Termomodernizacja obiektów publicznych czy to się opłaca?

Transkrypt

1 Termomodernizacja obiektów publicznych czy to się opłaca? Projekt CombinES: Nowy model finansowania i realizacji projektów poprawy efektywności energetycznej. Partnerstwo publiczno-prywatne Katowice r. Źródła: FEWE, IPPP, CombinES Szymon Liszka s.liszka@fewe.pl Jan Twardowski j.twardowski@fewe.pl

2 Punkt widzenia Termomodernizacja obiektów publicznych czy to się opłaca? kiedy i JAK warto? 2

3 Obiektywnie czy subiektywnie OPŁACA się.. tzn. bardziej niż...? zawsze porównanie skojarzenie z pojęciem zysku, finanse i pieniądz, mierzalnie czy niewymiernie: zdrowie, poczucie komfortu, 3

4 W gminie istnieją możliwości zmniejszenia zużycia energii 4

5 legenda Lp. Nazwa przedsięwzięcia Grupa użytkowników energii Termomodernizacja przegród zewnętrznych (okna, ściany ) Termomodernizacja przegród zewnętrznych (okna, ściany ) Termomodernizacja przegród zewnętrznych (okna, ściany ) Termomodernizacja przegród zewnętrznych (okna, ściany ) Budynki mieszkalne jednorodzinne istniejące Budynki mieszkalne jednorodzinne nowe Budynki mieszkalne wielorodzinne istniejące Budynki mieszkalne wielorodzinne nowe 5 Montaż automatyki regulacyjnej Budynki mieszkalne jednorodzinne istniejące 6 Montaż automatyki regulacyjnej Budynki mieszkalne jednorodzinne nowe 7 Montaż automatyki regulacyjnej Budynki mieszkalne wielorodzinne istniejące 8 Montaż automatyki regulacyjnej Budynki mieszkalne wielorodzinne nowe 9 Modernizacja instalacji c.o. Budynki mieszkalne jednorodzinne istniejące 10 Modernizacja instalacji c.o. Budynki mieszkalne jednorodzinne nowe 11 Modernizacja instalacji c.o. Budynki mieszkalne wielorodzinne istniejące 12 Modernizacja instalacji c.o. Budynki mieszkalne wielorodzinne nowe 13 Odzysk ciepła Budynki mieszkalne jednorodzinne istniejące 14 Odzysk ciepła Budynki mieszkalne jednorodzinne - nowe 15 Odzysk ciepła Budynki mieszkalne wielorodzinne - istniejące 16 Odzysk ciepła Budynki mieszkalne wielorodzinne - nowe 5

6 legenda Lp. Nazwa przedsięwzięcia Grupa użytkowników energii 17 Termomodernizacja przegród zewnętrznych (okna, ściany ) Budynki użyteczności publicznej 18 Montaż automatyki regulacyjnej Budynki użyteczności publicznej 19 Modernizacja instalacji c.o. Budynki użyteczności publicznej 20 Odzysk ciepła Budynki użyteczności publicznej 21 Termomodernizacja przegród zewnętrznych (okna, ściany ) Średnie i małe przedsiębiorstwa 22 Montaż automatyki regulacyjnej Średnie i małe przedsiębiorstwa 23 Modernizacja instalacji c.o. Średnie i małe przedsiębiorstwa 24 Odzysk ciepła Średnie i małe przedsiębiorstwa 25 Modernizacja kotłów grzewczych Budynki mieszkalne jednorodzinne 26 Modernizacja przepływowych podgrzewaczy c.w.u. Budynki mieszkalne jednorodzinne 27 Montaż kolektorów słonecznych Budynki mieszkalne jednorodzinne 28 Montaż kolektorów słonecznych Budynki mieszkalne wielorodzinne 29 Modernizacja kotłów grzewczych Budynki użyteczności publicznej 30 Modernizacja przepływowych podgrzewaczy c.w.u. Budynki użyteczności publicznej 31 Modernizacja kotłów grzewczych Średnie i małe przedsiębiorstwa 32 Modernizacja przepływowych podgrzewaczy c.w.u. Średnie i małe przedsiębiorstwa 6

7 W gminie istnieją możliwości zmniejszenia zużycia energii 7

8 Korzyści z zarządzania energią Koszty energii we wszystkich obiektach [zł/r] 2) jak dotychczas 1) scenariusz/strategia zaniechania 3) kompleksowe pojedyncze termomodernizacje 4) zarzadzanie + energooszczędne programowe inwestycje 0 lata 8

9 Punkt widzenia Termomodernizacja obiektów publicznych czy to się opłaca? kiedy i JAK warto? Co jest środkiem - a co celem! 9

10 Źródła finansowania efektywności Środki własne nadwyżka budżetowa, amortyzacja, rola oszczędności bieżących Środki zewnętrzne: bezzwrotne dotacje, pożyczki umarzalne, kredyty, odroczone płatności, itp. Rozwiązania mieszane w tym : umowy PPP połączenie wiedzy, i zasobów Co z kosztem pozyskania? Value for Money

11 Wybór źródeł finansowania Czynniki wyboru wpływ na kluczowe dla decydentów wskaźniki, dostępność czas pozyskania, W dalszej kolejności: cena pieniądza oprocentowanie, stała %- koszt czy stopa% zmienna -indeksowana warunki spłaty, 11

12 Extra finansowanie poprawy efektywności energetycznej Środki własne oszczędności szacowane audytem lub zakontraktowane umową EPC Środki zewnętrzne: nabory ciągłe Prezes URE/TGE - system Białych certyfikatów WFOŚiGW Katowice (pożyczki umarzalne), nabory konkursowe Programy Europejskie RPO Regionalne Programy Operacyjne, POiIŚ Program operacyjny Infrastruktura i Środowisko, Fundusze Norweskie/ Szwajcarskie 12

13 Co jest środkiem - a co celem Czynniki wyboru zakres modernizacji energetycznej (termo?) skala oszczędności ograniczenia finansowe stopa/okres zwrotu Czynniki ryzyka: osiągnięcie wyniku rzeczowego, osiągnięcie celu operacyjnego - rola użytkownika. Termomodernizacja to narzędzie- cel to oszczędność! 13

14 Co możemy zrobić jako użytkownicy? Przykładowe przedsięwzięcia bez- i niskonakładowe kontrola temperatur w pomieszczeniach regulacja zaworów termostatycznych wyłączanie zbędnych odbiorników energii i wody 14

15 Wyniki projektu CombinES Zakończony w roku 2015 projekt skupił się na możliwościach połączenia usług energetycznych z mechanizmami ich wsparcia. Promował wzorcowe rozwiązania umożliwiające sfinansowanie obniżenia kosztów energii i wydatków ponoszonych przez użytkownika. Zalecał upowszechnienie przedsięwzięć poprawiających efektywność energetyczną, realizowanych w oparciu o elementy umów o osiągnięcie efektu energetycznego /idea ESCO (EnPC - Energy Performance Contracting). W Polsce wskazał na potencjał i rozwój PPP. 15

16 Ustawa o efektywności energetycznej uchwalona 20 V 2016, weszła w życie 1 X 2016 Wprowadza EED 2012 i definiuje pojęcia efektywność energetyczna, oszczędność energii, przedsięwzięcie służące poprawie efektywności energetycznej, określa: Zadania jednostek sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej, wprowadza do prawnego obrotu : umowę o poprawę efektywności energetycznej nowy system refinansowania wymiernych działań *** 16

17 Umowa o poprawę efektywności energetycznej (NUEE 2016) Art. 7 u.2. Umowa o poprawę efektywności energetycznej określa w szczególności: 1) możliwe do uzyskania oszczędności energii w wyniku realizacji przedsięwzięcia lub przedsięwzięć tego samego rodzaju służących poprawie efektywności energetycznej z zastosowaniem środka poprawy efektywności energetycznej; 2) sposób ustalania wynagrodzenia, którego wysokość jest uzależniona od oszczędności energii uzyskanej w wyniku realizacji przedsięwzięć, o których mowa w pkt 1. 17

18 Usługa energetyczna (EPC/ ESCO) wariant najpopularniejszy KLIENT (JST) Usługa z gwarancją oszczędności Bank Zapłata według ustalonego harmonogramu Dostawca Usług energetycznych USA, EU % negocjowane 18

19 Wariant najskuteczniej realizowany w RP PPP jako usługa energetyczna Usługa z gwarancją oszczędności KLIENT (JST) Dostawca Usług Energetycznych Zapłata według ustalonego harmonogramu Bank EPC/PPP!!stała stopa % + do/refinansowanie 19

20 Sukcesy połączonego finansowania Termodernizacja w Karczewie: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i GW, Termodernizacja w Świdnicy Lubuskie RPO Oświetlenie uliczne Radzionków RPO WSL Zarządzanie energią - Sosnowiec Białe certyfikaty przetarg 2015/

21 Ustawa o finansach publicznych (TM) Dobrze zaprojektowana i przeprowadzona umowa partnerstwa publiczno prywatnego nie wpływa: ani na IWZ indywidualny wskaźnik zadłużenia (art. 243 u.o.fp), ani na poziom długu publicznego, zobowiązanie spłacane jest poprzez wydatki, a nie rozchody, inwestycję partner prywatny przeprowadza sprawnie, szybko i jak dla siebie, gdyż zarządza. 21

22 Ustawa prawo zamówień publicznych (TM) Dobrze zaprojektowane i przeprowadzone postępowania w celu zawarcia umowy partnerstwa publiczno prywatnego prowadzono w trybie DIALOGU KONKURENCYJNEGO, W postępowaniach uczestniczyło od dwóch do pięciu podmiotów (preselekcja oferentów), Kluczem determinacja decydentów-pionierów, Zamawiający określał zakres umowy w trakcie postępowania, Co najmniej trzy postępowania uzyskały dofinansowania, każde z innego źródła 22

23 Dlaczego dialog konkurencyjny: 1/Nie można opisać przedmiotu zamówienia, +2/Cena nie jest jedynym kryterium wyboru, Końcowe kryteria wyboru ofert Radzionków 2 oferty): Cena ryczałtowa brutto oferty (wynagrodzenie Wykonawcy)= waga70% Gwarantowane oszczędności zużycia energii cieplnej = waga 20% Gwarantowane oszczędności zużycia energii elektrycznej = waga 3% Termin i wysokość przewidywanych płatności (harmonogram)=waga7% Poza cenowe kryteria wyboru ofert Karczew (1 oferta): Koncepcja termomodernizacji uwzględniająca najbardziej efektywne rozwiązania techniczno-technologiczne; Podział zadań i ryzyk związanych z przedsięwzięciem; Terminy i wysokości płatności podmiotu publicznego. BYTOM: ciu aplikantów- 2 oferty 23

24 Pionier Karczew dofinansowany z FOŚ 9+1 Większa skala: Odwodnienie!, ocieplenie budynków, wymiana stropodachów, stolarki okiennej renowacja źródeł ciepła. modernizacja oświetlenia, zarządzanie energią(14lat) Umowa EnPC/PPP Inwestycja do 12mln zł (spłacana w części z przyszłych oszczędności w kosztach, z dotacjami, + %) Dofinansowanie właściciela placówek przez NFOŚ 30 % kosztów kwalifikowanych (1,4mln. z 5,2mln wkład własny reszta nakładów majątkowych spłacana z wydatków). Utrzymanie system zarządzanie energią w budynku przez 14 lat płatne miesięcznie Poprawa funkcjonalności i estetyki 10-ciu budynków (szkoły+o.zdrowia) oszczędność 56 % energii cieplnej z gwarancją 20,9% e. elektrycznej 24

25 Podstawy sukcesu PPP Determinacja Kierownika jednostki, Kompetentny i rzetelny Doradca, Zróżnicowany pod względem wiedzy Zespół zaangażowany w przygotowanie i realizację projektu, Dywersyfikacja dokonywanych analiz różny zakres przez różne osoby, Bardzo dobrze przygotowany zakres planowanych do realizacji prac realny i atrakcyjny ekonomicznie dla potencjalnego Partnera Prywatnego źródło: UM Karczew 25

26

27 27

28 Sosnowiec Karta Audytu 28

29 Sosnowiec Karta Audytu EE 29

30 Dziękuję za uwagę Jan Twardowski

31 Kluczowe akty prawa: Ustawa o finansach publicznych (2009 / 2016) Ustawa prawo zamówień publicznych (2004/2016) Ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym ( ) Rozporządzenie 1303/2013/UE (XII) (dot. funduszy strukturalnych) Prawo energetyczne (1997/ 2017), Ustawa o efektywności energetycznej (2016) 31

32 Art. 1. Ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym 1. Ustawa określa zasady współpracy podmiotu publicznego i partnera prywatnego w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. 2. Przedmiotem partnerstwa publicznoprywatnego jest wspólna realizacja przedsięwzięcia oparta na podziale zadań i ryzyk pomiędzy podmiotem publicznym i partnerem prywatnym 32

33 Partnerstwa publiczno-prywatne w Polsce Data modyfikacji PROJEKTU 8 grudnia 2016, 13:33 projekt 95% uzgodnienia m.resort tygodnie na przyjęciem Ministerstwo Rozwoju przedstawiło OSTATNIO specyfikację Polskiego rynku PPP w latach (z wyłączeniem projektów autostradowych). Dominują małe projekty (84% projektów poniżej 50 mln PLN) w większości w procedurze koncesyjnej 67%, a większość z nich realizowana jest przez samorządy. Co istotne jedynie 28% postępowań PPP kończy się podpisaniem umowy Na przełomie grudnia i stycznia Rada Ministrów zajmie się Polityką Rządu w zakresie rozwoju PPP. (Źródło : ZPP) 33

34 Partnerstwa publiczno-prywatne w Polsce Instytut PPP poddał wnikliwej analizie dane w okresie 1 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2016 r. Rzeczywiście: Ilość wszczętych postępowań: 470. Ilość unikalnych postępowań: 362. Ilość zawartych umów Jednak wyjątkowo udane są doświadczenia z zakresu projektów mających na celu podniesienie efektywności energetycznej, szczególnie termomodernizacja budynków użyteczności publicznej (TM). W wyniku 23 wszczętych postępowań w tym obszarze, jedynie 3 zostały unieważnione, 12 zakończyło się zawarciem umowy, a w 8 przypadkach trwa jeszcze procedura przetargowa. 23,83% ogólny wskaźnik sukcesu a w (TM) to 80% lub 92,3% 34

35 IPPP: Efektywność Energetyczna, a partnerstwa publiczno-prywatne Instytut PPP ocenia potencjał rozwoju segmentu rynku: Dobre doświadczenia innych podmiotów w obszarze efektywności energetycznej, przyciągają kolejnych naśladowców. W najbliższym roku, można spodziewać się w konsekwencji 7 projektów dotyczących termomodernizacji obiektów użyteczności publicznej oraz 6 dotyczących modernizacji oświetlenia ulicznego. Najwidoczniej model sprawdzony w termomodernizacji (żadna umowa o ppp w tym obszarze nie została jak dotąd rozwiązana) oraz pierwsze zawarte umowy o ppp dotyczące oświetlenia ulicznego zachęciły inne samorządy do wykorzystania formuły finansowania z oszczędności. 35

36 Polityka Rządu w zakresie rozwoju PPP Data modyfikacji PROJEKTU 8 grudnia 2016, 13:33 Dokument stanowi realizację Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR)i jest w niej ujęty jako projekt strategiczny w obszarze "Kapitał dla Rozwoju, Większe zaangażowanie środków prywatnych do realizacji inwestycji publicznych pozwoli na realizację większej liczby przedsięwzięć infrastrukturalnych oraz usług publicznych przy zapewnieniu ich efektywności. PPP stwarza szansę na realizację istotnych projektów w takich obszarach jak: edukacja, ochrona zdrowia czy infrastruktura, a zarazem stanowi wyzwanie dla administracji publicznej i przedsiębiorców. 36

37 Polityka Rządu w zakresie rozwoju PPP Data modyfikacji PROJEKTU 8 grudnia 2016, 13:33 ((cd2)) Oprócz korzyści związanych z pozyskaniem finansowania przez partnera publicznego, PPP ma wpływ na jakośćświadczonych społeczeństwu usług i poprawę standardu dostępnej infrastruktury. Efektem realizacji działań zaplanowanych w dokumencie "Polityka" będzie, zgodnie z SOR, zmobilizowanie różnych źródełśrodków finansowych w celu znacznego zwiększenia poziomu inwestycji w Polsce. Dokument zakłada, że podjęte działania doprowadzą do: - zawarcia co najmniej 100 nowych umów PPP w latach (wzrost o ok. 45 %), a wskaźnik SU-do 40% 37

38 Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.) Data modyfikacji 21 lutego 2017, 15:53 Str 98/9 : 5. Zwiększenie efektywności wydatków publicznych w zakresie dostarczania wysokiej jakości infrastruktury i usług publicznych. Istotne znaczenie w kontekście realizacji tego kierunku interwencji ma rozwój partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP). Podstawą PPP jest bowiem taki podział zadań między sektorem prywatnym i publicznym oraz wykorzystanie wiedzy i umiejętności, aby wspólne przedsięwzięcie zrealizować efektywnie ( ) Wypracowanie standardowych dokumentów umownych i przetargowych dla projektów PPP. Działania szkoleniowe w zakresie PPP dla jednostek publicznych wszystkich szczebli i przedsiębiorców. Szersze wykorzystanie dostępnych źródeł finansowania w realizacji projektów PPP, w tym Polskiego Funduszu Rozwoju oraz środków i instrumentów gwarancyjnych UE. Wzmocnienie sprawności administracyjnej samorządów terytorialnych oraz ich zdolności do współpracy z partnerami na rzecz rozwoju dzięki Centrum Wsparcia Doradczego (CWD) powołanie instytucji zarządzanej na poziomie krajowym (z możliwością rozszerzenia o sieć instytucji regionalnych) oferującej kompleksowe doradztwo dla gmin i powiatów. 38

39 Wytyczne dot. projektów hybrydowych Data przedłożenie 17 lutego 2017, publikacja 23 luty marca 2015 r. minister infrastruktury i rozwoju Maria Wasiak podpisała Wytyczne Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód i projektów hybrydowych na lata Obejmuje on zapisy odnoszące się do Rozporządzenia 1303/2013/UE : Specyfiki projektów hybrydowych oraz podstaw prawnych ich wdrażania; Analizy finansowej projektów hybrydowych; Zasad wejścia partnera prywatnego umowy ppp w prawa i obowiązki beneficjenta; Możliwości zastąpienia beneficjenta będącego partnerem prywatnym; Kwestii refundacji wydatków ponoszonych przez partnera prywatnego nie będącego beneficjentem; Korzyści dla podmiotów realizujących projekty hybrydowe wynikających z zastosowania metody zryczałtowanych procentowych stawek dochodów. 39