Rola edukacji i nauki dla rozwoju. Imię Nazwisko. Mirosław Grewiński

Transkrypt

1 Rola edukacji i nauki dla rozwoju solidarnej TYTUŁ ekonomii PREZENTACJI społecznej Imię Nazwisko Mirosław Grewiński

2 Agenda wystąpienia 1. Rola edukacji i nauki na rzecz rozwoju ES 2. Perspektywa Yunusa? 3. Ekonomia społeczna na Mazowszu 4. Bariery oraz perspektywy edukacyjne i naukowe w kontekście rozwoju ES 5. Konkluzje

3 Czym jest współcześnie edukacja? Edukacja XXI wieku to nie tylko pozyskiwanie wiedzy, ale przede wszystkim rozwój umiejętności i wychowanie (kształtowanie postaw) Edukacja dla wielu ciąle równa się szkoła tymczasem według prof. Mario Reicha edukacja to 12 różnych środowisk rozwoju człowieka Kształtowanie kompetencji a nie tylko nabywanie kwalifikacji nowym, istotnym paradygmatem rozwoju kapitału ludzkiego i społecznego Edukacja o ekonomii społecznej i dla ekonomii społecznej to 2 różne sprawy

4 Wybrane funkcje edukacyjne w kontekście rozwoju ES 1. Rozwoju osobistego zdobycie konkretnej wiedzy i umiejętności z zakresu ES 2. Społeczna przygotowanie do wykonywania ról społecznych i zawodowych 3. Gospodarcza nowe miejsca pracy i wzrost gospodarczy 4. Kulturowa międzygeneracyjny transfer wartości, zasad i reguł społecznych 5. Inkluzyjno-integracyjna - przeciwdziałanie nierównościom i dyskryminacji

5 Wybrane funkcje nauki o i dla ekonomii społecznej 1. Diagnostyczna określenie stanu faktycznego jak jest a nie jak nam się wydaje, że jest 2. Wyjaśniająca interpretacja rzeczywistości i jej ocena 3. Teoretyczna przygotowanie modeli teoretycznych i ich opisywanie 4. Kształtowania świadomości ukazywanie relacji i związków między faktami 5. Prognozująca wskazująca na scenariusze na przyszłość 6. Wdrożeniowa pomoc praktykom we wdrażaniu koncepcji i rozwiązań

6 Krytyka dotychczasowego modelu edukacji Krytyka starego, przemysłowego modelu edukacji Współczesna szkoła tłumii kreatywność uczniów Standaryzacja, punktoza jak i system egzaminów oraz ocen hamuje rozwój dziecka Treści edukacyjne nie nadążają za zmianami społeczno-gospodarczymi

7 Krytyczna diagnoza systemów edukacyjnych 1. Systemy nie uczące się zależność od szlaku 2. Opór instytucji przed zmianami i innowacjami 3. Niewykorzystanie systemowych projektów UE 4. Brak tematyki ekonomii społecznej i polityki społecznej w programach nauczania 5. Deficyt współpracy szkół i uczelni z biznesem (społecznym) 6. Kryzys przywództwa

8 Najbardziej innowacyjna szkoła na Łotwie

9 Najbardziej innowacyjna szkoła na Łotwie

10 Rola i znaczenie Uczelni w edukowaniu i w badaniach naukowych z zakresu ES W dalszym ciągu Uczelnie marginalnie podejmują temat ekonomii społecznej Instytut Polityki Społecznej i prof. E. Leś z zespołem Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie i Małopolska Szkoła Administracji Publicznej (Czasopismo Ekonomia Społeczna ) prof. Jerzy Hausner Polska Akademia Nauk - duży projekt na ten temat Instytut Socjologii UW i Uniwersytet M. Kopernika Uczelnia Korczaka Katedra prof. M. Yunusa

11 Rola instytutów badawczych i innych Instytut Rozwoju Służb Społecznych w likwidacji Instytut Pracy i Spraw Socjalnych ES przy okazji innych tematów Instytut Spraw Publicznych ES jako jeden z elementów Obserwatoria Integracji Społecznej przy ROPS ach! Klon Jawor, FISE, Stocznia, CAL, Boris itp. jako NGO s badające ES i wspierające jej rozwój

12 Jaki jest stan badań i wiedzy nt. ekonomii społecznej w Polsce? Nadal deficyt wiedzy i badań w tym zakresie Badania Klon Jawor Badania MRPiPS Analizy Obserwatoriów Integracji Społecznej Badania regionalne i lokalne Brak dużego ogólnopolskiego projektu badawczego Wiedza wśród osób zainteresowanych tematem Brak ogólnej świadomości społecznej nt. podmiotów ES Stereotypowe postrzeganie ES Brak programów kształcenia z ES na wszystkich poziomach edukacji

13 Prekursorzy w zakresie badań nad nową ES w Polsce

14 Rola i znaczenie regionalnych ośrodków polityki społecznej MCPS Promocja i rzecznictwo ekonomii społecznej na Mazowszu oraz koordynacja działań na rzecz rozwoju ekonomii społecznej na Mazowszu. Rozwój współpracy między JST, PES, OWES oraz innymi instytucjami otoczenia ES Rozwój mazowieckiej marki ES i rzecznictwa na rzecz sektora ES; Aktualizacja oraz monitorowanie realizacji Mazowieckiego Planu Rozwoju ES na lata

15 Rola i znaczenie OWES na Mazowszu Szkolenia i doradztwo dla startapów ES Przyznawanie dotacji na założenie lub rozwój spółdzielni socjalnej Przyznanie wsparcia pomostowego Pomoc marketingowa Doradztwo prawne i finansowe

16 Problemy podmiotów ES na Mazowszu (MCPS 2017) Stygmatyzująca nazwa spółdzielnia socjalna negatywne postrzeganie przez wszystkich interesariuszy Niska świadomość wśród pracowników JST dotycząca specyfiki spółdzielni socjalnych Brak stałej współpracy z JST Brak wiedzy nt. zakładania spółdzielni socjalnych w niektórych PUP -ach. Brak ciągłości działania spółdzielni socjalnych Trudności z pozyskaniem kontrahentów biznesowych Niska świadomość otoczenia społecznego Niechęć JST do stosowania klauzul społecznych Słaba promocja produktów i usług

17 Podmioty ekonomii społecznej na Mazowszu

18 Podmioty ekonomii społecznej na Mazowszu (dane MCPS 2017)

19 Spółdzielczość socjalna na Mazowszu na tle innych województw 2015

20 Rola i znaczenie szkół i instytucji edukacji ustawicznej Edukacja wczesnego dzieciństwa najważniejsza w paradygmacie inwestycyjnej PS Instytucje szkoleniowe doraźnie ukierunkowane na edukację do ES Nie znam szkół, które posiadają w programach nauczania elementy uczenia do ekonomii społecznej Kolegia i szkoły zawodowe służb społecznych pozamykane Dominuje filozofia od projektu do projektu Brak specjalizacji w działaniach podmiotów szkoleniowych Różna jakość oferty edukacyjnej

21 Rozwój edukacji przez całe życie na rzecz ekonomii społecznej Edukacja tradycyjna (ustawiczna) Edukacja zawodowa (praktyczna) Edukacja innowacyjna (eksperymentalna) Ekonomia społeczna

22 Doświadczenia zagraniczne - Kanada Badania wskazują, iż istotnie jest edukowanie od najwcześniejszych lat dzieci Programy wczesnej edukacji powinny bazować na osobistym zaangażowaniu (wolontariat) Kluczowe znaczenie ma angażowanie wszystkich interesariuszy (nie tylko dzieci i młodzież, ale również rodziców, sąsiadów) The Role of Education in Promoting the Social Economy in Canada Community-based Schools Szkoła jako centrum wspólnoty z możliwością wykorzystywania jej zasoby przez członków społeczności: strategie lokalnego rozwoju gospodarczego powiązane z PES edukacja społeczna z wykorzystaniem zasobów szkolnych

23 Podmioty ekonomii społecznej w systemie edukacji Francja Nie tylko programy uwzgledniające naukę o PES ale faktyczna obecność w systemie edukacyjnym poprzez: spółdzielnie szkolne, młodzieżowe, studenckie letnie studenckie spółdzielnie pracy spółdzielnie, które sprzedają swoje materiały szkolne spółdzielnie prowadzące małe sklepy detaliczne, księgarnie (powiązane z uczelniami) dostawców drobnych usług społecznych

24 Uniwersytety oczekiwania wobec kariery studentów zmieniają się w związku z transformacja rynku pracy i przemianami kulturowymi obok dużych firm sektor społeczny tworzy nowe ścieżki dla absolwentów, więcej niż kiedykolwiek absolwentów chce pracy, która ma cel społeczny, zgłaszając to jako większą motywację szukając pracy niż wysokość początkowej pensji. badania Demos potwierdzają, że przyszłe pokolenia kandydatów na uniwersytety (przede wszystkim Europa Zachodnia) angażują się bardziej w sprawy społeczne niż ktokolwiek wcześniej i są bardziej skłonni podejmować działania w sprawach, które ich dotyczą podczas wykształcenia.

25 Uniwersytety Wg. The World University Rankings - najzdolniejsi i najbardziej ambitni studenci chcą coraz bardziej pracować w firmie społecznej lub organizacji charytatywnej, a najbardziej doświadczeni pracodawcy zatrudniają osoby z takim doświadczeniem jako liderów Brytyjska Federacja Pracodawców Przemysłu (CBI) i Chartered Institute of Personel and Development (CIPD) - zamiast krótkich staży i praktyk popierają wolontariat studencki i przedsiębiorczość społeczną, które stanowią idealny punkt szkoleniowy by doskonalić umiejętności przywódcze, aktualnie najwyżej cenione przez pracodawców

26 Uniwersytety a ES Uniwersytety, które inwestują w działania społeczne studentów, mają zaskakujące wyniki w zakresie zatrudnienia absolwentów Raport z Wielkiej Brytanii z 2012 roku wskazując najlepsze praktyki na uniwersytetach w Plymouth, Northampton, Sheffield i innych instytucjach, podkreślał, ze kluczowe znaczenie ma wolontariat studentów oraz zaangażowanie w sprawy społeczne Uczelnie z Nottingham i Manchesteru, które zainwestowały w rozwój wolontariatu studenckiego i przedsięwzięcia społeczne, zajęły pierwsze i drugie miejsce w rankingu uniwersytetów, pod względem kariery absolwentów na rynku pracy

27 The Co-operative Academy of Manchester Akademia jest częścią Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych - grupy szkół sponsorowanych przez Grupę Spółdzielczą. Etos biznesowy w połączeniu z zaangażowaniem w sprawy społeczne Obiekty Akademii obejmują 5 dużych, elastycznych stref uczenia się: specjalistyczne sporty, sztukę, informatykę, technologię i kosmetologię oraz salon fryzjerski, Nagrody za innowacje (2103) ale i największą frekwencję uczniów w szkole (2014) Silne zaangażowanie w pomaganie lokalnym mieszkańcom w pracy lub szkoleniu.

28 DWIE DROGI WYJŚCIA Z UBÓSTWA I WYKLUCZENIA Możliwe podejścia do ubóstwa 1. Podejście pasywne Opiekuńczość i asekuracja 2. Podejście aktywne Przedsiębiorczość i aktywizacja System opieki społecznej Rozbudowane świadczenia pieniężne Biznes społeczny ekonomia społeczna Aktywizujące programy społeczne

29 Social bussines według M. Yunusa

30 Noblista prof. M. Yunus Katedra w Uczelni Korczaka Biznes społeczny to nie zatrudnienie socjalne, ale normalny biznes ukierunkowany na potrzeby biednych i wykluczonych, ale poprzez wytwarzanie dóbr i usług sprzedawanych na rynku Największe innowacje społeczne powstają w społeczeństwach biedy i wykluczenia Potrzebujemy nowej ekonomii solidarności a nie ekonomii nierówności

31 JANUSZ KORCZAK MISJA PEDAGOGICZNA Wybitny pedagog i działacz społeczny pochodzenia żydowskiego, który poświęcił swoje życie dla dzieci Założyciel wielu instytucji społecznych, w tym m.in. domu sierot, zakładu wychowawczego nasz dom, gazety Mały Przegląd Prekursor ruchu na rzecz praw dziecka Bohater wierny swojej misji do końca ostatni marsz PROF. MUHAMMAD YUNUS MISJA SPOŁECZNA I GOSPODARCZA Prekursor przedsiębiorczości społecznej i mikrokredytu Wybitny ekonomista przywracający osoby wykluczone społecznie do społeczeństwa poprzez prawo do kredytu i do własności Twórca koncepcji, że firma nie musi działać tylko i wyłącznie dla zysku finansowego Noblista, który przywrócił godność osobom biednym i marginalizowanym

32 Model Social bussines Yunusa Bieda i wykluczenie leży nie po stronie jednostki, ale następstwem istniejącego systemu gospodarczego Jeśli chcemy wprowadzić rzeczywistą zmianę społeczną musimy działać oddolnie a nie odgórnie Dostęp do elementarnych usług finansowych powinien uzyskać status praw człowieka Państwo powinno zająć się regulacjami i podatkami ES a nie finansowaniem ES PS bez strat i bez dywidendy Grameen Bank jako przykład banku dla ubogich Korporacje CSR powinny wspierać social bussines a nie działania charytatywne Yunus propaguje ideę społecznej franczyzy i odrębnej giełdy dla PS Kapitał dla rozwoju PS powinien pochodzić z biznesu i z rynku a nie z sektora publicznego

33 Model Social bussines Yunusa Podmioty ES powinny być opodatkowane co do zasady; wyjątki tylko na pewien czas Kluczową rolę w PS muszą odgrywać inwestorzy i właściciele (dlatego NGO s nie są PS) Ludzie biznesu są często wrażliwi i chętnie angażują się w ES jeśli ich do tego przekonamy Działając lokalnie można zmienić świat globalnie twierdzi Yunus Utopia Yunusa? przedsiębiorczość społeczna może być alternatywnym modelem ekonomicznym Rozwój ES musi być podbudowany solidną wiedzą uniwersytecką i ekspercką Globalna Sieć Uczelni z Katedrami Yunusa Yunus kieruje swoje interwencje na konkretnego człowieka; w Europie interwencja służy często organizacjom Koniecznym jest posiadanie silnego komponentu edukacyjnego i promocyjnego

34 Model Social bussines Yunusa Działania w mikroskali są ważniejsze niż systemowe, centralne projekty Siła i potencjał społeczności często bardziej istotny niż paternalizm państwowy Dążenie do równouprawnienia kobiet i mężczyzn 97% odbiorców mikrokredytów w Bngladeszu to kobiety 50 % kredytobiorców wyszła z ubóstwa Biznes korporacyjny jako wspomagający rozwój ES Ludzie kierują się w życiu wieloma motywacjami a nie tylko chęcią zysku Yunus to realizator zasady empowerment uznanie podmiotowości każdego człowieka także biednego Pokojowa Nagroda Nobla 2006

35 KATEDRA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI SPOŁECZNEJ IM. PROF. MUHAMMADA YUNUSA Prowadzenie działalności naukowej, dydaktycznej w zakresie przedsiębiorczości społecznej Upowszechnianie idei przedsiębiorczości społecznej jako alternatywny dla tradycyjnej ekonomii i tradycyjnej polityki pomocy społecznej Włączenie wartości humanistycznych do kreowania strategii biznesowo-społecznych idee prof. Muhammada Yunusa oraz Janusza Korczaka Międzynarodowa współpraca i network z ponad 70 instytucjami edukacyjnymi z całego świata Wspólne konferencje, seminaria, projekty, eventy

36 Social bussines i Katedra Yunus a Nadal niewykorzystany potencjał np. brak studiów podyplomowych i kursów pt. Social business według modelu Yunusa Deficyt badań naukowych w tym zakresie i projektów badawczych Moglibyśmy wspólnie rozwijać projekty w globalnym networku Yunusa Zachęcamy do współpracy z Katedrą Yunusa

37 Dylematy na linii PS ES - CSR Brak podejścia social bussines w Polsce raczej zatrudnienie socjalne Deficyt ES w polityce gospodarczej, raczej ES w dyskursie o polityce społecznej Sektorowe stereotypy i uprzedzenia Różne kultury działania i organizacji Deficyt współpracy i partnerstwa Deficyt klauzuli społecznych dla ES w JST Traktowanie CSR jako PR Kryzys aktywnej integracji i aktywizacji 500 +

38 Interdyscyplinarne LAB-y współpraca ES z uczelniami Laby projektowo-zadaniowe zadaniowe Międzysektorowe zespoły Łączenie potencjałów, zasobów i wiedzy z różnych dyscyplin LAB - Przedsiębiorczość społeczna Powstanie inkubatora przedsiębiorczości społecznej?

39 Współpraca podmiotów ES z uczelniami, PTPS? Staże, wolontariat, ABK Komercjalizacja wiedzy Tworzenie konsorcjów i spin-off Prace licencjackie i magisterskie nt. ES Wspólne seminaria i konferencje Projekty badawcze Training on the job a nie szkolenia w teorii Globalna sieć Yunusa konferencja w Bangladeszu teraz Współkreowanie innowacji społecznych w ramach ES Doktoraty i publikacje Inne.

40 Perspektywy, bariery rozwoju edukacji i nauki w zakresie ES Dużo już wiemy o ES, ale ogólnie Mamy świetnych specjalistów z ES Projekty UE pozwoliły na wiele działań naukowych i dydaktycznych Dział ES w GUS Brakuje wiedzy specjalistycznej z zakresu ES Deficyt ekspertów i analiz Deficyt działań poza projektami UE Niska świadomość wielu JST Dezintegracja środowiska

41 Przedsiębiorczość społeczna i aktywizacja konieczność redefinicji polityki społecznej i gospodarczej Korzyści z ES Włączanie do pracy ludzi wykluczonych Produkty i usługi dla środowisk marginalizowanych Ekoprzedsiębiorczość Innowacyjność Zmiana społeczna Zatrudnienie wspierane

42 Perspektywy i bariery rozwoju ES Bogate tradycje w Polsce ruchu spółdzielczego Powstanie wielu instytucji ES w ostatnich latach Rozwój usług aktywizacji Wiele lokalnych sukcesów inkluzji społecznej Środki UE na lata Zlikwidowanie spółdzielczości pracy w latach 90 Tworzenie instytucji ES tylko pod projekty UE Nastawienie się na usługi aktywizacji i integracji; gubimy usługi opiekuńcze ES stymulowana odgórnie a nie oddolnie!

43 Konkluzje Niewykorzystany potencjał nauki i dydaktyki w kontekście ekonomii społecznej Deficyt wiedzy i danych Niska świadomość społeczna Wiele problemów w działalności PES Publiczne finansowanie może być przeciwskuteczne Brak zbiorowej inteligencji w rozwijaniu ES Brak edukacji wczesnego dzieciństwa

44