Biznes Rodzinny: Doświadczenia polskie i światowe U-Rodziny IFR, Kędzierzyn Koźle Seminarium, 8 listopada 2008 r..

Transkrypt

1 : Doświadczenia polskie i światowe U-Rodziny IFR, Kędzierzyn Koźle Seminarium, 8 listopada 2008 r.. Wyniki badań Komentarz do wyników Dr Jacek Lipiec Prof.dr hab.tadeusz Baczko (TB) Adiunkt Ośrodek Badań i Współpracy Naukowej Wyższa Szkoła Biznesu NLU Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Informatyczna FBN Polska w Warszawie Nowy Sącz Warszawa tel. (018) ul.stokłosy 3 jlipiec@wsb-nlu.edu.pl tbaczko@inepan.waw.pl

2 Podczas pierwszej ogólnopolskiej konferencji poświęconej biznesowi rodzinnemu, która odbyła się w Wyższej Szkole Biznesu NLU w Nowym Sączu w dniach września 2005 roku, przeprowadzono kilka badań wśród właścicieli biznesów rodzinnych. Na tej podstawie określono ogólny profil przedsiębiorcy rodzinnego oraz jego preferencje i charakterystykę firmy. Z inicjatywy Wyższej Szkoły Biznesu NLU w Nowym Sączu powołano Stowarzyszenie FBN Polska (Family Business Network Sieć Biznesów Rodzinnych) z siedzibą w Zbylitowskiej Górze, przy Firmie Roleski.

3 Profil przedsiębiorcy rodzinnego ze względu na płeć 56% 44% Kobiety Mężczyźni TB: Dominacja przedsiębiorców zagrożona przez kobiety. Wsparcie firm rodzinnych to szansa wyzwolenia potencjałów biznesowych oraz podstawa polityki prorodzinnej.

4 Profil przedsiębiorcy rodzinnego ze względu na wiek 100,0% 90,0% 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% 34,1% 36,4% 11,4% 11,4% 2,2% 4,5% i więcej TB: Firmy rodzinne (FR) I i II generacji dominują. Mała ilość firm, które przechodzą do III generacji. Potrzeba aktywności firm i władz aby to ograniczyć i wesprzeć biznesy młodych.

5 TB: Mało jest FR sprzed 1945 r. Stosunkowo duży jest udział firm II generacji. Rośnie grupa firm I generacji wchodząca w okres sukcesji. Trzeba zmniejszyć ryzyka II i III generacji firm rodzinnych. Charakterystyka firmy rodzinnej ze względu na rok założenia 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 40% 35% 17,5% 5% 2,5% przed planowana 2007

6 Charakterystyka firmy rodzinnej ze względu na lokalizację 100,0% 90,0% 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% 2,5% 19,5% wieś miasto do 20 ty s. 6,5% 26,0% 19,5% 6,5% 19,5% ty s ty s ty s ty s. pow. 500 ty s. TB: FR obecne są w całej Polsce niezależnie od wielkości ośrodków. Większość (70%) działa w mniejszych miejscowościach. Szansą dla firm i władz jest potencjał rozwojowy FR na terenach wiejskich.

7 Charakterystyka firmy rodzinnej ze względu na charakter rozpoczęcia działalności 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 85% 7% 3% 5% Odziedziczenie Zakup istniejącego Nowy biznes Inaczej TB: Dominacja nowych FR i potrzeba aliansów strategicznych. Potencjał innowacyjny nowych FR wymaga identyfikacji, aktywizacji i rozwoju.

8 TB: Dominacja usług w biznesach rodzinnych. Potrzeba zwiększenia ich konkurencyjności i innowacyjności. Globalizacja FR jest zalecana. Charakterystyka firmy rodzinnej ze względu na rodzaj działalności 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 55% 28% 21% Produkcja Handel Usługi

9 Charakterystyka firmy rodzinnej ze względu na pokoleniowość 100,0% 90,0% 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% 77,3% 15,8% 2,3% 2,3% 2,3% pierwsze drugie trzecie czwarte piąte TB: Zmniejsza się ilość FR wyższych generacji. Trzeba wykorzystać szanse ekspansji oraz zwiększać świadomość tożsamości FR.

10 Ilość pracowników Członkowie rodziny jako pracownicy w mikroprzedsiębiorstwach Ilość pracowników Rodzina - pracownicy Ilość obserwacji TB: Samozatrudnienie to typowe zjawisko dla firm rodzinnych. Jego nasilenie w firmach mikro to nie jest patologia, ale szansa ich rozwoju.

11 Ilość pracowników Członkowie rodziny jako pracownicy w małych przedsiębiorstwach Ilość pracowników Rodzina - pracownicy Ilość obserwacji TB: W firmach większych do 50 pracowników można tworzyć taniej miejsca pracy rodzinie i innym (wzrost zatrudnienia od 4 do 15 razy).

12 Ilość pracowników TB: W MŚP od pracowników zdolność tworzenia miejsc pracy przez rosnącą ilość zatrudnionych członków rodziny wynosi od Członkowie rodziny jako pracownicy w średnich przedsiębiorstwach Ilość pracowników Rodzina - pracownicy Ilość obserwacji

13 Ilu członków rodziny jest współwłaścicielami firmy? 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 46% 22% 17% 10% 5% TB: Samozatrudnieni członkowie rodzin to często ich współwłaściciele. Struktury właścicielskie są podstawą współpracy i zrozumienia FR.

14 Ile członków rodziny pracuje na stanowiskach kierowniczych? 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 43% 35% 22% 33-49% 50-74% % TB: W firmach rodzinnych typowe jest zajmowanie kierowniczych funkcji przez członków rodziny

15 Czy chciałaby Pani/Pan pracować w firmie rodzinnej? 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 91% 7% 2% Tak Nie Trudno powiedzieć

16 Jeśli nie pracowałaby Pani/Pan w firmie rodzinnej to gdzie chciałaby Pani/Pan pracować? 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 77% 18% 5% Inna f irma Inna f irma rodzinna Założy ć własną

17 Kwestie krytyczne biznesu rodzinnego zdaniem przedsiębiorców Kwestia Opis 1. Rodzina Konflikty rodzinne, które negatywnie wpływają na funkcjonowanie firmy, zbyt emocjonalne podejście, problemy z komunikacją oraz zrozumieniem, a także brak obiektywizmu w podejmowanych decyzjach przez wzgląd na członków rodziny będących pracownikami. 2. Zarządzanie zasobami ludzkimi Nepotyzm w przypadku zatrudniania, jak i późniejszego traktowania pracowników, obsadzanie stanowisk kierowniczych, brak profesjonalistów, brak kompetencji, trudności ze stawianiem wymagań i delegowaniem obowiązków oraz z ich egzekwowaniem, a także trudność w ustalaniu wynagrodzeń. Co ciekawe, zwrócono także uwagę na brak zaufania właścicieli firm rodzinnych do osób z zewnątrz oraz na trudne wejście do takich firm. 3. Dom, a praca Brak podziału na dom i na pracę, problemy z pogodzeniem celów rodzinnych z celami firmowymi, oraz ciągły brak czasu osób, które zarządzają rodzinną firmą. 4. Państwo Brak stabilnych przepisów prawnych, biurokracja urzędnicza, złe przepisy, niestabilność polityczna, wysokie obciążenie fiskalne oraz brak informacji o pomocy państwa.

18 Kwestie krytyczne biznesu rodzinnego zdaniem przedsiębiorców Kwestia Opis 5. Finanse Pozyskiwanie kapitału, konieczność podjęcia ryzyka finansowego w początkowej fazie działalności oraz ryzyko utraty dorobku rodziny w przypadku kryzysu. 6. Ciągłość/sukcesja Przekazanie firmy następcom, brak możliwości dziedziczenia oraz stawianie wysokich oczekiwań następcom. 7. Młode pokolenie Z perspektywy potomnych przedsiębiorców rodzinnych - niedocenianie, brak autonomii w działaniu i podejmowaniu decyzji w firmie oraz trudność w przekonywaniu do swoich racji. 8. Inne Problemy dotyczące rozwoju firmy i innowacyjności, mała skłonność do ryzyka, zbytnia hermetyczność oraz brak tradycji firm rodzinnych w Polsce.