5. Program nauczania przedmiotu prawo i medycyna sądowa:

Transkrypt

1 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY przedmiotu Prao i Medycyna sądoa 1. Katedra i Zakład Medycyny Sądoej, Poznań ul. Śięcickiego 6, tel./fax (61) , (11); ZMS@ump.edu.pl 2. p.o. Kieronika Katedry i Zakładu Medycyny Sądoej: dr med. Czesła Żaba. 3. Osobą odpoiedzialną za dydaktykę dla Wydziału Lekarskiego I jest dr med. Czesła Żaba, tel ; możliość kontaktu osobistego poniedziałki godz ZMS@ump.edu.pl 4. Organizacja zajęć Wydziału Lekarskiego I: - miejsce przedmiotu programie studió: rok VI, semestr: zimoym i letnim. - liczba godzin liczba studentó odbyających zajęcia z 1 nauczycielem: - ykładó: 15 godz. 7 studentó z 1 nauczycielem - iczeń: iczenia 45 godz. - ykłady zgodne z planem ustalonym przez Dziekanat; - iczenia: każda grupa studencka dzieli się (e łasnym zakresie) na die podgrupy: jedna część grupy ma zajęcia z tanatologii praktycznej (sekcja złok) od poniedziałku do piątku godz , po uprzednim spradzianie stępnym poniedziałek o godz (znajomość ogólnych zasad techniki sekcyjnej i diagnostyki tanatologicznej); druga część grupy ma zajęcia od poniedziałku do piątku z następujących zagadnień: zagadnienia antropologii sądoej - poniedziałki zagadnienia prano-medyczne e torki orzecznicto sądoo-lekarskie środy toksykologia sądoo-lekarska czartki hemogenetyka sądoo-lekarska piątki Program nauczania przedmiotu prao i medycyna sądoa: Tanatologia ogólna Tanatologia sądoo-lekarska 1. Pojęcie śmierci. 2. Okoliczności, jakich może dojść do śmierci z punktu idzenia ustay karnej. 3. Śmierć kliniczna. 4. Śmierć pozorna. 5. Śmierć biologiczna. 6. Zjaisko śmierci a przeszczepianie narządó. 7. Znamiona śmierci biologicznej całego ustroju. 8. Późne zmiany pośmiertne. 9. Pojęcie śmierci. 10. Ogólny podział rodzajó śmierci.

2 Śmierć z przyczyn naturalnych Obrażenia ciała i śmierć skutek urazu mechanicznego Uduszenie gałtone Rażenie prądem elektrycznym lub piorunem Postrzałoe uszkodzenia ciała Opinioanie spraach karnych. Karna odpoiedzialność zaodó medycznych 11. Segregacja przyczyn śmierci. 12. Zbieg przyczyn śmierci. 13. Odczyny postitalne (interletalne). 14. Określanie czasu śmierci. 15. Oględziny złok na miejscu ich znalezienia. 16. Sądoo-lekarskie oględziny i sekcja złok 17. Zabezpieczanie materiału biologicznego do badań histopatologicznych, serologicznych i toksykologicznych. 18. Wypełnianie karty zgonu. 1. Niektóre trudności diagnostyczne. 2. Śmierć naturalna osób dorosłych. 3. Śmierć dzieci i młodzieży. 4. Ocena niespodzieanego zgonu nagłego z przyczyn naturalnych. 1. Obrażenia yołyane narzędziami ostrymi. 2. Obrażenia spoodoane narzędziami tępymi. 3. Uszkodzenia narządó enętrznych następstie urazó mechanicznych ze szczególnym uzględnieniem aspektó ypadkó drogoych i z udziałem pojazdó szynoych. Rekonstrukcja przebiegu ypadkó drogoych. 1. Przebieg procesu duszenia się i jego objay. 2. Obraz sekcyjny śmierci skutek uduszenia. 3. Niektóre dane dotyczące ymiany gazoej płucach. 4. Zatkanie otoró nosoych i jamy ustnej. 5. Zamknięcie krtani, tchaicy lub dużych oskrzeli przez ciało obce. 6. Unieruchomienie klatki piersioej. 7. Utonięcie. 8. Śmierć odzie. 9. Zagardlenie: poieszenie zadzierzgnięcie zadłaienie. 10. Śmierć ciasnej przestrzeni. 11. Choroba kesonoa. 1. Znamię prądu elektrycznego. Patomechanizm zgonu. 1. Broń palna. 2. Amunicja. 3. Rany i uszkodzenia postrzałoe. 4. Postrzały pociskiem odbitym. 5. Otory lotoe i ylotoe. 6. Ocena odległości strzału. Orzecznicto sądoo-lekarskie 1. Rola biegłego i zasady poołyania śietle przepisó Kodeksu Postępoania Karnego. 2. Przestępsta przeciko zdroiu i życiu ze szczególnym uzględnieniem: a. zabójsta i pobicia ze skutkiem śmiertelnym b. dzieciobójsta c. eutanazji d. przerania ciąży. 3. Zasady badania sądoo-lekarskiego pokrzydzonego. 4. Zasady opracoyania opinii sądoo-lekarskich dotyczących oceny skutkó i mechanizmu postania obrażeń ciała. 5. Karna odpoiedzialność ziązku z ykonyaniem zaodu śietle oboiązujących przepisó praa. Błąd medyczny, niepoodzenie 2

3 Opinioanie spraach cyilnoodszkodoaczych. Cyilna odpoiedzialność zaodó medycznych Opinie sądoolekarskie Praie Pracy Regulacje prane zaodu lekarza. Odpoiedzialność zaodoa lekarzy. Kodeks Etyki Lekarskiej Dokumentacja medyczna śietle oboiązujących przepisó praa Hemogenetyka sądoolekarska Badanie śladó biologicznych celach doodoych i identyfikacyjnych lekarskie, poikłania. Działanie bez zgody pacjenta. 6. Przestępsta przeciko olności i obyczajności ze szczególnym uzględnieniem czynó nierządnych i lubieżnych. Zasady dotyczące przeproadzania badania pokrzydzonego i opinioania sądoo-lekarskiego. 7. Dziecko jako ofiara przestępst. Zespół dręczonego dziecka. 1. Zdroie jako dobro ogólne rozumieniu Kodeksu Cyilnego. 2. Tajemnica zaodoa przepisach Kodeksu Cyilnego. 3. Odpoiedzialność cyilna zakładó publicznej służby zdroia. Praconicy służby zdroia jako funkcjonariusze państoi. 4. Praa pacjenta oraz odpoiedzialność służby zdroia za niełaście zachoanie stosunku do pacjenta. 5. Zasady ustalania odpoiedzialności cyilnej i zaodoej ziązku z ykonyaniem zaodu- ina umyślna, błąd, ina bezimienna, pradopodobieństo zainienia. 6. Zasady opracoyania opinii sądoo- lekarskich dotyczących skutkó urazó, możliości ykonyania pracy, rokoań, kosztó leczenia, naiązki za ból. 7. Cyilno-prane aspekty działania pryatnych placóek leczniczych. 8. Ubezpieczenia od odpoiedzialności cyilnej ykonyania zaodó medycznych. 1. Medyczny aspekt ypadku przy pracy śietle oboiązujących przepisó pranych dotyczących odszkodoań. 2. Choroby zaodoe. 1. Legalność zabiegu medycznego 2. Prao ykonyania zaodu. 3. Praa i oboiązki lekarzy śietle ustay o zaodzie lekarza i ustay o Izbach lekarskich 4. Odpoiedzialność zaodoa. Zasady funkcjonoania Rzecznika Odpoiedzialności Zaodoej i Sądu Lekarskiego. 1. Wymogi formalne staiane dokumentacji medycznej. 2. Rodzaje dokumentacji medycznej. 3. Zasady przechoyania i udostępniania dokumentacji medycznej. 4. Najczęściej ystępujące uchybienia dokumentacji lekarskiej. Hemogenetyka sądoo-lekarska 1. Dochodzenie spornego ojcosta: a. podstay prane zaprzeczenia ojcosta; b. podstay prane ustalenia ojcosta. 2. Badania genetyczne: a. polimorfizm DNA b. metodyka badań RFPL (rodzaje sond molekularnych i ich znakoanie) c. zastosoanie metody PCR dochodzeniu ojcosta. 1. Klasyczne metody zabezpieczania i badania śladó biologicznych: a. ślady krae b. plamy nasienia c. plamy ydzielin d. łosy i kości. 2. Zastosoanie genetycznej metody PCR do badania śladó: a. izolacja DNA ze śladu b. układu VNTR i STR c. ykorzystanie układó multikompleksoych. 3. Interpretacja ynikó badaniu śladó biologicznych materiał 3

4 Przeszczepianie narządó Toksykologia ogólna Toksykologia szczegółoa Alkohologia sądoolekarska porónaczy. 4. Identyfikacja ofiar katastrof i złok o nieustalonej tożsamości. 1. Zagadnienia prane ziązane z przeszczepianiem narządó: a) definicja i zasady stierdzania śmierci obyatelskiej b) prane pojęcie dacy (złoki i osoby żyjące). Transplantologia a religie. 2. Zastosoanie układu HLA do celó transplantacji. Toksykologia sądoo-lekarska 1. Podstaoe terminy: trucizna, substancja szkodlia, ksenobioty, zatrucie, toksyczność, rodzaje zatruć. 2. Współzależność działania biologicznego i daki, czynniki płyające na szybkość działania trucizny. 3. Podstay biochemiczno- kinetyczne, dotyczące chłaniania, przemieszczania się i kumulacji trucizn organizmie. 4. Biotransformacja ksenobiotykó, rodzaje interakcji oraz ogólne systemoe mechanizmy działania toksycznego. 5. Sposób pobierania i zabezpieczania oraz przesyłania materiału biologicznego oraz doodó rzeczoych do badań toksykologicznosądoych ( przypadkach podejrzenia o zatrucie i podczas ekshumacji). 6. Ustaodasto toksykologiczne: ustay i zarządzenia dotyczące dystrybucji trucizn, środkó odurzających, ochrony roślin oraz użyanych do dezynfekcji i deratyzacji. 1. Aktualna struktura zatruć rozmiary i skutki przypadkó intoksykacji kazuistyce Zakładu i Polsce. 2. Toksykologia lekó aspekcie zatruć przestępczych, ostrych działań niepożądanych, uzależnień lekoych, narkomanii, dopingu farmakologicznego, a szczególności ograniczeń zdolności psychofizycznych kierocó. 3. Toksykologia ziązkó nieorganicznych: a. metale i ich sole (arsen, bar, kadm, ołó, rtęć, potas) b. gazy trujące (tlenek ęgla, siarkoodór, dutlenek siarki, cyjanoodór, tlenki azotu, fluoroce) c. substacje żrące (kasy i ługi). 4. Toksykologia ziązkó organicznych: a. alkohole: metyloy, etyloy; alkohole yższe b. glikole: etylenoy, dietylenoy, propylenoy c. ęgloodory aromatyczne i alifatyczne: benzen, toluen, ksylen d. składniki benzyny i nafty e. ęgloodory halogenoalifatyczne: chloroform, czterochlorek ęgla, trichloroetylen. 5. Toksykologia środkó ochrony roślin i stosoanych rolnictie rolnictie. 6. Toksykologia innych niebezpiecznych ksenobiotykó: a. pochodne kasu fluorooctoego b. trucizny naturalne: grzyby, jady gadó i oadó. 1. Rozmiary i skutki nadużyania alkoholu etyloego, zamiennikó alkoholoych oraz interakcji alkoholu i lekó aspekcie patologii społecznej (alkoholizm, pijaństo, uzależnienie). 2. Teoretyczny i praktyczny model oddziałyań alkoholu etyloego na organizm człoieka (metabolizm i farmakokinetyka alkoholu etyloego). 3. Ocena stanu trzeźości osoby badanej- metody ilościoej analizy alkoholu etyloego płynach ustrojoych i interpretacja ynikó. 4. Wartość doodoa i interpretacja ynikó obliczeń pro- i retrospektynych dla celó opiniodaczych stanó trzeźości. Antropologia sądoa 4

5 Badania antropologiczne szkieletu Ustalanie tożsamości złok i szczątkó ludzkich Ustalanie tożsamości osób żyych 1. Metody ykorzystyane ustaleniu: a. płci; b. ieku; c. pomiaró kości długich i rekonstrukcji zrostu; 1. Ustalanie tożsamości złok nie objętych zmianami pośmiertnymi oparciu o zdjęcia fotograficzne i zapis ideo. 2. Metody identyfikacji oparciu o cechy kośćca: a. rekonstrukcja przybliżonego izerunku osoby zmarłej na podstaie kości czaszki (metodą komputeroą) z opracoaniem rysopisu osoby; b. porónacze badania metodą superprojekcji oparciu o badaną czaszkę i z ykorzystaniem zdjęć fotograficznych osoby (zdjęcia doodoe, paszportoe, sygnalityczne, okazjonalne); c. porónacze badania odontologiczne - badania cech uzębienia czaszki i badania porónacze z ykorzystaniem dokumentacji stomatologicznej (z leczenia zapobiegaczego, ortodontycznego, protetycznego itp.); d. porónacze badania radiologiczne - badania z ykorzystaniem zdjęć radiologicznych (czaszki, zębó, kości szkieletu postkranialnego); 1. Identyfikacja osób na podstaie zapisu ideo nagrania VHS i technologii cyfroej, z monitoringu. 6. Cele i treści merytoryczne przedmiotu: - po zakończeniu studioania medycyny sądoej student poinien: posiadać umiejętność stierdzenia zgonu i ystaienia karty zgonu. znać zasady zaiadamiania organó ścigania określonych przepisami przypadkach; różnicoać śmierć z przyczyn choroboych i gałtoną. znać zasady przeproadzenie oględzin zenętrznych złok na miejscu ich ujanienia oraz zasady spółpracy z innymi uczestnikami oględzin. opanoać podstaoą iedzę dotyczącą oboiązującego Polsce praa karnego i cyilnego. znać podstaoe ureguloania prane zaodu lekarza. potrafić zabezpieczyć na miejscu znalezienia złok materiał do późniejszych badań biologicznych. potrafić różnicoać skutki urazó mechanicznych (stosoać praidłoe mianonicto obrażeń). znać zasady konstrukcji opinii sądoo- lekarskiej. posiadać iedzę o zasadach karnej, cyilnej oraz korporacyjnej odpoiedzialności lekarza. 5

6 dokonać klinicznej oceny stopnia nietrzeźości oraz praidłoo pobrać kre do badań laboratoryjnych. znać zagadnienia prane uarunkoań spornego ojcosta i możliości aktualnych badań. znać aktualne problemy toksykologiczne aspekcie medyczno-sądoym. znać zagadnienia antropologii sądoej. 7. Tematy ykładó - patrz program nauczania. (ykładocy: prof. dr hab. med. Roman Wachoiak, dr med. Czesła Żaba, dr med. Krzysztof Kordel, dr med. Janusz Kołoski, dr n. Med. Małgorzata Koraleska-Kordel, dr. n. biol. Dorota Muszyńska-Lorkieicz). 8. Zaliczenie przedmiotu: po zakończeniu ykładó i po odrobieniu bloku iczeń egzamin testoy (60 pytań ielokrotnego yboru, czas trania egzaminu 1 godz.) - będą przeidziane 3 terminy egzaminu ciągu roku akademickiego i dodatkoo czercu oraz e rześniu terminy poprakoe. Terminy egzaminó będą ustalone później porozumieniu ze starostą roku. 9. Literatura oboiązująca: - oboiązkoe 1. Raszeja S., Nasiłoski W, Markieicz J. Medycyna Sądoa - podręcznik dla studentó. PZWL, Warszaa E. Chróścieleski, S. Raszeja: Sekcja złok; technika z uzględnieniem metodyki sądoo-lekarskiej i skazóek diagnostycznych. 3. DiMaio V.J., DiMaio D. pod redakcją B. Śiatek i Z. Przybylskiego: Medycyna Sądoa. Urban&Parnerzy Wrocła 2003r. 4. Jakliński A., Marek Z. Medycyna Sądoa dla pranikó. Kantor ydaniczy Zakamycze s.c Krakó, 1996r. 5. Seńczuk W. Toksykologia spólczesna. PZWL Warszaa 2005 rozdział 20 Roman Wachoiak Toksykologia sądoa. - uzupełniająca 1. Nestoroicz M.: Prao medyczne, Tnoik Kubiak R.: Prao medyczne. Warszaa

7 3. Filar M.: Prao Medyczne, Wrocła: Urban & Partner; Studenckie koło naukoe: Koło Młodych Medykó Sądoych, opiekun dr med. Czesła Żaba, miejsce spotkań bibloteka Katedry i Zakładu Medycyny Sądoej ul. Śięcickiego 6. p.o. Kieronika Katedry i Zakładu dr n. med. Czesła Żaba 7