Natura 2000 kształtowanie proekologicznych postaw

Transkrypt

1 Natura 2000 kształtowanie proekologicznych postaw Warsztaty realizowane w ramach projektu pt.: Kampania promocyjno-informacyjna: Moja Natura 2000, propagująca ochronę przyrody na terenie Województwa Wielkopolskiego realizowanego przez Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata FUNDUSZE EUROPEJSKIE - DLA ROZWOJU INNOWACYJNEJ WIELKOPOLSKI

2 Natura 2000 na tle innych form ochrony przyrody w Polsce

3 Ochronę przyrody w Polsce reguluje ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz.U nr 151 poz. 1220). Czym jest ochrona przyrody? Ochrona przyrody, polega na zachowaniu, zrównowaŝonym uŝytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów i składników przyrody: 1) dziko występujących roślin, zwierząt i grzybów; 2) roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową; 3) zwierząt prowadzących wędrowny tryb Ŝycia; 4) siedlisk przyrodniczych; 5) siedlisk zagroŝonych wyginięciem, rzadkich i chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów; 6) tworów przyrody Ŝywej i nieoŝywionej oraz kopalnych szczątków roślin i zwierząt; 7) krajobrazu; 8) zieleni w miastach i wsiach; 9) zadrzewień.

4 Dlaczego potrzebna jest ochrona przyrody? Wymieranie jednych i pojawianie się na Ziemi innych gatunków organizmów to naturalne zjawisko o podstawowym znaczeniu dla ewolucji Ŝycia. Niestety, tempo wymierania gatunków i zmniejszania się zasięgów ich występowania uległo duŝemu przyspieszeniu w XX wieku, w wyniku działalności człowieka. Prowadzi to do ogromnego uboŝenia róŝnorodności biologicznej, co w wielu miejscach zagraŝa stabilności ekosystemów, skutkuje zanikiem cennych siedlisk przyrodniczych i gatunków, a takŝe moŝe znacząco ograniczać moŝliwości rozwoju tych dziedzin gospodarki, które w sposób bezpośredni korzystają z zasobów przyrody.

5 Dlaczego potrzebna jest ochrona przyrody c.d. Najistotniejszym powodem wymierania gatunków jest niszczenie siedlisk ich Ŝycia. W szczególności: * bezpośrednie lub pośrednie osuszanie terenów podmokłych (na bagien i torfowisk, olsów), * zabieranie cennych przyrodniczo obszarów na cele zabudowy mieszkaniowej lub sieci infrastruktury * znaczna intensyfikacja rolnictwa i leśnictwa m.in. zamiana łąk na pola uprawne Istotnym czynnikiem wpływającym na bioróŝnorodność było takŝe wprowadzanie do środowiska duŝych ilości zanieczyszczeń co przyczyniło się do przyspieszenia wymierania wielu gatunków. Nieco mniejsze znaczenie negatywne, szczególnie w skali globalnej, ma bezpośrednie oddziaływanie człowieka na zwierzęta i rośliny czyli kłusownictwo, wybieranie jaj i piskląt ptasich, płoszenie zwierząt, zrywanie roślin.

6 Narzędzia ochrony przyrody: 1. Uwzględnianie wymagań ochrony przyrody w polityce ekologicznej państwa i innych dokumentach strategicznych na poziomie krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym (m.in. koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, programach ochrony środowiska, strategiach rozwoju, planach zagospodarowania przestrzennego, studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin) oraz w działalności gospodarczej i inwestycyjnej; 2. Obejmowanie zasobów, tworów i składników przyrody prawnymi formami ochrony przyrody; 3. Opracowywanie i realizacja ustaleń, planów ochrony dla obszarów podlegających ochronie prawnej, programów ochrony gatunków, siedlisk i szlaków migracji gatunków chronionych; 4. Realizacja krajowej strategii ochrony i zrównowaŝonego uŝytkowania róŝnorodności biologicznej wraz z programem działań; 5. Prowadzenie działalności edukacyjnej, informacyjnej i promocyjnej w dziedzinie ochrony przyrody; 6. Prowadzenie badań naukowych nad problemami związanymi z ochroną przyrody.

7 Kto jest odpowiedzialny za ochronę przyrody Dbałość o przyrodę będącą dziedzictwem i bogactwem narodowym jest obowiązkiem: organów administracji publicznej: Ministra Środowiska (przy pomocy Głównego Konserwatora Przyrody); Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (GDOŚ) ; wojewody; Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (RDOŚ); starosty; wójta, burmistrza, prezydenta miasta. Są oni zobowiązani do zapewnienia warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych dla ochrony przyrody oraz prowadzenia działalności edukacyjnej i informacyjnej w zakresie ochrony przyrody osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych (m.in. instytucji naukowych i oświatowych, publicznych środków masowego przekazu) Są oni zobowiązani do prowadzenia działalności edukacyjnej, informacyjnej i promocyjnej w dziedzinie ochrony przyrody. osób fizycznych, czyli kaŝdego z nas Jesteśmy zobowiązaniu do przestrzegania zasad prawnej ochrony przyrody, przemyślanego korzystania z zasobów przyrodniczych. Powinniśmy takŝe na miarę swoich moŝliwości uczestniczyć w działalności edukacyjnej, informacyjnej i promocyjnej w dziedzinie ochrony przyrody. KaŜdy moŝe przysłuŝyć się ochronie przyrody, monitorując takie miejsca, np. czy nikt nie planuje się tam jakiejś inwestycji mogącej zagrozić przyrodzie, nie popełnia pospolitych przestępstw, takich jak kłusownictwo, rozniecanie ognia czy wywóz śmieci do lasu.

8 Formy ochrony przyrody W ustawie o ochronie przyrody, przewidziano 10 form ochrony przyrody: Lp. Nazwa formy ochrony Liczba obiektów WLKP. Pow. ogółem w Polsce [w ha] % ogólnej powierzchni kraju % pow. WLKP 1. Parki narodowe (graniczny) ,4* 1,000 0,27 2. Rezerwaty przyrody ,9 0,600 0,24 3. Parki krajobrazowe ,1 8,000 5, Obszary chronionego krajobrazu Obszary Natura 2000** ,9 22,300 29,3 141 (OSO ptaków) 19 (OSO ptaków) ,9 ok. 19,9 ok. 16, (OZW siedlisk) 59 (OZW siedlisk) 6. UŜytki ekologiczne ,7 0,150 0, Stanowiska dokumentacyjne Zespoły przyrodniczokrajobrazowe Pomniki przyrody ,0 0,003 0, ,0 0,300 0, Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów. Ok. 350 gat. zwierząt gat. roślin grzybów i porostów *Bez otuliny źródło: Rocznik statystyczny GUS: Ochrona Środowiska 2009 (dane za 2008) i RDOŚ Poznań 2010 **obszary juŝ zatwierdzone + obszary zgłoszone do Komisji Europejskiej 30 października 2009 r, czekające na zatwierdzenie ** łączna pow. nie jest sumą OSO+SOO+OZW z uwagi na pokrywanie się obszarów [ źródło:

9 Natura 2000 jest to nowa forma ochrony przyrody, obok istniejących parków narodowych, rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych, i innych form, wprowadzana w naszym kraju od czasu wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, czyli 2004 r. Sieć Natura 2000 nakłada się na dotychczasowe systemy ochrony przyrody funkcjonujące w Polsce i państwach europejskich, ale ich nie zastępuje, jej cele i funkcje są bowiem odmienne.

10 ZARZĄDZANIE OBSZARAMI NATURA 2000 czyli JAK DZIAŁA NATURA 2000?

11 NATURA podstawowe założenia Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 zwana w skrócie siecią Natura 2000 jest systemem ochrony zagroŝonych składników róŝnorodności biologicznej kontynentu europejskiego Obszar Natura 2000 to obszar ochrony, a nie obszar chroniony. Oznacza to, Ŝe ochronie podlega nie cały obszar, ale konkretne siedliska przyrodnicze i gatunki. Mówiąc o ochronie obszaru Natura 2000 lub o wpływie na obszar Natura 2000 myślimy nie o obszarze jako takim, ale o konkretnych gatunkach (wraz z ich siedliskami i z wszystkim, co jest im do Ŝycia potrzebne) i siedliskach przyrodniczych (jednak wraz z kształtującymi je czynnikami i procesami oraz ze związaną z nimi róŝnorodnością biologiczną). System wdraŝany jest od 1992 r. (Konwencja z Rio) w sposób spójny pod względem metodycznym i organizacyjnym na terytorium wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej

12 NATURA podstawowe założenia Docelowo ma obejmować: * co najmniej 20% pow. Unii Europejskiej. * ok. 20% pow. Polski Obszary NATURA 2000 w Europie Źródło:

13 NATURA podstawowe założenia Celem utworzenia sieci Natura 2000 jest zachowanie zarówno zagroŝonych wyginięciem siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt w skali Europy, jak teŝ typowych, wciąŝ jeszcze powszechnie występujących siedlisk przyrodniczych, charakterystycznych dla 9 regionów biogeograficznych (tj. alpejskiego, atlantyckiego, borealnego, kontynentalnego, panońskiego, makaronezyjskiego, śródziemnomorskiego, stepowego i czarnomorskiego). W Polsce występują 2 regiony: *kontynentalny (96 % powierzchni kraju) *alpejski (4 % powierzchni kraju) fot. Karol Zienkiewicz

14 NATURA podstawowe założenia Sieć Natura 2000 tworzą trzy typy obszarów: * obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO), * specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO), * obszary mające znaczenie dla Wspólnoty (czyli projektowane SOO zatwierdzone przez Komisję Europejską) NajwaŜniejsze narzędzia realizacji celów sieci Natura 2000 to: * Oceny oddziaływania na środowisko oraz * Plany ochrony siedlisk przyrodniczych i gatunków, dla których utworzono obszar Natura 2000.

15 NATURA 2000 w Polsce 16 kwietnia 2003 r. (Traktat Ateński) - Polska zobowiązała się do wyznaczenia na swoim terytorium sieci Natura kwietnia 2004 r. (Ustawa o ochronie przyrody) - akt prawny, do którego transponowano przepisy unijne stanowiące podstawę dla tworzenia i funkcjonowania sieci Natura 2000 maj 2004 r.- Minister Środowiska, w uzgodnieniu z Rządem RP przesłał Komisji Europejskiej oficjalną propozycję sieci Natura 2000 w Polsce: listę 184 proponowanych specjalnych obszarów ochrony siedlisk (ok. 3,7% pow. Polski) i 72 obszary specjalnej ochrony ptaków (7,8% pow. kraju.) propozycja ta została uznana przez organizacje pozarządowe w Polsce za niewystarczającą publikacja i przesłanie do Komisji Europejskiej tzw. Shadow List. Komisja Europejska uznała, Ŝe postulaty organizacji pozarządowych, są uzasadnione i powinny być uwzględnione przez Rząd. Do końca 2008 r. rząd Polski wyznaczył w drodze rozporządzenia 141 OSO ptaków oraz wysłał do Komisji Europejskiej 364 propozycje SOO siedlisk. W 2009 r. podjęte zostały prace nad kolejnym rozszerzeniem sieci specjalnych obszarów ochrony siedlisk. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska przygotował a Minister Środowiska po uzgodnieniu z Radą Ministrów przesłał do Komisji Europejskiej listę 466 nowych obszarów. W rezultacie siedliskowa część sieci wzrosła do 823 obszarów pokrywających ok. 11% powierzchni Polski. Dotychczas Komisja Europejska wydała decyzję zatwierdzającą listę 331 obszarów Natura 2000 regionu kontynentalnego i 33 obszarów Natura 2000 regionu alpejskiego

16 NATURA 2000 w Polsce Obszary NATURA 2000 w Polsce Źródło: www. edroga.pl Stan do czerwca 2008 roku (czerwone obszary siedliskowe, niebieskie obszary ptasie)

17 NATURA 2000 zasady wyznaczania Podstawą prawną tworzenia sieci Natura 2000 jest tzw. Dyrektywa Ptasia (dyrektywa Rady 79/409/EWG) i Dyrektywa Siedliskowa (92/43/EWG), które zostały transponowane do polskiego prawa, głównie do ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2004 r. Nr 92, poz. 880, tekst jednolity Dz.U nr 151 poz. 1220). Dla kaŝdego kraju określa się listę referencyjną siedlisk przyrodniczych i gatunków, dla których naleŝy utworzyć obszary Natura 2000 w podziale na regiony biogeograficzne (rozporządzenie Ministra Środowiska Dz.U nr 77 poz. 510). Podstawą wyznaczania obszarów Natura 2000 są jedynie kryteria naukowe. Obszar Natura 2000 moŝe obejmować część lub całość obszarów i obiektów objętych innymi formami ochrony przyrody.

18 NATURA 2000 zasady wyznaczania 1. Obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO lub Special Protection Areas SPA) są wyznaczane samodzielnie przez kaŝde państwo (w Polsce rozporządzeniem Ministra Środowiska w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi ). 2. W zakresie specjalnych obszarów ochrony siedlisk (SOO lub Special Areas of Conservation SAC), kaŝde państwo członkowskie musi opracować i przedstawić Komisji Europejskiej listę leŝących na jego terytorium obszarów najcenniejszych pod względem przyrodniczym, odpowiadających gatunkowo i siedliskowo wymogom zawartym w Dyrektywie Siedliskowej. Następuje proces ewaluacji i selekcji obszarów na poziomie europejskim. Komisja Europejska zatwierdza obszary jako obszary mające znaczenie dla Wspólnoty i od tej chwili juŝ obowiązują na nich wszystkie przepisy ochronne. Państwo członkowskie ma obowiązek w ciągu 6 lat wyznaczyć obszary krajowym aktem prawnym (w Polsce rozporządzeniem Ministra Środowiska w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi ).

19 DYREKTYWA RADY O OCHRONIE NATURALNYCH SIEDLISK ORAZ DZIKIEJ FAUNY I FLORY (92/43/EWG) z 21 maja 1992r. DYREKTYWA RADY O OCHRONIE DZIKO śyjących PTAKÓW (79/409/EWG) z 2 kwietnia 1979r. ZNANA JAKO DYREKTYWA SIEDLISKOWA ZNANA JAKO DYREKTYWA PTASIA Transpozycja przepisów do Ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004r. (tekst jednolity Dz.U nr 151 poz. 1220). OBSZARY MAJĄCE ZNACZENIE DLA WSPÓLNOTY. SPECJALNE OBSZARY OCHRONY SIEDLISK (SOO) OBSZARY SPECJALNEJ OCHRONY PTAKÓW (OSO) SIEĆ NATURA 2000 Struktura prawna sieci Natura 2000 w Polsce

20 NATURA zasady funkcjonowania Nadzór nad obszarem Natura 2000 sprawuje: Funkcjonowanie obszaru opiera się na trzech kluczowych obowiązkach: właściwy Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska (RDOŚ) na obszarze swojego działania, dyrektor urzędu morskiego - na obszarach morskich Dyrektor Parku Narodowego gdy obszar Natura 2000 obejmuje w całości lub w części obszar parku narodowego Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska (GDOS)- w zakresie koordynacji krajowej Dla kaŝdego obszaru Natura 2000, sporządza się na 10 lat Plan zadań ochronnych ( zarządz. RDOŚ) oraz na okres 20 lat Plan Ochrony (rozp. Ministra Środowiska). obowiązek oceny obowiązek zapobiegania wszelkim pogorszeniom obowiązek proaktywnej ochrony

21 NATURA zasady funkcjonowania Obowiązek oceny 1. KaŜdy plan lub przedsięwzięcie, które potencjalnie mogłoby wpływać na obszar Natura 2000, musi być - przed zezwoleniem na nie - ocenione pod kątem tego wpływu. 2. Nie moŝna zezwolić na realizację przedsięwzięcia, którego wpływ na obszar Natura 2000 byłby znacząco negatywny. 3. Obowiązuje zasada ostroŝności - wszystkie racjonalne wątpliwości muszą być interpretowane na korzyść ochrony obszaru, a przeciwko przedsięwzięciu; 4. Wyjątkowo, mimo znaczącego negatywnego wpływu przedsięwzięcia na obszar, moŝna na nie zezwolić jeśli jego realizacja wynika z koniecznych przyczyn nadrzędnego interesu publicznego, nie ma moŝliwości zastosowania rozwiązań alternatywnych oraz zostanie zagwarantowana kompensacja przyrodnicza.

22 NATURA zasady funkcjonowania Obowiązek zapobiegania wszelkim pogorszeniom 1. Organ sprawujący nadzór nad obszarem Natura 2000 obowiązany jest zapobiec wszelkim pogorszeniom stanu siedlisk i znaczącemu niepokojeniu gatunków, będących w danym obszarze przedmiotami ochrony. 2. Dotyczy to takŝe zapobieganiu pogorszeniom spowodowanym przez czynniki naturalne, albo pogorszeniom w wyniku legalnej, nie wymagającej szczególnych zezwoleń działalności człowieka. Obowiązek proaktywnej ochrony NaleŜy wprowadzić specjalne środki ochronne (np. regulacje prawne, systemy umów, działania ochrony czynnej, ustanawianie i wdraŝanie odpowiednich planów), gwarantujące docelowo zachowanie przedmiotów ochrony we właściwym stanie ochrony.

23 NATURA zasady funkcjonowania Działania ochronne winny uwzględniać wymogi gospodarcze, społeczne i kulturowe oraz cechy regionalne i lokalne danego obszaru Natura Między innymi z tego względu ustanowienie planu ochrony jak i procedury oceny oddziaływania na środowisko poprzedza się przeprowadzeniem postępowania z udziałem społeczeństwa na zasadach określonych w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U.2008 r. Nr 199, poz ze zm.)

24 NATURA zasady funkcjonowania Dyrektywa Siedliskowa czy Ptasia nie określają sposobów ochrony poszczególnych siedlisk i gatunków, ale nakazują zachowanie tzw. właściwego stanu ich ochrony. W odniesieniu do gatunków właściwy stan ochrony oznacza, Ŝe : zasięg (rozmieszczenie) gatunku nie kurczy się i jest wystarczający do trwałego zachowania gatunku, populacja gatunku nie zmniejsza się i jest wystarczająca do trwałego zachowania gatunku, a jej parametry (np. struktura wiekowa, rozrodczość, śmiertelność) nie są zaburzone, siedlisko gatunku jest odpowiedniej wielkości i jakości (z punktu widzenia konkretnego gatunku), nie ma zagroŝeń wobec utrzymywania się powyŝszych warunków w przyszłości. Właściwy stan ochrony siedliska przyrodniczego to stan, w którym: zasięg (rozmieszczenie) siedliska przyrodniczego nie kurczy się i jest wystarczający do trwałego zachowania siedliska, powierzchnia (areał) siedliska przyrodniczego nie zmniejsza się i jest wystarczający do trwałego zachowania siedliska; siedlisko nie jest sztucznie pofragmentowane, struktura siedliska jest niezniekształcona i niezaburzona, w tym gatunki typowe dla siedliska są obecne i we właściwym stanie ochrony, procesy kształtujące siedlisko, a takŝe funkcje siedliska w krajobrazie są Ŝywe i niezaburzone, nie ma zagroŝeń wobec utrzymywania się powyŝszych warunków w przyszłości.

25 NATURA 2000 a działalność inwestycyjna W odróŝnieniu od ochrony w formie parku narodowego czy rezerwatu ochrona w formie sieci Natura 2000 nie wyklucza gospodarczego korzystania ze środowiska i moŝe stać się dla gminy i jej mieszkańców źródłem dodatkowych dochodów, np. z agroturystyki. Podkreśla się często, Ŝe ochrona przyrody w ramach sieci Natura 2000 nie musi być sprzeczna z rozwojem. Jednak inwestycje o potencjalnym szkodliwym wpływie na obszary Natura 2000 podlegają obowiązkowej ocenie ich wpływu na siedliska przyrodnicze i gatunki, dla ochrony których utworzono obszar. Regulacje Natury 2000 nie muszą blokować np. rozwoju infrastruktury, jednak wymuszają wybór rozwiązań w maksymalny sposób omijających i oszczędzających miejsca waŝne dla chronionych gatunków i siedlisk przyrodniczych.

26 Schemat decyzyjny Planowanego przedsięwzięcia (PP) na obszarze Natury 2000 Opracowanie: Marta Wronka źródło:

27 NATURA 2000 a działalność inwestycyjna Obszar Natura 2000 oznacza równieŝ: Wyłączny dostęp do instrumentu finansowego LIFE+ Natura na działania ochrony przyrody; Znaczne preferencje w dostępie do środków Priorytetu V PO IiŚ na ochronę przyrody; Dodatkowe punkty w kwalifikacji wniosków do PO IiŚ na monitoring środowiska, racjonalizację gospodarki odpadami, BAT i ochronę powietrza w przedsiębiorstwach MoŜliwość uzyskania dotacji na sieć kanalizacyjną nawet gdy wskaźnik koncentracji < 120 osób/km sieci PodwyŜszone o 5-15% płatności rolnośrodowiskowe za pakiety ochrony cennych siedlisk przyrodniczych i siedlisk ptaków; Dodatkowy argument przy pozyskiwaniu wszelkich innych środków na ochronę środowiska, MoŜliwość skutecznej obrony przed niszczącymi środowisko inwestycjami, MoŜliwość skutecznej ochrony przyrody i pośrednio krajobrazu podstawowej bazy do rozwoju przyrodniczej turystyki MoŜliwość wykorzystania jako ekoetykietki przy promocji produktów lokalnych.

28 NATURA 2000 strony internetowe Podstawy prawne. Informacje o sieci NATURA 2000 w Polsce. Wyszukiwarka obszarów NATURA 2000 w Polsce Dokumentacja obszarów standardowe formularze danych. Mapa obszarów NATURA Poradniki utrzymania i ochrony siedlisk oraz gatunków.

29 NATURA 2000 strony internetowe Doskonała mapa obszarów NATURA 2000 w całej Europie. Wyszukiwarka obszarów. Możliwość wyboru różnych warstw tematycznych.

30 NATURA 2000 strony internetowe Informacja o sieci NATURA 2000 w Wielkopolsce. Opis wszystkich obszarów w Wielkopolsce.

31 NATURA 2000 strony internetowe Podstawy prawne. Informacje o sieci NATURA 2000 w Polsce. Zgłaszanie naruszeń na obszarach NATURA Poradniki gospodarowania na obszarach NATURA 2000 oraz ochrony siedlisk i gatunków.

32 NATURA 2000 strony internetowe Informacje o sieci NATURA 2000 w Polsce. Pakiety edukacyjne dla nauczycieli

33 NATURA 2000 strony internetowe Informacje o sieci NATURA 2000 w Polsce. Pakiety edukacyjne dla nauczycieli

34 NATURA 2000 Podstawowe założenia Program utworzenia w krajach Unii Europejskiej wspólnego systemu (sieci) obszarów objętych ochroną przyrody. Podstawą dla tego programu są dwie unijne dyrektywy: Dyrektywa Ptasia i Dyrektywa Siedliskowa (Habitatowa). Celem programu jest zachowanie określonych typówsiedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uwaŝa się za cenne i zagroŝone w skali całej Europy. Optymalizacja kosztów i spotęgowanie korzystnych dla środowiska efektów. Jednolite prawo ułatwienie współdziałania wielu instytucji zajmujących się ochroną przyrody Kraje członkowskie są zobowiązane do zachowania na obszarach wchodzących w skład sieci Natura 2000 walorów chronionych w stanie nie pogorszonym (nie wykluczając ich gospodarczego wykorzystania).

35 Dziękujemy za uwagę. Warsztaty realizowane w ramach projektu pt.: Kampania promocyjno-informacyjna: Moja Natura 2000, propagująca ochronę przyrody na terenie Województwa Wielkopolskiego realizowanego przez Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata FUNDUSZE EUROPEJSKIE - DLA ROZWOJU INNOWACYJNEJ WIELKOPOLSKI