Wykres 3. Otrzymujący środki na podjęcie działalności gospodarczej w latach wg wykształcenia. wg czasu pozostawania bez pracy. wg wieku.

Transkrypt

1 ANALIZA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZYCH POWSTAŁYCH PRZY WSPARCIU POWIATOWEGO URZĘDU PRACY W ZAKOPANEM W LATACH Przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej stanowi jedną z form aktywizacji zawodowej, przewidzianych w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz. U. 2015, poz. 149 z późn. zm.). Zgodnie z art. 46 wskazanej ustawy istnieje możliwość przyznania bezrobotnemu środków w wysokości do 6-krotności przeciętnego wynagrodzenia, z przeznaczeniem na uruchomienie przez niego działalności gospodarczej. Wraz z otrzymaniem takich środków osoba podejmująca działalność zobowiązuje się m.in. do jej prowadzenia przez okres co najmniej 12 miesięcy. W przypadku naruszenia warunków zawartej umowy jest ona zobligowana do zwrotu przyznanych środków wraz z odsetkami ustawowymi. Instrument ten cieszy się dużym zainteresowaniem ze strony osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Zakopanem. W latach ogółem 302 bezrobotnych skorzystało z tej formy pomocy, a przeciętna wysokość przyznanych środków (na podstawie zawartych umów) wyniosła w tym okresie ,80 PLN. Tabela 1. Liczba zawartych umów ws. przyznania środków na podjęcie działalności gospodarczej w latach Rok Liczba zawartych Wartość zawartych Przeciętna wysokość umów umów przyznanych środków , , , , , , , , , ,80 Bliższa charakterystyka osób, które otrzymują środki na podjęcie działalności gospodarczej wskazuje na to, że są to przede wszystkim osoby stosunkowo młode (średnia wieku to blisko 31 lat), relatywnie lepiej wykształcone (ponad 2/3 z nich posiada wykształcenie co najmniej średnie), o dość zróżnicowanym okresie pozostawania bez pracy, w większości mężczyźni (61 %). Szczegóły dotyczące charakterystyki osób, które w latach otrzymały środki na podjęcie działalności, zostały zaprezentowane na znajdujących się poniżej wykresach (nie uwzględniono w nich osób otrzymujących dofinansowanie w 2011 roku). 1

2 Wykres 1. Otrzymujący środki na podjęcie działalności gospodarczej w latach wg wykształcenia. Wykres 2. Otrzymujący środki na podjęcie działalności gospodarczej w latach wg czasu pozostawania bez pracy. Wykres 3. Otrzymujący środki na podjęcie działalności gospodarczej w latach wg wieku. 2

3 Wykres 4. Otrzymujący środki na podjęcie działalności gospodarczej w latach wg płci. Osoby, które otrzymały środki, podejmowały działalność w branżach, na które istnieje zapotrzebowanie na lokalnym rynku. W szczególności można stwierdzić, że w latach dominowały działalności funkcjonujące w obszarze remontowo-budowlanym, a także szeroko rozumianych usług turystyczno-rekreacyjnych i handlu. Wśród pozostałych branż, w których podejmowane były działalności gospodarcze przy wsparciu Urzędu, wymienić można m.in. usługi projektowe i geodezyjne, kosmetyczne i fryzjerskie, a także z zakresu branży samochodowej. Szczegóły przedstawiono w poniższej tabeli. Uzupełnienia przy tym wymaga rozbieżność liczbowa pomiędzy ilością osób, które w analizowanym okresie otrzymały środki, a liczbą powstałych przedsiębiorstw. Wynika ona z faktu, że osoby zawierające umowę o przyznanie środków mają 30-dniowy termin na rozpoczęcie prowadzenia działalności gospodarczej, co oznacza, że w przypadku przyznawania środków pod koniec roku kalendarzowego, część osób podejmie działalność dopiero w roku kolejnym. Tabela 2. Wykaz zawartych umów ws. przyznania środków na podjęcie działalności gospodarczej w latach wg branż. Lp Branża Liczba podmiotów Udział procentowy 1 usługi remontowo-budowlane 40 13,2% 2 usługi turystyczno-rekreacyjne 31 10,3% 3 handel 28 9,3% 4 usługi projektowe i geodezyjne 24 7,9% 5 usługi kosmetyczne i fryzjerskie 20 6,6% 6 usługi samochodowe 20 6,6% 7 usługi krawieckie 15 5,0% 8 usługi drzewne i stolarskie 14 4,6% 9 usługi graficzne i fotograficzne 14 4,6% 10 gastronomia 13 4,3% 11 usługi sprzątania i czyszczenia 12 4,0% 12 usługi transportowe 10 3,3% 3

4 13 produkcja biżuterii, pamiątek itp. 6 2,0% 14 rehabilitacja, fizjoterapia 6 2,0% 15 usługi komputerowe i internetowe 6 2,0% 16 usługi muzyczne, oświetleniowe 6 2,0% 17 usługi elektryczne 5 1,7% 18 usługi hydrauliczne 4 1,3% 19 usługi ślusarskie 3 1,0% 20 usługi wysokościowe 3 1,0% 21 wypożyczalnia strojów, dekoracji 3 1,0% 22 kamieniarstwo 2 0,7% 23 kowalstwo 2 0,7% 24 usługi edukacyjne 2 0,7% 25 usługi marketingowe 2 0,7% 26 usługi prawne 2 0,7% 27 pozostałe 9 3,0% Stosowanie instrumentu związanego z przyznawaniem środków na podjęcie działalności gospodarczej wywiera znaczący wpływ na sytuację gospodarczą w powiecie tatrzańskim. Opierając się na danych Głównego Urzędu Statystycznego w zakresie rejestracji nowych podmiotów gospodarki narodowej na obszarze powiatu w latach , stwierdzić można, że w okresie tym zarejestrowano w rejestrze REGON ogółem podmiotów. W tym samym czasie, wg danych Urzędu oraz Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEiIDG), 310 osób, które otrzymały środki, rozpoczęły prowadzenie działalności gospodarczej. Szczegóły w ujęciu poszczególnych lat przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 3. Liczba rejestracji podmiotów gospodarczych w REGON oraz podjęć działalności gospodarczej przy wsparciu Urzędu. Rok Liczba rejestracji w REGON Liczba podjęć działalności gospodarczej przy wsparciu Urzędu Udział procentowy ,9 % ,4 % ,0 % ,2 % ,0 % Ze względu na badanie efektywności stosowania narzędzia przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej istotne znaczenie ma kwestia trwałości podmiotów, które rozpoczęły jej prowadzenie na skutek skorzystania ze wsparcia Urzędu. Poniżej zamieszczono 4

5 wyniki analizy, została ona przeprowadzona w maju 2015 roku poprzez zweryfikowanie informacji udostępnionych w ramach CEiIDG oraz systemu informatycznego Urzędu. Wykazane dane odnoszą się do tych działalności, które w maju 2015 r. można było zakwalifikować do jednego z poniższych przedziałów czasowych, w związku z czym nie wszystkie wartości w poszczególnych kolumnach sumują się w liczbę powstałych w roku działalności gospodarczych. Ze względu na długi horyzont czasowy prowadzonego badania, analizą objęto jedynie działalności gospodarcze powstałe przy wsparciu Urzędu w okresie od 2011 do 2013 roku. Tabela 4. Analiza trwałości działalności gospodarczych za lata Rok Liczba powst. DG Ogółem 215 Status po 12 m-cach Legenda: A status działalności: aktywna, Z status działalności: zawieszona, W status działalności: wykreślona. Status po 18 m-cach Status po 24 m-cach Status po 30 m-cach Status po 36 m-cach Status po 42 m-cach A 62 A 53 A 37 A 23 A 23 A 19 Z 0 Z 7 Z 17 Z 27 Z 25 Z 24 W 0 W 2 W 8 W 12 W 14 W 19 A 60 A - 47 A 42 A - 24 X X Z 0 Z 9 Z 13 Z 22 X X W - 0 W - 4 W - 5 W 11 X X A 93 A 63 A 29 X X X Z 0 Z 20 Z 15 X X X W 0 W 9 W 9 X X X A 100 % A 76,2 % A 61,7 % A 39,5 % A 37,1 % A 30,6 % Z 0 % Z 16, 8% Z 25,7 % Z 41,2 % Z 40,3 % Z 38,7 % W 0 % W 7,0 % W 12,6% W 19,3% W 22,6% W 30,6% Zarejestr. w PUP w r ,9 % Dane z trzech analizowanych lat wskazują na to, że 30,6 % podmiotów gospodarczych jest wykreślana z CEiIDG po upływie 42 miesięcy (czyli 3,5 roku) od rozpoczęcia prowadzenia działalności. Jednocześnie jedynie niecałe 8 % osób, które otrzymały środki na podjęcie działalności gospodarczej w latach , na moment prowadzenia analizy posiadało status osoby bezrobotnej, co może wskazywać na to, że odnalazły one na stałe swoje miejsce na rynku pracy. Wysoka (stuprocentowa) przeżywalność działalności gospodarczych w okresie pierwszych 12 miesięcy jest konsekwencją przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zgodnie z którymi osoby, które otrzymały środki na podjęcie działalności gospodarczej, są zobligowane do jej utrzymania przez pierwszy rok w przeciwnym razie zostaną wezwane do zwrotu otrzymanych funduszy wraz z odsetkami. 5

6 Analiza otrzymanych danych wskazuje również na to, że momentem kluczowym dla trwałości tworzonych działalności gospodarczych jest okres pomiędzy 24, a 30 miesiącem ich prowadzenia, kiedy u większości osób podejmujących działalność powstaje obowiązek opłacania pełnych składek na ubezpieczenia społeczne. W tym czasie występuje istotne obniżenie liczby działalności posiadających status aktywnych z 61,7 % analizowanych przypadków do niecałych 40 %. W kolejnych miesiącach udział aktywnych przedsiębiorców utrzymuje się na podobnym poziomie. Równocześnie zwrócić należy uwagę na wzrost w tym okresie udziału przedsiębiorców posiadających status zawieszony (z 25,7 % do 41,2 %). Oznacza to, że osoby prowadzące działalność nie decydują się od razu na jej wyrejestrowanie po utracie prawa do opłacania preferencyjnych składek na ubezpieczenia społeczne, lecz zawieszają działalność. W toku analizy stwierdzono, że zawieszone działalności są następnie wznawiane (nawet kilkukrotnie), w odniesieniu do działalności powstałych w okresie od 2011 do 2013 roku odnotowano ogółem 34 takie przypadki. Wykres 5. Działalności gospodarcze powstałe w latach przy wsparciu Urzędu wg czasu i statusu prowadzenia działalności. Ogólnodostępne dane statystyczne nie umożliwiają dokonania porównania trwałości działalności gospodarczych, powstałych przy wsparciu Urzędu, z ogółem osób, które rozpoczęły prowadzenie działalności gospodarczej. Kierując się jednak wynikami badania opracowanego przez Główny Urząd Statystyczny pn. Warunki powstania i działania oraz perspektywy rozwojowe 6

7 polskich przedsiębiorstw powstałych w latach (Warszawa 2014), stwierdzić można, że działalności powstałe przy wsparciu Urzędu charakteryzują się wyższym stopniem trwałości. Z powyższej analizy wynika, że spośród działalności założonych przez osoby fizyczne w 2011 roku 76,3 % posiadało status aktywnych w roku 2012, a rok później 52,6 % (strona 60 Raportu). W przypadku 2012 roku wskaźnik trwałości kształtował się na podobnym poziomie. Zestawienie powyższych danych zawarto w tabeli. Tabela 5. Zestawienie aktywnych działalności gospodarczych wg raportu GUS oraz danych własnych Urzędu za lata Rok powstania DG Udział aktywnych DG w roku kolejnym po powstaniu wg GUS Udział aktywnych DG po 12 m-cach Udział aktywnych DG w drugim roku po powstaniu wg GUS Udział aktywnych DG po 24 m-cach ,3 % 100 % 52,6 % 59,7 % ,3 % 100 % b.d. 70,0 % Analiza trwałości utworzonych działalności gospodarczych ze względu na profil została przeprowadzona przy uwzględnieniu okresu ich prowadzenia. Na tej podstawie stwierdzić można, że w całym analizowanym okresie, obejmującym pierwsze 36 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej, bardzo wysoki udział przedsiębiorstw o statusie aktywnym posiadały działalności funkcjonujące w branży projektowo-geodezyjnej. Do tej kategorii zostały zakwalifikowane osoby, które rozpoczęły działalność obejmującą m.in. pracownie architektoniczne, projektowanie wnętrz, czy też usługi geodezyjne. Po 18 miesiącach funkcjonowania na rynku 84,6 % z nich posiadało status aktywnych w CEiIDG, po 36 miesiącach udział ten był nadal wysoki wynosił 50 %. Zaznaczyć przy tym należy, że po 3 latach od uruchomienia działalności żaden z podmiotów nie został wykreślony z ewidencji. Z przeprowadzonej analizy wynika ponadto, że wysoką przeżywalnością charakteryzują się również działalności z obszaru sprzątania i czyszczenia. Działalności te, o ile zdołają przetrwać początkowy okres funkcjonowania, zdobywają stałe miejsce na rynku. Monitoring prowadzenia działalności po 18 miesiącach wskazuje na to, że chociaż jedynie 62,5 % z nich posiadało na tym etapie status aktywnych (przeciętna dla wszystkich działalności wynosiła wówczas 76,2 %), to po 3 latach prowadzenia działalności połowa z osób, które otrzymały środki na ten rodzaj usług, nadal było aktywnymi przedsiębiorcami. Pozytywnie należy ocenić także trwałość podmiotów z branży samochodowej, po 3 latach połowa przedsiębiorców posiadała status aktywnych, równocześnie żadna z analizowanych osób nie zdecydowała się na wykreślenie z CEiIDG. Podobna sytuacja miała miejsce w przypadku usług 7

8 remontowo-budowlanych, w odniesieniu do nich należy jednak podkreślić, że aktywnymi po 36 miesiącach było 40 % osób spośród tych, które otrzymały środki na podjęcie działalności. Przedsięwzięcia, które są podatne na wahania sprzedaży, stanowią działalności świadczące usługi z zakresu turystyki i rekreacji. Zakwalifikowano do tej grupy podmioty funkcjonujące w branży dotyczącej m.in. wynajmu pokoi, szkoleń sportowych, przewodnictwa, organizacji imprez, pośrednictwa turystycznego. Weryfikacja danych wskazuje na to, że w zasadzie we wszystkich analizowanych okresach wskaźnik aktywności działalności z tych branż był poniżej przeciętnej ustalonej dla wszystkich podejmujących działalność gospodarczą. Równocześnie, po 30 miesiącach prowadzenia działalności 45,5 % analizowanych podmiotów posiadało status zawieszonych, po 3 latach wskaźnik ten wzrastał do 67 %. Trudności na rynku napotykali również przedsiębiorcy działający w obszarze handlu. Po 24 miesiącach prowadzenia działalności aktywnymi podmiotami było 58,8 % osób, które otrzymały dotację. Wskaźnik ten po kolejnym roku wyraźnie się zmniejszał i po 3 latach od uruchomienia działalności status aktywnych posiadało jedynie 28,6 % przedsiębiorców, przy czym jednocześnie odsetek wykreśleń z CEiIDG wynosił aż 57,1 %, co wyraźnie przekracza ustaloną przeciętną (22,6 %). Analizą w perspektywie 36 miesięcy nie objęto działalności funkcjonujących w obszarze usług graficznych i fotograficznych ze względu na brak tego typu podmiotów, które w okresie otrzymały środki na ten cel i rozpoczęły swoje funkcjonowanie w czasie umożliwiającym zbadanie trwałości w horyzoncie 3-letnim. Jednakże zwrócić można uwagę na to, że po 24 miesiącach jedynie 1/3 z osób podejmujących działalność posiadała status aktywnego przedsiębiorcy, co w istotny sposób odbiega od przeciętnej obliczonej dla wszystkich podmiotów. Wyjaśnienia wymaga zastosowana metodologia, w poszczególnych częściach analizy uwzględniano jedynie te podmioty, dla których minął weryfikowany okres. Oznacza to, że liczba badanych przedsiębiorców malała wraz ze wzrostem długości analizowanego okresu. Szczegóły dotyczące poszczególnych branż zawartych w poniższych tabelach i wykresach. 8

9 Tabela 6. Trwałość działalności gospodarczych powstałych przy wsparciu Urzędu w latach według branż. Wyszczególnienie po 18 m-cach po 24 m-cach po 30 m-cach po 36 m-cach aktywne zawiesz. wykreśl. aktywne zawiesz. wykreśl. aktywne zawiesz. wykreśl. aktywne zawiesz. wykreśl. usługi remontowo-budowlane 71,9% 18,8% 9,4% 53,6% 35,7% 10,7% 30,0% 65,0% 5,0% 40,0% 60,0% 0,0% usługi turystyczno-rekreacyjne 68,0% 16,0% 16,0% 52,4% 23,8% 23,8% 36,4% 45,5% 18,2% 16,7% 66,7% 16,7% handel 71,4% 9,5% 19,0% 58,8% 11,8% 29,4% 22,2% 33,3% 44,4% 28,6% 14,3% 57,1% usługi projektowe i geodezyjne 84,6% 15,4% 0,0% 66,7% 33,3% 0,0% 66,7% 33,3% 0,0% 50,0% 50,0% 0,0% usługi kosmetyczne i fryzjerskie 87,5% 12,5% 0,0% 76,9% 23,1% 0,0% 38,5% 30,8% 30,8% 37,5% 25,0% 37,5% usługi samochodowe 73,3% 26,7% 0,0% 54,5% 36,4% 9,1% 40,0% 40,0% 20,0% 50,0% 50,0% 0,0% usługi krawieckie 75,0% 25,0% 0,0% 57,1% 28,6% 14,3% 20,0% 40,0% 40,0% 50,0% 25,0% 25,0% usługi drzewne i stolarskie 78,6% 21,4% 0,0% 69,2% 15,4% 15,4% 54,5% 27,3% 18,2% 37,5% 37,5% 25,0% usługi graficzne i fotograficzne 71,4% 14,3% 14,3% 33,3% 50,0% 16,7% 50,0% 50,0% 0,0% n.d. n.d. n.d. gastronomia 75,0% 12,5% 12,5% 57,1% 28,6% 14,3% 25,0% 25,0% 50,0% 33,3% 33,3% 33,3% usługi sprzątania i czyszczenia 62,5% 25,0% 12,5% 66,7% 16,7% 16,7% 50,0% 25,0% 25,0% 50,0% 50,0% 0,0% usługi transportowe 100,0% 0,0% 0,0% 85,7% 14,3% 0,0% 40,0% 40,0% 20,0% 25,0% 50,0% 25,0% średnia 76,2% 16,8% 7,0% 61,7% 25,7% 12,6% 39,5% 41,2% 19,3% 37,1% 40,3% 22,6% 9

10 Wykres 6. Działalności gospodarcze powstałe w latach przy wsparciu Urzędu wg branż, czasu i statusu prowadzenia działalności. Usługi remontowo-budowlane Usługi turystyczno-rekreacyjne Handel Usługi projektowe i geodezyjne Usługi kosmetyczne i fryzjerskie Usługi samochodowe Usługi krawieckie Usługi drzewne i stolarskie 10

11 Usługi graficzne i fotograficzne Gastronomia Usługi sprzątania i czyszczenia Usługi transportowe Analizie poddano również trwałość działalności gospodarczych przy uwzględnieniu statusu osób je podejmujących na podstawie danych dotyczących działalności powstałych w latach Na tej podstawie stwierdzono, że brak jest wyraźnego związku pomiędzy posiadanym wykształceniem, a długością prowadzenia działalności gospodarczej. Niemniej jednak zgromadzone dane wskazują na to, że działalności założone przez osoby z wyższym wykształceniem wykazują wyższą trwałość w najdłużej analizowanym horyzoncie czasowym (30 miesięcy). Jednocześnie osoby o wykształceniu gimnazjalnym lub poniżej, które rozpoczęły prowadzenie działalności, częściej je wykreślają po upływie 2 lat. Ponadto zwraca uwagę niski wskaźnik wykreślonych działalności w odniesieniu do osób z wykształcenie średnim zawodowym lub zasadniczym zawodowym. W analizie nie ujęto działalności prowadzonych przez osoby najsłabiej wykształcone po upływie 30 miesięcy ze względu na zbyt małą liczbę danych. Szczegóły dotyczące wyników analizy według wykształcenia osób podejmujących działalności gospodarczej zawarto w poniższych wykresach. 11

12 Wykres 7. Działalności gospodarcze powstałe w latach przy wsparciu Urzędu wg wykształcenia przedsiębiorców, czasu i statusu prowadzenia działalności. Wykształcenie wyższe Wykształcenie średnie zawodowe/policealne Wykształcenie średnie ogólnokształcące Wykształcenie zasadnicze zawodowe Wykształcenie gimnazjalne lub poniżej Biorąc pod uwagę wiek osób podejmujących działalność gospodarczą można stwierdzić, że najwyższą przeżywalnością charakteryzują się podmioty założone przez osoby bezrobotne w wieku od 30 do 50 lat. Wskazują na to w zasadzie wszystkie analizowane horyzonty czasowe. Po upływie 1,5 roku wykreślanych jest jedynie 3,4 % działalności gospodarczych, wskaźnik ten po 3 latach wzrasta tylko do 13 %. Jednocześnie po 36 miesiącach status aktywnych 12

13 przedsiębiorstw posiada prawie 44 % działalności założonych przez osoby z tej kategorii wiekowej. Nieznacznie słabszą przeżywalnością charakteryzują się działalności zakładane przez młodych bezrobotnych (do 30 roku życia). W ich przypadku po 2 latach prowadzenia działalności prawie 2/3 z nich posiadało nadal status aktywny. Ze względu na ograniczoną liczbę danych w przypadku najstarszych bezrobotnych (powyżej 50 roku życia) analizie poddano jedynie okres pierwszych 18 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej. W tym przypadku należy zwrócić uwagę, że tylko 50 % przedsiębiorców nadal prowadziło działalność, druga połowa zdecydowała się na jej wykreślenie z CEiIDG, co w zdecydowany sposób odbiega od wyników pozostałych w kategoriach wiekowych (w obydwu subpopulacjach status aktywnych posiadało ponad 70 % przedsiębiorców). Szczegóły przedstawiono w poniższych wykresach. Wykres 8. Działalności gospodarcze powstałe w latach przy wsparciu Urzędu wg wieku przedsiębiorców, czasu i statusu prowadzenia działalności. Wiek do 30 roku życia Wiek między 30, a 50 rokiem życia Wiek powyżej 50 roku życia Ostatnią kategorią poddaną analizie stanowi płeć. Z przeprowadzonego badania wynika, że nieco wyższą trwałością wykazują się działalności gospodarcze, które rozpoczęli prowadzić mężczyźni. Potwierdzają to dane wskazujące, że po 24 miesiącach status aktywnych przedsiębiorstw posiada blisko 66 % działalności założonych przez mężczyzn i 58 % działalności 13

14 prowadzonych przez kobiety. Po upływie kolejnych 6 miesięcy dysproporcja ta wzrasta aktywnymi przedsiębiorcami jest 50 % mężczyzn oraz 32 % kobiet. Szczegóły zaprezentowano na wykresach znajdujących się poniżej. Wykres 9. Działalności gospodarcze powstałe w latach przy wsparciu Urzędu wg płci przedsiębiorców, czasu i statusu prowadzenia działalności. Kobiety Mężczyźni Szczególnemu badaniu poddane zostały również te podmioty gospodarcze, które zostały wykreślone z CEiIDG. Ich udział wśród wszystkich działalności założonych w latach przy wsparciu Powiatowego Urzędu Pracy w Zakopanem w stosunku do podmiotów figurujących w ewidencji w poszczególnych okresach prowadzenia działalności był uzależniony od okresu, który upłynał od podjęcia działalności gospodarczej. Ze względów prawnych żadna z podejmowanych działalności nie była wykreślana z ewidencji przed upływem 12 miesięcy. W kolejnych półroczach wskaźnik ten nieznacznie się zwiększał, w kluczowym momencie prowadzenia działalności przez okres 24 miesięcy wzrastał do 12,6 %. W najdłuższym horyzoncie czasowym, obejmującym 3,5 roku, niewiele ponad 30 % przedsiębiorców zdecydowało się na wykreślenie swojej działalności. Pozostali w dalszym ciągu figurowali w CEiIDG zachowując status aktywnych przedsiębiorców lub zawieszając czasowo prowadzenie własnej działalności. W innym ujęciu danych (bez uwzględniania okresu prowadzenia działalności) można stwierdzić, że spośród wszystkich 215 działalności gospodarczych, które w latach zostały zapoczątkowane przy wsparciu Urzędu, 26,5 % zostało wykreślonych z CEiIDG. Szczegóły dotyczące poszczególnych okresów prowadzenia działalności zaprezentowano poniżej. 14

15 Wykres 10. Działalności gospodarcze powstałe w latach przy wsparciu Urzędu wg kryterium zarejestrowania w CEiIDG i czasu prowadzenia działalności. Dodatkowej analizie poddano również długość okresu prowadzenia tych działalności, które zostały wykreślone z CEiIDG. Wynika z niej, że średnia arytmetyczna tego okresu wynosi 28,3 miesiąca, a mediana (czyli tzw. wartość środkowa, oznaczająca, że jedna połowa wyników ma wartość niższą, a druga połowa wyników ma wartość wyższą) 24,4 miesiąca. Równocześnie stwierdzono, że połowa z wykreślonych działalności figurowała w ewidencji między 12, a 24 miesiącami. Ten okres uznać można w związku z tym za najbardziej kluczowy dla przyszłej trwałości działalności gospodarcych, po upływie roku oraz 2 lat prowadzenia działalności miało miejsce skumulowanie liczby wykreśleń z CEiIDG. Poniżej zamieszczono dwa wykresy, obrazujące powyższe dane. Wykres 11. Dlugość okresu figurowania w CEiIDG działalności wykreślonych. 15

16 Wykres 12. Punktowa prezentacja długości figurowania w CEiIDG działalności wykreślonych w miesiącach. Analiza obejmuje również działalności gospodarcze, których prowadzenie uległo zawieszeniu. Ogółem spośród wszystkich podmiotów uruchomionych w latach , przedsiębiorcy w 46,5 % przypadków decydowali się na zawieszenie działalności. W związku z tym zbadano kiedy występowało pierwsze zdarzenie dotyczące wstrzymania prowadzenia działalności gospodarczej. Średnia arytmetyczna wskazuje na to, że miało to miejsce po upływie 20,7 miesiąca, natomiast mediana po 19,3 miesiąca od momentu rozpoczęcia działalności gospodarczej. Ponadto można zauważyć, że większość tych zawieszeń miało miejsce pomiędzy 12, a 24 miesiącem prowadzenia działalności. Szczegóły zaprezentowano poniżej. Wykres 13. Dlugość prowadzenia działalności do momentu jej pierwszego zawieszenia. 16

17 Wykres 14. Punktowa prezentacja długości prowadzenia działalności do pierwszego jej zawieszenia w miesiącach. Ocena dzialalności gospodarczych, których prowadzenie zostało zawieszone, obejmuje również analizę ich dalszych losów. Na podstawie danych CEiIDG stwierdzono, że w przypadku 34 % działalności zawieszonych ich prowadzenie zostało następnie wznowione. 17 % przedsiębiorców po zawieszeniu działalności zdecydowało się na ich wykreślenie z ewidencji. Pozostałe nie wznowiły działalności gospodarczej. Wykres 15. Dalsze losy zawieszonych działalności gospodarczych. W analizie zbadano bardziej szczegółowo tych przedsiębiorców, którzy zdecydowali się na wznowienie działalności gospodarczej po jej uprzednim zawieszeniu. W przypadku tych podmiotów przeciętny czas, który upływał do wznowienia działalności, wynosił 5 miesięcy. 17

18 WNIOSKI KOŃCOWE 1. Instrument przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej stanowi jedno z podstawowych narzędzi wspierania osób bezrobotnych. Jest to wynikiem wysokiego zainteresowania ze strony klientów Urzędu, będącego konsekwencją możliwości stwarzanych przez uwarunkowania gospodarcze powiatu nastawienia na wykonywanie usług z branży turystycznej i okołoturystycznej. Jednocześnie na terenie powiatu tatrzańskiego występuje niewielka liczba dużych podmiotów gospodarczych, co wiąże się ze stosunkowo małą ilością zgłaszanych ofert stałej pracy. Czynniki te sprawiają, że założenie własnej działalności gospodarczej stanowi atrakcyjny sposób znalezienia własnego miejsca na rynku pracy. 2. W szczególności z pomocy przy zakładaniu działalności gospodarczej korzystają osoby młodsze, relatywnie lepiej wykształcone, figurujące w ewidencji osób bezrobotnych do 1 roku, w większości mężczyźni. 3. Tworzone przy wsparciu Urzędu działalności gospodarcze w zdecydowanej większości obejmują podmioty usługowe. Sporadyczne przypadki stanowią producenci. Z handlem swoją przyszłość wiązało niecałe 10 % osób, które otrzymały dofinansowanie. 4. Udzielanie wsparcia na rozpoczęcie działalności gospodarczej jest skutecznym sposobem promocji przedsiębiorczości o znaczącym wpływie na lokalny rynek w ostatnich latach kilkanaście procent podmiotów gospodarczych zakładanych na terenie powiatu stanowią osoby, które skorzystały z pomocy Powiatowego Urzędu Pracy w Zakopanem. 5. Osoby, które otrzymują środki na podjęcie działalności gospodarczej, są zobowiązane do jej nieprzerwanego prowadzenia przez okres co najmniej 12 miesięcy, w przeciwnym przypadku musiałyby zwrócić całość otrzymanej dotacji. W tym kontekście należy podkreślić wysoką efektywność udzielanych środków, na którą wskazują wyniki analizy jedynie 12,6 % przedsiębiorców jest wykreślanych z CEiIDG przed upływem 24 miesiąca od momentu rozpoczęcia prowadzenia działalności. 6. Równocześnie zwraca uwagę fakt, że ponad 92 % osób, które otrzymały w latach środki na podjęcie działalności gospodarczej, na moment przeprowadzenia niniejszej analizy, nie figurowało w ewidencji osób bezrobotnych Powiatowego Urzędu Pracy w Zakopanem. Sugeruje to, że udało im się odnaleźć własne miejsce na rynku pracy i nie wymagają one dalszego udzielania pomocy przez publiczne służby zatrudnienia. 18

19 7. Na wysoką trwałość zakładanych działalności wskazuje ponadto fakt, że po upływie 3 lat wskaźnik wykreśleń z CEiIDG wynosi 22,6 %. 8. Z oceny poszczególnych branż wynika, że wysoka trwałość dotyczy zwłaszcza działalności projektowych oraz geodezyjnych, a także usług sprzątania i czyszczenia oraz usług samochodowych. 9. Wyższą trwałością charakteryzują się działalności zakładane przez osoby o wykształceniu co najmniej zasadniczym zawodowym. Można zaobserwować ponadto pewien wpływ wieku osób zakładających działalność na jej przeżywalność, która jest niższa w przypadku najstarszych osób bezrobotnych. 10. Kluczowym momentem dla tworzonej działalności gospodarczej, jest 24 miesiąc jej prowadzenia, ze względu na to, że po tym okresie w większości przypadków ustaje prawo do korzystania z preferencyjnych składek na ubezpieczenia społeczne, co w praktyce oznacza ponad 2-krotny wzrost comiesięcznych obciążeń finansowych. Potwierdza to spadek w okresie od 24 do 30 miesiąca od powstania działalności odsetka aktywnych przedsiębiorców z 61,7 % do 39,5 % przy równoczesnym wzroście działalności zawieszanych z 25,7 % do 41,2 %. 11. Część przedsiębiorców korzystających ze wsparcia Urzędu, po okresie obowiązywania umowy o dofinansowanie, korzysta z możliwości czasowego zawieszenia działalności gospodarczej, najczęściej w okolicach 20 miesiąca prowadzenia działalności. Stwierdzono, że ponad 1 / 3 z nich ponownie wznawia swoją działalność (średnio po upływie ok. 5 miesięcy). 19