Świadomość. Adriana Schetz

Transkrypt

1 Świadomość Adriana Schetz

2 Trochę teorii: Typy świadomości Świadomość w sensie przytomności (awareness) Świadomość w sensie uwagi (attention) Świadomość dostępu (access consciousness) Świadomość fenomenalna (phenomenal consciousness) Świadomość animalna (animal consciousness) Kryterium tego podziału jest funkcja procesów świadomych.

3 Teorie świadomości Trochę teorii: Świadomość w sensie FOE (first order experience) Świadomość w sensie FOR ( representation) Świadomość w sensie FOT ( thought) Świadomość w sensie HOE (higher order experience) Świadomość w sensie HOR ( represenstation) Świadomość w sensie HOT ( thought) Kryterium tego podziału jest status ontologiczny świadomych stanów.

4 Wprowadzenie Kartezjański duch w maszynie (Ryle 1949) Nie jest rzeczą zaskakującą mówienie, że wewnątrz każdego z nas jest coś, co myśli i czuje i decyduje. Było to stanowisko siedemnastowiecznego filozofa René Descartesa, który utrzymywał, iż każdy z nas jest identyczny z czymś wewnętrznym, czego istotą jest świadomość. Każdy z nas naprawdę jest wewnętrzną res cogitans lub czymś myślącym (Noé, Out of Our Heads, 2009, s. 5). Interesujące jest to, że takie podejście jest w pewnym sensie bliskie kognitywistyce: treść świadomości jest konstytuowana i wyjaśniana w oparciu o wewnętrzne mechanizmy przetwarzania informacji. Kognitywistyce bliski jest internalizm: Powiedz mi jaki jest twój mózg, a powiem ci kim jesteś

5 Wprowadzenie Kartezjańskie dowcipnisie w mózgu, teatr, (Dennett, Consciousness Explained, 1993, s. 6, s. 49, ) Kartezjański snop światła, wyjątkowa nastrojona talia (Dennett, Słodkie sny, 2005, s. 111): «Magia» świadomości, tak jak magia cyrkowa nie daje się wyjaśnić dopóty, dopóki przyjmujemy ją za dobrą monetę (s. 114).

6 Powstaje pytanie: Wprowadzenie Czy świadomość bardziej przypomina snop światła (lub oko umysłu) poruszający się po sztalugach z obrazami umieszczonymi w magazynie wnętrza mózgu, czy też jest podobna do sławy towarzyszącej danej osobie czy zdarzeniu, tj. towarzyszy działaniu, alego nie podejmuje? Mental eye czy fame in the brain? A może jest jeszcze czymś innym?

7 Wprowadzenie Trochę teorii: F. Brentano: Świadomość wewnętrzna Świadomość zewnętrzna

8 Brentano świadomość wewnętrzna v. świadomość zewnętrzna Akt i przedmiot tego aktu w świadomości wewnętrznej: aktem jest ujmowanie czegoś wewnętrznego (np. odczuwanie bólu); Akt i przedmiot tego aktu w świadomości zewnętrznej: aktem jest ujmowanie czegoś zewnętrznego (np. czerwonego jabłka); PYTANIE: CZY PODZIAŁ TEN DAJE SIĘ ZACHOWAĆ W ŚWIETLE TEZY O UCIELEŚNIENIU ŚWIADOMOŚCI?

9 Przykład 1: samo-lokalizacja we śnie We śnie lokalizacja ja często nie jest singularna Moment przebudzenia ze snu jest momentem, w którym świadomość dokonuje integracji informacji napływających z organizmu i otoczenia

10 Przykład 2: Kończyny fantomowe AZ, 44 lata, pacjentka Petera Bruggera (Zürich), full-body illusions (FBIs)

11 Przykład 2: eksperyment z gumową ręką Rubber hand illusion Zagadnienie: schemat ciała a obraz ciała (Shaun Gallagher)

12 Przykład 3: doświadczenie opuszczenia ciała

13 Przykład 3: doświadczenie opuszczenia ciała Eksperyment Olafa Blanke a, Z École Polytechnique Fédérale in Switzerland (OBEs) (podczas synchronicznego łaskotania pleców iluzja przebywania w wirtualnym ciele)

14 Ucieleśniona świadomość Pojęcie świadomości jest logicznie nieseparowalne od pojęcia ciała, tzn: 1. Świadomość jako akt swoją naturę zawdzięcza temu, że jest realizowana w ciele; 2. Treść świadomości (czyli jej przedmiot w sensie Brentany) jest konstytuowana przez niektóre czynniki w sposób konieczny związane z funkcjami ciała, w którym jest ona zrealizowana. Ucieleśnienie a zakorzenienie (embodiment v. embedding)

15 Antonio Damasio Dlatego może lepiej jest w miejsce dystynkcji przejętej od Brentana wprowadzić dystynkcję Damasia na świadomość: 1. rdzenną 2. rozszerzoną Mapy neuronalne pierwszego poziomu (świadomość sensomotoryczna, tj. reprezentacje otoczenia) Mapy neuronalne drugiego poziomu (reprezentacje relacji organizmotoczenie) świadomość rdzenna, obrazowa, rama czsoprzestrzenna dla reprezentacji pierwszego poziomu Reprezentacje reprezentacji drugiego poziomu (nabudowana na świadomości rdzennej, odnosi się do pamięci autobiograficznej) świadomość rozszerzona, umożliwia operacje na reprezentacjach drugiego rzędu

16 Świadomość ciała (bodily awareness), Frédérique de Vignemont, SEP Przykład sterowania ruchem ręki oraz kursorem uzasadnia dystynkcję na: 1. Inferencyjną wiedzę anatycypującą działanie; 2. Bezpośrednią wiedzę antycypujacą działanie. Na: 1. Doświadczenie ciała od wewnątrz 2. Doświadczenie ciała od zewnątrz [tzw. touchant-touché phenomenology], czyli podwójny dostęp do własnego ciała.

17 Świadomość ciała (bodily awareness), Frédérique de Vignemont, SEP Typy reprezentacji cielesnych: 1. Schemat postawy (postural schema) 2. Płytki (powierzchowny) schemat 3. Obraz ciała 4. Schemat ciała 5. Reprezentacja krótkotrwała 6. Reprezentacja długotrwała

18 Świadomość ciała (bodily awareness), Frédérique de Vignemont, SEP Inne typologie 1. Ze względu na dostępność stanu: (a) świadoma, (b) nieświadoma; 2. Ze względu na dynamikę procesu: (a) krótkotrwała, (b) długotrwała; 3. Ze względu na rolę funkcjonalną stanu czy procesu: (a) dla działania, (b) dla percepcji; 4. Ze względu na format: (a) sensomotoryczna, (b) wzrokowo-przestrzenna, (c) pojęciowa.