MINISTERSTWO EDUKACJI I NAUKI. System Wynagradzania Nauczycieli. oraz inne wiadczenia przysługujce nauczycielom

Transkrypt

1 MINISTERSTWO EDUKACJI I NAUKI Departament Pragmatyki Zawodowej Nauczycieli Wydział Systemów Wynagradzania System Wynagradzania Nauczycieli oraz inne wiadczenia przysługujce nauczycielom Spis treci: I. Wstp... 2 II. Podstawowe warunki wypłacania wynagrodzenia nauczycielom... 3 III. Wynagrodzenie a dodatki socjalne IV. Podział kompetencji w zakresie ustalania wysokoci i szczegółowych zasad okrelania składników wynagrodzenia nauczyciela... 8 V. Regulacje w zakresie wynagrodzenia nauczycieli mianowanych i dyplomowanych zatrudnionych na stanowiskach, na których wymagane s kwalifikacje pedagogiczne w Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, okrgowych komisjach egzaminacyjnych oraz nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez organy administracji rzdowej VI. Regulacje w zakresie wynagrodzenia nauczycieli mianowanych i dyplomowanych zatrudnionych na stanowiskach, na których wymagane s kwalifikacje pedagogiczne w urzdach organów administracji rzdowej, kuratoriach owiaty, specjalistycznej jednostce nadzoru, organach sprawujcych nadzór pedagogiczny nad zakładami poprawczymi, schroniskami dla nieletnich, rodzinnymi orodkami diagnostyczno-konsultacyjnymi i szkołami przy zakładach karnych VII. Składniki wynagrodzenia nauczycieli bdce podstaw do okrelenia rednich, o których mowa w art. 30 ust. 3 i 4 Karty Nauczyciela VIII. Dodatki socjalne IX. Zakładowy fundusz wiadcze socjalnych X. Porównanie wysokoci przecitnego miesicznego wynagrodzenia nauczyciela na tle przecitnego miesicznego wynagrodzenia w innych sektorach XI. Struktura wynagrodze nauczycieli wg definicji wynagrodzenia zawartej w art. 30 Karty Nauczyciela - tabela...28 XII. Wykaz podstawowych aktów prawnych regulujcych wynagrodzenia nauczycieli oraz sfer pragmatyki zawodowej nauczycieli Warszawa Maj 2006 r. 1

2 I. Wstp. W roku 2000 wprowadzono gruntown, systemow zmian przepisów regulujcych pragmatyk zawodow nauczycieli. Podstaw tych zmian była konieczno dostosowania przepisów ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2003 r. Nr 118, poz z pón. zm.) do obowizujcych rozwiza ustrojowych pastwa, jak równie wdroenie nowej koncepcji statusu zawodowego nauczyciela, umoliwiajcej skuteczne przeciwdziałanie narastajcemu zjawisku pauperyzacji zawodu nauczycielskiego. Na gruncie dotychczas obowizujcych przepisów wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli powizane było z poziomem wykształcenia i staem pracy, przy czym wzrastało automatycznie o niewielk kwot co 2 lata, bez wzgldu na aktywno zawodow nauczyciela. Maksymalne wynagrodzenie zasadnicze nauczyciel mógł uzyska dopiero po 30 latach pracy. Istot obecnego rozwizania jest przyporzdkowanie 4 stopniowej ciece awansu zawodowego systemu kwalifikacji płacowej. Przyjte w 2000 r. rozwizania uzaleniły awans zawodowy i finansowy od indywidualnej aktywnoci, zaangaowania oraz zewntrznie ocenianych efektów pracy nauczyciela. Odpowiednio do obcie zwizanych z powołaniem szczególnego systemu awansu zawodowego, trybem aktu prawnego najwyszej rangi - ustawy - zagwarantowane zostały równolegle rednie wynagrodzenia nauczycieli na kadym ze stopni awansu zawodowego i w kadej z jednostek samorzdu terytorialnego odrbnie. Niniejsze opracowanie ma na celu szczegółowe przedstawienie regulacji dotyczcych wynagrodze oraz innych przychodów/wiadcze wynikajcych z pracy w zawodzie nauczyciela, przy jednoczesnym rozgraniczeniu definicji wynagrodzenia, zawartej w art. 30 ust. 1 Karty Nauczyciela od dodatków socjalnych. Osobny fragment powicono gwarancjom pastwa w zakresie wynagrodze nauczycieli, ich wysokoci, a take prawnej moliwoci ich waloryzacji. Jednoczenie w szczególny sposób pragniemy zwróci uwag na kompetencje do stanowienia poszczególnych składników wynagrodzenia nauczycieli podzielone pomidzy ministra właciwego ds. owiaty i wychowania oraz jednostki samorzdu terytorialnego, z uwzgldnieniem form kontroli tych ostatnich przez Pastwo. Zgodnie bowiem z art. 15 i 16 ust. 2 Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, 2

3 poz. 483) ustrój Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia decentralizacj władzy publicznej, a samorzd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej. Przysługujc mu w ramach ustaw istotn cz zada publicznych samorzd wykonuje w imieniu własnym i na własn odpowiedzialno. Szczegółowe kompetencje jednostek samorzdu terytorialnego w zakresie kształtowania wynagrodze nauczycieli okrela art. 30 ust. 6 Karty Nauczyciela. Ponadto zwracamy uwag na odmienno regulacji w stosunku do nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez organy administracji rzdowej, na stanowiskach wymagajcych kwalifikacji pedagogicznych w Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i okrgowych komisjach egzaminacyjnych. Jak równie na zmiany wprowadzone ustaw z dnia 15 lipca 2004 r. o zmianie ustawy Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 179, poz. 1845). Cało opracowania uzupełniono o stosowne tabele i wykresy. II. Podstawowe warunki wypłacania wynagrodzenia nauczycielom. Niezalenie od podstawy prawnej nawizania stosunku pracy umowa o prac, mianowanie nauczyciel nabywa prawo do wynagrodzenia od pierwszego dnia pracy, w wysokoci ustalonej w akcie nawizania stosunku pracy (art. 38 Karty Nauczyciela). Wynagrodzenie wypłacane jest nauczycielowi miesicznie z góry w pierwszym dniu miesica, chyba, e ten dzie jest ustawowo wolnym od pracy. W takim przypadku wynagrodzenie wypłacane jest w dniu nastpnym. Zasada ta dotyczy wynagrodzenia zasadniczego i stałych składników wynagrodzenia, takich jak np. dodatek za wysług lat, dodatek funkcyjny czy motywacyjny. Składniki wynagrodzenia, których wysoko moe by ustalona jedynie na podstawie ju wykonanych prac, tj. wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doranych zastpstw, wypłaca si miesicznie lub jednorazowo z dołu w ostatnim dniu miesica. Jeeli dzie ten jest ustawowo wolny od pracy, wypłata nastpuje w dniu bezporednio poprzedzajcym ten dzie, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach istnieje moliwo dokonania wypłaty w jednym z ostatnich piciu dni miesica lub w dniu wypłaty wynagrodzenia, które nauczyciel otrzymuje z góry. Wypłata wynagrodzenia nastpuje w formie pieninej do rk nauczyciela lub za jego zgod przelewem na jego konto osobiste w banku. Pracodawca powinien na tyle wczeniej przekaza do banku dyspozycj przelewu 3

4 rodków pieninych na wypłaty dla nauczycieli, aby wynagrodzenie znajdowało si w terminie ustawowym na koncie bankowym nauczyciela (art. 39 ust. 3 i 4 ustawy). Zmiana wysokoci wynagrodzenia w czasie trwania stosunku pracy w zwizku z uzyskaniem kolejnego stopnia awansu zawodowego nastpuje z pierwszym dniem roku szkolnego nastpujcego po roku szkolnym, w którym nauczyciel uzyskał wyszy stopie awansu. Zmiana wysokoci wynagrodzenia z innych przyczyn nastpuje z pierwszym dniem najbliszego miesica kalendarzowego, jeeli inne przyczyny nie nastpiły od pierwszego dnia danego miesica kalendarzowego (art. 39 ust. 1 Karty Nauczyciela). Natomiast w przypadku nauczycieli, którzy uzyskali awans zawodowy w trybie art. 9b ust. 3a ustawy zmiana wysokoci wynagrodzenia nastpuje z dniem 1 stycznia danego roku, nastpujcego po roku kalendarzowym, w którym nauczyciel uzyskał awans na wyszy stopie (art. 39 ust. 1a Karty Nauczyciela). III. Wynagrodzenie a dodatki socjalne. Wraz ze zmian systemu wynagrodzania nauczycieli w 2000 r. wprowadzono wyrane rozgraniczenie przychodu nauczyciela, wynikajcego ze stosunku pracy na wynagrodzenie i na dodatki socjalne. Zgodnie z treci artykułu 30 ust. 1 Karty Nauczyciela wynagrodzenie nauczyciela składa si z nastpujcych elementów: a) wynagrodzenia zasadniczego (jego wysoko uzaleniona jest od stopnia awansu zawodowego, posiadanych kwalifikacji, wymiaru zaj obowizkowych), b) dodatków: za wysług lat (wysoko dodatku zaley od okresu zatrudnienia), motywacyjnego (wysoko dodatku zaley od jakoci wiadczonej pracy i wykonywania dodatkowych zada lub zaj), funkcyjnego (przysługuje z racji powierzonego stanowiska lub sprawowanej funkcji), 4

5 za warunki pracy (przysługuje nauczycielom wykonujcym prac w trudnych, uciliwych lub szkodliwych dla zdrowia warunkach pracy), zastpstw, c) wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doranych d) nagród i innych wiadcze wynikajcych ze stosunku pracy, tj.: dodatek za uciliwo pracy, dodatkowe wynagrodzenie za prac w porze nocnej, nagrody jubileuszowe, dodatkowe wynagrodzenie roczne, zasiłek na zagospodarowanie, odprawy (emerytalna, rentowa, z tytułu rozwizania stosunku pracy), nagrody ze specjalnego funduszu nagród. Ustawowa definicja wynagrodzenia nie obejmuje wiadcze socjalnych z zakładowego funduszu wiadcze socjalnych oraz dodatków socjalnych: dodatku wiejskiego i nauczycielskiego dodatku mieszkaniowego. Karta Nauczyciela okrela wysoko redniego wynagrodzenia nauczycieli poszczególnych stopni awansu zawodowego. Zgodnie z art. 30 ust. 3 i 4 ustawy podstaw do okrelenia redniego wynagrodzenia stanowi wysoko kwoty bazowej ustalonej dla pracowników pastwowej sfery budetowej na podstawie art. 5 pkt 1 lit. a) i art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodze w pastwowej sferze budetowej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 110, poz z pón. zm.), ustalanej corocznie w ustawie budetowej. W roku 2006 kwota bazowa została ustalona na poziomie 1 795, 80 zł. rednie wynagrodzenie nauczyciela staysty stanowi co najmniej 82% ustalonej corocznie w ustawie budetowej kwoty bazowej. rednie wynagrodzenie nauczycieli pozostałych stopni awansu powizane jest z wysokoci redniego wynagrodzenia nauczyciela staysty i wynosi odpowiednio dla: - nauczyciela kontraktowego 125 % 5

6 - nauczyciela mianowanego 175 % - nauczyciela dyplomowanego 225 % redniego wynagrodzenia nauczyciela staysty. Z uwagi na skutki finansowe dla budetu pastwa ustalenie ostatecznych i docelowych wskaników rednich wynagrodze rozłoono na przestrze trzech lat, w trakcie, których stopniowo rónicowana była ich wysoko. Oznacza to, i w latach wynagrodzenia nauczycieli wzrastały powyej prognozowanego wskanika wzrostu wynagrodze ustalanego corocznie dla pracowników sfery budetowej. Wzrost wskaników w poszczególnych latach kształtował si nastpujco: Wskaniki wynagrodze nauczycielskich w Lp. Stopie awansu poszczególnych latach wprowadzania nowego systemu 2000 r. Od r. do dnia r. Od dnia r. 1. Nauczyciel staysta 1,00 1,00 1,00 2. Nauczyciel kontraktowy 1,21 1,23 1,25 3. Nauczyciel mianowany 1,45 1,61 1,75 4. Nauczyciel dyplomowany 1,50 1,84 2,25 Docelowe relacje wskaników rednich wynagrodze zostały wprowadzone z dniem 1 padziernika 2002 r. moc ustawy z dnia 12 wrzenia 2002 r. zmieniajcej ustaw o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw, ustaw o kształtowaniu wynagrodze w pastwowej sferze budetowej oraz o zmianie niektórych ustaw oraz ustaw o zmianie ustawy o kształtowaniu wynagrodze w pastwowej sferze budetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 152, poz. 1267). Od tego momentu wzrost rednich wynagrodze nauczycieli zaley wyłcznie od redniorocznego wskanika wzrostu wynagrodze ustalanego dla pastwowej sfery budetowej lub ewentualnych decyzji poszczególnych organów prowadzcych, 6

7 bdcych jednostkami samorzdu terytorialnego w zakresie ustalenia wynagrodze wyszych od gwarantowanych przez pastwo ustaw - Karta Nauczyciela. W myl art. 30 ust. 11 Karty Nauczyciela podwyszenie wynagrodze dla nauczycieli nastpuje nie póniej ni w terminie okrelonym dla pracowników pastwowej sfery budetowej z wyrównaniem od dnia 1 stycznia danego roku. Podwyszenie wynagrodze nastpuje wic w cigu 3 miesicy po ogłoszeniu ustawy budetowej na dany rok (art. 8 ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodze w pastwowej sferze budetowej oraz o zmianie niektórych ustaw). Odpowiednio od dnia wejcia w ycie rozwizania docelowego w zakresie wskaników stawki redniego wynagrodzenia nauczycieli kształtuj si nastpujco: w latach 2002 (od 1 padziernika) w złotych Na poszczególnych stopniach awansu zawodowego Staysta Kontraktowy Mianowany Dyplomowany kwota bazowa co najmniej 82% kwoty bazowej 125% wynagrodzenia staysty 175% 225% wynagrodzenia wynagrodzenia staysty staysty 1 603, , , , , Budet pastwa gwarantuje (art. 30 ust. 8 Karty Nauczyciela) niezbdne rodki na rednie wynagrodzenia nauczycieli poszczególnych stopni awansu zawodowego w dochodach jednostek samorzdu terytorialnego a w przypadku szkół prowadzonych przez właciwych ministrów w budetach tych ministrów. Jednostki samorzdu terytorialnego mog dowolnie podwysza rodki na wynagrodzenia nauczycieli ponad poziom gwarantowany przez pastwo (art. 30 ust. 10 Karty Nauczyciela). 7

8 IV. Podział kompetencji w zakresie ustalania wysokoci i szczegółowych zasad okrelania składników wynagrodzenia nauczyciela. Ustawa Karta Nauczyciela przyznała stosowne kompetencje do ustalenia wysokoci oraz okrelania szczegółowych zasad wypłacania wybranych składników wynagrodzenia dwóm podmiotom, co oznacza, i o zgodnoci wysokoci wynagrodzenia z ustaw decyduj: - minister właciwy ds. owiaty i wychowania, - organ prowadzcy szkoły lub placówki, bdcy jednostk samorzdu terytorialnego. Kademu z tych podmiotów ustawa przyporzdkowała obowizek wydania aktu wykonawczego regulujcego wybrane składniki wynagrodzenia, w taki sposób, aby rednie wynagrodzenie nauczycieli na kadym ze stopni osignło kwot, co najmniej tak, jaka wynika z art. 30 ust. 3 i 4 Karty Nauczyciela. Wynagrodzenia nauczycieli w podstawowym wymiarze opieraj si łcznie na dwóch aktach wykonawczych do ustawy Karta Nauczyciela: - powszechnie obowizujcym rozporzdzeniu ministra właciwego ds. owiaty i wychowania (wynagrodzenie zasadnicze), - akcie prawa miejscowego regulaminie wynagradzania stanowionym przez jednostk samorzdu terytorialnego (dodatki i inne składniki wynagrodzenia nie uregulowane w przepisach ustawy Karta Nauczyciela). W myl przyjtej w ustawie Karta Nauczyciela zasady minister właciwy do spraw owiaty i wychowania, zgodnie z art. 30 ust. 5 Karty Nauczyciela, w porozumieniu z ministrem właciwym do spraw pracy oraz po zasigniciu opinii Komisji Wspólnej Rzdu i Samorzdu Terytorialnego, okrela, w drodze rozporzdzenia: 1) corocznie wysoko minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego dla nauczycieli realizujcych tygodniowy obowizkowy wymiar godzin, o którym 8

9 mowa w art. 42 ust. 3 Karty Nauczyciela, oraz dla nauczycieli, których tygodniowy obowizkowy wymiar godzin ustala si na podstawie art. 42 ust. 7 Karty Nauczyciela, oraz sposób udokumentowania prawa do okrelonej stawki wynagrodzenia zasadniczego; 2) sposób obliczania wysokoci stawki wynagrodzenia zasadniczego za jedn godzin przeliczeniow i minimalnej stawki wynagrodzenia zasadniczego dla nauczycieli realizujcych tygodniowy obowizkowy wymiar godzin, o którym mowa w art. 42 ust. 4a Karty Nauczyciela (podwyszone pensum); 3) wykaz stanowisk oraz sprawowanych funkcji uprawniajcych nauczyciela do dodatku funkcyjnego oraz ogólne warunki przyznawania nauczycielom dodatku motywacyjnego; 4) sposób ustalania wysokoci wynagrodzenia za prac w dniu wolnym od pracy. Realizujc powysze upowanienie Minister Edukacji Narodowej i Sportu wydał rozporzdzenie z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokoci minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za prac w dniu wolnym od pracy (Dz. U. Nr 22, poz. 181 z pón. zm.). Organ prowadzcy szkoł bdcy jednostk samorzdu terytorialnego, uwzgldniajc przewidywan struktur zatrudnienia, zgodnie z art. 30 ust. 6 ustawy Karta Nauczyciela, okrela corocznie dla nauczycieli poszczególnych stopni awansu zawodowego, w drodze regulaminu obowizujcego od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia: 1) wysoko stawek dodatków: motywacyjnego, funkcyjnego, za trudne warunki, a take szczegółowe warunki przyznawania dodatków, z zastrzeeniem art. 33 i 34 Karty Nauczyciela; 9

10 2) szczegółowe warunki obliczania i wypłacania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doranych zastpstw, z zastrzeeniem art. 35 ust. 3 Karty Nauczyciela; 3) wysoko i warunki wypłacania składników wynagrodzenia, o których mowa w art. 30 ust. 1 pkt 4, o ile nie zostały one okrelone w ustawie lub w odrbnych przepisach. Ustawodawca nałoył na samorzdy obowizek okrelenia w/w składników wynagrodzenia w taki sposób, aby rednie wynagrodzenia nauczycieli, składajce si ze składników, o których mowa w art. 30 ust. 1 ustawy, odpowiadały na obszarze działania danej jednostki samorzdu terytorialnego co najmniej rednim wynagrodzeniom nauczycieli, o których mowa w art. 30 ust. 3 i 4 ustawy Karta Nauczyciela. Zgodnie z treci znowelizowanego ustaw z dnia 15 lipca 2004 r. o zmianie ustawy Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 179, poz. 1845) art. 30 ust. 6a Karty Nauczyciela, regulamin wynagradzania podlega uzgodnieniu ze zwizkami zawodowymi zrzeszajcymi nauczycieli. Przez uzgodnienie, o którym mowa w art. 30 ust. 6a Karty Nauczyciela, naley rozumie aprobat wszystkich rozwiza projektowanych w regulaminie, wyraon przez wszystkie strony uczestniczce w uzgodnieniach. Ostatecznie przyjte regulacje powinny by zatem wynikiem procesu, w którym właciwe podmioty zharmonizowały swoje stanowiska i doprowadziły do braku rozbienoci pomidzy nimi. W przypadku nieuchwalenia do dnia 31 grudnia danego roku regulaminu na kolejny rok kalendarzowy stosuje si regulamin obowizujcy w roku poprzednim, nie dłuej jednak ni przez okres dwóch miesicy od dnia ogłoszenia ustawy budetowej (art. 30 ust. 6b ustawy). Przyjta regulacja, okrelajca kompetencje poszczególnych podmiotów w zakresie stanowienia poszczególnych składników wynagrodzenia nauczycieli, 10

11 potwierdza konstytucyjn zasad decentralizacji władzy publicznej, wyraon w art. 15 i 16 Konstytucji RP. Ponadto na mocy art. 54 ust. 7 Karty Nauczyciela organ prowadzcy szkoł bdcy jednostk samorzdu terytorialnego okrela wysoko nauczycielskiego dodatku mieszkaniowego oraz szczegółowe zasady jego przyznawania i wypłacania. W wietle art. 91d pkt 1 Karty Nauczyciela zadania i kompetencje organu prowadzcego okrelone w ww. przepisach wykonuje odpowiednio rada gminy, rada powiatu, sejmik województwa. Regulamin wynagradzania nauczycieli uchwalony przez organ prowadzcy szkoł, na podstawie art. 30 ust. 6 Karty Nauczyciela, w rozumieniu przepisów art. 40 i 41 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorzdzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz z pón. zm.), art. 12 pkt 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorzdzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz z pón. zm.), art. 18 pkt 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorzdzie województwa (Dz. U z 2001 r. Nr 142, poz z pón. zm.) oraz art. 87 ust. 2 i art. 94 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej jest aktem prawa miejscowego powszechnie obowizujcego. Na podstawie przepisu art. 85 ustawy o samorzdzie gminnym, art. 76 ustawy o samorzdzie powiatowym i art. 78 ustawy o samorzdzie wojewódzkim nadzór nad działalnoci gminy, powiatu i województwa sprawuje Prezes Rady Ministrów i wojewoda, a w zakresie spraw finansowych regionalna izba obrachunkowa. Nadzór ten sprawowany jest na podstawie kryterium zgodnoci z prawem. Regulamin wynagradzania stanowiony przez jednostk samorzdu terytorialnego badany jest zatem pod wzgldem zgodnoci przepisami prawa w trybie okrelonym w w/w ustawach. Wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta, marszałek województwa przedstawiaj wojewodzie i regionalnej izbie obrachunkowej uchwał rady gminy, rady powiatu, sejmiku województwa w sprawie regulaminu wynagradzania w cigu 7 dni od dnia jej podjcia. 11

12 O niewanoci ww. uchwały w całoci lub w czci orzeka organ nadzoru w terminie 30 dni od dnia jej dorczenia. Organ nadzoru wszczynajc postpowanie w sprawie stwierdzenia niewanoci uchwały lub w toku jego postpowania, moe wstrzyma jej wykonanie. Rozstrzygnicie nadzorcze powinno zawiera uzasadnienie faktyczne i prawne oraz pouczenie o dopuszczalnoci wniesienia skargi do sdu administracyjnego. W przypadku nieistotnego naruszenia prawa organ nadzoru nie stwierdza niewanoci uchwały, wskazuje natomiast, i uchwał wydano z naruszeniem przepisów prawa (art. 91 ustawy o samorzdzie gminnym, art. 79 ustawy o samorzdzie powiatowym i art. 82 ustawy o samorzdzie wojewódzkim). Stwierdzenie przez organ nadzoru niewanoci uchwały, wstrzymuje jej wykonanie z mocy prawa z dniem dorczenia rozstrzygnicia nadzorczego (art. 92 ustawy o samorzdzie gminnym, art. 80 ustawy o samorzdzie powiatowym i art. 82a ustawy o samorzdzie wojewódzkim). Na powysze rozstrzygnicie przysługuje organowi samorzdu terytorialnego złoenie skargi do sdu administracyjnego, który zobowizany jest do wyznaczenia rozprawy w cigu 30 dni od dnia wpłynicia skargi (art. 92a ustawy o samorzdzie gminnym, art. 80a ustawy o samorzdzie powiatowym i art. 82b ustawy o samorzdzie wojewódzkim). Po upływie 30 dni od przedłoenia uchwały w sprawie regulaminu wynagradzania, organ nadzoru nie moe we własnym zakresie stwierdzi niewanoci uchwały organu samorzdu terytorialnego, moe zaskary uchwał do sdu administracyjnego. W tym przypadku wydanie postanowienia o wstrzymaniu wykonania uchwały naley do sdu (art. 93 ustawy o samorzdzie gminnym, art. 81 ustawy o samorzdzie powiatowym i art. 82c ustawy o samorzdzie wojewódzkim). Rozstrzygnicia nadzorcze staj si prawomocne z upływem terminu przewidzianego na wniesienie skargi albo z dniem oddalenia skargi lub odrzucenia jej przez sd (art. 98 ustawy o samorzdzie gminnym, art. 85 ustawy o samorzdzie powiatowym i art. 86 ustawy o samorzdzie wojewódzkim). V. Regulacje w zakresie wynagrodzenia nauczycieli mianowanych lub dyplomowanych zatrudnionych na stanowiskach, na których wymagane s kwalifikacje pedagogiczne w Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, okrgowych komisjach egzaminacyjnych oraz nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez organy administracji rzdowej. 12

13 Nauczyciele mianowani lub dyplomowani zatrudnieni na stanowiskach, na których wymagane s kwalifikacje pedagogiczne w Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, okrgowych komisjach egzaminacyjnych oraz nauczyciele zatrudnieni w szkołach prowadzonych przez organy administracji rzdowej otrzymuj wynagrodzenie na podstawie przepisów Karty Nauczyciela. Wysoko wynagrodzenia zasadniczego dla w/w nauczycieli okrela rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005r. w sprawie wysokoci minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za prac w dniu wolnym od pracy ze zmianami wprowadzonymi 17 marca 2006 r. (rozporzdzenie z dnia 6 marca 2006 r. Dz. U. Nr 43, poz. 293). Natomiast w rozporzdzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 2 lutego 2005 r. w sprawie dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doranych zastpstw dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez organy administracji rzdowej (Dz. U. Nr 22, poz. 182), w szczegółowy sposób okrelono: warunki, od spełnienia których zaley przyznanie nauczycielowi zatrudnionemu w szkole prowadzonej przez organy administracji rzdowej dodatku motywacyjnego ( 3 ust. 1); warunki, które powinien spełnia nauczyciel zatrudniony w placówce doskonalenia nauczycieli prowadzonej przez organ administracji rzdowej, aby otrzyma dodatek motywacyjny ( 3 ust.2); powierzenie dyrektorom kompetencji w zakresie ustalenia wysokoci dodatku motywacyjnego dla nauczycieli oraz upowanienie organów prowadzcych do okrelenia wysokoci dodatku motywacyjnego dla dyrektorów tych placówek ( 3 ust. 4); okrelenie wysokoci dodatku motywacyjnego w stosunku do otrzymywanego przez nauczyciela wynagrodzenia zasadniczego wraz z okreleniem okresu na jaki dodatek ten jest przyznawany ( 3 ust. 3); wysoko dodatku funkcyjnego i warunki jego wypłacania( 4); kompetencje dla organu prowadzcego szkoł do ustalenia wysokoci dodatku funkcyjnego, przysługujcego dyrektorowi szkoły oraz kompetencje dyrektora w 13

14 zakresie ustalania wysokoci dodatku dla nauczyciela zajmujcego inne stanowisko kierownicze ( 4 ust. 7); wysoko i warunki przyznawania dodatku z tytułu pracy w warunkach trudnych, uciliwych lub szkodliwych dla zdrowia ( 5); warunki wypłacania dodatku za wysług lat ( 6); sposób ustalania wysoko wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe oraz godziny doranych zastpstw ( 7). W stosunku do nauczycieli zatrudnionych w zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich, rodzinnych orodkach diagnostyczno-konsultacyjnych oraz szkołach przy zakładach karnych w/w kwestie okrela Minister Sprawiedliwoci. W rozporzdzeniu z dnia 28 stycznia 2005 r. w sprawie dodatków do wynagrodzenia zasadniczego dla nauczycieli mianowanych i dyplomowanych zatrudnionych na stanowiskach, na których wymagane s kwalifikacje pedagogiczne, w Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i okrgowych komisjach egzaminacyjnych (Dz. U. Nr 22, poz. 180) okrelono: wysoko i warunki przyznawania dodatku słubowego dla nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego zatrudnionego na stanowiskach wymagajcych kwalifikacji pedagogicznych, w Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, okrgowych komisjach egzaminacyjnych ( 2); warunki, od spełnienia których zaley przyznanie nauczycielom dodatku motywacyjnego ( 3); warunki wypłacania dodatku za wysług lat ( 4). Kwestia dodatku mieszkaniowego przysługujcego w/w nauczycielom została uregulowana w rozporzdzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 maja 2001 r. w sprawie wysokoci oraz szczegółowych zasad przyznawania i wypłacania nauczycielskiego dodatku mieszkaniowego dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez organy administracji rzdowej (Dz. U. Nr 56, poz. 585 z pón. zm.). Nauczycielowi, spełniajcemu warunki, o których mowa w art. 54 ust. 5 ustawy Karta Nauczyciela, przysługuje równie odrbny dodatek (tzw. dodatek wiejski) w wysokoci 10% wynagrodzenia zasadniczego, przy czym organ prowadzcy szkoł, 14

15 stosownie do moliwoci finansowych i wystpujcego deficytu kadr, moe podwyszy wysoko tego dodatku ( art. 54 ust. 5 Karty Nauczyciela). VI. Regulacje w zakresie wynagrodzenia nauczycieli mianowanych i dyplomowanych zatrudnionych na stanowiskach, na których wymagane s kwalifikacje pedagogiczne w urzdach organów administracji rzdowej, kuratoriach owiaty, specjalistycznej jednostce nadzoru, w organach sprawujcych nadzór pedagogiczny nad zakładami poprawczymi, schroniskami dla nieletnich, rodzinnymi orodkami diagnostycznokonsultacyjnymi i szkołami przy zakładach karnych. W zakresie wynagrodzenia i innych wiadcze do powyszych grup nauczycieli, zgodnie z art. 32 ust. 1 i 2 ustawy Karta Nauczyciela stosuje si odpowiednie przepisy ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o słubie cywilnej (Dz. U. z 1999 r. Nr 49, poz. 483 z pón. zm.). VII. Składniki wynagrodzenia nauczycieli bdce podstaw do okrelenia rednich, o których mowa w art. 30 ust. 3 i 4 Karty Nauczyciela. 1. Wynagrodzenie zasadnicze stanowi podstawowy element wynagrodzenia nauczyciela. Nowelizacja ustawy Karta Nauczyciela z 2000 r. (art. 30 ust. 2) uzaleniła wysoko wynagrodzenia zasadniczego od: stopnia awansu zawodowego nauczyciela; posiadanych kwalifikacji; wymiaru zaj obowizkowych. Wysoko minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli w odniesieniu do poziomu wykształcenia oraz stopnia awansu zawodowego, obowizujcych od dnia 1 stycznia 2006 r., przedstawia ponisza tabela (załcznik do rozporzdzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 marca 2006 r. zmieniajcego rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokoci minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za prac w dniu wolnym od pracy). 15

16 WYSOKO MINIMALNYCH STAWEK WYNAGRODZENIA ZASADNICZEGO W ZŁOTYCH 1 Poziom wykształcenia 1 Tytuł zawodowy magistra z przygotowaniem pedagogicznym Stopnie awansu zawodowego nauczyciel nauczyciel nauczyciel nauczyciel staysta kontraktowy mianowany dyplomowany Tytuł zawodowy magistra bez przygotowania pedagogicznego, tytuł zawodowy licencjata (inyniera) z przygotowaniem pedagogicznym Tytuł zawodowy licencjata (inyniera) bez przygotowania pedagogicznego, dyplom ukoczenia kolegium nauczycielskiego lub nauczycielskiego kolegium jzyków obcych 4 Pozostałe kwalifikacje Podstaw do ustalenia minimalnej stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela stanowi najwyszy posiadany przez nauczyciela poziom wykształcenia. 2. Zgodnie z art. 30 ust.1 pkt 2 Karty Nauczyciela nauczycielom spełniajcym okrelone kryteria przysługuj dodatki: dodatek za wysług lat zgodnie z art. 33 ust. 1 Karty Nauczyciela przysługuje kademu nauczycielowi, poczwszy od 4 roku pracy w szkole, w wysokoci 1 % wynagrodzenia zasadniczego za kady rok pracy. Maksymaln wysoko tego dodatku ustawa ustala na poziomie 20 % wynagrodzenia zasadniczego. Pierwszy dodatek za wysług lat nauczyciel otrzyma w miesicu rozpoczynajcym czwarty rok pracy w szkole i bdzie on wynosił 3% wynagrodzenia 16

17 zasadniczego. Zgodnie z 7 rozporzdzenia z dnia 31 stycznia 2005 r. przy ustalaniu dodatku za wysług lat uwzgldnia si wszystkie okresy poprzedniego zatrudnienia w zakładach pracy oraz inne udowodnione okresy, jeeli z mocy odrbnych przepisów podlegaj one wliczeniu do okresu pracy, od którego zale uprawnienia pracownicze np. okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych, pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym. Przez okres zatrudnienia naley rozumie okres wykonywania pracy w ramach stosunku pracy umowy o prac. Zatrudnienie na podstawie umów cywilnoprawnych, np.: umowy zlecenia, umowy o dzieło, nie podlega uwzgldnieniu przy ustalaniu ww. dodatku. dodatek motywacyjny i funkcyjny ich wysoko oraz szczegółowe warunki przyznawania okrelaj regulaminy stanowione przez poszczególne jednostki samorzdu terytorialnego. W rozporzdzeniu z dnia 31 stycznia 2005 r. w 5 okrelono grup nauczycieli, którym z racji powierzonego stanowiska lub sprawowanej funkcji przysługuje dodatek funkcyjny, natomiast w 6 zostały wskazane ogólne warunki przyznawania nauczycielom dodatku motywacyjnego. dodatek za warunki pracy zgodnie z art. 34 ust. 1 Karty Nauczyciela nauczycielom pracujcym w trudnych, uciliwych lub szkodliwych dla zdrowia warunkach przysługuje dodatek za warunki pracy. Wykaz trudnych i uciliwych warunków pracy, stanowicych podstaw do przyznania dodatku zawiera 8 i 9 rozporzdzenia z dnia 31 stycznia 2005 r., jednak okrelenie szczegółowych warunków przyznawania tego dodatku oraz okrelenie jego wysokoci naley do kompetencji jednostek samorzdu terytorialnego, bdcych organami prowadzcymi szkoł. 3. Trzecim elementem wynagrodzenia za prac nauczyciela, zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 3 Karty Nauczyciela, jest wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doranych zastpstw. Nauczyciel moe pracowa w godzinach ponadwymiarowych jedynie w wyjtkowych sytuacjach i zgodnie ze swoj specjalnoci. Dyrektor moe przydzieli nauczycielowi bez jego zgody maksymalnie tyle godzin ponadwymiarowych, aby nie przekroczyły one ¼ tygodniowego obowizkowego wymiaru zaj nauczyciela (art. 35 ust. 1 i 2 Karty Nauczyciela). 17

18 Jeeli nauczyciel wyraa zgod, dyrektor moe przydzieli nauczycielowi wiksz liczb godzin ponadwymiarowych, jednak w wymiarze nie wyszym ni ½ tygodniowego obowizkowego wymiaru zaj nauczyciela. Za ponadwymiarowe godziny przysługuje nauczycielowi odrbne wynagrodzenie odpowiadajce osobistemu zaszeregowaniu, zgodnie z załczon do rozporzdzenia z dnia 6 marca 2006 r. tabel, z uwzgldnieniem dodatku za warunki pracy (art. 35 ust. 3 Karty Nauczyciela). Szczegółowy sposób obliczania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe okrela regulamin stanowiony przez poszczególne jednostki samorzdu terytorialnego. Ustawa z dnia 15 lipca 2004 r. o zmianie ustawy Karta Nauczyciela oraz zmianie niektórych innych ustaw w art. 35 ustawy Karta Nauczyciela wprowadziła definicj godzin doranych zastpstw. Zgodnie z treci art. 35 ust. 2a Karty Nauczyciela przez godzin doranego zastpstwa rozumie si przydzielon nauczycielowi godzin zaj dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuczych powyej tygodniowego obowizkowego wymiaru godzin zaj dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuczych, której realizacja nastpuje w zastpstwie nieobecnego nauczyciela. Wynagrodzenie za godziny doranych zastpstw wypłaca si, analogicznie jak w przypadku godzin ponadwymiarowych, według stawki osobistego zaszeregowania nauczyciela, z uwzgldnieniem dodatku za warunki pracy (art. 35 ust. 3 Karty Nauczyciela). 4. Czwartym i ostatnim elementem składowym wynagrodzenia s nagrody i inne wiadczenia wynikajce ze stosunku pracy, tj.: dodatek za uciliwo pracy, w wysokoci 20% wynagrodzenia zasadniczego przysługuje nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, którego organ prowadzcy szkoł przeniósł do pracy w innej szkole w innej miejscowoci bez zgody nauczyciela. Warunkiem przeniesienia nauczyciela bez jego zgody jest potrzeba zapewnienia tej szkole obsady na stanowisku nauczyciela z odpowiednimi kwalifikacjami, którego w inny sposób nie udało si w szkole zatrudni. Dyrektor szkoły, do której przeniesiono nauczyciela, powinien tak ustali rozkład czasu pracy, aby nauczyciel prowadził zajcia jedynie w cztery dni tygodnia. Ponadto nauczycielowi przysługuje zakwaterowanie w miejscowoci, do której go 18

19 przeniesiono a w której znajduje si szkoła. Przeniesienie bez zgody nauczyciela moe nastpi na okres nie dłuszy ni na 3 lata, po którym nauczyciel ma prawo powrotu na uprzednio zajmowane stanowisko (art. 19 Karty Nauczyciela). dodatkowe wynagrodzenie za prac w porze nocnej nauczycielowi za kad godzin pracy w porze nocnej przysługuje dodatkowe wynagrodzenie w wysokoci 15% godzinowej stawki wynagrodzenia zasadniczego, jednake nie niszej ni ustalona na podstawie art Kodeksu pracy ( art. 42b ust. 2 Karty Nauczyciela). za zajcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekucze, wykonywane w dniu wolnym od pracy, nauczyciel otrzymuje inny dzie wolny od pracy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach zamiast dnia wolnego nauczyciel otrzymuje odrbne wynagrodzenie, w wysokoci ustalonej w sposób okrelony w przepisach wydanych na podstawie art. 30 ust. 5 Karty Nauczyciela (art. 42c ust. 3 Karty Nauczyciela). Rozporzdzenie z dnia 31 stycznia 2005 r. reguluje w 10 wysoko wynagrodzenia otrzymywanego przez nauczyciela za zajcia wykonywane w dniu wolnym od pracy. Za ten dzie nauczycielowi, jeeli nie otrzymał innego dnia wolnego, przysługuje wynagrodzenie za kad godzin pracy obliczane jak za godzin ponadwymiarow. za prac w wito, w sytuacji gdy którykolwiek z piciu dni pracy nauczyciela przypadnie w wito i nauczyciel w tym dniu wykonuje prac w szczególnie uzasadnionych przypadkach zamiast dnia wolnego otrzymuje wynagrodzenie, o którym mowa w 10 rozporzdzenia z dnia 31 stycznia 2005 r., ze 100% dodatkiem ( art. 42c ust. 4 Karty Nauczyciela). nagroda jubileuszowa przysługuje wszystkim nauczycielom objtym pełnym zakresem przepisów Karty Nauczyciela, bez wzgldu na wymiar ich zatrudnienia. Jej wysoko uzaleniona jest od okresu zatrudnienia i waha si w przedziale 75% - 250% miesicznego wynagrodzenia uprawnionego nauczyciela (art. 47 ust. 1 Karty Nauczyciela). Szczegółowe zasady obliczania i wypłacania tej nagrody okrela rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 30 padziernika 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania okresów pracy i 19

20 innych okresów uprawniajcych nauczyciela do nagrody jubileuszowej oraz szczegółowych zasad jej obliczania i wypłacania (Dz. U. Nr 128, poz. 1418). dodatkowe wynagrodzenie roczne przysługuje nauczycielom w wysokoci i na zasadach ustalanych na podstawie ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budetowej (Dz. U. Nr 160, poz z pón. zm.) zgodnie z art. 48 Karty Nauczyciela. zasiłek na zagospodarowanie przysługuje nauczycielowi, na podstawie art. 61 Karty Nauczyciela, który spełnia nastpujce warunki: - posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania danego stanowiska, - praca podejmowana przez nauczyciela w szkole jest jego pierwsz prac zawodow w yciu (z wyłczeniem pracy wykonywanej w okresie studiów lub nauki w zakładzie kształcenia nauczycieli), - uzyskał stopie nauczyciela kontraktowego w cigu dwóch lat od dnia podjcia pierwszej pracy zawodowej w yciu w szkole, - złoył wniosek o wypłacenie zasiłku w cigu roku liczc od dnia uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego. Oceny spełnienia przez nauczyciela warunków do otrzymania zasiłku na zagospodarowanie dokonuje si na dzie złoenia wniosku. Jednorazowy zasiłek na zagospodarowanie przysługuje w wysokoci 2-miesiecznego wynagrodzenia zasadniczego przysługujcego nauczycielowi w dniu złoenia wniosku o wypłat zasiłku. Nauczyciel, który złoy wniosek o wypłat ww. zasiłku musi liczy si z moliwym obowizkiem jego zwrotu, jeeli nie przepracuje w szkole 3 lat, liczc od dnia uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego. W uzasadnionych przypadkach organ prowadzcy szkoł (wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta, marszałek województwa) moe zwolni nauczyciela w całoci lub w czci od obowizku zwrotu zasiłku (art. 61 ust. 3 Karty Nauczyciela). odprawa emerytalna i rentowa przysługuje nauczycielowi spełniajcemu warunki uprawniajce do przejcia na emerytur lub rent z tytułu niezdolnoci do 20

21 pracy, którego stosunek pracy ustał w zwizku z przejciem na emerytur lub rent z tytułu niezdolnoci do pracy, w wysokoci uzalenionej od iloci lat przepracowanych w szkole (art. 87 ustawy- Karta Nauczyciela). Nauczycielowi, który nie przepracował w szkole co najmniej 20 lat przysługuje odprawa w wysokoci dwumiesicznego wynagrodzenia ostatnio pobieranego w szkole bdcej podstawowym miejscem jego pracy. Natomiast nauczycielowi, który przepracował w szkole co najmniej 20 lat przyznaje si odpraw w wysokoci trzymiesicznego wynagrodzenia ostatnio pobieranego w szkole bdcej podstawowym miejscem jego pracy. Wysoko ww. wynagrodzenia oblicza si zgodnie z zasadami majcymi zastosowanie przy ustaleniu ekwiwalentu pieninego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, które zostały okrelone przez Ministra Edukacji Narodowej w rozporzdzeniu z dnia 26 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieninego za urlop wypoczynkowy nauczycieli (Dz. U. Nr 71, poz. 737 z pón. zm.). odprawa z tytułu rozwizania stosunku pracy przysługuje nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, z którym rozwizano stosunek pracy na skutek orzeczenia lekarskiego stwierdzajcego niezdolno do wykonywania dotychczasowej pracy, przyznaje si odpraw pienin w wysokoci jednomiesicznego wynagrodzenia zasadniczego ostatnio pobieranego w czasie trwania stosunku pracy za kady pełny rok pracy na stanowisku nauczyciela, w jednostkach organizacyjnych, o których mowa w art. 1 ust. 1 i 1a oraz ust. 2 pkt 1 i 1a Karty Nauczyciela. Ustawa ogranicza maksymaln kwot odprawy do wysokoci szeciomiesicznego wynagrodzenia zasadniczego (art. 28 ust. 1 Karty Nauczyciela). Nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, któremu udzielono urlopu bezpłatnego w sytuacji, gdy zatrudnienie w zawodzie nauczycielskim w miejscu zamieszkania współmałonka nie było moliwe i jeeli nauczyciel nie podjł ponownie pracy w okresie 2 lat ( stosunek pracy ulega rozwizaniu). W takiej sytuacji nauczycielowi przysługuje odprawa zgodnie z zasadami art. 28 ust. 1 Karty Nauczyciela, jednak jej wysoko uzaleniona jest od okresu pracy nauczyciela. W przypadku pozostawania w stosunku pracy nauczycielskiej przez okres nie przekraczajcy 10 lat, wysoko odprawy nie moe przekroczy trzymiesicznego 21

22 wynagrodzenia. Przy okresie zatrudnienia przekraczajcym 10 lat wysoko odprawy moe zosta podwyszona maksymalnie do kwoty stanowicej równowarto szeciomiesicznego wynagrodzenia zasadniczego (art. 28 ust. 2 Karty Nauczyciela). W przypadku cofnicia skierowania do nauczania religii w szkole, nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania przysługuje jednorazowa odprawa w wysokoci jednomiesicznego wynagrodzenia za kady rok pracy na stanowisku nauczyciela religii, nie wicej jednak ni w wysokoci trzymiesicznego wynagrodzenia (art. 28 ust. 2a Karty Nauczyciela). Wyej wymienione odprawy wypłaca dyrektor szkoły, który rozwizał z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania stosunek pracy. Nauczycielowi, z którym rozwizano stosunek pracy w trybie art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela, tj. w zwizku z całkowit lub czciow likwidacj szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujcych zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemoliwiajcych dalsze zatrudnienie nauczyciela w pełnym wymiarze zaj, jeeli nie skorzystał z moliwoci przeniesienia w stan nieczynny, przysługuje odprawa, której wysoko zaley od formy zatrudnienia nauczyciela. Nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania otrzymuje odpraw w wysokoci szeciomiesicznego wynagrodzenia zasadniczego. Natomiast wysoko odprawy, która przysługuje nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie umowy o prac okrela art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwizywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczcych pracowników (Dz. U. Nr 90, poz.844 z pón. zm.). Nauczyciel otrzyma odpraw w wysokoci: 1) jednomiesicznego wynagrodzenia, jeeli był zatrudniony u danego pracodawcy krócej ni 2 lata; 2) dwumiesicznego wynagrodzenia, jeeli był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat; 3) trzymiesicznego wynagrodzenia, jeeli był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat. 22

23 Odpraw ustala si zgodnie z zasadami obowizujcymi przy obliczaniu ekwiwalentu pieninego za urlop wypoczynkowy. nagrody ze specjalnego funduszu nagród, art. 49 Karty Nauczyciela ustanawia regulacje zobowizujce organy prowadzce, wojewodów i ministra właciwego do spraw owiaty i wychowania do stworzenia specjalnych funduszy z przeznaczeniem na nagrody za szczególne osignicia dydaktyczno-wychowawcze nauczycieli. Ustawa precyzuje kwoty, jakie powinny znale si w poszczególnych funduszach. Na wypłat nagród przyznawanych przez organy prowadzce szkoły oraz dyrektorów szkół, w budetach tych pierwszych rezerwuje si rodki w wysokoci co najmniej 1% planowanych rocznych wynagrodze osobowych. Kuratorzy owiaty oraz organy sprawujce nadzór pedagogiczny dla nauczycieli, o których mowa w art. 1 ust. 1 pkt 1 i ust. 1a Karty Nauczyciela, wypłacaj nagrody ze rodków wydzielonych w budetach wojewodów, stanowicych równowarto rednich wynagrodze nauczyciela staysty. Z kolei na nagrody ministra właciwego do spraw owiaty i wychowania przeznacza si równowarto rednich wynagrodze nauczyciela staysty. VIII. Dodatki socjalne. Nauczycielom pracujcym na terenach wiejskich lub w miastach liczcych do mieszkaców przysługuj odrbne uprawnienia oraz dodatki, które nie mieszcz si w definicji wynagrodzenia wynikajcej z art. 30 ust. 1 Karty Nauczyciela. Nale do nich w szczególnoci: prawo do lokalu mieszkalnego na terenie gminy, w której połoona jest szkoła ( art. 54 ust.1 Karty Nauczyciela); nauczycielowi, który posiada kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela przysługuje nauczycielski dodatek mieszkaniowy, którego wysoko uzaleniona jest od sytuacji rodzinnej nauczyciela oraz specyfiki miejscowoci, w której nauczyciel jest zatrudniony (art. 54 ust. 3 Karty Nauczyciela). Organ prowadzcy szkoł ustala wysoko nauczycielskiego dodatku mieszkaniowego oraz 23

24 szczegółowe zasady jego przyznawania i wypłacania (art. 54 ust. 7 Karty Nauczyciela). Dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez organy administracji rzdowej wysoko i szczegółowe zasady przyznawania i wypłacania dodatku mieszkaniowego okrelone zostały w rozporzdzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 maja 2001 r. w sprawie wysokoci oraz szczegółowych zasad przyznawania i wypłacania nauczycielskiego dodatku mieszkaniowego dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez organy administracji rzdowej (Dz. U. Nr 56, poz. 585 z pón. zm.); dodatek wiejski nauczycielom posiadajcym kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela przysługuje odrbny dodatek w wysokoci 10% wynagrodzenia zasadniczego (art. 54 ust.5 ustawy Karta Nauczyciela). działka gruntu szkolnego nauczyciel zatrudniony na terenie wsi ma prawo otrzyma do osobistego uytkowania działk gruntu szkolnego (art. 56 Karty Nauczyciela). IX. Zakładowy fundusz wiadcze socjalnych. Zgodnie z regulacjami art. 53 ust. 1 Karty Nauczyciela dla nauczycieli dokonuje si corocznie odpisu na zakładowy fundusz wiadcze socjalnych w wysokoci ustalonej jako iloczyn planowanej, przecitnej w danym roku kalendarzowym, liczby nauczycieli zatrudnionych w pełnym wymiarze zaj (po przeliczeniu na pełny wymiar zaj) skorygowanej w kocu roku do faktycznej przecitnej liczby zatrudnionych nauczycieli (po przeliczeniu na pełny wymiar zaj) i 110% kwoty bazowej, okrelanej dla pracowników pastwowej sfery budetowej na podstawie art. 5 pkt 1 lit. a) i art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy o kształtowaniu wynagrodze w pastwowej sferze budetowej oraz o zmianie niektórych ustaw, ustalanej corocznie w ustawie budetowej. rodki na ten cel zagwarantowane s przez pastwo w dochodach jednostek samorzdu terytorialnego, a w przypadku szkół prowadzonych przez właciwych ministrów w budetach tych ministrów. Z odpisu na zakładowy fundusz wiadcze socjalnych wypłacane jest nauczycielowi do koca sierpnia kadego roku wiadczenie urlopowe w wysokoci odpisu podstawowego, o którym mowa w art. 5 ust.1 i ust. 2 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym 24

25 funduszu wiadcze socjalnych (Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 z pón. zm.), ustalonego proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy i okresu zatrudnienia nauczyciela w danym roku szkolnym. W stosunku do nauczycieli bdcych emerytami i rencistami dokonuje si odpisu na zakładowy fundusz wiadcze socjalnych w wysokoci 5% pobieranych przez nich emerytur i rent (art. 53 ust. 2 Karty Nauczyciela). Zgodnie z rozporzdzeniem Ministra Edukacji i Nauki z dnia 22 grudnia 2005 r. w sprawie sposobu podziału czci owiatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorzdu terytorialnego w roku 2006 (Dz. U. Nr 266, poz. 2231) podział czci owiatowej subwencji ogólnej dokonywany jest z uwzgldnieniem finansowania odpisu na zakładowy fundusz wiadcze socjalnych dla nauczycieli bdcych emerytami i rencistami. W celu dokładnego wyliczenia wysokoci ww. odpisu organ prowadzcy szkoł, bdcy jednostk samorzdu terytorialnego musi pozyska od nauczycieli, bdcych emerytami i rencistami informacje o wysokoci pobieranych wiadcze. Dyrektorzy szkół, obejmujcych pomoc socjaln nauczycieli emerytów i rencistów powinni zwróci si bezporednio do uprawnionych osób, w celu pozyskania informacji o wysokoci pobieranych emerytur i rent. Po ustaniu stosunku pracy szkoła, która była ostatnim miejscem pracy nauczyciela, przed przejciem na emerytur lub rent obejmuje nauczyciela opiek socjaln. W wietle art. 53 ust. 5 Karty Nauczyciela zasady i wysoko wiadcze przyznawanych z Funduszu okrelane s w oparciu o przepisy ustawy o zakładowym funduszu wiadcze socjalnych i wypłacane na podstawie regulaminu zakładowego funduszu wiadcze socjalnych, obowizujcego w danej szkole (placówce). Naley zauway, i zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu wiadcze socjalnych do kompetencji pracodawcy, czyli dyrektora szkoły naley ustalenie w regulaminie zasad wydatkowania rodków funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalnoci socjalnej oraz zasad i warunków korzystania z usług i wiadcze finansowanych z funduszu, z uwzgldnieniem sytuacji yciowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu. Do obowizku dyrektora naley uzgodnienie treci regulaminu zakładowego funduszu wiadcze socjalnych ze zwizkami zawodowymi lub, jeeli nie ma na terenie szkoły zwizków, z przedstawicielem pracowników. 25

26 X. Porównanie wysokoci przecitnego miesicznego wynagrodzenia nauczyciela na tle przecitnego miesicznego wynagrodzenia w innych sektorach. w złotych PRZECITNE MIESICZNE WYNAGRODZENIE 1 Rok w gospodarce narodowej w sektorze przedsibiorstw w sferze budetowej nauczycieli Dane GUS 2 ródło MEiN na podstawie redniorocznej struktury zatrudnienia nauczycieli w szkołach i placówkach prowadzonych przez JST objtych subwencj owiatow wg sprawozdania statystycznego EN kwartały 2005 r. 4 redniorocznie za 2005 r. 26

27 Przecitne miesiczne wynagrodzenie w zł lata przecitne miesiczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej przecitne miesiczne wynagrodzenie w sektorze przedsibiorstw przecitne miesiczne wynagrodzenie w sferze budetowej przecitne miesiczne wynagrodzenie nauczycieli Wzrost przecitnego miesicznego wynagrodzenia nauczycieli w warunkach przed i po nowelizacji ustawy - Karta Nauczyciela w roku 2000 i w zł przecitne wynagrodzenie nauczycieli wg nowego systemu wynagradzania (art.30 ust. 3 i 4 ustawy KN) lata przecitne wynagrodzenie nauczycieli wg wzrostu o rednioroczny wskanik wzrostu wynagrodze okrelony corocznie w ustawie budetowej XI. Struktura wynagrodze nauczycieli wg definicji wynagrodzenia zawartej w art. 30 ustawy Karta Nauczyciela tabela. 27

28 STRUKTURA WYNAGRODZE NAUCZYCIELI wg definicji wynagrodzenia zawartej w art. 30 ustawy KARTA NAUCZYCIELA Wyszczególnienie Podstawa prawna wypłacania poszczególnych składników I. Wynagrodzenie zasadnicze. Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005r. w sprawie wysokoci minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za prac w dniu wolnym od pracy (Dz. U. Nr 22, poz. 181 z pón. zm.). II. 1. Dodatki. za wysług lat Art. 33 ustawy Karta Nauczyciela, a szczegółowe zasady przyznawania - uchwała organu stanowicego JST w sprawie regulaminu wynagradzania. Wysoko Wg tabeli stawek bdcej załcznikiem do rozporzdzenia z dnia 31 stycznia 2005 r., odpowiednio do stopnia awansu zawodowego, poziomu wykształcenia i wymiaru zaj obowizkowych. Wprost z ustawy Karta Nauczyciela - 1% stawki wynagrodzenia zasadniczego za kady rok pracy, nie wicej jednak ni 20%. Zakres podmiotowy Charakter powszechny. Charakter powszechny. Dodatek przysługuje poczynajc od czwartego roku pracy. 2. motywacyjny Szczegółowe zasady przyznawania i wysoko dodatków: motywacyjnego, funkcyjnego, za warunki pracy okrela regulamin wynagradzania w danej JST. Warunek corocznego Wybrani nauczyciele spełniajcy warunki ogólne okrelone w 6 rozporzdzenia z dnia 31 stycznia 2005 r. szczegółowo rozwinite w regulaminie JST. 3. funkcyjny Dodatkowo: dodatek funkcyjny wykaz stanowisk oraz sprawowanych funkcji uprawniajcych do ustalenia przez JST takiej wysokoci dodatków, aby po zbilansowaniu ze wszystkimi innymi składnikami wynagrodzenia osiga w kadej JST co najmniej rednie wynagrodzenia wynikajce z art. 30 ust. 3 i 4 ustawy Karta Nauczyciela. Wybrani nauczyciele realizujcy w szkole odrbne funkcje lub zadania wskazane w 5 rozporzdzenia z dnia 31 stycznia 2005 r. 28