetarnej i kursowej. Stopień synchronizacji cykli koniunkturalnych jest powszechnie utoŝsamiany w literaturze z prawdopodobieństwem spełnienia kryteriów optymalności wspólnych obszarów walutowych (tzw. meta kryterium optymalności). Istotna w tym zakresie jest równieŝ analiza symetryczności szoków i odpowiedzi na szoki w poszczególnych gospodarkach, czyli tzw. synchronizacja netto ta część zbieŝności, która wynika z podobnych odpowiedzi na podobne szoki. W związku z tym, Ŝe pojęcie synchronizacji cykli koniunkturalnych obejmuje szerokie spektrum zagadnień, do analizy problematyki zbieŝności oraz konwergencji cyklicznej stosowany jest w literaturze szereg metod ilościowych, które prowadzą do wyodrębnienia z danych róŝnego typu informacji. Celem artykułu jest prezentacja wyników badania z zakresu zbieŝności cyklicznej gospodarki polskiej ze strefą euro na tle pozostałych krajów regionu oraz krajów członkowskich strefy euro. Dzięki zastosowaniu róŝnorodnej metodyki algorytmy datowania cykli oparte na definicji Burnsa i Mitchella (1946), modele przełącznikowe Markowa, strukturalne modele wektorowej autoregresji, dynamiczne modele czynnikowe moŝliwe było zbadanie zjawiska synchronizacji cyklicznej w wielu wymiarach, w tym: (1) analiza zbieŝności punktów zwrotnych tzw. cykli klasycznych, reprezentujących okresy bezwzględnego wzrostu lub spadku poziomu aktywności gospodarczej, (2) analiza korelacji odchyleń aktywności gospodarczej od potencjału, (3) weryfikacja hipotezy o istnieniu wspólnego czynnika, determinującego przebieg cyklu w Polsce i największych gospodarkach strefy euro, (4) analiza symetrii szoków strukturalnych dotykających poszczególne gospodarki, (5) analiza

2 podobieństwa reakcji gospodarek na szoki jednostkowe, (6) oszacowanie udziału,,czynników wspólnych we fluktuacjach poszczególnych krajów. Wyniki przeprowadzonej analizy wskazują, Ŝe gospodarka polska na tle krajów regionu wykazuje duŝy stopień synchronizacji z cyklem strefy jako całości. Tym niemniej, niepokojącym zjawiskiem jest nieistotne skorelowanie szoków strukturalnych dotykających Polskę i gospodarkę referencyjną. Fakt ten w przypadku słabości alternatywnych względem polityki pienięŝnej i kursu walutowego narzędzi akomodacji szoków moŝe stanowić koszt partycypacji Polski w strefie euro. NaleŜy jednak pamiętać, Ŝe samo wstąpienie do unii walutowej, a takŝe przeprowadzane w okresie przygotowawczym reformy strukturalne niezbędne do spełnienia kryteriów nominalnych, wiąŝe się z uspójnieniem części szoków, w tym wynikających ze wspólnej polityki pienięŝnej i z koordynacji polityki fiskalnej (Pakt Stabilności i Wzrostu). Odpowiedzi gospodarki polskiej na szoki są silnie dodatnio skorelowane z reakcjami strefy euro jako całości. W związku z tym w kontekście uspójnienia części szoków wraz z przystąpieniem do unii walutowej moŝna przypuszczać, Ŝe nastąpi proces konwergencji cyklicznej, zaś kryteria optymalności wspólnych obszarów walutowych okaŝą się w przypadku Polski endogeniczne. Bibliografia Adelman I., Adelman F. (1954): The dynamic properties of the Klein-Goldberger model, Econometrica 27 (4): Afonso A., Furceri D. (2007): Business cycle synchronization and insurance mechanisms in the EU, ECB Working Paper 844 Amador O., Cuaresma J. (2006): Business cycle convergence in EMU: a first look at the second moment, Department of Economics, University of Vienna Anas J., Billio M., Ferrara L., Lo Duca M. (2004): Business cycle analysis with multivariate Markov switching models, GRETA Working Paper Series 2 Artis M., Krolzig H., Toro J. (2004a): The European business cycle, Oxford Economic Paper 56 (1): 1-44 Artis M., Marcellino M., Proietti T. (2002): Dating the Euro Area business cycle, EUI Economics Working Paper 24 Artis M., Marcellino M., Proietti T. (2004b): Characterising the business cycle for accession countries, CEPR Discussion Paper 4457 Artis M., Zhang W. (1997): International business cycles and the ERM, International Journal of Finance and Economics 2 (1): 1-16 Asdrubali P., Sørensen B., Yosha O. (1996): Channels of interstate risk sharing: United States , The Quarterly Journal of Economics 111 (4): Bai J., Ng S. (2002): Determining the number of factors in approximate factor models, Econometrica 70 (1):

3 Balassa B. (1964): The Purchasing Power Parity Doctrine: A Reappraisal, Journal of Political Economy, 72: Barro R., Sala-i-Martin X. (1995): Economic Growth, McGraw-Hill Inc., New York Baxter M., King R. (1995): Measuring business-cycles: approximate band-pass filters for economic time series, NBER Working Paper 5022 Bayoumi T. (1991): The effect of the ERM on participating economies, IMF Working Paper 86 Bayoumi T., Eichengreen B. (1992): Shocking aspects of European monetary integration, NBER Working Paper 3949 Beine M., Candelon B., Sekkat K. (1999): Stabilization policy and business cycle phases in Europe a Markov switching VAR analysis, Sonderforschungsbereich Paper 373, Quantification and Simulation of Economic Processes 91 Benczur P., Koren M., Ratfai A. (2004): The transmission of Eurozone shocks to CEECs, Berben R., Jansen W. (2005): Comovement in international equity markets: a sectoral view, Journal of International Money and Finance 24 (5): Bergman U.M. (2006): Are European business cycles converging?, Beveridge S., Nelson C. (1981): A new approach to the decomposition of economic time series into permanent and transitory components with particular attention to measurement of the business cycle, Journal of Monetary Economics 7: ; Blanchard O., Quah D. (1989): The dynamic effects of aggregate demand and supply disturbances, The American Economic Review 79 (4): Boschan C., Ebanks W. (1978): The phase-average trend: a new way of measuring growth, [w:] Proceedings of the Business and Economic Statistics Section, American Statistical Association, Washington, D.C. Böwer U., Guillemineau C. (2006): Determinants of business cycle synchronization across euro area countries, ECB Working Paper 587 Boyer B., Gibson M., Loretan M. (1999): Pitfalls in tests for changes in correlations, Board of Governors of the Federal Reserve System, International Finance Discussion Paper 597 Breitung J., Eickmeier S. (2006): How synchronized are central and east European economies with the euro area? Evidence from a structural factor model, Bundesbank Discussion Paper 38 Bry G., Boschan C. (1971): Cyclical analysis of economic time series: selected procedures and computer programs, NBER Technical Working Paper 20 Burns A., Mitchell W., (1946): Measuring Business Cycles, NBER, New York Cacciotti M., Cerciello B., de Arcangelis G., Giovannetti G. (2003): The business cycles and its international transmission: recent changes for the Italian economy, Camacho M., Perez-Quiros G., Saiz L. (2006): Are European business cycles close enough to be just one?, Journal of Economic Dynamics and Control 30 (9-10): Canova F. (1998): Detrending and business cycle facts, Journal of Monetary Economics 41: Carree M., Klomp L. (1997): Testing the convergence hypothesis: a comment, Review of Economics and Statistics 79: Croux C., Forni M., Reichlin L. (2001): A measure of comovement for economic variables: theory and empirics, Review of Economics and Statistics 83: Crowley P., Lee J. (2005): Decomposing the co-movement of the business cycle: a timefrequency analysis of growth cycles in the euro area, Bank of Finland Research Discussion Paper 12

4 Darvas Z., Rose A., Szapáry G. (2005): Fiscal divergence and business cycle synchronization: irresponsibility is idiosyncratic, NBER Working Paper Darvas Z., Szapáry G. (2004): Business cycle synchronization in the enlarged EU: comovements in the new and old members, MNB Working Paper 1 Darvas Z., Vadas G. (2005): A new method for combining detrending techniques with application to business cycle synchronization of the new EU members, Magyar Nemzeti Bank Working Paper 5 de Haan J., Inklaar R., Jong-A-Pin R. (2005): Will business cycles in the Euro Area converge: a critical survey of empirical research, CCSO Working Paper 8 de Haan J., Inklaar R., Sleijpen O. (2002): Have business cycles become more synchronized?, Journal of Common Market Studies 40: de Haan J., Montoya L. (2007): Regional business cycle synchronization in Europe?, BEER Working Paper 11 Demyanyk Y., Volosovych V. (2005): Asymmetry of output shocks in the European Union: the difference between acceding and current members, CEPR Discussion Paper 4847 Ehrmann M., Ellison M., Valla N. (2003): Regime dependent impulse response functions in a vector Markov-switching model, Bank of Finland Discussion Paper Series 11 Eickmeier S. (2006): Comovements and heterogeneity in the euro area analyzed in a nonstationary dynamic factor model, Bundesbank Discussion Paper 31 Fichtner F. (2003): Macroeconomic synchronization in Europe analysis in an international Real Business Cycle model, Fidrmuc J., Korhonen I. (2006): Meta-analysis of the business cycle correlation between the euro area and the CEECs, CESifo Working Paper 1693 Fidrmuc J. (2004): The endogeneity of the Optimum Currency Area criteria, intra-industry trade, and EMU enlargement, Contemporary Economic Policy 22 (1): 1-12 Filardo A., Gordon S. (1994): International co-movements of business cycles, Federal Reserve Bank of Kansas 11 Frenkel M., Nickel C. (2002): How symmetric are the shocks and the shock adjustment dynamics between the Euro Area and Central and Eastern European Countries?, IMF Working Paper 222 Goldfeld S., Quandt R. (1973): A Markov model for switching regressions, Journal of Econometrics 1: 3-16 Hamilton J. (1989): A new approach to the economic analysis of nonstationary time series and the business cycle, Econometrica 57 (2): Hamilton J. (1994): Time Series Analysis, Princeton University Press, Princeton, New York Harding (2002): The Australian business cycle: a new view, MPRA Paper 3698 Harding D., Pagan A. (1999): Dissecting the cycle, Melbourne Institute Working Paper Series 13 Harding D., Pagan A. (2002): Dissecting the cycle: a methodological investigation, Journal of Monetary Economics 49 (2): Harding D., Pagan A. (2003): A comparison of two business cycle dating methods, Journal of Economic Dynamics and Control 27 (9): Harvey A., Jaeger A. (1993): Detrending, stylized facts and the business cycle, Journal of Applied Econometrics 8 (3): Hodrick R., Prescott E. (1980): Post-war U.S. business-cycles: an empirical investigation, Carnegie-Mellon University Working Paper Series 451 Hodrick R., Prescott E. (1997): Postwar U.S. business cycles: an empirical investigation, Journal of Money, Credit, and Banking 29 (1): 1-16 Ide S., Moës P. (2003): Scope of asymmetries in the Euro Area, NBB Documents Series 03

5 Jagrič T. (2002): Measuring business cycles a dynamic perspective, Prikazi in analize X/1, Banka Slovenije, Ljubljana Kaiser R., Maravall A. (1999): Estimation of the business cycle: A modified Hodrick- Prescott filter, Spanish EconomicReview, 1 (2): Kim C. (1994): Dynamic linear models with Markov-Switching, Journal of Econometrics 60 (1-2): 1-22 Kouparitsas M. (1999): Is the EMU a viable common currency area? A VAR analysis of regional business cycles, Economic Perspectives, Federal Reserve Bank of Chicago 4 Krolzig H. (2001): Markov-Switching procedures for dating the Euro-Zone business cycle, Vierteljahrshefte zur Wirtschaftsforschung 70 (3): Krolzig H. (2003): Constructing turning point chronologies with Markov-Switching Vector Autoregressive model: the Euro-Zone business cycle, [w:] Proceedings on Modern Tools for Business Cycle Analysis. Monography in Official Statistics, Eurostat Krolzig H., Toro J. (2001): Classical and modern business cycle measurement: the European case, University of Oxford Department of Economics Working Paper Series 60 Lucas R. (1977): Understanding business cycles, Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy 5: 7-29 Massmann M., Mitchell J. (2003): Reconsidering the evidence: are Eurozone business cycles converging?, NIESR Discussion Paper 210 Neanidis K., Osborn D., Savva C. (2007): Business cycle synchronization of the Euro Area with the new and candidate member countries, Centre for Growth and Business Cycle Research Discussion Paper Series 91 Nelson C., Plosser C. (1982): Trends and random walks in macroeconomic time series, Journal of Monetary Economics 10: Ozyildirim A., Zarnowitz V. (2002): Time series decomposition and measurement of business cycles, trends and growth cycles, NBER Working Paper 8736 Paczyński W., Woźniak P. (2007): Business cycle coherence between the Euro Area and the EU new member states: a time-frequency analysis, Phillips K. (1991): A two-country model of stochastic output with changes in regime, Journal of International Economics 31 (1-2): Prescott E. (1986): Theory ahead of business cycle measurement, Quarterly Review, Federal Reserve Bank of Minneapolis, Fall, 9-22 Samuelson P. (1964): Theoretical Notes on Trade Problems, Review of Economics and Statistics 23: Silvennoinen A., Teräsvirta T. (2005): Multivariate autoregressive conditional heteroskedasticity with smooth transitions in conditional correlations, SSE/EFI Working Paper Series in Economics and Finance 577 Sławiński A. (2007): Znaczenie czynników ryzyka towarzyszących wchodzeniu Polski do ERM2 i do strefy euro, Smith S., Summers P. (2004): How well do Markov-Switching models describe actual business cycles? The case of synchronization, Melbourne Institute Working Paper Series 9 Stock J., Watson M. (1988): A probability model of the coincident economic indicators, NBER Working Paper 2772 Stock J., Watson M. (1998): Business cycle fluctuations in U.S. macroeconomic time series, NBER Working Paper 6528 Stock J., Watson M. (2002): Forecasting using principal components from a large number of predictors, Journal of the American Statistical Association 97 (460):

6 Xiaoshan C. (2007): Evaluating the synchronisation of the Eurozone business cycles using multivariate coincident macroeconomic indicators, Department of Economics Loughborough University Discussion Paper Series 27