Nagroda Nobla z fizjologii i medycyny w 2004 r.
|
|
- Janina Kowalczyk
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Nagroda Nobla z fizjologii i medycyny w 2004 r. Receptory zapachu i organizacja systemu węchowego Takao Ishikawa, M.Sc. Zakład Biologii Molekularnej Instytut Biochemii Uniwersytetu Warszawskiego
2 10 mln koron szwedzkich ok. 4,2 mln złotych Nagrody Nobla w tym roku: Fizjologia i medycyna 3 października (11.30) Chemia 5 października (11.45)
3 Tak wygląda praca uhonorowana nagrodą Nobla
4 Każdy wie, jak wygląda nos...
5 To, co wiadomo było... Ośrodek smaku Neurony węchu Opuszka węchowa Ośrodek węchu Neurony węchowe Komórki receptorowe samku
6 Przekazywanie sygnału
7 Neurony
8 Potencjał spoczynkowy
9 Jak biegnie impuls w aksonie...
10 Co to ma wspólnego z zapachem? To tylko niektóre z pytań, których odpowiedzi nie były znane Jak powstaje impuls w neuronach węchu? Ile jest rodzajów receptorów zapachowych? Czy receptor zapachowy reaguje tylko na jedną cząsteczkę zapachową?
11 Na tropie receptorów węchu Ale co powoduje aktywację białka G?
12 Poszukiwanie receptora Założenia przy szukaniu receptorów zapachu Receptor współpracuje z białkiem G Receptory znajdują się w neuronach węchowych Geny receptorów tworzą rodzinę podobnych do siebie genów Otwarcie kanału jonowego i powstanie impuslu
13 Odkrycie receptorów czyli nagroda Nobla 13 lat później Buck i Axel (1991) Cell 65, str Wykorzystano potencjalne podobieństwo genów rodopsyny do genów receptorów zapachu Wykryto rodzinę genów składających się z ok genów kodujących receptory dla różnych cząsteczek zapachu Jest to 3-5% genów ludzkiego genomu
14 Brakujące ogniwo, receptory zapachu
15 Rejestrowanie zapachu Jeden neuron posiada tylko jeden typ receptora Jedna cząsteczka może wiązać się z kilkoma receptorami Jeden receptor może wiązać się z różnymi cząsteczkami zapachu
16 Cząsteczki zapachu Małe cząsteczki organiczne Masa cząsteczkowa zwykle <400 Mogą mieć różne rozmiary, kształty, ładunek i grupy funkcyjne alkohole, ketony, estry; związki cykliczne aromatyczne, policykliczne i heterocykliczne Związki te muszą być lotne Stereoizomery mogą mieć inny zapach wanilina cis-jasmon
17 Molekularne podstawy węchu Białka wiążące cząsteczki zapachu Receptory rozpoznające cząsteczki zapachu
18 Białka wiążące cząsteczki zapachu Aby cząsteczki zapachu mogły się rozprzestrzeniać, potrzebują rozpuszczalnych w wodzie adaptorów, czyli białek wiążących cząsteczki zapachu Małe, lotne i często hydrofobowe związki organiczne Białka te pełnią rolę transportera cząsteczek zapachu Jest wiele rodzajów transporterów
19 Białka wiążące cząsteczki zapachu
20 Dygresja o strukturze białek...
21 Alfa-keratyna jest... zbudowana wyłącznie z alfa-heliksów np. we włosach i wąsach
22 Koszyk dla cząsteczki... od wewnątrz hydrofobowe jak lubią cząsteczki zapachu, a od zewnątrz hydrofilowe żeby mógł pływać w śluzie
23 Receptor cząsteczek zapachu Białko transmembranowe Zbudowane z 7 alfa-heliksów Ma hydrofobowy kanał, gdzie łączy się cząsteczka zapachu
24 A przy okazji... o białkach kanałowych
25 Wracając do tematu... Neurony węchowe mają okres życia dni i regenerują się każdy neuron wyraża tylko jeden typ receptora zapachu receptory lokują się na rzęskach wyrastających z dendrytów
26 Geny receptorów zapachu Jest ich ok. 1000, na wszystkich chromosomach oprócz 20. i Y Występują w grupach Nie mają intronów U człowieka 63-70% to pseudogeny, u myszy jedynie ok. 20% są pseudogenami
27 Pseudogen obszar regulacyjny duplikacja genu pseudogen mutacje nowy gen
28 Ekspresja genu receptora Ekspresja zachodzi tylko z jednego allelu mimo, że dostajemy po jednej kopii tego samego genu od rodziców Niektóre geny wyrażane są również w komórkach dających początek plemnikom rola w chemotaksji?
29 Konwergencja aksonów Skąd neurony wyrażające ten sam receptor wiedzą, że ich aksony mają się spotkać w tym samym kłębuszku? Nie wiadomo, ale podejrzewa się, że receptory pełnią bardzo ważną rolę w tym procesie
30 Inne teorie węchu... Kształt cząsteczek Amoore, 1951 Pory dyfuzyjne Davies i Taylor, 1959 Efekt Piezo Rosenberg, 1968 Wibracje cząsteczek Dyson, 1938
31 Czas na praktyczne sprawy... Anosmia Efekt Prousta przydatny np. przed egzaminem Zapachy w terapii eksperyment Stockhorsta i Gritzmanna, 1999
32 A jeśli chodzi o feromony... Feromony Związki chemiczne wydzielane i odbierane przez osobników jednego gatunku, które wywołują zdefiniowane reakcje behawioralne (Karlson i Luscher, 1959)
33 Moc feromonów Feromony są bardzo silnymi związkami 2500 cz./cm 3 jest wystarczająca w 1 cm 3 jest 2,7 x cz. Nabłonek węchowy Nerwy przylemieszow Opuszka węchowa Boczna opuszka węchowa Wyizolowanie 13 mg pierwszego zidentyfikowanego feromonu - bombykol - wymagało zabicia jedwabników! Narząd przylemieszowy
34 e-nos Siarkowodór Węglowodory Siarka Grupy aromatyczne Amoniak Estry Aminy Aldehydy Kwasy organiczne
35 Grafika molekularna Baza struktur białek - Protein Data Bank PDB2MGIF PyMOL Chimera
Cel modelowania neuronów realistycznych biologicznie:
Sieci neuropodobne XI, modelowanie neuronów biologicznie realistycznych 1 Cel modelowania neuronów realistycznych biologicznie: testowanie hipotez biologicznych i fizjologicznych eksperymenty na modelach
Bardziej szczegółowoEgzamin gimnazjalny. Biologia. Także w wersji online TRENING PRZED EGZAMINEM. Sprawdź, czy zdasz!
Egzamin gimnazjalny 3 Biologia TRENING PRZED EGZAMINEM Także w wersji online Sprawdź, czy zdasz! Spis treści Zestaw 1: Związki chemiczne budujące organizmy oraz pozyskiwanie i wykorzystywanie energii 5
Bardziej szczegółowo40. Międzynarodowa Olimpiada Fizyczna Meksyk, 12-19 lipca 2009 r. ZADANIE TEORETYCZNE 2 CHŁODZENIE LASEROWE I MELASA OPTYCZNA
ZADANIE TEORETYCZNE 2 CHŁODZENIE LASEROWE I MELASA OPTYCZNA Celem tego zadania jest podanie prostej teorii, która tłumaczy tak zwane chłodzenie laserowe i zjawisko melasy optycznej. Chodzi tu o chłodzenia
Bardziej szczegółowoLp. Tematyka Liczba godzin I. Wymagania edukacyjne
Anna Ulrych Plan wynikowy Przedmiot: Materiały fryzjerskie Kierunek : Technikum Usług Fryzjerskich- rok szkolny 05/ 06 Liczba godzin: 76 Liczba godzin w roku szkolnym: KL.II Lp. Tematyka Liczba godzin
Bardziej szczegółowoKONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW
KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWO WIELKOPOLSKIE Etap wojewódzki rok szkolny 2009/2010 Dane dotyczące ucznia (wypełnia Komisja Konkursowa po rozkodowaniu prac) wylosowany numer uczestnika
Bardziej szczegółowo1. Koło Naukowe Metod Ilościowych,zwane dalej KNMI, jest Uczelnianą Organizacją Studencką Uniwersytetu Szczecińskiego.
STATUT KOŁA NAUKOWEGO METOD ILOŚCIOWYCH działającego przy Katedrze Statystyki i Ekonometrii Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego I. Postanowienia ogólne. 1. Koło Naukowe
Bardziej szczegółowoKlasyfikacja i oznakowanie substancji chemicznych i ich mieszanin. Dominika Sowa
Klasyfikacja i oznakowanie substancji chemicznych i ich mieszanin Dominika Sowa Szczecin, 8 maj 2014 Program prezentacji: 1. Definicja substancji i mieszanin chemicznych wg Ustawy o substancjach chemicznych
Bardziej szczegółowoStechiometria równań reakcji chemicznych, objętość gazów w warunkach odmiennych od warunków normalnych (0 o C 273K, 273hPa)
Karta pracy I/2a Stechiometria równań reakcji chemicznych, objętość gazów w warunkach odmiennych od warunków normalnych (0 o C 273K, 273hPa) I. Stechiometria równań reakcji chemicznych interpretacja równań
Bardziej szczegółowoImplant ślimakowy wszczepiany jest w ślimak ucha wewnętrznego (przeczytaj artykuł Budowa ucha
Co to jest implant ślimakowy Implant ślimakowy to bardzo nowoczesne, uznane, bezpieczne i szeroko stosowane urządzenie, które pozwala dzieciom z bardzo głębokimi ubytkami słuchu odbierać (słyszeć) dźwięki.
Bardziej szczegółowoREGULAMIN KONTROLI ZARZĄDCZEJ W MIEJSKO-GMINNYM OŚRODKU POMOCY SPOŁECZNEJ W TOLKMICKU. Postanowienia ogólne
Załącznik Nr 1 do Zarządzenie Nr4/2011 Kierownika Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tolkmicku z dnia 20 maja 2011r. REGULAMIN KONTROLI ZARZĄDCZEJ W MIEJSKO-GMINNYM OŚRODKU POMOCY SPOŁECZNEJ
Bardziej szczegółowoSzczegółowe wyjaśnienia dotyczące definicji MŚP i związanych z nią dylematów
1 Autor: Aneta Para Szczegółowe wyjaśnienia dotyczące definicji MŚP i związanych z nią dylematów Jak powiedział Günter Verheugen Członek Komisji Europejskiej, Komisarz ds. przedsiębiorstw i przemysłu Mikroprzedsiębiorstwa
Bardziej szczegółowoZAGADNIENIA PODATKOWE W BRANŻY ENERGETYCZNEJ - VAT
ZAGADNIENIA PODATKOWE W BRANŻY ENERGETYCZNEJ - VAT Szanowni Państwo! Prowadzenie działalności w branży energetycznej wiąże się ze specyficznymi problemami podatkowymi, występującymi w tym sektorze gospodarki.
Bardziej szczegółowoREGULAMIN RADY RODZICÓW DZIAŁAJĄCEJ PRZY SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 29 IM. GIUSEPPE GARIBALDIEGO W WARSZAWIE
REGULAMIN RADY RODZICÓW DZIAŁAJĄCEJ PRZY SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 29 IM. GIUSEPPE GARIBALDIEGO W WARSZAWIE I. Postanowienia ogólne 1 1. Niniejszy regulamin określa tryb przeprowadzenia wyborów do rad klasowych
Bardziej szczegółowoRegulamin Rady Rodziców
Załącznik do Uchwały Rady Rodziców nr 5/2015-16/RR z dnia 28.01.2016r. Regulamin Rady Rodziców Szkoły Podstawowej nr 103 im. Bohaterów Warszawy 1939-1945 w Warszawie 1 Postanowienia ogólne Rada Rodziców
Bardziej szczegółowoTkanka łączna. Komórki i bogata macierz. Funkcje spaja róŝne typy innych tkanek zapewnia podporę narządom ochrania wraŝliwe części organizmu
Komórki i bogata macierz Substancja międzykomórkowa przenosi siły mechaniczne Tkanka łączna Funkcje spaja róŝne typy innych tkanek zapewnia podporę narządom ochrania wraŝliwe części organizmu Tkanka łączna
Bardziej szczegółowoRegulamin promocji Płaci się łatwo kartą MasterCard
Regulamin promocji Płaci się łatwo kartą MasterCard Poznań, październik 2015 r. SPIS TREŚCI Rozdział 1 Postanowienia ogólne... 2 Rozdział 2 Nagrody i sposób ich przyznania... 3 Rozdział 3 Reklamacje...
Bardziej szczegółowoDZIECI I ICH PRAWA. Prawa Dziecka są dla wszystkich dzieci bez wyjątku
DZIECI I ICH PRAWA Prawa Dziecka są dla wszystkich dzieci bez wyjątku i jakiejkolwiek dyskryminacji, niezaleŝnie od koloru skóry, płci, języka, jakim się posługuje, urodzenia oraz religii. Zostały one
Bardziej szczegółowoTworzenie wypowiedzi o kompozycji.
Tworzenie wypowiedzi o kompozycji. CZYM JEST TEKST? PODSTAWOWE INFORMACJE Tekst jest ponadzdaniową (tzn. wyższą typologicznie, niekoniecznie większą rozmiarami) jednostką językową, makroznakiem samodzielnym
Bardziej szczegółowoDOPALACZE. - nowa kategoria substancji psychoaktywnych
DOPALACZE - nowa kategoria substancji psychoaktywnych CZYM SĄ DOPALACZE? Dopalacze stosowana w Polsce, potoczna nazwa różnego rodzaju produktów zawierających substancje psychoaktywne, które nie znajdują
Bardziej szczegółowoAktualizacja CSP do wersji v7.2. Sierpień 2014
Aktualizacja CSP do wersji v7.2 Sierpień 2014 Co się stanie? Portal CSP będzie wyłączony od 28 sierpnia do poniedziałku 1 września na czas aktualizacji do nowej wersji Co to znaczy? Wygląd portalu ulegnie
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 1469/2012
Zarządzenie Nr 1469/2012 Prezydenta Miasta Płocka z dnia 01 marca 2012 w sprawie przyjęcia Regulaminu Płockiej Karty Familijnej 3+ w ramach Programu Płocka Karta Familijna 3+ Na podstawie art. 7 ust 1
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ ZAJĘĆ SZKOLNEGO KOŁA NAUKOWEGO Z PRZEDMIOTU CHEMIA PROWADZONEGO W RAMACH PROJEKTU AKADEMIA UCZNIOWSKA
SCENARIUSZ ZAJĘĆ SZKOLNEGO KOŁA NAUKOWEGO Z PRZEDMIOTU CHEMIA PROWADZONEGO W RAMACH PROJEKTU AKADEMIA UCZNIOWSKA Temat lekcji Jak dowieść, że woda ma wzór H 2 O? Na podstawie pracy uczniów pod opieką Tomasza
Bardziej szczegółowoKolorowe przytulanki
Innowacja pedagogiczna. Kolorowe przytulanki Autorki : mgr Małgorzata Drozdek mgr Wioletta Szypowska Założenia ogólne: Każdy rodzaj kontaktu ze sztuką rozwija i kształtuje osobowość człowieka. Zajęcia
Bardziej szczegółowo1. Od kiedy i gdzie należy złożyć wniosek?
1. Od kiedy i gdzie należy złożyć wniosek? Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego będzie można składać w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Puławach. Wnioski będą przyjmowane od dnia
Bardziej szczegółowoOŚWIADCZENIE MAJĄTKOWE. Skwierzyna. (miejscowość) CZĘŚĆ A. (miejsce zatrudnienia, stanowisko lub funkcja)
WPŁYNĘŁO URZĄD MIEJSKI WSKWIERZYNIE OŚWIADCZENIE MAJĄTKOWE 2S, KW!. 2013...., Ilość zalącznlk6w. -+ł-_ wlijta, rliastępeyw9jta, sel{retarlja ghliby, slffirhhika ghliby, IdMftI]iMIljMt1;~.," gmilłlłą osobą
Bardziej szczegółowoWZÓR OŚWIADCZENIE MAJĄTKOWE
DzifnB*a4fflal*lNl$34 ZGIERZ 2224 Poz 282 WyUil«r.«iz.i(!rtn' 1! ; przyjmującej. WZÓR OŚWIADCZENIE MAJĄTKOWE Załącznik nr 2 wójta, zastępcy wójta, sekretarza gminy, skarbnika gminy, kierownika jednostki
Bardziej szczegółowoRegulamin Rady Rodziców
Załącznik Nr 3 do Statutu Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 2 im. Tadeusza Kościuszki w Stalowej Woli Regulamin Rady Rodziców Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 2 im. Tadeusza Kościuszki w Stalowej
Bardziej szczegółowoTekst jednolity Statutu Fundacji Instytut Medycyny Integracyjnej na dzień 05 lipca 2011 roku.
Tekst jednolity Statutu Fundacji Instytut Medycyny Integracyjnej na dzień 05 lipca 2011 roku. Rozdział I. Postanowienia ogólne 1 1. Fundacja Instytut Medycyny Integracyjnej, zwana dalej Fundacją, działa
Bardziej szczegółowo2.Prawo zachowania masy
2.Prawo zachowania masy Zdefiniujmy najpierw pewne podstawowe pojęcia: Układ - obszar przestrzeni o określonych granicach Ośrodek ciągły - obszar przestrzeni którego rozmiary charakterystyczne są wystarczająco
Bardziej szczegółowoPrzygotowały: Magdalena Golińska Ewa Karaś
Przygotowały: Magdalena Golińska Ewa Karaś Druk: Drukarnia VIVA Copyright by Infornext.pl ISBN: 978-83-61722-03-8 Wydane przez Infornext Sp. z o.o. ul. Okopowa 58/72 01 042 Warszawa www.wieszjak.pl Od
Bardziej szczegółowoFORMULARZ POZWALAJĄCY NA WYKONYWANIE PRAWA GŁOSU PRZEZ PEŁNOMOCNIKA NA NADZWYCZAJNYM WALNYM ZGROMADZENIU CODEMEDIA S.A
FORMULARZ POZWALAJĄCY NA WYKONYWANIE PRAWA GŁOSU PRZEZ PEŁNOMOCNIKA NA NADZWYCZAJNYM WALNYM ZGROMADZENIU Z SIEDZIBĄ W WARSZAWIE ZWOŁANYM NA DZIEŃ 2 SIERPNIA 2013 ROKU Niniejszy formularz przygotowany został
Bardziej szczegółowoRegulamin Pracy Rady Seniorów Miasta Konina
Załącznik do Zarządzenia Nr 72/2011 Prezydenta Miasta Konina z dnia 3 listopada2011 r. Regulamin Pracy Rady Seniorów Miasta Konina Rozdział 1 Postanowienia ogólne 1 1. Rada Seniorów Miasta Konina, zwaną
Bardziej szczegółowoLicencję Lekarską PZPN mogą uzyskać osoby spełniające następujące wymagania:
Uchwała nr III/46 z dnia 19 marca 2014 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej w sprawie zasad przyznawania licencji dla lekarzy pracujących w klubach Ekstraklasy, I i II ligi oraz reprezentacjach
Bardziej szczegółowoUrząd Miejski w Mszczonowie - Skarbnik Gminy
U~1;) "MIEJSKI '- 96-320 MszcMs~czOnoWie tel.:centrala(~~onow, Plac Pjls_Io'~1j( o OŚWIADCZENIE MAJĄTKO'WĘ3g~ltZ~~~,f ~a~~~ Wójta, zastępcy wójta, sekretarza gminy, skarbnika gminy, kierownikłt~~ł. ~;ij6r,-
Bardziej szczegółowoJadłospisy dla dzieci z alergią pokarmową na białka mleka krowiego. 5. i 6. miesiąc życia
Jadłospisy dla dzieci z alergią pokarmową na białka mleka krowiego 5. i 6. miesiąc życia 1 5 miesiąc 6 miesiąc KROK 4 KROK 3 KROK 2 KROK 1 Celem do którego należy dążyć jest wyłączne karmienie piersią
Bardziej szczegółowoREGULAMIN SAMORZĄDU UCZNIOWSKIEGO GIMNAZJUM W ZABOROWIE UL. STOŁECZNA 182
Załącznik nr 6 REGULAMIN SAMORZĄDU UCZNIOWSKIEGO GIMNAZJUM W ZABOROWIE UL. STOŁECZNA 182 Na podstawie atr.55 Ustawy o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 roku (Dz.U. z 1991 roku nr 59 poz.425) ze zmianami
Bardziej szczegółowoOdpowiedzi na pytania zadane do zapytania ofertowego nr EFS/2012/05/01
Odpowiedzi na pytania zadane do zapytania ofertowego nr EFS/2012/05/01 1 Pytanie nr 1: Czy oferta powinna zawierać informację o ewentualnych podwykonawcach usług czy też obowiązek uzyskania od Państwa
Bardziej szczegółowoŻałoba po śmierci osoby bliskiej, która zginęła w wyniku morderstwa lub zabójstwa
Żałoba po śmierci osoby bliskiej, która zginęła w wyniku morderstwa lub zabójstwa Żałoba Śmierć bliskiej osoby to dramatyczne wydarzenie. Nagła śmierć w wyniku morderstwa lub zabójstwa wywołuje szczególny
Bardziej szczegółowoSENSORYKA I PODSTAWY PERFUMERII. Agata. Jabłońska-Trypuć. Ryszard. Farbiszewski
SENSORYKA I PODSTAWY PERFUMERII Agata Jabłońska-Trypuć Ryszard Farbiszewski SENSORYKA I PODSTAWY PERFUMERII Agata Jabłońska-Trypuć, Ryszard Farbiszewski Wydanie pierwsze MedPharm Polska SPIS TREŚCI Przedm
Bardziej szczegółowoUchwała Nr XI/60/07 Rady Miasta Otwocka z dnia 26 czerwca 2007 r.
Uchwała Nr XI/60/07 Rady Miasta Otwocka z dnia 26 czerwca 2007 r. W sprawie nadania Regulaminu StraŜy Miejskiej w Otwocku. Na podstawie przepisu art.8 ust.2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o straŝach
Bardziej szczegółowoTechniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI
Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI SKLAROWANEGO SOKU JABŁKOWEGO Skutecznym sposobem leczenia soku
Bardziej szczegółowoOgłoszenie o zwołaniu Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Spółki ELKOP S.A.
Ogłoszenie o zwołaniu Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Spółki ELKOP S.A. Zarząd ELKOP S.A. z siedzibą w Chorzowie (41-506) przy ul. Józefa Maronia 44, spółki wpisanej do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego
Bardziej szczegółowo; zeca.,, iw.-te /fes o ^ Aa*~'t
OŚWIADCZENIE MAJĄTKOWE wójta, zastępcy wójta, sekretarza gminy, skarbnika gminy, kierownika jednostki organizacyjnej gminy, osoby zarządzającej i członka organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz
Bardziej szczegółowoSprząt./2015 Załącznik nr 1
Sprząt./2015 Załącznik nr 1 Przedmiotem zamówienia jest wykonywanie usługi kompleksowego sprzątania pomieszczeń Biura do spraw Substancji Chemicznych przy użyciu materiałów i środków chemicznych Wykonawcy.
Bardziej szczegółowoInstrukcja obiegu i przechowywania dokumentacji WZSzach
Instrukcja obiegu i przechowywania dokumentacji WZSzach I. Zasady ogólne 1. Instrukcja niniejsza, zwana dalej Instrukcją, określa szczegółowe zasady i tryb postępowania z dokumentacją w Wielkopolskim Związku
Bardziej szczegółowoOŚWIADCZENIE MAJĄTKOWE
OŚWIADCZENIE MAJĄTKOWE wójta, zastępcy wójta, sekretarza gminy, skarbnika gminy, kierownika jednostki organizacyjnej gminy, osoby zarządzającej i członka organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz
Bardziej szczegółowoInformacje uzyskiwane dzięki spektrometrii mas
Slajd 1 Spektrometria mas i sektroskopia w podczerwieni Slajd 2 Informacje uzyskiwane dzięki spektrometrii mas Masa cząsteczkowa Wzór związku Niektóre informacje dotyczące wzoru strukturalnego związku
Bardziej szczegółowoOŚWIADCZENIE MAJĄTKOWE
OŚWIADCZENIE MAJĄTKOWE wójta, zastępcy wójta, sekretarza gminy, skarbnika gminy, kierownika jednostki organizacyjnej gminy, osoby zarządzającej i członka organu :gminną osobą prawną oraz osoby wydającej
Bardziej szczegółowoDZIENNICZEK STAŻU. Nazwisko i imię ucznia... Klasa :... Specjalizacja... Rok szkolny... adres... nr telefonu.., email:.. Miejsce odbywania praktyki..
Załącznik nr 1 do umowy DZIENNICZEK STAŻU I. DANE OSOBOWE STAŻYSTY Nazwisko i imię ucznia... Klasa :....... Specjalizacja... Rok szkolny......... adres..... nr telefonu.., email:.. Miejsce odbywania praktyki..
Bardziej szczegółowoUchwała Nr 86/232/2013 Zarządu Powiatu w Kluczborku z dnia 25 stycznia 2013r.
Uchwała Nr 86/232/2013 Zarządu Powiatu w Kluczborku z dnia 25 stycznia 2013r. w sprawie ustalenia maksymalnej kwoty dofinansowania opłat na doskonalenie zawodowe nauczycieli, specjalności i form kształcenia,
Bardziej szczegółowo...Lubartów, dnia..23.04.2015 r. (miejscowość)
OŚWIADCZENIE MAJĄTKOWE wejta, zastępey wejta, sekretarza gminy, slmrbnika gminy, kierownilm jednostld organizaeyjnej gminy, osoby zarządzająeej i ezłonlm organu zarządzająeego gminną osobą prawną oraz
Bardziej szczegółowoPolska-Warszawa: Usługi w zakresie napraw i konserwacji taboru kolejowego 2015/S 061-107085
1/6 Niniejsze ogłoszenie w witrynie TED: http://ted.europa.eu/udl?uri=ted:notice:107085-2015:text:pl:html Polska-Warszawa: Usługi w zakresie napraw i konserwacji taboru kolejowego 2015/S 061-107085 Przewozy
Bardziej szczegółowoREGULAMIN PRACY ZARZĄDU GDAŃSKIEJ ORGANIZACJI TURYSTYCZNEJ (GOT)
REGULAMIN PRACY ZARZĄDU GDAŃSKIEJ ORGANIZACJI TURYSTYCZNEJ (GOT) I. Postanowienia ogólne 1 1. Niniejszy Regulamin określa zasady oraz tryb działania Zarządu Gdańskiej Organizacji Turystycznej. 2. Podstawę
Bardziej szczegółowoInstrukcja sporządzania skonsolidowanego bilansu Miasta Konina
Załącznik Nr 1 Do zarządzenia Nr 92/2012 Prezydenta Miasta Konina z dnia 18.10.2012 r. Instrukcja sporządzania skonsolidowanego bilansu Miasta Konina Jednostką dominującą jest Miasto Konin (Gmina Miejska
Bardziej szczegółowoWarszawska Giełda Towarowa S.A.
KONTRAKT FUTURES Poprzez kontrakt futures rozumiemy umowę zawartą pomiędzy dwoma stronami transakcji. Jedna z nich zobowiązuje się do kupna, a przeciwna do sprzedaży, w ściśle określonym terminie w przyszłości
Bardziej szczegółowoRegulamin konkursu Konkurs z Lokatą HAPPY II edycja
Regulamin konkursu Konkurs z Lokatą HAPPY II edycja I. Postanowienia ogólne: 1. Konkurs pod nazwą Konkurs z Lokatą HAPPY II edycja (zwany dalej: Konkursem ), organizowany jest przez spółkę pod firmą: Grupa
Bardziej szczegółowoKOMISJA NADZORU FINANSOWEGO
KOMISJA NADZORU FINANSOWEGO PLAC POWSTAŃ CÓW WARSZAWY 1, 00-950 WARSZAWA WNIOSEK O ZATWIERDZENIE ANEKSU DO PROSPEKTU EMISYJNEGO zatwierdzonego w dniu 6 marca 2008 r. decyzją nr DEM/410/4/26/08 (Na podstawie
Bardziej szczegółowoZarządzenie nr 29/11/15
Zarządzenie nr 29/11/15 a Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Sulechowie z dnia 30 marca 2012 r. w sprawie: wdrożenia procedury Zasady prowadzenia w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Sulechowie Na
Bardziej szczegółowoSPECYFIKACJA ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA. na obsługę bankową realizowaną na rzecz Gminy Solec nad Wisłą
SPECYFIKACJA ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA na obsługę bankową realizowaną na rzecz Gminy Solec nad Wisłą P r z e t a r g n i e o g r a n i c z o n y (do 60 000 EURO) Zawartość: Informacja ogólna Instrukcja
Bardziej szczegółowoStatut Stowarzyszenia SPIN
Statut Stowarzyszenia SPIN Rozdział I. Postanowienia ogólne 1 1. Stowarzyszenie nosi nazwę SPIN w dalszej części Statutu zwane Stowarzyszeniem. 2. Stowarzyszenie działa na podstawie ustawy z dnia 7 kwietnia
Bardziej szczegółowoSTATUT OŚRODKA POMOCY SPOŁECZ EJ W A DRYCHOWIE
Załącznik do Uchwały r IV-20-15 Rady Miejskiej w Andrychowie z dnia 29 stycznia 2015r. STATUT OŚRODKA POMOCY SPOŁECZ EJ W A DRYCHOWIE I. Podstawa prawna działania 1. Ośrodek działa na podstawie obowiązujących
Bardziej szczegółowoO WIADCZENIE MAJ TKOWE radnego gminy
O WIADCZENIE MAJ TKOWE radnego gminy..., dnia... r. (miejscowo ) Uwaga: 1 Osoba sk adaj ca o wiadczenie obowi zana jest do zgodnego z prawd, starannego i zupe nego wype nienia ka dej z rubryk. 2 Je eli
Bardziej szczegółowoRESTYLANE - kwas hialuronowy
RESTYLANE - kwas hialuronowy Co to jest Restylane Restylane Vital to stabilizowany kwas hialuronowy pochodzenia niezwierzęcego, powoduje aktywacje fibroblastów, które w sposób charakterystyczny dla młodej
Bardziej szczegółowoStrona 1. REGULAMIN OFERTY SPECJALNEJ RACHUNKU OSZCZĘDZAM Zyski dobrze skalkulowane w ramach kont dla osób fizycznych. Słowniczek
REGULAMIN OFERTY SPECJALNEJ RACHUNKU OSZCZĘDZAM Zyski dobrze skalkulowane w ramach kont dla osób fizycznych 1. Słowniczek Określenia użyte w niniejszym Regulaminie oznaczają: Bank Credit Agricole Bank
Bardziej szczegółowoREGULAMIN RADY RODZICÓW Szkoły Podstawowej w Wawrzeńczycach
REGULAMIN RADY RODZICÓW Szkoły Podstawowej w Wawrzeńczycach Rozdział I Cele, kompetencje i zadania rady rodziców. 1. Rada rodziców jest kolegialnym organem szkoły. 2. Rada rodziców reprezentuje ogół rodziców
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE Nr Or/9/Z/05
ZARZĄDZENIE Nr Or/9/Z/05 Burmistrza Gminy i Miasta Lwówek Śląski z dnia 6 kwietnia 2005r. w sprawie udzielenia dnia wolnego od pracy Działając na podstawie art. 33 ust. 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r.
Bardziej szczegółowoSZKOLENIE PRACOWNIKÓW NARAśONYCH NA SZKODLIWE CZYNNIKI CHEMICZNE. Szkolenia bhp w firmie szkolenie pracowników naraŝonych na czynniki szkodliwe 27
SZKOLENIE PRACOWNIKÓW NARAśONYCH NA SZKODLIWE CZYNNIKI CHEMICZNE Szkolenia bhp w firmie szkolenie pracowników naraŝonych na czynniki szkodliwe 27 Informowanie pracowników Pracodawca ma obowiązek poinformowania
Bardziej szczegółowoWłaściwości materii - powtórzenie
Przygotowano za pomocą programu Ciekawa fizyka. Bank zadań Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 strona 1 Imię i nazwisko ucznia Data...... Klasa... Zadanie 1. Czy zjawisko
Bardziej szczegółowoRotobrush air+ XPi - Urządzenie do czyszczenia systemów wentylacyjnych
Rotobrush air+ XPi - Urządzenie do czyszczenia systemów wentylacyjnych logo Rotobrush Zastosowanie: czyszczenie małych i średnich instalacji wentylacyjnych, w tym elastycznych przewodów typu flex OSPRZĘT:
Bardziej szczegółowoPROCEDURY PRZYJĘCIA UCZNIA DO TRZYLETNIEGO (Z MOŻLIWOŚCIĄ ROCZNEGO WYDŁUŻENIA) XIX LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCACEGO SPECJALNEGO
PROCEDURY PRZYJĘCIA UCZNIA DO TRZYLETNIEGO (Z MOŻLIWOŚCIĄ ROCZNEGO WYDŁUŻENIA) XIX LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCACEGO SPECJALNEGO PRZY SPECJALNYM OŚRODKU SZKOLNO-WYCHOWAWCZYM PN. CENTRUM AUTYZMU I CAŁOŚCIOWYCH
Bardziej szczegółowoEkonomia rozwoju. dr Piotr Białowolski Katedra Ekonomii I
Ekonomia rozwoju wykład 1 dr Piotr Białowolski Katedra Ekonomii I Plan wykładu Ustalenie celu naszych spotkań w semestrze Ustalenie technikaliów Literatura, zaliczenie Przedstawienie punktu startowego
Bardziej szczegółowoZATRUCIA POKARMOWE KAŻDE ZATRUCIE POKARMOWE MOŻE BYĆ GROŹNE, SZCZEGÓLNIE DLA NIEMOWLĄT I DZIECI DO LAT 3, LUDZI OSŁABIONYCH I STARSZYCH.
ZATRUCIA POKARMOWE Zatrucia pokarmowe to ostre i gwałtowne dolegliwości żołądkowo-jelitowe objawiające się zwykle biegunką i wymiotami. Występują w stosunkowo krótkim czasie po spożyciu żywności skażonej
Bardziej szczegółowoPRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc
PRAWA ZACHOWANIA Podstawowe terminy Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc a) si wewn trznych - si dzia aj cych na dane cia o ze strony innych
Bardziej szczegółowoPrezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy)
Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Położone w głębi lądu obszary Kalabrii znacznie się wyludniają. Zjawisko to dotyczy całego regionu. Do lat 50. XX wieku przyrost naturalny
Bardziej szczegółowoJa, niżej podpisany (a),...gerda, Elżbieta Król z domu Palmer... (imiona i nazwisko oraz nazwisko rodowe)
OŚWIADCZENIE MAJĄTKOWE- KOREKTA radnego gminy Świętochłowice, dnia 6.11.2009 r. (miejscowość) Uwaga: 1.Osoba składająca oświadczenie obowiązana jest do zgodnego z prawdą, starannego i zupełnego wypełnienia
Bardziej szczegółowop o s t a n a w i a m
ZARZĄDZENIE NR ON.0050.2447.2013.PS PREZYDENTA MIASTA BIELSKA-BIAŁEJ Z DNIA 7 CZERWCA 2013 R. zmieniające zarządzenie w sprawie wprowadzenia Regulaminu przyznawania karty Rodzina + oraz wzoru karty Rodzina
Bardziej szczegółowo?* rv R AQ pświadczenie MAJĄTKOWE radnego gminy tf Oo4Ą j 0 /J
?* rv R AQ pświadczenie MAJĄTKOWE radnego gminy tf Oo4Ą j 0 /J immk A^ /CS 20 0 4 1? / \ Zielona Góra, dnia 20.04.2012. r. \ (miejscowość) Uwaga: 1. Osoba składająca oświadczenie obowiązana jest do zgodnego
Bardziej szczegółowoRegulamin konkursu na logo POWIATU ŚREDZKIEGO
Regulamin konkursu na logo POWIATU ŚREDZKIEGO I. Organizator konkursu Organizatorem konkursu jest Zarząd Powiatu w Środzie Śląskiej, zwany dalej Organizatorem. Koordynatorem konkursu z ramienia Organizatora
Bardziej szczegółowoWymagania dla ruchomych punktów sprzedaży (tj. pojazdy przeznaczone do handlu
Wymagania dla ruchomych punktów sprzedaży (tj. pojazdy przeznaczone do handlu obwoźnego) i tymczasowych (jak duże namioty, stragany), a także automatów ulicznych. Zgodnie z art. 61 i 63 ustawy z dnia 25
Bardziej szczegółowoWójt Gminy Bobrowniki ul. Nieszawska 10 87-617 Bobrowniki WNIOSEK O PRZYZNANIE STYPENDIUM SZKOLNEGO W ROKU SZKOLNYM 2010/2011
Nr wniosku.../... Bobrowniki, dnia... Wójt Gminy Bobrowniki ul. Nieszawska 10 87-617 Bobrowniki WNIOSEK O PRZYZNANIE STYPENDIUM SZKOLNEGO W ROKU SZKOLNYM 2010/2011 1. Dane osobowe WNIOSKODAWCY Nazwisko
Bardziej szczegółowo8. Święto Rydza Polowanie na Rydza! Regulamin konkursu Polowanie na Rydza!
Regulamin konkursu Polowanie na Rydza! 1. Organizator Konkursu Organizatorem Konkursu Polowanie na Rydza! zwanego dalej Konkursem jest Stary Dom Zdrojowy w Wysowej-Zdroju pod firmą Minerale-Miernik spółka
Bardziej szczegółowoUmowa najmu lokalu użytkowego
Umowa najmu lokalu użytkowego Informacje ogólne Umowa najmu Przez umowę najmu lokalu użytkowego wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy lokal o takim przeznaczeniu do używania przez czas oznaczony lub
Bardziej szczegółowoKoszty jakości. Definiowanie kosztów jakości oraz ich modele strukturalne
1 Definiowanie kosztów jakości oraz ich modele strukturalne Koszty jakości to termin umowny. Pojęcie to nie występuje w teorii kosztów 1 oraz nie jest precyzyjnie zdefiniowane ani przez teoretyków, ani
Bardziej szczegółowoREGULAMIN RADY RODZICÓW PRZY ZESPOLE SZKÓŁ W W PIETROWICACH WIELKICH
REGULAMIN RADY RODZICÓW PRZY ZESPOLE SZKÓŁ W ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 Rada Rodziców Zespołu Szkół w Pietrowicach Wielkich, zwana dalej Radą, działa na podstawie artykułów 53 i 54 Ustawy o systemie
Bardziej szczegółowoREGULAMIN KONKURSU QUIZ SPORTOWY
REGULAMIN KONKURSU QUIZ SPORTOWY Artykuł 1 Postanowienia ogólne 1. CANAL+ Cyfrowy Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie przy al. gen. W. Sikorskiego 9 - zwana dalej organizatorem Konkursu - ogłasza niniejszym
Bardziej szczegółowoMIEJSKI PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA 2011-2015
Załącznik do Uchwały Nr 47/IX/11 Rady Miejskiej Łomży z dnia 27 kwietnia.2011 r. MIEJSKI PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA 2011-2015 ROZDZIAŁ I
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1)
Dz.U.05.73.645 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. z dnia 28 kwietnia 2005 r.) Na podstawie
Bardziej szczegółowoSzkolenie instruktorów nauki jazdy Postanowienia wstępne
Załącznik nr 6 do 217 str. 1/5 Brzmienia załącznika: 2009-06-09 Dz.U. 2009, Nr 78, poz. 653 1 2006-01-10 Załącznik 6. Program szkolenia kandydatów na instruktorów i instruktorów nauki jazdy 1 1. Szkolenie
Bardziej szczegółowoTemat: Czy jedzenie, węgiel i wiatr mają ze sobą coś wspólnego?
Temat: Czy jedzenie, węgiel i wiatr mają ze sobą coś wspólnego? Czas trwania: 45 min. Tematyka szczegółowa: 1) Jak wiele rzeczy w życiu człowieka jest związanych z zużyciem energii? 2) Wskazanie na obszary
Bardziej szczegółowoRegulamin Rady Rodziców. przy Gimnazjum w Jasienicy. Postanowienia ogólne
Regulamin Rady Rodziców przy Gimnazjum w Jasienicy Postanowienia ogólne 1. Rada Rodziców zwana dalej Radą a/ reprezentuje interesy ogółu rodziców, b/ wpływając na sprawy szkoły może przyczynić się do lepszej
Bardziej szczegółowoRekompensowanie pracy w godzinach nadliczbowych
Rekompensowanie pracy w godzinach nadliczbowych PRACA W GODZINACH NADLICZBOWYCH ART. 151 1 K.P. Praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony
Bardziej szczegółowoRegulamin Konkursu na najlepszą pracę doktorską. o Nagrodę Prezesa Zarządu. Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.
Regulamin Konkursu na najlepszą pracę doktorską o Nagrodę Prezesa Zarządu Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. 1. 1. Prezes Zarządu Giełdy Papierów Wartościowych S.A, mając na uwadze rozwój wiedzy
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS FIZYCZNY
Kod ucznia Liczba punktów: Zad. 1- Zad. 2- Zad. 3- Zad.4- Zad.5- R A Z E M : pkt. WOJEWÓDZKI KONKURS FIZYCZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 STOPIEŃ WOJEWÓDZKI 13. 03. 2014 R. 1. Zestaw
Bardziej szczegółowoRegały i szafki REGAŁY I SZAFKI PRZEMYSŁOWE
Regały i szafki REGAŁY I SZAFKI PRZEMYSŁOWE R i szafki pozwalają utrzymać porządek w miejscu pracy. W naszej ofercie znajduje się szeroka gama produktów. Poszczególne serie przedstawione są na kolejnych
Bardziej szczegółowoStatut Państwowej Inspekcji Pracy
Statut Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 26 sierpnia 2011 r.. (Dz. U. Nr 89, poz. 589, z 2008 r. Nr 237, poz. 1656 oraz z 2009 r. Nr 6, poz. 33), na wniosek Głównego Inspektora Pracy, zarządza się, co
Bardziej szczegółowoRegulamin Drużyny Harcerek ZHR
Regulamin Drużyny Harcerek ZHR (jednolity tekst obowiązujący od dnia 19.01.98 zgodnie z Uchwałą Naczelnictwa ZHR nr 80/7 z dnia 18.01.98) 1. Drużyna jest podstawową jednostką organizacyjną ZHR i podstawowym
Bardziej szczegółowoRozdział 1 Postanowienia ogólne
Załącznik do zarządzenia Rektora nr 59 z dnia 20 lipca 2015 r. REGULAMIN PRZYZNAWANIA ZWIĘKSZENIA STYPENDIUM DOKTORANCKIEGO Z DOTACJI PROJAKOŚCIOWEJ ORAZ ZASADY PRZYZNAWANIA STYPENDIUM DOKTORANCKIEGO W
Bardziej szczegółowoDyrektor ZPG i SP im. Jana Pawła II w Leźnie ustala, co następuje:
REGULAMIN PRZYZNAWANIA DOFINANSOWANIA NA DOKSZTAŁCANIE I DOSKONALENIE NAUCZYCIELI ZESPOŁU PUBLICZNEGO GIMNAZJUM I SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. JANA PAWŁA II W LEŹNIE REGULAMIN PRZYZNAWANIA DOFINANSOWANIA NA
Bardziej szczegółowoScenariusz nr 36 zajęć edukacji wczesnoszkolnej. Metryczka zajęć edukacyjnych. Cele operacyjne. Środki dydaktyczne
Scenariusz nr 36 zajęć edukacji wczesnoszkolnej Metryczka zajęć edukacyjnych Miejsce realizacji zajęć: sala szkolna Ośrodek tematyczny realizowanych zajęć: Kartki z kalendarza. Temat zajęć: Czar jesiennych
Bardziej szczegółowoMałopolski Konkurs Chemiczny dla Gimnazjalistów
Małopolski Konkurs Chemiczny dla Gimnazjalistów Etap II (rejonowy) 5 stycznia 0 roku Materiały dla nauczycieli Odpowiedzi do zadań wraz z punktacją Uwagi ogólne: Za prawidłowe rozwiązania zadań inną metodą
Bardziej szczegółowo