Subiektywizm wypowiedzi. 3.Uświadomienie uczniom, że analiza utworu poetyckiego jest podstawą jego interpretacji.

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Subiektywizm wypowiedzi. 3.Uświadomienie uczniom, że analiza utworu poetyckiego jest podstawą jego interpretacji."

Wacława Wasilewska
9 lat temu
Przeglądów:

1 Scenariusz zajęć Temat: Jak należy przygotować się do pisania eseju interpretującego tekst poetycki? Cele: a. określanie własnych wrażeń, odczuć wywołanych treścią utworu, b. utrwalanie wiedzy z zakresu liryki, co pozwala pełniej zrozumieć iprzeżyć tekst oraz przypomnienie cech eseju jako gatunku publicystyczno - literackiego; c. osiąganie biegłości w samodzielnym formułowaniu sugestii interpretacyjnej, d. udowadnianie własnej sugestii lub postawionej tezy przez uzasadnienie jej trafnymi argumentami zaczerpniętymi z treści utworu. Metoda: poszukująca z elementami podającej. Tok zajęć 1.Przypomnienie znaczeń podstawowych pojęć teoretyczno-literackich, tj. analiza; interpretacja. 2.Esej jako jeden z podstawowych gatunków publicystyczno- literackich- cechy konstrukcyjne i wyznaczniki gatunkowe. Esej Sztuka argumentów a). Subiektywne poglądy intelektualne i emocjonalne. b). Odwaga myślenia: oryginalne spostrzeżenia. a). Kultura literacka Sztuka słowa b). Poezja myśli posługiwanie się opisem, opowiadaniem, obrazem poetyckim. Autor eseju narrator Monolog w 1 os. l. pojedynczej 1

osiąganie biegłości w samodzielnym formułowaniu sugestii interpretacyjnej, d.

2 Subiektywizm wypowiedzi 3.Uświadomienie uczniom, że analiza utworu poetyckiego jest podstawą jego interpretacji. 4.Wskazanie poszczególnych płaszczyzn interpretacyjnych. A- poziom ukształtowania stylistycznego. B- poziom ukształtowania wersyfikacyjnego (typ wiersza, obecność przerzutni, typ rymów). C- poziom budowy świata przedstawionego. D- konstrukcja podmiotu lirycznego (zbiorowy, indywidualny). E- sytuacja liryczna (np. liryka apelu, wyznania, liryka bezpośrednia i pośrednia). 5. Analiza poszczególnych poziomów interpretacyjnych w wierszu E. Stachury Biała Lokomotywa. Wysłuchanie wiersza z kasety magnetofonowej w wykonaniu zespołu Stare dobre małżeństwo. 2

B- poziom ukształtowania wersyfikacyjnego (typ wiersza, obecność przerzutni, typ rymów). C- poziom budowy świata przedstawionego.

3 A- poziom ukształtowania stylistycznego. Dokładna i wnikliwa analiza środków językowych mających wpływ na interpretację wiersza i określanie ich funkcji np: a) epitetów biała lokomotywa czarne łąki spalony las pustych martwych wierszy jasny zew (charakteryzują rzeczywistość, w której egzystuje podmiot liryczny oraz kreują świat marzeń, nadziei na przyszłość), b) anafor Tu pośród pustych... Tu gdzie... Suniemy poprzez... Suniemy przez spalony... Gdzie brzęczą... Gdzie słońca blaski... (podkreślają stosunek podmiotu lirycznego do opisywanej krainy śmierci i wyimaginowanej Arkadii), c) onomatopei brzęczą pszczoły pluszcze rzeka (ożywiają marzenia podmiotu lirycznego, dają nadzieję na ich realizację). B- poziom ukształtowania wersyfikacyjnego Wiersz wolny, zrytmizowany, brak znaków interpunkcyjnych, co umożliwia indywidualną interpretację wiersza. C- poziom budowy świata przedstawionego Świat przedstawiony w wierszu wyraźnie rozpada się na trzy obrazy związane z przeszłością, teraźniejszością iprzyszłością. łącznikiem między nimi jest biała lokomotywa - symbol nadziei (jedna z propozycji). D- konstrukcja podmiotu lirycznego Wypowiedzi ja lirycznego mają charakter osobisty. Świat podmiotu lirycznego sprowadza się do świadomego szukania odtrutki na lęk, strach, przygnębienie. Jest sposobem, filozofią życia. E- sytuacja liryczna 3

zew (charakteryzują rzeczywistość, w której egzystuje podmiot liryczny oraz kreują świat marzeń, nadziei na przyszłość), b) anafor Tu pośród pustych... Tu gdzie... Suniemy poprzez.

4 Wiersz należy do liryki bezpośredniej. 6. Analiza wiersza pozwala na wpisanie go w wybrany przez uczniów kontekst interpretacyjny np: historyczny, psychologiczny. Spojrzenie na wiersz przez pryzmat przeżyć poety należącego do pokolenia 56. Wnioski końcowe Uczniowie odpowiadają na pytanie zawarte w temacie lekcji. Propozycje odpowiedzi: - dokładne przeanalizowanie wszystkich elementów świata przedstawionego w wierszu i wyjaśnienie ich sensu, - wpisanie utworu w wybrany kontekst interpretacyjny, - literackie ujęcie w sposób nieszablonowy własnych sądów i ich uargumentowanie. Na koniec odczytanie krótkiego wzorca eseju interpretacyjnego na temat: Jakiej wiedzy o człowieku dostarcza wiersz Wisławy Szymborskiej Sto pociech - napisz krótki esej interpretacyjny. Zachciało mu się szczęścia, Zachciało mu się prawdy, Zachciało mu się wieczności... ( Stopociech W.Szymborska) Wielka polska poetka, laureatka nagrody Nobla z 1996r. Wisława Szymborska, w wierszu Sto pociech pozornie drwiąc z ułomności i słabości istoty ludzkiej, głosi pochwałę życia i człowieka, któremu zachciało się szczęścia, prawdy i wieczności, choć ledwo odróżnia sen od jawy. Człowiek w tym utworze to istota słaba, bezbronna i omylna, podlega prawom biologii i nieuchronności historii, z trudem porozumiewająca się z innymi. Przy wszystkich tych słabościach jest jednocześnie wielki i wspaniały poprzez swe zawzięte dążenie do szczęścia, prawdy i wieczności. Człowiek od zarania swych dziejów, gdy tylko zaczął samodzielnie myśleć, odróżniać senodjawy,dążydoosiągnięcia tych trzech głównych celów swego istnienia:...ledwie wystrugał ręką z płetwy rodem krzesiwo i rakietę W tym wersie, we wspaniałym skrócie opisała poetka całe wieki myśli, nauki i doświadczeń ludzkich. Tkwi w istocie ludzkiej ogromna chęć poznania tego, co nieznane, niezdobyte. To dążenie do wciąż nowych odkryć stało się jednym z głównych motorów ludzkiego rozwoju. To ono spowodowało, że człowiek w tak stosunkowo krótkim czasie, 4

Propozycje odpowiedzi: - dokładne przeanalizowanie wszystkich elementów świata przedstawionego w wierszu i wyjaśnienie ich sensu, - wpisanie utworu w wybrany kontekst interpretacyjny, - literackie

5 przeszedł drogę od odzianego w skóry barbarzyńcy krzeszącego pierwsze iskry ognia, do współczesnego naukowca sięgającego gwiazd. Człowiek posiadł wspaniałą umiejętność przekazywania swych myśliidoświadczeń z pokolenia na pokolenie. Myślę, że ta zdolność to jeden z głównych czynników rozwoju ludzkości. Trzeba jednak zaznaczyć, że geniusz ludzkiej myśli nie zawsze jest wykorzystywany dla jej dobra. W tych samych laboratoriach, gdzie powstają leki i szczepionki chroniące ludzkość przed śmiertelnie groźnymi chorobami, powstaje również straszliwa broń bakteriologiczna zdolna unicestwić całą ludzkość. W pracowniach uczonych tworzy się wynalazki umożliwiające podróżedogwiazd, a jednocześnie powstają tam bronie zdolne rozbić w pył całą Ziemię. Poetka zwraca nam uwagę na jeszcze jedną ważną cechę istoty ludzkiej,...jak na trudne dzieciństwo w konieczności stadanieźle już poszczególny Człowiek jest wielkim indywidualistą. Mimo życia w wielkiej ludzkiej gromadzie, poszczególni ludzie bardzo różnią się między sobą. Te różnice to nie tylko wygląd zewnętrzny, ale przede wszystkim różnorodność wewnętrzna, psychiczna. To właśnie w tej różnorodności upatrywać należy bogactwa ludzkiej myśliitwórczości. Są jednak wartości wspólne dla wszystkich....ale wolność mu w głowie, wszechwiedza i byt poza niemądrym mięsem Wolność jest wartością nadrzędną w życiu każdego człowieka. Od czasów najdawniejszych utrata wolności przyjmowana była jako coś strasznego, hańbiącego, poniżającego. Człowiek w obronie wolności zawsze gotów był walczyć, niejednokrotnie poświęcając swe życie. Paradoksem jest, że człowiek tak kochając wolność, jednocześnie tak chętnie pozbawia jej innych ludzi. Cechą wyróżniającą człowieka jest jego wiara w ów...byt poza niemądrym mięsem. Od zarania swych dziejów człowiek wierzy w to, iż jego byt nie kończy się wraz ze śmiercią jego materialnego ciała. W prawie wszystkich kulturach i cywilizacjach istnieją religie i wierzenia zapewniające człowieka, iż nie kończy się on na swym ziemskim ciele. Że poza swym ciałem posiada jeszcze coś niematerialnego, uduchowionego, co zapewni mu wieczne istnienie. Wiara w to, iż nasz byt nie kończy się wraz ze śmiercią, pozwala człowiekowi niejednokrotnie przetrwać trudne koleje losu i wytrwać w sytuacjach beznadziejnych. Wiara w wieczne istnienie daje człowiekowi coś niezwykle cennego, a mianowicie daje mu nadzieję. Istnieją na Ziemi stworzenia o wiele silniejsze od człowieka. Są stworzenia wyposażone w wielokrotnie sprawniejsze i doskonalsze zmysły. Ale człowiek ze wszystkimi swoimi wadami i ułomnościami panuje na tej planecie. Dzięki swej zawziętości w stałym rozwoju intelektualnym, uporowi w poznawaniu i badaniu rzeczy nieznanych oraz sięganiu myślami poza sprawy materialne i doczesne stał się istotą dominującą na Ziemi. Wisława Szymborska pozornie ironizującidrwiąc z ułomności ludzkiej istoty, głosi pochwałę życia i człowieka, któremu zachciało się szczęścia, prawdy i wieczności, choć ledwo odróżnia sen od jawy. 5

Trzeba jednak zaznaczyć, że geniusz ludzkiej myśli nie zawsze jest wykorzystywany dla jej dobra.

6 Zadanie domowe Napisz analizę połączoną z interpretacją wiersza E. Stachury Nie brookliński most. Bibliografia 1.Banaś R: Tematy i zagadnienia maturalne z języka polskiego. Kraków 1998r. 2.Głowiński M. Kostkiewiczowa T: Słownik terminów literackich. Wrocław 1988r, s Kotyrba Dariusz: Jakiej wiedzy o człowieku dostarcza wiersz Wisławy Szymborskiej Sto pociech (uczeń kl. IIc Z.S.O. im. Armii Krajowej w Bielsku- Białej). 4.Pragłowska A: Napisz lepiej. Wiadomości i ćwiczenia dotyczące wybranych form wypowiedzi dla uczniów gimnazjum i liceum. Warszawa 2000r, s Opracowała: mgr Dorota Szymecka 6

Wrocław 1988r, s.29. 3.Kotyrba Dariusz: Jakiej wiedzy o człowieku dostarcza wiersz Wisławy Szymborskiej Sto pociech (uczeń kl. IIc Z.S.O. im.

Podobne dokumenty

XXXIV Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Języka Polskiego rok szkolny 2009/2010 etap wojewódzki. 8 marca 2010, godz. 10 00, czas pracy: 90 minut

KOD UCZNIA LICZBA UZYSKANYCH PUNKTÓW PODPIS SPRAWDZAJĄCEGO PODPIS PRZEWODNICZĄCEGO KOMISJI XXXIV Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Języka Polskiego rok szkolny 2009/2010 etap wojewódzki 8 marca 2010, godz.