PORÓWNANIE PROFILI LOTNYCH ZWI ZKÓW ZAPACHOWYCH SERÓW HANDLOWYCH I WYTWARZANYCH Z UDZIAŁEM DRO D Y YARROWIA LIPOLYTICA *
|
|
- Elżbieta Matusiak
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Acta Sci. Pol., Biotechnologia () 2, - PORÓWNANIE PROFILI LOTNYCH ZWI ZKÓW ZAPACHOWYCH SERÓW HANDLOWYCH I WYTWARZANYCH Z UDZIAŁEM DRO D Y YARROWIA LIPOLYTICA * Marek Szołtysik, Monika elazko, Anna D browska, Xymena Połomska, Maria Wojtatowicz, Józefa Chrzanowska Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Streszczenie. Przedmiotem bada było porównanie profilu lotnych zwi zków zapachowych sera wyprodukowanego z dodatkiem szczepionki dro d y Yarrowia lipolytica z profilami serów handlowych takich gatunków, jak: szwajcarski (Ementaler), holenderski (Gouda), angielski (Cheddar), z porostem i przerostem ple niowym (Camembert i Rokpol). We wszystkich serach oznaczono liczebno dro d y oraz podstawowy skład chemiczny i kwasowo. Lotne zwi zki zapachowe ekstrahowano z serów do fazy stałej (metod SPME) i analizowano metod GC/MS. Najwy sze st enie lotnych zwi zków wykazano w do wiadczalnych serach otrzymanych z dodatkiem kultury dro d owej. W serach tych w puli wszystkich zidentyfikowanych substancji dominowały produkty pochodz ce z rozkładu tłuszczu oraz powstaj cy z tryptofanu kwas indolo--octowy. Profil lotnych zwi zków zapachowych tych serów okazał si najbardziej podobny do profili handlowych serów ple niowych. Słowa kluczowe: dro d e, Yarrowia lipolytica, sery, dojrzewanie, lotne zwi zki zapachowe WST P Cechy organoleptyczne serów kształtowane s przez zwi zki powstaj ce w wyniku wieloetapowych przemian degradacyjnych, jakim podlegaj główne składniki tych produktów: białka, tłuszcz i laktoza. Za przemiany te odpowiedzialne s enzymy wyst puj ce w serze, a ich ródłem, oprócz naturalnych biokatalizatorów mleka i podpuszczki, * Praca została wykonana w ramach grantu wewn trznego Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu /GW/. Adres do korespondencji Corresponding author: Marek Szołtysik Katedra Technologii Surowców Zwierz cych i Zarz dzania Jako ci, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, ul. C.K. Norwida 2/2, - Wrocław
2 M. Szołtysik i in. s mikroorganizmy wprowadzane w procesie technologicznym, jako kultury starterowe [Fox ]. W serach podczas dojrzewania rozwija si równie mikroflora dzika niestarterowa, która mo e by dodatkowym ródłem enzymów. W ród tej mikroflory znaczny udział wykazuj dro d e. Ich wyst powanie potwierdzono w ró nych typach serów [Fleet i Main, Fleet 2, Besancon i in. 2, Viljoen i in., Roostita i Fleet, van den Tempel i Jacobsen, Wojtatowicz i in. 2]. Drobnoustroje te do niedawna postrzegane były głównie jako czynnik pogarszania si jako ci serów. Jednak w obr bie ich bardzo zró nicowanej na ogół populacji, stwierdza si równie wyst powanie szczepów, które pozytywnie wpływaj na kształtowanie cech smakowo-zapachowych serów [Fleet 2, van den Tempel i Jakobsen, i 2, Guerzoni i in., Wyder i in., Gdula 2]. Najlepszymi cechami z technologicznego punktu widzenia odznaczaj si dro d e Yarrowia lipolytica, które mog by wykorzystane w serowarstwie w formie wspomagaj cej kultury starterowej. Aktywne uczestnictwo tych dro d y w dojrzewaniu serów zwi zane jest głównie z ich zdolno ci asymilowania kwasu mlekowego i cytrynowego, a tak e wytwarzania enzymów proteolitycznych i lipolitycznych [Suzzi i in. 2]. Uwalniane pod wpływem ich enzymów produkty rozkładu białek i tłuszczu przyczyniaj si do powstawania licznych zwi zków odpowiedzialnych za kształtowanie cech organoleptycznych serów [Basancon i in. 2, Addis i in., Larsen i in. ]. Badania innych autorów potwierdzaj, e wykorzystanie dro d y Y. lipolytica do produkcji serów ograniczyło w nich zmienno mikroflory dro d owej, a tak e wpłyn ło na popraw cech jako ciowych gotowych produktów, przy jednoczesnym skróceniu czasu ich dojrzewania [Ferreira i Viljoen 2, van den Tempel i Jakobsen 2]. Wprowadzenie nowego, wyselekcjonowanego szczepu dro d y Y. lipolytica do sera i ocena profilu zwi zków zapachowych dojrzałego produktu w porównaniu do profili tych zwi zków w wybranych gatunkach serów handlowych jest wa nym elementem weryfikacji jego przydatno ci, jako kultury starterowej. MATERIAŁ I METODY Materiał badawczy stanowiły sery do wiadczalne wyprodukowane z udziałem szczepu dro d y Y. lipolytica JIIc i sery handlowe, nale ce do takich gatunków jak: szwajcarski Ementaler, holenderski Gouda, angielski Cheddar oraz sery z porostem i przerostem ple niowym: Camembert i Rokpol. Sery do wiadczalne produkowano w warunkach półtechnicznych z mleka pasteryzowanego i znormalizowanego, do którego dodano szczepionk mezofilnych bakterii kwasz co-aromatyzujacych typu LD (Chr. Hansen] i kultur dro d y Y. lipolytica JIIc. Dro d e namno ono w hodowli prowadzonej metod wstrz sarkow, na podło u YCG zawieraj cym (g. l - ): ekstrakt dro d owy,; kazein 2,; glukoz, w temperaturze 2 o C przez h. Po zako czeniu hodowli biomas odwirowano i wprowadzono do mleka serowarskiego w ilo ci j.t.k.. ml -. Sery po nasoleniu dojrzewały przez okres tygodni w temperaturze o C, przy wilgotno ci wzgl dnej powietrza %. W serach okre lono liczebno dro d y metod płytkow na podło u OGY o składzie (g l - ): agar,; ekstrakt dro d owy,; glukoza 2,; chlorowodorek oksytetracykliny,. Płytki inkubowano w temperaturze o C przez 2 godziny. Skład chemiczny i kwasowo serów oznaczono standardowymi metodami według Zmarlickiego []. Acta Sci. Pol.
3 Porównanie profili lotnych zwi zków zapachowych serów... Lotne zwi zki zapachowe ekstrahowano z wodnego homogenatu sera (: w/v) inkubowanego w temp. o C metod mikroekstrakcji do fazy stałej (SPME), wykorzystuj c dwie fazy stacjonarne Carboxen/polidimetylosiloksan (CAR/PDMS) i Carbowax/diwinylobenzen (CW/DVB). Termiczn desorbcj analizowanych substancji prowadzono w dozowniku chromatografu gazowego eksponuj c włókno mikrostrzykawki przez min w temperaturze 2 o C. Rozdział wykonano metod chromatografii gazowej w aparacie firmy Agilent Technologies wyposa onym w detektor masowy (GC/MS) w nast puj cych warunkach: kolumna m x 2 m x,2 m, o C (min) do 2 o C ( o C/min), gaz no ny hel (2cm /s), split :. Identyfikacj substancji wykonywano w oparciu o analiz porównawcz widm masowych z komercyjn bibliotek widm NIST. OMÓWIENIE WYNIKÓW I DYSKUSJA Na rysunku przedstawiono wyniki oznacze liczebno ci dro d y w serach do- wiadczalnych, do których wprowadzono szczep Y. lipolytica JIIc, oraz w wybranych serach handlowych: szwajcarskim Ementalerze, holenderskim Gouda, angielskim Cheddar i serach z porostem i przerostem ple niowym: Camembert i Rokpol. Log j.t.k.g-log u.c.f.g- 2 Kontrola/Control Y. lipolytica JIIc Rokpol Camembert Cheddar Gouda Ementaler Ser do wiadczalny Experimental cheese Sery handlowe Commercial cheeses Rys.. Fig.. Liczebno dro d y w serach do wiadczalnych i handlowych Total yeast count in commercial cheeses and experimental cheese, produced with Y. lipolytica yeast Biotechnologia () 2
4 M. Szołtysik i in. Po tygodniach dojrzewania serów do wiadczalnych wielko populacji dro d y wynosiła,2 log j.t.k./g sera. Zbli one warto ci wykazywali równie inni badacze, którzy zastosowali, jako ko-startery, w procesie produkcji sera dro d e tego samego gatunku [Guerzoni i in., Wyder i in, van den Tempel i Jakobsen 2, Gdula 2]. W analizowanych serach kontrolnych, do których nie wprowadzono wspomagaj cej kultury dro d y, ich liczebno wynosiła 2, log j.t.k./g sera. W serach handlowych wielko populacji dzikiej mikroflory dro d owej była zró nicowana. Najwy szy jej poziom, wynosz cy, log j.t.k./g, wykazano w serze Rokpol, podczas gdy w serach typu szwajcarskiego, angielskiego i holenderskiego były to warto ci ni sze i zawierały si w przedziale,2, log j.t.k./g (rys. ). Otrzymane wyniki s zbie ne z doniesieniami innych autorów, którzy wykazywali najwy sz liczebno dro d y, na poziomie,-, log j.t.k./g, w serach mi kkich i półmi kkich. W serach półtwardych i twardych jest ona ni sza i na ogół zawiera si w przedziale od, do, log j.t.k./g [Fleet 2, Fleet i Main, Roostita i Fleet, van den Tempel i Jacobsen, Besancon i in. 2, Wojtatowicz i in. 2]. W badanych serach okre lono podstawowy skład chemiczny i kwasowo czynn (tab. ). Zawarto suchej masy serów do wiadczalnych wyprodukowanych w skali półtechnicznej była wyrównana i zawierała si w przedziale,,%, co pozwoliło na ich zakwalifikowanie do grupy serów twardych. W serach kontrolnych dojrzewaj cych jedynie przy udziale mezofilnych paciorkowców mlekowych odnotowano ph na poziomie,, podczas gdy w serach wyprodukowanych z dodatkiem dro d y była to warto wy sza o około jedn jednostk. Wykazano równie, e podstawowy skład chemiczny i kwasowo serów handlowych były typowe dla przedstawicieli wybranych gatunków i nie ró niły si one od warto ci cytowanych w literaturze [Fox 2]. Tabela. Parametry fizykochemiczne serów handlowych i do wiadczalnych, wyprodukowanych z dodatkiem dro d y Y. lipolytica JIIc Table. Physico-chemical properties of commercial cheeses and experimental cheese, produced with Y. lipolytica yeast Sery Cheeses Do wiadczalne Experimental Handlowe Commercial Kontrola Control Sucha masa Dry matter [%] Tłuszcz Fat [%] Tłuszcz w s.m. Fat in dry matter [%] Białko Protein [%] NaCl [%],,2,,2,, Y. lipolytica,,,,,, Rokpol,2,2,,,,2 Camembert,2 2,,, 2,2, Cheddar, 2,, 2,,, Gouda,,, 2,,, Ementaler,2 2,, 2, 2,,2 ph Acta Sci. Pol.
5 Porównanie profili lotnych zwi zków zapachowych serów... Kontrola/Control Y. lipolytica JIIc Rokpol Camembert Cheddar Gouda Ementaler Rys. 2. Profile lotnych zwi zków zapachowych serów handlowych i wyprodukowanych z udziałem dro d y Y. lipolytica JII. Wykaz zwi zków (od do 2) według numerów przedstawiono w tabeli 2. Ilo substancji wyra ono jako wysoko sygnału uzyskanego w rozdziale chromatograficznym Fig. 2. Volatile aroma compounds profiles of commercial cheeses and experimental cheese produced with Y. lipolytica yeast. The numbers (-2) of volatile compounds are shown in table 2. Concentrations are expressed as height of peaks of chromatogram 2 Biotechnologia () 2
6 M. Szołtysik i in. Tabela 2. Procentowy udział lotnych zwi zków zapachowych serów handlowych i wyprodukowanych z udziałem dro d y Y. lipolytica JIIc. Table 2. Relative concentration of volatile aroma compounds in commercial cheeses and experimental cheese produced with Y. lipolytica yeast Zwi zki Compounds Ser do wiadczalny Experimental cheese Kontrola/ Control Y. lipolytica JIIc Rokpol Camembert Sery handlowe Commercial cheeses Cheddar Gouda Ementaler ALDEHYDY/ALDEHYDES aldehyd octowy/acetaldehyd,, 2 2-metylopropanal/2-methylpropanal, -metylobutanal/-methylbutanal, 2-propenal, 2, KETONY/KETONES 2-butanon, 2-pentanon, 2-heksanon/2-hexanon,2 -hydroksy-2-butanon/ hydroxy-2-butanon,, 2-heptanon,2 2-tridekanon/2-tridecanon, 2-pentadekanon/2-pentadecanon,2 2 2-nonanon,2,,, 2-undekanon/2-undecanon, 2,2,,,, -metylo-2-heksanon/-methyl-2-heksanon 2,, 2-metylo--heptanon/2-methyl--heptanon, 2, 2,,, ALKOHOLE/ALKOHOLS -metylo--butanol/-methyl--butanol 2,, -metylobutanol/-methylbutanol,, 2, 2, 2, 2-heptanol 2,,,,, 2, 2, 2-fenyloetanol/2-phenylethanol,,,, 2 2-propanol,,, 2 2-etylo-2-metylotridekanol/2-ethyl-2-,, -methyltridecanol KWASY/CARBOXYLIC ACIDS Kwas propionowy/propionic acid, 2 Kwas kapronowy/caproic acid,2,2,, 2 Kwas kaprylowy/caprylic acid,,, 2 Kwas kaprynowy/caprynic acid,2,2,, 2 Kwas laurynowy/laurynic acid 2, 2,,,,, 2 Kwas mirystynowy/myristic acid,, 2,,, 2 Kwas indolo--octowy/ Indolo--acetic acid, 2,,, LAKTONY/LACTONES 2 -dodekalakton/ -dodecalacton,2,,,,, -tetradekalakton/ -tetradecalacton,2 2,,,, -dekalakton/ -decalacton,2, ESTRY/ESTERS 2 ester metylowy kwasu oktadekanowego/ octadecanoic acid methyl ester, 2, W badanych serach analizowano lotne zwi zki zapachowe po ich uprzedniej ekstrakcji do fazy stałej. Uzyskane wyniki bada przedstawiono w tabeli 2 oraz zilustrowano graficznie w postaci charakterystycznych profili (rys. 2). Głównymi grupami zwi zków chemicznych, jakie zidentyfikowano w serach, były: aldehydy, ketony, metyloketony, alkohole, kwasy, laktony i estry. Acta Sci. Pol.
7 Porównanie profili lotnych zwi zków zapachowych serów... Wykazano, e w serach do wiadczalnych, do których wprowadzono kultur dro d y Y. lipolytica JIIc, st enie lotnych zwi zków zapachowych, wyra one jako pole powierzchni profilu wykre lonego na podstawie wysoko ci sygnałów uzyskanych w rozdziale chromatograficznym było najwy sze (rys. 2). W puli analizowanych zwi zków dominowały drugorz dowe alkohole i kwasy tłuszczowe, których procentowy udział wynosił odpowiednio 2,% i 2,%. Hydroliza triacylogliceroli, jaka ujawnia si w serach poprzez nagromadzanie si wolnych kwasów tłuszczowych, w du ej mierze determinuje cechy sensoryczne tych produktów. Zwi zki te bezpo rednio przyczyniaj si do kształtowania smaku i zapachu serów, ale mog by tak e prekursorami innych zwi zków kształtuj cych finaln ich jako, takich jak: ketony, alkohole czy estry [Jollivet i in., Molimard i in., Cichosz, Gardini i in., Pandey i in., McSweeney i Sousa 2]. Spo ród wszystkich uwalnianych z tłuszczu mlecznego kwasów najwi ksze znaczenie w kształtowaniu cech sensorycznych serów maj kwasy krótko- i rednioła cuchowe [Fox i in. ]. W serach otrzymanych z dodatkiem dro d y Y. lipolytica JIIc, wyst powały wolne kwasy tłuszczowe: kapronowy, kaprylowy, kaprynowy, laurynowy i mirystynowy (tab. 2, rys. 2). Ich nagromadzenie si wynikało ze zdolno ci badanych dro d y do syntezy zarówno zewn trz- i wewn trzkomórkowych enzymów lipolitycznych, hydrolizuj cych lipidy mleka w rodowisku sera [Szołtysik 2, Szołtysik i in. 2]. Badany szczep dro d y uczestniczył równie w katabolizmie wolnych kwasów tłuszczowych przyczyniaj c si do powstania znacznych ilo ci ketonów (2-tidekanonu, 2-nonanonu, 2-undekanonu), drugorz dowych alkoholi (2-propanolu i 2-heptanolu), a tak e -dodekalaktonu i -dekalaktonu (tab. 2). Substancje, jakie zaobserwowano w serach wyprodukowanych z dodatkiem dro d y Y. lipolytica JIIc wykazano tak e w handlowych serach z przerostem i porostem ple ni (ser Rokpol i Camembert), o czym wiadczy du e podobie stwo ich profili przedstawionych na rysunku 2. Obecno tych samych substancji w serach ple niowych potwierdzili równie inni autorzy [McSweeney i Sousa 2, Collins i in. 2], którzy zajmowali si analiz składników odpowiedzialnych za tworzenie cech smakowozapachowych tych produktów. Wykazali oni, e o charakterystycznym smaku i zapachu analizowanych serów decyduj głównie nasycone n-metyloketony o nieparzystej liczbie atomów w gla w cz steczce (- atomów), których st enie najcz ciej wynosi od do mg/ g sera [Collins i in., 2]. Drug w kolejno ci po ketonach, wa n grup zwi zków wpływaj c na jako serów ple niowych s wolne kwasy tłuszczowe o długo ci ła cucha w glowego od do atomów w gla z przewag kwasów krótkoi rednioła cuchowych [McSweeney i Sousa 2]. W formowaniu aromatu serów bior równie udział drugorz dowe alkohole, w ród których dominuje 2-heptanol, a tak e powstaj ce z hydroksykwasów laktony, główie - i -laktony o i 2 atomach w gla w cz steczce [Cichosz ]. W serach handlowych z porostem i przerostem ple ni zaobserwowano równie wyst powanie estru metylowego kwasu stearynowego, którego nie identyfikowano w próbach serów do wiadczalnych. W pozostałych typach serów handlowych, dojrzewaj cych głównie przy udziale bakterii, udział lotnych zwi zków pochodz cych z degradacji tłuszczu były znacznie ni sze (rys. 2). W serze Cheddar, Gouda i Ementaler stwierdzono jedynie obecno 2-undekanonu, 2-heptanolu, kwasu laurynowego i -dodekalaktonu, a w serze Gouda dodatkowo kwasu kapronowego i -tertadekalaktonu. Wyniki te potwierdzaj doniesienia Biotechnologia () 2
8 M. Szołtysik i in. innych autorów, którzy wykazali, e w składzie zwi zków tworz cych aromat tych serów dominuj głównie substancje powstaj ce w wyniku katabolizmu aminokwasów [Fox i in. 2, Singht i in. 2, Smit i in. 2, Dirinck i de Winne, Thierry i in. 2]. Aktywne uczestnictwo dro d y Y. lipolytica w procesie dojrzewania serów i formowaniu ich aromatu zwi zane jest głównie z tym, e gatunek ten wykazuje wysok aktywno proteolityczn. Aktywno endopeptydazowa tych dro d y ujawnia si zarówno w rodowisku kwa nym, jak i zasadowym [Lenoir, Ogrydziak, Sinigaglia i in., Roostita i Fleet, Glover i in. ]. Gatunek ten zdolny jest do biosyntezy pozakomórkowej zasadowej proteinazy serynowej, a tak e kwa nej aspartylowej [Ogrydziak, Young i in., Glover i in. ]. Niektóre szczepy syntetyzuj proteinaz aktywn w rodowisku oboj tnym [Ogrydziak ]. Wiele doniesie wskazuje równie na aktywny udział Y. lipolytica w katabolizmie wolnych aminokwasów, o czym mo e wiadczy obecno produktów ich degradacji, identyfikowanych w podło- ach organicznych, w których prowadzono hodowle tego gatunku [Gardini i in. 2]. W serach wyprodukowanych z dodatkiem badanego szczepu dro d y zidentyfikowano wprawdzie produkty powstaj ce z rozkładu białka, cho ich wpływ na walory sensoryczne nie był tak znacz cy jak w przypadku zwi zków powstaj cych z tłuszczu. W serach, do których wprowadzono dro d e Y. lipolytica JIIc, wykazano obecno zwi zków zapachowych powstaj cych z aminokwasów aromatycznych, a tak e posiadaj cych rozgał ziony ła cuch w glowy. Najwi kszy udział 2,% w puli wszystkich zidentyfikowanych lotnych substancji posiadał kwas indolo--octowy powstaj cy w wyniku rozkładu tryptofanu. Jego obecno w znacznie ni szym st eniu wykazano równie w serze kontrolnym wyprodukowanym bez udziału dro d y, a tak e w serze Camembert. W ród produktów katabolizmu izoleucyny wykazano 2-metylobutanol, którego wyst powanie stwierdzono równie w badanych serach z porostem ple ni, a tak e w serach typu angielskiego, holenderskiego i szwajcarskiego. Produktem rozkładu fenyloalaniny był 2-fenyloetanol, którego wyst powanie zaobserwowano równie w grupie analizowanych handlowych serów ple niowych. Jego powstawanie jest wynikiem reakcji transaminacji i redukcji prowadzonej przez dro d e rozwijaj ce si na powierzchni serów, głównie ple niowych i maziowych [McSweeney i Sousa 2]. Analiza wyników uzyskanych w toku przeprowadzonych bada wskazuje na zwi zek pomi dzy wyst powaniem w serach 2-fenyloetanolu a wysok liczebno- ci dro d y zarówno starterowych, jak i niestarterowych. W badanych serach handlowych wykazano obecno lotnych zwi zków charakterystycznych dla danego typu tych produktów. W serze Ementaler zaobserwowano wyst powanie kwasu propionowego, tworzonego z L-mleczanu przez bakterie z rodzaju Propionibacterium [Thierry i in. 2]. W serze Gouda natomiast wyst pował -hydroksy- -2-butanon (acetoina), powstaj cy w wyniku enzymatycznej kondensacji dwóch cz steczek aldehydu octowego lub redukcji diacetylu [Dirinck i Winne ]. W serach dojrzewaj cych z udziałem szczepu Y. lipolytica JIIc nie wykazano ani kwasu propionowego, ani -hydroksy-2-butanonu. Acta Sci. Pol.
9 Porównanie profili lotnych zwi zków zapachowych serów... WNIOSKI. Najwy sze st enie lotnych zwi zków wykazano w serach dojrzewaj cych z dodatkiem dro d y Y. lipolytica JIIc, w puli których dominowały pochodz ce z rozkładu lipidów drugorz dowe alkohole i kwasy tłuszczowe oraz kwas indolo--octowy powstaj cy z rozkładu tryptofanu. 2. Sery do wiadczalne wykazywały najwi ksze podobie stwo w składzie lotnych zwi zków zapachowych do sera Rokpol i Camembert.. We wszystkich serach handlowych wykazano typowe dla ich gatunków lotne zwi zki zapachowe. PI MIENNICTWO Addis E., Fleet G.H., Cox J.M., Kolak D., Leung T., 2. The growth, properties and interactions of yeasts and bacteria associated with the maturation of Camembert and blueveined cheese, Int. J. Food Microbiol.,, 2-. Besançon X., Smet C., Chabalier C., Rivemale M., Revelbel J.P., Ratomahenina R., Galzy P., 2. Study of surface yeast flora of Roquefort cheese, Int. F. Food Microbiol.,, -. Cichosz G.,. Czynniki determinuj ce cechy sensoryczne serów dojrzewaj cych. Lipoliza. Przegl d Mleczarski,, 2-2. Collins Y.F., McSweeney P.L.H., Wilkinson M.G., 2. Lipolysis and free fatty acod catabolism in cheese: a review of current knowledge. Int. Dairy J.,, -. Dirinck P., de Winne A.. Flavour characterisation and classification of cheese by gas chromatographic-mass spectrometric profiling, J. Chromatogr.A.,, 2-2. Ferreira A.D., Viljoen B.C., 2. Yeasts as adjunct starters in matured Cheddar cheese, Int. J. Food Microbiol., - Fleet G. H., Mian M A.,. the occurrences ons growth of yeasts in dairy products, Int. J. Food Microbiol.,, -. Fleet G.H., 2. Spoilage Yeast s, Critical Reviews in Biotechnology, 2, -. Fox P.F.,. Development in dairy chemistry. Applied Science Publishers, London and New York. Fox P.F, Guine P.T., Cogan T.M., McSweeney P.L.H., 2. Fundamentals of Cheese Science. An Aspen Publication. Gardini F. Tofalo R., Belletti N., Iucci L., G Suzzi, Torriani S., Guerzoni M.E. Lanciotti R., 2. Characterization of yeasts involved in the ripening of Pecorino Crotonese cheese, Food Microbiol., 2, -. Gardini F., Lanciotti R., Guerzoni M.E., Torriani S.,. Evolution of aroma production and survival of Streptococcus thermophilus, Lactobacillus delbrueckii subsp. Bulgaricus and Lactobacillus acidophilus in fermented milks. Int. Dairy J.,, 2-. Gdula A., 2 Aktywno hydrolityczna dro d y Yarrowia lipolytica ich rola w procesie dojrzewania sera. Praca doktorska. UP Wrocław. Glover D.J., McEwen R.K., Thomas C.R. Young T.W.,. ph regulated expresion of the acid and alkaline extracellular proteases of Yarrowia lipolytica. microbiology,, -. Guerzoni M.E., Gobbetti M., Lanciotti R., Vannini L., Lopez C.C., Yarrowia lipolytica as potential ripening agent in milk products., [in:] Yeast in the Dairy Industry:Ppositive and Negative Aspects (eds. M. Jakobsen, J. Narvhus, B.C. Viljoen). FIL-IDF, Copenagen, Denmark, pp. 2-. Biotechnologia () 2
10 2 M. Szołtysik i in. Jollivet N., Chataud J., Vayssier Y., Bensoussan M., Belin J.M.,. Production of volatile compounds in model milk and cheese media by eight strains of Geotrichum candidum Link, J. Dairy Res.,, 2-2. Larsen M.D., van den Tempel T., Hansen T.K., Jakobsen M.,. Sacharomyces cerevisie as starter culture in Mycella, 2 ed Symposium: Yeast in the dairy industry, Bologna, Italy, -.. LenoirJ.,. The surface floraand its role in the ripeningof cheese. Int. Dairy Federation Bulletin, Brussels, Belgium,, -2. McSweeney P.L.H., Sousa M.J., 2. Biochemical pathways for the production of flovour compounds in cheese during ripening: A review, Le Lait,, 2-2. Molimard P., Spinnler H.E.,. Review: Compounds involved in the flavor of surface moldripened cheese: origins and properties, J. Dairy Sci.,, -. Ogrydziak, D.M.,.Yeast extracellular protease, Crit. Rev. Biotechnol.,, - Pandey A., Banjamin S., Soccol C.R., Nigam P., Krieger N., Soccol V.T.,. The realm of microbial lipases in biotechnology, Biotechnol. App. Biochem., 2, -. Roostita R., Fleet G.H.,. Growth of yeasts in milk and associated changes to milk composition. Int. J.Food Microbiol.,, 2-2. Singaglia M., Lanciotti R., Guerzoni M.E.,. Biochemical and physiological characteristics of Yarrowioa lipolytica strains in relation to isolation source. Can. J. Microbiol.,, -. Singh T.K., Drake M.A., Cadwallader K.R., 2. Flover of cheddar cheese: a chemical and sensory perspective. CRFSFS, Institute of Food Technologist, 2, -2. Smit G., Smit B.A., Engels W.J.M. 2, Flavour formation by lactic acid bacteria and biochemical flavour profiling of cheese products. FENS Microbiology Reviews, Suzzi G., Lanorte, M.T., Galgano, F., Andrighetto C., Lombardi A., Lanciotti R. and Guerzoni M.E., 2. Proteolytic, lipolytic and molecular characterization of Yarrowia lipolytica isolated from cheese, Int. J. Food Microbiol.,, -. Szołtysik M., Chrzanowska J., Wojtatowicz M., 2. Dro d e jako wspomagaj ce kultury starterowe w serowarstwie. VII Sesja Naukowa Post p w technologii, technice i organizacji mleczarstwa, Uniwersytet Warmi sko-mazurski, Olsztyn Szołtysik M., elazko M., Rak L., Połomska X., D browska A., Wojtatowicz M., Chrzanowska J., 2. Zdolno dro d y Yarrowia lipolytica pochodz cych z sera do wytwarzania amin biogennych w mleku, Acta Sci. Pol., Biotechnologia, -. van den Tempel T. Jakobsen M.,. Yeast associated with Danablu cheese. Int. Dairy J.,, 2-. van den Tempel T. and Jakobsen M., 2. The technological characteristics of Debaryomyces hansenii and Yarrowia lipolytica and their potential as starter cultures for production of Danablu, Int. Dairy J.,, 2-2. Thierry A., Maillard M.B., Herve B., Richoux R., Lortal S., 2. Variad volatile compounds are produced by Propionobacterium freundenreichii in Emmental cheese. Food chemistry,, -. Viljoen B., Greyling T.,. Yeasts associated with cheddar and Gouda making, Int. J. Food Microbiol., 2, -. Wojtatowicz M., Chrzanowska J., Juszczyk P., Skiba A., Gdula. A., 2. Identification and biochemical characteristic of yeast microflora of Rokpol cheese, Int. J. Food Microbiol.,, -. Acta Sci. Pol.
11 Porównanie profili lotnych zwi zków zapachowych serów... Wyder M.T., Bachmann H.P., Puhan Z.,. Role of selected yeastin cheese ripening: an evolution in foil wrapped Raclette cheese. Lebensm.-Wiss. Technol. 2, -. Young T.W., Wadwson A., Glover D.J., Quincey R.V., Butin M.J.,Kamei E.A.,. The extracellular acid protease gene of Yarrowia lipolytica: sequences and ph-regulated transcription. Microbiology, 2, 2-. Zmarlicki, St.,. wiczenia z analizy mleka i produktów mlecznych, Warszawa,. COMPARISON OF AROMA COMPOUNDS PROFILES OF COMMERCIAL CHEESES AND CHEESE PRODUCED WITH YEAST YARROWIA LIPOLYTICA Abstract. The aim of the study was to compare of aroma compounds profiles of experimental cheeses produced with Yarrowia lipolytica JIIc with those of commercial cheeses: Emmental, Gouda, Cheddar, Rokpol and Camembert. The level of yeast number as well as chemical composition and acidity were determined in all cheeses. Volatile aroma compounds were isolated from cheeses using solid phase microextraction (SPME) method and analysed by GC/MS method. The highest relative concentration of secondary alcohols, fatty acids and -indolo acetic acid were found in experimental cheese. The profile of aroma compounds of this cheese appeared to be similar to profiles of mould cheeses. Key words: yeast, Yarrowia lipolytica, cheese ripening, volatile aroma compounds Zaakceptowano do druku Accepted for print: 2..2 Biotechnologia () 2
Agata Czajgucka, Józefa Chrzanowska, Piotr Juszczyk, Marek Szołtysik, Maria Wojtatowicz
Biotechnologia 2(1-2) 2003, 73-81 AKTYWNOŚĆ PROTEOLITYCZNA SZCZEPÓW DROśDśY POCHODZĄCYCH Z SERÓW ROKPOL* Agata Czajgucka, Józefa Chrzanowska, Piotr Juszczyk, Marek Szołtysik, Maria Wojtatowicz Streszczenie.
Bardziej szczegółowoActa Sci. Pol., Biotechnologia 7(2) 2008, 27-41
Acta Sci. Pol., Biotechnologia 7(2) 2008, 27-41 WZROST I ENZYMATYCZNA AKTYWNO DRO D Y W MLEKU RÓ NYCH GATUNKÓW PRZE UWACZY* Marek Szołtysik, Monika elazko, Xymena Połomska, Maria Wojtatowicz, Józefa Chrzanowska
Bardziej szczegółowoWPŁYW ENZYMÓW DROŻDŻY YARROWIA LIPOLYTICA NA WYBRANE CECHY JAKOŚCIOWE DOJRZEWAJĄCYCH SERÓW NISKOTŁUSZCZOWYCH
ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2010, 5 (72), 146 158 MARTA POKORA, JOANNA NIEDBALSKA, MAREK SZOŁTYSIK WPŁYW ENZYMÓW DROŻDŻY YARROWIA LIPOLYTICA NA WYBRANE CECHY JAKOŚCIOWE DOJRZEWAJĄCYCH SERÓW NISKOTŁUSZCZOWYCH
Bardziej szczegółowoZnaczenie kultur bakteryjnych w produkcji serów i twarogów
Znaczenie kultur bakteryjnych w produkcji serów i twarogów mgr inż. Grzegorz Pabis www.gappoland.com Kom. 606-436-513 Drobnoustroje czyli bakterie, drożdże i pleśnie odgrywają w mleczarstwie istotną rolę.
Bardziej szczegółowoIngredients Research Concepts Consultancy Production for the dairy industry. Milase Premium. Marta Misiuwianiec-Królikiewicz
Ingredients Research Concepts Consultancy Production for the dairy industry Milase Premium Marta Misiuwianiec-Królikiewicz Zawartość Obecne na rynku koagulanty Koagulacja mleka Milase Premium Koagulanty
Bardziej szczegółowoPROFIL LOTNYCH ZWIĄZKÓW MODELI MLEKA NIEFERMENTOWANEGO I FERMENTOWANEGO PRZEZ BAKTERIE JOGURTOWE
ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2008, 2 (57), 60 73 DOROTA ZARĘBA, MAŁGORZATA ZIARNO, MIECZYSŁAW OBIEDZIŃSKI, ANNA BZDUCHA PROFIL LOTNYCH ZWIĄZKÓW MODELI MLEKA NIEFERMENTOWANEGO I FERMENTOWANEGO PRZEZ
Bardziej szczegółowoWPŁYW PROBIOTYCZNYCH KULTUR LACTOBACILLUS RHAMNOSUS HOWARU I LACTOBACILLUS ACIDOPHILUS HOWARU NA JAKOŚĆ SENSORYCZNĄ SERA EDAMSKIEGO
ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2010, 6 (73), 177 188 MAREK ALJEWICZ, GRAŻYNA CICHOSZ, MARIKA KOWALSKA WPŁYW PROBIOTYCZNYCH KULTUR LACTOBACILLUS RHAMNOSUS HOWARU I LACTOBACILLUS ACIDOPHILUS HOWARU
Bardziej szczegółowoPRZEŻYWALNOŚĆ PROBIOTYCZNYCH BAKTERII FERMENTACJI MLEKOWEJ W MODELOWYCH JOGURTACH OWOCOWYCH*
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 645 649 Małgorzata Ziarno 1), Dorota Zaręba 1), Iwona Ścibisz 2) PRZEŻYWALNOŚĆ PROBIOTYCZNYCH BAKTERII FERMENTACJI MLEKOWEJ W MODELOWYCH JOGURTACH OWOCOWYCH*
Bardziej szczegółowoDOBÓR SZCZEPÓW YARROWIA LIPOLYTICA I DEBARYOMYCES HANSENII DO SZCZEPIONKI WSPOMAGAJĄCEJ PROCES DOJRZEWANIA SERA
ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2011, 6 (79), 192 203 GRZEGORZ SZCZEPANIAK, MARIA WOJTATOWICZ DOBÓR SZCZEPÓW YARROWIA LIPOLYTICA I DEBARYOMYCES HANSENII DO SZCZEPIONKI WSPOMAGAJĄCEJ PROCES DOJRZEWANIA
Bardziej szczegółowoPiotr Juszczyk, Marek Szołtysik, Agata Czajgucka, Barbara Żarowska, Xymena Połomska, Maria Wojtatowicz, Józefa Chrzanowska
Acta Sci. Pol., Biotechnologia 13 (2) 2014, 17-26 ISSN 1644 065X (print) ISSN 2083 8654 (on-line) AKTYWNOŚĆ HYDROLITYCZNA DROŻDŻY IZOLOWANYCH Z SERÓW ROKPOL1 Piotr Juszczyk, Marek Szołtysik, Agata Czajgucka,
Bardziej szczegółowoZnaczenie bakterii fermentacji mlekowej w produkcji sera podpuszczkowego. Dr inż. Andrzej Fetliński Food Concept
Znaczenie bakterii fermentacji mlekowej w produkcji sera podpuszczkowego Dr inż. Andrzej Fetliński Food Concept Bakterie fermentacji mlekowej powinny być w stanie obniżyć ph mleka na ser z 6,70 poniżej
Bardziej szczegółowoOCENA PROFILU KWASÓW TŁUSZCZOWYCH ORAZ IZOMERÓW TRANS W SERACH TWAROGOWYCH
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLVII, 2014, 2, str. 144 149 Beata Paszczyk OCENA PROFILU KWASÓW TŁUSZCZOWYCH ORAZ IZOMERÓW TRANS W SERACH TWAROGOWYCH Katedra Towaroznawstwa i Badań Żywności Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego
Bardziej szczegółowoTECHNIKA SPME JAKO UŻYTECZNE NARZĘDZIE DO KONSTRUOWANIA AROMAGRAMÓW SERÓW Z PRZEROSTEM PLEŚNI
ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2007, 6 (55), 251 257 ANNA BEREZIŃSKA, MIECZYSŁAW W. OBIEDZIŃSKI TECHNIKA SPME JAKO UŻYTECZNE NARZĘDZIE DO KONSTRUOWANIA AROMAGRAMÓW SERÓW Z PRZEROSTEM PLEŚNI S t r
Bardziej szczegółowoProbiotyczne napoje fermentowane
Probiotyczne napoje fermentowane Waldemar Gustaw Katedra Technologii Owoców, Warzyw i Grzybów UP Lublin Probiotyki probiotyk pro bios - dla życia probiotyki to pojedyncze lub mieszane kultury żywych mikroorganizmów,
Bardziej szczegółowoWPŁYW ZASTOSOWANEGO PODCIŚNIENIA W TRAKCIE PAKOWANIA NA PODSTAWOWE WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE SERÓW TWAROGOWYCH KWASOWYCH
Inżynieria Rolnicza 5(130)/2011 WPŁYW ZASTOSOWANEGO PODCIŚNIENIA W TRAKCIE PAKOWANIA NA PODSTAWOWE WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE SERÓW TWAROGOWYCH KWASOWYCH Jacek Mazur, Dariusz Andrejko Katedra Inżynierii i Maszyn
Bardziej szczegółowoZAPYTANIE OFERTOWE. Tłumaczenie pisemne dokumentacji rejestracyjnej ZAPYTANIE OFERTOWE
ZAPYTANIE OFERTOWE Tłumaczenie pisemne dokumentacji rejestracyjnej Biofarm sp. z o.o. ul. Wałbrzyska 13 60-198 Poznań Poznań, 09 grudnia 2015r. ZAPYTANIE OFERTOWE I. Nazwa i adres Zamawiającego: Biofarm
Bardziej szczegółowoProjekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ZAPYTANIE OFERTOWE
Legnica, dnia 22.05.2015r. ZAPYTANIE OFERTOWE na przeprowadzenie audytu zewnętrznego projektu wraz z opracowaniem raportu końcowego audytu w ramach projektu, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej
Bardziej szczegółowoSugerowany profil testów
ZWIERZĘTA FUTERKOWE Alergologia Molekularna Rozwiąż niejasne przypadki alergii na zwierzęta futerkowe Użyj komponentów alergenowych w celu wyjaśnienia problemu wielopozytywności wyników testów na ekstrakty
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA JOGURTÓW Z MLEKA OWCZEGO O NORMALIZOWANEJ ZAWARTOŚCI TŁUSZCZU
ŻYW N O ŚĆ (30), 2002 GENOWEFA BONCZAR, MONIKA WSZOŁEK CHARAKTERYSTYKA JOGURTÓW Z MLEKA OWCZEGO O NORMALIZOWANEJ ZAWARTOŚCI TŁUSZCZU Streszczenie Z mleka owczego o normalizowanej zawartości tłuszczu: śladowej,
Bardziej szczegółowoWPŁYW DODATKU KULTUR PROBIOTYCZNYCH LACTOBACILLUS NA INTENSYFIKACJĘ PROTEOLIZY W SERACH TYPU HOLENDERSKIEGO
ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2010, 5 (72), 136 145 MAREK ALJEWICZ, GRAŻYNA CICHOSZ, MARIKA KOWALSKA WPŁYW DODATKU KULTUR PROBIOTYCZNYCH LACTOBACILLUS NA INTENSYFIKACJĘ PROTEOLIZY W SERACH TYPU
Bardziej szczegółowoOGÓLNA CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH SZCZEPÓW DROŻDŻY I PLEŚNI WYIZOLOWANYCH Z SADU ŚLIWOWEGO
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH SZCZEPÓW DROŻDŻY I PLEŚNI WYIZOLOWANYCH Z SADU ŚLIWOWEGO Paweł Satora, Tadeusz Tuszyński Katedra Technologii Fermentacji i Mikrobiologii Technicznej Akademia Rolnicza,
Bardziej szczegółowoOlej rzepakowy, jako paliwo do silników z zapłonem samoczynnym
Coraz częściej jako paliwo stosuje się biokomponenty powstałe z roślin oleistych. Nie mniej jednak właściwości fizykochemiczne oleju napędowego i oleju powstałego z roślin znacząco różnią się miedzy sobą.
Bardziej szczegółowo12. Wyznaczenie relacji diagnostycznej oceny stanu wytrzymało ci badanych materiałów kompozytowych
Open Access Library Volume 2 211 12. Wyznaczenie relacji diagnostycznej oceny stanu wytrzymało ci badanych materiałów kompozytowych 12.1 Wyznaczanie relacji diagnostycznych w badaniach ultrad wi kowych
Bardziej szczegółowospektroskopia UV Vis (cz. 2)
spektroskopia UV Vis (cz. 2) spektroskopia UV-Vis dlaczego? wiele związków organicznych posiada chromofory, które absorbują w zakresie UV duża czułość: zastosowanie w badaniach kinetyki reakcji spektroskop
Bardziej szczegółowoSTANDARD 1.3.1. Standard 1.3.4 określa zasady jednorodności i czystości dodatków do Ŝywności. Spis treści
STANDARD 1.3.1 DODATKI DO śywności Cel Dodatki do Ŝywności to wszelkie substancje, które w normalnych warunkach nie są spoŝywane, ani dodawane jako składnik pokarmu, a które w sposób świadomy i celowy
Bardziej szczegółowoIII. GOSPODARSTWA DOMOWE, RODZINY I GOSPODARSTWA ZBIOROWE
III. GOSPODARSTWA DOMOWE, RODZINY I GOSPODARSTWA ZBIOROWE 1. GOSPODARSTWA DOMOWE I RODZINY W województwie łódzkim w maju 2002 r. w skład gospodarstw domowych wchodziło 2587,9 tys. osób. Stanowiły one 99,0%
Bardziej szczegółowoKreacja aromatów. Techniki przygotowania próbek. Identyfikacja składników. Wybór składników. Kreacja aromatu
Kreacja aromatów Techniki przygotowania próbek Identyfikacja składników Wybór składników Kreacja aromatu Techniki przygotowania próbek Ekstrakcja do fazy ciekłej Ekstrakcja do fazy stałej Desorpcja termiczna
Bardziej szczegółowoTEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp
TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp 1. Informacja o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy oraz o pracownikach wyznaczonych do wykonywania działań w zakresie
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA nr 83/2014. w sprawie wymogów stawianych pracom inżynierskim, licencjackim i magisterskim
UCHWAŁA nr 83/2014 Rady Wydziału Nauk o Żywności i Rybactwa Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie z dnia 24 września 2014 r. w sprawie wymogów stawianych pracom inżynierskim,
Bardziej szczegółowoTechniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI
Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI SKLAROWANEGO SOKU JABŁKOWEGO Skutecznym sposobem leczenia soku
Bardziej szczegółowoPRZEŻYWALNOŚĆ LACTOBACILLUS PARACASEI LPC-37 W SERACH DOJRZEWAJĄCYCH TYPU SZWAJCARSKIEGO
ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2009, 6 (67), 7 15 MAREK ALJEWICZ, GRAŻYNA CICHOSZ, ŁUCJA ŁANIEWSKA-TROKENHEIM, MARZENA DANOWSKA-OZIEWICZ, WIOLETTA ŁUKASZUK-KĘPKA PRZEŻYWALNOŚĆ LACTOBACILLUS PARACASEI
Bardziej szczegółowoPodstawowe pojęcia: Populacja. Populacja skończona zawiera skończoną liczbę jednostek statystycznych
Podstawowe pojęcia: Badanie statystyczne - zespół czynności zmierzających do uzyskania za pomocą metod statystycznych informacji charakteryzujących interesującą nas zbiorowość (populację generalną) Populacja
Bardziej szczegółowoSTATUT SOŁECTWA Grom Gmina Pasym woj. warmińsko - mazurskie
Załącznik Nr 11 do Uchwały Nr XX/136/2012 Rady Miejskiej w Pasymiu z dnia 25 września 2012 r. STATUT SOŁECTWA Grom Gmina Pasym woj. warmińsko - mazurskie ROZDZIAŁ I NAZWA I OBSZAR SOŁECTWA 1. Samorząd
Bardziej szczegółowoBadania skuteczności działania filtrów piaskowych o przepływie pionowym z dodatkiem węgla aktywowanego w przydomowych oczyszczalniach ścieków
Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołł łłątaja w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji Katedra Inżynierii Sanitarnej i Gospodarki Wodnej K r z y s z t o f C h m i e l o w s k i Badania skuteczności
Bardziej szczegółowoDEGRADACJA PARAKAZEINY W SERACH GOUDA WYPRODUKOWANYCH Z DODATKIEM KULTUR LACTOBACILLUS
YWNO. Nauka. Technologia. Jako, 2006, 1 (46), 58-65 GRAYNA CICHOSZ, JERZY SZPENDOWSKI, ANDRZEJ J. CICHOSZ, MARIUSZ KORNACKI DEGRADACJA PARAKAZEINY W SERACH GOUDA WYPRODUKOWANYCH Z DODATKIEM KULTUR LACTOBACILLUS
Bardziej szczegółowoOferta Chr. Hansen dla małych przetwórni mleka. Jan Szpiek Warszawa 2015
Oferta Chr. Hansen dla małych przetwórni mleka Jan Szpiek Warszawa 2015 AGENDA Szczepionki do fermentacji zasadniczej Szczepionki wspomagające dojrzewanie serów Podpuszczki 2 16 December 2015 Flora Danica
Bardziej szczegółowoProcedura weryfikacji badania czasu przebiegu 1 paczek pocztowych
Procedura weryfikacji badania czasu przebiegu 1 paczek pocztowych Warszawa 2012 (nowelizacja 2014) 1 zmiana nazwy zgodnie z terminologią zawartą w ustawie Prawo pocztowe Jednostka zlecająca: Urząd Komunikacji
Bardziej szczegółowoACTA SCIENTIARUM POLONORUM. Biotechnologia. Biotechnologia
ACTA SCIENTIARUM POLONORUM Czasopismo naukowe za o one w 2001 roku przez polskie uczelnie rolnicze Biotechnologia Biotechnologia 6(4) 2007 Bydgoszcz Kraków Lublin Olsztyn Pozna Siedlce Szczecin Warszawa
Bardziej szczegółowo7. Symulacje komputerowe z wykorzystaniem opracowanych modeli
Opracowane w ramach wykonanych bada modele sieci neuronowych pozwalaj na przeprowadzanie symulacji komputerowych, w tym dotycz cych m.in.: zmian twardo ci stali szybkotn cych w zale no ci od zmieniaj cej
Bardziej szczegółowoROLA PACIORKOWCÓW MLEKOWYCH I PAŁECZEK PROPIONOWYCH W PROCESIE DOJRZEWANIA SERA TYPU SZWAJCARSKO-HOLENDERSKIEGO
ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2012, 1 (80), 45 59 MARTA H. MIKŠ-KRAJNIK ROLA PACIORKOWCÓW MLEKOWYCH I PAŁECZEK PROPIONOWYCH W PROCESIE DOJRZEWANIA SERA TYPU SZWAJCARSKO-HOLENDERSKIEGO S t r e s
Bardziej szczegółowo4.3. Warunki życia Katarzyna Gorczyca
4.3. Warunki życia Katarzyna Gorczyca [w] Małe i średnie w policentrycznym rozwoju Polski, G.Korzeniak (red), Instytut Rozwoju Miast, Kraków 2014, str. 88-96 W publikacji zostały zaprezentowane wyniki
Bardziej szczegółowoV Kongres Browarników, października 2015, Ustroń
V Kongres Browarników, 14-16 października 2015, Ustroń Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki I Przedsiębiorczości w Łomży Instytut Technologii Żywności I Gastronomii Profil związków lotnych w piwach z dodatkiem
Bardziej szczegółowoMikroflora serów dojrzewających
Mikroflora serów dojrzewających Microbiota of ripening cheese Piotr Kołakowski 1, 2 Marta Kowalska 2 Joanna Sędrowska-Ćwiek 2 1 Danisco Biolacta Sp. z o.o., Wydział Innowacji, Olsztyn 2 Instytut Innowacji
Bardziej szczegółowo... ZDROWOTNE ROZWIĄZANIA W SERZE KONCEPCJA HEALTH PLUS TM
TM KONCEPCJA HEALTH PLUS TM Informacje marketingowe Styl życia i nawyki żywieniowe Zdrowie i dobrostan pozostają kluczowymi trendami na rynku sera. Nawet, jeżeli preferowany jest smak sera pełnotłustego,
Bardziej szczegółowoWykorzystanie ultrafiltracji (mikrofiltracji) w produkcji serów topionych
SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO w Warszawie Katedra Biotechnologii, Mikrobiologii i Oceny Żywności Zakład Biotechnologii Mleka Wykorzystanie ultrafiltracji (mikrofiltracji) w produkcji serów topionych
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ ZAJĘĆ SZKOLNEGO KOŁA NAUKOWEGO Z PRZEDMIOTU CHEMIA PROWADZONEGO W RAMACH PROJEKTU AKADEMIA UCZNIOWSKA
SCENARIUSZ ZAJĘĆ SZKOLNEGO KOŁA NAUKOWEGO Z PRZEDMIOTU CHEMIA PROWADZONEGO W RAMACH PROJEKTU AKADEMIA UCZNIOWSKA Temat lekcji Jak dowieść, że woda ma wzór H 2 O? Na podstawie pracy uczniów pod opieką Tomasza
Bardziej szczegółowo40. Międzynarodowa Olimpiada Fizyczna Meksyk, 12-19 lipca 2009 r. ZADANIE TEORETYCZNE 2 CHŁODZENIE LASEROWE I MELASA OPTYCZNA
ZADANIE TEORETYCZNE 2 CHŁODZENIE LASEROWE I MELASA OPTYCZNA Celem tego zadania jest podanie prostej teorii, która tłumaczy tak zwane chłodzenie laserowe i zjawisko melasy optycznej. Chodzi tu o chłodzenia
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ
WYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ Anna Gutt- Kołodziej ZASADY OCENIANIA Z MATEMATYKI Podczas pracy
Bardziej szczegółowowzór Załącznik nr 5 do SIWZ UMOWA Nr /
wzór Załącznik nr 5 do SIWZ UMOWA Nr / zawarta w dniu. w Szczecinie pomiędzy: Wojewodą Zachodniopomorskim z siedzibą w Szczecinie, Wały Chrobrego 4, zwanym dalej "Zamawiającym" a nr NIP..., nr KRS...,
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU
` Trzebnica, dnia 01.08.2013 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU dot.: postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Nazwa zadania: Dostawa szczepionek do Trzebnickiego Centrum Medycznego Zdrój Sp. z o.o. Działając
Bardziej szczegółowoKoszty jakości. Definiowanie kosztów jakości oraz ich modele strukturalne
1 Definiowanie kosztów jakości oraz ich modele strukturalne Koszty jakości to termin umowny. Pojęcie to nie występuje w teorii kosztów 1 oraz nie jest precyzyjnie zdefiniowane ani przez teoretyków, ani
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR VIII/43/2015 r. RADY MIASTA SULEJÓWEK z dnia 26 marca 2015 r.
UCHWAŁA NR VIII/43/2015 r. RADY MIASTA SULEJÓWEK z dnia 26 marca 2015 r. w sprawie określenia regulaminu otwartego konkursu ofert na realizację zadania publicznego z zakresu wychowania przedszkolnego oraz
Bardziej szczegółowoTABELA ZGODNOŚCI. W aktualnym stanie prawnym pracodawca, który przez okres 36 miesięcy zatrudni osoby. l. Pornoc na rekompensatę dodatkowych
-...~.. TABELA ZGODNOŚCI Rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz.
Bardziej szczegółowoAtom poziom rozszerzony
Atom poziom rozszerzony Zadanie 1. (1 pkt) Źródło: CKE 010 (PR), zad. 1. Atomy pierwiastka X tworz jony X 3+, których konfiguracj elektronow mo na zapisa : 1s s p 6 3s 3p 6 3d 10 Uzupe nij poni sz tabel,
Bardziej szczegółowoSzczegółowe informacje na temat gumy, rodzajów gumy oraz jej produkcji można znaleźć w Wikipedii pod adresem:
GUMA. To rozciągliwy materiał, elastomer chemicznie zbudowany z alifatycznych łańcuchów polimerowych (np. poliolefin), które są w stosunkowo niewielkim stopniu usieciowane w procesie wulkanizacji kauczuku
Bardziej szczegółowoYWNO. Nauka. Technologia. Jako, 2006, 2 (47) Supl., 36-47
YWNO. Nauka. Technologia. Jako, 2006, 2 (47) Supl., 36-47 ANNA BZDUCHA, MIECZYSŁAW W. OBIEDZISKI BADANIA NAD ZWIZKAMI LOTNYMI SERÓW Z PRZEROSTEM PLENI TECHNIK ANALIZY FAZY NADPOWIERZCHNIOWEJ (SPME) I CHROMATOGRAFII
Bardziej szczegółowoZapytanie ofertowe nr 3
I. ZAMAWIAJĄCY STUDIUM JĘZYKÓW OBCYCH M. WAWRZONEK I SPÓŁKA s.c. ul. Kopernika 2 90-509 Łódź NIP: 727-104-57-16, REGON: 470944478 Zapytanie ofertowe nr 3 II. OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Przedmiotem zamówienia
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 17 marca 2016 r. Poz. 251. ZARZĄDZENIE Nr 30 PREZESA RADY MINISTRÓW. z dnia 9 marca 2016 r.
MONITOR POLSKI DZIENNIK URZĘDOWY RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 17 marca 2016 r. Poz. 251 ZARZĄDZENIE Nr 30 PREZESA RADY MINISTRÓW z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie materiałów archiwalnych i dokumentacji
Bardziej szczegółowoLp. Tematyka Liczba godzin I. Wymagania edukacyjne
Anna Ulrych Plan wynikowy Przedmiot: Materiały fryzjerskie Kierunek : Technikum Usług Fryzjerskich- rok szkolny 05/ 06 Liczba godzin: 76 Liczba godzin w roku szkolnym: KL.II Lp. Tematyka Liczba godzin
Bardziej szczegółowoWprowadzam : REGULAMIN REKRUTACJI DZIECI DO PRZEDSZKOLA NR 14
ZARZĄDZENIE Nr 2/2016 z dnia 16 lutego 2016r DYREKTORA PRZEDSZKOLA Nr 14 W K O N I N I E W sprawie wprowadzenia REGULAMINU REKRUTACJI DZIECI DO PRZEDSZKOLA NR 14 IM KRASNALA HAŁABAŁY W KONINIE Podstawa
Bardziej szczegółowoREGULAMIN KONTROLI ZARZĄDCZEJ W MIEJSKO-GMINNYM OŚRODKU POMOCY SPOŁECZNEJ W TOLKMICKU. Postanowienia ogólne
Załącznik Nr 1 do Zarządzenie Nr4/2011 Kierownika Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tolkmicku z dnia 20 maja 2011r. REGULAMIN KONTROLI ZARZĄDCZEJ W MIEJSKO-GMINNYM OŚRODKU POMOCY SPOŁECZNEJ
Bardziej szczegółowoBadanie termowizyjne. Firma. P.U ECO-WOD-KAN Jacek Załubski. Osoba badająca: Załubski Jacek. Techników 7a 55-220 Jelcz-Laskowice.
Firma P.U ECOWODKAN Jacek Załubski Techników 7a 55220 JelczLaskowice Osoba badająca: Załubski Jacek Telefon: 604472922 Email: termowizja@zalubscy.pl Urządzenie Testo 882 Nr seryjny: 2141604 Obiektyw: Standard
Bardziej szczegółowoAgrofi k zy a Wyk Wy ł k ad V Marek Kasprowicz
Agrofizyka Wykład V Marek Kasprowicz Spektroskopia p nauka o powstawaniu i interpretacji widm powstających w wyniku oddziaływań wszelkich rodzajów promieniowania na materię ę rozumianą jako zbiorowisko
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA FERMENTACJI ROZTWORÓW MODELOWYCH Z UŻYCIEM MONOKULTUR DROŻDŻY DZIKICH I SZLACHETNYCH
CHARAKTERYSTYKA FERMENTACJI ROZTWORÓW MODELOWYCH Z UŻYCIEM MONOKULTUR DROŻDŻY DZIKICH I SZLACHETNYCH Paweł Satora, Tadeusz Tuszyński Katedra Technologii Fermentacji i Mikrobiologii Technicznej Akademia
Bardziej szczegółowoZMIANY MIKROBIOLOGICZNE W SERZE EDAMSKIM, SOLONYM W MIESZANINIE CHLORKÓW SODU I POTASU PODCZAS DOJRZEWANIA
ROCZN. PZH 00,, Nr, 9 - ZMIANY MIKROBIOLOGICZNE W SERZE EDAMSKIM, SOLONYM W MIESZANINIE CHLORKÓW SODU I POTASU PODCZAS DOJRZEWANIA MICROBIOLOGICAL CHANGES IN EDAM TYPE CHEESE, BRINED IN A MIXTURE OF SODIUM
Bardziej szczegółowoNagroda Nobla z fizjologii i medycyny w 2004 r.
Nagroda Nobla z fizjologii i medycyny w 2004 r. Receptory zapachu i organizacja systemu węchowego Takao Ishikawa, M.Sc. Zakład Biologii Molekularnej Instytut Biochemii Uniwersytetu Warszawskiego 10 mln
Bardziej szczegółowoZarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska
Zarządzanie projektami wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 DEFINICJA PROJEKTU Zbiór działań podejmowanych dla zrealizowania określonego celu i uzyskania konkretnego, wymiernego rezultatu produkt projektu
Bardziej szczegółowoUCHWALA NR XXXIXI210/13 RADY MIASTA LUBARTÓW. z dnia 25 września 2013 r.
UCHWALA NR XXXIXI210/13 RADY MIASTA LUBARTÓW z dnia 25 września 2013 r. w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy Miasto Lubartów Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt
Bardziej szczegółowoChemia i technologia materiałów barwnych BADANIE WŁAŚCIWOŚCI ZWIĄZKÓW BARWNYCH WYKORZYSTANIEM SPEKTROFOTOMETRII UV-VIS.
Chemia i technologia materiałów barwnych Ćwiczenia laboratoryjne BADANIE WŁAŚCIWOŚCI ZWIĄZKÓW BARWNYCH WYKORZYSTANIEM SPEKTROFOTOMETRII UV-VIS. Z Opracowanie: dr inŝ. Ewa Wagner-Wysiecka Politechnika Gdańska
Bardziej szczegółowoMetrologia cieplna i przepływowa
Metrologia cieplna i przepływowa Systemy, Maszyny i Urządzenia Energetyczne, I rok mgr Pomiar małych ciśnień Instrukcja do ćwiczenia Katedra Systemów Energetycznych i Urządzeń Ochrony Środowiska AGH Kraków
Bardziej szczegółowoOznaczanie właściwości tłuszczów
znaczanie właściwości tłuszczów Prowadzący: mgr inż. Maciej Chrubasik Wstęp teoretyczny Lipidy Lipidy ( tłuszcze ) są estrami kwasów tłuszczowych : - gdy alkoholem jest gliceryna ( 1,2,3-trihydroksy propan;
Bardziej szczegółowoURZĄD OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW
URZĄD OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW Wyniki monitorowania pomocy publicznej udzielonej spółkom motoryzacyjnym prowadzącym działalność gospodarczą na terenie specjalnych stref ekonomicznych (stan na
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI Pracownia studencka Zakład Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 2 Analiza kwasów tłuszczowych z żółtka jajka kurzego ANALIZA PRODUKTÓW POCHODZENIA NATURALNEGO
Bardziej szczegółowoInformacje uzyskiwane dzięki spektrometrii mas
Slajd 1 Spektrometria mas i sektroskopia w podczerwieni Slajd 2 Informacje uzyskiwane dzięki spektrometrii mas Masa cząsteczkowa Wzór związku Niektóre informacje dotyczące wzoru strukturalnego związku
Bardziej szczegółowoz dnia Rozdział 1 Przepisy ogólne
U S T AWA Projekt z dnia 26.11.2015 r. z dnia o szczególnych zasadach zwrotu przez jednostki samorządu terytorialnego środków europejskich uzyskanych na realizację ich zadań oraz dokonywania przez nie
Bardziej szczegółowoMetody analizy jakościowej i ilościowej lipidów powierzchniowych i wewnętrznych owadów
Metody analizy jakościowej i ilościowej lipidów powierzchniowych i wewnętrznych owadów Dr Marek Gołębiowski INSTYTUT OCHRONY ŚRODOWISKA I ZDROWIA CZŁOWIEKA ZAKŁAD ANALIZY ŚRODOWISKA WYDZIAŁ CHEMII, UNIWERSYTET
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Przedsiębiorstw. Grupy przedsiębiorstw w Polsce w 2008 r.
Materiał na konferencję prasową w dniu 28 stycznia 2010 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Przedsiębiorstw w Polsce w 2008 r. Wprowadzenie * Badanie grup przedsiębiorstw prowadzących działalność
Bardziej szczegółowoRekompensowanie pracy w godzinach nadliczbowych
Rekompensowanie pracy w godzinach nadliczbowych PRACA W GODZINACH NADLICZBOWYCH ART. 151 1 K.P. Praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony
Bardziej szczegółowo1. Koło Naukowe Metod Ilościowych,zwane dalej KNMI, jest Uczelnianą Organizacją Studencką Uniwersytetu Szczecińskiego.
STATUT KOŁA NAUKOWEGO METOD ILOŚCIOWYCH działającego przy Katedrze Statystyki i Ekonometrii Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego I. Postanowienia ogólne. 1. Koło Naukowe
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE. z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej
SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej zrealizowanego na podstawie decyzji Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi nr 43/2015, znak: ŻWeoz/ek-8628-62/2015(3181),
Bardziej szczegółowo2) Drugim Roku Programu rozumie się przez to okres od 1 stycznia 2017 roku do 31 grudnia 2017 roku.
REGULAMIN PROGRAMU OPCJI MENEDŻERSKICH W SPÓŁCE POD FIRMĄ 4FUN MEDIA SPÓŁKA AKCYJNA Z SIEDZIBĄ W WARSZAWIE W LATACH 2016-2018 1. Ilekroć w niniejszym Regulaminie mowa o: 1) Akcjach rozumie się przez to
Bardziej szczegółowoRZECZPOSPOLITA POLSKA. Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu. wszystkie
RZECZPOSPOLITA POLSKA Warszawa, dnia 11 lutego 2011 r. MINISTER FINANSÓW ST4-4820/109/2011 Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu wszystkie Zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 listopada
Bardziej szczegółowoOlsztyn, dnia 30 lipca 2014 r. Poz. 2682 UCHWAŁA NR LIII/329/2014 RADY GMINY JONKOWO. z dnia 26 czerwca 2014 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO Olsztyn, dnia 30 lipca 2014 r. Poz. 2682 UCHWAŁA NR LIII/329/2014 RADY GMINY JONKOWO z dnia 26 czerwca 2014 r. w sprawie określenia zasad i trybu przeprowadzania
Bardziej szczegółowo4.3. Struktura bazy noclegowej oraz jej wykorzystanie w Bieszczadach
4.3. Struktura bazy noclegowej oraz jej wykorzystanie w Bieszczadach Baza noclegowa stanowi podstawową bazę turystyczną, warunkującą w zasadzie ruch turystyczny. Dlatego projektując nowy szlak należy ją
Bardziej szczegółowoREGULAMIN KONKURSU BANKIER ROKU 2013
REGULAMIN KONKURSU BANKIER ROKU 2013 DLA PRACOWNIKÓW INSTYTUCJI FINANSOWYCH WSPÓŁPRACUJĄCYCH Tekst jednolity Regulaminu sporządzony w dniu 05.03.2013 r. Preambuła Lubuski Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp.
Bardziej szczegółowoRegulamin Obrad Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Ziemia Bielska
Załącznik nr 1 do Lokalnej Strategii Rozwoju na lata 2008-2015 Regulamin Obrad Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Ziemia Bielska Przepisy ogólne 1 1. Walne Zebranie Członków
Bardziej szczegółowoSZKOLENIE PRACOWNIKÓW NARAśONYCH NA SZKODLIWE CZYNNIKI CHEMICZNE. Szkolenia bhp w firmie szkolenie pracowników naraŝonych na czynniki szkodliwe 27
SZKOLENIE PRACOWNIKÓW NARAśONYCH NA SZKODLIWE CZYNNIKI CHEMICZNE Szkolenia bhp w firmie szkolenie pracowników naraŝonych na czynniki szkodliwe 27 Informowanie pracowników Pracodawca ma obowiązek poinformowania
Bardziej szczegółowoAdres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.eitplus.pl
1 z 5 2015-12-18 11:28 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.eitplus.pl Wrocław: Przeglądy i serwisy systemu SAP i oddymiania, SMS,
Bardziej szczegółowoACTA SCIENTIARUM POLONORUM. Biotechnologia. Biotechnologia. Biotechnology
ACTA SCIENTIARUM POLONORUM Czasopismo naukowe założone w 00 roku przez polskie uczelnie rolnicze Biotechnologia Biotechnologia Biotechnology 8(4) 009 Bydgoszcz Kraków Lublin Olsztyn Poznań Siedlce Szczecin
Bardziej szczegółowoSEKCJA I: ZAMAWIAJĄCY SEKCJA II: PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA. Zamieszczanie ogłoszenia: obowiązkowe. Ogłoszenie dotyczy: zamówienia publicznego.
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.infish.com.pl/przetargi Olsztyn-Kortowo: Dostawa i montaż pompy ciepła wraz z wyposażeniem i
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR... RADY MIASTA GDAŃSKA. z dnia... 2013 r.
UCHWAŁA NR... RADY MIASTA GDAŃSKA z dnia... 2013 r. w sprawie obowiązku ukończenia szkolenia zakończonego egzaminem dla osób wykonujących przewozy osób taksówkami Na podstawie rt. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy
Bardziej szczegółowoPolacy o źródłach energii odnawialnej
Polacy o źródłach energii odnawialnej Wyniki badania opinii publicznej 2013 r. Wycinek z: Krajowego Planu Rozwoju Mikroinstalacji Odnawialnych Źródeł Energii do 2020 roku Warszawa 2013 Polacy o przydomowych
Bardziej szczegółowoPODSTAWY OBLICZEŃ CHEMICZNYCH DLA MECHANIKÓW
PODSTAWY OBLICZEŃ CHEMICZNYCH DLA MECHANIKÓW Opracowanie: dr inż. Krystyna Moskwa, dr Wojciech Solarski 1. Termochemia. Każda reakcja chemiczna związana jest z wydzieleniem lub pochłonięciem energii, najczęściej
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA... Rady Miejskiej w Słupsku z dnia...
Projekt Druk Nr 13/19 UCHWAŁA... Rady Miejskiej w Słupsku z dnia... w sprawie aneksu do porozumienia międzygminnego zawartego pomiędzy Gminą Miejską Słupsk a Gminą Kobylnica i Gminą Słupsk dotyczącego
Bardziej szczegółowoPRACOWNIA ZARZĄDZANIA, DIAGNOZY EDUKACYJNEJ I SZKOLNICTWA ZAWODOWEGO ODN W ZIELONEJ GÓRZE
PRACOWNIA ZARZĄDZANIA, DIAGNOZY EDUKACYJNEJ I SZKOLNICTWA ZAWODOWEGO ODN W ZIELONEJ GÓRZE RAPORTY przygotowanie do edukacji wczesnoszkolnej WEWNĄTRZSZKOLNE DIAGNOZOWANIE OSIĄGNIĘĆ Maj 22 Przedszkole i
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 4 czerwca 2013 r. Poz. 633. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi 1) z dnia 22 maja 2013 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 4 czerwca 2013 r. Poz. 633 Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi 1) z dnia 22 maja 2013 r. w sprawie rodzajów fermentowanych napojów winiarskich
Bardziej szczegółowoJeśli jednostka gospodarcza chce wykazywać sprawozdania dotyczące segmentów, musi najpierw sporządzać sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR 1.
Jeśli jednostka gospodarcza chce wykazywać sprawozdania dotyczące segmentów, musi najpierw sporządzać sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR 1. Wprowadzenie Ekspansja gospodarcza jednostek gospodarczych
Bardziej szczegółowoWojewództwo Lubuskie, 2016 r.
Województwo Lubuskie, 2016 r. Kursy kwalifikacyjne, szkolenia doskonalące dla nauczycieli w zakresie tematyki związanej z nauczanym zawodem. Studia podyplomowe itp. Np. uczelnie wyższe w przypadku szkoleń
Bardziej szczegółowoĆwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale"
Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia:
Bardziej szczegółowoSPECYFIKACJA ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA. na obsługę bankową realizowaną na rzecz Gminy Solec nad Wisłą
SPECYFIKACJA ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA na obsługę bankową realizowaną na rzecz Gminy Solec nad Wisłą P r z e t a r g n i e o g r a n i c z o n y (do 60 000 EURO) Zawartość: Informacja ogólna Instrukcja
Bardziej szczegółowo