Karta modułu/przedmiotu

Transkrypt

1 Karta modułu/przedmiotu Informacje ogólne o module/przedmiocie. Poziom kształcenia: jednolite studia magisterskie 1. Kierunek studiów: Farmacja 3. Forma studiów: stacjonarne 4. Rok: II 5. Semestr: IV 6. Nazwa modułu/przedmiotu: Mikrobiologia 7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy 8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra i Zakład Mikrobiologii i Wirusologii, Sosnowiec, ul. Jagiellońska 4, Tel. (3)364161, mikrobsekr@sum.edu.pl 9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e mail): dr hab. n. med. Tomasz Wąsik Prof. SUM, twasik@sum.edu.pl 10. Cel kształcenia: Zapoznanie studentów z występowaniem, morfologią, fizjologią, chorobotwórczością i zasadami diagnostyki mikrobiologicznej wirusów, bakterii i grzybów. Poznanie mechanizmów oporności bakteryjnej na antybiotyki i chemioterapeutyki, metod ich wykrywania oraz zasad dezynfekcji, strylizacji i aseptyki, ze szczególnym uwzględnieniem pracy farmaceuty 11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji: Podstawy biochemii, immunologii, biologii komórki, biologii molekularnej, znajomość budowy i zasad działania różnych rodzajów mikroskopów, ogólne zasady mikroskopowania 1. Efekty kształcenia Odniesienie Numer do efektów Efekty kształcenia efektu kształcenia Student, który zaliczył moduł/przedmiot: kształcenia dla programu 01 zna morfologię, budowę, genetykę, fizjologię oraz zasady nowoczesnej taksonomii, wirusów, bakterii i grzybów, zna mechanizmy chorobotwórczości tych rozumie interakcje gospodarz patogen, 0 zna fizjologiczą florę bakteryjną ustroju ludzkiego, podstawy epidemiologii ogólnej, zasady zwalczania i profilaktyki chorób zakaźnych, zna produkty metabolizmu możliwości wykorzystania wirusów, bakterii oraz grzybów w biotechnologii 03 zna zasady i metody stosowane w diagnostyce poszczególnych rodzajów drobnoustrojów, umie wykonać i interpretować różne typy preparatów mikroskopowych, dobrać odpowiednie podłoża, testy biochemiczne, serologiczne oraz metody molekularne 04 zna i stosuje podczas pracy zasady aseptyki, dobiera metody sterylizacji w zależności od rodzaju wyjaławianego materiału, przeprowadzić kontrolę skuteczności tego procesu, zna spektrum i mechanizmy działania chemioterapeutyków, środków dezynfekcyjnych i antyseptycznych oraz mechanizmy oporności bakteryjnej na antybiotyki i chemioterapeutyki, zna zasady terapii przeciwdrobnoustrojowej, potrafi dobrać odpowiednią metodę badania lekowrażliwości, wykonać badanie i umiejętnie A.W1., A.W., A.W18., A.W14., A.W1., A.W3., AW14., AW0., A.U15., A.U16., A.U17., A.W19., A.U18., A.U19.,

2 zinterpretować jej wyniki 05 potrafi przeprowadzić i ocenić wyniki badania: skuteczności działania środków myjących i dezynfekujących, badania aktywności preparatów o działaniu bakteriobójczym i bakteriostatycznym przy użyciu różnych metod, ilościowego i jakościowego badania mikrobiologicznej czystości rąk, mikrobiologicznej czystości powietrza i powierzchni płaskich, jałowości i czystości mikrobiologicznej leków, surowców farmaceutycznych i środków konserwujących, wykorzystuje metody mikrobiologiczne do oznaczania aktywności antybiotyków wg FP 13. Formy zajęć w odniesieniu do efektów kształcenia Numer efektu kształcenia wykład seminarium Forma zajęć dydaktycznych ćwiczenia ćwiczenia laboratoryjne praktyczne inne A.U19., e learning 01 X X 0 X 03 X 04 X X 05 X 14. Treści programowe Forma zajęć: Wykłady Liczba godzin W1 Czynniki ryzyka chorób zakaźnych W Wirusy jako komórkowe patogeny obligatoryjne, budowa i klasyfikacja W3 Mechanizmy patogenezy chorób wirusowych W4 Epidemiologia zakażeń wirusowych W5 Chemioterapia zakażeń wirusowych W6 Klasyfikacja, budowa i znaczenie bakterii W7 Przemiany metaboliczne i genetyka bakterii W8 Komensala i pasożytnicza mikroflora człowieka W9 Mechanizmy patogenezy chorób bakteryjnych W10 Chemioterapia zakażeń bakteryjnych W11 Wirusy układu oddechowego W1 Etiopatogeneza HIV/AIDS W13 Profilaktyka i terapia zakażeń HIV W14 Wirusowe Zapalenie Wątroby typu A i typu B, patogeneza, prewencja terapia W15 Wirusowe Zapalenie Wątroby typu C, patogeneza, prewencja, terapia Łącznie Forma zajęć: Seminaria S1 Regulamin BHP. Zasady postępowania w pracowni mikrobiologicznej. 1 S Sterylizacja i dezynfekcja. Pojęcia: sterylizacja, sanityzacja, dezynfekcja, aseptyka, antyseptyka, skażenie, zakażenie. Metody sterylizacji i urządzenia sterylizujące. Dobór metod sterylizacji w zależności od wyjaławianego materiału. S3 Środki dezynfekcyjne podział, przykłady. Mechanizm i zakres działania środków dezynfekujących. Dezynfekcja skóry i tkanek. Higiena rąk, środki ochrony osobistej. Odpady medyczne.

3 S4 Budowa komórki bakteryjnej i metody barwienia komórek bakteryjnych. Budowa i funkcja ściany komórkowej bakterii gramdodatnich i gramujemnych. Budowa i funkcje tworów wewnętrznych komórki bakteryjnej. Otoczki, rzęski, fimbrie i przetrwalniki bakteryjne. S5 Zasady diagnostyki bakteriologicznej. Rodzaje materiałów pobieranych do badań bakteriologicznych. Zasady pobierania i przesyłania materiałów do badań. Tok badania bakteriologicznego z uwzględnieniem metod: mikroskopowych, hodowlanych, biochemicznych, serologicznych, biologicznych, molekularnych i określania lekowrażliwości. S6 Antybiotyki i chemioterapeutyki podział na grupy, mechanizmy i spektrum działania poszczególnych grup antybiotyków. Mechanizmy bakteryjnej oporności na antybiotyki i chemioterapeutyki. Terapia empiryczna i celowa. Pojęcia MIC, MBC. S7 Rodzaj: Helicobacter i Campylobacter systematyka. Występowanie, morfologia i fizjologia. Schorzenia, diagnostyka, leczenie i profilaktyka S8 Bakterie beztlenowe, zasady hodowli beztlenowców Łącznie Forma zajęć: Ćwiczenia C1 Organizacja pracowni mikrobiologicznej C Metody sterylizacji, zasady doboru metod sterylizacji w zależności od rodzaju sterylizowanego materiału. Kontrola urządzeń sterylizujących. Zasady funkcjonowania centralnej sterylizatorni C3 Badanie skuteczności działania środków myjących i dezynfekujących. C4 Wykonanie preparatów mikroskopowych: preparat w kropli wiszącej, preparaty barwione przy użyciu prostych i złożonych metod wybarwiania. C5 Zasady mikroskopowania i morfologia bakterii. Rodzaje mikroskopów, zasada ich działania, zastosowanie. Wielkość bakterii, grzybów, krwinek, wirusów. Kształty bakterii i ich układy przestrzenne. C6 Fizjologia i zasady hodowli drobnoustrojów. Rodzaje pożywek i ich zastosowanie. Wymogi stawiane pożywkom bakteriologicznym. Pojęcie hodowli i kolonii bakteryjnej. Hodowla czysta i mieszana. Techniki posiewów bakteriologicznych. Typy wzrostu na pożywkach jako cecha różnicująca. C7 Badanie lekowrażliwości drobnoustrojów metody jakościowe i ilościowe (krążkowo dyfuzyjna, kolejnych rozcieńczeń w bulionie lub podłożu stałym, E testów, automatyczne, molekularne). C8 Wykrywanie mechanizmów oporności u ziarniaków Gram dodatnich i Gram ujemnych C9 Rodzaje: Staphylococcus, Micrococcus systematyka. Występowanie, morfologia, fizjologia i podział gronkowców. Wymagania wzrostowe i podłoża różnicujące. Czynniki odpowiedzialne za chorobotwórczość gronkowców (enzymy i toksyny). Chorobotwórczość gronkowców i jej uwarunkowania, nosicielstwo. Gronkowcowe zatrucia pokarmowe. Profilaktyka i zasady leczenia schorzeń gronkowcowych. C10 Rodzaje: Streptococcus, Enterococcus systematyka. Występowanie, morfologia i fizjologia paciorkowców. Wymagania wzrostowe i podłoża różnicujące. Odczyn Dicków, próba Schultza Charltona, ASO i ich interpretacja. Cechy warunkujące chorobotwórczość paciorkowców.

4 C11 C1 Schorzenia wywoływane przez paciorkowcowe, powikłania, leczenie i profilaktyka. Rodzaj: Neisseria, Moraxella systematyka. Występowanie, morfologia i fizjologia. Schorzenia, leczenie i profilaktyka. Grzyby (Candida, Cryptococcus, Trichophyton, Epidermophyton, Aspergillus, Penicillium, Mucor, Geotrichum, Fusarium, Cladosporium, Alternaria,) promieniowce (Actinomyces i Nocardia) systematyka. Występowanie, morfologia i fizjologia w/w drobnoustrojów. Chorobotwórczość (grzybice powierzchniowe i głębokie) i schorzenia. Leczenie i profilaktyka. C13 Rodzaje: Corynebacterium, Lactobacillus systematyka. Występowanie, morfologia i fizjologia. Chorobotwórczość i profilaktyka. Odczyn Schicka. C14 Laseczki tlenowe i beztlenowe (rodzaje: Bacillus, Clostridium,). Występowanie, morfologia i fizjologia. Schorzenia wywoływane przez laseczki tlenowe i beztlenowe. Charakterystyka produkowanych przez nie egzotoksyn i patomechanizm ich działania. Wykorzystanie anatoksyn w profilaktyce i leczeniu schorzeń wywołanych przez laseczki. C15 Pałeczki gramujemne z rodziny Enterobacteriaceae cz. I rodzaje: Escherichia, Klebsiella, Proteus, Enterobacter systematyka. Systematyka, występowanie, morfologia i fizjologia. Chorobotwórczość, leczenie i profilaktyka. Szczepy ESBL. C16 Pałeczki gramujemne z rodziny Enterobactreiaceae cz. II rodzaje: Salmonella, Shigella. Systematyka,występowanie, morfologia i fizjologia. Chorobotwórczość, leczenie i profilaktyka. Odczyn Widala. C17 Pałeczki gramujemne niefermentujące: Pseudomonas, Stenotrophomonas, Acinetobacter systematyka. Występowanie, morfologia i fizjologia. Chorobotwórczość, leczenie i profilaktyka. C18 Pałeczki auksotroficzne Haemophilus, Legionella systematyka. Występowanie, morfologia i fizjologia. Chorobotwórczość, leczenie i profilaktyka. C19 Badanie czystości mikrobiologicznej wybranych preparatów farmaceutycznych i wody oczyszczonej do celów recepturowych. 6 C0 Badanie aktywności preparatów bakteriobójczych i bakteriostatycznych metodą seryjnych rozcieńczeń i studzienkową. 3 Łącznie 45 Łączna liczba godzin z przedmiotu 15. Metody kształcenia Wykład Wykład informacyjny, wykład problemowy 15.. Seminaria Wykład konwersatoryjny, pokaz z użyciem komputera, dyskusja, klasyczna metoda problemowa Ćwiczenia Ćwiczenia przedmiotowe, ćwiczenia laboratoryjne, objaśnienie, pokaz, pokaz z użyciem komputera, praca z książką 16. Sposoby weryfikacji efektów kształcenia i sposoby oceny Numer efektu kształcenia Sposoby weryfikacji Warunki zaliczenia 01 Sprawdzian pisemny opisowy z pytaniami, ocena 0 Sprawdzian pisemny opisowy z pytaniami, ocena

5 03 Sprawdzian pisemny opisowy z pytaniami, ocena 04 Sprawdzian pisemny opisowy z pytaniami, ocena 05 Sprawdzian pisemny opisowy z pytaniami, ocena 17. Obciążenie pracą studenta Forma aktywności Przeciętna liczba godzin na zrealizowanie aktywności udział w wykładach 30 udział w seminariach 15 Godziny kontaktowe udział w ćwiczeniach 45 z nauczycielem obecność na egzaminie pisemnym 1 akademickim: konsultacje 1 łącznie 9 Samodzielna praca studenta przygotowanie do seminariów 30 przygotowanie do ćwiczeń 30 przygotowanie do kolokwiów z ćwiczeń 10 przygotowanie do egzaminu pisemnego 0 łącznie 90 Łącznie 18 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiot Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających 3 bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze 3 praktycznym 19. Literatura Podstawowa 1. Heczko PB, Wróblewska M, Pietrzyk A. Mikrobiologia lekarska. PZWL Warszawa 014, wyd Uzupełniająca 1. Murray PR., Rosenthal KS., Pfaller MA. [red. wyd. pol.]. Anna Przondo Mordarska: Mikrobiologia, Elsevier Urban&Partner, Wrocław Zaremba M., Borowski J.: Mikrobiologia lekarska, PZWL, Warszawa Eligia M. Szewczyk: Diagnostyka mikrobiologiczna, PZWL, Warszawa Przondo Mordarska A.: Podstawowe procedury laboratoryjne w bakteriologii klinicznej. PZWL, Warszawa 005r. Salyers AA, Whitt DD. Mikrobiologia. Różnorodność, chorobotwórczość i środowisko 6. Mark Gladwin, Bill Trattler, [red. wyd. pol.] Stefania Giedrys Kalemba Mikrobiologia kliniczna D.W. Publishing Co., Inne przydatne informacje o module/przedmiocie 0.1. Liczebność grup 10 osób 0.. Materiały do zajęć podręczniki, zeszyt gładki, ołówek, gumka, kredki 0.3. Miejsce odbywania się zajęć Katedra i Zakład Mikrobiologii i Wirusologii Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, Sosnowiec, ul. Jagiellońska Miejsce i godzina konsultacji Katedra i Zakład Mikrobiologii i Wirusologii Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej

6 Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, Sosnowiec, ul. Jagiellońska 4; 0.5. Inne Katedra zapewnia fartuchy ochronne 1. Formy oceny szczegóły Efekt Na Na 3 Na 4 Na 5 Efekt 01 Nie spełnia Efekt 0 Efekt 03 Nie spełnia Nie spełnia informacji na temat morfologii, budowy, genetyki, fizjologii oraz zasad nowoczesnej taksonomii, wirusów, bakterii i grzybów, mechanizmów chorobotwórczości interakcji gospodarz patogen, mająca cechy zdawkowej jedynie we fragmentach informacji na temat fizjologicznej flory bakteryjnej ustroju ludzkiego, podstaw epidemiologii ogólnej, zasad zwalczania i profilaktyki chorób zakaźnych, produktów metabolizmu możliwości wykorzystania wirusów, bakterii oraz grzybów w biotechnologii mająca cechy zdawkowej jedynie we fragmentach informacji na temat zasad na temat morfologii, budowy, genetyki, fizjologii oraz zasad nowoczesnej taksonomii, wirusów, bakterii i grzybów, mechanizmów chorobotwórczości interakcji gospodarz patogen, w przeważającej części spójna i logiczna, słownictwo. na temat fizjologicznej flory bakteryjnej ustroju ludzkiego, podstaw epidemiologii ogólnej, zasad zwalczania i profilaktyki chorób zakaźnych, produktów metabolizmu możliwości wykorzystania wirusów, bakterii oraz grzybów w biotechnologii, w spójna i logiczna, poprawna merytorycznie. słownictwo. temat morfologii, budowy, genetyki, fizjologii oraz zasad nowoczesnej taksonomii, wirusów, bakterii i grzybów, mechanizmów chorobotwórczości interakcji gospodarz patogen, poprawna merytorycznie. Właściwie dobrane, poprawne słownictwo. temat fizjologicznej flory bakteryjnej ustroju ludzkiego, podstaw epidemiologii ogólnej, zasad zwalczania i profilaktyki chorób zakaźnych, produktów metabolizmu możliwości wykorzystania wirusów, bakterii oraz grzybów w biotechnologii, Właściwie dobrane, poprawne słownictwo.

7 Efekt 04 Nie spełnia i metod stosowanych w diagnostyce poszczególnych rodzajów drobnoustrojów mająca cechy zdawkowej jedynie we fragmentach Jedynie we fragmentach samodzielnie lub korzystając z pomocy nauczyciela wykonuje i interpretuje różne typy preparatów mikroskopowych, dobra odpowiednie podłoża, testy biochemiczne, serologiczne oraz metody molekularne informacji na temat aseptyki, metod sterylizacji, spektrum i mechanizmów działania chemioterapeutyków, środków dezynfekcyjnych i antyseptycznych oraz mechanizmów oporności bakteryjnej na antybiotyki i chemioterapeutyki, zasad terapii przeciwdrobnoustrojowej, mająca cechy zdawkowej jedynie we fragmentach Jedynie we fragmentach samodzielnie lub korzystając z pomocy nauczyciela przeprowadza kontrolę skuteczności procesu sterylizacji, dobiera odpowiednią metodę badania na temat zasad i metod stosowanych w diagnostyce poszczególnych rodzajów drobnoustrojów, w spójna i logiczna, poprawna merytorycznie. słownictwo. W właściwie wykonuje i interpretuje różne typy preparatów mikroskopowych, dobra odpowiednie podłoża, testy biochemiczne, serologiczne oraz metody molekularne na temat aseptyki, metod sterylizacji, spektrum i mechanizmów działania chemioterapeutyków, środków dezynfekcyjnych i antyseptycznych oraz mechanizmów oporności bakteryjnej na antybiotyki i chemioterapeutyki, zasad terapii przeciwdrobnoustrojowej, w spójna i logiczna, poprawna merytorycznie. słownictwo. W samodzielnie i właściwie przeprowadza kontrolę skuteczności procesu sterylizacji, dobiera odpowiednią metodę badania lekowrażliwości, wykonuje badanie i umiejętnie interpretuje wyniki temat zasad i metod stosowanych w diagnostyce poszczególnych rodzajów drobnoustrojów, Właściwie dobrane, poprawne słownictwo. Właściwie, samodzielnie wykonuje i interpretuje różne typy preparatów mikroskopowych, dobra odpowiednie podłoża, testy biochemiczne, serologiczne oraz metody molekularne temat aseptyki, metod sterylizacji, spektrum i mechanizmów działania chemioterapeutyków, środków dezynfekcyjnych i antyseptycznych oraz mechanizmów oporności bakteryjnej na antybiotyki i chemioterapeutyki, zasad terapii przeciwdrobnoustrojowej, Właściwie dobrane, poprawne słownictwo. Właściwie i samodzielnie przeprowadza kontrolę skuteczności procesu sterylizacji, dobiera odpowiednią metodę badania lekowrażliwości, wykonuje badanie i umiejętnie interpretuje wyniki

8 Efekt 05 Nie spełnia lekowrażliwości, wykonuje badanie i umiejętnie interpretuje wyniki informacji na temat badania skuteczności działania środków myjących i dezynfekujących, aktywności preparatów bakteriobójczych i bakteriostatycznych, czystości rąk, powietrza i powierzchni płaskich, jałowości i czystości mikrobiologicznej leków, surowców farmaceutycznych i środków konserwujących, ilościowego oznaczania, witamin, aminokwasów i antybiotyków wg FP, mająca cechy zdawkowej jedynie we fragmentach Jedynie we fragmentach samodzielnie lub korzystając z pomocy nauczyciela planuje, wykonuje i interpretuje wyniki tych badań na temat badania skuteczności działania środków myjących i dezynfekujących, aktywności preparatów bakteriobójczych i bakteriostatycznych, czystości rąk, powietrza i powierzchni płaskich, jałowości i czystości mikrobiologicznej leków, surowców farmaceutycznych i środków konserwujących, ilościowego oznaczania, witamin, aminokwasów i antybiotyków wg FP, w spójna i logiczna, poprawna merytorycznie. słownictwo. W samodzielnie i właściwie planuje, wykonuje i interpretuje wyniki tych badań temat badania skuteczności działania środków myjących i dezynfekujących, aktywności preparatów bakteriobójczych i bakteriostatycznych, czystości rąk, powietrza i powierzchni płaskich, jałowości i czystości mikrobiologicznej leków, surowców farmaceutycznych i środków konserwujących, ilościowego oznaczania, witamin, aminokwasów i antybiotyków wg FP Właściwie dobrane, poprawne słownictwo. Właściwie i samodzielnie planuje, wykonuje i interpretuje wyniki tych badań * ocena celująca wiedza i umiejętności wykraczają poza wymagania określone dla oceny 5 bardzo dobry