Spis treści Spis ilustracji Podstawowe pojęcia Czym jest drapacz chmur? Zastosowanie drapaczy chmur... 6

Transkrypt

1 1

2 Spis treści Spis treści... 2 Spis ilustracji... 4 Podstawowe pojęcia... 5 Czym jest drapacz chmur?... 5 Zastosowanie drapaczy chmur... 6 Określenie drapacz chmur... 7 Historia drapaczy chmur... 8 Początki... 8 Flaxmill i rama stalowa... 9 Szkielet Chicagowski Wkład Wielkiej Brytanii Zatrzymanie postępu w Europie Rywalizacja o najwyższy budynek Nowy Jork, Hongkong, Tokio i Chicago Pomiar wysokości budynków Najwyższe drapacze chmur Burj Dubai Taipei Shanghai World Petronas Towers Chicago Sears Tower

3 Jin Mao Tower Two International Finance Center Lista najwyższych wieżowców świata Lista najwyższych wieżowców w Polsce Spis indeksów Łącza do rozdziałów Bibliografia... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 3

4 Spis ilustracji Rysunek 1Dubajskie drapacze chmur... 5 Rysunek 2 Wieżowce w Nowym Jorku... 6 Rysunek 3 Wysokie drapacze chmur... 7 Rysunek 4 Wieżowiec Singer w Nowym Jorku... 8 Rysunek 5 Stalowa rama Flaxmill... 9 Rysunek6 Home Insurance Building w Chicago Rysunek 7 Wieżowiec St.Pancras Chambers Rysunek 8 Wieżowiec PAST w Warszawie Rysunek9 Wieżowiec Empire State Building Rysunek 10 Wieżowce w Hongkongu Rysunek 11 Porównanie wysokości budynków Rysunek 12 Drapacze chmur nocą Rysunek 13 Burj Dubai Rysunek 14 Taipei Rysunek 15 Shanghai World Rysunek 16 Petronas Towers Rysunek 17 Chicago Sears Tower Rysunek 18 Jin Mao Tower Rysunek 19 Two International Finance Centre Rysunek 20 Porównanie wieżowców świata Rysunek 21 City Hall Rysunek Wall St Rysunek 23 Woolworth Building

5 Podstawowe pojęcia Podstawowe pojęcia Czym jest drapacz chmur? Wieżowiec (drapacz chmur) bardzo wysoki, wielokondygnacyjny budynek 1 zdolny (w przeciwieństwie do innych konstrukcji 2, takich jak wieże i maszty) tworzyć warunki do życia i zamieszkania. Wprawdzie nie istnieją żadne ogólne oficjalne regulacje, ale oprócz wysokości, również inne kryteria, takie jak kształt, wygląd, lokalizacja i obecność innych budynków, mogą wpłynąć na sklasyfikowanie budynku jako wieżowca. Rysunek 1Dubajskie drapacze chmur 1 Budynek wielopiętrowy 2 Sposób, w jaki połączone są elementy tworzące całość 5

6 Podstawowe pojęcia Zastosowanie drapaczy chmur W wieżowcach najczęściej znajdują się siedziby wielkich przedsiębiorstw (takich jak np. banki) lub korporacji, powierzchnie biurowe i użytkowe wynajmowane mniejszym firmom bądź instytucjom, obiekty usługowo-handlowe, mieszkalne, hotele, centra kongresowe, rozrywki i wiele innych. Budowa wieżowca pokazuje siłę przedsiębiorstwa i wpływa korzystnie na jego wizerunek. Często wieżowce służą jako punkty orientacyjne 3, niekiedy na wyższych piętrach znajdują się kawiarnie bądź restauracje oraz punkty widokowe 4. Oświetlone w nocy, są niejednokrotnie ozdobami miast. Rysunek 2 Wieżowce w Nowym Jorku 3 Łatwo rozpoznawalne obiekty środowiska architektonicznego 4 Miejsca lub punkty topograficznie wyniesione w terenie, z których układ wizualny obszaru widzenia dla obserwatora jest szeroki i daleki 6

7 Podstawowe pojęcia Określenie drapacz chmur Określenie drapacz chmur (pierwotnie był to termin żeglarski odnoszący się do wysokiego masztu 5 lub żagla na żaglowcu) przylgnęło do wysokich budynków pod koniec XIX wieku jako wyraz publicznego zachwytu nad potężnymi konstrukcjami wznoszonymi w tamtych czasach w Chicago i Nowym Jorku. Formalnie wieżowce określono później w oparciu o wynalazki w dziedzinie inżynierii budowlanej dokonane w latach 80. XIX wieku, które umożliwiły budowę wysokich wielopiętrowych budowli. Według technicznej definicji, drapacz chmur bazował na stalowym szkielecie, jako przeciwieństwie konstrukcji wznoszonych przy użyciu technologii murarskich, które wyczerpały swoje możliwości w 1891 r., wraz z powstaniem Monadnock Building 6. Ratusz filadelfijski, powstały w 1901 r., do dziś pozostaje najwyższym budynkiem wzniesionym przy użyciu tej technologii. Rama stalowa, stopniowo udoskonalana, zwiększała swoje możliwości wspierania konstrukcji budynków, po wzniesieniu przy jej użyciu kilku obiektów w Chicago i Nowym Jorku rozwinęła się na tyle, by samodzielnie utrzymywać budynek. Obecnie jednak wiele najwyższych wieżowców powstaje w mniejszej lub większej części z żelbetu. Rysunek 3 Wysokie drapacze chmur 5 Pionowe drzewce stałe, ustawione przeważnie w osi jednostki pływającej o napędzie żaglowym 6 Zbudowany w Chicago w latach protowieżowiec 7

8 Historia drapaczy chmur Historia drapaczy chmur Początki Wynalazkami kluczowymi dla powstania nowoczesnych wieżowców były stal, szkło, żelbet 7, wydajne pompy wodne oraz windy. Przed nadejściem XIX wieku budynki wyższe niż 6-piętrowe należały do rzadkości. Wielka liczba schodów była niepraktyczna dla mieszkańców, problemy sprawiała też konieczność uzyskania odpowiedniego ciśnienia, niezbędnego do wyniesienia wody na wysokość większą niż 15 m. Mimo problemów sanitarnych, wysokie budynki mieszkalne powstawały w niektórych miejscach nawet w XVI wieku. Wczesnymi konstrukcjami były romańskie i gotyckie wieże mieszkalne w Bolonii lub zabudowa 8 miasta Szibam w Jemenie. Rysunek 4 Wieżowiec Singer w Nowym Jorku 7 Kompozyt strukturalny składający się z betonu wzmocnionego zbrojeniem lub jednym elementem stalowym zwanym wkładką stalową 8 Sytuowanie i wykonywanie obiektów budowlanych w sposób zorganizowany 8

9 Historia drapaczy chmur Flaxmill i rama stalowa Najstarszą konstrukcją wykorzystującą nowoczesną stalową ramę jest Flaxmill w Shrewsbury 9. Wzniesiony w 1797 r., zwany jest dziadkiem wszystkich wieżowców. Przy jego budowie użyto ogniotrwałej kombinacji żeliwnych kolumn i belek umieszczonych w jego szkielecie 10. Udoskonalone formy tej konstrukcji pozwalały później wznosić nowoczesne wieżowce. Obecnie zabytek 11 ten jest opuszczony i wymaga sporych nakładów, aby mógł dalej istnieć. 31 marca 2005 r. ogłoszono, że English Heritage kupi Flaxmill, by mógł odzyskać dawną świetność. Rysunek 5 Stalowa rama Flaxmill 9 Miasto w Anglii, w regionie West Midlands. 10 System konstrukcji ścian lub budynków polegający na rozdzieleniu funkcji elementów nośnych (szkieletu) i wypełniających. 11 Każdy wytwór działalności człowieka, będący świadectwem minionej epoki, posiadający wartość historyczną, artystyczną lub naukową. 9

10 Historia drapaczy chmur Szkielet Chicagowski Pierwszym nowoczesnym wieżowcem był 10-piętrowy Home Insurance Building w Chicago, wybudowany w latach Chociaż jego wysokość nie jest obecnie uważana za szczególnie imponującą, architekt, Major William Le Baron Jenney 12, opracował pierwszą ramę nośną 13. W budynku tym stalowa konstrukcja brała na siebie część ciężaru ścian, wcześniej musiały one same utrzymywać budynek. Wynalazek ten doprowadził do powstania sposobu wznoszenia znanego jako szkielet chicagowski. Od tej pory niebo stało przed budowniczymi otworem. Rysunek6 Home Insurance Building w Chicago 12 Amerykański architekt oraz inżynier specjalizujący się w inżynierii wojskowej. 13 Jeden z najważniejszych elementów konstrukcyjnych budynku 10

11 Historia drapaczy chmur Wkład Wielkiej Brytanii Dla niektórych zaskakującym może wydać się fakt, że Wielka Brytania również ma swój udział w początkowym okresie rozwoju wieżowców. Pierwszym obiektem 14 na świecie, który można by uznać za wieżowiec, był ówcześnie największy hotel 15 świata, Grand Midland Hotel, znany obecnie jako St. Pancras Chambers (Londyn), o wysokości 82 m, wzniesiony w 1873 r. Dwunastopiętrowy Shell Mex House, zbudowany w Londynie rok po ukończeniu Home InsuranceBuilding, pobił nowojorską konstrukcję zarówno pod względem wysokości, jaki ilości pięter. Rysunek 7 Wieżowiec St.Pancras Chambers 14 Wyodrębniony element rzeczywistości, mający znaczenie w rozpatrywanym modelu. 15 Obiekt wchodzący w skład infrastruktury turystycznej, w którym świadczone są odpłatnie usługi noclegowe. 11

12 Historia drapaczy chmur Zatrzymanie postępu w Europie Większość wczesnych wieżowców powstała pod koniec XIX wieku w już wcześniej gęsto zabudowanych rejonach Chicago, Londynu i Nowego Jorku. Londyńscy budowniczowie zostali jednak szybko ograniczeni niechęcią królowej Wiktorii 16 do podobnych przedsięwzięć, tendencja ta utrzymała się, z małymi wyjątkami, do lat 50. XX wieku. Troska o estetykę i bezpieczeństwo pożarowe ograniczyła budowanie wieżowców w pierwszej połowie XX wieku również w kontynentalnej Europie. Także Polska ma swój wkład w rozwój wieżowców. W 1908 roku wybudowano w Warszawie mierzący 58 metrów budynek PAST (na początku należący do szwedzkiej firmy Cedergren 17 ). W momencie powstania był on najwyższym budynkiem Imperium Rosyjskiego oraz najwyższym budynkiem mieszkalnym w Europie. Rysunek 8 Wieżowiec PAST w Warszawie 16 Królowa Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii. 17 Spółka, która otrzymała koncesję na budowę sieci telefonicznej w Warszawie. 12

13 Historia drapaczy chmur Rywalizacja o najwyższy budynek Po wczesnym okresie rywalizacji z Chicago o wyższy budynek, Nowy Jork objął prowadzenie wraz z ukończeniem American Surety Building. Projektanci z Chicago, ograniczeni prawem pozwalającym wznosić obiekty co najwyżej 40-piętrowe, musieli ustąpić, na długo pozostawiając Nowemu Jorkowi zaszczyt posiadania najwyższego budynku na świecie. Nowojorscy przedsiębiorcy 18 rozpoczęli około 1920 r. wewnętrzną rywalizację, wznosili coraz wyższe wieżowce, chcąc mieć dla siebie tytuł najwyższego budynku świata, kulminacja 19 wyścigu nastąpiła na początku lat 30., kiedy to w odstępie nieco ponad roku ukończono 40 Wall Street, Chrysler Building oraz Empire State Building, kolejno odbierające sobie tytuł. Empire State Building pozostał najwyższym budynkiem świata przez 40 lat, stając się najbardziej znanym wieżowcem na Ziemi. Rysunek9 Wieżowiec Empire State Building 18 Podmioty prawa, które prowadzą we własnym imieniu działalność gospodarczą 19 Największe nasilenie jakiegoś procesu 13

14 Historia drapaczy chmur Nowy Jork, Hongkong, Tokio i Chicago Obecnie, mimo zniszczenia World Trade Center i stosunkowo powolnego tempa powstawania nowych budynków, żadne miasto na świecie nie posiada większej liczby ukończonych pojedynczych wolnostojących 20 wieżowców o wysokości przekraczającej 152 m (500 stóp) niż Nowy Jork jest ich tam 185. Hongkong ma ich najwięcej 188, jeśliby uznać wieże wznoszące się ze wspólnej podstawy i te, które rozdzielają się na różne budynki dopiero po kilku piętrach jako oddzielne (Emporis 21 liczy właśnie w ten sposób). Gdyby kompleksy 22 wieżowców Hongkongu liczyć jako pojedyncze, w mieście znajdowałoby się ich 116. Liczba ta jednak ustawicznie się zwiększa, wiele znajduje się w fazie budowy w związku z przedłużającym się boomem budowlanym w tym mieście. Rysunek 10 Wieżowce w Hongkongu 20 Niepołączony żadną ze ścian z innymi budynkami 21 Najbardziej prestiżowa nagroda architektoniczna przyznawana dla trzech najbardziej unikatowych, funkcjonalnych oraz estetycznych wieżowców w danym roku kalendarzowym. 22 Zbiór określonych przedmiotów lub zjawisk wzajemnie się uzupełniających 14

15 Pomiar wysokości budynków Pomiar wysokości budynków Do roku 1996 wysokość budynków była mierzona do strukturalnego wierzchołka, czyli do najwyżej położonej integralnej części wieżowca. Do tej wysokości wliczały się iglice, natomiast nie uwzględniano masztów i anten, które można łatwo zdemontować lub podwyższyć. W związku z budową Petronas Towers i sporem o miano najwyższego budynku z Sears Tower, Council on Tall Buildings and Urban Habitat stworzyła kryteria pomiarów wysokości budynków: Najwyższe budynki świata Wysokość do strukturalnego 24 wierzchołka: ta kategoria była jedyną, która istniała do 1996 roku. Uznawana jest za główne kryterium oceny wysokości drapaczy chmur. Wysokość wieżowca mierzona jest do iglicy lub dachu (w przypadku braku iglicy), gdyż wysokość iglicy 25 rzadziej jest zmieniana niż wysokość masztów, anten czy flag na szczytach budynków, które nie są brane pod uwagę w tym zestawieniu. 2. Wysokość do dachu. 3. Wysokość do najwyższego punktu (wysokość całkowita): do wysokości budynku wliczane są anteny, maszty i inne konstrukcje umieszczane na szczycie wieżowca. 4. Wysokość do najwyżej położonego piętra, które służy nie tylko obsłudze technicznej. 23 Budynki powyżej 400m 24 Architektonicznego 25 Zwieńczenie wieży lub hełmu w formie wysmukłego ostrosłupa 15

16 Pomiar wysokości budynków Rysunek 11 Porównanie wysokości budynków Rysunek 12 Drapacze chmur nocą 16

17 Najwyższe drapacze chmur Najwyższe drapacze chmur Burj Dubai Mimo że jeszcze nie został ukończony, od 24 lipca 2007 r. jest najwyższym drapaczem chmur 26 na świecie. Jego prawdziwa wysokość ciągle nie została ujawniona. Wieża (Burj) będzie otoczona wodami sztucznego jeziora 27. Poszczególne piętra zajmą m.in. luksusowe apartamenty i baseny, hotel, biura oraz biblioteka. Na 124. piętrze zaplanowano platformę widokową. Lokalizacja: Dubaj, Zjednoczone Emiraty Arabskie Wysokość: 818 m Liczba pięter: 162 Rok ukończenia: 2009 Rysunek 13 Burj Dubai 26 Wieżowiec 27 Zbiornik retencyjny 17

18 Najwyższe drapacze chmur Taipei 101 Drapacz chmur z najszybszymi na świecie windami (wjeżdżają z prędkością ponad 60 km/godz., na dodatek są piętrowe!). Platformy obserwacyjne znajdują się na piętrze 89. (wewnątrz budynku) i 91. (na zewnątrz). Bilet wstępu kosztuje 13 USD 28. W podstawie mieści się wielkie centrum handlowe. Projekt był inspirowany tradycyjną chińską architekturą (dach przypomina pagodę), bazował na szczęśliwej w chińskiej tradycji liczbie 8. Plan budynku został zatwierdzony przez mistrza feng shui 29. Lokalizacja: Tajpej, Tajwan Wysokość: 509 m Liczba pięter: 101 Rok ukończenia: 2004 Rysunek 14 Taipei Około 48 złotego polskiego 29 Starożytna praktyka planowania przestrzeni w celu osiągnięcia zgodności ze środowiskiem naturalnym 18

19 Najwyższe drapacze chmur Shanghai World Financial Center Najwyższy budynek w Chinach, często zwany Mori Buil-ding 30, jest przez niektórych porównywany do gigantycznego otwieracza do butelek. Według początkowych planów miał liczyć 94 piętra i 460 m, zaś otwór na samej górze zaprojektowano okrągły. Jednak w 2005 r. zarówno architekt, jak i deweloper uznali, że łatwiej i taniej będzie wybudować prostokąt. Sam otwór ma zmniejszać napór wiatru działającego na budynek. Zewnętrzna platforma widokowa ze szklaną podłogą znajduje się na wysokości 472 m (setne piętro) i jest najwyższa na świecie. Poniżej zaprojektowano jeszcze dwa poziomy obserwacyjne: Sky Walk oraz Sky Arena. Bilet wstępu na wszystkie poziomy kosztuje 22 USD 31. Lokalizacja: Szanghaj, Chiny Wysokość: 492 m Liczba pięter: 101 Rok ukończenia: 2008 Rysunek 15 Shanghai World 30 Od nazwy firmy budowlanej 31 Około 82 złotego polskiego 19

20 Najwyższe drapacze chmur Petronas Towers Most widokowy 32 długości prawie 60 m spina najsłynniejsze wieże Malezji na wysokości 41. i 42. piętra. Turystów wwozi 58 szybkich piętrowych wind 33. Na kładce można jednak przebywać tylko ok min. Budynek jest biurowcem, ale mieści też m.in. centrum handlowe, kino i salę koncertową. Lokalizacja: Kuala Lumpur, Malezja Wysokość: 452 m Liczba pięter: 88 Rok ukończenia: 1998 Rysunek 16 Petronas Towers 32 The Skybridge 33 Wstęp bezpłatny 20

21 Najwyższe drapacze chmur Chicago Sears Tower Przez ponad 20 lat był najwyższym budynkiem na świecie, zdetronizowały 34 go Petronas Towers. Platforma na 103. piętrze przyciąga co roku 1,5 mln turystów (wstęp 13 USD 35 ). Nie wszyscy wjeżdżają windą po elewacji dwukrotnie weszli wspinacze: Dan Goodwin i Alain Robert. Ponoć lekkie kołysanie się budynku powoduje u niektórych pracujących na górze chorobę lokomocyjną. Lokalizacja: Chicago, USA Wysokość: 442 m Liczba pięter: 108 Rok ukończenia: 1974 Rysunek 17 Chicago Sears Tower 34 Pozbawić kogoś lub coś dotychczasowego dużego znaczenia 35 Około 48 złotego polskiego 21

22 Najwyższe drapacze chmur Jin Mao Tower Budynek zaprojektowano tak, by przetrwał tajfuny i trzęsienia ziemi o sile do 6 stopni w skali Richtera. Ostatnie 38 kondygnacji zajmuje pięciogwiazdkowy hotel, na samej górze znajduje się obserwatorium (wstęp ok. 6 USD 36 ). Hotelowe atrium (na zdjęciu) zaczyna się na 53. piętrze, a kończy na 87., ma 152 m. To jedno z najwyższych atriów 37 na świecie. Lokalizacja: Szanghaj, Chiny Wysokość: 421 m Liczba pięter: 88 Rok ukończenia: 1999 Rysunek 18 Jin Mao Tower 36 Około 22 złotego polskiego 37 Dach wsparty był na kolumnach, a wnętrze ozdobione zielenią, posągami, mozaikami 22

23 Najwyższe drapacze chmur Two International Finance Center Zwany 2IFC, mieści głównie biura firm zajmujących się finansami. Nie ma co się dziwić liczba jego pięter jest uważana za szczęśliwą 38. Już niedługo ten najwyższy budynek Hongkongu spadnie w rankingu na drugie miejsce w pobliżu wyrasta bowiem International Commerce Centre 39. Ma mieć 484 m i zgodnie z planem powinien być ukończony w 2010 r. Lokalizacja: Hongkong Wysokość: 415 m Liczba pięter: 88 Rok ukończenia:2003 Rysunek 19 Two International Finance Centre 38 Liczba Wieżowiec w regionie Koulun 23

24 Najwyższe drapacze chmur Rysunek 20 Porównanie wieżowców świata Rysunek 21 City Hall 24

25 Najwyższe drapacze chmur Rysunek Wall St. Rysunek 23 Woolworth Building 25

26 Lista najwyższych wieżowców świata Lista najwyższych wieżowców świata Nazwa Lokalizacja- Lokalizacja- Wysokość Liczba miasto kraj kondygnacji 40 Wall Street Nowy Jork USA 282,5 m 70 Burdż Chalifa Dubaj ZEA 828 m 206 Chrysler Building Nowy Jork USA 318,9 m 77 City Hall (Filadelfia) Filadelfia USA 167,0 m 10 EmpireStateBuilding Nowy Jork USA 443,2 m 102 Metropolitan Life Insurance Company Tower Nowy Jork USA 213,0 m 50 PetronasTowers Kuala Lumpur Malezja 452,0 m 88 Sears Tower Chicago USA 527,3 m 110 Singer Building Nowy Jork USA 187,0 m 47 Taipei 101 Tajpej Tajwan 509,0 m 101 WoolworthBuilding Nowy Jork USA 241,0 m 57 World Trade Center Nowy Jork USA 526,3 m

27 Lista najwyższych wieżowców w Polsce Lista najwyższych wieżowców w Polsce Nazwa Miasto Całkowita wysokość(m) Wysokość do dachu(m) Liczba kondygnacji 40 Pałac Kultury i Nauki Warszawa WarsawSpire Warszawa Sky Tower Wrocław Warsaw Trade Tower Warszawa Q22 Warszawa Złota 44 Warszawa Rondo 1 Warszawa Hotel Marriott Warszawa Warsaw Financial Center Warszawa Inter Continental Warsaw Warszawa Cosmopolitan Warszawa Oxford Tower Warszawa część budynku zawarta między bezpośrednio nad sobą położonymi stropami 27

28 Spis indeksów 1 13 USD 17, USD USD 21 A atriów 21 B budynek 4 C Cedergren 11 D drapaczem chmur 16 E Emporis 13 F feng shui 17 H hotel 10 I iglicy 14 International Commerce Centre 22 K kompleksy 13 konstrukcji 4 królowej Wiktorii 11 kulminacja 12 M Major William Le Baron Jenney 9 masztu 6 Monadnock Building 6 Mori Buil-ding 18 Most widokowy 19 N Najwyższe budynki świata 14 O obiektem 10 orientacyjne 5 P piętrowych wind 19 przedsiębiorcy 12 punkty widokowe 5 R ramę nośną 9 S Shrewsbury 8 strukturalnego 14 szczęśliwą 22 szkielecie 8 sztucznego jeziora 16 W wielokondygnacyjny budynek 4 wolnostojących 13 Z zabudowa 7 zabytek 8 zdetronizowały 20 Ż żelbet 7 28

29 Łącza do rozdziałów łącza do rozdziału 1 łącza do rozdziału 2 łącza do rozdziału 3 łącza do rozdziału 4 łącza do rozdziału 5 łącza do rozdziału 6 29

30 Bibliografia wiec 5%BCszych_budynk%C3%B3w_w_Polsce geographic.pl/traveler/kierunki/8- najwyzszych-drapaczy-chmur 30