W A R S Z A W A

Transkrypt

1 W A R S Z A W A PRACA ANALIZA NA POTRZEBY OPRACOWANIA DIAGNOZY STRATEGICZNEJ Urząd m.st. Warszawy sierpień 2016

2 Opracowanie przygotowane na potrzeby aktualizacji Strategii Rozwoju m.st. Warszawy do 2020 roku przez zespół Biura Funduszy Europejskich i Rozwoju Gospodarczego we współpracy z innymi Biurami Urzędu m.st. Warszawy.

3 Praca Warszawa charakteryzuje się największym i najbardziej atrakcyjnym w Polsce rynkiem pracy, który przy tym cechuje relatywnie duża stabilność. W 2014 r. odsetek osób w wieku produkcyjnym, które wykazywały aktywność na rynku pracy (tj. osoby pracujące 1 oraz osoby bezrobotne) wyniósł w Warszawie niemal 81% (średnia krajowa to 42%). Była to wartość wyższa o 11 punktów procentowych niż w Poznaniu, który zajmował w tym zakresie drugą pozycję. W okresie od 2004 r. wartość omawianego wskaźnika wzrosła w Warszawie o 12,7 p.p. Wyższy przyrost odnotowano w Krakowie (15,1 p.p.) i we Wrocławiu (15,3 p.p.). Wykres 1. Odsetek osób w wieku produkcyjnym wykazujących aktywność zawodową na rynku pracy, w latach [%] 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% m.st. Warszawa Poznań Kraków Wrocław Łódź Trójmiejski Wśród osób aktywnych zawodowo, największą część stanowią osoby pracujące 2, których w Warszawie było ponad 833 tys., tj. 9,4% osób pracujących ogółem w Polsce (dla porównania warto dodać, że w Warszawie mieszka 4,5% populacji Polski). Drugie miejsce w tym zakresie zajął Kraków, gdzie liczba osób pracujących jest niemal Wykres 2. Liczba osób pracujących, w latach [tys.] trzykrotnie niższa. W odniesieniu do r., liczba osób pracujących we 800 wszystkich porównywanych miastach wzrosła. W stolicy dynamika tego procesu była relatywnie niska i wyniosła niemal 15%. Najlepiej pod tym względem rozwijał się Wrocław (przyrost o niespełna 37%). Niska wartość przyrostu wskaźnika w Warszawie wynika najprawdopodobniej z efektu skali w wartościach bezwzględnych Warszawa jest liderem w okresie liczba osób pracujących wzrosła o prawie 107 tys m.st. Warszawa Kraków Wrocław Poznań Trójmiejski Łódź 1 Bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób, duchownych i pracujących w jednostkach budżetowych działających w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego. Dane łącznie z rolnictwem indywidualnym i pracującymi w organizacjach, fundacjach, związkach (SOF), według faktycznego miejsca pracy i rodzaju działalności, objaśnienie danych BDL GUS. 2 Op. cit. Strona 3

4 Statystycznie wysoka aktywność zawodowa mieszkańców Warszawy wynika m.in. z nagromadzenia w stolicy firm, które oferują dużą liczbę miejsc pracy. Drugą jest napływ do Warszawy osób w wieku produkcyjnym, które statystycznie rzecz biorąc są ponadprzeciętnie aktywne zawodowo i osiedlają się w stolicy, w dużej mierze, z uwagi na możliwość znalezienia dobrej pracy. Stolicę cechuje przy tym jeden 0 Poznań Wrocław Warszawa Kraków Gdańsk Łódź z najniższych w kraju poziomów bezrobocia rejestrowanego, którego stopa wynosi 4,2%. Korzystniej sytuacja kształtuje się w przypadku Wrocławia (4,1%) i Poznania (3,1%). W miastach tych problem bezrobocia praktycznie nie występuje, ponieważ jego wartość jest zbliżona do poziomu, tzw. bezrobocia naturalnego, szacowanego na 3-4%. W okresie we wszystkich porównywanych miastach stopa bezrobocia znacząco spadła. W najwyższym stopniu we Wrocławiu, o 8,2 punktu procentowego. W Warszawie zmiana była najmniejsza, o 2 p.p. W całym okresie, w stolicy zmiany miały najbardziej łagodny charakter, co pokazuje, że sytuacja na warszawskim rynku pracy jest najbardziej stabilna. Wykres 3. Stopa bezrobocia rejestrowanego, w latach [%] Wykres 4. Bezrobotni zarejestrowani wg czasu przebywania bez pracy, w 2014 r. [%] 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Poznań Kraków Wrocław Gdańsk Warszawa Łódź poniżej 3 3 do 6 6 do do 24 powyżej 24 Struktura osób bezrobotnych ze względu na czas pozostawania bez pracy jest w Warszawie najbardziej równomierna. Udział poszczególnych przedziałów prezentowanych na Wykresie 4 jest zbliżony, ponadto od 2004 r. sytuacja Wykres 5. Bezrobotni zarejestrowani wg czasu przebywania bez pracy, w Warszawie zmieniła się zmiana udziału procentowego w okresie [%] w najmniejszym stopniu, Wrocław Poznań Kraków Gdańsk Łódź Warszawa porównując z pozostałymi 15% analizowanymi miastami. Może to 10% świadczyć o największej stabilności rynku pracy stolicy. W Warszawie 5% największa część osób 0% bezrobotnych (25%) pozostaje bez pracy przez okres dłuższy niż 2 lata. Gorszą sytuację w tym zakresie -5% -10% odnotowano w Łodzi (30%). -15% Najmniejszą część tej grupy mieszkańców stolicy stanowią poniżej 3 3 do 6 6 do do 24 powyżej 24 osoby pozostające bez pracy od 3 do 6 miesięcy (15%). Strona 4

5 W Polsce problem braku zatrudnienia dotyka częściej kobiet niż mężczyzn, które stanowią ponad 51% osób bezrobotnych. W Warszawie jest jednak inaczej i to mężczyźni mają więcej trudności ze znalezieniem pracy stanowią oni niemal 52% bezrobotnych. Analogiczne tendencje zaobserwowano w Łodzi i Krakowie (odpowiednio 52,2% i 50,5%). Wyjaśnienia tej sytuacji można upatrywać w fakcie, że w warszawskiej gospodarce dominuje sektor usług oraz relatywnie silną pozycję ma jego cześć związana z usługami nierynkowymi, w tym administracją publiczną. Tradycyjnie w sektorach tych częściej zatrudnienie znajdują kobiety. W stolicy osoby pracujące w sektorze usług stanowią prawie 87% ogólnej liczby osób pracujących. Średnia dla kraju wynosi 52%. W Warszawie na jedną ofertę pracy w Urzędzie Pracy przypada około 20 osób bezrobotnych. Korzystniejszy wynik odnotowano tylko we Wrocławiu, gdzie na jedną ofertę przypada tylko około 11 bezrobotnych. W pozostałych miastach kolejka oczekujących jest znacznie większa, od 33 bezrobotnych na ofertę w Gdańsku do 43 w Łodzi. W porównaniu z analizowanymi miastami, podaż ofert pracy jest więc w Warszawie stosunkowo duża, a ww. statystyka obejmuje jedynie oferty zarejestrowane w Urzędach Pracy. Warszawa jest relatywnie przyjazna dla osób młodych poszukujących pracy. W populacji osób bezrobotnych 2% stanowią absolwenci. Z kolei absolwenci szkół wyższych, którzy nie ukończyli 27 roku życia 0,8%. Nieznacznie korzystniejsze statystyki w tym zakresie charakteryzują Łódź, odpowiednio 2% i 0,7%. Natomiast w pozostałych omawianych miastach osoby z ww. grup stanowią odpowiednio od 3,1% do 4,0% oraz od 0,9% do 1,7%. Trudno znaleźć pracę w stolicy osobom w wieku przedemerytalnym. Osoby w wieku lata pozostające bez pracy przez okres dłuższy niż 1 rok stanowią niemal 14% osób bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędzie Pracy w Warszawie. Gorsza sytuacja w tym zakresie występuje tylko w Łodzi (15%). Ponad 26% osób bezrobotnych w Warszawie posiada wyższe wykształcenie. Na drugim miejscu znajdują się osoby z wykształceniem gimnazjalnym i niższym (24%). Kolejną pozycję zajmują bezrobotni z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (23%). Pokazuje to, że wyższe wykształcenie nie jest gwarantem sukcesu, jeśli chodzi o warszawski rynek pracy. Wykres 6. Bezrobotni zarejestrowani wg poziomu wykształcenia w 2014 r. [%] 100% 80% 60% 40% 20% 0% Warszawa Wrocław Poznań Kraków Gdańsk Polska Łódź wyższe policealne, średnie zawodowe średnie ogólnokształcące gimnazjalne i poniżej zasadnicze zawodowe W Warszawie 13% osób bezrobotnych posiada prawo do zasiłku, tylko w Łodzi ten odsetek jest niższy (12%). Natomiast w stolicy 88% osób bezrobotnych posiadało wcześniej pracę jest to wynik na poziomie średniej dla wszystkich analizowanych miast. Jak pokazują wyniki Barometru Warszawskiego 3, z punktu widzenia mieszkańca, sytuacja na warszawskim rynku pracy jest raczej dobra, chociaż odsetek osób, które uważają, że trudno znaleźć tu jakąkolwiek pracę jest istotny i wynosi 28%. Dodatkowo 3% warszawiaków uznało, że w Warszawie wcale nie można znaleźć pracy. Optymistycznie w tym zakresie wypowiedziało się 8% mieszkańców, którzy stwierdzili, że w stolicy można bez większych kłopotów znaleźć dobrą pracę, z kolei 59% warszawiaków oceniło, że można bez większych kłopotów znaleźć pracę, choć niekoniecznie taką, jaką by się chciało. 3 Edycja z czerwca 2015 r. Strona 5

6 Podobne do Barometru Warszawskiego wyniki uzyskano w badaniu Komisji Europejskiej, Quality of life In European Cities , w którym 54% warszawiaków oceniło, że w Warszawie łatwo jest znaleźć pracę. Dało to stolicy Polski 9. pozycję wśród 83 analizowanych miast europejskich. Spośród stolic Państw należących do Unii Europejskiej, tylko mieszkańcy Sztokholmu (58%), Sofii (58%), Bratysławy (62%) i Pragi (72%) byli bardziej niż mieszkańcy Warszawy przekonani, że w ich mieście można łatwo znaleźć pracę. Z pewnością jest to potencjał, który można wykorzystywać w procesie przyciągania nowych mieszkańców, ale także inwestorów. Te opinie pokazują, że mieszkańcy oceniają sytuację na warszawskim rynku pracy surowiej niż by to mogło wynikać z analizy danych statystycznych. Zwrócić uwagę należy na fakt, że w większości warszawiacy uznają bezrobocie za istotny problem. Warszawa jest w Polsce liderem jeśli chodzi o wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto, które wynosi 5 385,80 zł i stanowiło 134% średniej krajowej. W analizowanym okresie wartość ta Wykres 7. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto, w okresie wzrosła o 55%. W omawianej grupie r. [zł] miast był to najniższy wzrost 6000 (Wykres 7). Także średnie wynagrodzenie w całym kraju rosło szybciej (o 66%). Wynika z tego, że różnice pomiędzy Warszawą, a resztą kraju zacierają się. Jest to 3000 dobry sygnał dla rozwoju Polski, ale niezbyt optymistyczna wiadomość 2000 dla Warszawy, ponieważ 1000 zmniejszająca się różnica w wysokości wynagrodzeń 0 pomiędzy stolicą a innymi miastami może ograniczyć napływ do Warszawy nowych mieszkańców, Warszawa Gdańsk Poznań Wrocław Kraków Łódź którzy przybywają tu w poszukiwaniu lepszej, lepiej płatnej pracy (zwłaszcza w zestawieniu z wysokimi koszty życia w stolicy). Dzięki temu napływowi Warszawa opiera się wciąż negatywnym zjawiskom demograficznym proces starzenia się społeczeństwa jest mniej intensywny niż w innych rejonach kraju. Co więcej, do stolicy przybywają w większości osoby młode, dobrze wykształcone, które wpływają na zwiększenie potencjału miasta. Ograniczenie tego zjawiska bez wątpienia wpłynie na ograniczenie atrakcyjności Warszawy, w każdym niemal wymiarze. 4 Strona 6