WSTEP UNIWERSYTET SZCZECTN8KI KAZIMIERZ DYCZEWSKI. Postawy uczniow wobec szkoiy w duzym stopniu warunkujq. ich motywacj

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "WSTEP UNIWERSYTET SZCZECTN8KI KAZIMIERZ DYCZEWSKI. Postawy uczniow wobec szkoiy w duzym stopniu warunkujq. ich motywacj"

Nina Głowacka
7 lat temu
Przeglądów:

1 UNIWERSYTET SZCZECTN8KI NR 58 MATERIALY * KONFERENCJE 2000 KAZIMIERZ DYCZEWSKI Wyzsza Szkola Pedagogiczna Slupsk POSTAWY XJCZNIQW OSMYCH KLAS WOBEC SZKOLY A ICH OSI^GNIIJCIA DYDAKTYCZNE WSTEP Postawy uczniow wobec szkoiy w duzym stopniu warunkujq. ich motywacj? edukacyjnq.. Wydaje si? zatem zasadne poznanie zwiqzku mi?dzy ocenami uzyskiwanymi przez uczniow a deklarowanymi postawami wobec swojej szkoiy. Znac postawy uczniow wobec swojej szkoiy to tyle, co wiedziec, jak motywowac ich do rozwoju. Czy poznane postawy nalezy utrzymywac na tym samym poziomie, czy wzmacniac, czy ksztaltowac od nowa, jezeli s^ niepozqdane? 1. ZALOZENIA METODOLOGICZNE Celem badan byla proba odpowiedzi na pytanie, czy wyst?puje wspolzaleznosc mi?dzy postawami uczniow wobec szkoiy a ich osi^gni?ciami dydalctycznymi? Zalozono, ze szczegolnie u uczniow najstarszych klas taka wspolzaleznosc powinna wyst?powac na istotnym poziomie. Implikacj^ problemu

2 424 Kazimierz Dyczewslci i hipotezy byly zmienne glowne, czyli postawy i osi^gni^cia dydalctyczne, oraz zmienne posrednicz^ce: srodowisko miejskie czy wiejslcie szlcoly, ptec, pocho - dzenie uczniow oraz wyksztalcenie rodzicow. Wskaznikami postaw byly zaznaczone przez badanych stopnie akceptacji twierdzen wedtug metody L.L. Thurstone a [Marody, 1976] w skali postaw, wskaznikami osi^gni?c dydaktycznych- semestralne koncowe oceny z j? zyka polskiego, matematyki, historii i biologii. Informacje o zmiennych posrednicz^cych uzyskano na podstawie dokumentacji szlcolnej. Wybor szlcoly i klasy do badan zalezal od dyrektora szkoly. Postawy traktuje si? jalco kierunkowe dyspozycje strukturalne, zawieraj^ce wzgl? dnie trwale komponenty emocjonalne, kognitywne i behawioralne [Mqdrzycki, 1970; Nowak, 1973; Brzezinski, 1984], W badaniach tych postawy s^ olcreslone jalco wzgl?dnie trwale dyspozycje emocjonalno-oceniajqce. Badano je metody L.L. Thurstona [Morady, 1976], Wskaznikami postaw byly zaznaczone przez badanych akceptacje twierdzen na wystandaryzowanej skali. Badania trwaiy 3 lata i obj? to nimi 1037 uczniow osmych klas. 2. ZMIENNE I ICH WSPOLZALEZNOSC Tabela 1 Postawy uczniow wobec szlcoly Postawy Procent Srednie Bardzo pozytywne 4 2,327 Pozytywne 32 4,243 Oboj^tne 54 6,204 Negatywne 10 8,349 Bardzo negatywne 2 9,377

3 Postawy uczniow osmych klas wobec szkofy Wyst?puje dominacja postaw oboj?tnych (co drugi badany) i pozytywnych (co trzecia osoba). Sladowe sq_ reprezentacje postaw bardzo pozytywnych, negatywnych i bardzo negatywnych. Trawestuj^c tresci twierdzen w skali, ponad polowa badanych wyraza pogl^d, ze ucz?szczanie do szkoly jest obowiqzkiem panstwowym, co nie jest ani przykre, ani przyjemne. Okolo 1/3 badanych uczniow uznalo, ze uczenie si? w szkole i pobyt w niej jest interesujqcy i dosyc przyjemny. Znikomy procent badanych ujawnil uksztaltowane bardzo pozytywne postawy, zawarte w twierdzeniu: Szkola to najprzyjemniejsza rzecz w moim zyciu. Rowniez niewielu uczniow reprezentowalo postawy negatywne: Szkola jest dla mnie cz? sto powodem przykrych uczuc, i postawy bardzo negatywne: Szkoia jest przymusowym obowiqzkiem i nic nie daje w zyciu oprocz przykrosci. Tabela 2 Osiagni? cia dydaktyczne uczniow Oceny Liczba ocen j?zyk polski matematyka Przedmioty historia fizyka biologia Niedostateczny i i 1 Miemy Dostateczny Dobry Bardzo dobry ii Celuj^cy 1 1 i Wsrod wszystkich ocen z pi? ciu przedmiotow (5185) wyraznie dominuj^ uczniowie dostateczni, a na drugim miejscu, z roznic^ o 7,38 %, s^ uczniowie dobrzy. W niezbyt znacz^cej odleglosci znajduj^ si? uczniowie mierni i bardzo dobrzy. Znikomy jest odsetek uczniow o skrajnych ocenach. Uwzgl? dniaj^c procentowy rozklad ocen z poszczegolnych przedmiotow, mozna stwierdzic, ze

4 426 Kazimierz Dyczewski 17 %- miemych, %- bardzo dobrych, a uczniowie z ocenami skrajnymi - niedostateczni i celuj^cy, wyst^puj^w wielkosciach marginalnych. Tabela 3 Parametry estymacji ocen z pi $ ciu przedmiotdw Parametry j $ zyk polski nie wst^piio wyrazne zroznicowanie: % uczniow dostatecznych, 12- matematyka Przedmioty. historia fizyka biologia Srednia arytmetyczna 3,3086 3,2892 3,5641 3,4426 3,5486 Odchylenia standardowe 0,9511 1,0328 1,0038 0,9902 0,9630 Nie wyst^piia istotna dyferencjacja w zakresie srednich i odchylen standartowych mi^dzy ocenami szkolnymi uzyskanymi przez uczniow z poszczegolnych przedmiotow. Tabela 4 Zmienne posrednicz^ce Plec Szkola Pochodzenie Wyksztalcenie rodzicdw matek ojcow z M miasto wies chtopskie robotnicze inteligenckie podstawowe zawodowe srednie rpodstawowe zawodowe srednie a NJi N OJ N r C/3 N i i

5 Postawy ucznidw osmych Idas wobec szkoty Stosunkowo rowna jest proporcja badanych pod wzgl? dem plci i srodowiska miejskiego lub wiejskiego. Bior^c pod uwag? pochodzenie, dominuj^ badani z rodzin robotniczych. Czym to tlumaczyc, jesli liczba badanych z poszczegolnych srodowisk byta jednakowa? Otoz, w srodowisku wiejskim znaczna cz?sc wywodzi si? z rodzin, gdzie rodzice pracowali w byiych panstwowych gospodarstwach rolnych, st^d zostali okresleni jako robotnicy. Jedna trzecia uczniow wywodzi si? z rodzin inteligenckich, a potow? mniej stanowi^ ucznio - wie z rodzin typowo chlopskich. Wyksztaicenie rodzicow mniej wi? cej rozktada si? proporcjonalnie. Nieznacznie dominujq. matki (o 7 %) z wyksztalceniem srednim i wyraznie ojcowie (o 12 %) z wyksztalceniem zawodowym. 3. POSTAWY A POZOSTALE ZMIENNE Tabela 5 Postawy a zmienne dydaktyczne dane w srednich Postawy Przedmioty j?zyk polski matematyka historia fizyka biologia Bardzo pozytywna 3,262 3,456 3,521 3,565 3,521 Pozytywna 3,378 3,339 3,603 3,442 3,633 Oboj?tna 3,279 3,267 3,525 3,425 3,541 Negatywna 3,332 3,203 3,647 3,644 3,627 Bardzo negatywna 3,000 2,818 3,363 3,000 3,272 Tylko mi? dzy srednimi z matematyki a poszczegolnymi postawami skrajnymi (bardzo pozytywne i negatywne) wyst^pito widoczne zroznicowania, ale ze wzgl?du na malq. liczb? reprezentantow tych postaw nie jest to istotne statystycznie. Globalne roznice mi? dzy postawami a srednimi ocen z poszczegolnych przedmiotow nie sq. istotne statystycznie.

6 428 Kazimierz Dyczewski Tabela 6 Postawy a zmienne socjologiczne Pled Szkola Pochodzenie z M miejska wiejska a wq - <D O o robotnicze inteligenckie podstawowe zawodowe Wyksztalcen ie rodzicdw matek ojcow srednie CD NC/3 r N podstawowe zawodowe 1 <U '&> f -i wyzsze Bardzo Postawy pozytywne Pozytywne Oboj^tne Bardzo Negatywne negatywne i Zrddlo: obliczenia wlasne. i Istotne dwie grupy badanych, reprezentujqce postawy pozytywne oboj^tne, s^. bowiem najliczniejsze w calej populacji. o postawach pozytywnych, a mniej o Wi^cej jest uczennic oboj^tnych w porownaniu z uczniami. Badani ze szkot wiejskich wyraznie dominuj^ pod wzgl^dem postaw pozytyw - nych wobec szkoly i znacz^co ust^puj^ postawami oboj^tnym w porownaniu z badaniami miejskich. Uczniowie z pochodzeniem chlopskim rowniez bardziej manifestuj^ postawy pozytywne w porownaniu z uczniami z pochodzeniem robotniczym i inteligenckim.

7 Postawy uczniow osmych klas wobec szkoly W postawach negatywnych wyst? puje odwrotna tendencja. Badani z pochodzeniem inteligenckim wyraznie cz? sciej wyrazaj^ postawy oboj?tne. Bior^c pod uwag? wyksztatcenie rodzicow, mozna zauwazyc tendency malej^cq.: im wyzsze wyksztalcenie rodzicow, tym mniejsza liczba postaw pozytywnych wobec szkoty i ich dzieci. Odwrotna prawidtowosc zarysowata si? w grupie postaw oboj?tnych: im wyzsze wyksztalcenie rodzicow, tym wi?kszy stopien uczniow z tych rodzin przejawia postawy oboj? tne wobec szkoiy. Tabela 7 ICorelacja mi? dzy postawami a ocenami szkolnymi Przedmioty J^zyk polski Matematyka Historia Fizyka Biologia Korelacja -0, , , , ,03961 Zrbdlo: obliczenia wlasne. Nie wystqpila zadna korelacja mi? dzy cechami badanych wspolzmiennych. PROBA SYNTEZY I WNIOSKI Mimo prawie osmioletniego pobytu uczniow w szkole, 66 % sposrod nich reprezentuje postawy niepozadane wobec tej placowki. Co czwarty uczen ma wyniki w ksztalceniu mierne i niedostateczne, a co trzeci tylko dostateczne. Zaznaczyl si? ewidentny brak wspolzwi^zku mi?dzy wspolzmiennymi psychologicznymi i dydaktycznymi. Wyniki te mogq. bye podstaw^ tezy o niezbyt do sformulowania zadowalaj^cej skutecznosci psychoedukacyjnej pracy szkol podstawowych. Wydaje si?, ze one rowniez potwierdzeniem koniecznosci wprowadzenia obecnej reformy ksztalcenia i wychowania miodziezy.

8 430 Kazimierz Dyczewski LITERATURA Bednarkowa W.: O zmianach w diagnozawaniu uczniaw kilka nwag. Edukacja Humanistyczna 1998, nr 1/2. Bonczak B., Kosztolowicz M.: Egzemplifikacja pojqcia oceny dydaktycznej i pedagogicznej. Acta U1 Folia Phys. 1995, z. 19. Brzezihski J.: Elementy metodologii badan psychologicznych. PWN, Warszawa Jaroni E.: Stosunek emocjonalny uczniow do oceny szkolnej. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecinskiego. Szczecin Marody M.: Sens teoretyczny a sens empiryczny pojqcia postaw)>. PWN, Warszawa M^drzycki T.: Psychologiczne prawidlowosci Icsztaltowania siq postaw. WSiP, War - szawa. Nowak S.: Teorie postaw. ' PWN, Warszawa 1973.

Podobne dokumenty

WSTEP UNXWERSYTET SZCZECINSKI. Zachodniopomorslde Centrum Edukacyjne ANALIZA OBSZAROW BADAN JAKOSCI PRACY SZKOLY

WSTEP UNXWERSYTET SZCZECINSKI. Zachodniopomorslde Centrum Edukacyjne ANALIZA OBSZAROW BADAN JAKOSCI PRACY SZKOLY UNXWERSYTET SZCZECINSKI NR 58 MATERIALLY * KONFERENCJE 2000 ANDRZEJ ZYCH Zachodniopomorslde Centrum Edukacyjne Szczecin ANALIZA OBSZAROW BADAN JAKOSCI PRACY SZKOLY W ASPEKCIE ZALOZEN SYSTEMIJ REFORMY EDUKACJI