Działania przyrodnicze w ramach programu rolnośrodowiskowego. Anna Klisowska Dorota Urbanowska Serock, grudnia 2009 r.

Transkrypt

1 Działania przyrodnicze w ramach programu rolnośrodowiskowego Anna Klisowska Dorota Urbanowska Serock, grudnia 2009 r.

2 Ochrona środowiska i zachowanie walorów przyrodniczych obszarów wiejskich.

3 KRAJOWY PROGRAM ROLNOŚRODOWISKOWY RODOWISKOWY Pakiety: 1. Rolnictwo zrównowaŝone strefy priorytetowe 2. Rolnictwo ekologiczne cały kraj 3. Utrzymanie łąk ekstensywnych strefy priorytetowe 4. Utrzymanie pastwisk ekstensywnych strefy priorytetowe 5. Ochrona gleb i wód cały kraj 6. Strefy buforowe cały kraj 7. Zachowanie lokalnych ras zwierząt gospodarskich cały kraj

4 Pakiety przyrodnicze Stosowane na trwałych uŝytkach zielonych i uŝytkach przyrodniczych; O wysokich walorach przyrodniczych i krajobrazowych; Kluczowe znaczenie dla europejskiej sieci Natura 2000, tworzonej w Polsce; 20% wyŝsza płatność rolnośrodowiskowa

5 PROGRAM ROLNOŚRODOWISKOWY RODOWISKOWY Pakiet 1. Rolnictwo zrównowaŝone (d) Pakiet 2. Rolnictwo ekologiczne (d) Pakiet 3. Ekstensywne trwałe uŝytki zielone (d) Pakiet 4. Ochrona zagroŝonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych poza obszarami Natura 2000 Pakiet 5. Ochrona zagroŝonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000 Pakiet 6. Zachowanie zagroŝonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie Pakiet 7. Zachowanie zagroŝonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie Pakiet 8. Ochrona gleb i wód (d) Pakiet 9. Strefy buforowe (d) - degresywność

6 Program rolnośrodowiskowy pakiety rolnośrodowiskowe Płatności na obszarach Natura 2000 realizowane w ramach programu rolnośrodowiskowego pakiet 5: Ochrona zagroŝonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000 Spójne z programem rolnośrodowiskowym do momentu powstania planów zarządzania (podwyŝszona płatność do 100% kalkulacji) potem oddzielne działanie

7 PODSTAWY PRAWNE PROGRAMU ROLNOŚRODOWISKOWEGO Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Program rolnośrodowiskowy objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (Dz. U. Nr 33, poz. 262) Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 28 września 2009 r. zmieniające rozporządzenie MRiRW z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Program rolnośrodowiskowy objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (Dz. U. Nr 161, poz. 1286). Planowana nowelizacja rozporządzenia rolnośrodowiskowego. Rozporządzenie w sprawie zakresu, warunków, sposobu i trybu prowadzenia szkoleń dla podmiotów, których dotyczą działania objęte programem oraz doradzania odnośnie do sporządzania dokumentacji niezbędnej do uzyskania pomocy planowana nowelizacja

8 Wnioski / dokumentacja przyrodnicza Pierwszy nabór wniosków r-ś w 2008 r. Pierwsze dokumentacje przyrodnicze (2008) do wniosków w 2009 r r. drugi rok przygotowywania dokumentacji przyrodniczych; 2010 r. drugi rok składania wniosków z dokumentacją przyrodniczą.

9 7. Płatność rolnośrodowiskowa w ramach pakietu wymienionego w 4 ust. 1: pkt 3) pkt 4 i 5 jest przyznawana, jeŝeli rolnik posiada dokumentację przyrodniczą stanowiącą szczegółową charakterystykę danego siedliska przyrodniczego lub siedliska lęgowego ptaków, sporządzoną na formularzu udostępnionym przez Agencję przez podmiot, o którym mowa w 2 ust. 2, w roku poprzedzającym rok rozpoczęcia realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego w ramach określonych wariantów tych pakietów. -9-

10 Dokumentacja przyrodnicza i ekspert przyrodniczy Nowy sposób podejścia do realizacji działań przyrodniczych; Ekspert przyrodniczy obok doradcy rolnośrodowiskowego, doradza w zakresie działań przyrodniczych; Nowa koncepcja potrzeba zmian, uczenie się, docelowa koncepcja realizacji działań przyrodniczych (monitoring)

11 Wybór eksperta przyrodniczego stan obecny Pisemna rekomendacja; Szkolenie Program rolnośrodowiskowy ; Zaświadczenie wydane przez wojewodę; Lista ekspertów dyrektor CDR Brwinów (541 ekspertów w kraju)

12 Dokumentacja przyrodnicza metodyka 2008 r. Pierwsza dokumentacja przyrodnicza Obejmowała niepełne badania w terenie dla RSO (dwie kontrole) Przysyłanie dokumentacji przyrodniczej do 31 XII do MRiRW i do wojewody Dokumentacja przyrodnicza a plan działalności rolnośrodowiskowej - oddzielnie

13 Weryfikacja dokumentacji przyrodniczych z 2008 roku Prace eksperckie wykonane na rzecz MRiRW; Większość dokumentacji przyrodniczych wykonana poprawnie, ale część wymaga poprawy: Dokumentacja przyrodnicza i metodyka jako podstawa kwalifikacji siedliska do programu rolnośrodowiskowego; Opinia RDOŚ kolejny krok w weryfikacji dokumentacji.

14 Dokumentacja przyrodnicza metodyka 2009 r. Załącznik do planu działalności rolnośrodowiskowej Poprawiona według uwag zgłaszanych przez ekspertów; Dodatkowe poprawki wprowadzone we wrześniu, tj.: Przysyłanie dokumentacji do 1 marca 2010 r. do MRiRW po pozytywnej opinii z RDOŚ, Uszczegółowienie dotyczące działek RSS i RSO.

15 Opinia - RDOŚ Bardzo istotna jako element weryfikacji poprawności wykonania dokumentacji przyrodniczych; Dla wniosków rolnośrodowiskowych składanych w 2010 roku: Do wniosku o przyznanie pierwszej płatności rolnośrodowiskowej lub kolejnych płatności rolnośrodowiskowych w przypadku dodania nowych pakietów w trakcie realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego lub zwiększenia powierzchni uŝytków rolnych, na których jest realizowane zobowiązanie rolnośrodowiskowe dołącza się: pkt 3) opinię regionalnego dyrektora ochrony środowiska o zgodnej ze stanem faktycznym kwalifikacji siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk lęgowych ptaków.

16 Wybór eksperta przyrodniczego według nowego rozporządzenia szkoleniowego Pisemna rekomendacja - tak jak dotychczas; Szkolenie Program rolnośrodowiskowy tak jak dotychczas; Zaświadczenie wydane przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska potwierdzające spełnianie określonych wymagań tak jak dotychczas; Lista ekspertów dyrektor CDR Brwinów - tak jak dotychczas; Egzamin pisemny przed Dyrektorem CDR Brwinów nowe do końca lutego 2010 roku; Ekspert przyrodniczy moŝe być skreślony z listy ekspertów jeśli rolnik z jego winy poniósł szkodę, ekspert nie uczestniczył w kształceniu uzupełniającym oraz na wniosek RDOŚ (niepoprawna dokumentacja przyrodnicza);

17 Pakiety przyrodnicze w w programie rolnośrodowiskowym Pakiet 4 i pakiet 5 szczegółowe wymogi; Dokumentacja przyrodnicza potwierdzenie potrzeby realizacji działań przyrodniczych wraz ze wsparciem finansowym; Ochrona przyrody, ale zasady programu rolnośrodowiskowego Niezbędna znajomość programu rolnośrodowiskowego przez eksperta

18 Program rolnośrodowiskowy warunki udzielania pomocy Dowolna ilość pakietów rolnośrodowiskowych, ale określone zasady łączenia tych pakietów W danym gospodarstwie rolnym nie moŝna realizować jednocześnie pakietu Rolnictwo ekologiczne i pakietu Rolnictwo zrównowaŝone. Beneficjent pakietu Rolnictwo ekologiczne nie moŝe łączyć tego pakietu z pakietem Ochrona gleb i wód. Beneficjent pakietu 2. Rolnictwo ekologiczne nie moŝe łączyć tego pakietu w zakresie wariantów 2.3 i 2.4 na tej samej powierzchni z: - pakietem 4. Ochrona zagroŝonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych poza obszarami Natura 2000, - pakietem 5. Ochrona zagroŝonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura Pakiet 3. Ekstensywne trwałe uŝytki zielone, pakiet 4. Ochrona zagroŝonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych poza obszarami Natura 2000 oraz pakiet 5. Ochrona zagroŝonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000 nie mogą być realizowane na tej samej powierzchni.

19 Rozporządzenie rolnośrodowiskowe Zobowiązanie rolnośrodowiskowe nie podlega zmianie w trakcie jego realizacji, chyba Ŝe zmiana ta polega na: 1) jednorazowym zwiększeniu w drugim albo trzecim roku realizacji tego zobowiązania powierzchni uŝytków rolnych, na których to zobowiązanie jest realizowane, w zakresie Pakietu 4. lub 5.; 2) jednorazowym dodaniu w drugim albo trzecim roku realizacji tego zobowiązania poszczególnych wariantów Pakietu 4., 5. lub 7.; 3) zmniejszeniu albo zwiększeniu powierzchni uŝytków rolnych, na których to zobowiązanie jest realizowane, na gruntach będących w posiadaniu rolnika w dniu rozpoczęcia realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego, ze względu na: a) zmianę miejsca uprawy roślin w ramach: - wariantu pierwszego, drugiego lub trzeciego Pakietu 6, - Pakietu 2, b) przemienne stosowanie wsiewek poplonowych lub międzyplonów na róŝnych działkach rolnych w ramach Pakietu 8.;

20 Rozporządzenie rolnośrodowiskowe 4) zwiększeniu liczby zwierząt danej rasy objętych tym zobowiązaniem w ramach Pakietu 7.; 5) zmianie wariantów Pakietu 2. lub 8. na gruntach będących w posiadaniu rolnika w dniu rozpoczęcia realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego. W przypadku zmiany zobowiązania rolnośrodowiskowego zmianę wprowadza się w planie działalności rolnośrodowiskowej i zgłasza do ARiMR Nie ma moŝliwości wydłuŝania planu tzn. zmiana zobowiązania nie przedłuŝa go na kolejne pięć lat

21 19 ust. 1 pkt 2. Do wniosku o przyznanie pierwszej lub kolejnych płatności rolnośrodowiskowych - w przypadku dodania nowych pakietów w trakcie realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego lub zwiększenia powierzchni uŝytków rolnych, na których jest realizowane zobowiązanie rolnośrodowiskowe dołącza się: 2) zaświadczenie właściwego organu w zakresie ochrony przyrody o zgodności planu działalności rolnośrodowiskowej z planem ochrony dotyczącym rezerwatu przyrody, parku narodowego, parku krajobrazowego lub o zgodności planu działalności rolnośrodowiskowej z planem zadań ochronnych albo planem ochrony dotyczącymi obszaru Natura 2000, utworzonych na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880, z późn. zm.), a w przypadku braku planu ochrony lub planu zadań ochronnych oraz w przypadku obszaru, o którym mowa w art. 33 ust. 2 tej ustawy opinię właściwego organu w zakresie ochrony przyrody o zgodności planu działalności rolnośrodowiskowej z celami ochrony danego obszaru chronionego w przypadku realizacji na tych obszarach pakietu 3., 4. lub 5.

22 Projektowana zmiana rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Program rolnośrodowiskowy objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (Dz. U. Nr 33, poz. 262 z późn. zm.)

23 Zakaz łączenia na jednej powierzchni wariantów 2.3 i 2.4 z wariantami pakietów 4. i 5.; Powiązanie realizacji wariantów 2.3 i 2.4 z posiadaniem zwierząt w gospodarstwie: minimalna obsada krów, koni, owiec i kóz na poziomie 0,3 DJP/ha. 5a. JeŜeli w trakcie realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego grunty rolne, na których jest realizowane to zobowiązanie, zostaną objęte obszarem Natura 2000, realizowany na tych gruntach rolnych wariant Pakietu 4. zamienia się od następnego roku realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego na odpowiedni wariant Pakietu pkt 2 2) warianty Pakietu 3, 4., i 5. nie mogą być realizowane równocześnie na tych samych uŝytkach rolnych

24 19 ust. 2 do wniosku o przyznanie kolejnych płatności rolnośrodowiskowych dołącza się: 4) zaświadczenie właściwego organu w zakresie ochrony przyrody o zgodności planu działalności rolnośrodowiskowej z planem ochrony dotyczącym rezerwatu przyrody, parku narodowego lub o zgodności planu działalności rolnośrodowiskowej z planem zadań ochronnych albo planem ochrony dotyczącymi obszaru Natura 2000, utworzonych na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880, z późn. zm.), a w przypadku braku planu ochrony lub planu zadań ochronnych oraz w przypadku obszaru, o którym mowa w art. 33 ust. 2 tej ustawy - opinię właściwego organu w zakresie ochrony przyrody o zgodności planu działalności rolnośrodowiskowej z celami ochrony danego obszaru chronionego w przypadku realizacji na tych obszarach Pakietu 3., 4. lub 5., jeŝeli w trakcie realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego grunty rolne, na których jest realizowane to zobowiązanie, zostaną objęte tymi formami ochrony przyrody lub obszarem, o którym mowa w art. 33 ust. 2 tej ustawy;

25 Rolnik realizujący zobowiązanie rolnośrodowiskowe podjęte w 2008 r., w tym w zakresie Pakietu 3., moŝe z dniem 1 marca 2009 r. lub z dniem 1 marca 2010 r. zmienić to zobowiązanie przez zamianę realizowanego pakietu, w całości lub w części na Pakiet 4. lub 5., 2. Rolnik realizujący zobowiązanie rolnośrodowiskowe podjęte w 2008 r., a w zakresie Pakietu 3. w roku 2009, moŝe z dniem 1 marca 2010 r. zmienić to zobowiązanie przez zamianę realizowanego pakietu, w całości lub w części, na Pakiet 4. lub 5., 42. Rolnik realizujący zobowiązanie rolnośrodowiskowe podjęte w 2009 r., w tym w zakresie Pakietu 3., moŝe z dniem 1 marca 2010 r. lub z dniem 1 marca 2011 r. zmienić to zobowiązanie przez zamianę realizowanego pakietu, w całości lub w części, na Pakiet 4. lub 5., 42a. Rolnik realizujący zobowiązanie rolnośrodowiskowe podjęte w 2010 r., w tym w zakresie Pakietu 3. moŝe z dniem 1 marca 2011 r. zmienić to zobowiązanie przez zamianę realizowanego pakietu, w całości lub w części na Pakiet 4. lub 5. Od naboru w roku 2011 nie ma moŝliwości przechodzenia z Pakietu 3. na Pakiet 4. lub 5.

26 Audyt w zakresie realizacji programu rolnośrodowiskowego Konieczność połączenia zadań w zakresie ochrony przyrody oraz zasad realizacji programu rolnośrodowiskowego (zgodnie z prawodawstem unijnym); Weryfikowalność wymogów - trudna, np. wysokość i technika koszenia; Dlatego dokumentacja przyrodnicza muszą być zgodne z zasadami realizacji programu rolnośrodowiskowego.

27 PODSUMOWANIE Pakiety przyrodnicze w programie rolnośrodowiskowym: NOWE, TRUDNE, bo: ochrona przyrody musi zmieścić się w ramach zasad określających wsparcie i być dostosowana do moŝliwości rolnika, wymagają współpracy: DORADCY ROLNOŚRODOWISKOWEGO, EKSPERTA PRZYRODNICZEGO, ROLNIKA, SŁUśB OCHORNY PRZYRODY