Koncepcja systemu informacyjnego monitorowania i ewaluacji Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Mazowieckiego

Transkrypt

1 Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie Ul. Jagiellońska Warszawa Koncepcja systemu informacyjnego monitorowania i ewaluacji Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Mazowieckiego Warszawa, 18 listopada 2013 roku Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 1

2 C O N S U L T I N G Softtutor Consulting Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. K. ul. Puławska 433, Warszawa Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy XIII Wydział KRS , NIP , kapitał zakładowy komplementariusza w wysokości PLN tel , , faks PSDB Sp. zo.o. ul. Sienna 64, Warszawa Koncepcja systemu informacyjnego monitorowania i ewaluacji Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Mazowieckiego Wersja Opracowanie wykonane przez konsorcjum firm Softtutor Consulting Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. K, PSDB Sp. z o.o. dla Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie na podstawie umowy z dnia nr RF-POKL-III.ZP.U AS. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 2

3 Spis treści Spis tabel... 5 Spis rysunków... 6 Streszczenie... 7 Słownik pojęć... 9 Część diagnostyczna Analiza potrzeb innowacyjnych przedsiębiorstw Metodyka prac w ramach zadania Przebieg prac w ramach zadania Wyniki realizacji zadania Potrzeby informacyjne przedsiębiorstw Analiza możliwości umieszczenia w SMERIS wyszczególnionych informacji Analiza systemu monitoringu zawarta w RSI Metodyka prac w ramach zadania Przebieg prac w ramach zadania Wyniki realizacji zadania Opis systemów monitoringu i ewaluacji RSI Ocena istniejącego systemu monitorowania i ewaluacji RSI Zadania konieczne do wdrożenia w SMERIS (wynikające z oceny istniejącego systemu) Analiza funkcjonujących w województwie mazowieckim systemów monitoringu innowacyjności Metodyka prac w ramach zadania Przebieg prac w ramach zadania Wyniki realizacji zadania System Trendy rozwojowe Mazowsza prowadzony przez Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego System monitorowania Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku System monitorowania RPO WM i POKL prowadzony przez Mazowiecką Jednostkę Wdrażania Programów Unijnych Wykorzystanie danych statystycznych dostarczonych przez GUS i inne podmioty do zasilenia bazy danych systemu monitoringu Metodyka prac w ramach zadania Przebieg prac w ramach zadania Wyniki realizacji zadania Analiza podmiotów monitorujących innowacyjność Analiza zakresu wskaźników gromadzonych przez wybrane podmioty Repozytorium Zdefiniowanie głównych podmiotów uczestniczących w SMERIS Metodyka prac w ramach zadania Przebieg prac w ramach zadania Wyniki realizacji zadania System monitorowania i ewaluacji RSI w województwie mazowieckim według zapisów RSI Faktycznie powołane struktury monitorowania i ewaluacji RSI oraz źródła ich finansowania Proponowane dodatkowe instytucje w systemie monitorowania i ewaluacji RSI...47 Część strategiczna Założenia i cele SMERIS Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 3

4 6.1. Metodyka prac w ramach zadania Przebieg prac w ramach zadania Wyniki realizacji zadania Założenia SMERIS Cechy charakterystyczne SMERIS wyznaczające cele systemu Procesy realizujące cele SMERIS Instytucjonalny model systemu Metodyka prac w ramach zadania Przebieg prac w ramach zadania Wyniki realizacji zadania Założenia instytucjonalnego modelu systemu Instytucjonalny model systemu Szczegółowe przypisanie uprawnień do ról Zasoby systemu instytucjonalnego...68 Część operacyjna Opis metod i narzędzi wraz ze wskaźnikami monitorowania innowacyjności regionu w ramach RSI Metodyka prac w ramach zadania Przebieg prac w ramach zadania Wyniki realizacji zadania Opis metod i narzędzi wraz ze wskaźnikami monitorowania poziomu realizacji RSI Metodyka prac w ramach zadania Przebieg prac w ramach zadania Wyniki realizacji zadania Opis metod i narzędzi wraz ze wskaźnikami monitorowania podmiotów i działań realizujących RSI Metodyka prac w ramach zadania Przebieg prac w ramach zadania Wyniki realizacji zadania Część proceduralna Identyfikacja i definicja algorytmów umożliwiających badanie wskaźników realizacji RSI Metodyka prac w ramach zadania Przebieg prac w ramach zadania Wyniki realizacji zadania Algorytmy dla wskaźników z poziomu makro (z rozdz. 8) Algorytmy dla wskaźników z poziomu strategicznego (z rozdz. 9) Algorytmy dla wskaźników z poziomu działań (z rozdz. 10) Opis metod obliczania, analizy, interpretacji i prezentacji wyników monitorowania na wszystkich poziomach Metodyka prac w ramach zadania Przebieg prac w ramach zadania Wyniki realizacji zadania System graficznej prezentacji danych Opis sposobu tworzenia i zarządzania bazą danych monitoringowych, w tym zasady i formy udostępniania danych Opis systemu analizy danych Opis portalu wielofunkcyjnego obsługującego prezentację danych i komunikacje pomiędzy partnerami instytucjami, jednostkami badawczymi, przedsiębiorcami, itp Usługa pracy grupowej Bezpieczeństwo danych Architektura portalu Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 4

5 Spis tabel Tabela 1. Zakres, częstotliwość i źródła danych oczekiwanych przez przedsiębiorców Tabela 2. Podsumowanie analizy możliwości umieszczenia w SMERIS informacji, danych i wiedzy, która wynika z diagnozy potrzeb innowacyjnych przedsiębiorców Tabela 3. Ocena systemu monitorowania RSI przyjętymi kryteriami Tabela 4. Analiza możliwości wdrożenia w SMERIS poszczególnych zadań wynikających z oceny Tabela 5. Charakterystyka zidentyfikowanych źródeł systemów monitorowania innowacyjności dostępnych na poziomie województwa mazowieckiego Tabela 6. Przypisanie uprawnień do ról w ramach zadań SMERIS Tabela 7. Analiza wskaźników składowych zintegrowanego wskaźnika benchmarkingu Tabela 8. Analiza wskaźników składowych syntetycznego wskaźnika poziomu innowacyjności Tabela 9. Analiza współzależności wskaźników syntetycznego wskaźnika poziomu innowacyjności Tabela 10. Wskaźniki Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 badające poziom innowacyjności województwa Tabela 11. Analiza powiązań wskaźników celu głównego z celami niższego rzędu Tabela 12. Analiza powiązania celów operacyjnych RSI ze wskaźnikami poszczególnych celów strategicznych Tabela 13. Wyjściowy zestaw wskaźników monitorujących realizację celu głównego RSI Tabela 14. Wyjściowy zestaw wskaźników monitorujących realizację celów strategicznych RSI Tabela 15. Wskaźniki produktu i rezultatu dla poszczególnych działań RSI wraz z odniesieniem do wskaźników celów strategicznych Tabela 16. Opis metod i narzędzi monitorowania podmiotów biorących udział we wdrażaniu RSI Tabela 17. Zakres czasowy i geograficzny wskaźników wraz z dostępnością dla użytkowników Tabela 18. Poziomy wskaźników dostępne w pierwszej wersji systemu SMERIS Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 5

6 Spis rysunków Rysunek 1. Widok (zrzut ekranu) narzędzia mapownik Mazowieckiego Biura Planowania Regionalnego Rysunek 2. Widok (zrzut ekranu) narzędzia interaktywna mapa projektów Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych Rysunek 3. Struktura organizacyjna procesu wdrażania RIS dla Mazowsza z zaznaczeniem podsystemu monitorowania Rysunek 4. Cechy modelowego systemu monitorowania Rysunek 5. Procesy realizujące poszczególne zadania wpływające na osiąganie celów SMERIS wraz z założeniami Rysunek 6. Schemat głównych podmiotów uczestniczących w SMERIS Rysunek 7. Ekran logowania Rysunek 8. Ekran startowy Rysunek 9. Ekran modułu podstawowego Rysunek 10. Ekran celu operacyjnego Rysunek 11. Ekran działania Rysunek 12. Ekran modułu badawczego Rysunek 13. Ekran modułu graficznej prezentacji danych Rysunek 14. Ekran modułu administracyjnego Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 6

7 Streszczenie System monitorowania i ewaluacji Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Mazowieckiego (SMERIS) to narzędzie, które będzie służyło lepszemu wdrażaniu strategii jako całości, ale także poszczególnych działań przyczyniających się do realizacji celów strategii. Jednocześnie to element zarządzania i kontroli osiągania zakładanych celów gospodarczych i społecznych. Nie można zakwestionować roli i znaczenia monitoringu jako narzędzia umożliwiającego ocenę wpływu Regionalnej Strategii Innowacji na rozwój regionu i zbadanie zgodności efektów końcowych z wcześniej poczynionymi założeniami, dlatego monitoring jest ważnym elementem oceny skuteczności. Dobrze funkcjonujący system monitoringu pozwala na ewentualne wykrycie i diagnozę zagrożeń dla prawidłowej realizacji Strategii, jak i stwierdzenie stopnia osiągnięcia założonych celów strategicznych i operacyjnych RSI, korektę przyjętych założeń i zastosowanie najlepszych rozwiązań. Sprawne wdrożenie i późniejsze prowadzenie systemu powinno opierać się na odpowiednim zespole zadaniowym zajmującym się ciągłym procesem monitoringu, współpracy z instytucjami oraz ekspertami zewnętrznymi w zakresie przeprowadzania i analizy badań okresowych. Proces ten będzie wykorzystywał nowoczesne narzędzia informatyczne, które będą miały na celu ułatwienie bieżącego monitoringu, a także dotarcie z wynikami do jak najszerszego grona zainteresowanych. Koncepcja systemu monitorowania i ewaluacji Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Mazowieckiego jest głównym produktem pierwszego etapu zadania realizowanego w ramach zamówienia na zakup usługi doradczo-eksperckiej w zakresie wdrożenia systemu informatycznego i infrastruktury technicznej do monitorowania i ewaluacji Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Mazowieckiego w ramach projektu pn. Budowa systemu monitoringu i podstaw ewaluacji wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza. Koncepcja SMERIS składa się z pięciu części. W pierwszej części diagnostycznej analizowane są potrzeby przedsiębiorców innowacyjnych, obecny system monitoringu zawarty w RSI, a także inne systemy monitorowania innowacyjności funkcjonujące na terenie Mazowsza wraz z dostępnymi danymi statystycznymi. Na zakończenie zdefiniowane zostaną główne podmioty uczestniczące w systemie monitorowania i ewaluacji RSI. W części drugiej, strategicznej, przedstawione zostaną założenia i cele SMERIS, a także zaprezentowany zostanie proponowany system instytucjonalny. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 7

8 Część operacyjna, stanowiąca część trzecią, będzie omawiać metody i narzędzia wraz ze wskaźnikami monitorowania mające zastosowanie na trzech poziomach: (1) makro innowacyjność regionu (na poziomie krajowym i międzynarodowym), (2) realizacji RSI, (3) podmiotów i działań RSI. W części proceduralnej nastąpi identyfikacja i definicja poszczególnych algorytmów umożliwiających badanie wskaźników realizacji, ale przede wszystkim metod obliczania, analizy, interpretacji i prezentacji wyników monitorowania na wszystkich poziomach, w tym przede wszystkim system graficznej prezentacji danych, sposób tworzenia i zarządzania bazą danych monitoringowych, opisane zostanie także: funkcjonowanie portalu wielofunkcyjnego obsługującego prezentację danych i komunikację pomiędzy partnerami - instytucjami, jednostkami badawczymi, przedsiębiorcami, itp.; usługa pracy grupowej, bezpieczeństwo danych i architektura portalu. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 8

9 Słownik pojęć Pojęcie IZ RSI Opis Instytucja Zarządzająca Regionalną Strategią Innowacji dla Mazowsza MRI Mazowiecka Rada Innowacyjności POKL Program Operacyjny Kapitał Ludzki RPO WM Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego RSI Regionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza SMERIS SRWM Umowa UMWM Wykonawca Zamawiający System monitorowania i ewaluacji Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Mazowieckiego Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 Umowa zawarta w dniu 29 sierpnia 2013 roku pomiędzy Województwem Mazowieckim a konsorcjum firm: Softtutor Consulting Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka Komandytowa, PSDB Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie Konsorcjum firm: Softtutor Consulting Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka Komandytowa, PSDB Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 9

10 Część diagnostyczna Analiza potrzeb innowacyjnych przedsiębiorstw Analiza systemu monitoringu zawarta w RSI Analiza funkcjonujących w Województwie Mazowieckim systemów monitoringu innowacyjności Wykorzystanie danych statystycznych dostarczonych przez GUS i inne podmioty do zasilenia bazy danych systemu monitoringu Zdefiniowanie głównych podmiotów uczestniczących w SMERIS Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 10

11 1. Analiza potrzeb innowacyjnych przedsiębiorstw 1.1. Metodyka prac w ramach zadania Cele badawcze: Metody / techniki zbierania danych Metody / techniki analizy danych» wskazanie informacji, danych, wiedzy, jakiej poszukują przedsiębiorcy odnośnie innowacyjności województwa» określenie informacji, danych, wiedzy, jaka jest możliwa do umieszczenia w SMERIS» pogłębione badanie dokumentów, raportów przygotowanych dotychczas na potrzeby RSI» badanie dokumentów i raportów z innych części Polski odnoszących się do potrzeb przedsiębiorców» analiza dokumentów» analiza wykonalności umieszczenia informacji w SMERIS 1.2. Przebieg prac w ramach zadania Prace nad koncepcją rozpoczęto od pogłębionego badania dokumentów dotyczącego potrzeb innowacyjnych przedsiębiorstw. Wykorzystane zostały raporty przygotowane dotychczas na potrzeby projektu systemowego pn. Budowa systemu monitoringu i podstaw wdrażania ewaluacji Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza, głównie do opracowania założeń systemu, a także prezentacji wyników (tak, aby odpowiadały one potrzebom przedsiębiorstw głównych interesariuszy systemu por. część strategiczna i operacyjna Koncepcji SMERIS). W trakcie analizy zebranych materiałów diagnozowane były potrzeby innowacyjnych przedsiębiorców dotyczące:» zakresu informacji, danych, wiedzy, której poszukują,» częstotliwości poszukiwania tych informacji, danych, wiedzy,» źródeł wykorzystywanych do pozyskiwania informacji, danych, wiedzy. Jednocześnie podczas spotkania rozpoczynającego projekt ustalono, że SEMRIS będzie się koncentrował niemal wyłącznie na funkcji monitorowania i ewaluacji RSI w kontekście wskaźników na różnych poziomach strategicznych oraz ich analizie. Stąd badanie dokumentów prowadzone w ramach niniejszego zadania zostało ograniczone głównie do tej funkcji systemu, biorąc pod uwagę również funkcję wtórną informacyjną dla potencjalnych beneficjentów RSI WM, w tym m.in. przedsiębiorców, jednostek naukowych i innych (szczegółowo opisano je w rozdz. 5). Analiza możliwości umieszczenia w SMERIS informacji, danych i wiedzy, która wynika z diagnozy potrzeb innowacyjnych przedsiębiorców, obejmowała: Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 11

12 » możliwość fizycznego i technicznego umieszczania informacji, danych, wiedzy,» możliwość aktualizacji informacji i danych z oczekiwaną częstotliwością,» możliwości prawne umieszczania informacji, danych i wiedzy z pożądanych źródeł, w tym możliwość podpisania umów o użyczenie praw własności intelektualnej w tym zakresie (lub wykorzystanie rozwiązań alternatywnych np. umieszczenie linków do stron źródłowych) Wyniki realizacji zadania Potrzeby informacyjne przedsiębiorstw SMERIS powinien spełniać funkcje informacyjne dla przedsiębiorców (i innych podmiotów systemu innowacji). Jak wskazują badania, informacja jest kluczowa przynajmniej w dwóch wymiarach: (1) jako przyczyna, zachęta do wdrażania innowacji (np. informacje o potrzebach klientów, cenach na rynku itp.), (2) jako eliminacja barier (np. poprzez dostarczanie informacji technologicznej). Często te dwa wymiary się wzajemnie przeplatają: eliminacja barier powoduje zachętę do wdrożenia nowego rozwiązania w firmie. Dlatego w podsumowaniu analizy oba wymiary potraktowano równorzędnie i wskazano jedynie na kluczowe elementy informacji (zakres, częstotliwość i źródło). Wśród przyczyn wdrażania innowacji mazowieckich przedsiębiorców w 2006 roku, najistotniejsza była m.in. odpowiedź na potrzeby klientów (88,54% badanych), postęp naukowo-technologiczny (62,50%), rosnąca konkurencja cenowa (55,21%), dostosowanie do wymogów prawa (32,29%) 1. W tym samym badaniu jako barierę we wprowadzaniu innowacji podaje się m.in. brak wykwalifikowanej siły roboczej (15,8%), niedostatek informacji technologicznej (14,7%), niedostateczną informację o rynku (11,7%) i słaby dostęp do państwowych instytucji B+R (7,4%). W badaniu z 2013 roku 2 częściowo potwierdzono te bariery, bowiem wśród powodów niewprowadzania innowacji przedsiębiorcy podają: brak 1 2 Opracowanie SGH w ramach projektu RIS Mazovia (2006) [za:] Podsumowanie wyników fazy badań i analiz, raport w ramach projektu RIS MAZOVIA (6. PR UE) przygotowany przez konsorcjum: Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, Politechnika Warszawska, Osrodek Transferu Innowacji (OTI), Ośrodek Przetwarzania Informacji (OPI), META Group region Umbrii, Agencja Rozwoju Regionalnego Brandenburgii (ZAB) ECDF (2013), Raport końcowy z badania oraz aktualizacji raportu otwarcia pn. Innowacyjne Mazowsze stan innowacyjności po uchwaleniu RIS Mazovia w ramach projektu systemowego pn. Budowa systemu monitoringu i podstaw ewaluacji wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza, Europejskie Centrum Doradztwa Finansowego Badania i Szkolenia Ewa Joachimczak na zlecenie Województwa Mazowieckiego, Poznań, s Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 12

13 rozwiązań, które mogliby wdrożyć (5% 3 ), trudności w dostępie do informacji na temat nowości technicznych (1%), brak kontaktów ze środowiskiem naukowym (0,5%). Są one zatem nadal aktualne. Te bariery z pewnością wynikają z braku informacji. Co więcej, po ich zlikwidowaniu w naturalny sposób uzyskane przez przedsiębiorców informacje mogą stanowić impuls do wprowadzenia innowacji (jak w przypadku informacji technologicznej, czy informacji o rynku). Potwierdzają to wcześniej przytoczone wyniki dotyczące przyczyn wprowadzania innowacji. Ewidentną barierą we wdrażaniu innowacji jest znalezienie zasobów finansowych (wskazywaną zarówno w 2006, jak i 2013 roku), co również może wynikać (częściowo) z braku informacji (jeżeli istnieją fundusze finansujące wprowadzanie innowacji, o których przedsiębiorcy nie wiedzą). Powyższe bariery mogą dotyczyć również aspektów niezwiązanych z brakiem informacji np. wskazuje się również na brak instytucji wspierania przedsiębiorczości i transferu technologii (ocena 2,1/5,0 4 w 2006 roku i 1,6% badanych przedsiębiorstw w 2013 roku), czy brak rozwiązań technologicznych gotowych do komercjalizacji (ocena 4,1/5,0 w 2006 roku i 5% badanych przedsiębiorstw w 2013 roku), a nawet mały rynek na nowoczesne produkty i usługi (bariera wskazana tylko w roku 2006 ocena 2,3/5,0) 5,6. Te aspekty nie są jednak objęte niniejszym badaniem (ale należy je mieć również na uwadze). W tym opracowaniu wskazuje się dodatkowo na brak jasnej koncepcji rozwoju regionu co może być dobrym przykładem braku informacji. Warto podkreślić, że według wyników badań z 2013 roku Internet jest najczęstszym źródłem wiedzy o innowacjach, nowych rozwiązaniach w branży lub prowadzonych badaniach naukowych (dla 62% badanych przedsiębiorców), co może stanowić ważną podstawę funkcjonowania systemu informacji dla przedsiębiorców. 7 W innym opracowaniu wskazuje się bariery skutecznego promowania oferty B+R wśród przedsiębiorców. Są wśród nich: brak odpowiednich partnerów wśród przedsiębiorstw na rynku, wzajemna nieufność między sferami nauki i biznesu oraz punkty procentowe są relatywnie niskie, bowiem są liczone od 100% (całej badanej próby, w której 54,7% stwierdziła, że nie ma potrzeby wdrażania innowacji). ocena w 2006 roku była dokonywana w skali 5-punktowej. K. Matusiak na podstawie badań ankietowych w ramach projektu RIS Mazovia [za:] Podsumowanie wyników fazy badań i analiz, raport op.cit. ECDF (2013), Raport końcowy z badania oraz aktualizacji raportu otwarcia op.cit, s. 103, 192. Tamże, s Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 13

14 brak dostępu do baz danych ofert i poszukiwań technologii oraz potencjalnych partnerów 8. Ostatnia bariera jest ewidentnie barierą informacyjną. W najbardziej aktualnym badaniu (z 2013 roku) stanu innowacyjności po uchwaleniu RSI 9 potwierdzono występowanie powyższych barier. Jedną z przyczyn niekorzystania z usług instytucji wsparcia jest brak informacji o ich funkcjonowaniu i ofercie (25,8%). Oczywiście inne przyczyny są bardziej znaczące i kluczowe (jak brak potrzeb, czy brak kompetencji instytucji), jednakże nie dotyczą one kwestii informacyjnych (mogą jednak w większym stopniu oddziaływać na regionalny system innowacji). Podobnie barierami w rozwoju innowacyjności w regionie jest m.in. niedostatek/brak własnych środków finansowych (42,9%), brak wiedzy odnośnie źródeł finansowania innowacji (13,5%), brak wiedzy z zakresu technologii (4,5%), brak kontaktów w środowisku naukowym i brak wiedzy, jak te kontakty nawiązać (2,1%), niedobór wykwalifikowanego personelu inżynieryjnotechnicznego (1,9%) 10, co również było wskazywane w wyżej cytowanych dokumentach. Wśród barier współpracy z ośrodkami naukowymi, przedsiębiorcy wskazywali m.in. brak informacji o funkcjonowaniu tego typu jednostek, ich ofercie i możliwościach dostarczania innowacji i technologii (6,3%) 11, co również potwierdza określone wyżej potrzeby informacyjne. Generalnie, w raporcie otwarcia opisującym stan innowacyjności po uchwaleniu RSI Mazovia rekomenduje się budowę regionalnej, elastycznej sieci współpracy i koordynacji kontaktów instytucji wsparcia z administracją publiczną, sektorem B+R, MŚP, dużymi firmami oraz podmiotami zagranicznymi. Przeprowadzone badania wskazują na brak współpracy i kontaktów różnych, potencjalnych uczestników działań na rzecz rozwoju regionu, wspierania przedsiębiorczości i przedsięwzięć innowacyjnych, podkreślając jednocześnie niski poziom wiedzy poszczególnych partnerów o instrumentach wsparcia, zasobach innowacyjnych oraz możliwościach transferu. 12 Taka sieć współpracy mogłaby dostarczać wiele ze zdiagnozowanych w poniższej tabeli informacji K. Pietruszyńska na podstawie badan przeprowadzonych przez OPI [za:] Podsumowanie wyników fazy badań i analiz, raport op.cit. ECDF (2013), Raport końcowy z badania oraz aktualizacji raportu otwarcia op.cit, s Tamże, s Tamże, s Cieślik J., Klepka M., Matusiak K.B i in. (2010), Innowacyjne Mazowsze stan innowacyjności po uchwaleniu RIS Mazovia , Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, Warszawa, s. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 14

15 Tabela 1. Zakres, częstotliwość i źródła danych oczekiwanych przez przedsiębiorców Zakres informacji Częstotliwość Źródło Potrzeby klientów, które mają spełniać produkty i usługi (jawne i utajone), w tym określenie popytu na innowacyjny produkt na międzynarodowych rynkach Stale Badania rynkowe, wywiady, obserwacje, warsztaty, fokusy, techniki projekcyjne, heurystyczne, panele ekspertów, testowanie, Internet Informacja o instytucjach wspierania innowacyjności Informacje o instrumentach wsparcia, w tym instrumentach finansowych Informacja technologiczna (informacja o dostępnych technologiach i rozwiązaniach, możliwościach transferu) Informacja o ofertach współpracy przedsiębiorstw, instytucji badawczych, administracji publicznej Poziom cen na rynku różnych dóbr i usług Ad hoc (podczas fazy koncepcyjnej innowacji) i Ad hoc (podczas fazy koncepcyjnej innowacji) Ad hoc (podczas fazy koncepcyjnej innowacji) Stale Stale Brokerzy innowacji, centra transferu technologii, bazy internetowe itp. Oferty instytucji finansujących wdrażanie innowacji (np. RPO, POIR, funduszy pożyczkowych, poręczeniowych, seed itp.), bazy danych Spotkania z naukowcami, oferty instytutów badawczych, bazy internetowe itp. Regionalna elastyczna sieć współpracy i koordynacji kontaktów (np. spotkania, targi, giełdy innowacji, seminaria, konferencje, zespoły zadaniowe itp.) Badania rynkowe, oferty, wskaźniki GUS, branżowe Wymogi prawa dotyczące wprowadzania na rynek dóbr i usług Oferty pracy składane przez / dla wykwalifikowanych pracowników Precyzyjna koncepcja rozwoju regionu Po zmianie / wprowadzeniu prawa W miarę potrzeb / rozpoczynania nowego projektu Ad hoc (podczas planowania strategicznego w przedsiębiorstwach) Źródło: opracowanie własne na podstawie badań literaturowych. Dzienniki ustaw, media branżowe (w tym serwisy) Media (przeważnie prasa, Internet), firmy headhunterowe, biura pośrednictwa pracy itp. Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2020 roku, RSI, strategie sektorowe Pozostaje zatem zweryfikować, jaka jest wykonalność wdrożenia powyższego zakresu informacji w SMERIS Analiza możliwości umieszczenia w SMERIS wyszczególnionych informacji Analiza możliwości umieszczenia w SMERIS informacji, danych i wiedzy, która wynika z diagnozy potrzeb innowacyjnych przedsiębiorców, dotyczy przede wszystkim zgodności z celem samego systemu, a więc musi brać pod uwagę ograniczone możliwości analizy wskaźników realizacji RSI na różnych poziomach. Nie oznacza to jednak, że należy porzucić wdrożenia mechanizmów zapewniających zaspokojenie najczęściej pojawiających się potrzeb przedsiębiorców. Jest to bardzo dobra baza do stworzenia oddzielnego projektu, albo do rozbudowy obecnego systemu. Podsumowanie analizy wykonalności umieszczenia poszczególnych informacji w SMERIS przedstawia poniższa tabela: Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 15

16 Tabela 2. Podsumowanie analizy możliwości umieszczenia w SMERIS informacji, danych i wiedzy, która wynika z diagnozy potrzeb innowacyjnych przedsiębiorców Zakres informacji Potrzeby klientów, które mają spełniać produkty i usługi (jawne i utajone), w tym określenie popytu na innowacyjny produkt na międzynarodowych rynkach Informacja o instytucjach wspierania innowacyjności Informacje o instrumentach wsparcia, w tym instrumentach finansowych Informacja technologiczna (informacja o dostępnych technologiach i rozwiązaniach, możliwościach transferu) Możliwości techniczne Niemożliwe bez stworzenia dedykowanych portali (np. banku pomysłów 13 ) Istnieją Istnieją Istnieją, konieczność stworzenia bazy wymiany wiedzy między użytkownikami Możliwość aktualizacji Tak, samoistnie przez użytkowników Tylko przez administratora lub w panelu użytkownika, który aktualizuje swoje dane Tylko przez administratora (np. w zakresie RPO, POIR) lub w panelu użytkownika, który aktualizuje swoje dane (np. funduszy pożyczkowych, poręczeniowych, seed itp.) Wyłącznie przez użytkowników (problem z zachęceniem do systematycznego aktualizowania informacji) Możliwości prawne Mogą wystąpić problemy podczas krytycznej oceny produktów danej firmy (wymagane zgody) Konieczne zatwierdzenie danych przez przedstawicieli instytucji Konieczne zatwierdzenie danych przez przedstawicieli instytucji Kwestia regulaminu korzystania z serwisu Możliwość wdrożenia w SMERIS Nie, poza, ale można rozważyć umieszczenie na portalu lub podczas rozbudowy SMERIS Nie, ale na portalu lub podczas rozbudowy SMERIS Nie, ale na portalu lub podczas rozbudowy SMERIS Nie, ale na portalu lub podczas rozbudowy SMERIS Informacja o ofertach współpracy przedsiębiorstw, instytucji badawczych, administracji publicznej Poziom cen na rynku różnych dóbr i usług Istnieją, konieczność stworzenia bazy wymiany kontaktów między użytkownikami Istnieją Wyłącznie przez użytkowników (problem z zachęceniem do systematycznego aktualizowania informacji i odwiedzania serwisu) Kwestia regulaminu korzystania z serwisu Automatyczna / ręczna Istnieją (dane statystyczne) Nie, ale na portalu lub podczas rozbudowy SMERIS Tak w ramach wskaźników dodatkowych (nie związanych bezpośrednio z monitorowaniem RSI) Wymogi prawa dotyczące wprowadzania na rynek dóbr i usług Oferty pracy składane przez / dla wykwalifikowanych pracowników Precyzyjna koncepcja rozwoju regionu Istnieją Przez administratora Istnieją (dane z dokumentów prawnych) Istnieją, konieczność stworzenia bazy wymiany ofert między użytkownikami Wyłącznie przez użytkowników (problem z zachęceniem do systematycznego aktualizowania informacji i odwiedzania serwisu) Kwestia regulaminu korzystania z serwisu Istnieją Przez administratora Istnieją (dane i dokumenty posiadane przez UMWM) Źródło: opracowanie własne na podstawie badań literaturowych. Nie, ale na portalu lub podczas rozbudowy SMERIS Nie, ale na portalu lub podczas rozbudowy SMERIS Tak poprzez prezentację wyników wdrażania RSI (raportów wskaźnikowych) Analiza wykazała, że przy obecnych założeniach SMERIS może spełniać potrzeby przedsiębiorców innowacyjnych jedynie w dwóch przypadkach i to w sposób pośredni. Wiele zadań może natomiast przejąć główny portal RSI lub rozbudowywa- 13 taki bank pomysłów prowadzi np. Bank Zachodni WBK. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 16

17 ny system w dalszej perspektywie, który w dużej mierze mógłby stanowić źródło informacji i wiedzy dla podmiotów funkcjonujących w systemie innowacji, a także pomagać nawiązywać współpracę między nimi. Na spotkaniu Panelu Ekspertów uzgodniono, że głównym celem SMERIS jest monitorowanie realizacji RSI i taki cel powinien być traktowany priorytetowo. Spełnienie powyższych potrzeb informacyjnych może być przedmiotem rozbudowy systemu lub pracy nad rozbudową głównego portalu Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 17

18 2. Analiza systemu monitoringu zawarta w RSI 2.1. Metodyka prac w ramach zadania Cele badawcze: Metody / techniki zbierania danych Metody / techniki analizy danych» ocena systemu monitorowania RSI według zdefiniowanych w literaturze kryteriów» analiza wpływu oceny systemu na wykonalność SMERIS i jego funkcjonalność» pogłębione badanie dokumentów, raportów przygotowanych dotychczas na potrzeby RSI, w tym Pylak K. (red.) (2012), System monitoringu i ewaluacji Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza, Wyd. UMWM, Warszawa 2012, Publikacja elektroniczna» analiza aktualności danych wtórnych i zasadności oceny 2.2. Przebieg prac w ramach zadania W tym zadaniu przeprowadzona zostanie analiza systemu monitoringu i ewaluacji zawartego w RSI w oparciu o przygotowane kryteria. W pierwszym kroku przeanalizowano literaturę dotyczącą oceny systemu monitorowania RSI. Ocenę systemu monitoringu zawartą w RSI przeprowadzono za pomocą następujących kryteriów:» powiązanie z polityką regionalną,» skuteczność zasilania systemu,» skuteczność struktury systemu,» skuteczność wyników systemu,» partnerstwo,» dyfuzja wiedzy / przejrzystość,» rozwój systemu,» zasięg systemu,» skalowalność systemu,» trwałość struktury. W dalszej kolejności wypracowaną ocenę poddano analizie w jakim zakresie negatywne oceny wpłyną na funkcjonowanie systemu oraz jakie działania należy podjąć, aby przeciwdziałać zdiagnozowanym słabym stronom systemu. Na bazie przeprowadzonej oceny można będzie określić poszczególne zadania SMERIS, określając jednocześnie ich wykonalność. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 18

19 2.3. Wyniki realizacji zadania Opis systemów monitoringu i ewaluacji RSI System monitoringu RSI Zgodnie z dokumentem RSI, za monitorowanie RSI odpowiada Instytucja Zarządzająca RSI i zespół ds. monitoringu usytuowany w strukturze Instytucji Zarządzającej RSI. Zespół jest odpowiedzialny m.in. za:» analizę postępów realizacji RSI,» zbieranie i analizę danych,» pozyskiwanie danych potrzebnych do monitorowania postępu realizacji RSI,» formułowanie propozycji zmian w systemie wskaźników RSI. System monitorowania Strategii ma charakter dualny i dotyczy dwóch poziomów:» poziomu realizacji Strategii,» poziomu makro. Za monitorowanie stopnia realizacji Strategii będzie odpowiedzialny bezpośrednio zespół ds. monitoringu. Zespół może zlecać pozyskanie danych zewnętrznemu zespołowi ekspertów. Monitorowanie poziomu makro realizacji polityki innowacyjnej regionu będzie się odbywać za pomocą zintegrowanego wskaźnika benchmarkingu oraz za pomocą syntetycznego wskaźnika poziomu innowacyjności regionu. Zbieraniem i analizowaniem tych wskaźników będzie się zajmować zespół zewnętrznych ekspertów. Informacja o bieżącym stanie realizacji Strategii Instytucja Zarządzająca RSI przedkłada Mazowieckiej Radzie Innowacyjności nie rzadziej niż raz na 6 miesięcy. Dalsze kroki zmierzające w kierunku budowania potencjału systemu monitorowania RSI zostaną określone w Programie wdrażania RSI. System ewaluacji RSI Wyniki pochodzące z systemu monitorowania Strategii będą uzupełniane wynikami z systemu ewaluacji RSI. Ewaluacja będzie służyła ocenie skuteczności i efektywności interwencji, jak również będzie narzędziem podejmowania bieżących decyzji odnośnie realizacji Strategii. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 19

20 Za ewaluację RSI będzie odpowiedzialny zespół ds. ewaluacji, usytuowany w strukturze Instytucji Zarządzającej RSI, która sprawować będzie nadzór nad przebiegiem poszczególnych ocen. Szczegółowy zakres obowiązków Zespołu obejmuje m.in.:» formułowanie celów, tematów i zakresu ewaluacji oraz pożądanych rezultatów badań ewaluacyjnych,» przedkładanie ich do akceptacji Mazowieckiej Radzie Innowacyjności. Ewaluacja Strategii będzie miała charakter ewaluacji on-going. Zaleca się wykonanie co najmniej jednej oceny uzupełniającej rocznie. Cele ewaluacji, zakres badania oraz rezultaty ewaluacji zostaną każdorazowo określone przez zespół ds. ewaluacji. Dodatkowo, w miarę potrzeb, zostaną wykonane ewaluacje tematyczne, dotyczące konkretnych zagadnień, istotnych z punktu widzenia realizacji Strategii. O wyborze zagadnień do ewaluacji tematycznych decyduje Instytucja Zarządzająca RSI w porozumieniu z Mazowiecką Radą Innowacyjności. Wykonanie badań ewaluacyjnych będzie powierzane zewnętrznemu zespołowi ekspertów. Procedura przygotowania ewaluacji (realizowana najprawdopodobniej przez Zespół ds. ewaluacji) obejmuje każdorazowo:» opracowanie celów i zakresu badania ewaluacyjnego (tematu ewaluacji w przypadku ewaluacji tematycznej),» formułowanie kryteriów ewaluacji oraz pytań ewaluacyjnych,» formułowanie wstępnej metodologii badania (szczegółowa metodologia opracowana będzie każdorazowo przez zespół ewaluacyjny),» wykonanie badania,» przedłożenie wniosków i rekomendacji z badania Mazowieckiej Radzie Innowacyjności,» wdrożenie rekomendacji. Są to wszystkie informacje, które można odnaleźć w RSI na temat obu systemów (monitoringu i ewaluacji). Pozostałe dane, niezbędne do przeprowadzenia analizy, pozyskano z różnych źródeł wtórnych (m.in. ze strony internetowej Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 20

21 a także z rozmów prowadzonych z przedstawicielami UMWM Ocena istniejącego systemu monitorowania i ewaluacji RSI W tym kroku oceniono istniejący system w RSI dla Mazowsza kryteriami przyjętymi w jednym z badań ewaluacyjnych 15 : Tabela 3. Ocena systemu monitorowania RSI przyjętymi kryteriami Kryterium Warunek spełnienia kryterium T/N Uzasadnienie Powiązanie z polityką regionalną Tworzenie raportów monitoringowych Tak Np. Raport Stan innowacyjności po uchwaleniu RIS Mazovia Skuteczność zasilania systemu Skuteczność struktury systemu Skuteczność wyników systemu Partnerstwo Istnieje system przekazywania decydentom raportów monitoringowych / informacji o uzyskanych wynikach Istnieją mechanizmy nakazujące decydentom wdrażanie zaleceń monitoringowych Rozwiązania zapewniające dostępność danych rokrocznie Pozyskiwanie danych w sposób inny niż zwykłe ankietowanie przedsiębiorców (co powoduje w dłuższym okresie czasu zbyt duży poziom odrzuconych ankiet i słabą reprezentatywność wyników) Posiadanie mechanizmów pozyskiwania danych z urzędu statystycznego (w sposób automatyczny) Posiadanie mechanizmów pozyskiwania danych z innych instytucji badających różne aspekty innowacyjności Szczegółowy podział obowiązków, precyzyjne określenie odpowiedzialności Istnienie systemu diagnozowania nakładających się obowiązków lub niewykorzystanych zasobów Istnienie systemu komunikacji między instytucjami / zespołami / pracownikami Tak Nie Tak Tak Nie Nie Tak Tak Nie System monitorowania umożliwia oddzielenie Nie efektów realizowanej polityki od pozostałych czynników wpływających na innowacyjność regionu System monitorowania umożliwia oszacowanie efektów (kosztów i korzyści) każdego Nie narzędzia osobno System zapewnia udział różnych komórek Tak i jednostek samorządu województwa System zapewnia udział przedstawicieli jednostek samorządowych niższego szczebla Tak System zapewnia udział przedstawicieli samorządów gospodarczych Tak System zapewnia udział przedstawicieli sekto- Tak Poprzez Mazowiecką Radę Innowacyjności Nie istnieją takie mechanizmy, chociaż RSI mówi o wdrażaniu rekomendacji System bazuje głównie na danych GUS Tak, np. poprzez systemy wdrażania RPO, POIG/POIR itp. Nie ma takiego mechanizmu Nie ma takiego mechanizmu Zapisane w dokumencie RSI Poprzez strategię personalną UMWM Nie ma ustrukturalizowanego systemu komunikacji Nie ma takich wskaźników, ani procedur Nie ma takich procedur Tak, w Mazowieckiej Radzie Innowacyjności jw. jw. jw prowadzonych podczas przygotowywania raportu badawczo-analitycznego (por. Pylak K. (red.) (2012), System monitoringu i ewaluacji Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza, Wyd. UMWM, Warszawa 2012, Publikacja elektroniczna). por. Pylak K. (red.) (2012), System monitoringu i ewaluacji op. cit. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 21

22 Dyfuzja wiedzy / przejrzystość Rozwój systemu Zasięg systemu Skalowalność systemu Trwałość struktury Źródło: ra pozarządowego System zapewnia udział przedstawicieli sektora nauki Zdefiniowanie grupy odbiorców monitoringu i ewaluacji Opracowanie mechanizmów komunikacji pomiędzy operatorem a interesariuszami, służących definiowaniu celów i oczekiwanych rezultatów badań monitoringowych Zastosowanie modelu partycypacyjnego w badaniach monitoringowych Opracowanie mechanizmów dostępu interesariuszy do informacji poprzez narzędzia rozpowszechniania wyników badań Wypracowanie strategii komunikacji uwzględniającej oczekiwania odbiorców System posiada procedury rekrutacji osób o wysokich kwalifikacjach Istnieje system zachęt dla osób o wysokich kwalifikacjach ubiegających się o pracę w systemie monitorowania Istnieje system motywacji pracowników zachęcający ich do samorozwoju Istnieją mechanizmy współpracy z ekspertami zewnętrznymi Istnieje system szkoleń i edukacji pracowników dotyczący najnowszych trendów w badaniu innowacyjności Tak Tak Tak jw. Zostały określone w projekcie systemowym Tylko IZ RSI z Mazowiecką Radą Innowacyjności Nie Firma zewnętrzna realizuje badanie Tak / Nie Istnieją tylko mechanizmy bierne (nie oparte na współpracy) Nie Nie została stworzona Tak Tak Bd Tak Tak Procedura konkursowa Poprzez strategię personalną UMWM Udział w pracach i badaniach W ramach projektu przewidziano takie rozwiązania (seminaria, warsztaty itp.) Nie wykracza System ma zasięg wykraczający poza partnerów Nie zaangażowanych w monitorowanie System obejmuje swoim zasięgiem cały Tak Dane są zbierane w obszar metropolitarny podziale na podregiony System obejmuje obszar całego regionu Tak Indeks dotyczy regionu System obejmuje obszar większy niż region Tak Możliwość benchmarkingu System jest powiązany z innymi systemami monitorowania np. strategii rozwoju województwa System umożliwia włączenie w struktury nowych instytucji System umożliwia włączenie w proces monitorowania nowych programów o odmiennej strukturze lub źródłach finansowania System ma zapewnione finansowanie bez ograniczeń czasowych Finansowanie systemu nie jest uzależnione od finansowania zewnętrznego (nie jest oparte o tryb konkursowy) Finansowanie systemu umożliwia pełną funkcjonalność systemu (funkcjonowanie wszystkich struktur i procesów systemu) opracowanie własne. Bd oznacza brak danych. Nie Tak Tak Nie Tak Tak Nie ma takich powiązań (oprócz powiązań instytucjonalnych UMWM) Teoretycznie tak do MRI Teoretycznie tak, w proces ewaluacji System projektowy Wykorzystywany jest tryb systemowy Tak Obecny system monitorowania nie spełnił wielu kryteriów przyjętych w badaniu. Szereg z nich jest jednak możliwa do spełnienia dzięki wdrożeniu odpowiednich mechanizmów w SMERIS, które zostaną opisane poniżej Zadania konieczne do wdrożenia w SMERIS (wynikające z oceny istniejącego systemu) Na bazie przeprowadzonej oceny i braków, jakie zaobserwowano w istniejącym systemie, można określić poszczególne zadania / procesy SMERIS, analizując jednocześnie ich wykonalność: Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 22

23 Tabela 4. Analiza możliwości wdrożenia w SMERIS poszczególnych zadań wynikających z oceny Kryterium Zadania / proces systemu modelowego Zadanie dla SMERIS Wykonalność Powiązanie z polityką regionalną Tworzenie raportów monitoringowych Tworzenie zadanych przez użytkownika raportów ze wskaźników gromadzonych w systemie Tworzenie raportów predefiniowanych (po zakończonych okresach sprawozdawczych) Import raportów z badań monitoringowych w wersji PDF Tak Skuteczność zasilania systemu Skuteczność struktury systemu Skuteczność wyników systemu Partnerstwo Dyfuzja wiedzy / przejrzystość Istnieje system przekazywania decydentom raportów monitoringowych / informacji o uzyskanych wynikach Istnieją mechanizmy nakazujące decydentom wdrażanie zaleceń monitoringowych Rozwiązania zapewniające dostępność danych rokrocznie Pozyskiwanie danych w sposób inny niż zwykłe ankietowanie przedsiębiorców Posiadanie mechanizmów pozyskiwania danych z urzędu statystycznego (w sposób automatyczny) Posiadanie mechanizmów pozyskiwania danych z innych instytucji badających różne aspekty innowacyjności Szczegółowy podział obowiązków, precyzyjne określenie odpowiedzialności Istnienie systemu diagnozowania nakładających się obowiązków lub niewykorzystanych zasobów Istnienie systemu komunikacji między instytucjami / zespołami / pracownikami System monitorowania umożliwia oddzielenie efektów realizowanej polityki od pozostałych czynników wpływających na innowacyjność regionu System monitorowania umożliwia oszacowanie efektów (kosztów i korzyści) każdego narzędzia osobno System zapewnia udział różnych komórek i jednostek samorządu województwa System zapewnia udział przedstawicieli jednostek samorządowych niższego szczebla System zapewnia udział przedstawicieli samorządów gospodarczych System zapewnia udział przedstawicieli sektora pozarządowego System zapewnia udział przedstawicieli sektora nauki Zdefiniowanie grupy odbiorców monitoringu i ewaluacji Opracowanie mechanizmów komunikacji pomiędzy operatorem a interesariuszami, służących definiowaniu celów Tworzenie raportów wskaźnikowych na stronie internetowej Eksport raportów do Excel / PDF Wysyłanie newsletterów do zdefiniowanej grupy użytkowników Moduł rekomendacji: import tabeli rekomendacji z raportów monitoringowych oraz określanie wykonalności wdrożenia rekomendacji oraz określanie statusu rekomendacji (wdrożona, częściowo wdrożona, odrzucona), wyniku wdrożenia, a także monitowanie o niewdrożeniu rekomendacji wszystkich decydentów Nie dotyczy (kwestia przygotowania odpowiednich wskaźników monitorujących) Import wartości wskaźników z różnych systemów (np. wdrażania RPO) dla różnych lat Automatyczne wprowadzanie danych z GUS niezbędne do monitorowania RSI Możliwość aktualizacji lub weryfikacji wprowadzonych danych ręcznie Automatyczne wprowadzanie danych z innych instytucji niezbędne do monitorowania RSI Możliwość aktualizacji lub weryfikacji wprowadzonych danych ręcznie Określanie ról w systemie i nadawanie uprawnień przez administratora Tak Nie, nie przewiduje się takiego modułu (możliwe wdrożenie na głównym portalu) ~~ Tak Tak Tak Tak Nie dotyczy systemu informatycznego ~~ Moduł komunikacji: zamieszczenie bazy kontaktów instytucji uczestniczących w systemie RSI, komunikacja w zakresie bazy kontaktów, e- mailingów Tworzenie raportów wskaźnikowych dotyczących poszczególnych działań określanie skuteczności działań w osiąganiu wskaźników wyższego rzędu (jak na zmianę wskaźnika wpłynęła realizacja działań) Tworzenie raportów wskaźnikowych dotyczących poszczególnych działań: nakłady produkty rezultaty określanie efektywności uzyskanych wskaźników Możliwość korzystania z zasobów SMERIS Możliwość wprowadzania danych wskaźnikowych Jw. Jw. Jw. Jw. Określenie grup użytkowników SMERIS, przyznanie uprawnień: administrator, instytucja monitorująca, użytkownik zalogowany, niezalogowany Moduł komunikacji: zbieranie potrzeb różnych grup odbiorców odnośnie przygotowywanych badań Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Istnieje taka możliwość poprzez zamieszczenie formularzy kontakto- Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 23

24 Kryterium Zadania / proces systemu modelowego Zadanie dla SMERIS Wykonalność i oczekiwanych rezultatów badan monitoringowych wych Zastosowanie modelu partycypacyjnego Jw. Jw. w badaniach monitoringowych Opracowanie mechanizmów dostępu interesariuszy do informacji poprzez narzędzia rozpowszechniania wyników badan Moduł komunikacji: Wysyłanie wyników badania do zgłaszania uwag, wykorzystywania w bieżącej działalności i poprawy funkcjonowania Tak Rozwój systemu Zasięg systemu Skalowalność systemu Trwałość struktury Wypracowanie strategii komunikacji uwzględniającej oczekiwania odbiorców System posiada procedury rekrutacji osób o wysokich kwalifikacjach Istnieje system zachęt dla osób o wysokich kwalifikacjach ubiegających się o pracę w systemie monitorowania Istnieje system motywacji pracowników zachęcający ich do samorozwoju Istnieją mechanizmy współpracy z ekspertami zewnętrznymi Istnieje system szkoleń i edukacji pracowników dotyczący najnowszych trendów w badaniu innowacyjności System ma zasięg wykraczający poza partnerów zaangażowanych w monitorowanie System obejmuje swoim zasięgiem cały obszar metropolitarny System obejmuje obszar całego regionu System obejmuje obszar większy niż region System jest powiązany z innymi systemami monitorowania np. strategii rozwoju województwa System umożliwia włączenie w struktury nowych instytucji System umożliwia włączenie w proces monitorowania nowych programów o odmiennej strukturze lub źródłach finansowania System ma zapewnione finansowanie bez ograniczeń czasowych Finansowanie systemu nie jest uzależnione od finansowania zewnętrznego (nie jest oparte o tryb konkursowy) Finansowanie systemu umożliwia pełną funkcjonalność systemu (funkcjonowanie wszystkich struktur i procesów systemu) Źródło: opracowanie własne. Moduł komunikacji: Obustronny kontakt z odbiorcami, zbieranie oczekiwań odbiorców Tak Nie dotyczy systemu informatycznego ~~ Nie dotyczy systemu informatycznego ~~ Nie dotyczy systemu informatycznego ~~ Nie dotyczy systemu informatycznego ~~ Nie dotyczy systemu informatycznego ~~ Poprzez nadanie uprawnień i możliwość korzystania z SMERIS przez każdego użytkownika System może generować raporty dla podregionów, a więc również dla m. st. Warszawy Z założenia (wskaźniki dotyczą całego województwa) Z założenia (za pomocą wskaźnika benchmarkingu) Moduł importu danych z innych systemów: Teoretycznie jest to możliwe, w praktyce w SMERIS nie da się tego zrealizować, jeżeli nie zostanie dostosowany do współpracy inny system (powiązanie systemów wymaga przebudowy w obu współpracujących systemach) Możliwość dodawania nowych instytucji i nadawania im uprawnień Moduł monitorowania innych programów: wprowadzenie wskaźników monitorowania innych programów i zbieranie danych Oparcie SMERIS o zasoby ludzkie (pracowników UMWM) i rzeczowe (infrastruktura informatyczna UMWM) mimo projektowego podejścia może zapewnić trwałość systemu w dłuższym okresie Wykorzystywanie trybu systemowego do realizacji projektów dotyczących SMERIS Z założenia (SMERIS nie wymaga dodatkowych środków finansowych do obsługi dodatkowych funkcjonalności, ew. kwestia zakupu danych, rozwijania kompetencji pracowników itd.) Tak Tak Tak Tak Nie, nie przewiduje się takiego modułu (ew. przygotowanie do importu danych) Tak Nie, ale istnieje możliwość wprowadzenia nowych wskaźników z innych programów Tak Tak Tak Powyższe mechanizmy zostaną wykorzystane w części 6 systemu, w którym opracowane zostały procesy służące realizacji celów SMERIS. Jednocześnie warto zauważyć, że moduły wskazane w analizie mogą stanowić przyszły potencjał możliwy do wdrożenia przy aktualizacji / rozbudowie SMERIS. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 24

25 3. Analiza funkcjonujących w województwie mazowieckim systemów monitoringu innowacyjności 3.1. Metodyka prac w ramach zadania Cele badawcze: Metody / techniki zbierania danych Metody / techniki analizy danych» propozycja wykorzystania danych z przedmiotowych systemów do mierzenia poziomu innowacyjności regionu w ramach SMERIS» badanie stron internetowych systemów monitorowania innowacyjności istniejących na terenie województwa» pogłębione badanie dokumentów, raportów przygotowanych dotychczas na potrzeby RSI, w tym: Pylak K. (red.) (2012), System monitoringu i ewaluacji Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza, Wyd. UMWM, Warszawa 2012, Publikacja elektroniczna» analiza dokumentów» analiza możliwości wykorzystania danych z systemów monitoringu innowacyjności 3.2. Przebieg prac w ramach zadania Przed przystąpieniem do określenia założeń systemu zasilania konieczne było przeanalizowanie funkcjonujących w województwie mazowieckim systemów monitoringu innowacyjności. W wyniku analizy zdiagnozowane zostały dane dostępne w tych systemach i przedstawiono propozycję wykorzystania danych z przedmiotowych systemów do mierzenia poziomu innowacyjności regionu w ramach budowanego SMERIS. Obecnie jedyne systemy funkcjonujące w województwie mazowieckim, które mogą monitorować innowacyjność, są prowadzone przez wojewódzkie samorządowe jednostki organizacyjne. Są to:» System Trendy rozwojowe Mazowsza prowadzony przez Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego,» System monitorowania strategii rozwoju województwa (system ważny również z punktu widzenia zapewnienia kompatybilności z SMERIS),» System monitorowania RPO WM i POKL prowadzony przez Mazowiecką Jednostkę Wdrażania Programów Unijnych. Dla każdego z powyższych trzech systemów przeanalizowana została strona internetowa (i ewentualne inne źródła danych), na której dostępne są gromadzone przez nie dane wskaźnikowe i wybrane zostały te wskaźniki, które mogą służyć mierzeniu innowacyjności. Następnie zostały one przypisane (jeżeli było to możliwe) do poszczególnych celów lub działań RSI. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 25

26 3.3. Wyniki realizacji zadania System Trendy rozwojowe Mazowsza prowadzony przez Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego Pierwszym analizowanym systemem jest system prowadzony przez Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego jednostkę współpracującą ściśle z Urzędem Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego w Warszawie w zakresie planowania strategicznego. System ten w swej obecnej formule (poprzez projekt Trendy rozwojowe Mazowsza ) nie może stać się jednak przedmiotem wykorzystania, w kontekście zasobu zasilającego procesy monitorowania innowacyjności w regionie w aspekcie dostarczania wskaźników. Rysunek 1. Widok (zrzut ekranu) narzędzia mapownik Mazowieckiego Biura Planowania Regionalnego Źródło: Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 26

27 Dokonana weryfikacja jego funkcjonowania w postaci narzędzia internetowego 16, choć wskazuje na wysoki poziom szczegółowości gromadzonych danych (pod względem poziomu terytorialnego, tzn. gminy, powiat, podregiony) oraz ich zakres czasowy (dane roczne od 1999 r.) wskazuje jednak, że w dostępnych kategoriach danych (środowisko, ludność, rynek pracy, infrastruktura komunalna, mieszkania, edukacja, infrastruktura społeczna, podmioty gospodarki narodowej, budżety gmin, budżety powiatów i miast na prawach powiatu), nie znajdują się wskaźniki odnoszące się do zagadnień związanych z innowacyjnością. Obserwacja powyższa pozwala na sformułowanie rekomendacji w zakresie podjęcia z tą jednostką organizacyjną rozmów dotyczących rozszerzenia jej działalności badawczej (w kontekście funkcjonowania narzędzia monitoringowego) właśnie na te obszary. Jednocześnie, warto jest wykorzystać zastosowany przez MBPR sposób prezentacji danych w narzędziu wizualizacyjnym (część operacyjna koncepcji) System monitorowania Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 (SRWM) została opracowana w Mazowieckim Biurze Planowania Regionalnego. Stąd system monitorowania tej strategii został oparty o omawiane wcześniej narzędzie Trendy Rozwojowe Mazowsza. Analiza Strategii pod kątem monitorowania poziomu innowacyjności województwa. wykazała możliwość wykorzystania zawartych w niej wskaźników. 16 Narzędzie dostępne na stronie: Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 27

28 Dokument Strategii zawiera 10 wielowymiarowych wskaźników monitorowania gospodarki województwa (wskaźniki przedstawiono w rozdz. 8), które są lub mogą być wykorzystywane do monitorowania poziomu innowacyjności województwa (pośrednio lub bezpośrednio). Tym bardziej dziwi fakt, że te wskaźniki nie są dostępne w narzędziu Trendy rozwojowe Mazowsza w mapowniku: Potencjały gospodarcze gmin województwa mazowieckiego 17, czy Monitorowanie rozwoju Mazowsza 18. Można te wskaźniki uwzględnić w SMERIS, o czym będzie mowa w części dotyczącej wskaźników System monitorowania RPO WM i POKL prowadzony przez Mazowiecką Jednostkę Wdrażania Programów Unijnych Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych nie prezentuje na swojej stronie informacji dotyczących produktów czy rezultatów związanych z wdrażaniem RPO WM ani POKL. Dostępna jest jedynie interaktywna mapa projektów, na której, w podziale na powiaty, można sprawdzić ilość, wartość całkowitą i wartość dofinansowania projektów. Rysunek 2. Widok (zrzut ekranu) narzędzia interaktywna mapa projektów Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych Źródło: Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 28

29 Jednostka dysponuje jednak wskaźnikami (produktu i rezultatu) z poziomu projektów, które mogą dotyczyć działań realizowanych w ramach RSI. Te wskaźniki zaprezentowano w załączniku do niniejszej Koncepcji. Z nich mogą być wybrane wskaźniki do monitorowania najniższego poziomu wdrażania Strategii pod warunkiem, że zostaną one wykorzystane w pracach nad nowym RPO na lata Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 29

30 4. Wykorzystanie danych statystycznych dostarczonych przez GUS i inne podmioty do zasilenia bazy danych systemu monitoringu 4.1. Metodyka prac w ramach zadania Cele badawcze: Metody / techniki zbierania danych Metody / techniki analizy danych» określenie wszystkich podmiotów, które gromadzą dane statystyczne dotyczące innowacyjności na poziomie regionalnym» analiza możliwości ich wykorzystania i przydatności» określenie zestawu wskaźników, który może być gromadzony z tych instytucji w SMERIS» pogłębione badanie dokumentów, raportów przygotowanych dotychczas na potrzeby RSI» analiza dokumentów» analiza wskaźników 4.2. Przebieg prac w ramach zadania W tym zadaniu zebrane zostały informacje dotyczące możliwości wykorzystania danych statystycznych dostarczonych przez GUS i inne podmioty do zasilenia bazy danych systemu monitoringu. Kwestia zasilania systemu danymi została przeanalizowana na dwóch płaszczyznach:» podmiotów istniejącego systemu monitorowania,» danych statystycznych dostępnych w regionie. Wykorzystana zostanie tu metodyka z raportu badawczo-analitycznego 19. W pierwszym kroku sporządzona została lista podmiotów monitorujących innowacyjność na poziomie regionalnym. W drugim kroku odrzucone zostały te instytucje, które z różnych względów nie mogą być źródłem danych dla SMERIS. W trzecim kroku przeprowadzona została analiza zakresu wskaźników gromadzonych przez wybrane podmioty każdy wskaźnik został przebadany pod kątem spełniania cech dobrego wskaźnika. Wynikiem tego jest zestaw wskaźników GUS i innych podmiotów, które spełniają kryteria monitorowania RSI w różnych aspektach. 19 Pylak K. (red.) (2012), System monitoringu i ewaluacji Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza, Wyd. UMWM, Warszawa Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 30

31 4.3. Wyniki realizacji zadania Analiza podmiotów monitorujących innowacyjność Analiza podmiotów monitorujących innowacyjność obejmuje Główny Urząd Statystyczny i wszelkie podmioty krajowe i zagraniczne posiadające w swych zasobach wskaźniki badające różne aspekty innowacyjności. W wyniku powyższej analizy zidentyfikowano 34 tego rodzaju źródła, z których ostatecznie jako punkt wyjścia dla dalszych prac służących wyodrębnieniu konkretnych wskaźników zidentyfikowanych zostało 14 następujących źródeł:» Główny Urząd Statystyczny,» EuropeInnova Clusterobservatory,» EUROSTAT Regionalne wskaźniki nauki i technologii,» FDIIntelligence Ranking Europeans Cities and Regions of the Future,» Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE,» Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych,» Ministerstwo Rozwoju Regionalnego,» OECD Regionalne wskaźniki innowacyjności,» Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości,» Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych,» Rada Monitoringu Społecznego,» SCOPUS,» Stowarzyszenie Organizatorów Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce,» Urząd Patentowy RP. Dodatkowo, z wyjściowych 34 źródeł dokonano identyfikacji tych, które choć w świetle przeprowadzonej dyskusji nie mogą stanowić źródeł danych dla wskaźników, mogą okazać się cenne dla pogłębienia (interpretacji) danych ilościowych. Należą do nich:» Ministerstwo Rozwoju Regionalnego,» Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości,» Polska Akademia Nauk,» OECD statystyki regionalne, Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 31

32 » Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego,» Regional Innovation Monitor. W poniższej tabeli przedstawiono uzasadnienia wykorzystania w dalszych rozważaniach wymienionych powyżej źródeł. Tabela 5. Charakterystyka zidentyfikowanych źródeł systemów monitorowania innowacyjności dostępnych na poziomie województwa mazowieckiego. L p. Źródło (instytucja) 1. GUS Bank Danych Lokalnych / publikacje / STRATEG 2. Europe Innova 3. EUROSTA T Kluczowe dane niezbędne do monitorowania innowacyjności polskich województw Clusterobservatory Eurostat regionalne wskaźniki statystyczne nauka i technologia, edukacja Zakres źródła Serwis poświęcony m.in. danym dotyczącym działalności innowacyjnej przedsiębiorstw, wysokiej technice, nakładom na B+R, personelowi B+R, szkolnictwu wyższemu, zasobom dla N+T, społeczeństwu informacyjnemu STRATEG pełni funkcje ogólnodostępnej bazy danych na potrzeby procesu monitorowania polityki rozwoju, repozytorium wskaźników pochodzących z różnych strategii poczynając od unijnej strategii Europa 2020 oraz nadrzędnej krajowej - Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju, a także Średniookresowej Strategii Rozwoju Kraju, poprzez 9 zintegrowanych strategii dotyczących m.in. innowacyjności i efektywności gospodarki Serwis poświęcony funkcjonowaniu klastrów na świecie (możliwość rozpatrywania w ujęciu regionalnym) Bardzo rozbudowana pod względem zakresu baza danych. Zawiera kilkaset wskaźników (podzielonych na 14 obszarów), w tym zakres obejmujący dziedzinę nauka i technologia prezentowany w ujęciu regionalnym Źródło nazwa (baza danych/publikac ja) Wykorzystanie w SME RIS Tak Tak Tak Uzasadnienie decyzji Dane pozwalają na analizę zjawisk związanych z klastrami (odnoszącymi się do kwestii innowacyjnych) w regionach Dane dostępne na poziomie regionów, odnoszące się do długich okresów czasowych. Stanowią Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 32

33 4. FDIInteligence 5. Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE 6. Mazowiecka Jednostka Wdrażania Progra- Ranking Europeans Cities and Regions of the Future Dane dotyczące uczestnictwa polskich zespołów w projektach Programów Ramowych UE Dane dotyczące wykorzystania funduszy strukturalnych UE W publikacjach ogólnodostępnych znajdują się podstawowe informacje, ukazujące regiony liderów corocznych rankingów (pierwsza 25-tka), w aspekcie konkurencyjności dla inwestorów zagranicznych. Pełne listy dostępne są w odpłatnych wersjach raportów (opłata roczna 295 ) Dane dotyczące uczestnictwa polskich zespołów w projektach Programów Ramowych UE w ujęciu regionalnym Dane dotyczące wykorzystania środków strukturalnych w województwie mazowieckim w tym w podziale na powiaty Tak Tak Tak punkt wyjścia dla generowania m.in. dotychczasowych wskaźników ERIS Dane zawarte w ogólnodostępnych publikacjach, pozwalają na stwierdzenie, że są one ujęte w podziale regionalnym. Zakres merytoryczny (konkurencyjność; BIZ) mieści się w zakresie związanym z funkcjon owaniem regionalnych systemów innowacji Zakres danych odnosi się bezpośrednio do zagadnień związanych z innowacyjnością, przy uwzględnieniu prezentacji zjawisk na poziomie regionów Dane dotyczące wykorzystania środków struktural- Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 33

34 mów Unijnych 7. Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego 8. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Trendy Rozwojowe Mazowsza/Monitoro wanie Rozwoju Mazowsza Dane dotyczące wykorzystania funduszy strukturalnych UE Dane dotyczące różnych aspektów monitorowania rozwoju Mazowsza wersja testowa z wyodrębnieniem powiatów i podregionów Dane dotyczące wykorzystania środków strukturalnych w podziale na regiony Tak ale dla potrzeb repozytorium Tak nych stanowią istotny element rozpatrywania wkładu do rozwoju regionalnych systemów innowacji Inicjatywa posiada charakter nowy. Związany jest z tym brak szerokiego zakresu danych; nieadekwatność do zagadnień innowacyjności w obszarze wskaźników, niemniej jednak źródło cenne z punktu widzenia pogłębienia wiedzy o badanych zjawiskach Dane dotyczące wykorzystania środków strukturalnych stanowią istotny element rozpatrywania wkładu do rozwoju regionalnych systemów innowacji. Źródła MRR mogą okazać się także Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 34

35 9. OECD Regionalne wskaźniki innowacyjności OECD 10. OECD Baza danych OECD statystyki regionalne Dane nt. wskaźników z grupy Regional statistics. Uwzględnia dane na poziomie województw (w Polsce i za granicą; poziom TL2). Jedna z możliwych kategorii obejmuje Innovation indicators, bezpośrednio odwołujące się do istotnych zagadnień związanych z funkcjonowaniem systemów innowacji Bardzo rozbudowana funkcjonalnie i technicznie baza danych wskaźników regionalnych. Jedna z możliwych kategorii obejmuje Innovation indicators, bezpośrednio odwołujące się do istotnych zagadnień związanych z funkcjonowaniem systemów innowacji Tak Tak ale dla potrzeb repozytorium przydatne dla pogłębienia wiedzy o badanych zjawiskach \ Bardzo szczegółowy i szeroki zakres danych, odwołujących się do innowacyjności na poziomie regionów. Długie szeregi czasowe, szerokie możliwości techniczne generowania danych w różnych przekrojach. Zakres regionów obejmuje regiony całego świata Baza danych bardzo posiadająca zakres danych nieco węższy niż baza opisana powyżej. Bardzo rozbudowana graficznie, ukierunkowana na wizualizację zjawisk, przez co tracąca na czytelności. Z punktu widzenia Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 35

36 11. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości 12. Polska Akademia Nauk Dane dotyczące różnych aspektów działalności gospodarczej i innowacyjnej Opracowania naukowe poświęcone zagadnieniom geografii ekonomicznej Na stronach internetowych PARP prezentowane są wyniki prac badawczych/publikacje/informacje stanowiące wynik działań PARP (w tym możliwe do wychwycenia w ujęciu regionalnym) Na stronach internetowych trzech podmiotów wchodzących w skład struktur PAN tj.: - Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania ( ), oraz - Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju - Instytutu Nauk Ekonomicznych ia/siec_naukowa/publikacje-- /raporty_o_innowacyjnosci.html# 2011 znajdują się wskazania zbiorów publikacji opracowywanych przez te podmioty. Tak Tak ale dla potrzeb repozytorium celu systemu monitorowania, zdecydowanie mniej przydatna Różnorodność danych i zakres działań PARP pozwala sądzić, że prezentowane są informacje odnoszące się do stanu innowacyjności regionów Publikacje wskazanych podmiotów, choć posiadają charakter cykliczny (ukazują się kilka razy do roku) (IGiPZ Przegląd geograficzny ; KPZK : Biuletyn KPZK, Studia KPZK, Studia Regionalia KPZK ; INE Raporty o innowacyjności ) nie prezentują jednak wyników cyklicznych badań dot. m.in. regionów, lecz informacje Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 36

37 13. Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych 14. Rada Monitoringu Społecznego 15. Regional Innovation Monitor Dane dotyczące podmiotów finansujących przedsięwzięcia wysokiego ryzyka Diagnoza społeczna Regional Innovation Monitor Na witrynie są dostępne dane podmiotów należących do Stowarzyszenia Dane dotyczące kondycji społeczeństwa w Polsce (w podziale na regiony) (kilkaset zmiennych) Inicjatywa służąca monitorowaniu poziomu innowacyjności w regionach europejskich w kontekście strategii Europa Zawiera raporty (profile regionów europejskich, uwzględniające dane statystyczne Eurostat (CIS/RIS) z zakresu innowacyjności wykorzystywane dla dalszych obliczeń Załącznik IV.D) Tak Tak Tak ale dla potrzeb repozytorium dot. teorii i praktyki rozwoju tych obszarów. Stąd też publikacje te mogę być przydatne jako ew. uzupełnienie wiedzy nt. zjawisk w regionach nie stanowią jednak podstawy dla generowania wskaźników Dane pozwalają na wychwycenie stanu zjawisk (występowanie instytucji finansujących) w regionach Dane dostępne dla regionów, odnoszące się m.in. do zagadnień budowy społeczeństwa informacyjnego Inicjatywa posiada charakter nowy i związany z tym jest brak szerokiego zakresu danych; dotychczasowe dane to dane obserwatoriów Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 37

38 16. SCOPUS Bazy danych SCOPUS 17. Stowarzyszenie Organizatorów Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce 18. Urząd Patentowy RP Źródło: Dane dotyczące podmiotów aktywnych w Polsce w zakresie wspierania innowacyjności i przedsiębiorczości Wskaźniki dotyczące praw własności intelektualnej w Polsce Baza danych artykułów naukowych, posiadająca możliwości ich wyszukiwania. Dostęp odpłatny (dla studentów i pracowników naukowych uczelni prenumerujących dostęp darmowy). Interfejs wyszukiwania umożliwia wyszukiwanie publikacji przy zastosowaniu kryterium afiliacji (przypisania artykułu do odpowiedniej uczelni/jednostki naukowej) lub geograficznego (kraj, miejscowość powstania publikacji). Baza posiada wbudowany interfejs, umożliwiający dogodne i szybkie generowanie statystyk publikacji, odnoszących się do powyższych kryteriów, umożliwiając zarazem odczytywanie statystyk publikacji w podziale na regiony SOOIiP prowadzi na bieżąco rejestr podmiotów (członkowie stowarzyszenia), zaangażowanych w działalność rozwoju innowacji i przedsiębiorczości Coroczne publikacje Urzędu zawierają podstawowe informacje (w podziale na regiony) dotyczące stanu w zakresie praw własności intelektualnej w Polsce Tak Tak Tak ERIS oraz dane EUROSTA T, niemniej jednak cenne z punktu widzenia pogłębienia wiedzy o badanych zjawiskach Istniejący interfejs wyszukiwania umożliwia eksplorację w kontekście regionów Sposób prezentacji danych pozwala na dokonanie analizy zjawisk w regionach Dane prezentowane są (w najistot niejszych przypadkach) w podziale na regiony Polski Czyż P. (2012), Opracowanie zakresu i mechanizmu pozyskiwania danych i informacji z instytucji administracji publicznej (np. PARP, MRR) i źródeł komercyjnych [w:] Pylak K. (red.) (2012), System monitoringu i ewaluacji Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza, Wyd. UMWM, Warszawa 2012, s Należy dodać, że wśród przedstawionych powyżej źródeł, wiele należy uznać za charakteryzujące się (w pewnych przypadkach) odpłatnością w dostępie do da- Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 38

39 nych. Dotyczy to np. GUS-u, który publikuje nieodpłatnie dane na poziomie województwa (chodzi tu o większość wskaźników mierzących innowacyjność), natomiast na poziomie podregionów dane są już płatne (kilkaset złotych za wskaźnik) Analiza zakresu wskaźników gromadzonych przez wybrane podmioty Dla każdego wskaźnika zebrane zostaną informacje odnoszące się do następujących zagadnień:» ogólnych:» nazwa źródła (instytucji) opracowującej dany wskaźnik,» nazwa grupy wskaźników do której przynależy dany wskaźnik,» nazwa wskaźnika w języku polskim oraz angielskim (jeżeli dotyczy),» szczegółowych:» mechanizm pozyskiwania danych dot. wskaźnika (tzw. Ścieżka dojścia do wartości wskaźnika ) szczegółowy opis procedury, pozwalającej dowolnej osobie odczytanie wartości wskaźnika dla danego regionu (lub innego obszaru) oraz okresu czasu (będzie to opisane w części proceduralnej),» spełniania kryteriów dobrego wskaźnika. Wskaźniki gromadzone przez GUS W przypadku wskaźników gromadzonych przez GUS wybrano 213 wskaźników przewidzianych jako możliwe do wykorzystania na potrzeby systemy monitoringu. Znajdują się w nich wskaźniki zarówno ogólnodostępne, jak i odpłatne, co powoduje konieczność stworzenia odrębnych algorytmów pozyskiwania. Dodatkowo, warto rozgraniczyć algorytmy na takie, dotyczące:» wykorzystania danych, które już w chwili obecnej pozostają w dyspozycji UMWM,» pozyskiwania danych na poziomie NUTS3 (które w większości są odpłatne). W pierwszym przypadku należy wziąć pod uwagę dane już zakupione przez Zamawiającego (dane za rok 2008 i 2010) oraz planowane do zakupienia (za rok 2009 i 2011) ze środków projektu systemowego. Należy więc każdorazowo przed pozyskaniem określonych danych zweryfikować ich dostępność w zasobach Urzędu. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 39

40 Wskaźniki gromadzone przez inne instytucje W przypadku innych instytucji ostatecznie zaproponowano do SMERIS po uwzględnieniu wyników selekcji 65 wskaźników. Przeprowadzony dodatkowy przegląd 65 wskaźników, które zostały wyznaczone do zastosowania w modelu wykazał, że w większości przypadków nie jest konieczne określanie dodatkowej metody ich transformacji celem uzyskania pełnej porównywalności pomiędzy różnymi jednostkami terytorialnymi w tym przypadku regionami. Przeprowadzona wcześniej procedura doboru pozostawiła bowiem w większości przypadków (tzn. 49) jedynie te wskaźniki, które obrazowane są za pomocą miar bezwzględnych, a więc w ujęciu procentowym. Było to możliwe dzięki identyfikacji przypadków, gdy więcej niż jeden wskaźnik opisuje to samo zjawisko, przy czym jeden z nich prezentuje dane w ujęciu procentowym. Stąd też stało się możliwe odrzucenie w tych przypadkach tych wskaźników, które dokonują prezentacji w ujęciu nominalnym, nie pozwalającym na obiektywne porównanie. W konsekwencji, 49 wskaźników nie wymaga przygotowania procedury ujednolicenia celem zapewnienia pełnej porównywalności pomiędzy różnymi jednostkami terytorialnymi. Sytuację, w której dany wskaźnik był jedynym w danym obszarze i/lub nie posiadał swego wariantu w ujęciu procentowym, a zarazem prezentował dane wyłącznie w ujęciu nominalnym, stwierdzono w 16 przypadkach, tzn.: a) Liczba zespołów z województwa biorących udział w Programach Ramowych UE obszar tematyczny ICT (jako zespoły dofinansowane) (liczba), b) Liczba podmiotów z województwa biorących udział w Programach Ramowych UE wszystkie obszary tematyczne (jako zespoły dofinansowane) (liczba), c) Liczba laureatów konkursu Polski Produkt Przyszłości z województwa (liczba laureaci nagród oraz wyróżnień), d) Wartość dofinansowania (dotacji) udzielonych podmiotom z województwa ze środków PO IG (w zł) od początku funkcjonowania programu, e) Wartość dofinansowania (dotacji) udzielonych podmiotom z województwa ze środków RPO na działania związane z innowacyjnością (w zł) od początku funkcjonowania programu, f) Liczba ośrodków wsparcia przedsiębiorczości i innowacyjności (tylko instytucje finansowe o charakterze venture capital, seed capital lub business angels) w województwie (liczba), Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 40

41 g) Liczba skupisk posiadających ocenę 3 gwiazdek w rankingu world class clusters z terenu województwa (liczba), h) Lokata w pierwszej 25-tce najbardziej atrakcyjnych regionów (ogółem), i) Lokata w pierwszej 25-tce najbardziej atrakcyjnych regionów (pod względem atrakcyjności dla FDI), j) Zgłoszenia patentowe (liczba) z terenu województwa w zakresie biotechnologii, k) Zgłoszenia patentowe (liczba) z terenu województwa w zakresie green technologies, l) Zgłoszenia patentowe (liczba) z terenu województwa w zakresie ICT, m) Zgłoszenia patentowe (liczba) z terenu województwa w zakresie nanotechnologii, n) Liczba udzielonych przez UP RP praw ochronnych na wzór użytkowy w województwie (liczba), o) Liczba objętych przez UP RP ochroną krajowych znaków towarowych w województwie (liczba), p) Liczba publikacji zamieszczonych w periodykach naukowych przez autorów afiliowanych przy jednostkach naukowych województwa (liczba). Analiza powyższego zestawienia pokazuje, że z punktu widzenia konieczności zapewnienia postulatu porównywalności wskaźniki te można podzielić na następujące grupy:» wskaźniki odnoszące się do zagadnień związanych ze zjawiskami o charakterze kapitału intelektualnego (a, b, c, j, k, l, m, n, o, p), które w praktyce pomiarów odnoszone są do 1 mln mieszkańców danego obszaru,» wskaźniki odnoszące się do sfery działań przedsiębiorstw, które w praktyce pomiarów odnoszone są do liczby przedsiębiorstw danego obszaru (wskaźniki d, e, f, g),» wskaźniki, wobec których nie znajduje zastosowania zabieg ujednolicania, gdyż prezentują zjawiska stanowiące syntezę innych badań czy analiz (h, i). Stąd też, zapewnienie porównywalności konieczne stało się jedynie w pierwszym oraz drugim z przypadków i zgodnie z charakterystyką każdej z grup, zostało oparte na modyfikacji każdego ze wskaźników przy wykorzystaniu odpowiednio warto- Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 41

42 ści związanej z liczbą mieszkańców każdego regionu (w mln; dotyczy pierwszej grupy), oraz liczby przedsiębiorstw (dotyczy drugiej grupy). Ostatnimi zagadnieniami, związanymi z porównywalnością są kwestie związane z porównywalnością w różnych okresach czasu oraz zmianami związanymi z metodyką obliczania wartości wskaźników. W tym miejscu należy stwierdzić, że wyselekcjonowane wskaźniki nie charakteryzują sie wrażliwością na tej płaszczyźnie. Jak dotąd jedynie w pięciu przypadkach zaobserwowano zmianę (2008 r.) w metodologii liczenia (wiążącą sie ze zmianami w EKD), która od przywołanego okresu nie była ponownie podejmowana, stąd też nie jest istotna z punktu widzenia prowadzenia przyszłych badań. *** Wskaźniki GUS i innych instytucji, możliwe do zastosowania w SMERIS zaprezentowano w załączniku do koncepcji. W wyniku przeprowadzonego Panelu Ekspertów uzgodniono, że wyszczególnione wskaźniki mogą zostać zebrane w słowniku systemu i stanowić podpowiedź dla Administratora podczas wprowadzania nowych wskaźników do systemu Repozytorium Na spotkaniu inicjującym przygotowanie koncepcji SMERIS uzgodniono, że dodatkowe Repozytorium nie będzie tworzone, ponieważ będzie ono funkcjonować w systemie monitorowania w podsystemie informacyjnym, a nie w systemie informatycznym SMERIS. Wykorzystana zostanie w tym celu istniejąca zakładka Publikacje, raporty, opracowania na stronie internetowej gdzie obecnie tworzone jest repozytorium wiedzy Zdefiniowanie głównych podmiotów uczestniczących w SMERIS 5.1. Metodyka prac w ramach zadania Cele badawcze: Metody / techniki zbierania danych» określenie głównych podmiotów uczestniczących w SMERIS» wskazanie głównych funkcji każdego z podmiotów» wskazanie ról jakie będą pełnić w systemie» pogłębione badanie dokumentów, raportów przygotowanych dotychczas na potrzeby RSI 20 por. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 42

43 Metody / techniki analizy danych» analiza dokumentów» analiza powiązań funkcyjnych między podmiotami 5.2. Przebieg prac w ramach zadania W tym zadaniu kluczowe było zdiagnozowanie istniejących podmiotów w systemie wdrażania RSI na bazie zapisów Strategii dotyczących planowanej struktury. Zbadane zostały dotychczasowe działania systemu związane z tworzeniem i funkcjonowaniem systemu monitorowania oraz przeprowadzona została analiza ich skuteczności, spójności i kompletności. Wynikiem prac było zaproponowanie nowych instytucji, które mogłyby uzupełnić i wzbogacić system wdrażania / monitorowania / ewaluacji RSI. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 43

44 5.3. Wyniki realizacji zadania System monitorowania i ewaluacji RSI w województwie mazowieckim według zapisów RSI W RSI większość potencjalnych funkcji podmiotów wdrażających RSI nie została dokładnie określona. Dokonano jedynie ogólnego podziału zadań pomiędzy nimi. 21 Zarząd województwa mazowieckiego Mazowiecka Rada Innowacyjności Regionalny System Innowacji Instytucje wdrażające Monitorowanie RSI Instytucja Zarządzająca Zespół ds. monitorowania Zespół ds. ewaluacji Zadaniowe grupy robocze Zespół ds. wdrażania projektów Rysunek 3. Struktura organizacyjna procesu wdrażania RIS dla Mazowsza z zaznaczeniem podsystemu monitorowania. Źródło: Regionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza , przyjęta przez Sejmik Województwa 21 kwietnia 2008 r., Warszawa 2008, s. 31. Zgodnie z dokumentem RSI, za monitorowanie RSI odpowiada Instytucja Zarządzająca RSI i zespół ds. monitoringu usytuowany w strukturze Instytucji Zarządzającej RSI. Zespół jest odpowiedzialny m.in. za:» analizę postępów realizacji RSI,» zbieranie i analizę danych,» pozyskiwanie danych potrzebnych do monitorowania postępu realizacji RSI, 21 Regionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza , przyjęta przez Sejmik Województwa 21 kwietnia 2008 r., Warszawa 2008, s Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 44

45 » formułowanie propozycji zmian w systemie wskaźników RSI. System monitorowania Strategii ma charakter dualny i dotyczy dwóch poziomów:» poziomu realizacji Strategii,» poziomu makro. Za monitorowanie stopnia realizacji Strategii będzie odpowiedzialny bezpośrednio zespół ds. monitoringu. Zespół może zlecać pozyskanie danych zewnętrznemu zespołowi ekspertów. Monitorowanie poziomu makro realizacji polityki innowacyjnej regionu będzie się odbywać za pomocą zintegrowanego wskaźnika benchmarkingu oraz za pomocą syntetycznego wskaźnika poziomu innowacyjności regionu. Zbieraniem i analizowaniem tych wskaźników będzie się zajmować zespół zewnętrznych ekspertów. Informacja o bieżącym stanie realizacji Strategii Instytucja Zarządzająca RSI przedkłada Mazowieckiej Radzie Innowacyjności nie rzadziej niż raz na 6 miesięcy. Biorąc pod uwagę zapisy Regionalnej Strategii Innowacji, mówić można o wskazanej w tym dokumencie konieczności powołania Mazowieckiej Rady Innowacyjności jako kontynuacji Komitetu Sterującego, odpowiedzialnego za opracowanie RSI, która winna pełnić funkcje planowania i wdrażania. Na poziomie wykonawczym natomiast jest to Instytucja Zarządzająca RSI dla Mazowsza (faktycznie struktura ta znalazła się w Wydziale Innowacyjności Departamentu Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie), pełniąca funkcje organizowania, motywowania i kontroli. Mazowiecka Rada Innowacyjności ma oceniać politykę innowacyjną regionu, stan realizacji RSI i podejmować decyzje o kierunkach badań ewaluacyjnych. Zadaniem Rady, jako organu doradczo-opiniodawczego Zarządu Województwa Mazowieckiego w zakresie polityki innowacyjności regionu Mazowsza, jest kształtowanie tejże polityki poprzez wspieranie władz samorządu, organizacji i instytucji zajmujących się tworzeniem i wdrażaniem innowacji poprzez programowanie, opiniowanie, rekomendowanie planów realizacji działań oraz propozycji projektów i rozwiązań związanych z innowacyjnością. Instytucja Zarządzająca RSI ma monitorować postępy w realizacji strategii, formułować tematy i zakres badań ewaluacyjnych, obsługiwać prace Mazowieckiej Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 45

46 Rady Innowacyjności, a także wdrażać i monitorować programy, działania i projekty. Również zadaniowe grupy robocze (powoływane ad hoc) mają wspomagać prace Instytucji Zarządzającej RSI, prowadzić konsultacje dotyczące realizacji Strategii oraz opiniować tematy i zakres badań ewaluacyjnych Faktycznie powołane struktury monitorowania i ewaluacji RSI oraz źródła ich finansowania W praktyce za monitorowanie i ewaluację RSI odpowiada:» Instytucja Zarządzająca RSI (IZ RSI), w tym: o o zespół ds. monitoringu (istniejący w strukturze IZ RSI), zespół ds. ewaluacji (istniejący w strukturze IZ RSI). Instytucja Zarządzająca RSI, a w ramach niej zespół ds. ewaluacji i zespół ds. monitoringu zostały nieformalnie powołane w Departamencie Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich UMWM, w Wydziale Innowacyjności. Należy mieć jednak na uwadze, że trwają obecnie prace na aktualizacją RSI WM, w trakcie których mogą nastąpić zmiany w proponowanym systemie instytucjonalnym monitorowania i ewaluacji Strategii. Dlatego koncepcja (lub później wykonawstwo systemu) musi brać pod uwagę ostateczną wersję systemu zapisaną w przyjętej aktualizacji RSI WM. Za ewaluację RSI dla Mazowsza odpowiedzialny jest zespół ds. ewaluacji usytuowany w strukturze Instytucji Zarządzającej RSI, która sprawuje nadzór nad przebiegiem poszczególnych ocen. Proces realizacji projektu RSI dla Mazowsza rozpoczął się uruchomionym pod koniec maja 2008 roku konkursem Innowator Mazowsza. Kolejnym etapem były/są projekty systemowe współfinansowane ze środków pomocowych w ramach regionalnego komponentu Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki:» Budowa systemu monitoringu i podstaw ewaluacji wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza (w ramach tego projektu tworzona jest niniejsza koncepcja SMERIS),» Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie innowacji, Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 46

47 » Podniesienie kompetencji kadr Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego odpowiedzialnych za proces implementacji RSI budowa profesjonalnych kadr regionu Mazowsza. Jeśli chodzi o obecny stan struktur zaangażowanych w realizację funkcji zarządzania rozwojem regionalnego systemu innowacji, mają one swoje silne strony. W tym miejscu należy wskazać na istnienie zarówno Mazowieckiej Rady Innowacyjności (pełniącej funkcje planowania, organizowania, motywowania i kontroli) oraz IZ RSI pełniącej funkcje organizowania, motywowania i kontroli. Biorąc pod uwagę źródła finansowania omawianych struktur, należy stwierdzić, że działania struktury zarządzania rozwojem regionalnych systemów innowacji, zaangażowanej w procesy planowania (opracowania treści strategii), tj. Komitetu Sterującego projektem przygotowującego RSI, finansowane były ze środków projektu grantowego. Jego donatorem była Komisja Europejska w ramach 6 Programu Ramowego. Mazowiecka Rada Innowacyjności została powołana uchwałą z dnia 14 września 2010 roku i funkcjonuje w ramach projektu Budowa systemu monitoringu i podstaw ewaluacji wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza Proponowane dodatkowe instytucje w systemie monitorowania i ewaluacji RSI Analiza literaturowa wykazała bardzo ciekawe (w sensie spełniania kryteriów modelowego systemu monitorowania, ale występujące jedynie w kilku systemach) instytucje, które można zaproponować w systemie: 22» Centrum studiów regionalnych jednostka doradcza, wspierająca opracowaniami studialnymi jednostki samorządu terytorialnego (JST), instytucje gospodarcze, edukacyjne, badawczo-rozwojowe i proinnowacyjne w budowaniu optymalnych strategii rozwojowych, w wyniku czego może poprawić się cały system planowania przedsięwzięć innowacyjnych i dostosowawczych w regionie oraz sprawne zarządzanie nim 23 ;» Centrum innowacji / biuro wsparcia innowatorów którego celem jest promocja innowacji, współpraca z przedsiębiorcami i dostarczanie im niezbędnej wiedzy o możliwościach pozyskiwania i sprzedaży technologii, por. Pylak K. (red.) (2012), System monitoringu i ewaluacji op.cit. informacje o Dolnośląskim Centrum Studiów Regionalnych (DCSR) pobrane w kwietniu 2012 roku ze strony internetowej Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 47

48 zdobywania środków na rozwój firm, w tym na innowacje i transfer technologii, tworzenie bazy wiedzy i analiza danych (a więc pełniące również funkcje monitoringowe wdrażania RSI);» Fundusz dla innowatorów instytucja wspierająca innowatorów w zakresie finansowania innowacji, umożliwiająca pozyskanie środków na tworzenie nowych pomysłów, projektów, konceptualizację, testy rynkowe itp. Są to instytucje, których waga dla rozwoju RSI jest bardzo duża, ponieważ wsparcie oferowane przez te instytucje jest kompleksowe - od badań innowacyjności, poprzez wsparcie innowatorów w ich dążeniu do tworzenia nowych rozwiązań, aż po ich finansowanie. O ile w województwie mazowieckim powstało Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego, pełniące funkcje centrum studiów regionalnych, o tyle nie powstało centrum innowacji (biuro wsparcia innowatorów) oraz typowy fundusz dla innowatorów (nie licząc funduszy wspartych w ramach RPO). O ile fundusz dla innowatorów nie jest związany z SMERIS, o tyle centrum innowacji ma duży związek z monitorowaniem. Proponuje się bowiem stworzyć sprzężenie zwrotne między zbieraniem informacji i danych o systemie innowacyjnym, a informowaniem o nich przedsiębiorców i innych podmiotów oraz doradzaniem im konkretnych rozwiązań, ważnych z punktu widzenia pożądanego rozwoju systemu. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 48

49 Część strategiczna 6 7 Założenia i cele systemu monitorowania i ewaluacji RSI Województwa Mazowieckiego Instytucjonalny model systemu Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 49

50 W tej części przeanalizowano zebrany materiał analityczny i sporządzono wstępny zarys systemu, w którym zawierają się: (zadanie 6) założenia i cele systemu monitorowania i ewaluacji RSI Województwa Mazowieckiego oraz (zadanie 7) instytucjonalny model systemu. 6. Założenia i cele SMERIS 6.1. Metodyka prac w ramach zadania Cele badawcze: Metody / techniki zbierania danych Metody / techniki analizy danych» określenie założeń i celów oraz kluczowych definicji elementów niezbędnych do sprawnego funkcjonowania SMERIS» pogłębione badanie dokumentów, raportów przygotowanych dotychczas na potrzeby RSI» wyniki opracowane w ramach zadań 1-5» panel ekspertów 6.2. Przebieg prac w ramach zadania Na bazie przeprowadzonych dotychczas prac (w ramach zadań 1-5) przygotowany został wstępny zarys systemu. Zawiera on przebieg określonych procesów służących realizacji poszczególnych celów przez SEMRIS. Wynikiem tego zadania jest diagram opisujący kluczowe zadania i sposób ich realizacji przez system. Dokument w takiej postaci został przesłany członkom panelu ekspertów i następnie przedyskutowany w trakcie jego trwania. Do panelu ekspertów zaproszono przedstawicieli Zamawiającego, Wykonawcy, a także 4 ekspertów spełniających następujące kryteria (wynikające z zakresu analizowanej dokumentacji):» doświadczenie w przygotowaniu bądź wdrażaniu systemu monitorowania Regionalnych Strategii Innowacji,» doświadczenie w identyfikacji, weryfikacji lub oceny osiągnięć wskaźników monitorowania innowacyjności,» doświadczenie w prowadzeniu, nadzorowaniu lub wykonywaniu badań ewaluacyjnych dotyczących innowacyjności gospodarki,» doświadczenie w projektowaniu lub wdrażaniu systemu instytucjonalnego monitorowania polityk regionalnych. W wyniku przeprowadzonego panelu ekspertów sformułowane zostały wnioski i rekomendacje co do zmian, modyfikacji lub uzupełnienia przygotowanej dotychczas koncepcji. Poprawiony dokument został przekazany Zamawiającemu, który zweryfikował go pod kątem możliwości zaadoptowania w odniesieniu do ram instytucjonalnych funkcjonowania systemu. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 50

51 6.3. Wyniki realizacji zadania Założenia SMERIS Ocena procesu wdrażania RSI prowadzona na podstawie monitoringu powinna dać odpowiedź na pytanie czy powiodła się implementacja przyjętej strategii oraz czy przyniosła ona realizację zakładanych celów. Biorąc pod uwagę czynniki nowoczesnego zarządzania regionem, jakimi są: (1) zarządzanie relacjami, (2) zarządzanie informacją, (3) stała obserwacja i analizowanie działań/interwencji, (4) otwartość na otoczenie, (5) tworzenie strategii rozwoju można przyjąć, że uzasadnienie dla stworzenia systemu monitoringu zawiera się w każdym z ww. elementów. Wdrożenie systemu monitoringu pozwala na: 24» stworzenie zaplecza analitycznego dla władz regionu, jak również otoczenia zewnętrznego w dziedzinie innowacyjności,» stworzenie narzędzia wspomagającego procesy zarządzania regionem w zakresie polityki innowacyjności,» uzyskanie możliwości posiadania własnych, niezależnych, rzetelnych źródeł danych (emancypacja decyzyjna regionu w obszarze innowacyjności)» dyfuzję innowacji i wzrost partycypacji otoczenia zewnętrznego w tworzenie oraz funkcjonowanie systemu monitoringu RSI,» pośrednio wzmocnienie potencjału adaptacyjnego regionu,» wzmocnienie regionalnego rynku usług badawczych w dziedzinie innowacyjności. Wstępna analiza dokumentów umożliwiła przygotowanie szeregu założeń do zastosowania w SMERIS:» skuteczny system monitorowania to system, który realizuje swoje cele w sposób zorganizowany. Wszelkie zadania powinny być bardzo dokładnie podzielone pomiędzy zespoły i pracowników tak, aby każdy odpowiadał za dany proces, a jednocześnie, aby zadania nie nakładały się na siebie. Istotne jest również równomierne rozłożenie pracy, aby nie występowały przeciążone zespoły / stanowiska lub niewykorzystane zasoby; 24 Łobejko S. (niedat.), Strategiczne podejście do innowacyjności w regionie podręcznik multimedialny, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie, Departament Strategii i Rozwoju Regionalnego, Wydział Innowacyjności, s Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 51

52 » zadania osób zajmujących się monitorowaniem RSI są bardzo szerokie i odpowiedzialne (m.in. muszą mieć dobre rozeznanie w aktualnych trendach pomiaru innowacyjności, benchmarku regionów), dlatego konieczne jest zatrudnianie wysoko wykwalifikowanych pracowników i utrzymywanie ich w miejscu pracy, a także rozwijanie ich kompetencji o nowe trendy pojawiające się w kraju i za granicą;» skuteczny system monitorowania pokazuje nie tylko wyniki badania innowacyjności całego regionu, ale przede wszystkim skuteczność poszczególnych narzędzi polityki innowacyjnej prowadzonej przez region;» zasilanie systemu monitorowania musi mieć powiązanie ze wskaźnikami określającymi konkurencyjność regionu (nie może koncentrować się na efektach w postaci wzrostu innowacyjności, ale także badać, w jaki sposób innowacyjność przekłada się na konkurencyjność regionu);» monitorowanie nie może odbywać się wyłącznie dla samego monitorowania i prezentacji wyników w postaci raportów. Wyniki muszą być analizowane przez decydentów i służyć podejmowaniu decyzji na szczeblu regionalnym odnośnie całej polityki regionalnej (np. w kontekście strategicznych obszarów rozwoju, czy synergii pomiędzy branżami);» monitoring RSI powinien bazować na solidnych podstawach informacyjnych, wiarygodnych źródłach danych i ciągłości danych uzyskiwanych w kolejnych okresach;» bardzo ważne jest również wypracowanie mechanizmów współpracy z instytucjami zajmującymi się gromadzeniem danych i wskaźników o innowacyjności (przede wszystkim GUS, ale i inne) najlepiej w sposób automatyczny;» współpraca z różnymi partnerami w procesie pozyskiwania i wykorzystywania danych z monitoringu jest kluczowa dla przełożenia uzyskiwanych wyników wdrażania RSI na poprawę narzędzi i lepsze dostosowanie interwencji do potrzeb różnych interesariuszy RSI;» często oddziaływanie systemu monitorowania nie wychodzi poza urząd marszałkowski, czy też w najlepszym wypadku partnerów zaangażowanych w funkcjonowanie systemu monitorowania. Aby system spełniał jednak funkcje edukacyjne, naukowe, informacyjne, musi docierać do wszystkich potencjalnych użytkowników (informacji) w regionie i poza nim; Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 52

53 » współpraca nawet z wieloma partnerami w zakresie monitorowania RSI nie spowoduje zmian w całym regionie, dlatego system monitorowania musi mieć rozbudowany podsystem komunikacji i prezentacji wyników badań. Dzięki informacji zakrojonej na szeroką skalę takie podejście może mieć duży wpływ na kreowanie postaw proinnowacyjnych, skupianie się na strategicznych branżach gospodarki, a także na lepsze wykorzystywanie zasobów regionalnych;» bardzo istotna jest elastyczność, a więc możliwość dalszego wzrostu potencjału instytucjonalnego systemu (konstrukcja modułowa gwarantująca możliwość rozszerzania systemu o dalsze elementy zgodnie z zapotrzebowaniem), a także dołączenia innych programów operacyjnych realizujących strategię rozwoju;» powyższe założenie musi brać pod uwagę stabilność konstruując tego rodzaju bazę danych należy zawsze mieć na uwadze konsekwencje wynikające z jej późniejszych zmian czy uaktualnień ; aby projektowana baza mogła spełniać swoje funkcje przez wiele lat, należy na tyle dobrze ją zaplanować, aby do minimum ograniczyć późniejsze zmiany zakresu gromadzonych wskaźników, sposoby ich obliczania i interpretowania oraz organizacji uczestniczących w systemie;» projektując system, należy wziąć pod uwagę również wymagania techniczne z systemu będą korzystać różni użytkownicy dysponujący zróżnicowanym poziomem sprzętu technicznego i oprogramowania; dlatego techniczna strona bazy powinna być tak zaplanowana, aby umożliwić uczestniczenie w niej również grupie użytkowników dysponujących najsłabszym sprzętem technicznym i oprogramowaniem;» trwałość struktury monitoringowej jest kwestią kluczową; zapewnienie finansowania struktury również po roku 2013 i uniezależnienie się od źródeł zewnętrznych (np. poza funduszami europejskimi) będzie bardzo cennym rozwiązaniem, które można wdrożyć w regionie. Ważna jest tu kwestia pełnej funkcjonalności systemu (aby system działał w niezmniejszonej wersji); chodzi tu o umieszczenie na stałe jednostki zajmującej się monitorowaniem RSI w strukturze urzędu; Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 53

54 Cechy charakterystyczne SMERIS wyznaczające cele systemu Systemy monitoringowe muszą działać nie tylko sprawnie i efektywnie, ale również być wiarygodne i użyteczne, a także zapewniać bezpieczeństwo danych oraz przejrzystość działań. Skuteczność systemu monitorowania musi być rozumiana jako stopień osiągnięcia zaplanowanych celów przez ten system, a więc można ją będzie mierzyć za pomocą:» wywiązywania się z planów rzeczowych i harmonogramów,» terminowości pracy. Powyższe wskaźniki mogą odnosić się do planów lub procedur, jakie obowiązują w poszczególnych elementach systemu monitorowania. Kluczową funkcją jest również badanie skuteczności poszczególnych narzędzi polityki innowacyjnej, a więc uzyskiwanie założonych celów dzięki wykorzystaniu każdego z narzędzi. Efektywność wykorzystania potencjału instytucjonalnego systemu monitorowania może być zbadana za pomocą następujących kryteriów:» organizacja pracy,» uprawnienia i odpowiedzialność,» stopień obciążenia instytucji,» stopień wykorzystania zasobów. Powyższa analiza może dać obraz wykorzystania potencjału instytucjonalnego oraz odpowiedzieć na pytanie: które instytucje są niedociążone, a które są przeciążone i czy w systemie występują niewykorzystane zasoby. Z drugiej strony efektywność samego systemu informatycznego oznacza ograniczenie do minimum kosztów funkcjonowania SMERIS poprzez zaplanowanie narzędzia prostego w obsłudze, które będzie administrowane przez pracowników UMWM. Zapewni to uniezależnienie od zewnętrznych źródeł finansowania po zakończeniu realizacji projektu systemowego przy zachowaniu pełnej funkcjonalności Dziemianowicz W. i in. (2013), Założenia monitoringu innowacyjności województwa mazowieckiego, Geoprofit na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie, Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 54

55 Na dobrą organizację pracy w instytucjach monitorujących składa się m.in. taki podział zadań pomiędzy stanowiskami pracy, aby pracownicy wykonywali je zgodnie z opisem stanowiska i mieli poczucie, że robią dokładnie to, co mają w swoich obowiązkach. Poza tym, dobra organizacja pracy to poczucie, że podział zadań w instytucji jest odpowiedni do realizowanych przez nią działań. Organizacja pracy to w instytucjach systemu przede wszystkim procedury, ale takie procedury, które są odpowiednie w stosunku do skali działań i wyzwań realizowanych przez instytucję, a więc nie są zbyt skomplikowane i nie są zbyt proste są odpowiednie na tyle, aby pracownicy wiedzieli co, jak i kiedy mają zrobić. Uprawnienia i odpowiedzialność pracowników powinny zostać przebadane w aspekcie:» posiadania przez pracowników odpowiednich uprawnień do podejmowania decyzji w ramach odpowiedzialności, jaka na nich spoczywa,» pokrywania się odpowiedzialności pracowników z zakresem obowiązków,» odpowiedzialności tylko za te sprawy, które zależą od pracowników,» posiadania uprawnień odpowiednich do roli, jaką pełnią pracownicy w systemie monitorowania,» posiadania uprawnień adekwatnych do oczekiwań użytkowników systemu monitorowania,» posiadania uprawnień do podejmowania wiążących decyzji. Użyteczność sytemu monitorowania powinna być rozumiana jako faktyczne stosowanie danych z systemu do podejmowania decyzji o charakterze operacyjnym (bieżący monitoring) i strategicznym (ewaluacje). Kryterium to będzie się zazębiało z innymi. Bowiem tak rozumiana użyteczność będzie warunkowana:» świadomością decydentów w zakresie podejmowania decyzji w oparciu o dowody (evidence-based policy),» wiarygodnością danych (jeśli będą wątpliwości co do wiarygodności danych, decydenci nie będą w oparciu o nie podejmować decyzji),» dostarczaniem danych w odpowiednim czasie (często decydenci oczekują dostarczenia aktualnych danych natychmiast, podczas gdy rozbudowane systemy monitorowania, z jakimi mamy do czynienia np. w funduszach euw ramach projektu Budowa systemu monitoringu i podstaw ewaluacji wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza, Warszawa. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 55

56 ropejskich, posiadają dużą inercję, związaną z gromadzeniem i agregowaniem odpowiednich danych). Wiarygodność sytemu monitorowania powinna być rozumiana jako uzyskiwanie prawidłowych danych z systemu. Na wiarygodność będą się składać następujące czynniki:» właściwy dobór wskaźników w systemie (jednoznacznie zrozumiałych dla ich użytkowników, mierzących faktyczne zmiany, agregowanych na wyższe poziomy itp.),» zautomatyzowanie gromadzenia danych w systemie monitorowania pozwalające unikać błędów przy przepisywaniu danych na kolejnych etapach ich gromadzenia i agregowania,» standardy pomiaru wskaźników uniemożliwiające manipulowanie ich wartościami. Jednym z aspektów użyteczności jest również łatwość obsługi (prostota obsługi, intuicyjność, minimalizacja liczby operacji wykonywanych przez użytkowników). Łatwość obsługi dotyczy nie tylko administrowania systemem, wprowadzania danych, ale przede wszystkim wykorzystywania zgromadzonych zasobów wiedzy. Przyczyni się ona do zachęcenia użytkowników do korzystania z systemu i wykorzystywania go na większą skalę. Z łatwością obsługi związana jest również możliwość wykorzystania gromadzonych informacji i danych do różnych celów, nie tylko monitoringowych, ale również ewaluacyjnych czy badawczych, w tym upowszechniania raportów monitoringowych oraz monitorowania wdrażania rekomendacji z przeprowadzonych badań. Dane systemu muszą docierać do różnych grup odbiorców głównie poprzez prezentowanie danych w sposób atrakcyjny wizualnie, nowoczesny i czytelny. 26 Bezpieczeństwo danych dotyczy przede wszystkim systemu informatycznego w instytucjach monitorujących, ale także procedur obchodzenia się z korespondencją i danymi zgromadzonymi odnośnie respondentów badań ewaluacyjnych. W komputerach pracowników przechowuje się w dobrej wierze dane przedsiębiorstw i instytucji. Z założenia dane te są poufne, często także wewnątrz samego przedsiębiorstwa lub instytucji. Sens składowania danych poufnych przez pracowników instytucji systemu polega na sposobie ich wykorzystania żadne poufne 26 Tamże. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 56

57 dane nie mogą być bezpośrednio udostępniane osobom trzecim, zostaną natomiast wykorzystane do stworzenia statystyk i analiz, w których zagregowane informacje poufne z różnych źródeł staną się bezpiecznym zestawem wskaźników. Przejrzystość systemu dotyczy równego dostępu do danych dla użytkowników i interesariuszy. System musi zapewniać równy dostęp do wskaźników, wyników badań i stanu realizacji RSI bez względu na rodzaj podmiotu potrzebującego tych informacji, a także bez względu na miejsce, z którego się komunikuje z instytucjami systemu. Zachowanie zasady partnerstwa dotyczy każdego etapu wdrażania strategii. Każdy system monitorowania jest zobowiązany zapewnić jak najszerszy udział partnerów społecznych w monitorowaniu realizacji strategii (podczas pozyskiwania i wykorzystywania danych i informacji). Przede wszystkim chodzi tu o pozyskanie jako użytkowników SMERIS partnerów społeczno-gospodarczych biorących udział w pracach zespołów roboczych, ciał doradczych i opiniodawczych itp. W skład partnerstwa powinni wchodzić: przedsiębiorcy i ich organizacje, pracodawcy i ich organizacje, związki zawodowe, organizacje pozarządowe oraz instytucje naukowe. Chodzi tu również o udział tych grup w opiniowaniu dokumentów monitoringowych powstałych w wyniku realizacji badań ewaluacyjnych, aktualizacyjnych i raportów monitoringowych w celu nadania im kształtu, wskazania kierunków kolejnych badań, zgodnych z potrzebami poszczególnych grup docelowych. Wszystkie cechy systemu monitorowania i jednocześnie kryteria, które musi spełniać taki modelowy system pokazano na poniższym diagramie: System monitorowania Skuteczność Efektywność Użyteczność Bezpieczeństwo danych Przejrzystość Realizacja planów Organizacja pracy Wykorzystywanie na różne cele Wiarygodnosć Łatwość obsługi Partnerstwo Terminowość pracy Uprawnienia i odpowiedzialność Przez decydentów Standardy pomiaru Administrowanie Dostępność Stopień obciążenia instytucji Ewaluacje, badania Automatyzacja Wprowadzanie danych Stopień wykorzystania zasobów Promocja i informacja Dobór wskaźników Wykorzystywanie wiedzy Minimalne koszty funkcjonowania Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 57

58 Rysunek 4. Cechy modelowego systemu monitorowania. Źródło: opracowanie własne Procesy realizujące cele SMERIS Cele SMERIS będą realizowane przez szereg zadań wynikających nie tylko z założeń, ale również z potrzeb użytkowników. Zadania te można rozpisać za pomocą procesów zachodzących w systemie. Dzięki temu przedstawione zostaną wszystkie aspekty i warianty zadań oraz możliwe będzie przydzielenie (w kolejnym etapie) ról poszczególnym grupom użytkowników. Zadania, zachodzące w ich ramach procesy, przyczyniające się do realizacji celów SMERIS, wraz z niezbędnymi założeniami, przedstawiono na poniższym diagramie: Procesy Cel Zadanie Logowanie Wprowadzenie danych Zatwierdzenie poprawności danych Czy użytkownik chce się zalogować? Nie Tak Czy użytkownik chce się zarejestrować? Czy użytkownik wprowadzać dane? Nie Tak Zgoda administratora (nadanie uprawnień) Założenie konta instytucji monitorującej Założenie konta i nadaa- nie uprawnień użytkownikowi Tak Nie Przejście do poprzedniej strony Weryfikacja a Założenie konta użytkownika Wprowadzenie loginu i hasła Użytkownik zalogowany Zalogowanie użytkownika Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 58

59 Zadanie Wprowadzanie lub zmiana wskaźników Koniec Nie Czy wprowadzić nowy wskaźnik? Tak Wskazanie parametrów Zatwierdzenie parametrów Weryfikacja poprawności Wprowadzenie algorytmu wartości Definicja wskaźnika Zapis w bazie danych Zdefiniowany wskaźnik Nie Czy zmienić wskaźnik? Tak Wskazanie zmian Zatwierdzenie zmian Czy zmienić algorytm importu? Tak Nie Zmieniona definicja wskaźnika Zmieniony wskaźnik Wprowadzenie zmian do algorytmu wartości Weryfikacja poprawności Założenia:» wszystkie wskaźniki da się opisać za pomocą tych samych parametrów» administrator jest w stanie określić algorytmy importu wartości z innych systemów (np. BDL GUS) Zadanie Wprowadzanie lub zmiana wartości wskaźników Koniec Nie Wskazanie wskaźnika Tak Czy wprowadzić nową wartość wskaźnika? Czy zastosować automat? Nie Tak Realizacja automatu Wskazanie wskaźnika / wprowadzenie nowej wartości Zatwierdzenie wartości brak poprawności Weryfikacja poprawności Wprowadzona wartość wskaźnika Zapis w bazie danych Wprowadzona wartość wskaźnika Nie Czy zmienić wartość wskaźnika? Tak Wskazanie wskaźnika / zmiana wartości wskaźnika Zatwierdzenie wartości Weryfikacja poprawności Zmieniona wartość wskaźnika Zmieniona wartość wskaźnika brak poprawności Założenia:» wprowadzane zmiany / wprowadzanie nowych wartości musi być wstępnie monitorowane przez system, w razie zauważenia błędów lub niewytłumaczalnych zmian dynamiki przekazać monit do osoby wprowadzającej Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 59

60 Zadanie Tworzenie raportów wskaźnikowych zadany przez użytkownika Jaki raport stworzyć? Wybór atrybutów Zatwierdzenie atrybutów Atrybuty nadane przez system Baza danych Analiza danych wsk. makro wsk. realizacji celów wsk. realizacji działań Raport predefiniowany Tworzenie raportów monitoringoo- wych Założenia:» użytkownicy mają możliwość dowolnego kształtowania raportów monitoringowych w zakresie ilości wskaźników, okresu, obszaru geograficznego, a także formy prezentacji danych; Zadanie Publikacja raportów wskaźnikowych Publikacja na stronie Raport Możliwość dostosowania Słowniki wizualizacji Rysunek 5. Procesy realizujące poszczególne zadania wpływające na osiąganie celów SMERIS wraz z założeniami Źródło: Decyzja ws. zakresu Baza wskaźników opracowanie własne. W jaki sposób opublikować raport? Eksport do PDF, Excel Publikacja PDF/Excel Publikacja na stronie Zapis na dysku Dołącz do Newlettera Dołącz do a Opublikowa- nie raportu wskaźnikowe- go Założenia:» użytkownicy godzą się dostawać predefiniowane raporty w określonym czasie (np. po zakończeniu okresu sprawozdawczego) w określonej formie za pomocą określonego rodzaju medium (np. newsletter);» decydenci są zobowiązani do zapoznawania się z raportami i podejmowania działań w przypadku zdiagnozowania problemów z wdrażaniem narzędzia / działania np. poprzez moduł wdrażania rekomendacji. 7. Instytucjonalny model systemu 7.1. Metodyka prac w ramach zadania Cele badawcze: Metody / techniki zbierania danych Metody / techniki analizy danych» określenie modelu SMERIS» określenie ról, zadań i powiązań między podmiotami (wskazanie procesów)» pogłębione badanie dokumentów, raportów przygotowanych dotychczas na potrzeby RSI» wyniki opracowane w ramach zadań 1-5» panel ekspertów 7.2. Przebieg prac w ramach zadania Przebieg prac w ramach tego zadania jest tożsamy z przebiegiem zadania 6. W tym zadaniu nastąpi zdefiniowanie głównych podmiotów uczestniczących w systemie monitorowania i ewaluacji RSI Województwa Mazowieckiego. Główne podmioty zostaną określone w oparciu o dwa kryteria: Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 60

61 » podmiotów zasilających system danymi,» podmiotów korzystających z systemu. W przypadku pierwszej grupy podmiotów, zdefiniowana zostanie struktura systemu monitorowania (planowana w RSI i rzeczywiście powołana), a podmioty zostaną scharakteryzowane. W przypadku drugiej grupy podmiotów korzystających z systemu określone i scharakteryzowane zostaną podgrupy użytkowników. Warto tu dodać, że do procesów zdefiniowanych w poprzednich zadaniach, zostaną przyporządkowane poszczególne instytucje. W ten sposób stworzony zostanie zakres odpowiedzialności poszczególnych instytucji w systemie Wyniki realizacji zadania Założenia instytucjonalnego modelu systemu Przez system będziemy tu rozumieli zbiór instytucji zaangażowanych w monitorowanie i ewaluację wdrażania RSI, rozpatrywanych z punktu widzenia wspólnych cech i zadań wraz z relacjami między nimi (płaszczyzna struktury modelu), natomiast procesem będzie całokształt zjawisk zachodzących w tym systemie (płaszczyzna procesów i zasilania modelu). Model powinien wyrażać istotne cechy procesu monitorowania musi być więc odbiciem rzeczywistości. Model SMERIS nie będzie jednak sumą wiedzy o tym procesie, zbiorem wszystkich praw dotyczących zjawisk zachodzących w nim, ponieważ powinien on reprezentować tylko tę część wiedzy o procesie, która jest istotna ze względu na przeznaczenie modelu 27. Przeznaczeniem modelu będzie monitorowanie efektów realizowanych działań w ramach strategii, szacowanie udziału RSI w całym procesie rozwijania innowacyjności na obszarze województwa mazowieckiego oraz ewaluacja działań pro-innowacyjnych. Tworzony model użytkowy będzie miał charakter koncepcyjny reprezentujący pewną logiczną propozycję uporządkowania istotnych cech procesu oraz strukturalny wyodrębniający modele elementów systemu i powiązań między nimi. W badaniu skupiono się na najważniejszych elementach systemu, odzwierciedlonych w modelu. Będą to zasoby systemu w postaci instytucji i zespołów, struk- 27 por. Wierzbicki A. (1977), Modele i wrażliwość układów sterowania, Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa, s. 18. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 61

62 tura systemu w postaci powiązań i relacji między podmiotami oraz kwestia zasilania systemu danymi i informacjami o wskaźnikach. Dlatego badanie będzie składać się z dwóch części, które obejmą:» określenie optymalnego systemu monitorowania i ewaluacji RSI, zarówno w kontekście instytucjonalnym, jak i organizacyjnym;» określenie zasobów materialnych oraz niematerialnych (informacji i wiedzy) niezbędnych do efektywnego i skutecznego monitorowania i ewaluacji RSI dla Mazowsza. W przypadku pierwszej części kluczowe będzie również ustalenie podziału zadań pomiędzy zespoły zlokalizowane w IZ RSI a ekspertów zewnętrznych Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 62

63 Instytucjonalny model systemu Kluczowym adresatem SMERIS są władze województwa mazowieckiego, które zgodnie z zapisami RSI dla Mazowsza są odpowiedzialne za jej wdrażanie. 28 Wdrożenie systemu monitoringu powinno służyć nie tylko władzom regionu, ale również otoczeniu zewnętrznemu, a więc szerokiej grupie instytucji i obywateli. Dzięki temu zostaje stworzony mechanizm dyfuzji kultury innowacji zapewniający wzrost innowacyjności w regionie, przekładający się na wzrost konkurencyjności regionu, a także wzrost poziomu i jakości życia jego mieszkańców. 29 Każdy system monitoringu posiada precyzyjnie określoną grupę odbiorców, np.: władze regionalne, instytucje zarządzające programami pomocowymi, jednostki naukowe, instytucje otoczenia biznesu, brokerzy technologii, instytucje finansowe, eksperci. Określenie grup odbiorców powinno zostać uzupełnione zdefiniowaniem roli tych instytucji ich zaangażowania, wskazaniem metod komunikacji między wszystkimi zainteresowanymi. 30 Schemat głównych podmiotów uczestniczących w SMERIS przedstawia się zatem następująco wyszczególniono tu trzy grupy użytkowników dostarczających dane do systemu, korzystających z tych danych / wiedzy oraz administratora Łobejko S. (niedat.), Strategiczne podejście do innowacyjności w regionie podręcznik multimedialny, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie, Departament Strategii i Rozwoju Regionalnego, Wydział Innowacyjności, s Łobejko S. (niedat.), Strategiczne podejście do innowacyjności w regionie op.cit., s Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 63

64 Zasilanie danymi Wykorzystanie wiedzy (użytkownicy systemu) Eksperci zewnętrzni Zespół ds. monitorowania Instytucje zarządzające PO Inne instytucje monitorujące Administrator Zespół ds. monitorowania Zespół ds. ewaluacji Mazowiecka Rada Innowacyjności Zarząd Województwa Zadaniowe grupy robocze Centrum studiów regionalnych SMERIS Instytucje zarządzające PO Władze lokalne Przedsiębiorcy Instytucje naukowe Instytucje otoczenia biznesu Brokerzy technologii Instytucje finansowe Eksperci zewnętrzni Społeczeństwo województwa Rysunek 6. Schemat głównych podmiotów uczestniczących w SMERIS. Źródło: opracowanie własne. Kluczową kwestią jest zatem nadanie ról i uprawnień poszczególnym użytkownikom. Na bazie analizy zgromadzonych dokumentów 31 zaproponowano następujące role w SMERIS: 31 w tym szczególnie: Dziemianowicz W. i in. (2013), Założenia monitoringu innowacyjności op.cit. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 64

65 Administrator systemu Administratorem systemu będzie osoba wytypowana z Zespołu ds. monitorowania IZ RSI. Jej zadaniem w ogólnym ujęciu będzie:» bieżące zarządzanie bazą, w tym koordynacja procesu gromadzenia i weryfikacji danych oraz proponowanie zakresu zbieranych danych i sposobów ich udostępnienia;» współpraca z Zarządem Województwa Mazowieckiego w zakresie wykorzystywania i uzupełniania bazy;» wprowadzanie do systemu i autoryzacja nowych organizacji monitorujących, w tym szkolenie ze sposobów wykorzystywania bazy;» upowszechnianie informacji na temat sposobów wykorzystywania bazy wśród pozostałych użytkowników;» zarządzanie procesami badawczymi związanymi z funkcjonowaniem bazy;» uzupełnianie danych monitoringu w zakresie wskaźników na poziomie systemu. Administrator systemu powinien mieć możliwość zalogowania się do modułu administracyjnego, gdzie będzie mógł zarządzać opcjami wprowadzania, analizy i prezentacji danych wskaźnikowych, w szczególności:» dodawać nowe instytucje do SMERIS,» odbierać/nadawać uprawnienia instytucji do edycji danych,» nadawać nowe hasło instytucji w przypadku zagubienia,» dodawać nowy wskaźnik / zmieniać parametry wskaźnika,» określać algorytm / automat pozyskiwania wskaźnika,» dodawać nową wartość wskaźnika,» nadawać uprawnienia instytucjom do dodawania wartości określonych wskaźników,» tworzyć raporty wskaźnikowe, w tym zakres raportów pre-definiowanych,» prowadzić wysyłkę raportów wskaźnikowych. Instytucja monitorująca Duży zbiór odbiorców i użytkowników bazy formują organizacje dostarczające danych do systemu (poza Administratorem) organizacje monitorujące. Powinny być to organizacje, które uczestniczą w innowacyjnych procesach województwa Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 65

66 (np. instytucje wdrażające programy operacyjne wspierające innowacyjność). Mogą to być również organizacje z sektora biznesu, otoczenia biznesu, nauki i administracji. Ich wybór powinien być dokonany zanim baza zacznie funkcjonować i powinien być uwarunkowany zaangażowaniem tych organizacji w procesy regionalne, ale także potencjałem współpracy pomiędzy daną organizacją a Administratorem systemu. Wybór powinien być również uzależniony od tego, czy działalność danej organizacji wpisuje się w realizację celów RSI, gdyż każda organizacja monitorująca powinna dostarczać danych do systemu w odniesieniu do celu/celów operacyjnego(ych) realizowanego(ych) przez podejmowane przez nią działania. System powinien być tak zaplanowany oraz na tyle aktywnie wykorzystywany, aby był przydatny w bieżącej działalności organizacji, jako narzędzie sprawozdawcze. Organizacje monitorujące, jako zalogowani użytkownicy powinni mieć zagwarantowany jak największy dostęp do efektów wizualizacji danych, do generowania podsumowań w wygodnych formatach oraz we współpracy z Administratorem w kwestii proponowania zmian. System powinien dawać tym organizacjom możliwość przygotowywania informacji użytecznej dla ich menadżerów w procesach podejmowania decyzji i przygotowywania informacji marketingowej (marketingu zewnętrznego i wewnętrznego). W związku z powyższym elementy systemu wizualizujące wyniki analiz powinny być udostępniane w języku polskim i języku angielskim. W przypadku braku aktywności organizacji monitorujących, system będzie musiał być ograniczony jedynie do danych statystycznych. Możliwości, jakie system może generować dla organizacji monitorujących i wymagania, jakie powinien im stawiać, można podsumować w następujący sposób:» wprowadzanie wartości przypisanych im wskaźników z poziomu działania/działań,» zmiana wartości przypisanych im wskaźników,» korzystanie z bazy danych na zasadach użytkownika końcowego. Użytkownik końcowy Każdy zalogowany użytkownik będzie mógł korzystać z raportów wskaźnikowych przygotowywanych w zadany przez niego sposób (prezentacji danych), opisany w części operacyjnej niniejszej koncepcji. Użytkownik taki będzie mógł przeprowadzić również analizę wskaźnikową, a uzyskane rezultaty wyświetlić na ekranie, albo wyeksportować w postaci PDF. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 66

67 Szczegółowe przypisanie uprawnień do ról Końcowym elementem organizacji systemu jest szczegółowe przypisanie uprawnień do ról, które przedstawiono w poniższej tabeli: Tabela 6. Przypisanie uprawnień do ról w ramach zadań SMERIS. Lp. Zadanie Role /Uprawnienia Administrator Instytucja monitorująca Użytkownik końcowy 1. Logowanie» weryfikacja wprowadzanych danych» wydawanie zgody dla instytucji monitorujących» decyzja o wprowadzaniu danych (bycia instytucją monitorującą)» wprowadzenie danych o firmie» zatwierdzeni poprawności danych / zmiana danych» dostęp do swojego konta (poprzez login i hasło)» wprowadzenie danych o firmie» zatwierdzeni poprawności danych / zmiana danych» dostęp do swojego konta (poprzez login i hasło) 2. Wprowadzanie lub zmiana wskaźników 3. Wprowadzanie lub zmiana wartości wskaźników 4. Tworzenie raportów wskaźnikowych 5. Publikacja raportów wskaźnikowych Źródło:» dodawanie nowych wskaźników» określanie / zmiana wszystkich parametrów wskaźnika» zatwierdzanie nowych / zmienianych wskaźników» wprowadzanie / zmiana algorytmu pozyskiwania wartości wskaźnika z baz zewnętrznych» wprowadzanie nowej / zmiana wartości wskaźnika» zastosowanie automatu» zatwierdzenie wprowadzanych / zmienianych wartości wskaźnika» określanie parametrów i definicja raportów predefiniowanych» wybór atrybutów raportu wskaźnikowego» tworzenie raportów wskaźnikowych własnych lub predefiniowanych» dostosowanie / zmiana wizualizacji raportu» określanie zakresu danych raportu» wybór sposobu publikacji (strona internetowa vs. PDF / Excel)» zapisanie na dysku, dołączenie do a» realizacja korespondencji seryjnej (newslettera) z raportem wskaźnikowym opracowanie własne.» brak uprawnień» brak uprawnień» wprowadzanie nowej / zmiana wartości wskaźnika» wybór atrybutów raportu wskaźnikowego» tworzenie raportów wskaźnikowych własnych lub predefiniowanych» dostosowanie / zmiana wizualizacji raportu» określanie zakresu danych raportu» wybór sposobu publikacji (strona internetowa vs. PDF / Excel)» zapisanie na dysku, dołączenie do a» brak uprawnień» wybór atrybutów raportu wskaźnikowego» tworzenie raportów wskaźnikowych własnych lub predefiniowanych» dostosowanie / zmiana wizualizacji raportu» określanie zakresu danych raportu» wybór sposobu publikacji (strona internetowa vs. PDF / Excel)» zapisanie na dysku, dołączenie do a Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 67

68 Co jest istotne, nie przewiduje się dostępu ekspertów zewnętrznych do wprowadzania wartości wskaźników. Mogą oni przygotowywać wyniki analiz i propozycje wartości lub zmian wskaźników, niemniej jednak fizyczne wprowadzanie zapisów do SMERIS pozostawia się administratorowi / instytucjom monitorującym przy akceptacji administratora Zasoby systemu instytucjonalnego Zasoby niezbędne do funkcjonowania instytucji w obrębie SMERIS będą związane jedynie z zasobami ludzkimi i niematerialnymi Zespołu ds. monitorowania (zasoby materialne niezbędne do uruchomienia SMERIS zostały omówione w części wdrożeniowej). Sam system, zgodnie z przedstawionymi wyżej założeniami, musi być możliwy do wykorzystania przez każdą osobę, niezależnie od konfiguracji komputera i umiejętności technicznych poszczególnych osób. Do obsługi systemu musi wystarczyć dowolna przeglądarka internetowa (jedna z pięciu najbardziej popularnych), a sama baza danych oraz właściwa aplikacja muszą znajdować się na odpowiednio skonfigurowanym i zabezpieczonym serwerze. Interfejs użytkownika powinien być jak najmniej skomplikowany i intuicyjny. Zadania Zespołu ds. monitoringu (w tym przede wszystkim jako administratora systemu) będą bardzo szerokie i odpowiedzialne, co stawia wysokie wymagania, jeśli chodzi o kwalifikacje zatrudnionych w tej komórce kadr. Zatrudnieni w niej pracownicy muszą bowiem mieć dobre rozeznanie w zakresie najbardziej aktualnych trendów pomiaru innowacyjności i nowych koncepcji wdrażanych w krajach OECD. Współpraca z zespołami ekspertów, reprezentującymi różne specjalności naukowe także wymaga odpowiedniego przygotowania. W procesie monitoringu ważne będzie systematyczne pozyskiwanie danych z różnych instytucji i tu konieczne będzie bezpośrednie włączenie sie członków Zespołu ds. monitoringu. 32 Jak pokazują badania, zewnętrzni eksperci mogą spełniać jedynie rolę pomocniczą. Pozyskiwanie danych od takich instytucji jak GUS, Ministerstwo Finansów, funduszy pożyczkowych, itp. musi sie odbywać zgodnie z określonym trybem administracyjnym, gdzie UMWM powinien być reprezentowany przez swoich pracowników. W procesie monitoringu ważne będzie systematyczne pozyskiwanie danych z różnych instytucji, a tu konieczne będzie bezpośrednie włączenie się 32 Cieślik J., Klepka M., Matusiak K.B i in. (2010), Innowacyjne Mazowsze stan innowacyjności po uchwaleniu RIS Mazovia , Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, Warszawa, s Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 68

69 członków Zespołu ds. monitoringu. Konieczne będzie także szkolenie kadr tego zespołu, głównie w trybie ciągłym, np. w ramach cyklicznych roboczych warsztatów z udziałem ekspertów zewnętrznych. 33 Warunkiem koniecznym jest zaangażowanie zasobu kadrowego, który powinien cechować się znajomością: dziedzin naukowych (m.in.: metodyki oraz logiki badań, wiedzy i doświadczeń wykorzystywania narzędzi statystycznych, nowoczesnych technologii, umiejętności stosowania zasad zarządzania wiedzą, diagnozowania wyników badań, opracowania syntetycznych czytelnych produktów (raportów, publikacji, itp.) dla zewnętrznych odbiorców systemu, posiadanie wiedzy i doświadczeń z zakresu stosowania metod autoewaluacji samooceny itp., innowacyjności, zarządzania czy rozwoju regionalnego Tamże, s Łobejko S. (niedat.), Strategiczne podejście do innowacyjności w regionie podręcznik multimedialny, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie, Departament Strategii i Rozwoju Regionalnego, Wydział Innowacyjności, s Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 69

70 Część operacyjna Opis metod i narzędzi wraz ze wskaźnikami monitorowania innowacyjności regionu w ramach RSI Opis metod i narzędzi wraz ze wskaźnikami monitorowania poziomu realizacji RSI Opis metod i narzędzi wraz ze wskaźnikami monitorowania podmiotów i działań realizujących RSI Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 70

71 8. Opis metod i narzędzi wraz ze wskaźnikami monitorowania innowacyjności regionu w ramach RSI 8.1. Metodyka prac w ramach zadania Cele badawcze: Metody / techniki zbierania danych Metody / techniki analizy danych» określenie metod i narzędzi monitorowania poziomu makro (innowacyjności regionu RSI)» określenie wskaźników wchodzących w skład narzędzi monitorowania innowacyjności regionu na poziomie makro» pogłębione badanie dokumentów RSI, raportów przygotowanych dotychczas na potrzeby RSI» wyniki panelu ekspertów» analiza powiązań wskaźników» ocena metod i narzędzi monitorowania kryteriami» analiza współzależności wskaźników, logiki i spójności wskaźników 8.2. Przebieg prac w ramach zadania Na bazie przeprowadzonych badań literaturowych i wniosków wynikających z panelu ekspertów przygotowany zostanie opis metod i narzędzi monitorowania poziomu innowacyjności regionu w ramach RSI. Monitorowanie poziomu innowacyjności regionu planowane jest za pomocą dwóch rozpatrywanych łącznie metod:» porównawczej (benchmarking) z innymi regionami,» ogólnej oceny poziomu innowacyjności. Obydwie metody wykorzystują narzędzia wskaźnikowe wskaźników syntetycznych:» zintegrowanego wskaźnika benchmarkingu oraz» syntetycznego wskaźnika poziomu innowacyjności regionu. Dodatkowo, proponuje się wykorzystać narzędzia / wskaźniki wypracowane w ramach raportu badawczo-analitycznego. Na bazie przeprowadzonych badań literaturowych i wniosków wynikających z panelu ekspertów przygotowany zostanie zestaw wskaźników monitorowania poziomu innowacyjności regionu w ramach RSI. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 71

72 8.3. Wyniki realizacji zadania Monitorowanie poziomu innowacyjności regionu planowane jest za pomocą dwóch rozpatrywanych łącznie narzędzi wskaźników syntetycznych umożliwiających porównywania zarówno na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym:» zintegrowanego wskaźnika benchmarkingu do porównań międzyregionalnych na poziomie krajowym,» syntetycznego wskaźnika poziomu innowacyjności regionu do porównań międzyregionalnych na poziomie europejskim. Oba wskaźniki są wskaźnikami zbudowanymi z wielu składowych, co miało w założeniu pozwolić na stosunkowo prosty pomiar innowacyjności regionu, a jednocześnie na analizowanie poziomu wdrażania RSI. Poniżej przedstawiono poszczególne narzędzia wraz z analizą poprawności i zasadności ich zastosowania: Zintegrowany wskaźnik benchmarkingu Wskaźnik zintegrowany odzwierciedla sytuacje regionu na tle innych regionów Polski w sposób syntetyczny i ma zastosowanie na poziomie oceny strategicznej umożliwiając kontrolę osiągania podstawowych celów RSI. Przy konstrukcji tego wskaźnika zastosowano podejście mieszane łączące zasady stosowane dla ewaluacji, monitoringu i benchmarkingu. Wskaźnik zintegrowany liczy się jako odwrotność sumy punktów określających miejsce regionu w podrankingach według poszczególnych zmiennych, przy czym każda zmienna ma taką samą wagę. Wartości wskaźnika zostały wyrażone jako odsetek maksymalnej liczby punktów, jaką mógłby otrzymać region gdyby miał pierwsze miejsce w każdym przekroju. Wartość wskaźnika oblicza się według następującego wzoru: = 100 gdzie: wskaźnik zintegrowany dla województwa mazowieckiego, Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 72

73 liczba wskaźników składowych, pozycja w rankingu dla poszczególnych wskaźników składowych. Taka budowa zintegrowanego wskaźnika benchmarkingu umożliwia wzięcie pod uwagę różnych wskaźników o różnym kierunku (których wyższe wartości są bardziej pozytywne lub negatywne), dlatego że dzięki tworzeniu rankingów zawsze uporządkujemy województwa zgodnie ze znaczeniem wskaźnika. Dane z poniższego zestawu wskaźnika należy zbierać rokrocznie. Tabela 7. Analiza wskaźników składowych zintegrowanego wskaźnika benchmarkingu. Podranking Parametr Grupa Wskaźnik dostępny w źródłach Jedn. Źródło Związek z PKB I. Efektywność Udział eksportu w przychodach ze Efekty Udział eksportu w przychodach ze % GUS (zakup) Bd sprzedaży sprzedaży Wydajność pracy w przedsiębiorstwach Efekty zł / h Bd II. Struktura przedsiębiorczości III. Innowacyjność IV. B+R Sprzedaż wyrobów nowych i zmodernizowanych Udział przedsiębiorstw w nakładach inwestycyjnych Udział przedsiębiorstw w rynku pracy (zatrudnieni w przedsiębiorstwach) Liczba przedsiębiorstw na mieszkańców Liczba przedsiębiorstw z udziałem zagranicznym na mieszkańców Odsetek firm, które prowadziły działalność B+R Odsetek firm, które wdrożyły innowacje Nakłady na innowacje na przedsiębiorstwo innowacyjne Udział firm posiadających współpracę do wszystkich firm Udziału sektorów wiedzochłonnych w wytwarzaniu wartości dodanej Nakłady B+R na przedsiębiorstwo innowacyjne Produkt krajowy brutto ogółem podzielony przez liczbę godzin przepracowanych w gospodarce Efekty Udział sprzedaży produktów/usług nowe dla rynku w całości przychodów MSP Wkład Nakłady sektora przedsiębiorstw (BERD) jako % Produktu Brutto Potencjał Zatrudnienie w sektorze wysokiej techniki jako % ogółu zatrudnienia Potencjał Podmioty wpisane do rejestru REGON na 10 tys. ludności Efekty Podmioty z udziałem kapitału zagranicznego dzielone na 10 tys. mieszkańców Wkład Udział podmiotów gospodarczych ponoszących nakłady na działalność B+R w ogólnej liczbie podmiotów Efekty Przedsiębiorstwa aktywne innowacyjnie jako % ogółu przedsiębiorstw Wkład Wkład Efekty Wkład Nakłady na działalność innowacyjną przedsiębiorstw przemysłowych przypadające na 1 przedsiębiorstwo w tys. zł Nakłady na działalność innowacyjną przedsiębiorstw usługowych przypadające na 1 przedsiębiorstwo w tys. zł Innowacyjne MŚP współpracujące z innymi jako procent wszystkich MŚP Udział przychodów ze sprzedaży produktów przedsiębiorstw wysokiej i średnio-wysokiej techniki w przychodach ogółem przedsiębiorstw przetwórstwa przemysłowego Nakłady na działalność B+R w sektorze przedsiębiorstw / Liczba przedsiębiorstw innowacyjnych BDL GUS (licznik) brak (mianownik) % US Szczecin Wysoki % US Szczecin Bd % US Szczecin Bd podm. / 10 tys. os podm. / 10 tys. os BDL GUS BDL GUS Bd Bd % BDL GUS Bd % US Szczecin Wysoki (usługi) Niski (przemysł) tys. zł / podm. US Szczecin B. wysoki % US Szczecin Przeciętny % US Szczecin Bd tys. zł / podm. US Szczecin B. wysoki Nakłady na B+R per capita Wkład Nakłady na B+R na 1 mieszkańca tys. zł / os. BDL GUS B. wysoki Udział procentowy nakładów na B+R w PKB Wkład Nakłady na B+R w stosunku do Produktu Brutto (GERD) % BDL GUS B. wysoki Udział % nakładów na badania Wkład Udział % nakładów na badania stoso- % GUS Bd Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 73

74 stosowane i prace rozwojowe wane i prace rozwojowe (zakup) Udział procentowy nakładów na B+R z przedsiębiorstw Wkład Nakłady na B+R w sektorze przedsiębiorstw / nakłady na B+R ogółem % Eurostat Bd V. Nauka Liczba studentów szkół wyższych w przeliczeniu na mieszkańców Potencjał Studenci szkół publicznych i niepublicznych / Liczba mieszkańców / 1000 os. / 1 tys. os. US Szczecin Bd Liczba patentów na mieszkańców Efekty Zgłoszenia patentowe w trybie krajowym na 1 mln mieszkańców szt. / 1 mln os. UPRP B. wysoki Liczba JBR na mieszkańców Potencjał Liczba JBR na mieszkańców podm. / 1 mln os. GUS (zakup) B. wysoki Liczba CBR na mieszkańców Potencjał Liczba CBR na mieszkańców podm. / 1 mln os. GUS (zakup) B. wysoki VI. Sieci VII. Demografia Liczba skupień przedsiębiorstw w obrębie PKD Odsetek przedsiębiorstw współpracujących z instytucjami nauki Odsetek przedsiębiorstw współpracujących w obrębie sieci i klastrów Potencjał Liczba skupisk posiadających ocenę 3 gwiazdek w rankingu world class clusters z terenu województwa (liczba) Wkład Przedsiębiorstwa, które współpracowały w zakresie działalności innowacyjnej w % ogółu przedsiębiorstw Wkład Przedsiębiorstwa, które współpracowały w ramach inicjatywy klastrowej w zakresie działalności innowacyjnej w % przedsiębiorstw współpracujących w zakresie działalności innowacyjnej Potencjał Ludność w wieku przedprodukcyjnym (14 lat i mniej) / Ludność ogółem podm. EuropeInnova Bd (Clusterobservatory) % BDL GUS Bd % US Szczecin Bd Odsetek osób w wieku produkcyjnym % BDL GUS Bd Stopa bezrobocia Potencjał Stopa bezrobocia rejestrowanego % BDL GUS Bd Stopa ubóstwa Potencjał Wskaźniki zagrożenia ubóstwem wg % BDL GUS Bd granic ubóstwa - procent osób w gosp. dom. poniżej ustawowej granicy ubóstwa Odsetek osób w wieku lat Odsetek osób w wieku emerytalnym i przedemerytalnym Źródło: Potencjał Ludność w wieku / Ludność ogółem Potencjał Ludność w wieku 60+ / Ludność ogółem % BDL GUS Bd % BDL GUS Bd opracowanie własne na podstawie Pylak K. (red.) (2012), System monitoringu i ewaluacji Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza, Wyd. UMWM, Warszawa 2012, Publikacja elektroniczna. Wyjaśnienie: Bd brak danych. Analizę powyższego wskaźnika benchmarkingu oraz syntetycznego wskaźnika poziomu innowacyjności regionu przeprowadzono dwutorowo. Po pierwsze, przeanalizowano jakie wskaźniki są ogólnie dostępne w statystyce i w innych źródłach (rozdział III i IV), a następnie zweryfikowano możliwość ich wykorzystania w każdym ze wskaźników syntetycznych. W drugiej kolejności zweryfikowano wskaźniki składowe jako zestaw kompletnych elementów oceniających poziom innowacyjności regionu. Analiza literatury wykazała bowiem, że oprócz oceny samych wskaźników, należy przeprowadzić ocenę całego zestawu wskaźników, bowiem wskaźniki muszą być od siebie niezależne, a dodatkowo muszą spełniać następujące kryteria: Sajeva M., Gatelli D., Tarantola S. Hollanders H. (2005), Methodology Report on European Innovation Scoreboard 2005, European Trend Chart on Innovation, European Commission, Enterprise Directorate-General, 20 maj 2005 r., s. 14. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 74

75 » nadmierność: kiedy dwa wskaźniki są zbyteczne, tzn. dostarczają tej samej informacji, należy wybrać tylko jeden;» wpływ polityczny: kiedy dwa wskaźniki są wysoce skorelowane i przekazują ważną informację dla politycznych decydentów, można wybrać oba wskaźniki;» dostępność: wskaźniki, które są dostępne w większej liczbie regionów lub krajów oraz które mogą być pobrane z regularnie aktualizowanych baz danych są rekomendowane;» przywilej pierwszego: kiedy dwa wskaźniki są powiązane ze sobą, rekomendowane jest wybrać ten, który był zawarty we wcześniejszych opracowaniach i analizach, aby zachować ciągłość analiz. Analiza wskaźnika benchmarkingu wykazała, że 12 spośród 29 wskaźników nie jest ogólnie dostępna (lub nie została oceniona wystarczająco dobrze pod względem przyjętych kryteriów). To oznacza, że 40% składników zasilających obecny wskaźnik benchmarkingu będzie wymagało kupowania danych z instytucji (GUS). Dodatkowo, jak pokazuje powyższa tabela, wiele wskaźników ma inne brzmienie od tego przyjętego we wskaźniku benchmarkingu i czasami nie znaczy do końca tego samego. Dodatkowo, pomijając te kwestie, można mieć szereg zastrzeżeń do budowy wskaźnika i zastosowanych elementów. Po pierwsze, ocena poziomu innowacyjności regionów bierze w niewielkim stopniu pod uwagę innowacje powstające w sektorze usługowym, a także związane głównie z nim innowacje organizacyjne i marketingowe. Oceną objęto tylko sektor B+R i sektor przemysłowy. Po drugie, nawet w sferze B+R brakuje wskaźników określających zasoby ludzkie, a więc chociażby: HRST czy pracowników naukowo-badawczych jako % ogółu zatrudnionych, pracowników naukowo-badawczych w sektorze przedsiębiorstw jako % ogółu pracowników naukowo-badawczych. Po trzecie, potencjalne zasoby dla tworzenia innowacji w postaci poziomu edukacji określono jedynie za pomocą wskaźnika liczby studentów szkół wyższych w przeliczeniu na 1000 mieszkańców, bez wskazania na kluczowe branże lub studia doktoranckie itp. Podobnie we wskaźnikach dotyczących demografii badany jest udział osób młodych w społeczeństwie (osób w wieku lat) bez określenia ich jakości i przydatności dla tworzenia innowacji w regionie. Po czwarte, wskaźniki w ramach poszczególnych podrankingów są pomieszane w kontekście wkładu, potencjału i efektów. Tym bardziej, że w żadnym podrankingu (oprócz struktury przedsiębiorczości) nie występują wszystkie grupy Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 75

76 wskaźników. Nie jest to zatem logiczne uporządkowanie wskaźników w tym kontekście i wymaga poprawy. Po piąte, wskaźnik benchmarkingu zawiera wskaźniki o bardzo dużej korelacji z poziomem PKB per capita i w tym kontekście służy ocenie również konkurencyjności gospodarki regionu. Po szóste, ciekawym wskaźnikiem wykorzystanym we wskaźniku benchmarkingu jest stopa ubóstwa wskaźnik, który nie został wykorzystany w żadnym z analizowanych podejść do oceny innowacyjności. Może to być jednak determinanta popytu na innowacje wśród mieszkańców, tym bardziej, że jak pokazują badania, często innowacyjność powoduje oprócz poprawy jakości, ulepszenia produktu / usługi wzrost ich ceny zakupu. Syntetyczny wskaźnik poziomu innowacyjności Syntetyczny wskaźnik poziomu innowacyjności regionu ilustruje zróżnicowanie poziomu innowacyjności i potencjału badawczo-rozwojowego województwa mazowieckiego w stosunku do wartości średnich w całej Polsce i Europie. Wskaźnik syntetyczny określany jest na podstawie wartości standaryzowanych cech diagnostycznych oraz absolutnej i względnej wartości informacyjnej każdej z cech. Wartości pierwotne zmiennych zostały zestandaryzowane. Wskaźnik syntetyczny osiąga nienormowane wartości dodatnie i ujemne, które można przekształcić tak, żeby przesunąć skalę wskaźnika od 0 do 1. Wysokie wartości wskaźnika świadczą o wysokim potencjale B+R i względnie wysokich efektach innowacyjnych w świetle przyjętych cech diagnostycznych. Składnik ten jest sumą następujących wskaźników składowych (rekomendowany kształt wskaźników składowych), które poddano analizie: Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 76

77 Tabela 8. Analiza wskaźników składowych syntetycznego wskaźnika poziomu innowacyjności. Lp. Wskaźnik Grupa Wskaźnik dostępny w źródłach Licznik / mianownik 1. Nakłady na działalność innowacyjną Wkład Nakłady na działalność innowacyjną przedsiębiorstw na 1 pracującego w przemysłowych przypadające na 1 przedsiębiorstwo przemyśle 2. Nakłady na B+R w % PKB Wkład Total intramural R&D expenditure (GERD) by sectors of performance and region (rd_e_gerdreg); [Wydatki na B+R w województwie - wszystkie sektory - jako % PKB województwa] 3. Nakłady na B+R na 1 mieszkańca 4. Nakłady na działalność B+R z podmiotów gospodarczych (%) Wkład Wkład RD_EXP_TOT_PPP: R&D expenditure total (PPP) [Wydatki podmiotów wszystkich sektorów województwa na B+R] podzielony przez: Total Population [liczba mieszkańców] RD_EXP_BUS: R&D expenditures performed by the business sector [Wydatki podmiotów sektora prywatnego województwa na B+R w mln USD] Podzielone przez: RD_EXP_TOT_PPP: R&D expenditure total (PPP) [Wydatki podmiotów wszystkich sektorów województwa na B+R w mln USD] 5. HRST w % ogółu ludności Potencjał Annual data on HRST and sub-groups (NUTS level 0, 1 and 2) (hrst_st_rcat) [Zasoby ludzkie w nauce i technologii w województwie - ogółem, jako % mieszkańców regionu] 6. Zatrudnieni w B+R w % aktywnych zawodowo 7. Zatrudnieni ze stopniem profesora na 100 zatrudnionych w B+R Potencjał Total R&D personnel and researchers by sectors of performance, region and sex (rd_p_persreg) [Odsetek naukowców (sektor prywatny non profit) w województwie w ogólnej liczbie osób aktywnych zawodowo w województwie] Potencjał Tytuły naukowe nadane według typów podmiotów zatrudniających i miejscowości / Liczba zatrudnionych w B+R / Patenty na 1 mln mieszkańców Efekty Patent applications to the EPO by priority year at the regional level (pat_ep_rtot) [Zgłoszenia patentowe do EPO (ogółem) - liczba zgłoszeń na milion mieszkańców (regionu lub PODREGIONU) (liczba)] 9. % przedsiębiorstw przemysłowych ponad 49 pracujących, które poniosły nakłady na działalność innowacyjną 10. Nakłady na działalność innowacyjną na 1 przedsiębiorstwo innowacyjne w przemyśle zł 11. % przedsiębiorstw małych, które wprowadziły innowacje w latach % przedsiębiorstw średnich, które wprowadziły innowacje w latach Nakłady na B+R na 1 zatrudnionego w sektorze przedsiębiorstw Źródło: Wkład Wkład Efekty Efekty Wkład Liczba przedsiębiorstw przemysłowych, które poniosły nakłady na działalność innowacyjną pow. 49 pracowników Podzielona przez: Liczba przedsiębiorstw przemysłowych, które poniosły nakłady na działalność innowacyjną Nakłady na działalność innowacyjną przedsiębiorstw przemysłowych przypadające na 1 przedsiębiorstwo Przedsiębiorstwa innowacyjne przemysłowe wg rodzajów wprowadzonych innowacji i klas wielkości (małe) Podzielone przez: Przedsiębiorstwa innowacyjne przemysłowe wg rodzajów wprowadzonych innowacji i klas wielkości (ogółem) Przedsiębiorstwa innowacyjne przemysłowe wg rodzajów wprowadzonych innowacji i klas wielkości (średnie) Podzielone przez: Przedsiębiorstwa innowacyjne przemysłowe wg rodzajów wprowadzonych innowacji i klas wielkości (ogółem) RD_EXP_BUS: R&D expenditures performed by the business sector (w mln zł) [Wydatki podmiotów sektora prywatnego województwa na B+R w mln zł] Podzielone przez: Regional employment at place of work by industry (6 sectors) [Regionalne zatrudnienie w miejscu pracy w podziale na sektory (6 sektorów)] Jedn. Źródło Związek z PKB tys. zł / US Szczecin Bd os. % Eurostat B. wysoki mln $ / os. OECD Bd % OECD Bd % Eurostat Bd % Eurostat B. wysoki liczba szt. / 1 mln os. GUS Gdańsk / Szczecin Eurostat Bd B. wysoki % BDL GUS B. wysoki tys. zł / podm. US Szczecin Wysoki % BDL GUS B. wysoki (usługi) Słaby (przemysł) % BDL GUS Jw. mln zł / os. OECD opracowanie własne na podstawie Pylak K. (red.) (2012), System monitoringu i ewaluacji Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza, Wyd. UMWM, Warszawa 2012, Publikacja elektroniczna. Wyjaśnienie: Bd brak danych. Bd Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 77

78 Pierwszym wnioskiem, który nasuwa się po analizie tego wskaźnika jest wykorzystanie tych samych czterech wskaźników, co w przypadku wskaźnika benchmarkingu:» nakłady na B+R w % PKB,» nakłady na B+R na 1 mieszkańca,» patenty na 1 mln mieszkańców,» nakłady na działalność innowacyjną na 1 przedsiębiorstwo innowacyjne. Takie podejście nie jest do końca zrozumiałe w kontekście założeń systemu monitorowania, zgodnie z którymi wskaźniki mają być rozpatrywane łącznie. W takim przypadku 4 z 13 wskaźników są identyczne, a więc w 30% wskaźnik syntetyczny będzie zachowywał się podobnie jak wskaźnik benchmarkingu, nie mówiąc o tym, że szereg innych składowych jest również podobna. Dostępność danych jest dużo lepsza niż w przypadku wskaźnika benchmarkingu. Tylko 2 z 13 wskaźników nie są dostępne. Niektóre wskaźniki muszą również przyjąć nieco zmienioną formę. Problemem jest jednak to, że niektóre wskaźniki (dotyczące innowacyjności) są dostępne na poziomie regionalnym jedynie w polskiej statystyce. Niektóre dane są dostępne w badaniu CIS Eurostatu / KE, niemniej jednak nie są publicznie dostępne (były wykorzystywane w regionalnym badaniu Regional Innovation Scoreboard). Można zauważyć również silne ukierunkowanie wskaźnika na sferę B+R aż 7 z 13 wskaźników dotyczy B+R. Takie podejście wobec zmieniającego się paradygmatu innowacyjności nie jest najbardziej odpowiednie. Nagromadzenie wskaźników dotyczących B+R spowodowało jak można było się spodziewać nachodzenie wskaźników na siebie, a nawet w czterech przypadkach niemal identyczne znaczenie wskaźników w ocenie innowacyjności. Pokazuje to tabela 10: Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 78

79 Tabela 9. Analiza współzależności wskaźników syntetycznego wskaźnika poziomu innowacyjności. Lp Lp. Wskaźnik 1. Nakłady na działalność innowacyjną na 1 pracującego w przemyśle 2. Nakłady na B+R w % PKB 3. Nakłady na B+R na 1 mieszkańca 4. Nakłady na działalność B+R z podmiotów gospodarczych (%) 5. HRST w % ogółu ludności 6. Zatrudnieni w B+R w % aktywnych zawodowo 7. Zatrudnieni ze stopniem profesora na 100 zatrudnionych w B+R 8. Patenty na 1 mln mieszkańców 9. % przedsiębiorstw przemysłowych ponad 49 pracujących, które poniosły nakłady na działalność innowacyjna 10. Nakłady na działalność innowacyjną na 1 przedsiębiorstwo innowacyjne w przemyśle zł 11. % przedsiębiorstw małych, które wprowadziły innowacje w latach % przedsiębiorstw średnich, które wprowadziły innowacje w latach Nakłady na B+R na 1 zatrudnionego w sektorze przedsiębiorstw Nakłady na działalność innowacyjną na 1 pracującego w przemyśle X Źródło: Nakłady na B+R w % PKB X X Nakłady na B+R na 1 mieszkańca X Nakłady na działalność B+R z podmiotów gospodarczych (%) HRST w % ogółu ludności ~ Zatrudnieni w B+R w % aktywnych zawodowo Zatrudnieni ze stopniem profesora na 100 zatrudnionych w B+R Patenty na 1 mln mieszkańców % przedsiębiorstw przemysłowych ponad 49 pracujących, które poniosły nakłady na dzia- Nakłady na działalność innowacyjną na 1 przedsiębiorstwo innowacyjne w przemyśle w zł % przedsiębiorstw małych, które wprowadziły innowacje w latach Pylak K. (red.) (2012), System monitoringu i ewaluacji Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza, Wyd. UMWM, Warszawa 2012, Publikacja elektroniczna. % przedsiębiorstw średnich, które wprowadziły innowacje w latach Nakłady na B+R na 1 zatrudnionego w sektorze przedsiębiorstw Objaśnienia: x związek bezpośredni ~ związek pośredni wskaźniki są takie same lub podobne (różnią się np. mianownikiem) wskaźnik z wiersza zawiera się we wskaźniku z kolumny wskaźnik z kolumny zawiera się we wskaźniku z wiersza wskaźnik z wiersza przyczynia się do zwiększenia wartości wskaźnika z kolumny wskaźnik z kolumny przyczynia się do zwiększenia wartości wskaźnika z wiersza Jak wskazują wyniki tego badania, syntetyczny wskaźnik poziomu innowacyjności nie tylko powiela wskaźnik benchmarkingu, ale także bada przede wszystkim sferę B+R. Dodatkowo zawiera szereg błędów metodologicznych. Problematyczny jest również brak dostępnych danych na poziomie europejskim (część danych na poziomie regionów zbierana jest przez GUS). Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 79

80 Monitorowanie strategii rozwoju województwa Zgodnie z rekomendacją z rozdz proponuje się, aby SMERIS zawierał również wskaźniki monitorowania strategii rozwoju województwa, które odnoszą się do badania konkurencyjności / innowacyjności gospodarki. Tabela 10. Wskaźniki Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 badające poziom innowacyjności województwa Lp. Zmienna/Wskaźnik Jedn. Przekrój terytorialny (NUTS) Źródło 1. Wartość dodana brutto według sektorów ekonomicznych zł / % województwo GUS - na 1 pracującego - udział sektorów w tworzeniu WDB podregion 2. Eksport - wielkość eksportu - dynamika eksportu (rok poprzedni=100) - struktura eksportu zł / % województwo GUS, US, PARP 3. Liczba przedsiębiorstw - ogółem - w tym z udziałem kapitału zagranicznego - rok poprzedni= Jednostki działalności badawczo-rozwojowej - ogółem i na 100 tys. ludności 5. Nakłady inwestycyjne (w cenach bieżących) na 1 mieszkańca: - wg wybranych sekcji - w sektorze prywatnym 6. Nakłady na działalność badawczo-rozwojową (ceny bieżące) - ogółem - na 1 mieszkańca - w relacji do średniej krajowej i PKB - według źródeł finansowania 7. Zatrudnienie w działalności B+R wg sektorów wykonawczych - na 1000 osób aktywnych zawodowo - osoby z tytułem profesora i doktora 8. Przedsiębiorstwa prowadzące działalność innowacyjną - nakłady na działalność innowacyjną w przemyśle - struktura nakładów 9. Udział produkcji wyrobów nowych i zmodernizowanych w produkcji sprzedanej w przemyśle liczby bezwzgl. liczby bezwzgl. zł województwo powiat województwo województwo podregion GUS, US GUS, US GUS zł /% województwo GUS, US liczby bezwzgl. 10. Udzielone patenty na wynalazki na 1 mln ludności liczby bezwzgl. Źródło: województwo GUS, US zł województwo GUS, US % województwo GUS, US województwo Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 (aktualizacja), Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie, Dokument przyjęty Uchwałą Nr 78/06 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 29 maja 2006 r., Warszawa 2006, s GUS Wskaźniki te częściowo pokrywają się ze wskaźnikami stosowanymi do monitorowania RSI, niemniej jednak warto utrzymać oddzielny zestaw wskaźników (nawet pokrywający się w jakimś stopniu), który dotyczyłby strategii rozwoju województwa i byłby elementem łączącym oba te dokumenty. Dane do wskaźników zbierane byłyby jedynie dla województwa i jednostek administracyjnych wchodzących w jego skład maksymalnie do poziomu powiatów (jeżeli takie dane byłyby dostępne). Okres czasowy zbierania danych byłby identyczny, jak dla powyższych narzędzi rokroczny. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 80

81 9. Opis metod i narzędzi wraz ze wskaźnikami monitorowania poziomu realizacji RSI 9.1. Metodyka prac w ramach zadania Cele badawcze: Metody / techniki zbierania danych Metody / techniki analizy danych» określenie metod monitorowania poziomu realizacji RSI (celu głównego i celów strategicznych I-IV)» określenie narzędzi monitorowania poziomu realizacji RSI» określenie wskaźników monitorowania poziomu realizacji RSI» pogłębione badanie dokumentów RSI, raportów przygotowanych dotychczas na potrzeby RSI» wyniki panelu ekspertów» analiza powiązań wskaźników celu głównego z celami niższego rzędu» analiza powiązania celów operacyjnych RSI ze wskaźnikami poszczególnych celów strategicznych 9.2. Przebieg prac w ramach zadania Na bazie przeprowadzonych badań literaturowych i wniosków wynikających z panelu ekspertów przygotowany zostanie opis metod i narzędzi monitorowania celów strategicznych RSI (celu głównego i celów strategicznych I-IV). Następnie analizie poddana zostanie logika i spójność wewnętrzna tej grupy wskaźników:» z celem głównym RSI (wyższego rzędu),» z celami operacyjnymi RSI (niższego rzędu). W wyniku przeprowadzonych analiz mogą zostać zaproponowane zmiany w tym zestawie wskaźników, w szczególności mogą zostać zaproponowane nowe wskaźniki związane z aktualizacją RSI Wyniki realizacji zadania Poziom realizacji strategii ma być monitorowany za pomocą wskaźników odpowiadających poszczególnym celom sformułowanym w Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza. Dlatego analiza w tym punkcie skupiła się na analizie spójności wskaźników na poziomie celu głównego i celów strategicznych. Pierwszym etapem weryfikacji wskaźników monitorowania jest określenie wpływu realizacji wskaźników celów niższego rzędu (strategicznych) na wskaźniki celu głównego. Dzięki temu dowiemy się, czy: Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 81

82 » wszystkie wskaźniki celów niższego rzędu wpływają na realizację wskaźników celu głównego (analiza w wierszach),» wszystkie wskaźniki celu głównego mają zasilanie ze wskaźników niższego rzędu (analiza w kolumnach), Dzięki temu będziemy mogli podjąć decyzję odnośnie usunięcia wskaźników celu głównego (które nie są zasilane wskaźnikami niższego rzędu) lub dodaniu wskaźników celu głównego dla tych wskaźników, które nie mają powiązań z celem głównym: Tabela 11. Analiza powiązań wskaźników celu głównego z celami niższego rzędu. Wskaźniki Wskaźniki celu 1 Liczba i wartość zrealizowanych wspólnych projektów sektora nauki z biznesem i instytucjami otoczenia biznesu Liczba przedsiębiorstw, które zawarły umowy o współpracy innowacyjnej z innymi jednostkami Liczba zarejestrowanych projektów innowacyjnych w sektorze MSP we współpracy z dużymi przedsiębiorstwami i sektorem B+R Liczba zainicjowanych w danym roku koncepcji klastrów i grup producenckich Liczba wdrożonych instrumentów promujących współpracę jednostek sektora B+R z biznesem i liczba objętych nimi jednostek Wskaźniki celu 2 Udział eksportu średniej i wysokiej techniki w eksporcie ogółem województwa Udział wartości zakupu licencji i nowych technologii z zagranicy w nakładach innowacyjnych przedsiębiorstw przemysłowych ogółem Nakłady na B+R w % regionalnego PKB i wartościowo w danym roku w województwie i podregionach (per capita, porównanie do UE) Nakłady na B+R z biznesu w danym roku w województwie i podregionach (porównanie do UE) Odsetek przedsiębiorstw przemysłowych prowadzących działalność innowacyjna w danym roku w województwie i podregionach Odsetek przedsiębiorstw dynamicznych w populacji przedsiębiorstw na Mazowszu Nakłady na innowacje w przemyśle w województwie i podregionach Sprzedaż produktów nowych i zmodernizowanych w produkcji sprzedanej przemysłu w województwie i podregionach Zatrudnienie w sektorze B+R, w tym zatrudnienie poza szkolnictwem wyższym i poza sektorem rządowym w województwie i podregionach (porównanie do UE) Liczba patentów zgłoszonych z województwa Mazowieckiego do Urzędu Patentowego RP oraz Europejskiego Urzędu Patentowego - EPO European Patent Office Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Tak Tak Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Tak Tak Potencjalnie Potencjalnie Brak powiązań Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Brak powiązań Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Tak Potencjalnie Tak Tak Tak Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 82

83 Liczba wdrożonych instrumentów wspierania działalności proeksportowej i liczba objętych nimi przedsiębiorstw Liczba i wartość sprzedaży za granicę nowych technologii z regionu Liczba i wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych w sektorze wysokich i średnich technologii Liczba zarejestrowanych i podjętych projektów międzynarodowych w sektorze B+R Liczba przedsiębiorstw realizujących inwestycje za granicą Wskaźniki celu 3 Udział środków zewnętrznych w finansowaniu działalności B+R w przedsiębiorstwach Udział środków kapitału wysokiego ryzyka (venture capital) i kapitału zasiewowego (seed capital) w finansowaniu działalności innowacyjnej Liczba wdrożonych instrumentów promujących poprawę konkurencyjności Liczba zarejestrowanych firm typy spin-off w regionie Liczba wdrożonych instrumentów pomocy pozyskiwania zewnętrznego finansowania Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Tak Tak Tak Tak Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Tak Tak Tak Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Tak Tak Tak Tak Tak Potencjalnie Potencjalnie Tak Tak Tak Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Tak Brak powiązań Wskaźniki celu 4 Liczba słuchaczy objętych programami edukacyjnymi w zakresie przedsiębiorczości innowacyjnej w szkołach średnich i wyższych Liczba zrealizowanych szkoleń dla przedsiębiorców z zakresu wdrażania innowacji Liczba wdrożonych instrumentów promujących sukcesy innowacyjnych firm Liczba przedsiębiorstw objętych konkursem Innowator Mazowsza Postęp w budowaniu społeczeństwa informacyjnego Źródło: Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Potencjalnie Pylak K. (red.) (2012), System monitoringu i ewaluacji Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza, Wyd. UMWM, Warszawa 2012, Publikacja elektroniczna. Brak powiązań Analiza wykazała, że wszystkie wskaźniki celu głównego są zasilane przez wskaźniki niższego rzędu (chociaż niektóre tylko potencjalnie). Jednakże trzy wskaźniki Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 83

84 celów szczegółowych nie zasilają żadnego wskaźnika celu głównego. Dlatego proponuje się dodanie trzech wskaźników na poziomie celu głównego (wskaźniki są dostępne w statystyce):» liczba skupisk posiadających ocenę 3 gwiazdek w rankingu world class clusters z terenu województwa (liczba) [Europe-Innova],» wskaźniki udziału eksportu grup wyrobów zaliczanych do wysokiej techniki [US Szczecin dane płatne],» przedsiębiorstwa wykorzystujące automatyczną wymianę danych w stosunku do ogółu przedsiębiorstw [US Szczecin dane płatne]. Dodatkowo warto zauważyć, że wskaźniki celu głównego koncentrują się na działalności przemysłowej, podczas gdy cele szczegółowe dotyczą również sektora usługowego. Dlatego warto jest rozważyć możliwość dołączenia takich wskaźników jak:» przedsiębiorstwa z sektora usług aktywne innowacyjnie jako % ogółu przedsiębiorstw [US Szczecin dane płatne],» nakłady na działalność innowacyjną w przedsiębiorstwach w sektorze usług jako % nakładów [US Szczecin dane płatne],» udział sprzedaży produktów/usług nowe dla rynku w całości przychodów MSP [US Szczecin dane płatne]. W dalszej kolejności należy z analizą zejść na niższy poziom. Kolejnym elementem jest analiza powiązania celów operacyjnych RSI ze wskaźnikami poszczególnych celów strategicznych. Dzięki niej zweryfikujemy, czy wszystkie cele operacyjne są zasilane wskaźnikami. Tabela 12. Analiza powiązania celów operacyjnych RSI ze wskaźnikami poszczególnych celów strategicznych. Cel strategiczny Cele operacyjne Wskaźniki celu strategicznego I. Zwiększenie i wzmocnienie współpracy w procesach rozwoju innowacji i innowacyjności 1. Rozwój form współpracy w relacjach biznes nauka otoczenie, które gwarantują wymierne efekty dla biznesu innowacyjnej z innymi jednostkami II. Wzrost internacjonalizacji ukierunkowany na rozwój innowacyjności 2. Wzrost aktywności małych i średnich podmiotów gospodarczych w sieciach kooperacji z najbardziej innowacyjnymi firmami krajowymi i zagranicznymi 3. Rozwój struktur sieciowych (w tym klastrów, grup producenckich) 4. Intensyfikacja badan naukowych, których wyniki przyczynia sie do wyznaczania obszarów współpracy i rozwoju powiązań sieciowych w regionie i w relacjach z otoczeniem 1. Wzrost aktywności instytucji naukowych, przedsiębiorstw oraz klastrów Mazowsza na arenie międzynarodowej (eksport, sprzedaż licencji, import nowych technologii, outsour- Liczba i wartość zrealizowanych wspólnych projektów sektora nauki z biznesem i instytucjami otoczenia biznesu Liczba przedsiębiorstw, które zawarły umowy o współpracy Liczba zarejestrowanych projektów innowacyjnych w sektorze MSP we współpracy z dużymi przedsiębiorstwami i sektorem B+R Liczba zainicjowanych w danym roku koncepcji klastrów i grup producenckich Liczba wdrożonych instrumentów promujących współprace jednostek sektora B+R z biznesem i liczba objętych nimi jednostek Udział eksportu średniej i wysokiej techniki w eksporcie ogółem województwa Udział wartości zakupu licencji i nowych technologii z zagranicy w nakładach innowacyjnych przedsiębiorstw prze- Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 84

85 województwa mazowieckiego cing usług badawczych i rozwojowych, stymulowanie międzynarodowych powiązań kooperacyjnych mazowieckich o charakterze innowacyjnym) 2. Wzrost bezpośrednich inwestycji zagranicznych z sektorów wysokich technologii oraz liczby ośrodków badawczo-rozwojowych (lub ich części) zakładanych przez inwestorów zagranicznych, gwarantujących współpracę ze środowiskiem lokalnym mysłowych ogółem Liczba wdrożonych instrumentów wspierania działalności proeksportowej i liczba objętych nimi przedsiębiorstw Liczba i wartość sprzedaży za granicę nowych technologii z regionu Liczba przedsiębiorstw realizujących inwestycje za granicą Liczba i wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych w sektorze wysokich i średnich technologii III. Wzrost efektywności wsparcia i finansowania działalności proinnowacyjnej w regionie IV. Kształtowanie i promowanie postaw proinnowacyjnych oraz proprzedsiębiorczych sprzyjających kreatywności i kooperacji V. Rozwój społeczeństwa informacyjnego 3. Efektywny marketing Mazowsza jako regionu innowacyjnego 4. Wzrost liczby międzynarodowych projektów badawczych i rozwojowych realizowanych na Mazowszu 1. Utworzenie trwałych mechanizmów komercjalizacji działalności badawczej 2. Wspieranie przygotowania firm z Mazowsza do wykorzystania krajowych i zagranicznych programów badawczych 3. Wspieranie firm z Mazowsza w realizacji projektów, których celem jest poprawa konkurencyjności poprzez stosowanie innowacyjnych rozwiązań 4. Wzrost środków na innowacyjne projekty małych i średnich firm (w tym spin-off zakładanych przez absolwentów i pracowników uczelni) 1. Skuteczna promocja postaw przedsiębiorczych związanych z innowacyjnością oraz wspieranie inicjatyw promujących dobre praktyki firm i instytucji Mazowsza w efektywnym wykorzystaniu instrumentów wspierania innowacji 2. Wzrost aktywności samorządu regionalnego w budowie sieci promocji Mazowsza jako regionu innowacyjnego 3. Wspieranie budowania zaufania społecznego i kapitału społecznego wśród podmiotów gospodarki Mazowsza 4. Promocja postaw oraz inicjatyw sprzyjających inicjowaniu i wdrażaniu innowacji społecznych w regionie 1. Wsparcie wdrażania technologii informacyjno-komunikacyjnych w przedsiębiorstwach 2. Wsparcie tworzenia i wdrażania inteligentnych systemów zarządzania oraz e-usług (eadmnistracja, e-zdrowie, e-logistyka, e- finanse, e-handel, e-praca, e-edukacja) 3. Wspieranie inicjatyw promujących rozpowszechnianie i wykorzystanie Internetu 4. Zwiększenie umiejętności wykorzystania technologii cyfrowych i włączenia społecznego Źródło: Liczba zarejestrowanych i podjętych projektów międzynarodowych w sektorze B+R Udział środków zewnętrznych w finansowaniu działalności B+R w przedsiębiorstwach Liczba przedsiębiorstw uczestniczących w krajowych i zagranicznych programach badawczych oraz korzystających z funduszy strukturalnych Liczba wdrożonych instrumentów promujących poprawę konkurencyjności Udział środków kapitału wysokiego ryzyka (venture capital) i kapitału zasiewowego (seed capital) w finansowaniu działalności innowacyjnej Liczba zarejestrowanych firm typu spin-off w regionie Liczba wdrożonych instrumentów pomocy pozyskiwania zewnętrznego finansowania Liczba słuchaczy objętych programami edukacyjnymi w zakresie przedsiębiorczości innowacyjnej w szkołach średnich i wyższych Liczba zrealizowanych szkoleń dla przedsiębiorców z zakresu wdrażania innowacji Liczba wdrożonych instrumentów promujących sukcesy innowacyjnych firm Liczba przedsiębiorstw objętych konkursem Innowator Mazowsza Liczba przedsiębiorstw objętych konkursem Innowator Mazowsza Liczba wdrożonych instrumentów promujących sukcesy innowacyjnych firm Liczba zainicjowanych i wdrożonych innowacji społecznych w regionie Udział produktów i usług sprzedawanych drogą elektroniczną Liczba użytkowników inteligentnych systemów zarządzania oraz e-usług Odsetek osób, które korzystają z Internetu przynajmniej raz na tydzień opracowanie własne (aktualizacja) na podstawie Pylak K. (red.) (2012), System monitoringu i ewaluacji Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza, Wyd. UMWM, Warszawa 2012, Publikacja elektroniczna. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 85

86 Analiza wykazała, że wskaźniki celów strategicznych bardzo dobrze opisują wszystkie cele operacyjne. Tylko dwa cele operacyjne nie są zasilane wskaźnikami opisującymi cele strategiczne. Dotyczą one przedsiębiorstw uczestniczących w projektach badawczych oraz finansowanych ze środków unijnych (III.2) oraz innowacji społecznych (IV.4). Dodatkowo brakuje 3 wskaźników do celu V (którego we wcześniejszej wersji RSI nie było). Dlatego rekomendowano dodanie wskaźników (pokazanych na czerwono w tabeli 13). Podsumowanie Zaproponowanie innych niż wymienione w RSI wskaźników niezbędnych do opracowania systemu monitoringu musi wynikać z przeprowadzonej analizy i być uzasadnione spójnością i kompletnością systemu. Dlatego zaproponowano następujący zestaw wskaźników monitorowania celów RSI, włączając w to wskaźniki dodane (zaznaczone na czerwono). Dodatkowo, zaproponowano precyzyjne określenie wszystkich wskaźników oraz jednostki, w których powinny być mierzone: Tabela 13. Wyjściowy zestaw wskaźników monitorujących realizację celu głównego RSI. Nazwa parametru 1. Nakłady na B+R w % regionalnego PKB i wartościowo w danym roku w województwie i podregionach (per capita, porównanie do UE) 2. Nakłady na B+R z biznesu w danym roku w województwie i podregionach (porównanie do UE) 3. Odsetek przedsiębiorstw przemysłowych prowadzących działalność innowacyjną w danym roku w województwie Nazwa wskaźnika opisującego parametr Wydatki na B+R w województwie - wszystkie sektory - jako % PKB województwa Wydatki podmiotów wszystkich sektorów województwa na B+R na 1 mieszkańca Nakłady na B+R z biznesu w danym roku w województwie i podregionach (porównanie do UE) Przedsiębiorstwa innowacyjne jako % ogółu przedsiębiorstw - w przemyśle Sposób liczenia licznika Total intramural R&D expenditure (GERD) by sectors of performance and region (rd_e_gerdreg) [Wydatki na B+R w województwie - wszystkie sektory - jako % PKB województwa] RD_EXP_TOT_PPP: R&D expenditure total (PPP) [Wydatki podmiotów wszystkich sektorów województwa na B+R] R&D expenditures performed by the business sector [Wydatki podmiotów sektora prywatnego województwa na B+R w mln USD] Przedsiębiorstwa innowacyjne jako % ogółu przedsiębiorstw - w przemyśle Sposób liczenia mianownika Jedn. Poziom monitorowania Częstotliwość Źródło wskaźnika Jedność % Cel główny Rocznie Eurostat Total Population [liczba mieszkańców] R&D expenditure total (PPP) [Wydatki podmiotów wszytskich sektorów województwa na B+R w mln USD] mln $ / os. Cel główny Rocznie OECD % Cel główny Rocznie OECD Jedność % Cel główny Rocznie US Szczecin Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 86

87 Nazwa parametru i podregionach 4. Odsetek przedsiębiorstw dynamicznych w populacji przedsiębiorstw na Mazowszu 5. Nakłady na innowacje w przemyśle w województwie i podregionach 6. Sprzedaż produktów nowych i zmodernizowanych w produkcji sprzedanej przemysłu w województwie i podregionach 7. Zatrudnienie w sektorze B+R, w tym zatrudnienie poza szkolnictwem wyższym i poza sektorem rządowym w województwie i podregionach (porównanie do UE) 8. Liczba patentów zgłoszonych z województwa Mazowieckiego do Urzędu Patentowego RP oraz Europejskiego Urzędu Patentowego - EPO European Patent Office Nazwa wskaźnika opisującego parametr Odsetek przedsiębiorstw, które odnotowały w relacji rocznej nominalny wzrost sprzedaży Nakłady na działalność innowacyjną przedsiębiorstw przemysłowych przypadające na 1 przedsiębiorstwo Udział produkcji sprzedanej wyrobów nowych/istotnie ulepszonych w przeds. przemysłowych w wartości sprzedaży wyrobów ogółem Zasoby ludzkie w nauce i technologii w województwie - ogółem, jako % mieszkańców regionu Zasoby ludzkie w nauce i technologii w województwie - w sektorze zatrudnionych jako % mieszkańców regionu Liczba udzielonych przez UP RP patentów w województwie na 1 mln mieszkańców Zgłoszenia patentowe do EPO (ogółem) - liczba zgłoszeń na milion mieszkańców (regionu lub PODREGIONU) Sposób liczenia licznika Odsetek przedsiębiorstw, które odnotowały w relacji rocznej nominalny wzrost sprzedaży Nakłady na działalność innowacyjną przedsiębiorstw przemysłowych przypadające na 1 przedsiębiorstwo Udział produkcji sprzedanej wyrobów nowych/istotnie ulepszonych w przeds. przemysłowych w wartości sprzedaży wyrobów ogółem Annual data on HRST and subgroups (NUTS level 0, 1 and 2) (hrst_st_rcat) [Zasoby ludzkie w nauce i technologii w województwie - ogółem, jako % mieszkańców regionu] Annual data on HRST and subgroups (NUTS level 0, 1 and 2) (hrst_st_rcat) [Zasoby ludzkie w nauce i technologii w województwie - w sektorze zatrudnionych jako % mieszkańców regionu (%)] Liczba udzielonych przez UP RP patentów w województwie na 1 mln mieszkańców Patent applications to the EPO by priority year at the regional level (pat_ep_rtot) [Zgłoszenia patentowe do EPO (ogółem) - liczba zgłoszeń na milion mieszkańców (regionu lub PODREGIONU) (liczba)] Sposób liczenia mianownika Jedn. Poziom monitorowania Częstotliwość Jedność % Cel główny Rocznie NBP Jedność tys. zł / podm. Cel główny Źródło wskaźnika Rocznie US Szczecin Jedność % Cel główny Rocznie GUS BDL / US Szczecin Jedność % Cel główny Rocznie Eurostat Jedność % Cel główny Rocznie Eurostat Jedność szt. / 1 mln os. Jedność szt. / 1 mln os. Cel główny Cel główny Rocznie UPRP Rocznie Eurostat 9. Liczba skupisk na światowym poziomie 10. Udziału eksportu wysokiej techniki 11. Odsetek przedsiębiorstw wykorzystujących automatyczną wymianę danych 12. Odsetek przedsiębiorstw z sektora usług aktywnych innowacyjnie 13. Nakłady na działal- Liczba skupisk posiadających ocenę 3 gwiazdek w rankingu world class clusters z terenu województwa Wskaźniki udziału eksportu grup wyrobów zaliczanych do wysokiej techniki Przedsiębiorstwa wykorzystujące automatyczną wymianę danych w stosunku do ogółu przedsiębiorstw Przedsiębiorstwa z sektora usług aktywnych innowacyjnie jako % ogółu przedsiębiorstw Nakłady na działalność innowacyjną przedsię- Liczba skupisk posiadających ocenę 3 gwiazdek w rankingu world class clusters z terenu województwa Wskaźniki udziału eksportu grup wyrobów zaliczanych do wysokiej techniki Przedsiębiorstwa wykorzystujące automatyczną wymianę danych w stosunku do ogółu przedsiębiorstw Przedsiębiorstwa z sektora usług aktywnych innowacyjnie jako % ogółu przedsiębiorstw Nakłady na działalność innowacyjną przedsiębiorstw Jedność szt. Cel główny Rocznie Europe- Innova Jedność % Cel główny Rocznie US Szczecin Jedność % Cel główny Rocznie US Szczecin Jedność % Cel główny Rocznie US Szczecin Jedność tys. zł / Cel główny Rocznie US Szczecin Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 87

88 Nazwa parametru ność innowacyjną w przedsiębiorstwach w sektorze usług 14. Udział sprzedaży produktów/usług nowe dla rynku w całości przychodów MSP Nazwa wskaźnika opisującego parametr biorstw usługowych przypadające na 1 przedsiębiorstwo Udział sprzedaży produktów/usług nowe dla rynku w całości przychodów MSP Źródło: Sposób liczenia licznika usługowych przypadające na 1 przedsiębiorstwo Udział sprzedaży produktów/usług nowe dla rynku w całości przychodów MSP Sposób liczenia mianownika Jedn. podm. Poziom monitorowania Częstotliwość Źródło wskaźnika Jedność % Cel główny Rocznie US Szczecin opracowanie własne na podstawie zapisów Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza , wersja z 23 lipca 2013 roku. Z kolei wskaźniki celów strategicznych I-V warto pokazać w nieco innym ujęciu. Są one wskaźnikami w większości bezwzględnymi, stąd definicja wskaźnika jest tożsama z licznikiem, natomiast mianownik jest zawsze jednością. Ponieważ są one skonstruowane w taki sposób, aby bezpośrednio odpowiadały działaniom realizowanym w ramach RSI, ich źródłem zasilania powinny być wskaźniki z poziomu działań (produktu, ale przede wszystkim rezultatu). Zestawienie wskaźników przedstawiono w poniższej tabeli: Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 88

89 Tabela 14. Wyjściowy zestaw wskaźników monitorujących realizację celów strategicznych RSI. 1. Rozwój form współpracy w relacjach biznes nauka otoczenie, które gwarantują wymierne efekty dla biznesu 2. Wzrost aktywności małych i średnich podmiotów gospodarczych w sieciach kooperacji z najbardziej innowacyjnymi firmami krajowymi i zagranicznymi 3. Rozwój struktur sieciowych (w tym klastrów, grup producenckich) 4. Intensyfikacja badan naukowych, których wyniki przyczynia sie do wyznaczania obszarów współpracy i rozwoju powiązań sieciowych w regionie i w relacjach z otoczeniem Liczba i wartość zrealizowanych wspólnych projektów sektora nauki z biznesem i instytucjami otoczenia biznesu Liczba przedsiębiorstw, które zawarły umowy o współpracy innowacyjnej z innymi jednostkami Liczba zarejestrowanych projektów innowacyjnych w sektorze MSP we współpracy z dużymi przedsiębiorstwami i sektorem B+R Liczba zainicjowanych w danym roku koncepcji klastrów i grup producenckich Liczba wdrożonych instrumentów promujących współprace jednostek sektora B+R z biznesem Liczba jednostek objętych instrumentami promującymi współpracę jednostek sektora B+R z biznesem szt. tys. zł szt. szt. szt. szt. szt. Cel strategiczny I Cel strategiczny I Cel strategiczny I Cel strategiczny I Cel strategiczny I Cel strategiczny I Cele operacyjne Wskaźniki celu strategicznego Jedn. Poziom monitorowania Częstotliwość Źródło wskaźnika z poziomu Działań RSI / inna instytucja Rocznie Liczba projektów w zakresie komercjalizacji własnych i zakupionych wyników badań Wartość projektów w zakresie komercjalizacji własnych i zakupionych wyników badań Rocznie Liczba przedsiębiorstw, które zawarły umowy o współpracy innowacyjnej z innymi jednostkami Rocznie Liczba zarejestrowanych projektów innowacyjnych w sektorze MSP we współpracy z dużymi przedsiębiorstwami i sektorem B+R Rocznie Liczba wspartych struktur sieciowych Rocznie Liczba wdrożonych instrumentów promujących współprace jednostek sektora B+R z biznesem Rocznie Liczba jednostek objętych instrumentami promującymi współpracę jednostek sektora B+R z biznesem 1. Wzrost aktywności instytucji naukowych, przedsiębiorstw oraz klastrów Mazowsza na arenie międzynarodowej (eksport, sprzedaż licencji, import nowych technologii, outsourcing usług badawczych i rozwojowych, stymulowanie międzynarodowych powiązań kooperacyjnych mazowieckich o charakterze innowacyjnym) Udział eksportu średniej i wysokiej techniki w eksporcie ogółem województwa Udział wartości zakupu licencji i nowych technologii z zagranicy w nakładach innowacyjnych przedsiębiorstw przemysłowych ogółem Liczba wdrożonych instrumentów wspierania działalności proeksportowej i liczba objętych nimi przedsiębiorstw Liczba i wartość sprzedaży za granicę nowych technologii z regionu Liczba przedsiębiorstw realizujących inwestycje za granicą % Cel strategiczny II % Cel strategiczny II szt. szt. tys. zł szt. Cel strategiczny II Cel strategiczny II Cel strategiczny II Rocznie US Szczecin (Wskaźniki udziału eksportu grup wyrobów zaliczanych do wysokiej techniki) Rocznie GUS BDL (Nakłady na działalność innowacyjną w przedsiębiorstwach wg rodzajów działalności innowacyjnej maszyny i urządzenia techniczne z importu / ogółem) Rocznie Liczba wdrożonych instrumentów wspierania działalności proeksportowej Liczba wspartych podmiotów w zakresie eksportu i sprzedaży licencji Rocznie Liczba sprzedanych nowych technologii w wyniku wsparcia Wzrost przychodów ze sprzedaży nowych technologii w wyniku wsparcia Rocznie Liczba przedsiębiorstw realizujących inwestycje za granicą 2. Wzrost bezpośrednich inwestycji zagranicznych z sektorów wysokich technologii oraz liczby ośrodków badawczorozwojowych (lub ich części) zakładanych przez inwestorów zagranicznych, gwarantujących współpracę ze środowiskiem lokalnym 3. Efektywny marketing Mazowsza jako regionu innowacyjnego 4. Wzrost liczby międzynarodowych projektów badaw- Liczba i wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych w sektorze wysokich i średnich technologii Liczba zarejestrowanych i podjętych projektów międzynarodowych w sektorze szt. tys. zł szt. Cel strategiczny II Cel strategiczny II Rocznie Liczba bezpośrednich inwestycji zagranicznych w sektorze wysokich i średnich technologii Wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych w sektorze wysokich i średnich technologii Rocznie Liczba zarejestrowanych i podjętych projektów międzynarodowych Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 89

90 1. Utworzenie trwałych mechanizmów komercjalizacji działalności badawczej 2. Wspieranie przygotowania firm z Mazowsza do wykorzystania krajowych i zagranicznych programów badawczych 3. Wspieranie firm z Mazowsza w realizacji projektów, których celem jest poprawa konkurencyjności poprzez stosowanie innowacyjnych rozwiązań 4. Wzrost środków na innowacyjne projekty małych i średnich firm (w tym spin-off zakładanych przez absolwentów i pracowników uczelni) 1. Skuteczna promocja postaw przedsiębiorczych związanych z innowacyjnością oraz wspieranie inicjatyw promujących dobre praktyki firm i instytucji Mazowsza w efektywnym wykorzystaniu instrumentów wspierania innowacji 2. Wzrost aktywności samorządu regionalnego w budowie sieci promocji Mazowsza jako regionu innowacyjnego 3. Wspieranie budowania zaufania społecznego i kapitału społecznego wśród podmiotów gospodarki Mazowsza 4. Promocja postaw oraz inicjatyw sprzyjających inicjowaniu i wdrażaniu innowacji społecznych w regionie 1. Wsparcie wdrażania technologii informacyjnokomunikacyjnych w przedsiębiorstwach 2. Wsparcie tworzenia i wdrażania inteligentnych systemów zarządzania oraz e-usług (eadmnistracja, e-zdrowie, e-logistyka, e-finanse, e- handel, e-praca, e- edukacja) Udział środków zewnętrznych w finansowaniu działalności B+R w przedsiębiorstwach Liczba przedsiębiorstw uczestniczących w krajowych i zagranicznych programach badawczych oraz korzystających z funduszy strukturalnych Liczba wdrożonych instrumentów promujących poprawę konkurencyjności Udział środków kapitału wysokiego ryzyka (venture capital) i kapitału zasiewowego (seed capital) w finansowaniu działalności innowacyjnej Liczba zarejestrowanych firm typy spinoff w regionie Liczba wdrożonych instrumentów pomocy pozyskiwania zewnętrznego finansowania Liczba słuchaczy objętych programami edukacyjnymi w zakresie przedsiębiorczości innowacyjnej w szkołach średnich i wyższych Liczba zrealizowanych szkoleń dla przedsiębiorców z zakresu wdrażania innowacji Liczba wdrożonych instrumentów promujących sukcesy innowacyjnych firm Liczba przedsiębiorstw objętych konkursem Innowator Mazowsza Liczba przedsiębiorstw objętych konkursem Innowator Mazowsza Liczba wdrożonych instrumentów promujących sukcesy innowacyjnych firm Liczba zainicjowanych i wdrożonych innowacji społecznych w regionie Udział produktów i usług sprzedawanych drogą elektroniczną Liczba użytkowników inteligentnych systemów zarządzania oraz e-usług % Cel strategiczny III szt. szt. Cel strategiczny III Cel strategiczny III % Cel strategiczny III szt. szt. osoby szt. szt. szt. szt. szt. szt. Cel strategiczny III Cel strategiczny III Cel strategiczny IV Cel strategiczny IV Cel strategiczny IV Cel strategiczny IV Cel strategiczny IV Cel strategiczny IV Cel strategiczny IV % Cel strategiczny V osoby Cel strategiczny V Cele operacyjne Wskaźniki celu strategicznego Jedn. Poziom monitorowania czych i rozwojowych realizowanych B+R na Mazowszu Częstotliwość Źródło wskaźnika z poziomu Działań RSI / inna instytucja w sektorze B+R Rocznie BDL GUS (Nakłady w sektorze przedsiębiorstw na działalność B+R wg źródeł finansowania) Rocznie Liczba przedsiębiorstw uczestniczących w krajowych i zagranicznych programach badawczych Liczba przedsiębiorstw korzystających z funduszy strukturalnych Rocznie Liczba wdrożonych instrumentów promujących poprawę konkurencyjności Rocznie Wielkość kapitału wysokiego ryzyka i kapitału zasiewowego / GUS BDL (Nakłady na działalność innowacyjną) Rocznie Liczba zarejestrowanych firm typy spin-off w regionie Rocznie Liczba wdrożonych instrumentów pomocy pozyskiwania zewnętrznego finansowania Rocznie Liczba słuchaczy objętych programami edukacyjnymi w zakresie przedsiębiorczości innowacyjnej w szkołach średnich i wyższych Rocznie Liczba zrealizowanych szkoleń dla przedsiębiorców z zakresu wdrażania innowacji Rocznie Liczba wdrożonych instrumentów promujących sukcesy innowacyjnych firm Rocznie Liczba przedsiębiorstw objętych konkursem Innowator Mazowsza Rocznie Liczba przedsiębiorstw objętych konkursem Innowator Mazowsza Rocznie Liczba wdrożonych instrumentów promujących sukcesy innowacyjnych firm Rocznie Liczba zainicjowanych i wdrożonych innowacji społecznych w regionie Rocznie Wzrost sprzedaży produktów / usług drogą elektroniczną Podzielone przez: Sprzedaży produktów / usług ogółem Rocznie Liczba użytkowników wdrożonych rozwiązań informatycznych Liczba użytkowników wdrożonych systemów informatycznych Liczba użytkowników platform usług świadczonych drogą elektroniczną Liczba użytkowników systemów teleinformatycznych, które stały się interoperacyjne Liczba klientów usług załatwiających sprawy w całości drogą Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 90

91 3. Wspieranie inicjatyw promujących rozpowszechnianie i wykorzystanie Internetu 4. Zwiększenie umiejętności wykorzystania technologii cyfrowych i włączenia społecznego Odsetek osób, które korzystają z Internetu Źródło: % Cel strategiczny V Cele operacyjne Wskaźniki celu strategicznego Jedn. Poziom monitorowania Częstotliwość Źródło wskaźnika z poziomu Działań RSI / inna instytucja elektroniczną Rocznie Liczba osób, które zaczęły korzystać z Internetu / GUS BDL (liczba ludności) opracowanie własne na podstawie zapisów Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza , wersja z 23 lipca 2013 roku. Dzięki określeniu odpowiednich wskaźników zasilających udało się uspójnić podejście do mapowania wskaźników RSI. Wszystkie wskaźniki z poziomu celów strategicznych mają zasilanie z poziomu wskaźników działań (oprócz kilku wyjątków czerpiących dane ze wskaźników statystycznych). Z drugiej strony analiza wykazała, że nie wszystkie wskaźniki z poziomu działań są wykorzystywane do określania wartości wskaźników strategicznych. Oznacza to utratę wpływu działań na osiąganie wskaźników realizacji celów RSI. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 91

92 10. Opis metod i narzędzi wraz ze wskaźnikami monitorowania podmiotów i działań realizujących RSI Metodyka prac w ramach zadania Cele badawcze: Metody / techniki zbierania danych Metody / techniki analizy danych» określenie metod i narzędzi monitorowania podmiotów biorących udział we wdrażaniu RSI» określenie metod i narzędzi monitorowania projektów realizowanych w ramach RSI wraz z zestawem wskaźników» pogłębione badanie dokumentów RSI, raportów przygotowanych dotychczas na potrzeby RSI» analiza produktów i rezultatów powstających w ramach poszczególnych działań RSI Przebieg prac w ramach zadania W tym zadaniu celem będzie przygotowanie opisu metod i narzędzi monitorowania podmiotów biorących udział we wdrażaniu RSI. Kluczowe tu będzie zidentyfikowanie i precyzyjne opisanie mechanizmów pozyskiwania danych z tych podmiotów:» ich zakresu,» skali,» czasu,» okresu,» procedur,» ewentualnie umów lub porozumień. W tym zadaniu przygotowany zostanie również opis metod i narzędzi monitorowania projektów realizowanych w ramach RSI wraz z zestawem wskaźników. Proponuje się przygotować uzupełniające narzędzie monitorowania na poziomie działań, jako dopełnienie całego systemu. Oba te poziomy (strategiczny i operacyjny) muszą bowiem ze sobą współgrać i zasilać / być zasilanymi. Kluczowa jest zatem dla uzyskania pełnej sprawności w tym zakresie spójność i kompletność systemu. Ponieważ w RSI nie zamieszczono w ogóle wskaźników dotyczących działań, należało stworzyć wskaźniki produktu i rezultatu dla każdego działania opisanego w RSI. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 92

93 10.3. Wyniki realizacji zadania Stworzono:» wskaźniki produktu dla każdego działania opisanego w RSI» wskaźniki rezultatu dla każdego działania opisanego w RSI Wyniki dla Działań przedstawionych w aktualnej wersji RSI przedstawia Tabela 16. Tabela 15. Wskaźniki produktu i rezultatu dla poszczególnych działań RSI wraz z odniesieniem do wskaźników celów strategicznych. Cele operacyjne Działania Wskaźnik produktu Wskaźnik rezultatu Źródło 1.1 Rozwój form współpracy w relacjach biznes nauka otoczenie, które gwarantują wymierne efekty dla gospodarki regionu. Wsparcie projektów w zakresie komercjalizacji własnych i zakupionych wyników badań Liczba projektów w zakresie komercjalizacji własnych i zakupionych wyników badań Wartość projektów w zakresie komercjalizacji własnych i zakupionych wyników badań Liczba przedsiębiorstw, które zawarły umowy o współpracy innowacyjnej z innymi jednostkami Liczba skomercjalizowanych wyników prac B+R Brokerzy innowacji Organizacja targów innowacji, giełd, seminariów, konferencji, itp. sprzyjających inicjowaniu i utrwalaniu powiązań kooperacyjnych pomiędzy firmami, podmiotami sfery nauki i otoczeniem biznesu Liczba zorganizowanych targów innowacji Liczba seminariów, konferencji, warsztatów Liczba giełd technologii i pomysłów innowacyjnych Liczba sprzedanych technologii Liczba sprzedanych innowacji Organizatorzy imprez / UMWM 1.2 Wzrost aktywności małych i średnich podmiotów gospodarczych w sieciach kooperacji z najbardziej innowacyjnymi firmami krajowymi i zagranicznymi. 1.3 Rozwój struktur sieciowych (w tym klastrów, grup producenckich). 1.4 Intensyfikacja badań naukowych, których wyniki odpowiadają potrzebom przedsiębiorców oraz przyczyniają się do współpracy i rozwoju powiązań sieciowych w regionie i w relacjach z otoczeniem. Wsparcie innowacyjnych projektów realizowanych przez instytucje otoczenia biznesu (a w szczególności parki technologiczne, centra transferu technologii i akademickie inkubatory przedsiębiorczości) we współpracy z mazowieckimi MŚP i innymi podmiotami Wsparcie innowacyjnych przedsięwzięć podejmowanych w ramach struktur sieciowych, prowadzącej w szczególności do konsolidacji utrwalania kooperacyjnych Stymulowanie tworzenia i rozwoju sieci współpracy (w tym struktur sieciowych) pomiędzy firmami i instytucjami działającymi na Mazowszu Promocja współpracy instytucji naukowych z przedsiębiorcami przy określaniu obszarów i problemów badawczych Liczba zarejestrowanych projektów innowacyjnych w sektorze MSP we współpracy z dużymi przedsiębiorstwami i sektorem B+R Liczba wspartych przedsięwzięć w ramach struktur sieciowych Liczba wspartych struktur sieciowych Liczba wdrożonych instrumentów promujących współprace jednostek sektora B+R z biznesem Liczba jednostek objętych instrumentami promującymi współpracę jednostek sektora B+R z biznesem Liczba MŚP uczestniczących w sieciach kooperacyjnych z innowacyjnymi firmami Liczba wspólnych ofert Wzrost udziału w sprzedaży produktów / usług wytworzonych / świadczonych wspólnie Liczba zainicjowanych w danym roku koncepcji klastrów i grup producenckich Liczba przedsiębiorstw, które rozpoczęły współpracę z siecią Liczba skomercjalizowanych wyników prac naukowobadawczych Liczba projektów międzynarodowych, w których biorą udział przedsiębiorcy z Mazowsza IOB Operator struktury sieciowej Operator struktury sieciowej Instytucje naukowe 2.1 Wzrost aktywno- Wsparcie eksportu i sprzedaży licen- Liczba wdrożonych instrumen- Liczba przedsiębiorstw Podmioty Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 93

94 ści instytucji naukowych, przedsiębiorstw oraz klastrów Mazowsza na arenie międzynarodowej. cji tów wspierania działalności proeksportowej Liczba wspartych podmiotów w zakresie eksportu i sprzedaży licencji realizujących inwestycje za granicą Wzrost poziomu eksportu w wyniku wsparcia Liczba sprzedanych nowych technologii w wyniku wsparcia Wzrost przychodów ze sprzedaży nowych technologii w wyniku wsparcia (przedsiębiorstwa, instytucje naukowe, klastry) Import nowych technologii Liczba wspartych podmiotów w zakresie importu nowych technologii Wydatki na zakup importowanych technologii Podmioty (przedsiębiorstwa, instytucje naukowe, klastry) Wsparcie outsourcingu usług badawczych i prac rozwojowych Liczba wspartych podmiotów w zakresie outsourcingu usług badawczych i prac rozwojowych Wartość zlecanych usług badawczych i prac rozwojowych instytucjom naukowym z Mazowsza Instytucje naukowe Stymulowanie międzynarodowych powiązań kooperacyjnych mazowieckich o charakterze innowacyjnym Liczba wspartych podmiotów w zakresie tworzenia lub wzmacniania międzynarodowych powiązań o charakterze innowacyjnym Wzrost sprzedaży nowych lub znacząco udoskonalonych produktów / usług dzięki powiązaniom międzynarodowym Operatorzy struktur sieciowych 2.2 Wzrost bezpośrednich inwestycji zagranicznych z sektorów wysokich technologii oraz liczby ośrodków badawczorozwojowych (lub ich części) zakładanych przez inwestorów zagranicznych, gwarantujących współpracę ze środowiskiem lokalnym. Opracowanie i prowadzenie szkoleń dla administracji samorządowej i firm z zakresu pozyskiwania zagranicznych inwestorów i partnerów biznesowych. Liczba dni szkolenia Liczba osób, które poniosły kwalifikacje w zakresie pozyskiwania zagranicznych inwestorów i partnerów biznesowych Liczba bezpośrednich inwestycji zagranicznych w sektorze wysokich i średnich technologii Wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych w sektorze wysokich i średnich technologii Organizatorzy szkoleń 2.3 Wzrost liczby międzynarodowych projektów badawczych i rozwojowych realizowanych na Mazowszu. Programy zachęt dla podmiotów zagranicznych do lokowania przedsięwzięć w zakresie prac B+R na terenie województwa mazowieckiego. Liczba zarejestrowanych i podjętych projektów międzynarodowych w sektorze B+R Liczba podmiotów zagranicznych zlecających prace B+R na terenie województwa mazowieckiego UMWM / pozostałe jednostki samorządowe 2.4 Efektywny marketing Mazowsza jako regionu innowacyjnego. Marketing jednostek naukowych i instytutów badawczych Promocja wyników prac oraz potencjału sfery badawczo-rozwojowej Promocja osiągnięć naukowych i technologicznych regionu Liczba kampanii promujących jednostki naukowe, instytuty badawcze i ich osiągnięcia Wartość sprzedanych prac naukowych i badawczorozwojowych Instytucje naukowe 3.1 Utworzenie trwałych mechanizmów komercjalizacji działalności badawczej. Doradztwo w zakresie ochrony własności intelektualnej Liczba podmiotów objętych doradztwem w zakresie ochrony własności intelektualnej Wielkość środków zewnętrznych finansujących działalność B+R Liczba zgłoszeń do UP dotyczących ochrony własności intelektualnej Nakłady na B+R pozyskane ze źródeł zewnętrznych IOB 3.2 Wspieranie przygotowania firm z Mazowsza do wykorzystania krajowych i zagranicznych programów badawczych. Doradztwo w zakresie urynkowienia działalności badawczej i pozyskiwania źródeł finansowania dla przedsięwzięć innowacyjnych. Promocja udziału firm w projektach innowacyjnych Liczba przedsiębiorstw uczestniczących w krajowych i zagranicznych programach badawczych Liczba przedsiębiorstw korzystających z funduszy strukturalnych Liczba kampanii promujących udział firm w projektach innowacyjnych Liczba adresatów kampanii Nakłady na B+R pozyskane ze źródeł zewnętrznych Liczba przedsiębiorstw uczestniczących w projektach innowacyjnych IOB Organizatorzy imprez / UMWM Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 94

95 Tworzenie i udostępnianie źródeł informacji (katalogów, baz danych, itp.) oraz narzędzi wymiany wiedzy pomiędzy firmami i instytucjami w zakresie: potencjału naukowego i gospodarczego, innowacji i technologii, projektów innowacyjnych i dobrych praktyk, rynków zagranicznych i nawiązywania kontaktów z zagranicznymi podmiotami, możliwości inwestycyjnych, dostępnych narzędzi wspierania projektów innowacyjnych. Liczba stworzonych źródeł informacji Liczba udostępnionych źródeł informacji Liczba stworzonych narzędzi wymiany wiedzy Liczba udostępnionych narzędzi wymiany wiedzy Liczba przedsiębiorstw wymieniających informację i wiedzę z instytucjami naukowymi Liczba rekordów w bazie danych IOB 3.3 Wspieranie firm z Mazowsza w realizacji projektów, których celem jest poprawa konkurencyjności poprzez stosowanie innowacyjnych rozwiązań. Programy szkoleniowe dla firm i kadr instytucji otoczenia biznesu z zakresu współpracy międzynarodowej, innowacyjności, konkurencyjności, marketingu, praw własności intelektualnej i przemysłowej. Liczba szkoleń dla firm i instytucji otoczenia biznesu Liczba dni szkoleniowych dla firm i instytucji otoczenia biznesu Liczba pracowników firm / instytucji otocznia biznesu, którzy podnieśli swoje umiejętności w zakresie innowacyjności / konkurencyjności /marketingu / praw własności intelektualnej i przemysłowej Liczba wdrożonych instrumentów promujących poprawę konkurencyjności Organizatorzy szkoleń 3.4 Wzrost środków na innowacyjne projekty małych i średnich firm (w tym spin-off zakładanych przez absolwentów i pracowników uczelni). Wspieranie tworzenia spółek celowych, spin-off, itp. Wsparcie instytucji otoczenia biznesu wyspecjalizowanych w zakresie komercjalizacji innowacyjnych pomysłów, a w szczególności inkubatorów przedsiębiorczości Liczba wykonanych badan stosowanych i rozwojowych na uczelniach Liczba wspartych inicjatyw współpracy z biznesem Liczba wdrożonych instrumentów pomocy pozyskiwania zewnętrznego finansowania Liczba zarejestrowanych firm typy spin-off w regionie Liczba zakończonych projektów we współpracy z biznesem Liczba wspartych przedsiębiorstw Instytucje naukowe (uczelnie) IOB Systemy finansowania stymulujące innowacyjność, np. vouchery, bony na innowacje Liczba systemów finansowania stymulujących innowacyjność Liczba wspartych przedsiębiorstw Wielkość kapitału wysokiego ryzyka i kapitału zasiewowego IOB 4.1 Skuteczna promocja postaw przedsiębiorczych związanych z innowacyjnością oraz wspieranie inicjatyw promujących dobre praktyki firm i instytucji Mazowsza w efektywnym wykorzystaniu instrumentów wspierania innowacji. Programy szkoleniowe dla pracowników samorządowych i kadr instytucji otoczenia biznesu w zakresie wspierania innowacyjności Identyfikacja i upowszechnianie informacji na temat dobrych praktyk w zakresie innowacyjności Wspieranie postaw przedsiębiorczych w środowisku akademickim Liczba szkoleń dla pracowników samorządowych i kadr instytucji otoczenia biznesu w zakresie wspierania innowacyjności Liczba dni szkoleniowych Liczba wdrożonych instrumentów promujących sukcesy innowacyjnych firm Liczba zrealizowanych szkoleń dla przedsiębiorców z zakresu wdrażania innowacji Liczba słuchaczy objętych programami edukacyjnymi w zakresie przedsiębiorczości innowacyjnej w szkołach średnich i wyższych Liczba dni szkoleniowych Liczba pracowników samorządowych i kadr instytucji otoczenia biznesu, którzy podnieśli swoje umiejętności w zakresie wspierania innowacyjności Liczba wdrożonych dobrych praktyk w przedsiębiorstwach Liczba firm założonych przez pracowników akademickich Organizatorzy szkoleń IOB Instytucje naukowe (uczelnie) 4.2 Wzrost aktywności samorządu regionalnego w budowie sieci promocji Mazowsza jako regionu innowacyjnego. Działania promocyjne związane z wdrażaniem Regionalnej Strategii Innowacji Udział w zagranicznych imprezach służących nawiązywaniu współpracy mazowieckich firm i instytucji z podmiotami zagranicznymi Liczba działań promocyjnych w podziale na typy Liczba podmiotów uczestniczących w zagranicznych imprezach Liczba odbiorców przekazu promocyjnego Liczba umów o współpracy podpisanych z podmiotami zagranicznymi UMWM Organizatorzy imprez / UMWM Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 95

96 Promocja potencjału oraz kreowanie wizerunku Mazowsza jako regionu innowacyjnego, promocja (także międzynarodowa) innowacyjnych przedsiębiorstw i przedsięwzięć z regionu. Liczba kampanii promujących potencjał innowacyjny regionu Liczba przedsiębiorstw objętych konkursem Innowator Mazowsza Liczba adresatów kampanii Organizatorzy imprez / UMWM 4.3 Wspieranie budowania zaufania społecznego i kapitału społecznego wśród podmiotów gospodarki Mazowsza. Kształtowanie świadomości i postaw innowacyjnych wśród przedsiębiorców i przedstawicieli jednostek administracji samorządowej. Liczba inicjatyw mających na celu kształtowanie świadomości i postaw innowacyjnych Liczba wdrożonych instrumentów promujących sukcesy innowacyjnych firm Liczba przedsiębiorstw objętych konkursem Innowator Mazowsza Liczba osób, które podniosły swój poziom świadomości innowacyjnej Organizatorzy imprez / UMWM Wsparcie utrwalania wzorców zachowań sprzyjających poprawie jakości życia społeczności lub określonych grup odbiorców w obszarach nieobjętych rozwiązaniami systemowymi (budowa środowiska dla powstawania innowacji społecznych). Liczba inicjatyw mających na celu budowę środowiska dla powstawania innowacji społecznych Liczba osób, które podniosły swoje umiejętności w zakresie innowacji społecznych Organizatorzy imprez / UMWM Organizacja specjalistycznych (branżowych) kursów językowych. Liczba przygotowanych specjalistycznych (branżowych) kursów językowych Liczba osób, które podniosły swoje umiejętności w zakresie języków obcych Organizatorzy szkoleń 4.4 Promocja postaw oraz inicjatyw sprzyjających wdrażaniu innowacji społecznych w regionie. Kształtowanie postaw innowacyjnych i kreatywności wśród uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych Liczba opracowanych instrumentów edukacyjnych z zakresu promowania postaw i wzmacniania świadomości proinnowacyjnej w regionie Liczba opracowanych instrumentów z zakresu wspierania kreatywności mieszkańców regionu Liczba przygotowanych materiałów promocyjnych Liczba słuchaczy objętych programami edukacyjnymi w zakresie przedsiębiorczości innowacyjnej w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych Instytucje edukacyjne Wsparcie postaw proprzedsiębiorczych i innowacyjnych w środowisku akademickim, a w szczególności prowadzenia badań stosowanych i prac rozwojowych na uczelniach, programy stypendialne i staże dla studentów i absolwentów Liczba utworzonych funduszy stypendialnych dla studentów kierunków priorytetowych Liczba inicjatyw przyznawania staży dla innowacji polegających na adaptowaniu absolwentów uczelni wyższych regionu do pracy przy innowacyjnych projektach przedsiębiorstw Liczba przyznanych stypendiów dla studentów kierunków priorytetowych Liczba absolwentów biorących udział w projektach innowacyjnych w przedsiębiorstwach Instytucje naukowe (uczelnie) Organizacja konkursów i plebiscytów popularyzujących innowacyjność oraz kreatywność Liczba zorganizowanych konkursów i plebiscytów popularyzujących innowacyjność oraz kreatywność Liczba zainicjowanych i wdrożonych innowacji społecznych w regionie Organizatorzy imprez / UMWM Tworzenie repozytoriów i narzędzi (np. platform internetowych) otwartego dostępu do wiedzy Liczba stworzonych repozytoriów i narzędzi otwartego dostępu do wiedzy Liczba użytkowników stworzonych repozytoriów i narzędzi otwartego dostępu do wiedzy IOB 5.1.Wsparcie wdrażania technologii informacyjnokomunikacyjnych w przedsiębiorstwach. Wsparcie i promocja przedsięwzięć zwiększających wykorzystanie ICT w działalności gospodarczej, a w szczególności wykorzystania kanałów transmisji danych do świadczenia usług, sprzedaży towarów i organizacji dostaw, a także wdrażanie systemów wspomagających zarządzanie przedsiębiorstwem Liczba przedsiębiorstw wspartych w zakresie wykorzystania ICT Wzrost sprzedaży produktów / usług drogą elektroniczną Sprzedaży produktów / usług ogółem Przedsiębiorstwa Wsparcie aktywności B+R w dziedzinie technologii informacyjnokomunikacyjnych Liczba wspartych działań B+R dotyczących ICT Liczba nowych technologii dotyczących ICT Instytucje naukowe Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 96

97 5.2 Wsparcie tworzenia i wdrażania inteligentnych systemów zarządzania oraz e-usług (eadmnistracja, e- zdrowie, e-logistyka, e-finanse, e-handel, e-praca, cyfrowe bazy naukowe). Wdrażanie rozwiązań informatycznych zwiększających adaptacyjność i skuteczność systemów zarządzania infrastrukturą oraz usługami świadczonymi za jej pośrednictwem (np. sieci inteligentne, systemy informacji miejskiej, transport publiczny) Wdrażanie systemów informatycznych w budynkach użyteczności publicznej Liczba wdrożonych rozwiązań informatycznych Liczba wdrożonych systemów informatycznych w budynkach użyteczności publicznej Liczba użytkowników wdrożonych rozwiązań informatycznych Liczba użytkowników wdrożonych systemów informatycznych Operatorzy systemów / usług ICT Operatorzy systemów / usług ICT Tworzenie i rozwój platform usług świadczonych drogą elektroniczną Liczba stworzonych platform usług świadczonych drogą elektroniczną Liczba udoskonalonych platform usług świadczonych drogą elektroniczną Liczba użytkowników platform usług świadczonych drogą elektroniczną Operatorzy systemów / usług ICT Wsparcie interoperacyjności w celu obniżenia barier w funkcjonowaniu systemów teleinformatycznych Liczba wspartych rozwiązań dotyczących interoperacyjności Liczba użytkowników systemów teleinformatycznych, które stały się interoperacyjne Operatorzy systemów / usług ICT Działania w kierunku możliwości pełnego załatwienia sprawy drogą elektroniczną Liczba systemów informatycznych, gwarantujących poziom 5 usługi Liczba klientów usług załatwiających sprawy w całości drogą elektroniczną Operatorzy systemów / usług ICT 5.3 Wspieranie inicjatyw promujących rozpowszechnianie i wykorzystanie Internetu. Zwiększanie kompetencji cyfrowych mieszkańców województwa; włączenie cyfrowe Promocja wśród władz samorządowych wykorzystania środków publicznych na rozwój Internetu, w szczególności na obszarach słabo zurbanizowanych Liczba inicjatyw mających na celu zwiększenie kompetencji cyfrowych mieszkańców województwa Liczba działań promujących wykorzystanie środków publicznych na rozwój Internetu Liczba osób, które zwiększyły swój poziom kompetencji cyfrowych Liczba odbiorców przekazu promocyjnego, w tym na obszarach słabo zurbanizowanych Organizatorzy imprez / UMWM Organizatorzy imprez / UMWM Wspieranie inicjatyw na rzecz kultury i tworzenia kreatywnych treści z wykorzystaniem Internetu Liczba wspartych inicjatyw na rzecz kultury i tworzenia kreatywnych treści z wykorzystaniem Internetu Liczba uczestników inicjatyw na rzecz kultury i tworzenia kreatywnych treści z wykorzystaniem Internetu Organizatorzy imprez / UMWM 5.4 Zwiększanie umiejętności wykorzystania technologii cyfrowych i włączenia cyfrowego. Budowa publicznej infrastruktury dostępowej (np. publiczne punkty dostępu) Polityka bezpieczeństwa informacji Liczba wybudowanych publicznych punktów dostępu do Internetu Liczba inicjatyw promujących zachowanie bezpieczeństwa informacji Liczba osób, które zaczęły korzystać z Internetu Liczba osób, które zwiększyły swoją wiedzę w zakresie bezpieczeństwa informacji Operatorzy systemów / usług ICT Organizatorzy imprez / UMWM Wzmacnianie kompetencji cyfrowych oraz edukacja medialna Liczba inicjatyw mających na celu zwiększenie kompetencji cyfrowych oraz medialnych Liczba osób, które zwiększyły swój poziom kompetencji cyfrowych oraz medialnych Liczba osób, które zaczęły korzystać z Internetu Organizatorzy imprez / UMWM Projekty edukacyjne zwiększające świadomość i zaufanie do technologii informacyjno-komunikacyjnych wśród osób zagrożonych wykluczeniem cyfrowym Liczba inicjatyw edukacyjnych mających na celu zwiększenie zaufania do ICT Liczba osób, które zwiększyły swój poziom zaufania do ICT Liczba osób, które zaczęły korzystać z Internetu Organizatorzy imprez / UMWM Źródło: opracowanie własne na podstawie zapisów Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza , wersja z 23 lipca 2013 roku. Przypisano wskaźniki do każdego Działania (przynajmniej po jednym) i każdego celu operacyjnego RSI, dzięki czemu zapewniono, że każde Działanie będzie monitorowane, a także, że monitorowanie Działań przełoży się na monitorowanie celów strategicznych RSI, o czym była mowa w poprzednim rozdziale. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 97

98 Zasilanie wskaźników będzie się odbywać bezpośrednio przez podmioty realizujące poszczególne działania. Podstawowe informacje o podmiotach i zakresie wskaźników przedstawiono w poniższej tabeli: Tabela 16. Opis metod i narzędzi monitorowania podmiotów biorących udział we wdrażaniu RSI Instytucja Zakres zbieranych danych Skala zbieranych danych Czas zbierania Procedury Umowy / porozumienia przedsiębiorstwa, instytucje samorządu gospodarczego, samorząd województwa (wszyscy organizatorzy imprez) Liczba zorganizowanych targów innowacji Liczba seminariów, konferencji, warsztatów Liczba giełd technologii i pomysłów innowacyjnych Liczba sprzedanych technologii Liczba sprzedanych innowacji Liczba kampanii promujących udział firm w projektach innowacyjnych Liczba adresatów kampanii Liczba przedsiębiorstw uczestniczących w projektach innowacyjnych Liczba podmiotów uczestniczących w zagranicznych imprezach Liczba umów o współpracy podpisanych z podmiotami zagranicznymi Liczba kampanii promujących potencjał innowacyjny regionu Liczba przedsiębiorstw objętych konkursem Innowator Mazowsza Liczba adresatów kampanii Liczba inicjatyw mających na celu kształtowanie świadomości i postaw innowacyjnych Liczba wdrożonych instrumentów promujących sukcesy innowacyjnych firm Liczba przedsiębiorstw objętych konkursem Innowator Mazowsza Liczba osób, które podniosły swój poziom świadomości innowacyjnej Liczba inicjatyw mających na celu budowę środowiska dla powstawania innowacji społecznych Liczba osób, które podniosły swoje umiejętności w zakresie innowacji społecznych Liczba zorganizowanych konkursów i plebiscytów popularyzujących innowacyjność oraz kreatywność Liczba zainicjowanych i wdrożonych innowacji społecznych w regionie Liczba inicjatyw mających na celu zwiększenie kompetencji cyfrowych mieszkańców województwa Liczba osób, które zwiększyły swój poziom kompetencji cyfrowych Liczba działań promujących wykorzystanie środków publicznych na rozwój Internetu Liczba odbiorców przekazu promocyjnego, w tym na obszarach słabo zurbanizowanych Liczba wspartych inicjatyw na rzecz kultury i tworzenia kreatywnych treści z wykorzystaniem Internetu Liczba uczestników inicjatyw na rzecz kultury i tworzenia kreatywnych treści z wykorzystaniem Internetu Liczba inicjatyw promujących zachowanie bezpieczeństwa informacji Liczba osób, które zwiększyły swoją wiedzę w zakresie bezpieczeństwa informacji Liczba inicjatyw mających na celu zwiększenie kompetencji cyfrowych oraz medialnych Liczba osób, które zwiększyły swój poziom kompetencji cyfrowych oraz medialnych Liczba osób, które zaczęły korzystać z Internetu Liczba inicjatyw edukacyjnych mających na celu zwiększenie zaufania do ICT Liczba osób, które zwiększyły swój poziom zaufania do ICT Liczba osób, które zaczęły korzystać z Internetu Powiat / województwo Wskaźniki produktu: ad hoc (po zakończeniu działań) Wskaźniki rezultatu: w cyklu rocznym Procedura wpisywania wartości wskaźników Podpisanie umów na realizację działań (klauzula konieczności sprawozdawania wskaźników) samorząd województwa oraz inne jednostki samorządu terytorialnego instytucje samorządu gospodarczego, Instytucje sfery B+R oraz inne instytucje, które Liczba zarejestrowanych i podjętych projektów międzynarodowych w sektorze B+R Liczba podmiotów zagranicznych zlecających prace B+R na terenie województwa mazowieckiego Liczba zarejestrowanych projektów innowacyjnych w sektorze MSP we współpracy z dużymi przedsiębiorstwami i sektorem B+R Liczba MŚP uczestniczących w sieciach kooperacyjnych z innowacyjnymi firmami Liczba podmiotów objętych doradztwem w zakresie ochrony własności intelektualnej Wielkość środków zewnętrznych finansujących działalność B+R Liczba zgłoszeń do UP dotyczących ochrony własności intelektualnej Nakłady na B+R pozyskane ze źródeł zewnętrznych jw. jw. jw. jw. Liczba przedsiębiorstw uczestniczących w krajowych i zagranicznych programach badawjw. jw. jw. jw. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 98

99 realizują cele zbieżne z RSI Instytucje sfery B+R (brokerzy innowacji) Inne instytucje, które realizują cele zbieżne z RSI (operator struktury sieciowej) instytucje sfery B+R (Instytucje naukowe) Instytucje sfery B+R, inne instytucje, które realizują cele zbieżne z czych Liczba przedsiębiorstw korzystających z funduszy strukturalnych Nakłady na B+R pozyskane ze źródeł zewnętrznych Liczba stworzonych źródeł informacji Liczba udostępnionych źródeł informacji Liczba stworzonych narzędzi wymiany wiedzy Liczba udostępnionych narzędzi wymiany wiedzy Liczba przedsiębiorstw wymieniających informację i wiedzę z instytucjami naukowymi Liczba rekordów w bazie danych Liczba wdrożonych instrumentów pomocy pozyskiwania zewnętrznego finansowania Liczba wspartych przedsiębiorstw Liczba systemów finansowania stymulujących innowacyjność Liczba wspartych przedsiębiorstw Wielkość kapitału wysokiego ryzyka i kapitału zasiewowego Liczba wdrożonych instrumentów promujących sukcesy innowacyjnych firm Liczba wdrożonych dobrych praktyk w przedsiębiorstwach Liczba stworzonych repozytoriów i narzędzi otwartego dostępu do wiedzy Liczba użytkowników stworzonych repozytoriów i narzędzi otwartego dostępu do wiedzy Liczba projektów w zakresie komercjalizacji własnych i zakupionych wyników badań Wartość projektów w zakresie komercjalizacji własnych i zakupionych wyników badań Liczba przedsiębiorstw, które zawarły umowy o współpracy innowacyjnej z innymi jednostkami Liczba skomercjalizowanych wyników prac B+R Liczba wspartych przedsięwzięć w ramach struktur sieciowych Liczba wspólnych ofert Wzrost udziału w sprzedaży produktów / usług wytworzonych / świadczonych wspólnie Liczba wspartych struktur sieciowych Liczba zainicjowanych w danym roku koncepcji klastrów i grup producenckich Liczba przedsiębiorstw, które rozpoczęły współpracę z siecią Liczba wspartych podmiotów w zakresie tworzenia lub wzmacniania międzynarodowych powiązań o charakterze innowacyjnym Wzrost sprzedaży nowych lub znacząco udoskonalonych produktów / usług dzięki powiązaniom międzynarodowym Liczba wdrożonych instrumentów promujących współprace jednostek sektora B+R z biznesem Liczba jednostek objętych instrumentami promującymi współpracę jednostek sektora B+R z biznesem Liczba skomercjalizowanych wyników prac naukowo-badawczych Liczba projektów międzynarodowych, w których biorą udział przedsiębiorcy z Mazowsza Liczba wspartych podmiotów w zakresie outsourcingu usług badawczych i prac rozwojowych Wartość zlecanych usług badawczych i prac rozwojowych instytucjom naukowym z Mazowsza Liczba kampanii promujących jednostki naukowe, instytuty badawcze i ich osiągnięcia Wartość sprzedanych prac naukowych i badawczo-rozwojowych Liczba wykonanych badan stosowanych i rozwojowych na uczelniach Liczba wspartych inicjatyw współpracy z biznesem Liczba zarejestrowanych firm typy spin-off w regionie Liczba zakończonych projektów we współpracy z biznesem Liczba zrealizowanych szkoleń dla przedsiębiorców z zakresu wdrażania innowacji Liczba słuchaczy objętych programami edukacyjnymi w zakresie przedsiębiorczości innowacyjnej w szkołach średnich i wyższych Liczba dni szkoleniowych Liczba firm założonych przez pracowników akademickich Liczba utworzonych funduszy stypendialnych dla studentów kierunków priorytetowych Liczba inicjatyw przyznawania staży dla innowacji polegających na adaptowaniu absolwentów uczelni wyższych regionu do pracy przy innowacyjnych projektach przedsiębiorstw Liczba przyznanych stypendiów dla studentów kierunków priorytetowych Liczba absolwentów biorących udział w projektach innowacyjnych w przedsiębiorstwach Liczba wspartych działań B+R dotyczących ICT Liczba nowych technologii dotyczących ICT Liczba opracowanych instrumentów edukacyjnych z zakresu promowania postaw i wzmacniania świadomości proinnowacyjnej w regionie Liczba opracowanych instrumentów z zakresu wspierania kreatywności mieszkańców regionu Liczba przygotowanych materiałów promocyjnych Liczba słuchaczy objętych programami edukacyjnymi w zakresie przedsiębiorczości innowacyjnej w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych jw. jw. jw. jw. jw. jw. jw. jw. jw. jw. jw. jw. jw. jw. jw. jw. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 99

100 RSI (instytucje edukacyjne) Inne instytucje, które realizują cele zbieżne z RSI (organizatorzy szkoleń) Wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych w sektorze wysokich i średnich technologii Przedsiębiorstwa, instytucje sfery B+R, inne instytucje, które realizują cele zbieżne z RSI (przedsiębiorstwa, instytucje naukowe, klastry) Przedsiębiorstwa Liczba dni szkolenia Liczba osób, które poniosły kwalifikacje w zakresie pozyskiwania zagranicznych inwestorów i partnerów biznesowych Liczba bezpośrednich inwestycji zagranicznych w sektorze wysokich i średnich technologii Liczba szkoleń dla firm i instytucji otoczenia biznesu Liczba dni szkoleniowych dla firm i instytucji otoczenia biznesu Liczba pracowników firm / instytucji otocznia biznesu, którzy podnieśli swoje umiejętności w zakresie innowacyjności / konkurencyjności /marketingu / praw własności intelektualnej i przemysłowej Liczba wdrożonych instrumentów promujących poprawę konkurencyjności Liczba szkoleń dla pracowników samorządowych i kadr instytucji otoczenia biznesu w zakresie wspierania innowacyjności Liczba dni szkoleniowych Liczba pracowników samorządowych i kadr instytucji otoczenia biznesu, którzy podnieśli swoje umiejętności w zakresie wspierania innowacyjności Liczba przygotowanych specjalistycznych (branżowych) kursów językowych Liczba osób, które podniosły swoje umiejętności w zakresie języków obcych Liczba wdrożonych instrumentów wspierania działalności proeksportowej Liczba wspartych podmiotów w zakresie eksportu i sprzedaży licencji Liczba przedsiębiorstw realizujących inwestycje za granicą Wzrost poziomu eksportu w wyniku wsparcia Liczba sprzedanych nowych technologii w wyniku wsparcia Wzrost przychodów ze sprzedaży nowych technologii w wyniku wsparcia Liczba wspartych podmiotów w zakresie importu nowych technologii Wydatki na zakup importowanych technologii Liczba przedsiębiorstw wspartych w zakresie wykorzystania ICT Wzrost sprzedaży produktów / usług drogą elektroniczną Sprzedaży produktów / usług ogółem jw. jw. jw. jw. jw. jw. jw. jw. jw. jw. jw. jw. Inne instytucje, które realizują cele zbieżne z RSI (operatorzy systemów / usług ICT) Liczba wdrożonych rozwiązań informatycznych Liczba użytkowników wdrożonych rozwiązań informatycznych Liczba wdrożonych systemów informatycznych w budynkach użyteczności publicznej Liczba użytkowników wdrożonych systemów informatycznych Liczba stworzonych platform usług świadczonych drogą elektroniczną Liczba udoskonalonych platform usług świadczonych drogą elektroniczną Liczba użytkowników platform usług świadczonych drogą elektroniczną Liczba wspartych rozwiązań dotyczących interoperacyjności Liczba użytkowników systemów teleinformatycznych, które stały się interoperacyjne Liczba systemów informatycznych, gwarantujących poziom 5 usługi Liczba klientów usług załatwiających sprawy w całości drogą elektroniczną Liczba wybudowanych publicznych punktów dostępu do Internetu Liczba osób, które zaczęły korzystać z Internetu jw. jw. jw. jw. Źródło: opracowanie własne na podstawie zapisów Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza , wersja z 23 lipca 2013 roku. Wszystkie wskazane powyżej podmioty / grupy podmiotów będą miały za zadanie wpisywać osiągnięte wskaźniki produktu i rezultatu bezpośrednio w SMERIS. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 100

101 Część proceduralna Identyfikacja i definicja algorytmów umożliwiających badanie wskaźników realizacji RSI Opis metod obliczania, analizy, interpretacji i prezentacji wyników monitorowania na wszystkich poziomach Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 101

102 11. Identyfikacja i definicja algorytmów umożliwiających badanie wskaźników realizacji RSI Metodyka prac w ramach zadania Cele badawcze: Metody / techniki zbierania danych Metody / techniki analizy danych» precyzyjne określenie algorytmów umożliwiających pozyskanie wszystkich wskaźników niezbędnych do funkcjonowania SMERIS» precyzyjne określenie algorytmów umożliwiających wprowadzenie wskaźników do systemu» pogłębione badanie dokumentów, raportów przygotowanych dotychczas na potrzeby RSI» analiza źródeł wskaźników» analiza wykonalności algorytmów Przebieg prac w ramach zadania W tym zadaniu każdy wskaźnik monitorowania otrzyma algorytm umożliwiający pobranie jego wartości i wpisanie do bazy danych SMERIS. Identyfikacja i definicja algorytmów umożliwiających badanie wskaźników realizacji Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza będzie zatem przeprowadzona w dwóch wymiarach:» pozyskanie wartości wskaźnika,» wpisanie go do bazy SMERIS. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 102

103 11.3. Wyniki realizacji zadania Algorytmy dla wskaźników z poziomu makro (z rozdz. 8) Zintegrowany wskaźnik benchmarkingu Udział eksportu w przychodach ze sprzedaży» Brak danych w dostępnych cyklicznie wydawnictwach GUS / OECD / Eurostat konieczność zakupu danych» Po zakupie zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Produktywność pracy (Produkt krajowy brutto ogółem podzielony przez liczbę godzin przepracowanych w gospodarce) Licznik wskaźnika:» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Rachunki regionalne» Następnie wybierz: Produkt Krajowy Brutto (ceny bieżące) - PKD 2007» Wybierz wskaźnik: Produkt krajowy brutto ogółem (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, zakres przedmiotowy: Produkt Krajowy Brutto ogółem, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Mianownik wskaźnika:» Brak danych w dostępnych cyklicznie wydawnictwach GUS / OECD / Eurostat konieczność zakupu danych» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Udział sprzedaży produktów/usług nowe dla rynku w całości przychodów MSP» Pobierz/otwórz publikację GUS Działalność innowacyjna przedsiębiorstw (wyd. roku 2012 i wcześniejsze: Odszukaj żądane dane (z wykresu lub tabeli) Przychody ze sprzedaży produktów nowych lub istotnie ulepszonych w przedsiębiorstwach z sektora usług według województw» Wprowadź dane dla wszystkich województw do systemu Nakłady sektora przedsiębiorstw (BERD) jako % Produktu Brutto» Pobierz/otwórz publikację GUS Nauka i Technika w Polsce w 2009 roku» Odszukaj żądane dane (z wykresu lub tabeli) Nakłady wewnętrzne na B+R w stosunku do Produktu Brutto (GERD) (tabela GERD)» Wprowadź dane dla wszystkich województw do systemu Zatrudnienie w sektorze wysokiej techniki jako % ogółu zatrudnienia» Wejdź na stronę: _ statistics/data/database» Wybierz Regional science and technology statistics (reg_sct)» Wybierz Employment in high technology sectors (reg_htec) Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 103

104 » Wybierz - Annual data on employment in technology and knowledgeintensive sectors at the regional level, by sex (from 2008, NACE Rev.2) (htec_emp_reg2) zostanie wczytana tablica» Przejdź do zakładki Select Data. Następnie w menu UNIT wybierz pożądany format wskaźnika: W tym celu, w menu UNITS, w części elements, wybrać label: Percentage of total employment» Pozostając w zakładce Select Data, w menu NACE_R1 wybierz - Hightechnology sectors (high-technology manufacturing and knowledgeintensive high-technology services)» Pozostając w zakładce Select Data, w menu TIME - wybierz interesujące Cię lata, a SEX - total» Pozostając w zakładce Select Data, w menu GEO - wybierz interesujący Cię region lub regiony» Wygenerowane zostanie zestawienie danych, wraz z możliwością konwersji do pliku Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ). Podmioty wpisane do rejestru REGON na 10 tys. ludności» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Podmioty gospodarcze» Następnie wybierz: Podmioty gospodarki narodowej - wskaźniki» Wybierz wskaźnik: Podmioty - wskaźniki (NTS-5, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, zakres przedmiotowy: Podmioty wpisane do rejestru REGON na 10 tys. ludności, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Podmioty z udziałem kapitału zagranicznego dzielone na mieszkańców Licznik:» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Podmioty gospodarcze» Następnie wybierz: Podmioty z udziałem kapitału zagranicznego» Wybierz wskaźnik: Podmioty wg klas wielkości (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, zakres przedmiotowy: ogółem, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Mianownik:» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Ludność» Następnie wybierz: Stan ludności i ruch naturalny» Wybierz wskaźnik: Ludność wg grup wieku i płci (NTS-5, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, zakres przedmiotowy: ogółem, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» Podziel otrzymane dane przez i zapisz plik» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Udział podmiotów gospodarczych ponoszących nakłady na działalność B+R w ogólnej liczbie podmiotów Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 104

105 » Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Nauka i technika» Następnie wybierz: Działalność badawczo-rozwojowa» Wybierz wskaźnik: Nakłady na B+R (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, zakres przedmiotowy: Udział podmiotów gospodarczych ponoszących nakłady na działalność B+R w ogólnej liczbie podmiotów, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Przedsiębiorstwa aktywne innowacyjnie jako % ogółu przedsiębiorstw» Pobierz/otwórz publikację GUS Działalność innowacyjna przedsiębiorstw (wyd. roku 2012 i wcześniejsze: Odszukaj rozdział działalność innowacyjna przedsiębiorstw» Odszukaj żądane dane (z wykresu lub tabeli) Przedsiębiorstwa aktywne innowacyjnie w latach... w % ogółu przedsiębiorstw według województw» Wprowadź dane dla wszystkich województw do systemu Nakłady na działalność innowacyjną przedsiębiorstw przemysłowych przypadające na 1 przedsiębiorstwo w tys. zł / Nakłady na działalność innowacyjną przedsiębiorstw usługowych przypadające na 1 przedsiębiorstwo w tys. zł Aby odszukać dane ogólne dla województw:» Pobierz/otwórz publikację GUS Nauka i Technika w Polsce w 2009 roku» Odszukaj żądane dane (z wykresu lub tabeli) Nakłady na działalność innowacyjną w przedsiębiorstwach przemysłowych / usługowych według rodzajów działalności innowacyjnej oraz województw w 2009 (6.9) także:» Pobierz/otwórz publikację GUS Działalność innowacyjna przedsiębiorstw (wyd. roku 2012 i wcześniejsze: Odszukaj rozdział Aneks» Odszukaj żądane dane (z wykresu lub tabeli) w pkt. 4.(odpowiedni punkt)» Wprowadź dane dla wszystkich województw do systemu Innowacyjne MŚP współpracujące z innymi jako procent wszystkich MŚP» Wejść na stronę www. Wybrać w polu Dane roczne kategorię Nauka i technika» Wybrać Działalność innowacyjna» Wybrać Przedsiębiorstwa, które współpracowały w zakresie działalności innowacyjnej w % ogółu przedsiębiorstw (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, zakres przedmiotowy: przedsiębiorstwa przemysłowe / przedsiębiorstwa usługowe, klasy wielkości: ogółem, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wprowadź dane dla wszystkich województw do systemu Udział przychodów ze sprzedaży produktów przedsiębiorstw wysokiej i średniowysokiej techniki w przychodach ogółem przedsiębiorstw przetwórstwa przemysłowego Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 105

106 » Pobierz/otwórz publikację GUS Nauka i Technika w Polsce w XXXX roku» Odszukaj żądane dane (z wykresu lub tabeli) Udział przychodów ze sprzedaży produktów przedsiębiorstw wysokiej i średnio-wysokiej techniki w przychodach ogółem przedsiębiorstw przetwórstwa przemysłowego według województw» Wprowadź dane dla wszystkich województw do systemu Nakłady na działalność B+R ogółem przedsiębiorstw / Nakładów na działalność innowacyjną Licznik:» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Nauka i technika» Następnie wybierz: Działalność badawczo-rozwojowa» Wybierz wskaźnik: Nakłady na B+R (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, zakres przedmiotowy: w sektorze przedsiębiorstw, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel Mianownik:» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybrać w polu Dane roczne kategorię Nauka i technika» Wybrać Działalność innowacyjna» Wybrać Przedsiębiorstwa innowacyjne wg rodzajów wprowadzonych innowacji (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, zakres przedmiotowy: przedsiębiorstwa z sektora usług / przedsiębiorstwa przemysłowe, zakres przedmiotowy: ogółem, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wyniki przemnóż przez liczbę przedsiębiorstw z tych sektorów ogółem» Licznik podziel przez mianownik» Wprowadź dane dla wszystkich województw do systemu Nakłady na B+R na 1 mieszkańca» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Nauka i technika» Następnie wybierz: Działalność badawczo-rozwojowa» Wybierz wskaźnik: Nakłady na B+R (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, zakres przedmiotowy: na 1 mieszkańca, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Nakłady na B+R w stosunku do Produktu Brutto (GERD)» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Nauka i technika» Następnie wybierz: Działalność badawczo-rozwojowa» Wybierz wskaźnik: Nakłady na B+R (NTS-2, ) Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 106

107 » Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, zakres przedmiotowy: relacja do PKB (ceny bieżące), lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Udział % nakładów na badania stosowane i prace rozwojowe» Brak danych w dostępnych cyklicznie wydawnictwach GUS / OECD / Eurostat konieczność zakupu danych w GUS» Po zakupie zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Nakłady na B+R w sektorze przedsiębiorstw / nakłady na B+R ogółem Licznik:» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Nauka i technika» Następnie wybierz: Działalność badawczo-rozwojowa» Wybierz wskaźnik: Nakłady na B+R (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, zakres przedmiotowy: w sektorze przedsiębiorstw, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Mianownik:» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Nauka i technika» Następnie wybierz: Działalność badawczo-rozwojowa» Wybierz wskaźnik: Nakłady na B+R (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, zakres przedmiotowy: ogółem, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Studenci szkół publicznych i niepublicznych / Liczba mieszkańców / 1000 Licznik:» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Szkolnictwo wyższe» Następnie wybierz: Studenci i absolwenci» Wybierz wskaźnik: Studenci i absolwenci wg typów szkół, trybu nauczania, płci i kierunku studiów (NTS-3, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, grupy osób: studenci, typy szkół: szkoły publiczne szkoły niepubliczne, tryby nauczania: ogółem, płeć: ogółem, grupy kierunków studiów: ogółem, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» zsumuj uzyskane wyniki dla szkół publicznych i niepublicznych» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Mianownik:» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Ludność Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 107

108 » Następnie wybierz: Stan ludności i ruch naturalny» Wybierz wskaźnik: Ludność wg grup wieku i płci (NTS-5, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, zakres przedmiotowy: ogółem, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» Podziel otrzymane dane przez i zapisz plik» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Zgłoszenia patentowe w trybie krajowym na 1 mln mieszkańców» Kolejne raporty roczne Urzędu Patentowego RP dostępne są na stronie Po wejściu na stronę, konieczny wybór odpowiedniego raportu, oraz odczytanie w jego treści wartości danego wskaźnika dla określonego województwa Liczba JBR na mieszkańców» Brak danych w dostępnych cyklicznie wydawnictwach GUS / OECD / Eurostat konieczność zakupu danych w US Szczecin» Po zakupie zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Liczba CBR na mieszkańców» Brak danych w dostępnych cyklicznie wydawnictwach GUS / OECD / Eurostat konieczność zakupu danych w US Szczecin» Po zakupie zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Liczba skupisk posiadających ocenę 3 gwiazdek w rankingu world class clusters z terenu województwa (liczba) Ranking przygotowany w oparciu o narzędzie Wybierz: eboard/» Następnie: Strong clusters in innovative regions - usters_in_innovative_regions_report.pdf» Na stronie 3 dokumentu znajduje sie informacja o liczbie klasterów w Polsce Dodatkowo, dla wyliczenia wartości, dla której punktem odniesienia jest liczba przedsiębiorstw w regionie: Uzyskaną wartość podzielić przez wartość uzyskaną poprzez» Wejdź na stronę: regional_statistics/data/database» Wybierz Regional structural business statistics (reg_sbs)» Wybierz SBS data by NUTS 2 regions and NACE Rev. 2, from 2008 onwards (sbs_r_nuts06_r2) zostanie wczytana tablica» Przejdź do zakładki Select Data. Następnie w menu GEO wybierz pożądany region a w menu UNIT - wybierz wszystkie grupy EKD» Odczytaj wartość - liczbę podmiotów - podziel przez i użyj jej jako mianownika wobec wartości odczytanej w 3. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 108

109 Przedsiębiorstwa, które współpracowały w zakresie działalności innowacyjnej w % ogółu przedsiębiorstw (oddzielnie dla przedsiębiorstw z sektora usług i przedsiębiorstw przemysłowych)» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybrać w polu Dane roczne kategorię Nauka i technika» Wybrać Działalność innowacyjna» Wybrać Przedsiębiorstwa, które współpracowały w zakresie działalności innowacyjnej w % ogółu przedsiębiorstw (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, zakres przedmiotowy: przedsiębiorstwa z sektora usług / przedsiębiorstwa przemysłowe, klasy wielkości: ogółem, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wprowadź dane dla wszystkich województw do systemu Przedsiębiorstwa, które współpracowały w ramach inicjatywy klastrowej w zakresie działalności innowacyjnej w % przedsiębiorstw współpracujących w zakresie działalności innowacyjnej (oddzielnie dla przedsiębiorstw z sektora usług i przedsiębiorstw przemysłowych)» Pobierz/otwórz publikację GUS Działalność innowacyjna przedsiębiorstw (wyd. roku 2012 i wcześniejsze: Odszukaj rozdział Współpraca w działalności innowacyjnej» Odszukaj żądane dane (z wykresu lub tabeli) Przedsiębiorstwa, które współpracowały w ramach inicjatywy klastrowej w latach w zakresie działalności innowacyjnej w % przedsiębiorstw współpracujących w zakresie działalności innowacyjnej według województw Ludność w wieku przedprodukcyjnym (14 lat i mnie) / Ludność ogółem Licznik:» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Ludność» Następnie wybierz: Stan ludności i ruch naturalny» Wybierz wskaźnik: Ludność w wieku przedprodukcyjnym (14 lat i mniej), produkcyjnym i poprodukcyjnym wg płci (NTS-5, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, wiek: w wieku przedprodukcyjnym 14 lat i mniej, płeć: ogółem, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel Mianownik:» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Ludność» Następnie wybierz: Stan ludności i ruch naturalny» Wybierz wskaźnik: Ludność w wieku przedprodukcyjnym (14 lat i mniej), produkcyjnym i poprodukcyjnym wg płci (NTS-5, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, wiek: ogółem, płeć: ogółem, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 109

110 » Podziel licznik przez mianownik» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Stopa bezrobocia rejestrowanego» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Rynek pracy» Następnie wybierz: Bezrobocie» Wybierz wskaźnik: Stopa bezrobocia rejestrowanego (NTS-4, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, ogółem: ogółem, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Stopa ubóstwa» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Ludność» Następnie wybierz: Gospodarstwa domowe» Wybierz wskaźnik: Wskaźniki zagrożenia ubóstwem wg granic ubóstwa - procent osób w gosp. dom. poniżej granic (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, zakres przedmiotowy: ustawowa granica ubóstwa, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Ludność w wieku / Ludność ogółem Licznik:» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Ludność» Następnie wybierz: Stan ludności i ruch naturalny» Wybierz wskaźnik: Ludność wg grup wieku i płci (NTS-5, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, wiek: oraz oraz 30-34, płeć: ogółem, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel Mianownik:» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Ludność» Następnie wybierz: Stan ludności i ruch naturalny» Wybierz wskaźnik: Ludność wg grup wieku i płci (NTS-5, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, wiek: ogółem, płeć: ogółem, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» Podziel licznik przez mianownik» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 110

111 Ludność w wieku 60+ / Ludność ogółem Licznik:» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Ludność» Następnie wybierz: Stan ludności i ruch naturalny» Wybierz wskaźnik: Ludność wg grup wieku i płci (NTS-5, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, wiek: oraz oraz 70 i więcej, płeć: ogółem, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel Mianownik:» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Ludność» Następnie wybierz: Stan ludności i ruch naturalny» Wybierz wskaźnik: Ludność wg grup wieku i płci (NTS-5, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, wiek: ogółem, płeć: ogółem, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» Podziel licznik przez mianownik» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Syntetyczny wskaźnik poziomu innowacyjności 1. Nakłady na działalność innowacyjną przedsiębiorstw przemysłowych przypadające na 1 przedsiębiorstwo w tys. zł» Pobierz/otwórz publikację GUS Działalność innowacyjna przedsiębiorstw (wyd. roku 2012 i wcześniejsze: Odszukaj rozdział nakłady na działalność innowacyjną» Odszukaj żądane dane (z wykresu lub tabeli) Nakłady na działalność innowacyjną przypadające na jedno przedsiębiorstwo, które poniosło nakłady na działalność innowacyjną według województw 2. Total intramural R&D expenditure (GERD) by sectors of performance and region (rd_e_gerdreg) [Wydatki na B+R w województwie - wszystkie sektory - jako % PKB województwa (%)]» Wejdź na stronę: _statistics/data/database» Wybierz Regional science and technology statistics (reg_sct)» Wybierz R&D expenditure and personnel (reg_rd)» Wybierz Total intramural R&D expenditure (GERD) by sectors of performance and region (rd_e_gerdreg); zostanie wczytana tablica» Przejdź do zakładki Select Data. Następnie w menu UNIT wybierz pożądany format wskaźnika: wydatki na B+R jako % PKB regionu. W tym celu, w menu UNITS, w części elements, wybrać label: Percentage of GDP. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 111

112 » Pozostając w zakładce Select Data, w menu SECTPERF - wybierz odpowiedni: All/Business Enterprise Sector/Government Sector/Higher Education Sector/Private non - profit sector» Pozostając w zakładce Select Data, w menu TIME - wybierz interesujące Cię lata» Pozostając w zakładce Select Data, w menu GEO - wybierz interesujący Cię region lub regiony» Wygenerowane zostanie zestawienie danych, wraz z możliwością konwersji do pliku Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) 3. RD_EXP_TOT_PPP: R&D expenditure total (PPP) [Wydatki podmiotów wszytskich sektorów województwa na B+R w mln USD] / Licznik:» Wejdź na stronę: Wybierz po w lewym górnym menu Data by theme» Rozwiń listę poniżej i wybierz z niej wariant Regional Statistica (NIE Science, Technology and Patents )» Wybierz Large Regions» Wybierz Innovation Indicators, w dużym oknie po lewej wyświetli się podstawowy zakres danych. Aby wyznaczyć wartości dla wszystkich dostępnych lat, dla wszystkich regionów Polski wykonaj, kolejne kroki» Wybierz Customize» Wybierz Selection i operując w trzech możliwych wariantach, określ interesujące regiony (regions), właściwą zmienną/zmienne - (dostępnych max 61, z tej liczby 10 stanowią nagłówki) (variables, możliwe jest wybranie jednocześnie wszytskich zmiennych), oraz przedziały czasowe (time)» W razie potrzeby określ układ generowanego wyniku. Zaleca się układ, w którym w tabeli excel dane będą w formacie, w którym w kolejnych wierszach są regiony, a w kolejnych kolumnach - zmienne i lata.» Wygeneruj plik excel (menu Export - wariant excel) Mianownik:» Wejdź na stronę: Wybierz po w lewym górnym menu Data by theme» Rozwiń listę poniżej i wybierz z niej wariant Regions and cities (NIE Science, Technology and Patents )» Wybierz Large Regions» Wybierz Demographic Statistics, w dużym oknie po lewej wyświetli się podstawowy zakres danych. Aby wyznaczyć wartości dla wszystkich dostępnych lat, dla wszystkich regionów Polski wykonaj, kolejne kroki» Wybierz Customize» Wybierz Selection i operując w trzech możliwych wariantach, określ interesujące regiony (regions), właściwą zmienną/zmienne - (Total population), oraz przedziały czasowe (time)» W razie potrzeby określ układ generowanego wyniku. Zaleca się układ, w którym w tabeli excel dane będą w formacie, w którym w kolejnych wierszach są regiony, a w kolejnych kolumnach - zmienne i lata.» Wygeneruj plik excel (menu Export - wariant excel)» Podziel licznik przez mianownik» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) 4. RD_EXP_BUS: R&D expenditures performed by the business sector (w mln zł) [Wydatki podmiotów sektora prywatnego województwa na B+R w mln zł] / Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 112

113 RD_EXP_TOT_PPP: R&D expenditure total (PPP) [Wydatki podmiotów wszystkich sektorów województwa na B+R w mln USD] Licznik:» Wejdź na stronę: Wybierz po w lewym górnym menu Data by theme» Rozwiń listę poniżej i wybierz z niej wariant Regional Statistica (NIE Science, Technology and Patents )» Wybierz Large Regions» Wybierz Innovation Indicators, w dużym oknie po lewej wyświetli się podstawowy zakres danych. Aby wyznaczyć wartości dla wszystkich dostępnych lat, dla wszystkich regionów Polski wykonaj, kolejne kroki» Wybierz Customize» Wybierz Selection i operując w trzech możliwych wariantach, określ interesujące regiony (regions), właściwą zmienną/zmienne - (dostępnych max 61, z tej liczby 10 stanowią nagłówki) (variables, możliwe jest wybranie jednocześnie wszystkich zmiennych), oraz przedziały czasowe (time)» W razie potrzeby określ układ generowanego wyniku. Zaleca się układ, w którym w tabeli excel dane będą w formacie, w którym w kolejnych wierszach są regiony, a w kolejnych kolumnach - zmienne i lata.» Wygeneruj plik excel (menu Export wariant excel) Mianownik:» Wejdź na stronę: Wybierz po w lewym górnym menu Data by theme» Rozwiń listę poniżej i wybierz z niej wariant Regional Statistica (NIE Science, Technology and Patents )» Wybierz Large Regions» Wybierz Innovation Indicators, w dużym oknie po lewej wyświetli się podstawowy zakres danych. Aby wyznaczyć wartości dla wszystkich dostępnych lat, dla wszystkich regionów Polski wykonaj, kolejne kroki» Wybierz Customize» Wybierz Selection i operując w trzech możliwych wariantach, określ interesujące regiony (regions), właściwą zmienną/zmienne - (dostępnych max 61, z tej liczby 10 stanowią nagłówki) (variables, możliwe jest wybranie jednocześnie wszytskich zmiennych), oraz przedziały czasowe (time)» W razie potrzeby określ układ generowanego wyniku. Zaleca się układ, w którym w tabeli excel dane będą w formacie, w którym w kolejnych wierszach są regiony, a w kolejnych kolumnach - zmienne i lata.» Wygeneruj plik excel (menu Export - wariant excel)» Podziel licznik przez mianownik» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) 5. Annual data on HRST and sub-groups (NUTS level 0, 1 and 2) (hrst_st_rcat) [Zasoby ludzkie w nauce i technologii w województwie - ogółem, jako % mieszkańców regionu (%)]» Wejdź na stronę: _statistics/data/database» Wybierz Regional science and technology statistics (reg_sct)» Wybierz Human Ressources in Science and Technology (HRST) (reg_hrst)» Wybierz Annual data on HRST and sub-groups (NUTS level 0, 1 and 2) (hrst_st_rcat) zostanie wczytana tablica Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 113

114 » Przejdź do zakładki Select Data. Następnie w menu UNIT wybierz pożądany format wskaźnika: W tym celu, w menu UNITS, w części elements, wybrać label: Percentage of total population» Pozostając w zakładce Select Data, w menu CATEGORY wybierz - Human Resources in Science and Technology» Pozostając w zakładce Select Data, w menu TIME - wybierz interesujące Cię lata» Pozostając w zakładce Select Data, w menu GEO - wybierz interesujący Cię region lub regiony» Wygenerowane zostanie zestawienie danych, wraz z możliwością konwersji do pliku Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) 6. Total R&D personnel and researchers by sectors of performance, region and sex (rd_p_persreg) [Odsetek naukowców (sektor prywatny non profit) w województwie w ogólnej liczbie osób aktywnych zawodowo w województwie (%)]» Wejdź na stronę: _statistics/data/database» Wybierz Regional science and technology statistics (reg_sct)» Wybierz R&D expenditure and personnel (reg_rd)» Wybierz TTotal R&D personnel and researchers by sectors of performance, region and sex (rd_p_persreg) zostanie wczytana tablica» Przejdź do zakładki Select Data. Następnie w menu UNIT wybierz pożądany format wskaźnika: W tym celu, w menu UNITS, w części elements, wybrać label: Percentage of active population - numerator in head count» Pozostając w zakładce Select Data, w menu OCCUP wybierz - Researchers, a w menu SEX - all» Pozostając w zakładce Select Data, w menu SECTPERF - wybierz odpowiedni: All/Business Enterprise Sector/Government Sector/Higher Education Sector/Private non - profit sector» Pozostając w zakładce Select Data, w menu TIME - wybierz interesujące Cię lata» Pozostając w zakładce Select Data, w menu GEO - wybierz interesujący Cię region lub regiony» Wygenerowane zostanie zestawienie danych, wraz z możliwością konwersji do pliku Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) 7. Tytuły naukowe nadane według typów podmiotów zatrudniających i miejscowości / Liczba zatrudnionych w B+R /100 Licznik:» Brak danych w dostępnych cyklicznie wydawnictwach GUS / OECD / Eurostat konieczność zakupu danych w GUS Gdańsk» Po zakupie zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Mianownik:» Brak danych w dostępnych cyklicznie wydawnictwach GUS / OECD / Eurostat konieczność zakupu danych w GUS Szczecin» Po zakupie zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 114

115 8. Patent applications to the EPO by priority year at the regional level (pat_ep_rtot) [Zgłoszenia patentowe do EPO (ogółem) - liczba zgłoszeń na milion mieszkańców (regionu lub PODREGIONU) (liczba)]» Wejdź na stronę: _statistics/data/database» Wybierz Regional science and technology statistics (reg_sct)» Wybierz European patent applications to EPO (reg_pat)» Wybierz - Patent applications to the EPO by priority year at the regional level (pat_ep_rtot) zostanie wczytana tablica» Przejdź do zakładki Select Data. Następnie w menu UNIT wybierz pożądany format wskaźnika: W tym celu, w menu UNITS, w części elements, wybrać label: Per Milion of Inhabitants» Pozostając w zakładce Select Data, w menu TIME - wybierz interesujące Cię lata, a IPC - Total» Pozostając w zakładce Select Data, w menu GEO - wybierz interesujący Cię region lub regiony - w tym podregiony.» Wygenerowane zostanie zestawienie danych, wraz z możliwością konwersji do pliku Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) 9. Liczba przedsiębiorstw przemysłowych, które poniosły nakłady na działalność innowacyjną pow. 49 pracowników / Liczba przedsiębiorstw przemysłowych, które poniosły nakłady na działalność innowacyjną Licznik:» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybrać w polu Dane roczne kategorię Nauka i technika» Wybrać Działalność innowacyjna» Wybrać Przedsiębiorstwa przemysłowe, które poniosły nakłady na działalność innowacyjną wg klas wielkości (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, zakres przedmiotowy: przedsiębiorstwa, klasy wielkości: oraz 250 i więcej, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wprowadź dane dla wszystkich województw do systemu Mianownik:» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybrać w polu Dane roczne kategorię Nauka i technika» Wybrać Działalność innowacyjna» Wybrać Przedsiębiorstwa przemysłowe, które poniosły nakłady na działalność innowacyjną wg klas wielkości (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, zakres przedmiotowy: przedsiębiorstwa, klasy wielkości: ogółem, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Licznik podziel przez mianownik» Wprowadź dane dla wszystkich województw do systemu 10. Nakłady na działalność innowacyjną przedsiębiorstw przemysłowych przypadające na 1 przedsiębiorstwo w tys. zł Aby odszukać dane ogólne dla województw: Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 115

116 » Pobierz/otwórz publikację GUS Nauka i Technika w Polsce w 2009 roku» Odszukaj żądane dane (z wykresu lub tabeli) Nakłady na działalność innowacyjną w przedsiębiorstwach przemysłowych według rodzajów działalności innowacyjnej oraz województw w 2009 (6.9) także:» Pobierz/otwórz publikację GUS Działalność innowacyjna przedsiębiorstw (wyd. roku 2012 i wcześniejsze: Odszukaj rozdział Aneks» Odszukaj żądane dane (z wykresu lub tabeli) w pkt. 4.(odpowiedni punkt) 11. Przedsiębiorstwa innowacyjne przemysłowe wg rodzajów wprowadzonych innowacji i klas wielkości (małe) / Przedsiębiorstwa innowacyjne przemysłowe wg rodzajów wprowadzonych innowacji i klas wielkości (ogółem) Licznik:» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybrać w polu Dane roczne kategorię Nauka i technika» Wybrać Działalność innowacyjna» Wybrać Przedsiębiorstwa innowacyjne przemysłowe wg rodzajów wprowadzonych innowacji i klas wielkości (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, zakres przedmiotowy: ogółem, klasy wielkości: 10-49, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wprowadź dane dla wszystkich województw do systemu Mianownik:» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybrać w polu Dane roczne kategorię Nauka i technika» Wybrać Działalność innowacyjna» Wybrać Przedsiębiorstwa innowacyjne przemysłowe wg rodzajów wprowadzonych innowacji i klas wielkości (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, zakres przedmiotowy: ogółem, klasy wielkości: ogółem, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Licznik podziel przez mianownik» Wprowadź dane dla wszystkich województw do systemu 12. Przedsiębiorstwa innowacyjne przemysłowe wg rodzajów wprowadzonych innowacji i klas wielkości (średnie) / Przedsiębiorstwa innowacyjne przemysłowe wg rodzajów wprowadzonych innowacji i klas wielkości (ogółem) Licznik:» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybrać w polu Dane roczne kategorię Nauka i technika» Wybrać Działalność innowacyjna» Wybrać Przedsiębiorstwa innowacyjne przemysłowe wg rodzajów wprowadzonych innowacji i klas wielkości (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, zakres przedmiotowy: ogółem, klasy wielkości: , lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wprowadź dane dla wszystkich województw do systemu Mianownik: Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 116

117 » Wejdź na stronę BDL GUS: Wybrać w polu Dane roczne kategorię Nauka i technika» Wybrać Działalność innowacyjna» Wybrać Przedsiębiorstwa innowacyjne przemysłowe wg rodzajów wprowadzonych innowacji i klas wielkości (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, zakres przedmiotowy: ogółem, klasy wielkości: ogółem, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Licznik podziel przez mianownik» Wprowadź dane dla wszystkich województw do systemu 13. RD_EXP_BUS: R&D expenditures performed by the business sector (w mln zł) [Wydatki podmiotów sektora prywatnego województwa na B+R w mln zł] / Regional employment at place of work by industry (6 sectors) [Regionalne zatrudnienie w miejscu pracy w podziale na sektory (6 sektorów)] Licznik:» Wejdź na stronę: Wybierz po w lewym górnym menu Data by theme» Rozwiń listę poniżej i wybierz z niej wariant Regional Statistica (NIE Science, Technology and Patents )» Wybierz Large Regions» Wybierz Innovation Indicators, w dużym oknie po lewej wyświetli się podstawowy zakres danych. Aby wyznaczyć wartości dla wszystkich dostępnych lat, dla wszystkich regionów Polski wykonaj, kolejne kroki» Wybierz Customize» Wybierz Selection i operując w trzech możliwych wariantach, określ interesujące regiony (regions), właściwą zmienną/zmienne - (dostępnych max 61, z tej liczby 10 stanowią nagłówki) (variables, możliwe jest wybranie jednocześnie wszystkich zmiennych), oraz przedziały czasowe (time)» W razie potrzeby określ układ generowanego wyniku. Zaleca się układ, w którym w tabeli excel dane będą w formacie, w którym w kolejnych wierszach są regiony, a w kolejnych kolumnach - zmienne i lata.» Wygeneruj plik excel (menu Export wariant excel) Mianownik:» Wejdź na stronę: Wybierz po w lewym górnym menu Data by theme» Rozwiń listę poniżej i wybierz z niej wariant Regional Statistica (NIE Science, Technology and Patents )» Wybierz Large Regions» Wybierz Regional Labour Market, w dużym oknie po lewej wyświetli się podstawowy zakres danych. Aby wyznaczyć wartości dla wszystkich dostępnych lat, dla wszystkich regionów Polski wykonaj, kolejne kroki» Wybierz Customize» Wybierz Selection i operując w trzech możliwych wariantach, określ interesujące regiony (regions), właściwą zmienną/zmienne - (dostępnych max 101) (variables, możliwe jest wybranie jednocześnie wszystkich zmiennych), oraz przedziały czasowe (time)» Wybierz Regional employment at place of work by industry (6 sectors)» W razie potrzeby określ układ generowanego wyniku. Zaleca się układ, w którym w tabeli excel dane będą w formacie, w którym w kolejnych wierszach są regiony, a w kolejnych kolumnach - zmienne i lata.» Wygeneruj plik excel (menu Export - wariant excel) Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 117

118 » Podziel licznik przez mianownik» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Monitorowania strategii rozwoju województwa 1. Wartość dodana brutto według sektorów ekonomicznych - na 1 pracującego - udział sektorów w tworzeniu WDB» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Rachunki regionalne» Następnie wybierz: Wartość dodana brutto (ceny bieżące) PKD 2007» Wybierz wskaźnik: Wartość dodana brutto na 1 pracującego (NTS-3, )» A następnie (aby obliczyć kolejne wskaźniki): Wartość dodana brutto według grup sekcji PKD 2007 (NTS-3, )» Wybierz: jednostki terytorialne: województwo mazowieckie oraz podregiony 25-30, zakres przedmiotowy: wartość dodana brutto na 1 pracującego / poszczególne sektory, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) 2. Eksport - wielkość eksportu - dynamika eksportu (rok poprzedni=100) - struktura eksportu» Brak danych w dostępnych cyklicznie wydawnictwach GUS / OECD / Eurostat konieczność zakupu danych» Po zakupie zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) 3. Liczba przedsiębiorstw - ogółem - w tym z udziałem kapitału zagranicznego - rok poprzedni=100 Dla liczby przedsiębiorstw ogółem» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Podmioty gospodarcze» Następnie wybierz: Podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON» Wybierz wskaźnik: Podmioty wg sekcji PKD 2004 (NTS-5, )» Wybierz: jednostki terytorialne: województwo mazowieckie oraz podregiony wraz ze wszystkimi powiatami, sekcje PKD: ogółem, sektor własności: ogółem, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 118

119 » Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Dla liczby przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego:» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Podmioty gospodarcze» Następnie wybierz: Podmioty z udziałem kapitału zagranicznego» Wybierz wskaźnik: Podmioty wg klas wielkości (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: województwo mazowieckie, zakres przedmiotowy: ogółem, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Dla dynamiki:» zastosuj algorytm analizy dynamiki (por. rozdz ) 4. Jednostki działalności badawczo-rozwojowej - ogółem i na 100 tys. ludności» Brak danych w dostępnych cyklicznie wydawnictwach GUS / OECD / Eurostat konieczność zakupu danych w US Szczecin» Po zakupie zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) 5. Nakłady inwestycyjne (w cenach bieżących) na 1 mieszkańca: - wg wybranych sekcji - w sektorze prywatnym Według wybranej sekcji:» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Inwestycje i środki trwałe» Następnie wybierz: Nakłady inwestycyjne» Wybierz wskaźnik: Wartość nakładów inwestycyjnych w gospodarce narodowej wg sekcji PKD 2007 (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: województwo mazowieckie, sektory własności: sektor publiczny / sektor prywatny, sekcje wg PKD: ogółem i poszczególne sekcje, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) 6. Nakłady na działalność badawczo-rozwojową (ceny bieżące) - ogółem - na 1 mieszkańca - w relacji do średniej krajowej i PKB - według źródeł finansowania» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Nauka i technika» Następnie wybierz: Działalność badawczo-rozwojowa» Wybierz wskaźnik: Nakłady na B+R (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: województwo mazowieckie, zakres przedmiotowy: ogółem / na 1 mieszkańca / relacja do PKB (ceny bieżące), lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 119

120 » Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Aby obliczyć wskaźniki nakładów według źródeł finansowania:» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Nauka i technika» Następnie wybierz: Działalność badawczo-rozwojowa» Wybierz wskaźnik: Nakłady w sektorze przedsiębiorstw na działalność B+R wg źródeł finansowania (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: województwo mazowieckie, źródła finansowania: po kolei każde (bez ogółem), lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) 7. Zatrudnienie w działalności B+R wg sektorów wykonawczych - na 1000 osób aktywnych zawodowo - osoby z tytułem profesora i doktora» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Nauka i technika» Następnie wybierz: Działalność badawczo-rozwojowa» Wybierz wskaźnik: Zatrudnieni w B+R - wskaźniki (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: województwo mazowieckie, źródła finansowania: zatrudnieni na 1000 osób aktywnych zawodowo, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Dla wskaźnika osób z tytułem profesora i doktora:» Brak danych w dostępnych cyklicznie wydawnictwach GUS / OECD / Eurostat konieczność zakupu danych w GUS Gdańsk» Po zakupie zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) 8. Przedsiębiorstwa prowadzące działalność innowacyjną - nakłady na działalność innowacyjną w przemyśle - struktura nakładów» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Nauka i technika» Następnie wybierz: Działalność innowacyjna» Wybierz wskaźnik: Nakłady na działalność innowacyjną w przedsiębiorstwach wg rodzajów działalności innowacyjnej (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: województwo mazowieckie, rodzaje przedsiębiorstw: przedsiębiorstwa przemysłowe, rodzaje działalności innowacyjnej: ogółem i po kolei wszystkie, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) 9. Udział produkcji wyrobów nowych i zmodernizowanych w produkcji sprzedanej w przemyśle» Wejdź na stronę BDL GUS: Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 120

121 » Wybierz dane roczne: Nauka i technika» Następnie wybierz: Działalność innowacyjna» Wybierz wskaźnik: Udział produkcji sprzedanej wyrobów nowych/istotnie ulepszonych w przeds. przemysłowych w wartości sprzedaży wyrobów ogółem (NTS-2, , )» Wybierz: jednostki terytorialne: województwo mazowieckie, klasy wielkości: ogółem, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) 10. Udzielone patenty na wynalazki na 1 mln ludności» Kolejne raporty roczne Urzędu Patentowego RP dostępne są na stronie Po wejściu na stronę, konieczny wybór odpowiedniego raportu, oraz odczytanie w jego treści wartości danego wskaźnika dla województwa mazowieckiego Algorytmy dla wskaźników z poziomu strategicznego (z rozdz. 9) Wskaźniki celu głównego 1. Total intramural R&D expenditure (GERD) by sectors of performance and region (rd_e_gerdreg) [Wydatki na B+R w województwie - wszystkie sektory - jako % PKB województwa (%)]» Wejdź na stronę: _statistics/data/database» Wybierz Regional science and technology statistics (reg_sct)» Wybierz R&D expenditure and personnel (reg_rd)» Wybierz Total intramural R&D expenditure (GERD) by sectors of performance and region (rd_e_gerdreg); zostanie wczytana tablica» Przejdź do zakładki Select Data. Następnie w menu UNIT wybierz pożądany format wskaźnika: wydatki na B+R jako % PKB regionu. W tym celu, w menu UNITS, w części elements, wybrać label: Percentage of GDP.» Pozostając w zakładce Select Data, w menu SECTPERF - wybierz odpowiedni: All/Business Enterprise Sector/Government Sector/Higher Education Sector/Private non - profit sector» Pozostając w zakładce Select Data, w menu TIME - wybierz interesujące Cię lata» Pozostając w zakładce Select Data, w menu GEO - wybierz interesujący Cię region lub regiony» Wygenerowane zostanie zestawienie danych, wraz z możliwością konwersji do pliku Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) RD_EXP_TOT_PPP: R&D expenditure total (PPP) [Wydatki podmiotów wszystkich sektorów województwa na B+R]» Wejdź na stronę: Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 121

122 » Wybierz po w lewym górnym menu Data by theme» Rozwiń listę poniżej i wybierz z niej wariant Regional Statistica (NIE Science, Technology and Patents )» Wybierz Large Regions» Wybierz Innovation Indicators, w dużym oknie po lewej wyświetli się podstawowy zakres danych. Aby wyznaczyć wartości dla wszystkich dostępnych lat, dla wszystkich regionów Polski wykonaj, kolejne kroki» Wybierz Customize» Wybierz Selection i operując w trzech możliwych wariantach, określ interesujące regiony (regions), właściwą zmienną/zmienne - (dostępnych max 61, z tej liczby 10 stanowią nagłówki) (variables, możliwe jest wybranie jednocześnie wszytskich zmiennych), oraz przedziały czasowe (time)» W razie potrzeby określ układ generowanego wyniku. Zaleca się układ, w którym w tabeli excel dane będą w formacie, w którym w kolejnych wierszach są regiony, a w kolejnych kolumnach - zmienne i lata.» Wygeneruj plik excel (menu Export - wariant excel)» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) 2. R&D expenditures performed by the business sector [Wydatki podmiotów sektora prywatnego województwa na B+R w mln USD]» Wejdź na stronę: Wybierz po w lewym górnym menu Data by theme» Rozwiń listę poniżej i wybierz z niej wariant Regional Statistica (NIE Science, Technology and Patents )» Wybierz Large Regions» Wybierz Innovation Indicators, w dużym oknie po lewej wyświetli się podstawowy zakres danych. Aby wyznaczyć wartości dla wszystkich dostępnych lat, dla wszystkich regionów Polski wykonaj, kolejne kroki» Wybierz Customize» Wybierz Selection i operując w trzech możliwych wariantach, określ interesujące regiony (regions), właściwą zmienną/zmienne - (dostępnych max 61, z tej liczby 10 stanowią nagłówki) (variables, możliwe jest wybranie jednocześnie wszystkich zmiennych), oraz przedziały czasowe (time)» W razie potrzeby określ układ generowanego wyniku. Zaleca się układ, w którym w tabeli excel dane będą w formacie, w którym w kolejnych wierszach są regiony, a w kolejnych kolumnach - zmienne i lata.» Wygeneruj plik excel (menu Export wariant excel) 3. Przedsiębiorstwa innowacyjne jako % ogółu przedsiębiorstw - w przemyśle» Pobierz/otwórz publikację GUS Działalność innowacyjna przedsiębiorstw (wyd. roku 2012 i wcześniejsze: Odszukaj rozdział działalność innowacyjna przedsiębiorstw» Odszukaj żądane dane (z wykresu lub tabeli) Przedsiębiorstwa innowacyjne w latach w % ogółu przedsiębiorstw według województw 4. Odsetek przedsiębiorstw, które odnotowały w relacji rocznej nominalny wzrost sprzedaży» dane dostępne w cyklicznych wydawnictwach NBP, ale tylko w układzie krajowym, konieczność kupienia danych w układzie regionalnym ( Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 122

123 » Po zakupie zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) 5. Nakłady na działalność innowacyjną przedsiębiorstw przemysłowych przypadające na 1 przedsiębiorstwo» Pobierz/otwórz publikację GUS Nauka i Technika w Polsce w 2009 roku» Odszukaj żądane dane (z wykresu lub tabeli) Nakłady na działalność innowacyjną w przedsiębiorstwach przemysłowych / usługowych według rodzajów działalności innowacyjnej oraz województw w 2009 (6.9) także:» Pobierz/otwórz publikację GUS Działalność innowacyjna przedsiębiorstw (wyd. roku 2012 i wcześniejsze: Odszukaj rozdział Aneks» Odszukaj żądane dane (z wykresu lub tabeli) w pkt. 4.(odpowiedni punkt)» Wprowadź dane dla wszystkich województw do systemu 6. Udział produkcji sprzedanej wyrobów nowych/istotnie ulepszonych w przeds. przemysłowych w wartości sprzedaży wyrobów ogółem» Wejść na stronę www. Wybrać w polu dane roczne kategorię nauka i technika» Wybrać działalność innowacyjna» Wybrać Udział produkcji sprzedanej wyrobów nowych/istotnie ulepszonych w przeds. przemysłowych w wartości sprzedaży wyrobów ogółem» Po otwarciu menu, wybrać wg poziomu NUTS a następnie Poziom NTS regiony lub województwa» Wybrać odpowiednie województwo/województwa; wybrać pożądane pozostałe parametry» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) 7. Annual data on HRST and sub-groups (NUTS level 0, 1 and 2) (hrst_st_rcat) [Zasoby ludzkie w nauce i technologii w województwie - ogółem, jako % mieszkańców regionu]» Wejdź na stronę: _statistics/data/database» Wybierz Regional science and technology statistics (reg_sct)» Wybierz Human Ressources in Science and Technology (HRST) (reg_hrst)» Wybierz Annual data on HRST and sub-groups (NUTS level 0, 1 and 2) (hrst_st_rcat) zostanie wczytana tablica» Przejdź do zakładki Select Data. Następnie w menu UNIT wybierz pożądany format wskaźnika: W tym celu, w menu UNITS, w części elements, wybrać label: Percentage of total population» Pozostając w zakładce Select Data, w menu CATEGORY wybierz - Human Resources in Science and Technology» Pozostając w zakładce Select Data, w menu TIME - wybierz interesujące Cię lata» Pozostając w zakładce Select Data, w menu GEO - wybierz interesujący Cię region lub regiony» Wygenerowane zostanie zestawienie danych, wraz z możliwością konwersji do pliku Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 123

124 Annual data on HRST and sub-groups (NUTS level 0, 1 and 2) (hrst_st_rcat) [Zasoby ludzkie w nauce i technologii w województwie - w sektorze zatrudnionych jako % mieszkańców regionu (%)]» Wejdź na stronę: _statistics/data/database» Wybierz Regional science and technology statistics (reg_sct)» Wybierz Human Ressources in Science and Technology (HRST) (reg_hrst)» Wybierz Annual data on HRST and sub-groups (NUTS level 0, 1 and 2) (hrst_st_rcat) zostanie wczytana tablica» Przejdź do zakładki Select Data. Następnie w menu UNIT wybierz pożądany format wskaźnika: W tym celu, w menu UNITS, w części elements, wybrać label: Percentage of total population» Pozostając w zakładce Select Data, w menu CATEGORY wybierz - Human Resources in Science and Technology - Occupation» Pozostając w zakładce Select Data, w menu TIME - wybierz interesujące Cię lata» Pozostając w zakładce Select Data, w menu GEO - wybierz interesujący Cię region lub regiony» Wygenerowane zostanie zestawienie danych, wraz z możliwością konwersji do pliku Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) 8. Liczba udzielonych przez UP RP patentów w województwie na 1 mln mieszkańców» Kolejne raporty roczne Urzędu Patentowego RP dostępne są na stronie Po wejściu na stronę, konieczny wybór odpowiedniego raportu, oraz odczytanie w jego treści wartości danego wskaźnika dla określonego województwa Patent applications to the EPO by priority year at the regional level (pat_ep_rtot) [Zgłoszenia patentowe do EPO (ogółem) liczba zgłoszeń na milion mieszkańców (regionu lub PODREGIONU) (licz-ba)] 9.» Wejdź na stronę: _statistics/data/database» Wybierz Regional science and technology statistics (reg_sct)» Wybierz European patent applications to EPO (reg_pat)» Wybierz - Patent applications to the EPO by priority year at the regional level (pat_ep_rtot) zostanie wczytana tablica» Przejdź do zakładki Select Data. Następnie w menu UNIT wybierz pożądany format wskaźnika: W tym celu, w menu UNITS, w części elements, wybrać label: Per Milion of Inhabitants» Pozostając w zakładce Select Data, w menu TIME - wybierz interesujące Cię lata, a IPC - Total» Pozostając w zakładce Select Data, w menu GEO - wybierz interesujący Cię region lub regiony - w tym podregiony.» Wygenerowane zostanie zestawienie danych, wraz z możliwością konwersji do pliku Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 124

125 Liczba skupisk posiadających ocenę 3 gwiazdek w rankingu world class clusters z terenu województwa Ranking przygotowany w oparciu o narzędzie Wybierz: eboard/» Następnie: Strong clusters in innovative regions - usters_in_innovative_regions_report.pdf» Na stronie 3 dokumentu znajduje sie informacja o liczbie klasterów w Polsce Dodatkowo, dla wyliczenia wartości, dla której punktem odniesienia jest liczba przedsiębiorstw w regionie: Uzyskaną wartość podzielić przez wartość uzyskaną poprzez» Wejdź na stronę: regional_statistics/data/database» Wybierz Regional structural business statistics (reg_sbs)» Wybierz SBS data by NUTS 2 regions and NACE Rev. 2, from 2008 onwards (sbs_r_nuts06_r2) zostanie wczytana tablica» Przejdź do zakładki Select Data. Następnie w menu GEO wybierz pożądany region a w menu UNIT - wybierz wszystkie grupy EKD» Odczytaj wartość - liczbę podmiotów - podziel przez i użyj jej jako mianownika wobec wartości odczytanej w Wskaźniki udziału eksportu grup wyrobów zaliczanych do wysokiej techniki» Brak danych w dostępnych cyklicznie wydawnictwach GUS konieczność zakupu danych od US Szczecin (dane z "P-01 - Sprawozdanie o produkcji, Z-06 - Sprawozdanie o pracujących, wynagrodzeniach i czasie pracy, Dane zbiorcze z systemów SAD oraz INTRASTAT, ZD Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności (Labour Force Survey LFS), SP Roczna ankieta przedsiębiorstwa, F-02 Statystyczne sprawozdanie finansowe)» Po zakupie zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) 11. Przedsiębiorstwa wykorzystujące automatyczną wymianę danych w stosunku do ogółu przedsiębiorstw» Wejść na stronę www. Wybrać w polu dane roczne kategorię NAUKA I TECHNIKA» Wybrać SPOLECZENSTWO INFORMACYJNE» Wybrać Wykorzystanie technologii informacyjno-telekomunikacyjnych w przedsiębiorstwach» Po otwarciu menu, wybrać wg poziomu NUTS a następnie Poziom NTS regiony lub województwa lub podregiony» Wybrać odpowiednie województwo/województwa; wybrać pożądane pozostałe parametry» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) 12. Przedsiębiorstwa z sektora usług aktywne innowacyjnie jako % ogółu przedsiębiorstw Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 125

126 » Pobierz/otwórz publikację GUS Działalność innowacyjna przedsiębiorstw (wyd. roku 2012 i wcześniejsze: Odszukaj rozdział działalność innowacyjna przedsiębiorstw» Odszukaj żądane dane (z wykresu lub tabeli) Przedsiębiorstwa aktywne innowacyjnie w latach... w % ogółu przedsiębiorstw według województw» Wprowadź dane dla województwa / podregionów do systemu 13. Nakłady na działalność innowacyjną przedsiębiorstw usługowych przypadające na 1 przedsiębiorstwo» Pobierz/otwórz publikację GUS Nauka i Technika w Polsce w 2009 roku» Odszukaj żądane dane (z wykresu lub tabeli) Nakłady na działalność innowacyjną w przedsiębiorstwach przemysłowych / usługowych według rodzajów działalności innowacyjnej oraz województw w 2009 (6.9) także:» Pobierz/otwórz publikację GUS Działalność innowacyjna przedsiębiorstw (wyd. roku 2012 i wcześniejsze: Odszukaj rozdział Aneks» Odszukaj żądane dane (z wykresu lub tabeli) w pkt. 4.(odpowiedni punkt)» Wprowadź dane dla wszystkich województw do systemu 14. Udział sprzedaży produktów/usług nowe dla rynku w całości przychodów MSP» Pobierz/otwórz publikację GUS Działalność innowacyjna przedsiębiorstw (wyd. roku 2012 i wcześniejsze: Odszukaj żądane dane (z wykresu lub tabeli) Przychody ze sprzedaży produktów nowych lub istotnie ulepszonych w przedsiębiorstwach z sektora usług według województw» Wprowadź dane dla wszystkich województw do systemu Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 126

127 Wskaźniki z poziomu celów strategicznych (tylko tych, które nie mają zasilenia z poziomu działań) II.1 Wskaźniki udziału eksportu grup wyrobów zaliczanych do wysokiej techniki» Brak danych w dostępnych cyklicznie wydawnictwach GUS konieczność zakupu danych od US Szczecin (dane z "P-01 - Sprawozdanie o produkcji, Z-06 - Sprawozdanie o pracujących, wynagrodzeniach i czasie pracy, Dane zbiorcze z systemów SAD oraz INTRASTAT, ZD Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności (Labour Force Survey LFS), SP Roczna ankieta przedsiębiorstwa, F-02 Statystyczne sprawozdanie finansowe)» Po zakupie zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Nakłady na działalność innowacyjną w przedsiębiorstwach wg rodzajów działalności innowacyjnej maszyny i urządzenia techniczne z importu / ogółem» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Nauka i technika» Następnie wybierz: Działalność innowacyjna» Wybierz wskaźnik: Nakłady na działalność innowacyjną w przedsiębiorstwach wg rodzajów działalności innowacyjnej (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: województwo mazowieckie, rodzaje przedsiębiorstw: przedsiębiorstwa przemysłowe, rodzaje działalności innowacyjnej: nakłady inwestycyjne na środki trwałe maszyny i urządzenia techniczne z importu / ogółem, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) III.1 Nakłady w sektorze przedsiębiorstw na działalność B+R wg źródeł finansowania» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Nauka i technika» Następnie wybierz: Działalność badawczo-rozwojowa» Wybierz wskaźnik: Nakłady w sektorze przedsiębiorstw na działalność B+R wg źródeł finansowania (NTS-2, )» Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, źródła finansowania: ogółem minus własne, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) III.4 Nakłady na działalność innowacyjną w przedsiębiorstwach» Wejdź na stronę BDL GUS: Wybierz dane roczne: Nauka i technika» Następnie wybierz: Działalność innowacyjna» Wybierz wskaźnik: Nakłady na działalność innowacyjną w przedsiębiorstwach wg źródeł finansowania działalności innowacyjnej i PKD 2007 (NTS-2, ) Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 127

128 » Wybierz: jednostki terytorialne: wszystkie województwa, rodzaje przedsiębiorstw: przedsiębiorstwa z sektora usług + przedsiębiorstwa przemysłowe, źródła finansowania: ogółem, lata: kolejny / ostatni rok, który chcemy wprowadzić do bazy» Wciśnij Dalej, wyświetlone dane zgraj za pomocą ikonki MS Excel» Zastosuj algorytm importu danych zewnętrznych (por. rozdz ) Algorytmy dla wskaźników z poziomu działań (z rozdz. 10) Algorytm dla wskaźników z poziomu działań jest równoznaczny z zastosowaniem algorytmu wpisywania wartości wskaźników (por. rozdz. 12). Wynika to z faktu, że wszystkie wskaźniki opisujące realizację działań muszą być wpisane przez podmioty je realizujące. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 128

129 12. Opis metod obliczania, analizy, interpretacji i prezentacji wyników monitorowania na wszystkich poziomach Metodyka prac w ramach zadania Cele badawcze: Metody / techniki zbierania danych Metody / techniki analizy danych» określenie możliwych sposobów i form prezentacji danych» zdefiniowanie sposobów tworzenia i zarządzania bazą danych monitoringowych, w tym zasady i formy udostępniania danych» zidentyfikowanie wymaganych sposobów, form i zakresu analizy danych» zdiagnozowanie oczekiwanych funkcjonalności portalu wielofunkcyjnego obsługującego prezentację danych i komunikacje pomiędzy partnerami instytucjami, jednostkami badawczymi, przedsiębiorcami» określenie sposobów pracy grupowej» zdefiniowanie zasad zapewnienia bezpieczeństwa danych» określenie architektury portalu» pogłębione badanie dokumentów, raportów przygotowanych dotychczas na potrzeby RSI» wyniki badania potrzeb informacyjnych (zadanie 1)» wyniki zadań 2-11» zogniskowany wywiad grupowy» analiza literaturowa» analiza danych jakościowych» analiza wykonalności zaproponowanych rozwiązań Przebieg prac w ramach zadania W tym zadaniu scharakteryzowane zostaną narzędzia:» zestawiania wyników monitorowania,» obliczania wskaźników,» interpretacji wskaźników,» prezentacji wyników. Takie opisy zostaną przygotowane przez badaczy w wersji koncepcyjnej, natomiast kluczową rolę w tym zakresie powinni odegrać sami użytkownicy. Dlatego na zakończenie prac nad częścią proceduralną koncepcji systemu zorganizowany zostanie zogniskowany wywiad grupowy z potencjalnymi użytkownikami systemu i przedstawicielami Zamawiającego. Celem wywiadu grupowego będzie omówienie funkcjonalności systemu informatycznego, w tym:» system graficznej prezentacji danych, w tym danych przestrzennych na mapach,» opis sposobu tworzenia i zarządzania bazą danych monitoringowych, w tym zasady i formy udostępniania danych, ze wskazaniem niezależnych, Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 129

130 ortogonalnych do siebie przestrzeni ról, które należy zaprojektować w układzie: pojedynczy zestaw ról - zestaw uprawnień, uzasadnionych z punktu widzenia celowości i efektywności funkcjonowania systemu,» opis systemu analizy danych, w szczególności sposobów budowy wskaźników syntetycznych, benchmarkingowych, liczenia wskaźników itp.» opis portalu wielofunkcyjnego obsługującego prezentację danych i komunikacje pomiędzy partnerami instytucjami, jednostkami badawczymi, przedsiębiorcami, itp., w tym m.in. możliwość i sposób logowania; aktualne informacje gospodarcze (z regionu i kraju); baza wiedzy wskaźniki monitorowania, badania, raporty, konferencje, panele branżowe; tematy innowacyjnych projektów poszukujących partnerów, problemy przedsiębiorców do rozwiązania (crowdsourcing), forum, newsletter; interesariusze systemu; zakładka informacyjno-promocyjna oraz multimedia, linki (instytucje pokrewne i współpracujące),» usługa pracy grupowej,» bezpieczeństwo danych, a więc zapewnienie mechanizmów, dzięki którym żadne poufne dane nie będą bezpośrednio udostępniane użytkownikom, zostaną natomiast wykorzystane do stworzenia statystyk, w których zagregowane informacje poufne z różnych źródeł staną się bezpiecznym zestawem wskaźników,» architektura portalu, w tym liczba warstw, poziom wydajności systemu, skalowalność systemu poprzez skalowanie sprzętem i danymi, minimalne wymagania sprzętowe Wyniki realizacji zadania System graficznej prezentacji danych Kryteria sukcesu dla podsystemu komunikacji i prezentacji danych obejmują: (1) zdefiniowanie grupy odbiorców monitoringu i ewaluacji, (2) opracowanie mechanizmów komunikacji pomiędzy operatorem a interesariuszami, służących definiowaniu celów i oczekiwanych rezultatów badan monitoringowych, (3) zastosowanie modelu partycypacyjnego w badaniach monitoringowych, (4) opracowanie mechanizmów dostępu interesariuszy do informacji poprzez narzędzia rozpowszechniania Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 130

131 wyników badan, (5) zagwarantowanie obiektywizmu danych oraz ich aktualności, (6) wypracowanie strategii komunikacji uwzględniającej oczekiwania odbiorców. 36 Tworząc system monitoringu należy pamiętać o określeniu narzędzi informacyjnopromocyjnych mających na celu dotarcie z wynikami badań do otoczenia zewnętrznego (np.: seminaria, konferencje, biuletyny, newslettery, nieformalne spotkania, itp.). Proces komunikacji powinien uwzględniać następujące rozwiązania:» prezentować poszczególne dane dostosowane do danej grupy odbiorców (eliminacja tzw. chaosu informacyjnego),» pokazywać wyniki w ujęciu ilościowym oraz jakościowym,» minimalizować ilość przekazywanych informacji,» materiały powinny być przejrzyste, czytelne, zrozumiałe i spójne. 37 Funkcje i zakres Wskaźniki są wprowadzane do SMERIS przez Administratora lub osobę/osoby upoważnione ( Instytucje Monitorujące), natomiast będą prezentowane wszystkim Użytkownikom Końcowym (por. rozdz ). Przedmiotem prezentacji będą wskaźniki o następującym zakresie czasowym i przestrzennym: Cieślik J., Klepka M., Matusiak K.B i in. (2010), Innowacyjne Mazowsze stan innowacyjności po uchwaleniu RIS Mazovia , Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, Warszawa, s Łobejko S. (niedat.), Strategiczne podejście do innowacyjności w regionie podręcznik multimedialny, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie, Departament Strategii i Rozwoju Regionalnego, Wydział Innowacyjności, s Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 131

132 Tabela 27. Zakres czasowy i geograficzny wskaźników wraz z dostępnością dla użytkowników. Lp. Poziom wskaźników 1A. Syntetyczny wskaźnik poziomu innowacyjności regionu 1B. Zintegrowany wskaźnik benchmarkingu 1C. Wskaźniki Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 badające poziom innowacyjności województwa 2. Wskaźniki monitorowania poziomu realizacji RSI 3. Wskaźniki monitorowania podmiotów i działań realizujących RSI Zakres czasowy Zakres geograficzny» » wszystkie regiony Europy (poziom NUTS2), ew. wszystkie regiony OECD» » wszystkie regiony Polski (poziom NUTS2)» » wszystkie regiony Polski (poziom NUTS2)» » województwo mazowieckie (NUTS2), podregiony województwa mazowieckiego (NUTS3)» » województwo mazowieckie (NUTS2), podregiony województwa mazowieckiego (NUTS3), powiaty województwa mazowieckiego (NUTS4) Dostępność dla użytkowników Administrator Instytucja Monitorująca Wprowadzanie Prezentacja Zmiana Prezentacja Wprowadzanie Prezentacja Zmiana Prezentacja Wprowadzanie Prezentacja Zmiana Prezentacja Wprowadzanie Zmiana Prezentacja Wprowadzanie Zmiana Akceptacja Prezentacja Prezentacja Wprowadzanie Zmiana Prezentacja Użytkownik końcowy Prezentacja Prezentacja Prezentacja Prezentacja Prezentacja Źródło: opracowanie własne. Dodatkowo, na każdym poziomie powinna istnieć możliwość prezentowania zarówno wskaźników syntetycznych, jak i cząstkowych. Pierwotne (na dzień przygotowywania Koncepcji SMERIS) poziomy wskaźników przedstawiają się następująco (w toku obsługi systemu, aktualizacji RSI i innych zdarzeń mogą pojawić się potrzeby zmiany liczby poziomów w poszczególnych rodzajach wskaźników): Tabela 18. Poziomy wskaźników dostępne w pierwszej wersji systemu SMERIS. Lp. Poziom wskaźników 1A. Syntetyczny wskaźnik poziomu innowacyjności regionu 1B. Zintegrowany wskaźnik benchmarkingu 1C. Wskaźniki Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 badające poziom innowacyjności województwa 2. Wskaźniki monitorowania poziomu realizacji RSI Poziomy wskaźników I poziom (syntetyczny) Syntetyczny wskaźnik poziomu innowacyjności regionu Zintegrowany wskaźnik benchmarkingu Obecnie brak Wskaźniki celu głównego II poziom (subsyntetyczny) Obecnie brak Wskaźniki podrankingów: I. Efektywność II. Struktura przedsiębiorczości III. Innowacyjność IV. B+R V. Nauka VI. Sieci VII. Demografia Wskaźniki monitorowania SRWM (Dział 1. Gospodarka) Wskaźniki celów strategicznych: I. Zwiększenie i wzmocnienie współpracy w procesach rozwoju innowacji i innowacyjności II. Wzrost internacjonalizacji ukierunkowany na rozwój innowacyjności województwa mazowieckiego III. Wzrost efektywności wsparcia i finansowa- III poziom (cząstkowy) Wszystkie wskaźniki ~13 Wszystkie wskaźniki ~29 Wszystkie wskaźniki ~10 Wszystkie wskaźniki ~17 (cel główny) + ~29 (cele szczegółowe) Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 132

133 3. Wskaźniki monitorowania podmiotów i działań realizujących RSI Źródło: Obecnie brak opracowanie własne. nia działalności proinnowacyjnej w regionie IV. Kształtowanie i promowanie postaw proinnowacyjnych oraz proprzedsiębiorczych sprzyjających kreatywności i kooperacji V. Rozwój społeczeństwa informacyjnego Wskaźniki skuteczności realizacji działań (wpływ na realizację celów RSI) Wskaźniki efektywności (wielkość nakładów na realizację działań odniesiona do osiągniętych wskaźników) Wszystkie wskaźniki ~140 Sposób prezentacji danych Prezentacja danych odbywa się za pomocą:» tabel,» wykresów,» map,» innych form graficznych. Konfigurację oraz wzajemne umiejscowienie poszczególnych elementów (wybór określonych parametrów) dokonuje Użytkownik Końcowy podczas tworzenia raportów wskaźnikowych. Zgodnie z tabelą 7 Administrator przygotowuje predefiniowane wzory raportów wskaźnikowych, które Użytkownik końcowy może wybrać (alternatywnie do tworzenia własnego układu raportu). System graficznej prezentacji danych powinien być wyposażony w możliwość prezentacji badanych zjawisk nie tylko dla poziomu województwa, ale również tam, gdzie pozwolą na to zebrane dane w podziale na podregiony (szczegóły powyżej). Przed wyborem konkretnego wskaźnika lub w trakcie wyboru, a także po wyborze (możliwość zmiany), użytkownik powinien mieć możliwość wyboru poziomu przestrzennego. Tabele W przypadku tabeli Użytkownik końcowy musi mieć możliwość wyboru spośród:» wersji językowej tabeli (sugerowane są co najmniej języki: polski i angielski),» predefiniowanego (przez Administratora) zestawu wizualnego tabeli,» drzewa danych (jak w drzewku katalogowym: wybranie wskaźników I poziomu lub przejście do wskaźników II poziomu i wybranie lub przejście do wskaźników III poziomu), dodatkowo musi istnieć możliwość wyszukiwania po frazie wszystkich wskaźników ją zawierających (w sposób automatyczny po zapisaniu chociaż jednego znaku w polu wyszukiwania), Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 133

134 » drzewa obszarów (począwszy od największych dostępnych obszarów, np. państw, do podregionów województwa mazowieckiego),» okresów czasowych,» jednostek wyświetlanych, jeżeli są dostępne inne jednostki,» zmiany / dodawania / usuwania kategorii z tabel (np. lat, albo obszarów geograficznych),» zamiany miejscami kolumn / wierszy oraz kategorii między wierszami a kolumnami. System prezentacji danych powinien umożliwiać użytkownikom eksport aktualnie wyświetlanej tabeli (wraz z tytułem, legendą i wartościami), do pliku.xls,.csv lub.html. Należy dodać zastrzeżenie o dodaniu informacji o źródle danych. Wykresy W przypadku wykresów Użytkownik końcowy musi mieć możliwość wyboru:» wersji językowej wykresu (sugerowane są co najmniej języki: polski i angielski),» predefiniowanego (przez Administratora) zestawu wizualnego wykresu,» zakresu przestrzennego prezentacja wskaźników w skali makro (kontynentu, Polski) czy mikro (regionu). System powinien podpowiadać, jakie wskaźniki będą dostępne dla każdego z wybranych zakresów (posiadają identyfikatory przestrzenne tego poziomu),» rodzaju wykresu: kolumnowy, liniowy, kołowy, słupkowy, warstwowy, punktowy, radarowy, powierzchniowy (dla każdego wskaźnika Administrator przypisuje możliwe oraz domyślne wzorce wykresów),» formatowania decyduje o takich parametrach jak: paleta barwna zastosowana na wykresie i wielkość wykresu.» wskaźników wybiera wskaźniki, które będą prezentowane w zestawie wizualnym. Metabaza powinna zawierać informację, czy dany wskaźnik może zostać zaprezentowany w zależności od wybranych kryteriów (zakresu przestrzennego i rodzaju wykresu). Najbardziej czytelnym wykresem jest wykres stworzony na podstawie pojedynczego wskaźnika. System powinien automatycznie dopasować skalę wykresu do wartości każdego wskaźnika oraz oś czasu do roczników dostępnych w bazie (np. lat ). Ponadto wykres powinien być interaktywny, tak aby po najechaniu kursorem wyświetlały się dokładne wartości danych. Wykres powinien być uzupełniony również Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 134

135 informacją o prezentowanej jednostce (np.: zł, % itd.). Rekomendujemy również, aby przy nazwie wskaźnika wyświetlane były atrybuty wskaźnika. Aby poprawić czytelność wykresów linowych, przedstawiających wskaźniki w podziale na podregiony, wskazana jest opcja dowolnego włączania i wyłączania poszczególnych serii (podregionów). Taki wybór dokonywany może być np. poprzez kliknięcie odpowiedniego pola w legendzie, wyświetlanej obok wykresu. System prezentacji danych powinien umożliwiać użytkownikom eksport aktualnie wyświetlanego wykresu (wraz z tytułem, legendą i wartościami), do pliku graficznego np. w formacie.png z obsługą przezroczystości. Jest to popularny format grafiki rastrowej, więc wyeksportowany wykres będzie mógł być powszechnie wykorzystywany przez użytkowników systemu (np. umieszczany w dokumentach tekstowych). Taka możliwość będzie szczególnie przydatna osobom odpowiedzialnym za przygotowywanie raportów z monitoringu w łatwy sposób generowane będą spójne graficznie wykresy. Należy dodać zastrzeżenie o dodaniu informacji o źródle danych. Mapy W przypadku map, użytkownik musi mieć możliwość wyboru:» wersji językowej mapy (sugerowane są co najmniej języki: polski i angielski),» predefiniowanego (przez Administratora) zestawu wizualnego mapy,» zakresu przestrzennego prezentacja wskaźników w skali makro (kontynentu, Polski) czy mikro (regionu). System powinien podpowiadać, jakie wskaźniki będą dostępne dla każdego z wybranych zakresów (posiadają identyfikatory przestrzenne tego poziomu),» rodzaju mapy tematycznej, który zależy przede wszystkim od (1) rodzaju prezentowanych danych oraz (2) przeznaczenia mapy; najpopularniejszą metodą jest kartogram, czyli przedstawienie zróżnicowania przestrzennego za pomocą nasycenia barwy. Kartogram stosuje się zwłaszcza do wartości względnych, czyli przedstawienia wskaźników w odniesieniu do jakiegoś kryterium, np. liczby ludności lub powierzchni. Wartości bezwzględne częściej przedstawia się za pomocą metody mapy kropkowej, w której gęstość kropek w regionie jest proporcjonalna do wielkości wskaźnika oraz za pomocą metody kartodiagramu, czyli wykresów umieszczonych na mapie. Kartodiagram pozwala dodatkowo prezentować kilka serii tworzących całość (np. jako wycinki koła). Taki sposób nazywany jest w kartografii kartodiagramem sumarycznym strukturalnym. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 135

136 » formatowania decyduje o takich parametrach jak: paleta barwna zastosowana na mapie i wielkość mapy.» wskaźników wybiera wskaźniki, które będą prezentowane w zestawie wizualnym. Metabaza powinna zawierać informację, czy dany wskaźnik może zostać zaprezentowany w zależności od wybranych kryteriów (zakresu przestrzennego i rodzaju mapy). Najbardziej czytelną mapą jest utworzona na podstawie pojedynczego wskaźnika. Po stworzeniu mapy Użytkownik końcowy ma możliwość:» odczytania nazwy wybranego wskaźnika / wskaźników oraz jednostek, w których są one wyrażone i legendy wyjaśniającej przedziały zakresów reprezentowanych przez barwę / kropkę / wielkość wykresu,» odczytania dymku z nazwą obszaru i dokładną wartością wskaźnika dla tego obszaru po najechaniu na dowolną jednostkę administracyjną na mapie,» wciśnięcia przycisków pozwalających na szybkie przełączanie widoku mapy na kolejne zakresy czasowe, spośród już wprowadzonych do systemu. Tym samym, bazując na wartościach archiwalnych, możliwa byłaby do zaobserwowania dynamika zmian,» eksportu aktualnie wyświetlanej mapy (wraz z tytułem, legendą i wartościami), do pliku.shp (Shapefile 38 ) lub.png z obsługą przezroczystości. Inne formy graficzne (np. Gapminder) Użytkownik końcowy może wybrać również inne formy graficzne takie jak np. Gapminder, które w dynamiczny sposób prezentują dane i ich zestawienia (Gapminder pozwala na pokazanie naraz trzech wymiarów: oś x, oś y oraz wielkość koła). Raporty wskaźnikowe Użytkownik końcowy podczas prezentacji danych (tabel, wykresów, map): 38 plik Shapefile popularny format plików grafiki wektorowej, stosowany dla danych geoprzestrzennych używanych w Systemach Informacji Geograficznej. Jest rozwijany i regulowany przez ESRI (w większości) na zasadzie otwartego standardu [ Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 136

137 » ma możliwość dodania ich do raportu. Przy każdym elemencie istnieje możliwość (w menu podręcznym) dodania elementu do raportu ( Dodaj element do raportu wskaźnikowego ),» elementy dodawane są do raportu w takiej kolejności, w jakiej są zaznaczane przez użytkownika,» zawsze podczas prezentacji danych, na górze strony wyświetlana jest liczba dodanych elementów do raportu (np. Liczba elementów w raporcie wskaźnikowym: 5),» następnie, użytkownik ma możliwość przejścia do raportu, klikając na wspomniany wyżej komunikat,» po przejściu, wyświetla się układ w formacie HTML raportu, przy czym każdy z elementów jest podświetlany po najechaniu kursora i po kliknięciu na nim, użytkownik ma możliwość przeniesienia danego elementu w inne miejsce,» każdy element jest opatrzony automatycznie legendą (ze wskazaniem wszystkim kluczowych wartości atrybutów),» użytkownik ma możliwość zmiany tekstu legendy, a także dodania swojego tekstu między elementy,» na końcu użytkownik ma możliwość zapisania raportu w formie PDF, MS Word, MS Excel lub równoważnej,» musi istnieć cały zestaw opcji predefiniowanych przez Użytkownika końcowego odnośnie eksportowanego raportu (układu, kolorystyki np. umieszczanie każdego wskaźnika w odrębnych arkuszach itp.). Na stronie internetowej lub w momencie dokonywania eksportu, proponujemy umieszczenie adnotacji, że wyeksportowane pliki można wykorzystywać wyłącznie z podaniem źródła ich pochodzenia (bądź innej informacji, zgodnie z wymogami projektu). Wersja mobilna Musi istnieć wersja mobilna całego modułu prezentacji danych, która jest uruchamiana automatycznie na wszystkich urządzeniach mobilnych. Zakres prezentacji danych musi być identyczny, natomiast forma prezentacji powinna być adekwatnie uproszczona, aby zachować czytelność prezentacji. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 137

138 Opis sposobu tworzenia i zarządzania bazą danych monitoringowych, w tym zasady i formy udostępniania danych Tworzenie i zarządzanie bazą danych Algorytm definiowania / zmiany / usuwania wskaźników cząstkowych (poziom III) Wykonuje Administrator Kiedy Na życzenie / po uruchomieniu SMERIS będzie zawierał początkowo wszystkie wskaźniki wskazane w rozdz. 8-10, jednakże musi umożliwiać tworzenie dodatkowych wskaźników lub modyfikowania / usuwania już istniejących. Wpisywanie wskaźników będzie odbywać się w edytorze na stronie internetowej. Każdy wskaźnik cząstkowy będzie scharakteryzowany za pomocą następujących atrybutów (w języku polskim i angielskim):» nazwa parametru, który jest opisywany przez wskaźnik (np. cel, obszar itp.)» nazwa wskaźnika, który opisuje parametr,» definicja wskaźnika (jeżeli nazwa wskaźnika jest niewystarczająca do opisu),» jednostka wskaźnika,» sposób liczenia licznika,» sposób liczenia mianownika,» poziom strategiczny monitorowania (makro, strategiczny, operacyjny),» poziom wskaźnika (I poziom syntetyczny, II poziom subsyntetyczny, III poziom cząstkowy),» częstotliwość zbierania danych,» źródło wskaźnika (GUS, inna instytucja). Dodatkowo, wskaźniki z poziomu III (cząstkowe) powinny być opisane następującymi atrybutami:» nazwa działania (programu),» zasięg terytorialny działania (w odwołaniu do powiatów lub podregionów), Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 138

139 » inne podmioty zaangażowane w realizację działania,» źródło finansowania działania,» nazwa wskaźnika celu operacyjnego,» wartość wskaźnika celu operacyjnego,» miara wskaźnika celu operacyjnego,» nazwa wskaźnika działania,» wartość wskaźnika działania,» miara wskaźnika działania. Lista powyższych atrybutów nie jest ostateczna (będzie określona do momentu oddania SMERIS do użytkowania). Dla wszystkich danych słownikowych musi być stosowany mechanizm wyboru z listy w celu zapewnienia spójności danych. Algorytm dotyczący tego zagadnienia przedstawia się następująco:» Administrator wybiera polecenie (z panelu zarządzania) zarządzaj wskaźnikami cząstkowymi,» Wyświetla się lista istniejących wskaźników, a także ponad nimi pole dodaj nowy wskaźnik cząstkowy ;» dodawanie nowego wskaźnika: o o o po wyborze dodaj nowy wskaźnik cząstkowy uruchamia się panel ze wszystkimi atrybutami wskaźników, przedstawionymi wyżej, Administrator definiuje wszystkie atrybuty wskaźnika, Administrator zatwierdza wpisane atrybuty wskaźnika, system weryfikuje, czy wszystkie atrybuty zostały wskazane.» zmiana istniejącego wskaźnika: o o o o Administrator zaznacza istniejący wskaźnik cząstkowy, wówczas poniżej niego pojawiają się dwa przyciski Zmień oraz Usuń, po wyborze Zmień otwiera się panel przedstawiający istniejące atrybuty wskaźnika, Administrator może wprowadzić zmiany do każdego atrybutu wskaźnika, Administrator zatwierdza zmiany atrybutów wskaźnika. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 139

140 » usunięcie wskaźnika: o o o o Administrator zaznacza istniejący wskaźnik cząstkowy, wówczas poniżej niego pojawiają się dwa przyciski Zmień oraz Usuń, po wyborze usuń otwiera się okno dialogowe o potwierdzeniu dokonania tej czynności, Administrator zaznacza odpowiedź Tak, potwierdzam usunięcie wskaźnika (w przypadku zaznaczenia odpowiedzi Nie algorytm jest przerywany i żadne zmiany nie są wprowadzane), System archiwizuje wskaźnik (zapisując jego równanie i wszystkie zapisane do tego momentu wartości), aby były one możliwe do odtworzenia. UWAGI: Po zmianie atrybutów wskaźnika (przez administratora), np. po zmianie częstotliwości zbierania danych system musi automatycznie informować Administratora, że zmieniając częstotliwość dane z niektórych okresów zostaną utracone (np. zmieniając częstotliwość z rocznego na dwuletni) lub będzie brakować danych historycznych za niektóre okresy (np. zmieniając częstotliwość z dwuletniego na roczny). Dlatego po zmianie częstotliwości zbierania wskaźnika na większą, system powinien automatycznie dopominać się o uzupełnienie brakujących wartości informując, że wskaźniki syntetyczne będą niepełne po takiej zmianie. W przypadku zmiany wskaźników muszą być tworzone wersje wskaźnika wraz z podaniem daty, od i do której dana wersja obowiązuje, aby system pamiętał wartości z okresów, które przestały funkcjonować dla danego wskaźnika. Po zmianie atrybutów wskaźnika, SMERIS musi dawać możliwość wprowadzenia algorytmu przejścia od starej wartości do nowej w postaci równania i działań arytmetycznych. W przypadku zdefiniowania algorytmu przejścia, SMERIS musi umożliwić pokazanie wyników w każdej z wersji wskaźnika (domyślnie wyniki muszą być pokazywane zgodnie z ostatnią wersją wszystkich wskaźników). Jeżeli nie zdefiniowano algorytmu wyniki muszą pokazywane jako kombinacja wersji wskaźnika wraz z informacją, która wersja kiedy obowiązywała. Algorytm definiowania / zmiany / usuwania wskaźników syntetycznych (poziom I i II) Wykonuje Administrator Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 140

141 Kiedy Na życzenie / po uruchomieniu Algorytm dotyczący tego zagadnienia przedstawia się następująco:» Administrator wybiera polecenie (z panelu zarządzania) zarządzaj wskaźnikami syntetycznymi,» Wyświetla się lista istniejących wskaźników oddzielnie w polu wskaźniki z poziomu I i oddzielnie z poziomu II, a także ponad nimi pole dodaj nowy wskaźnik syntetyczny ;» dodawanie nowego wskaźnika: o o po wyborze dodaj nowy wskaźnik syntetyczny otwiera się pole dialogowe, w którym określa się poziom wskaźnika (I lub II), następnie uruchamia się edytor, gdzie do dyspozycji Administratora jest kilka poleceń: wstaw wskaźnik cząstkowy (pojawia się dla wskaźnika I i II poziomu) / wskaźnik II poziomu (pojawia się tylko dla wskaźników I poziomu) (po wciśnięciu pojawia się lista dostępnych wskaźników, a także pole do wyszukiwania wskaźników), dodatkowo do dyspozycji Administratora są polecenia dodawania, odejmowania, mnożenia, dzielenia, nawiasu, wstawania dowolnej liczby dziesiętnej (chodzi o wagę możliwość wprowadzenia liczby, przez którą mnożona będzie wartość wskaźnika), o Administrator definiuje równanie wskaźnika subsyntetycznego / syntetycznego, wstawiając poszczególne polecenia, o o Administrator zatwierdza wpisane równanie wskaźnika, System przypisuje wszystkim wykorzystanym wskaźnikom cząstkowym / II poziomu atrybut przynależności do wskaźnika syntetycznego wyższego poziomu.» zmiana istniejącego wskaźnika: o o o o Administrator zaznacza istniejący wskaźnik syntetyczny, wówczas poniżej niego pojawiają się dwa przyciski Zmień oraz Usuń, po wyborze Zmień otwiera się istniejące równanie wskaźnika, Administrator może zaznaczyć (jak w edytorze) każdy element równania i poprzez klawiaturę lub dostępne przyciski (jak w algorytmie dodawania nowego wskaźnika) wprowadzić zmiany, Administrator zatwierdza zmiany równania wskaźnika, Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 141

142 o System przypisuje wszystkim nowowykorzystanym wskaźnikom cząstkowym / II poziomu atrybut przynależności do wskaźnika syntetycznego wyższego poziomu.» usunięcie wskaźnika: o o o o o Administrator zaznacza istniejący wskaźnik syntetyczny, wówczas poniżej niego pojawiają się dwa przyciski Zmień oraz Usuń, po wyborze usuń otwiera się okno dialogowe o potwierdzeniu dokonania tej czynności, Administrator zaznacza odpowiedź Tak, potwierdzam usunięcie wskaźnika (w przypadku zaznaczenia odpowiedzi Nie algorytm jest przerywany i żadne zmiany nie są wprowadzane), System archiwizuje wskaźnik (zapisując jego równanie i wszystkie możliwe do wyliczenia wartości), aby były one możliwe do odtworzenia, System wymazuje wszystkim wykorzystanym wskaźnikom cząstkowym / II poziomu atrybuty przynależności do wskaźnika syntetycznego wyższego poziomu. UWAGI: SMERIS musi pozwalać na modyfikację liczby wskaźników cząstkowych i ich wag. Po dodaniu wskaźnika i jego wagi, suma wag we wskaźniku sub-syntetycznym lub syntetycznym musi wynosić 1, dlatego SMERIS musi przed zatwierdzeniem dodania wymóc na Administratorze konieczność przeskalowania pozostałych wag wskaźników wchodzących (razem z dodawanym wskaźnikiem) w skład danego wskaźnika sub-syntetycznego lub syntetycznego. System może sam proponować nowe wagi wskaźników bazując na proporcjonalnym zmniejszeniu sumy wag do 1. Przykład: Sub-wskaźnik syntetyczny składa się z dwóch wskaźników cząstkowych: WC1 o wadze 0,6 i WC2 o wadze 0,4. Suma wag wynosi 1. Administrator dodał wskaźnik WC3 o wadze 0,25. Po dodaniu suma wag wynosi 1,25, dlatego konieczne obniżenie wszystkich wag w taki sposób, aby ich suma nadal wynosiła 1. Dlatego system proponuje następujące wagi: WC1 0,48 (0,6 x (1/1,25)) WC2 0,32 (0,4 x (1/1,25)) WC3 0,2 (0,25 x (1/1,25)) Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 142

143 Podobna sytuacja wystąpi podczas usunięcia wskaźnika lub zmiany wagi któregoś ze wskaźników. System nie może dopuścić również do sytuacji, w której liczba cząstkowych wskaźników danego wskaźnika wyniesie 1 (zawsze wskaźników budujących wskaźnik sub-syntetyczny lub syntetyczny musi być dwa lub więcej). Domyślnie wszystkie wskaźniki powinny mieć równe wagi liczone jako 1 dzielone przez liczbę wskaźników we wskaźniku sub-syntetycznym lub syntetycznym. Algorytm wpisywania wartości wskaźników Wykonuje Administrator, Instytucja Monitorująca Kiedy Na życzenie / po uruchomieniu Każda Instytucja Monitorująca (wskazana w rozdz ) musi mieć odrębnie przydzielone zestawy wskaźników, których wartości będą uzupełniać (wskazano je w Tabeli 17, rozdz. 10.3). Rodzaje wskaźników powinny być dostosowane do danego użytkownika na podstawie atrybutu wskaźnika źródło. Algorytm przedstawia się następująco:» użytkownik danej Instytucji Monitorującej uzupełnia wartości wskaźników, które dotyczą danego okresu (ich częstotliwość zbierania jest tożsama z rodzajem okresu sprawozdawczego),» po wybraniu interesującego go wskaźnika, widzi on jego poprzednie wartości (z poprzednich okresów) i ma możliwość wpisania wartości dla brakujących okresów lub edytowania wartości dla wpisanych okresów (wszystko odbywa się w edytowalnej tabeli),» brakujące okresy nie mogą wykraczać w przyszłość i muszą pojawiać się w takich jednostkach, w jakich ustalono częstotliwość zbierania danych dla danego wskaźnika,» edytor powinien dokonać wstępnej weryfikacji wprowadzanych danych z danymi wprowadzanymi w poprzednich okresach jeżeli wprowadzane dane różnią się znacząco od tych wprowadzanych w poprzednich okresach (np. 100-krotnie), użytkownik powinien być zapytany o przyczyny takiego stanu rzeczy,» notatka dotycząca tego faktu powinna być przypisana do danej wartości wskaźnika i przekazana administratorowi systemu w Urzędzie Marszałkowskim.» niewpisanie wszystkich wartości lub wpisanie błędnych wartości przez użytkownika aktywnego musi być niezwłocznie sygnalizowane użytkowni- Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 143

144 kowi dopiero usunięcie wszystkich błędów umożliwi użytkownikowi zapisanie danych w bazie danych,» po zapisaniu w bazie danych wpisanych wartości wskaźnika, Administrator dostaje monit o wprowadzonych danych, weryfikuje je i zatwierdza. Dopiero wtedy wpisane wartości są widoczne dla wszystkich użytkowników. Ponadto, automatycznie do systemu generowana powinna być informacja o nazwie organizacji monitorującej oraz o tym, dla którego roku zbierane są wartości. Dodatkowo, dostępne powinno być Podsumowanie dla celu, w którym zamieszczone będą wartości historyczne wskaźników celu oraz zestawienie sumaryczne wprowadzonych danych o działaniach. W tym miejscu powinny być także zamieszczane dwa rodzaje komentarzy, na temat:» kształtowania się wskaźników celu w kontekście wskaźników kierunków działań (opinie organizacji monitorujących o relacjach między osiąganymi wartościami wskaźników priorytetów, a podjętymi w danym roku działaniami. Będzie to ważna informacja dla Zarządu Województwa i Komitetu Monitorującego, stanowiąca podstawę do dyskusji na temat przyszłych działań);» działań realizowanych w roku X (ważne informacje, których nie uwzględniają przytoczone wskaźniki, np. o partnerach, tytuły ważnych dla regionu projektów). Algorytm importu danych Wykonuje Administrator Kiedy Na życzenie / po uruchomieniu Dane muszą być przygotowane w formie arkusza kalkulacyjnego o odpowiedniej konstrukcji:» tabela danych rozpoczynają się w polu A1» w wierszach znajdują się podregiony / regiony / kraje (jednostki terytorialne)» w kolumnach znajdują się wskaźniki i lata Po uruchomieniu przycisku Importuj dane otwiera się okno dialogowe, w którym znajdują się katalogi i pliki w formatach arkusza kalkulacyjnego tj. (.xls,.xlsx,.ods,.sxc) lub innych (np..dif,.dbf,.slk,.csv,.html,.xml,.pxl,.uos). Po wybraniu pliku następuje próba importu, tzn. w oknie dialogowym pojawia się propozycja przypisania importowanych parametrów do istniejących w bazie m.in. program Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 144

145 wyszukuje jednostki terytorialne w zdefiniowanych w bazie na zasadzie podobieństw lub numerów statystycznych, następnie program wyszukuje lata na podstawie podobieństw danych w określonym wierszu do lat (np. 1999, 2010, 2013 itp.). Kluczowe jest jednak powiązanie parametrów z nazwami wskaźników - powinno się to odbywać na zasadzie wyszukiwania pełno tekstowego wśród zdefiniowanych wskaźników w systemie. W oknie dialogowym powinna być możliwość zmiany / dostosowania zaproponowanych zmian do tych oczekiwanych przez Administratora np. lista przyporządkowanych wskaźników do wskaźnika w importowanym pliku musi być pokazana w formie listy rozwijanej lub wyskakującego po najechaniu pola wyboru, musi być też możliwość zdefiniowania nowego wskaźnika (przejścia do okna definiującego nowy wskaźnik), jeżeli zajdzie taka potrzeba. Dodatkowo, ponieważ tabele z danymi mogą zawierać różną liczbę wierszy z etykietami, za każdym razem system przedstawia w oknie dialogowym proponowaną formę importu danych SMERIS powinien automatycznie wykrywać pierwszą komórkę z danymi oraz wykrywać etykiety danych (w tym lata), powinien on prezentować wykryte dane i etykiety oraz umożliwiać ręczne poprawienie układu etykiet i danych. Po ustaleniu wszystkich zależności i wskazaniu sposobu przypisania wszystkich parametrów, Administrator wciska przycisk Importuj. Ponownie wyświetlane są wyniki importu w postaci tabeli z przypisanymi wartościami (np. wskaźników, jednostek geograficznych, lat), dzięki czemu Administrator ma możliwość zweryfikowania wyników importu, a także również na tym etapie poprawienia wyników pracy algorytmu zmiany poszczególnych wielkości w tabelach, a także poprawienia nazw wskaźników, lat, jednostek geograficznych itp. Po zweryfikowaniu danych, Administrator wciska przycisk Zaakceptuj, kończąc pracę algorytmu. Zasady i formy udostępniania danych W zamierzeniu grupą docelową (odbiorcami) SMERIS będą instytucje zaangażowane w proces monitorowania Strategii oraz wszystkie osoby zainteresowane poziomem innowacyjności województwa. System powinien być więc dostępny dla wszystkich użytkowników bez potrzeby logowania (charakter otwarty ). Dla zalogowanych do systemu Użytkowników końcowych w systemie prezentacji danych wskaźnikowych dostępne powinny być nie tylko wskaźniki celów strategicznych i operacyjnych, ale też wskaźniki produktu (wskaźniki działań). Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 145

146 System powinien umożliwiać Administratorowi wypełnienie przypisanych mu zadań, tj. określenie predefiniowanych form prezentacji danych:» dobór domyślnych rodzaju wykresu (liniowy, słupkowy, kołowy) lub rodzaju mapy do poszczególnych wskaźników zawartych w bazie,» domyślne ustawienie formatowania, tj. dobór kolorów dla serii prezentowanych użytkownikom na wykresach Opis systemu analizy danych Podrozdział zawiera opis modułu Analiza danych moduł ten nie będzie dostępny jedynie w oddzielnym oknie przeglądarki, przejście do niego musi być umożliwione z każdego poziomu prezentacji danych (np. jako przyciski znajdujące się przy elementach graficznych lub pod prawym przyciskiem myszy, albo po najechaniu na wskaźnik). Algorytm porównywania wskaźników» Algorytm dostępny po wciśnięciu przycisku Porównaj wskaźniki» podczas przeglądania wskaźników, zawsze musi być możliwość wciśnięcia ikonki Dodaj wskaźnik do porównania, wówczas dany wskaźnik wyświetli się po uruchomieniu algorytmu,» jeżeli użytkownik nie zaznaczy żadnego wskaźnika do porównania, może je wybrać już po uruchomieniu algorytmu, może również do zaznaczonych wskaźników dodać nowe wskaźniki z listy istniejących,» po uruchomieniu algorytmu pojawiają się okna wykresów (tyle, ile wskaźników zaznaczono),» system powinien uspójnić osie porównywanych wykresów, dlatego powinien wyłapać różnice na poszczególnych wykresach i zaproponować użytkownikowi zmiany, albo pozwolić na ręczne uspójnienie zakresów, a następnie zweryfikować propozycje użytkownika i wyświetlić poprawione wykresy;» system musi umożliwiać porównywanie ze sobą: (1) różnych wskaźników, (2) tego samego wskaźnika dla różnych obszarów zarówno na jednym wykresie, jak i na oddzielnych wykresach. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 146

147 Algorytm liczenia dynamiki wzrostu wskaźnika Dla każdego wskaźnika musi istnieć możliwość wyliczenia dynamiki przy dwóch założeniach:» rok / okres poprzedni = 100» zadany przez użytkownika rok / okres = 100 (dla każdego roku / okresu ten sam) Wskaźniki dynamiki obliczamy porównując ze sobą dwa okresy. Dzielimy dany okres przez okres wyjściowy (100). Wynik mnożymy przez 100%. Dynamika wzrostu wskaźnika może być pokazywana na tym samym wykresie lub na nowych wykresach. Algorytm liczenia trendu wskaźnika Dla każdego wskaźnika przedstawionego na wykresie powinna być możliwość wyliczenia trendu, w tym prognozy. Taka możliwość powinna być pod prawym przyciskiem myszy, przy kliknięciu na wykresie ( Dodaj linię trendu ). System powinien umożliwiać dodanie najbardziej popularnych typów trendu/regresji:» liniowy,» wykładniczy,» logarytmiczny,» wielomianowy, kolejność: 2-6,» potęgowy,» średnia ruchoma, okres 2-4,» prognoza, okres do tyłu 5, do przodu 5,» dodatkowo, możliwość wyświetlenia równania na wykresie, a także wartości R-kwadrat na wykresie. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 147

148 Algorytm liczenia korelacji wskaźników SMERIS powinien umożliwiać liczenie korelacji pomiędzy wskaźnikami z różnych poziomów (np. wskaźników działań między sobą, albo np. wskaźników z poziomu działań ze wskaźnikami z poziomu celów strategicznych). Analiza korelacji powinna odbywać się w dwojaki sposób:» w systemie powinna istnieć macierz korelacji, w której w wierszach i kolumnach znajdują się wszystkie wskaźniki, wówczas na przecięciu w odpowiednich polach Administrator może wpisać gotowe wskaźniki korelacji r-pearsona, a użytkownik może je odczytać poprzez moduł analizy; wskaźniki te są stałe dla lat prezentowanych i określają średnią korelację między wskaźnikami; wyniki korelacji można umieścić w raporcie; ten sposób analizy korelacji powinien mieć głównie zastosowanie w procesie przygotowywania projektów (i ich oceny) w celu zbadania, w jakim stopniu proponowany projekt będzie realizować cele operacyjne i strategiczne RSI;» Użytkownik końcowy może sam wykonać analizę korelacji poprzez wskazanie wskaźników, które chce zbadać oraz okresu czasowego, z którego mają pochodzić dane (ten sposób badania korelacji będzie polegać na badaniu zmian zachodzących między różnymi wskaźnikami w czasie) domyślnie proponowany jest jak najdłuższy okres czasowy, aby badanie korelacji było jak najszersze; wyniki korelacji można umieścić w raporcie; proponuje się tu badanie liniowej korelacji R-Pearsona. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 148

149 Opis portalu wielofunkcyjnego obsługującego prezentację danych i komunikacje pomiędzy partnerami instytucjami, jednostkami badawczymi, przedsiębiorcami, itp. 39 Założenia systemu SMERIS, zwłaszcza wymagana interoperatywność (w tym wykorzystanie go przez różnorodne jednostki, instytucje i osoby), zakładają, że w żaden sposób nie powinien być on zależny od konfiguracji komputera i umiejętności technicznych poszczególnych osób. Zalecane jest, by do jego obsługi wystarczyła jedna z następujących przeglądarek internetowych: Internet Explorer od wersji 7; Mozilla Firefox od wersji 11, Google Chrome od wersji 12, Safari od wersji 5. Baza danych oraz właściwa aplikacja będą znajdować się na odpowiednio skonfigurowanym i zabezpieczonym serwerze. Interfejs użytkownika powinien być jak najmniej skomplikowany. W niniejszym rozdziale opisano strukturę portalu wielofunkcyjnego, zarówno metabazy, jak i bazy właściwej oraz opis elementów interfejsu, które powinny zostać uwzględnione w poszczególnych modułach. Ponieważ nie jest to jednak projekt systemu, forma graficzna ma charakter poglądowy, a właściwy wygląd i możliwości będą zależeć od propozycji wykonawcy które zostaną jednoznacznie określone po podpisaniu umowy na etapie Analizy przedwdrożeniowej. Umieszczenie przykładowych ilustracji w dużej mierze ułatwi zrozumienie możliwości opisanych we wcześniejszych rozdziałach. Na wszystkich podstronach wprowadzane do pól formularza wartości powinny zapisywać się automatycznie, wykorzystując technologię AJAX. Zatem nie ma konieczności umieszczania przycisku Zapisz w miejscach wpisywania wskaźników. Logowanie Po wejściu na stronę internetową systemu SMERIS, powinien wyświetlić się na początku ekran uwierzytelniania: 39 opracowano na bazie opracowania: Dziemianowicz W. i in. (2013), Założenia monitoringu innowacyjności województwa mazowieckiego, Geoprofit na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie, w ramach projektu Budowa systemu monitoringu i podstaw ewaluacji wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza, Warszawa. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 149

150 SMERIS Komunikacja z użytkownika Analizy wskaźnikowe Wdrażanie rekomendacji Prezentacja danych: Tabele Rysunek 7. Ekran logowania. Źródło: opracowanie na podst. Dziemianowicz W. i in. (2013), Założenia monitoringu, op. cit. Powinien on pozwalać na:» zalogowanie się użytkownika do systemu Administratora, użytkownika instytucji monitorującej oraz użytkownika autoryzowanego,» bezpośrednie przejście do elementów systemu dostępnych dla użytkowników nieautoryzowanych. Są to informacje wyświetlane przez cztery moduły: o o o o moduł analizy wskaźnikowej, moduł graficznej prezentacji danych, moduł wdrażania rekomendacji, moduł komunikacji. Na stronie logowania powinna być opcja wyboru wersji językowej: język polki, język angielski. Strona startowa Po zalogowaniu użytkownik powinien zostać przeniesiony do głównego panelu, który umożliwia dostęp do wszystkich dostępnych modułów (Rysunek 8). Opcje widoczne na tym i na następnych ekranach powinny zależeć od poziomu dostępu użytkownika. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 150

151 SMERIS Analizy wskaźnikowe Tabele Rysunek 8. Ekran startowy Źródło: opracowanie na podst. Dziemianowicz W. i in. (2013), Założenia monitoringu, op. cit. Strona startowa powinna zawierać następujące elementy:» Przycisk administrator. Pozwala on na przejście do modułu administracyjnego. Przycisk powinien wyświetlić się jedynie osobom, które mają uprawnienia Administratora;» Przycisk wyboru roku sprawozdawczego. Na początku wyświetla on bieżący rok sprawozdawczy. Po jego wybraniu powinna pojawić się lista wyboru dostępnych wszystkich lat. Wybór roku z listy powoduje przejście do edycji tego roku;» Przycisk wyboru użytkownika. Na początku wyświetla on zalogowanego użytkownika. Administratorowi po jego wybraniu wyświetli się lista dostępnych użytkowników, co pozwoli mu wejść w ich uprawnienia. Ułatwi to pracę Administratora, bez konieczności zbędnego przelogowywania się;» Przycisk aktualizuj dane. Pozwala przejść do uzupełniania informacji w systemie (moduł podstawowy). Przycisk powinien wyświetlić się jedynie osobom, które mają uprawnienia Administratora lub użytkownika Instytucji Monitorującej;» Przycisk badania online. Pozwala on przejść do modułu badawczego. Przycisk jest widoczny dla wszystkich użytkowników; Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 151

152 » Przycisk mapy / wykresy / tabele. Pozwala on przejść do modułu graficznej prezentacji danych. Przycisk jest widoczny dla wszystkich użytkowników;» Przycisk analizy. Pozwala on przejść do modułu analizy wskaźnikowej. Przycisk jest widoczny dla wszystkich użytkowników;» Przycisk monitoring. Prezentuje w sposób dynamiczny wskaźniki, które w chwili obecnej potrzebują największej uwagi (w ostatnim czasie nastąpił znaczący wzrost lub spadek w stosunku do roku ubiegłego). Przycisk jest widoczny dla wszystkich użytkowników. Po wciśnięciu przycisku, od razu przechodzi się do wykresu danego wskaźnika;» Przycisk podsumowania roku. Pozwala on wygenerować podsumowanie całego roku (dla wszystkich celów, wskaźników i instytucji) w formie sumarycznej opisowej (tabelarycznej) oraz w formie surowej (plik.xls). Przycisk jest widoczny dla wszystkich użytkowników. Z każdej podstrony powinien być powrót do ekranu nadrzędnego, możliwość wylogowania się użytkownika. Moduł podstawowy Moduł podstawowy umożliwia gromadzenie informacji we właściwej bazie danych (Rysunek 9). Ponieważ dane w systemie są uporządkowane w sposób hierarchiczny (cel główny, cele strategiczne, cele operacyjne, działania), w celu utrzymania spójności informacji zaleca się podobną strukturę wyświetlanych ekranów. Wprowadzanie danych zostało podzielone na trzy grupy:» wskaźników syntetycznych poziom I,» wskaźników subsyntetycznych poziom II,» wskaźników cząstkowych poziom III. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 152

153 SMERIS Rysunek 9. Ekran modułu podstawowego. Źródło: Dziemianowicz W. i in. (2013), Założenia monitoringu, op. cit.» Przycisk powrotu. Umożliwia przejście na poziom wyżej i wybór innej opcji.» Przycisk wyboru roku sprawozdawczego. Na początku wyświetla on bieżący rok sprawozdawczy. Po jego wybraniu powinna pojawić się lista wyboru dostępnych wszystkich lat. Wybór roku z listy powoduje przejście do edycji tego roku.» Przycisk wskaźników strategicznych. Pozwala na uzupełnienie dla bieżącego roku wskaźników cząstkowych, z których są obliczane wskaźniki syntetyczne. Przycisk powinien być dostępny tylko dla Administratora. Po jego wyborze pojawi się formularz, w którym wiersze to kolejne wskaźniki składowe, a kolumny to wybrane krajowe i zagraniczne jednostki przestrzenne (z którymi region będzie porównywany). Po prawidłowym uzupełnieniu wszystkich wskaźników ramka przycisku powinna to wskazać zmianą koloru na zielony.» Przycisk wskaźników celów RSI. Pozwala na uzupełnienie w bieżącym roku wskaźników celu głównego. Przycisk jest dostępny tylko dla Administratora. Po jego wyborze pojawi się formularz, w którym wiersze to kolejne wskaźniki, a kolumny to wybrane jednostki przestrzenne (Polska, województwa). Po prawidłowym uzupełnieniu wszystkich wskaźników ramka przycisku powinna to wskazać zmianą koloru na zielony. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 153

154 » Przycisk dostępnych celów operacyjnych. Po jego wybraniu pojawi się lista wyboru dostępnych celów. Wybranie celu z listy powoduje przejście do ekranu celu operacyjnego. Dostępność celów operacyjnych jest powiązana z instytucją, do której należy dany użytkownik (Administrator ma dostęp do wszystkich celów).» Lista celów operacyjnych, które są dostępne dla danego użytkownika jest wyświetlona w polu poniżej przycisku. Obok nazwy każdego celu znajduje się informacja, czy zostały już uzupełnione wskaźniki tego celu oraz ile zostało dodanych działań do celu.» System oferuje możliwość kontrolowania uzupełniania informacji za pomocą paska postępu. Pasek postępu pokazuje procentową wartość uzupełnienia wszystkich informacji w danym roku sprawozdawczym. Przycisk jest widoczny dla wszystkich użytkowników. Administrator ma dodatkowo możliwość jego wyboru, co wyświetli okno ze szczegółowymi paskami postępu dla wszystkich instytucji istniejących w systemie. Zakłada się, że pasek przyjmie wartość 100%, jeżeli zostaną uzupełnione wszystkie wskaźniki oraz każda instytucja potwierdzi zakończenie dodawania działań.» Przycisk podsumowania modułu podstawowego. Pozwala wygenerować podsumowanie wszystkich celów, wskaźników i instytucji w formie sumarycznej opisowej (tabelarycznej) oraz w formie surowej (plik.xls) oraz przekierowując do odpowiednich modułów, w formie wykresów i map. Podsumowanie powinno mieć charakter przeglądowy, czyli porównywać wskaźniki w czasie w celu uchwyceniu kierunków zachodzących zmian. Przycisk jest widoczny dla Administratora. Po wyborze celu operacyjnego z listy powinien pojawić się ekran tego celu (Rysunek 10). Umożliwia on dodawanie, usuwanie i zarządzanie działaniami w ramach celu oraz edycję wskaźników celu operacyjnego. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 154

155 SMERIS Rysunek 10. Ekran celu operacyjnego Źródło: Dziemianowicz W. i in. (2013), Założenia monitoringu, op. cit.» Przycisk powrotu. Umożliwia przejście na poziom wyżej i wybór innej opcji.» Przycisk wyboru roku sprawozdawczego. Na początku wyświetla on bieżący rok sprawozdawczy. Po jego wybraniu powinna pojawić się lista wyboru dostępnych wszystkich lat. Wybór roku z listy powoduje przejście do edycji tego roku.» Pole wskaźników celu operacyjnego. Znajdują się tam nazwy i miary wskaźników, które dotyczą tego celu oraz pola formularza, które należy uzupełnić. Uzupełnienie wskaźników przez pracowników jednej instytucji powoduje wyświetlenie tych wartości pozostałym użytkownikom, co zapobiega dublowaniu pracy. Z każdym wskaźnikiem powinna być powiązana pomoc kontekstowa.» Przycisk dodania nowego działania. Pozwala on na dodanie działania do celu operacyjnego i przejście do ekranu uzupełnienia informacji o działaniu.» Lista działań w celu operacyjnym w danym roku sprawozdawczym. Wyświetlone są wszystkie działania, niezależnie od instytucji, która je dodała. Obok działania znajduje się ikona symbolizująca, czy wszystkie informacje o działaniu są uzupełnione, czy też działanie jest w trakcie edycji. Administrator ma możliwość edycji wszystkich działań, natomiast użytkownik instytucjonalny ma możliwość edycji tylko tych działań, które zostały dodane Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 155

156 w ramach jego instytucji. Po wybraniu nazwy działania nastąpi przejście do ekranu uzupełnienia informacji o działaniu.» Przycisk podsumowania celu operacyjnego. Pozwala on wygenerować podsumowanie (dla wszystkich działań i instytucji) w formie sumarycznej opisowej (tabelarycznej) oraz w formie surowej (plik.xls). Przycisk jest widoczny dla wszystkich użytkowników.» Przycisk dodania komentarzy do celu. Jest to szczególnie ważne w kontekście relacji między osiąganymi wartościami wskaźników. Najniższym w strukturze systemu jest ekran edycji działania. Wyświetla się on po wybraniu działania do edycji albo dodania nowego działania: SMERIS Rysunek 11. Ekran działania Źródło: Dziemianowicz W. i in. (2013), Założenia monitoringu, op. cit.» Przycisk powrotu. Umożliwia przejście na poziom wyżej i wybór innej opcji. Przed powrotem system powinien wskazać, które elementy działania nie zostały jeszcze uzupełnione.» Pole roku sprawozdawczego. Wyświetlony jest bieżący rok sprawozdawczy. Na tym etapie nie ma możliwości zmiany roku.» Pole kategorii i nazwy. Należy podać nazwę nowego działania. Wpisanie nazwy powoduje automatyczne zapisanie tego działania. Usunięcie nazwy powoduje usunięcie tego działania (wymagane będzie dodatkowe potwierdzenie usunięcia działania, co zabezpiecza przed przypadkowym usu- Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 156

157 nięciem). Każde działanie może być przypisane do jednej lub wielu kategorii (czyli m.in. projektów). System powinien umożliwiać podsumowania po kategoriach (projektach).» Przycisk współpracy. Po jego wyborze pojawi się lista innych organizacji występujących w SMERIS. Jeżeli w działaniu uczestniczyły inne organizacje, należy je zaznaczyć. Pozwoli to na uniknięcie duplikowania działań oraz na wykonanie analiz powiązań sieciowych wewnątrz systemu RSI (np. ustalenie poziomu współpracy między IOB a B+R).» Przycisk finansowania. Pozwoli na uzupełnienie pól związanych z charakterem i wysokością finansowania działania.» Pole zasięgu terytorialnego. Pole niezbędne w celu wykorzystania modułu graficznej prezentacji danych. Użytkownik wskazuje podregiony, na obszarze których działanie było realizowane. Każdy region powinien być łatwo identyfikowany, np. poprzez wyświetlanie nazwy na mapie.» Pole wskaźników działań. W zależności od wybranego celu operacyjnego pojawi się od kilku do kilkunastu charakterystyk liczbowych, opisujących działanie. Wprowadzone tu wartości są niezbędne do wykonywania podsumowań na wszystkich poziomach oraz niezbędne do wizualizacji w module analizy wskaźnikowej za pomocą wykresów.» Przycisk eksportu / importu. Pozwala na zapisanie działania na dysk lokalny i wczytanie zapisanego wcześniej działania z pliku. Jako format danych polecany jest uniwersalny język znacznikowy XML.» Przycisk komentarzy. Pozwala na dodanie dodatkowych uwag do działania (maksymalnie 1500 znaków). Moduł badawczy Do modułu badawczego dostęp mają autoryzowani użytkownicy SMERIS w celu:» utworzenia i zarządzania badaniem Administrator,» udzielania odpowiedzi na pytania respondenci. Podczas tworzenia badania Administrator ustawia hasło dostępu. Hasło powinno zostać przesłane docelowej grupie respondentów. Respondent, tak jak zwyczajny użytkownik podaje swój adres oraz przesłane hasło na ekranie logowania i dostaje dostęp do modułu badawczego (Rysunek 12). Na ekranie badania wyświetlona zostaje jedynie ankieta, bez pozostałych przycisków. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 157

158 Ankieta ma prostą konstrukcję, wszystkie pytania znajdują się na jednej stronie i występują podstawowe możliwości odpowiedzi. Nie ma jednak ograniczeń co do liczby ankiet, liczby pytań oraz liczby respondentów. Każdą ankietę tworzy samodzielnie Administrator. SMERIS Rysunek 12. Ekran modułu badawczego Źródło: Dziemianowicz W. i in. (2013), Założenia monitoringu, op. cit. Moduł badawczy pozwala na następujące opcje:» Przycisk powrotu. Umożliwia przejście na poziom wyżej i wybór innej opcji.» Przycisk wyświetlenia badania. Po jego wybraniu pojawia się lista utworzonych w systemie ankiet badań, które można wybrać. Możliwy jest podgląd do dostępnych ankiet jak również ankiet archiwalnych. Przycisk jest dostępny dla Administratora.» Pole zarządzania pytaniami. Pozwala na dodawanie pytania, zmianę ich kolejności, edycje treści i usuwanie. Tworzenia szablonów ankiet będzie odbywać się za pomocą wbudowanego edytora działającego zgodnie z metodą WYSIWIG (ang. What you see is what you get). Tworząc pytanie należy podać jego treść, typ (tekstowe, liczbowe, jednokrotnego wyboru, wielokrotnego wyboru, pole słownikowe) opcje odpowiedzi oraz informację, czy pytanie jest obowiązkowe. Administrator będzie posiadał możliwość definiowania warunków sprawdzających dla zdefiniowanych typów Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 158

159 pól, np. minimalna długość tekstu, typ wprowadzanych danych, przedziały dat.» Przycisk nowe badania. Pozwala na utworzenie nowej ankiety.» Przycisk opcji. Umożliwia uruchomienie ankiety, duplikowanie ankiety (powielenie istniejącej ankiety np. w nowym roku sprawozdawczym), usuwanie ankiety (ewentualne określenie iż ankieta ma charakter archiwalny), ustawienie hasła ankiety oraz dodanie wprowadzenia do badania.» Przycisk wyników badania. Umożliwia zapisanie odpowiedzi respondentów w formie pliku.xls. Niezależnie wszystkie wyniki badań rejestrowane są w bazie Systemu. Dodatkowo pokazane jest, w wartościach względnych, ile osób już odpowiedziało na badanie. Moduł graficznej prezentacji danych Do modułu graficznej prezentacji danych dostęp mają użytkownicy Systemu w dwóch celach:» aktywacja wyświetlania wskaźnika w tabeli, na wykresie i mapie przez Administratora,» wyświetlenia wyników w tabeli, na wykresie i mapie mapach przez dowolnego użytkownika strony. Moduł graficznej prezentacji danych jest zatem modułem otwartym dostępnym dla wszystkich zainteresowanych. Jego przeznaczeniem jest wizualizacja wszystkich danych liczbowych dostępnych w metabazie w formie tabel, wykresów i map (Rysunek 13). Ponieważ dane dotyczą zarówno przestrzennego zróżnicowania wewnątrz regionu, jak i porównań z innymi regionami, dla każdej możliwości powinny zostać przygotowane niezależne zestawy tabel, wykresów i map. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 159

160 SMERIS Rysunek 13. Ekran modułu graficznej prezentacji danych. Źródło: Dziemianowicz W. i in. (2013), Założenia monitoringu, op. cit. Moduł graficznej prezentacji danych pozwala na następujące opcje:» Przycisk powrotu. Umożliwia przejście na poziom wyżej i wybór innej opcji,» Przycisk wyświetlenia istniejącej tabeli, wykresu, mapy (zestawu wizualnego). Po jego wybraniu pojawi się lista dostępnych wskaźników, które mogą zostać wyświetlone w formie tabel, wykresów, map,» Pole edytuj tabelę, wykres, mapę. Pozwala na ustalenie parametrów zgodnie z uszczegółowieniem zawartym w poprzednim rozdziale,» Przycisk nowy zestaw wizualny. Pozwala na utworzenie nowej mapy. Przycisk jest dostępny tylko dla Administratora. Moduł Analizy wskaźnikowej Do modułu analizy wskaźnikowej dostęp mają użytkownicy SMERIS w kilku celach:» przeprowadzenie analizy porównawczej wskaźników,» przeprowadzenie analizy trendów,» przeprowadzenie analizy dynamiki zmian,» przeprowadzenie analizy korelacji wskaźników. Moduł analizy wskaźnikowej jest zatem modułem otwartym dostępnym dla wszystkich zainteresowanych. Jego przeznaczeniem jest analiza danych dostęp- Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 160

161 nych w metabazie. Nie ma on jednak oddzielnego panelu (jest elementem modułu prezentacji danych), zgodnie z opisem zawartym we wcześniejszej części Koncepcji. Moduł wdrażania rekomendacji Moduł posiada mechanizm, który w jak największym stopniu dostosują rekomendacje do możliwości czasowych i zasobowych instytucji. Po pierwsze chodzi o:» organizowanie seminariów, podczas których są prezentowane i dyskutowane wyniki badania oraz rekomendacje,» zamieszczanie raportów na stronach internetowych,» publikowanie raportów w wersjach papierowych i przesyłanie ich do instytucji zaangażowanych w realizację RSI,» opracowywanie tabel wdrażania rekomendacji, w których zebrane są rekomendacje, które instytucja zamierza wdrożyć, opis zadań do wykonania wraz z harmonogramem,» następnie monitorowanie działań związanych z ich implementacją, rozliczanie instytucji za wdrożenie rekomendacji i uzasadnianie odrzucania rekomendacji. Przykładową tabelę wdrażania rekomendacji przedstawiono poniżej: Lp. Tytuł raportu Zaobserwowany problem Wniosek (strona w raporcie) Jak powinna wyglądać rzeczywistość? Jaka zmiana powinna zostać dokonana? Rekomendacja (strona w raporcie) Adresat rekomendacji Sposób wdrożenia Status: Stan wdrożenia Termin realizacji gdzie: Wniosek Rekomendacja Adresat rekomendacji Sposób wdrożenia Stan wdrożenia Termin realizacji wniosek na podstawie którego sformułowana została rekomendacja powinien być zwięzły i jednoznaczny. Konieczne jest wskazanie odpowiedniej strony lub stron w raporcie końcowym z badania. podobnie jak wniosek powinna być zwięzła i jednoznaczna. Konieczne jest wskazanie odpowiedniej strony lub stron w raporcie końcowym z badania. instytucja (instytucje) odpowiedzialna za wdrożenie rekomendacji. syntetyczne przedstawienie sposobu wdrożenia rekomendacji. należy wybrać jedną z poniższych opcji: rekomendacja wdrożona w całości, rekomendacja w części wdrożona, rekomendacja do wdrożenia w całości, rekomendacja w części do wdrożenia, rekomendacja odrzucona. planowana (lub faktyczna) data wdrożenia rekomendacji (w kwartałach). Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 161

162 Tabela wdrażania rekomendacji powinna być monitorowana nie tylko przez zespół monitorujący, ale przez instytucję zwierzchnią (np. Zarząd Województwa Mazowieckiego). Dlatego tabela wdrażania rekomendacji powinna być rozsyłana do kluczowych użytkowników w momencie:» zakończenia okresów wdrażania ( Termin realizacji ),» w momencie wprowadzenia zmian w statusie wdrożenia rekomendacji,» w momencie dodania nowych rekomendacji. Moduł komunikacji Przewiduje się dwa sposoby komunikacji:» otwarty dostępny dla wszystkich w formie forum na stronie internetowej, na której mogą zostawiać swoje posty wszyscy użytkownicy, również niezalogowani, Administrator ma możliwość usuwania niechcianych, wulgarnych komentarzy,» indywidualny dostępny dla wybranych użytkowników w formie chat, jeden zalogowany użytkownik przesyła wiadomość do drugiego użytkownika (może go wybrać z listy użytkowników zalogowanych), drugi użytkownik (odbiorca) otrzymuje powiadomienie mailem i na stronie o przesłanej wiadomości, może na nią odpowiedzieć bezpośrednio z maila (poprzez opcję odpowiedz) lub ze strony internetowej. Moduł administracyjny Do modułu administracyjnego dostęp mają jedynie administratorzy. Moduł pozwala na ustawienie konfiguracji pracy systemu, zarządzanie metabazą (okresów sprawozdawczych, wskaźników, instytucji, osób) oraz przygotowanie raportów zbiorczych dla całego systemu. Moduł również ma za zadanie wspomagać pracę Administratora poprzez monitoring bieżącego poziomu uzupełnienia. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 162

163 SMERIS Rysunek 14. Ekran modułu administracyjnego. Źródło: Dziemianowicz W. i in. (2013), Założenia monitoringu, op. cit. Moduł administracyjny pozwala na następujące opcje:» Przycisk powrotu. Umożliwia przejście na poziom wyżej i wybór innej opcji.» Pole powiadomień. Wyświetla wiadomości przesłane przez innych użytkowników systemu do Administratora, zawierających uwagi i propozycje dotyczące działania systemu. Pozwala na ustawienie statusu wiadomości: "przyjęty do realizacji", "odrzucony", "zrealizowany".» Przycisk zarządzania rokiem sprawozdawczym. Wyświetla listę dostępnych okresów sprawozdawczych, umożliwia dodanie nowego okresu oraz dezaktywację istniejącego okresu» Przycisk zarządzania instytucjami. Wyświetla listę dostępnych instytucji w systemie, umożliwia dodanie nowej instytucji oraz dezaktywację istniejącej instytucji. Umożliwia również na aktualizację informacji o instytucji. Moduł umożliwia przypisanie instytucji do wybranych celów operacyjnych.» Przycisk zarządzania użytkownikami. Wyświetla listę dostępnych użytkowników w systemie. Pozwala na ustawienie ich roli (administrator, użytkownik instytucjonalny, użytkownik autoryzowany, gość), na przypisanie do instytucji, na zmianę danych osobowych oraz na nadanie nowego hasła w przypadku jego utraty. Możliwe jest ustawienie opcji użytkownika nieaktywny, co jest równoznaczne z zablokowaniem dostępu do systemu. Koncepcja systemu informatycznego SMERIS strona 163