Przedmiotowy system oceniania z przedmiotu Historia i społeczeństwo Szkoła Podstawowa klasa IV

Transkrypt

1 Przedmiotowy system oceniania z przedmiotu Historia i społeczeństwo Szkoła Podstawowa klasa IV 1. Zasady ogólne: 1. Przedmiotowy system oceniania został opracowany zgodnie z wewnątrzszkolnym systemem oceniania oraz rozporządzeniem MEN. 2. Ocenianie jest obiektywne i systematyczne. 3. Oceny są jawne dla ucznia i jego rodziców (prawnych opiekunów): a) rodzic (prawny opiekun) zostaje poinformowany o ocenach swojego dziecka na zebraniu rodziców. Informacja o ocenach podawana jest w formie pisemnej; b) rodzic (prawny opiekun) ma prawo uzyskać informacje o ocenach swojego dziecka podczas indywidualnych konsultacji z nauczycielem. Informacja jest wówczas podawana w formie ustnej 4. Zasady pracy ucznia na lekcji: a) uczeń powinien posiadać zeszyt przedmiotowy, podręcznik, zeszyt ćwiczeń i przybory do pisania; b) uczeń systematycznie prowadzi zeszyt oraz zeszyt ćwiczeń i odrabia zadania domowe; c) uczeń aktywnie uczestniczy w lekcji; 5. Na prośbę ucznia lub jego rodziców (prawnych opiekunów) nauczyciel ustnie uzasadnia uzyskaną przez ucznia ocenę podczas konsultacji indywidualnych. 6. Sprawdzone i ocenione pisemne prace ucznia oraz inna dokumentacja dotycząca oceniania ucznia jest udostępniana do wglądu w szkole uczniowi lub jego rodzicom na zebraniach z rodzicami oraz podczas konsultacji indywidualnych. 7. Informację o uzyskanej ocenie ze sprawdzianu, testu lub kartkówki uczeń odnotowuje w zeszycie przedmiotowym nauczyciel potwierdza ją swoim podpisem. 8. Bieżącej ocenie podlegają następujące obszary aktywności ucznia: a) odpowiedź ustna; b) prace pisemne sprawdziany, testy, kartkówki ćwiczenia utrwalające; c) zadania domowe d) aktywność na lekcji e) zadania i prace dodatkowe (referat, prezentacja multimedialna, gazetka, plakat, pomoc dydaktyczna, udział w konkursach, zawodach itp.) 9. Ustala się następujące zasady oceniania ucznia: a) odpowiedź ustna obowiązuje znajomość materiału z trzech ostatnich lekcji b) prace pisemne; - sprawdziany, testy 1. obejmują więcej niż 3 ostatnie tematy lekcyjne muszą być zapowiedziane z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem i odnotowane w dzienniku lekcyjnym; 2. w ciągu tygodnia uczeń może pisać tylko 3 prace pisemne, ale nie więcej niż 1 w ciągu dnia, z wyjątkiem sprawdzianu przełożonego na prośbę uczniów; 3. przyjmuje się skalę punktową przeliczaną na oceny cyfrowe wg kryteriów: Ocena: Celująca.. 100% + zadanie dodatkowe Bardzo dobra.. 100%- 91% Dobra 90%- 76%

2 Dostateczna.75%- 51% Dopuszczająca.50%- 31% Niedostateczna..30%-0% kartkówka obejmująca zakres treściowy do trzech ostatnich zajęć lekcyjnych, nie musi być zapowiedziana; - ćwiczenia utrwalające dotyczą materiału z bieżącej lekcji - poprawione i ocenione prace pisemne powinny być oddane w ciągu dwóch tygodni. W przypadku niedotrzymania terminu poprawy nauczyciel nie powinien wpisywać ocen do dziennika lekcyjnego. Jeżeli oceny zostaną wpisane, uczeń ma prawo odwołać się poprzez wychowawcę do Dyrektora Szkoły; - termin poprawy prac może być wydłużony w przypadku dłuższej nieobecności nauczyciela lub niezdolności nauczyciela do poprawy prac; c) zadania domowe- brak zadania ocena niedostateczna z możliwością poprawy pisemne prace domowe powinny być ocenione do trzech tygodni; d) aktywność na lekcji ( w formie oceny lub plusów - uczeń otrzymuje ocenę bardzo dobrą jeżeli zgromadzi trzy plusy) e) zadania i prace dodatkowe ( wkład pracy, zakres merytoryczny, rzeczowy, estetyczny itp.) 10. Uczeń może zgłosić w każdym półroczu fakt nieprzygotowania do zajęć bez konieczności podawania przyczyny, zgłoszone nieprzygotowanie nie dotyczy zapowiedzianych prac pisemnych oraz zajęć poświęconych syntezie całego działu. 11. Ocenę śródroczną i końcoworoczną nauczyciel wystawia na podstawie ocen cząstkowych uzyskanych przez ucznia, ze szczególnym uwzględnieniem ocen z prac pisemnych i nie jest ona średnią arytmetyczną wszystkich ocen. 2. Warunki i tryb poprawy oceny: 1. Uczeń ma prawo do poprawy oceny w ciągu 2 tygodni od momentu jej otrzymania: a) termin i warunki poprawy ustala nauczyciel; b) ocena uzyskana z poprawy jest wpisywana do dziennika obok pierwotnej oceny; c) w sytuacji wyjątkowej nauczyciel może zezwolić na ponowną poprawę oceny. 2. Uczeń nieobecny na pracy pisemnej ma obowiązek napisać ją w terminie i na warunkach ustalonych przez nauczyciela. W przypadku braku ustalenia terminu, uczeń zobowiązany jest w terminie do dwóch tygodni napisać daną pracę pisemną; a) termin może ulec przedłużeniu w przypadku dłuższej choroby ucznia. 3.Uczeń, który bez usprawiedliwienia opuścił lekcję, na której była zapowiedziana praca pisemna lub sprawdzian umiejętności jest zobowiązany napisać pracę lub zaliczyć sprawdzian na najbliższej lekcji po powrocie do szkoły. 3. Kryteria ogólne ocen z zajęć edukacyjnych: a) ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: 1) opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności określony programem nauczania przedmiotu w danej klasie; 2) samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia; 3) biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych lub praktycznych z programu nauczania danej klasy, proponuje rozwiązania nietypowe;

3 4) osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach przedmiotowych, zawodach sportowych i innych, kwalifikuje się do finałów szczebla wojewódzkiego albo ponad wojewódzkiego lub posiada inne porównywalne osiągnięcia; b) ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: 1) opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności określony programem nauczania przedmiotu w danej klasie; 2) sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, rozwiązuje samodzielnie problemy teoretyczne i praktyczne z programu nauczania danej klasy, potrafi zastosować zdobytą wiedzę do rozwiązywania zadań i problemów w nowych sytuacjach; c) ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: 1) opanował prawie wszystkie wiadomości i umiejętności określone programem nauczania w danej klasie, może nie znać zagadnień najbardziej złożonych; 2) poprawnie stosuje wiadomości, rozwiązuje (wykonuje) samodzielnie typowe zadania teoretyczne lub praktyczne; d) ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: 1) opanował większość wiadomości i umiejętności określonych programem nauczania w danej klasie, ale nie opanował zagadnień złożonych; 2) wykonuje typowe zadania teoretyczne lub praktyczne o małym stopniu trudności; e) ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: 1) ma duże braki w opanowaniu wiadomości i umiejętności programowych, ale braki te nie przekreślają możliwości zdobycia przez ucznia podstawowej wiedzy z danego przedmiotu w ciągu dalszej nauki; 2) wykonuje zadania teoretyczne lub praktyczne typowe, o niewielkim stopniu trudności, użyteczne w życiu codziennym i konieczne do kontynuowania nauki; f) ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: 1) nie opanował podstawowych wiadomości i umiejętności wynikających z podstawy programowej przedmiotu nauczania w danej klasie, a braki w wiadomościach i umiejętnościach uniemożliwiają dalsze zdobywanie wiedzy z tego przedmiotu; 2) nie jest w stanie wykonać zadań o elementarnym stopniu trudności. 4. Wymagania na poszczególne oceny klasa IV Temat lekcji Kim jestem? Zagadnienia waga narodzin dziecka dla rodziny i społeczeństwa odmienność i niepowtarzalnoś ć każdego człowieka różnorodne potrzeby każdego człowieka i sposoby ich zaspakajania prawa dziecka Ocena dopuszcza jąca określa datę i miejsce swoich urodzin; swoje zainteresow ania; z pomocą nauczyciela dwa praw Ocena dostateczna, dlaczego przyjście na świat dziecka jest ważnym wydarzeniem w życiu rodziny i społeczeństwa; różne potrzeby człowieka; potrzeby, których Wymagania na poszczególne oceny Ocena dobra różnorodnych potrzeb człowieka oraz sposoby ich zaspakajania; omawia wybrane prawa dziecka; nazwę organizacji działających na rzecz dzieci. Ocena bardzo dobra, w czym wyraża się odmienność i niepowtarzalność każdego człowieka; omawia wybrane prawa dziecka i, gdzie można się zwrócić, gdy są one łamane; Ocena celująca, w czym wyraża się odmienność i niepowtarzalnoś ć każdego człowieka, ; wyraża opinię na temat przestrzegania praw dziecka we współczesnym

4 we współczesnym świecie dziecka. zaspokojenie jest niezbędne do życia., czym zajmuje się UNICEF. świecie i roli międzynarodowych organizacji, które pomagają w ich obronie wyszukuje na ten temat informacje z różnych źródeł. Ja i moja rodzina rodzina i ród oraz więzi ją łączące prawa i obowiązki członków rodziny genealogia nauką badającą związki pokrewieństwa pamiątki i tradycja rodzinna i poprawnie posługuje się m rodzina ; swych przodków do pradziadków włącznie; samodzielnie obowiązków dziecka w rodzinie; pamiątek rodzinnych. i poprawnie posługuje się m ród ; nazywa na przykładzie swojej rodziny stopnie pokrewieństwa; z pomocą nauczyciela więzi łączących członków rodziny. praw i obowiązków przysługujących poszczególnym członkom rodziny; więzi łączące rodzinę; tradycji obowiązujących w jego rodzinie; rysuje schemat drzewa genealogicznego swojej rodziny. genealogia, drzewo genealogiczne ; rodziny w życiu człowieka; pamiątek rodzinnych jako źródeł informacji o rodziny; wyraża opinię na temat potrzeby kultywowania tradycji i gromadzenia pamiątek rodzinnych. na podstawie informacji zawartych w tekście rysuje drzewo genealogiczne. W mojej szkole społeczność szkolna, jej prawa i obowiązki samorząd szkolny historia i tradycja szkoły uprzejmość, sprawiedliwość i tolerancja jako przejawy zachowań pozytywnych poszanowanie godności i odmienności kolegów konflikty międzyludzkie i sposoby ich rozwiązywania elementy łączące zespół klasowy (np. wiek, wspólne lekcje, wychowawc a); elementy tradycji własnej szkoły; uprzejmość i koleżeńskość jako zachowania konieczne dla dobrego funkcjonowa nia zespołu klasowego. samorządu szkolnego; na podanych przykładach zachowania świadczące o poszanowaniu godności i odmienności innych; uzasadnia przestrzegania zasad koleżeństwa i przyjaźni., kto tworzy społeczność szkolną; zasady funkcjonowania samorządu szkolnego; samorządu w swojej szkole; konfliktów między ludźmi i proponuje sposoby ich rozwiązywania. społeczność szkolną z uwzględnienie m swoich praw i obowiązków;, odwołując się do przykładów, na czym polega postępowanie sprawiedliwe ;, w czym przejawia się uprzejmość i tolerancja. na podstawie samodzielnej analizy statutu szkoły zasady funkcjonowania samorządu w swojej szkole.

5 Jestem częścią społeczeńst wa Moja mała ojczyzna Samorząd lokalny społeczeństwo jako forma zbiorowości grupy społeczne i zasady przynależności do nich praca i jej rola w życiu człowieka mała ojczyzna społeczność historia i kultura formy upamiętniania małej ojczyzny władze lokalne zakres i sposób ich powoływania swoje zainteresow ania; przykład grupy społecznej, do której należy; określa na podanych przykładach pozytywne i negatywne zachowania. nazywa i pokazuje na region i województ wo, w którym mieszka; zabytków architektury i przyrody swojego regionu. na planie miejscowoś ci siedzibę władz lokalnych; nazwisko wójta (burmistrza lub prezydenta); jeden przykład władz lokalnych. społeczeństwo ; dziedzinę wiedzy lub umiejętności, które rozwijają się pod wpływem własnych zainteresowań; określa swoją przynależność do grup społecznych. opisuje położenie geograficzne swojej miejscowości; w kilku zdaniach prezentuje atrakcje turystyczne małej ojczyzny; nazwy miejscowości w najbliższej okolicy. władza lokalna ; przedstawicieli władzy lokalnej; zasady powoływania władz lokalnych; przykład podejmowanych przez władzę lokalną w swojej miejscowości. grupa społeczna ; uzasadnia przestrzegania przyjętych norm współżycia w najbliższym otoczeniu; opisuje różne grupy społeczne, wskazując ich role w społeczeństwie; pracy w życiu człowieka. prezentuje swoją małą ojczyznę, uwzględniając tradycję historyczno-- kulturową; zbiera i prezentuje informacje o rozmaitych formach upamiętniania postaci i wydarzeń z małej ojczyzny. i nazywa władze lokalne, używając pojęć: rada miasta lub gminy, wójt ( burmistrz lub prezydent ); omawia samorządu lokalnego z własnego terenu. zainteresowani a jako płaszczyznę kontaktów i wymiany doświadczeń z rówieśnikami. elementy kultury regionalnej stanowiące o jej odrębności, np. strój, gwara, potrawy;, na czym polega wkład kultury regionalnej w rozwój kultury polskiej; problemy społecznogospodarcze małej ojczyzny. zakres władz lokalnych., przytaczając odpowiednie argumenty, osiągnięcia współczesnej cywilizacji jako efekt pracy minionych pokoleń. na podstawie wiadomości z różnych źródeł dokonania postaci z regionu, które przyczyniły się do jego rozwoju., dlaczego istnienie samorządu terytorialnego jest ważne dla rozwoju społeczeństwa demokratycznego. Moja ojczyzna Polska Polska położenie, obszar, granice, kraje sąsiednie na Europy symbole naród ;, na czym polega zróżnicowanie okoliczności powstania

6 Moje państwo Rzeczpospol ita Polska symbole, święta narodowe Polski, miejsca pamięci narodowej ludność Polski mniejszości narodowe i etniczne, miejsca największych skupisk Polaków na świecie zróżnicowanie regionalne Polski Polska krajem demokratyczny m najwyższe organy władzy w Polsce konstytucja dokumentem określającym prawa i obowiązki obywateli Polskę; nazywa główne rzeki Polski (Wisłę, Odrę, Wartę) i pokazuje je na ; na Morze Bałtyckie i góry (Tatry); pełną nazwę polskiego; i nazywa polskie symbole; recytuje słowa hymnu państwoweg o; święta narodowe (3 maja, 11 listopada). imię i nazwisko urzędująceg o premiera i prezydenta RP; konstytucję jako najważniejs zy dokument w państwie. narodowe ; pochodzenie nazwy Polska, nawiązując do legendarnych początków ; i na Europy sąsiadujące z Polską; omawia położenie geograficzne Polski; mniejszości narodowe i etniczne żyjące w Polsce; miejsc pamięci narodowej (np. Grób Nieznanego Żołnierza). demokracja ; organy władzy w Rzeczypospolite j Polskiej: parlament, prezydent, rząd, sądy. symbolikę polskich barw narodowych; na i opisuje główne regiony Polski; nazywa i pokazuje na krainy geograficznohistoryczne Polski; nazywa wydarzenia historyczne, które upamiętniają polskie święta narodowe. konstytucja ; zasady wyborów władz w Polsce. regionalne Polski; miejsca największych skupisk Polaków na świecie; mniejszości narodowe i etniczne; więzi łączące naród; uzasadnia poszanowania symboli narodowych; rolę, jaką symbole narodowe pełnią w życiu narodów; miejsce pamięci w swojej okolicy i opowiada o wydarzeniach, które ono upamiętnia. praw i obowiązków obywateli Rzeczypospolitej Polskiej; samodzielnie dokonuje interpretacji fragmentu tekstu Konstytucji RP. hymnu państwowego; postacie historyczne wzmiankowane w hymnie i wydarzenia z jakimi są one związane; przygotowuje prezentację miejsc pamięci narodowej z własnego regionu i ją w klasie lub tworzy portfolio. zakres obowiązków najwyższych organów władzy w Polsce. Legendy o początkach polskiego pochodzenie nazwy Polska, jej herbu i barw narodowych Legenda formą popularyzacji wiedzy o z pomocą nauczyciela opowiada legendę O Lechu, Czechu i Rusie. z pomocą nauczyciela opowiada legendę O Popielu i Piaście oraczu. legenda ; pochodzenie nazwy Gniezno; dawną nazwę określającą Polaków (Lechici). na miejscowości wymienione w legendach samodzielnie opowiada legendy O Lechu, Czechu i Rusie i O Popielu i Piaście oraczu; rozpoznaje cechy charakterystyczne legendy; na współczesnych sąsiadów Polski. związek legendy z symbolami polskiego. w oparciu o legendę pochodzenie nazwy pierwszej polskiej dynastii. samodzielnie przygotowuje prezentację o historii godła polskiego lub samodzielnie przygotowuje prezentację o legendarnych początkach polskiego.

7 Unia Europejska Unia Europejska organizacją państw Europy członkowskie Unii Europejskiej symbolika Unii Europejskiej Polska krajem członkowskim Unii Europejskiej. rozpoznaje symbole Unii Europejskiej : flagę i hymn; na podstawie mapy członkowski e Unii Europejskiej. Unia Europejska, euro ; cel powstania Unii Europejskiej. określa daty: powstania UE (1993 r.) i przyjęcia Polski do UE (2004 r.). instytucje UE i ich zadania. opowiada na podstawie wiadomości z różnych źródeł o uczestnictwie Polski we wspólnocie europejskiej i prezentuje konkretnych wyrażając na ten temat własną opinię. Problemy ludzkości w XXI wieku problemy ludzkości w XXI wieku skutki działalności człowieka działania pomocowe podejmowane przez i organizacje pozarządowe problemów ludzkości w XXI wieku; pomocowych, które są podejmowane przez lub organizacje pozarządowe. organizacje działające na rzecz ludzi potrzebujących pomocy (np. Polski Czerwony Krzyż, Polska Akcja Humanitarna, fundacje) i cel ich działalności; opowiada o przejawach nędzy na świecie. na przykładach przyczyny i następstwa konfliktów zbrojnych na świecie; uzasadnia potrzebę wspólnych międzynarodowych. formułuje własną opinię o działaniach pomocowych podejmowany ch przez lub organizacje pozarządowe; niesienia pomocy potrzebującym, rozpoczynając działania od najbliższego środowiska. organizacja humanitarna, Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, terroryzm ; rozumie wagę i istnienia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka ; potrafi zinterpretować na podstawie tekstu źródłowego ( Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka ) prawa człowieka zawarte w tym dokumencie. Czym zajmuje się historia? historia nauką o historia nauką badającą przyczyny i skutki ważnych wydarzeń elementy kształtujące historię praca historyka historia, historycy ;, czym zajmuje się historia., kto tworzy historię. elementy kształtujące historię: ważne wydarzenia, działalność wybitnych jednostek, praca przeszłych pokoleń; zadania historyków. korzyści, jakie daje dobra znajomość historii; zbadania przyczyn i skutków wydarzeń historycznych dla zrozumienia. osiągnięcia współczesnej cywilizacji ( konkretne )jak o efekt pracy minionych pokoleń.

8 Źródła historyczne i ich rodzaje Chronimy ślady Jak zmierzyć czas? Ery, tysiąclecia i wieki, czyli źródła historyczne i ich podział źródeł historycznych archeologia nauką wspomagającą badania historyczne zabytki i ich rodzaje zadania muzeów różnorodne formy ochrony zabytków sposoby mierzenia czasu dawniej i współcześnie jednostki pomiaru czasu dawne i współczesne przyrządy służące do mierzenia czasu zasady określania czasu minionych wydarzeń źródła historyczne ; źródeł historyczny ch. zabytek, muzeum ; muzeum jako podstawową formę ochrony zabytków; najważniejs ze zasady zachowania się w muzeum (1 2 ). zegar, kalendarz ; jednostki pomiaru czasu zegarowego i kalendarzo wego; na ilustracji dawne i współczesne przyrządy służące do mierzenia czasu. archeologia ; podział źródeł historycznych; źródeł materialnych i pisanych. : biblioteka ; instytucje ochrony zabytków (muzeum, biblioteka); właściwego zachowania się w muzeum; zasady poprawnego zachowania się w instytucjach chroniących zabytki. sposoby mierzenia czasu dawniej i współcześnie; nazywa i na ilustracji dawne i współczesne przyrządy służące do mierzenia czasu. era, taśma źródeł historycznych dla poznania. zadania muzealnictwa (gromadzenie, przechowywanie, konserwacja zabytków, organizacja wystaw); ochrony zabytków. potrzebę mierzenia czasu; czyta ze zrozumieniem tekst źródłowy i odpowiada na związane z nim pytania. wydarzenie starsze i uzasadnia dotarcia do wszelkich możliwych źródeł w celu dobrego i obiektywnego poznania ; badań archeologiczn ych dla poznania. skansen, archiwum ; różnorodne formy ochrony zabytków. i związek między obserwacją przyrody a powstaniem zegarów i kalendarzy; sposoby określania czasu minionych wydarzeń w dalekiej (przed wynalezienie m kalendarza i zegarów). chronologia ; podobieństwa i różnice między zakresem badań historyków i archeologów. sporządza własną listę najpiękniejszy ch polskich zabytków. wyszukuje z różnych źródeł informacje o dawnych kalendarzach (np. egipskim) i prezentuje je w wybranej przez siebie formie. oblicza upływ czasu między wydarzeniem

9 czas w historii (czasy przed naszą erą, czasy naszej ery) według kalendarza chrześcijańskieg o; era, epoka wiek, tysiąclecie pojęcia i ich zakres obliczanie upływu czasu wydarzeń chronologiczne porządkowanie wydarzeń wiek, tysiąclecie ; skrótów: p.n.e. i n.e.; określa wiek podanego wydarzenia; zapisuje określony wiek cyfrą rzymską. chronologiczna, oś czasu ; narodziny Chrystusa jako wydarzenie określające podział czasu na czasy p.n.e. i n.e.; zaznacza na chronologicznej podane wydarzenia. młodsze; oblicza upływ czasu między podanymi wydarzeniami w zakresie naszej ery lub czasów przed naszą erą. porządkuje podane wydarzenia według chronologii; fakt, że podział czasu jest podziałem umownym. sprzed naszej ery a wydarzeniem, które miało miejsce w czasach naszej ery (wie, że w historii nie ma roku 0). Początki ludzkości Pierwsze cywilizacje czas i miejsce pojawienia się ludzi warunki życia najstarszych przodków człowieka dokonania ludzi koczowniczy i osiadły tryb życia powstanie cywilizacji rola wielkich rzek w życiu najstarszych cywilizacji społeczny podział pracy Afrykę Środkową jako miejsce pojawienia się ludzi; nazywa sposoby zdobywania pożywienia przez ludzi (zbieractwo, myślistwo); 1 2 mieszkań najstarszych przodków człowieka. najstarsze cywilizacje ( przykład np. Egipt); miejsca powstania cywilizacji posługując się wyrażeniem wielkie rzeki ; koczowniczy i osiadły tryb życia; warunki życia ludzi;, w jaki sposób pierwsi ludzie wzniecali ogień; wpływ umiejętności wzniecania ognia na warunki życia ludzi; przejście do osiadłego trybu życia jako osiągnięcie ludzi. na położenie geograficzne Mezopotamii i Egiptu; zaznacza na chronologicznej czas powstania najstarszych cywilizacji (3500 r. p.n.e.);, dlaczego pierwsze powstały nad prehistoria ; narzędzia używane przez ludzi; osiągnięcia ludzi życia (tkactwo, garncarstwo, uprawa roli); odczytuje informacje zawarte w materiale ilustracyjnym. państwo ; nazywa i na rzeki, nad którymi leżały Egipt i Mezopotamia; rolę wielkich rzek w funkcjonowaniu państw; grupy społeczne państw starożytnych. wpływ osiągnięć ludzi na zmiany w warunkach ich życia; wagę przejścia z koczowniczego do osiadłego trybu życia dla warunków życia ludzi. cywilizacje ; sposób funkcjonowani a systemów nawadniającyc h; zajęcia grup społecznych w ch starożytnych;, na czym polegał społeczny podział pracy. wyszukuje i prezentuje informacje na temat osad prehistorycznych. i uzasadnia pracy w życiu najstarszych społeczeństw.

10 Wynalezienie pisma. Zaczyna się historia wynalezienie pisma i jego rodzaje pisma materiał pisarski umiejętności czytania i pisania rzekę Nil jako jedną z rzek, nad którą powstały pierwsze cywilizacje. pismo ; określa czas wynalezieni a pisma; nazywa materiał, na którym pisano, przynajmnie j jeden przykład. wielkimi rzekami ( jeden argument np. wylewy wielkich rzek). rodzaje pisma (klinowe, obrazkowe i alfabetyczne); zaznacza rok 3500 r. p.n.e. na chronologicznej; nazywa materiał, na którym pisano. nazwa i opisuje poznany materiał pisarski. poznane rodzaje pisma; pisma dla poznania i komunikowani a się ludzi. przygotowuje prezentację na temat: Wynalezienie pisma czyli kiedy kończy się prehistoria a zaczyna historia. W Egipcie faraonów Droga Egipcjanina do wieczności warunki życia w starożytnym Egipcie; władca Egiptu i zakres jego władzy ludność Egiptu, jej zajęcia i warunki życia wierzenia starożytnych Egipcjan bóstwa i wyobrażenia o nich piramidy grobowce faraonów na starożytny Egipt i rzekę Nil; faraon. wielobóstwo ; krótko wierzenia starożytnych Egipcjan. piramida ; zaznacza na chronologicznej czas powstania Egiptu (3000 r. p.n.e.); Nilu dla funkcjonowania egipskiego. opisuje sposoby oddawania czci bogom; bóstwa egipskie. czas powstania Egiptu; warunki naturalne Egiptu; grupy społeczne Egiptu. opowiada, w jaki sposób Egipcjanie li bogów; sposób budowy piramid; (na podstawie ilustracji) narzędzia używane do budowy piramid. zajęcia grup społecznych Egiptu; opowiada o warunkach życia poszczególnyc h grup społecznych Egiptu; omawia pozycję faraona w społeczeństwie egipskim. mumifikacja, mumia, sfinks ; przyczyny mumifikowani a zwłok. wyszukuje i prezentuje informacje o słynnych władcach Egiptu. przygotuje krótką informację o słynnych grobowcach lub piramidach egipskich. W Atenach Peryklesa położenie i warunki naturalne starożytnej Grecji wygląd Aten w starożytności władza w starożytnych demokracja ; na starożytną Grecję i polis ; opisuje wygląd Aten w czasach Peryklesa; zajęcia mieszkańców Aten. zasługi Peryklesa dla rozwoju Aten; czynniki jednoczące Greków w starożytności. omawia zasady funkcjonowani a demokracji ateńskiej. wykorzystując informacje z różnych źródeł przygotowuje przewodnik po Atenach w czasach Peryklesa i

11 W kręgu greckich wierzeń i filozofii Atenach świątynie greckie miejscem kultu religijnego; narodziny teatru greckiego i filozofii; igrzyska sportowe i ich rola w życiu starożytnych Greków Ateny; opowiada o warunkach naturalnych starożytnej Grecji. sposoby oddawania czci bogom (świątynie, igrzyska, teatr); Olimpię jako miejsce rozegrania igrzysk starożytnych; sposoby nagradzania zwycięzców; na Olimpię i Ateny; igrzyska olimpijskie ; dyscypliny sportowe rozgrywane podczas igrzysk; opowiada o wyglądzie i sposobie prezentacji sztuk w teatrze greckim. określa datę igrzysk olimpijskich i zaznacza ją na chronologicznej;, czym zajmowali się filozofowie. podobieństwa i różnice pomiędzy igrzyskami w starożytności i dzisiaj (np. ubiór, dyscypliny, nagrody). go we wskazanej formie. dokonania starożytnych Greków w różnych dziedzinach; przygotowuje prezentację na temat wierzeń Greków; dzieła sztuki nawiązujące do tematyki mitologicznej; opisuje, jak wierzenia wpływały na życie starożytnych Greków. Od osady do imperium położenie Rzymu i zajęcia mieszkańców przyczyny rozwoju Rzymu imperium ; na Rzym, Morze Śródziemne; na zasięg podbojów rzymskich; przyczyny sukcesów armii rzymskiej ( przynajmnie j jeden argument). legion ; zaznacza na chronologicznej datę legendarnego założenia Rzymu (753 r. p.n.e.); na Półwysep Apeniński, Tyber; grupy społeczne Rzymu; źródła sukcesów armii rzymskiej. omawia zajęcia poszczególnych grup społecznych; technikę wojenną Rzymian (posługując się nazwami machin). łuk triumfalny ; przyczyny powstania imperium rzymskiego; słuszność twierdzenia, że Morze Śródziemne było wewnętrznym morzem Rzymian;, jak w Rzymie wykształciła się arystokracja. postacie wybitnych wodzów rzymskich np. Juliusza Cezara. Dokonania starożyt nych Rzymian dokonania Rzymian ułatwiające funkcjonowanie i życie mieszkańców; Rzymianie twórcami prawa; łacina językiem Rzymian dokonania Rzymian, które ułatwiły funkcjonowa nie i życie mieszkańców (prawo, drogi, mosty, prawo, akwedukty ; dokonania Rzymian, które ułatwiły funkcjonowanie i życie mieszkańców. opowiada o edukacji Rzymian przygotowującej do kariery urzędniczej; łacinę jako język Rzymian. przydatność dokonań Rzymian dla funkcjonowani a i życia mieszkańców; opowiada (posługując się ilustracją) o osiągnięć prawniczych Rzymian dla prawa współczesnego; zapisy prawa rzymskiego wykorzystywane

12 akwedukty). etapach budowy dróg w starożytnym Rzymie. współcześnie. Narodziny chrześcijańs twa Izraelici, odmienność ich wiary w świecie starożytnym zasady judaizmu Jezus z Nazaretu i jego nauki narodziny nowej religii i położenie jej wyznawców rozprzestrzenianie się chrześcijaństwa chrześcijań stwo, Biblia ; osobę i nauki Jezusa z Nazaretu; opisuje okoliczności narodzin chrześcijańs twa. apostoł Dekalog ; zaznacza na chronologicznej wiek narodzin chrześcijaństwa; na Palestynę i miasta związane z życiem i działalnością Jezusa z Nazaretu. Jahwe, judaizm, Mesjasz, Stary Testament, Nowy Testament ;, na czym polegała odmienność nauk Jezusa wobec religii Żydów; opowiada o sytuacji chrześcijan w I IV wieku. zasady judaizmu;, dlaczego chrześcijaństw o wywodzi się z judaizmu. czynniki łączące chrześcijaństw o i judaizm.