Ziemia jako zegar Piotr A. Dybczyński

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ziemia jako zegar Piotr A. Dybczyński"

Transkrypt

1 Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Ziemia jako zegar Piotr A. Dybczyński

2

3 Czas gwiazdowy

4 N

5 N

6 N

7 N

8 N

9 N

10 N

11 N

12 N

13 N

14 N s = 0h

15 Miara czasowa kątów 360 = 24h 15 = 1h = 60m m 1 = 4 m 60' = 4 15' = 1m = 60s 1 ' = 4s 60" = 4s 15" = 1s

16 N s = 0h

17 N s = 2h

18 N s = 3h

19 N s = 4h

20 N s = 9h

21 N s = 12h

22 N s = 14h

23 N s = 18h

24 N s = 23h20m

25 s = t = t* + α* BN t δ α BS

26 punkt górowania na równiku s = t = t* + α* t* BN α*

27 punkt górowania na równiku t*=0 BN α* t = s Czas gwiazdowy (t ) jest zawsze równy rektascensji gwiazd górujących!

28 Czas gwiazdowy jest czasem miejscowym

29 λe = 30 = 2h N s= 2h00m s = 0h

30 λe = 240 = 16h00m N s= 16h00m s = 0h

31 λe = 335 = 22h20m N s= 22h20m s = 0h

32 Pomiar kąta godzinnego dowolnej gwiazdy o znanej rektascensji jest pomiarem czasu gwiazdowego. W szczególności może to być obserwacja górowania gwiazdy.

33 Czas słoneczny prawdziwy

34 b or ita Zi i em Ziemia Słońce

35

36

37

38

39

40

41

42 Czas słoneczny prawdziwy też jest czasem miejscowym

43 λe = 30 = 2h N t= 2h00m t = 0h

44 λe = 240 = 16h00m N t= 16h00m t = 0h

45 λe = 335 = 22h20m N t= 22h20m t = 0h

46 Czas słoneczny prawdziwy też umiemy mierzyć...

47 Niestety na skutek ruchu orbitalnego Ziemi Słońce zmienia swoją pozycje na tle gwiazd. Rektascensja Słońca rośnie niejednostajnie tak więc czas słoneczny prawdziwy jest czasem niejednostajnym!

48 Bn Δλ=1 Δα = 3m40s Δλ=1 Δα = 4m20s wrzesień styczeń czerwiec ka y t p ekli marzec ε 23 i równik niebiesk

49 By Garry R. Osgood Ziemia przechodzi przez peryhelium ok. 4 stycznia a przez aphelium ok. 5 lipca.

50 Równanie czasu (ΔT = prawdziwy - średni) [min] nachylenie ekliptyki eliptyczność orbity Sty 1 Mar 1 Maj 1 Lip 1 Wrz 1 List 1 Sty

51 Dalsze kłopoty nierównomierność rotacji Ziemi Ruchy bieguna ziemskiego Spowalnianie pływowe Księżyc i Słońce Zmiany sezonowe atmosfera Zmiany rozkładu masy ruchy tektoniczne

52 Ruch bieguna na przestrzeni lat ~3 m

53 Zmiany długości ziemskiej doby na przestrzeni lat

54 Zmiany długości doby a pogoda

55 Czas uniwersalny UT0 czas średni ( UT ΔT) UT1 czas UT poprawiony na ruch bieguna UT1R czas UT1 poprawiony na nierównomierności pływowe UTC czas uniwersalny koordynowany, podstawa czas atomowy

56 UT1 UTC (sekundy przestępne) No positive leap second will be introduced at the end of December 2011.

57 Zmiany długości ziemskiej doby

58 Czas a długość geograficzna.

59 Autor: Sean Baker,

60 południk zerowy

61 fot. Zlatko Krastev fot. Takasunrise0921

62 południk zerowy

63 ku Słońcu godzina 6:00 UTC

64 ku Słońcu godzina 6:00 UTC

65 ku Słońcu godzina 6:20 UTC

66 ku Słońcu godzina 7:00 UTC

67 ku Słońcu godzina 8:00 UTC

68 ku Słońcu godzina 10:30 UTC

69 Poznań ku Słońcu Godzina 15:45 na zegarku w Poznaniu

70 czas letni! Poznań, 15:45 Londyn, 14:45 Tokio, 23:45 ku Słońcu Nowy Jork, 10:45 Hawaje, 4:45

71

72

73

74

75 16 56'30 1h00m00s 52 27'50 1h07m46s 0h07m46s 2h00m00s Aula wydziału geografii na UAM w Poznaniu

76 21 04'05 1h00m00s 52 12'47 1h24m16s 0h24m16s CBK PAN w Warszawie

77

78 Poznań ku Słońcu Godzina 15:45 na zegarku w Poznaniu

79 Poznań ku Słońcu Godzina 15:45 na zegarku w Poznaniu

80 Poznań środa Godzina 15:45 na zegarku w Poznaniu wtorek ku Słońcu

81 Poznań wtorek środa Godzina 16:15 na zegarku w Poznaniu ku Słońcu

82 Linia zmiany daty Poznań, 14:00 wtorek wtorek ku Słońcu wtorek wtorek Godzina 12:00 UTC

83 Poznań,16:15 Linia zmiany daty wtorek wtorek środa wtorek godzina 14:15 UTC ku Słońcu

84 Linia zmiany daty wtorek środa Poznań,02:00 wtorek ku Słońcu środa godzina 00:00 UTC

85 Linia zmiany daty południk zerowy wtorek środa Poznań,02:00 wtorek ku Słońcu środa godzina 00:00 UTC

86 N S

87 Związek czasu słonecznego z gwiazdowym.

88

89

90

91

92

93

94

95

96 Zadanie: Która godzina średniego, miejscowego czasu gwiazdowego będzie w tym miejscu, gdy na zegarkach będziemy mieli godzinę 14:47:23 czasu strefowego (o 15:47:23 czasu letniego)? Jesteśmy na długości geograficznej 16 56'30 czyli 1h07m46s

97

98 południk zerowy środkowy południk naszej strefy nasza strefa czasowa nasz południk miejscowy

99 środkowy południk naszej strefy oś czasu południk zerowy nasza strefa czasowa długość geograficzna nasz południk miejscowy

100 południk zerowy środkowy południk naszej strefy nasz południk miejscowy nasza strefa czasowa λ=0 λ=15 =1h λ=16 56'30 =1h07m46s

101 południk zerowy środkowy południk naszej strefy nasz południk miejscowy nasza strefa czasowa t = 14h47m23s (15h47m23s) s=?

102 środkowy południk naszej strefy 1h00m00s nasza strefa czasowa nasz południk miejscowy 13h47m23s południk zerowy

103 0h00m00s środkowy południk naszej strefy 1h00m00s (2h00m00s) nasza strefa czasowa nasz południk miejscowy 13h47m23s południk zerowy

104 0h00m00s środkowy południk naszej strefy nasz południk miejscowy 1h00m00s (2h00m00s) 13h47m23s 13h47m23s południk zerowy nasza strefa czasowa t = 13h47m23s t = 14h47m23s (15h47m23s)

105 nasz południk miejscowy 0h00m00s t = 13h47m23s 1h00m00s (2h00m00s) 13h47m23s 13h47m23s s = So =? t = 14h47m23s (15h47m23s)

106

107 2h12m09s

108 αg s = t

109 Miejscowy czas gwiazdowy jest zawsze równy rektascensji gwiazd właśnie górujących

110

111

112 nasz południk miejscowy 0h00m00s t = 13h47m23s 1h00m00s (2h00m00s) 13h47m23s 13h47m23s So = 2h12m09s t = 14h47m23s (15h47m23s)

113 nasz południk miejscowy 0h00m00s t = 13h47m23s 1h00m00s (2h00m00s) 13h47m23s? 13h47m23s So = 2h12m09s t = 14h47m23s (15h47m23s)

114 Jeden rok zwrotnikowy (czyli okres obiegu Ziemi po orbicie wokół Słońca) to średnich dób słonecznych. Jeden rok zwrotnikowy ma dokładnie o jedną średnią dobę gwiazdową więcej k= =

115 liczymy... 13h47m23s = godzin k = x k = = 13h49m39s

116 liczymy... 13h47m23s = godzin k = x k = = 13h49m39s

117 nasz południk miejscowy 0h00m00s t = 13h47m23s 1h00m00s (2h00m00s) 13h47m23s 13h49m39s 13h47m23s So = 2h12m09s t = 14h47m23s (15h47m23s)

118 nasz południk miejscowy 0h00m00s 1h00m00s (2h00m00s) 13h47m23s 13h49m39s 13h47m23s So = 2h12m09s s = 16h01m48s t = 13h47m23s t = 14h47m23s (15h47m23s)

119 λe=16 56'30 =1h07m46s 0h00m00s 1h00m00s (2h00m00s) 13h47m23s 13h49m39s 13h47m23s So = 2h12m09s s = 16h01m48s 16h01m48s + 1h07m46s t = 13h47m23s t = 14h47m23s (15h47m23s)

120 13h49m39s 13h47m23s So = 2h12m09s 0h00m00s 1h00m00s (2h00m00s) s = 16h01m48s s=17h09m34s 16h01m48s + 1h07m46s t = 13h47m23s t = 14h47m23s (15h47m23s) 13h47m23s λe=16 56'30 =1h07m46s

121 13h49m39s 13h47m23s So = 2h12m09s 0h00m00s 1h00m00s (2h00m00s) s = 16h01m48s s=17h09m34s 16h01m48s + 1h07m46s t = 13h47m23s t = 14h47m23s (15h47m23s) 13h47m23s λe=16 56'30 =1h07m46s

122

123 s = (t TZ) x k +So + λe k =

124 17h09m34s czasu gwiazdowego, 14h47m23s + 0h07m46s = 14h55m09s miejscowego czasu słonecznego (średniego)

125 Różnica długości geograficznych obserwatorów jest zawsze dokładnie równa różnicy ich czasów miejscowych, tak słonecznych jak i gwiazdowych.

Ziemia jako zegar Piotr A. Dybczyński

Ziemia jako zegar Piotr A. Dybczyński Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Ziemia jako zegar Piotr A. Dybczyński Czas gwiazdowy N N N N N N N N N N N s = 0h N s = 0h Czemu taka dziwna tarcza? N s = 0h Czemu taka dziwna tarcza?

Bardziej szczegółowo

Ziemia jako zegar Piotr A. Dybczyński

Ziemia jako zegar Piotr A. Dybczyński Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Ziemia jako zegar Piotr A. Dybczyński Czas gwiazdowy N N N N N N N N N N N s = 0h N s = 0h Czemu taka dziwna tarcza? N s = 0h Czemu taka dziwna tarcza?

Bardziej szczegółowo

Ziemia jako zegar Piotr A. Dybczyński

Ziemia jako zegar Piotr A. Dybczyński Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Ziemia jako zegar Piotr A. Dybczyński Czas gwiazdowy N N N N N N N N N N N s = 0h N s = 0h Czemu taka dziwna tarcza? N s = 0h Czemu taka dziwna tarcza?

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych.

Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych. Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych. Piotr A. Dybczyński Związek czasu słonecznego z gwiazdowym. Zadanie:

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych.

Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych. Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych. Piotr A. Dybczyński Związek czasu słonecznego z gwiazdowym. Zadanie:

Bardziej szczegółowo

Przykładowe zagadnienia.

Przykładowe zagadnienia. Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Przykładowe zagadnienia. Piotr A. Dybczyński Z BN E N h W Nd A S BN Z t δ N S α BS zenit północny biegun świata BN miejscowy południk astronomiczny Z punkt

Bardziej szczegółowo

Przykładowe zagadnienia.

Przykładowe zagadnienia. Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Przykładowe zagadnienia. Piotr A. Dybczyński Z BN E N h W Nd A S BN Z δ N t S α BS zenit północny biegun świata BN miejscowy południk astronomiczny Z punkt

Bardziej szczegółowo

Jak rozwiązywać zadania.

Jak rozwiązywać zadania. Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Jak rozwiązywać zadania. Piotr A. Dybczyński zenit północny biegun świata BN miejscowy południk astronomiczny Z punkt wschodu szerokość geograficzna deklinacja

Bardziej szczegółowo

Układy współrzędnych równikowych

Układy współrzędnych równikowych Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Układy współrzędnych równikowych Piotr A. Dybczyński Taki układ wydaje się prosty. Sytuacja komplikuje się gdy musimy narysować i używać dwóch lub trzech

Bardziej szczegółowo

Wędrówki między układami współrzędnych

Wędrówki między układami współrzędnych Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Wędrówki między układami współrzędnych Piotr A. Dybczyński Układ równikowy godzinny i układ horyzontalny zenit północny biegun świata Z punkt wschodu szerokość

Bardziej szczegółowo

Układy współrzędnych równikowych

Układy współrzędnych równikowych Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Układy współrzędnych równikowych Piotr A. Dybczyński 15 października 2013 Układ współrzędnych sferycznych Taki układ wydaje się prosty. Sytuacja komplikuje

Bardziej szczegółowo

Czas w astronomii. Krzysztof Kamiński

Czas w astronomii. Krzysztof Kamiński Czas w astronomii Krzysztof Kamiński Czas gwiazdowy - kąt godzinny punktu Barana; lokalny na danym południku Ziemi; związany z układem równikowym równonocnym; odzwierciedla niejednorodności rotacji Ziemi

Bardziej szczegółowo

Astronomia. Wykład IV. Waldemar Ogłoza. >> dla studentów. Wykład dla studentów fizyki

Astronomia. Wykład IV.  Waldemar Ogłoza. >> dla studentów. Wykład dla studentów fizyki Astronomia Wykład IV Wykład dla studentów fizyki Waldemar Ogłoza www.as.up.krakow.pl >> dla studentów Ruch obrotowy Ziemi Efekty ruchu wirowego Ziemi Zjawisko dnia i nocy Spłaszczenie Ziemi przez siłę

Bardziej szczegółowo

Ruch obiegowy Ziemi. Ruch obiegowy Ziemi. Cechy ruchu obiegowego. Cechy ruchu obiegowego

Ruch obiegowy Ziemi. Ruch obiegowy Ziemi. Cechy ruchu obiegowego. Cechy ruchu obiegowego Ruch obiegowy Ziemi Ruch obiegowy Ziemi Ziemia obiega Słońce po drodze zwanej orbitą ma ona kształt lekko wydłużonej elipsy Czas pełnego obiegu wynosi 365 dni 5 godzin 48 minut i 46 sekund okres ten nazywamy

Bardziej szczegółowo

24 godziny 23 godziny 56 minut 4 sekundy

24 godziny 23 godziny 56 minut 4 sekundy Ruch obrotowy Ziemi Podstawowe pojęcia Ruch obrotowy, inaczej wirowy to ruch Ziemi wokół własnej osi. Oś Ziemi jest teoretyczną linią prostą, która przechodzi przez Biegun Północny i Biegun Południowy.

Bardziej szczegółowo

Skale czasu. dr inż. Stefan Jankowski

Skale czasu. dr inż. Stefan Jankowski Skale czasu dr inż. Stefan Jankowski s.jankowski@am.szczecin.pl Definition of Time Co mierzą zegary (przyp. fizykom Albert Einstein, Donald Ivey, and others) Coś co zapobiega aby wszystko nie działo się

Bardziej szczegółowo

Elementy astronomii w geografii

Elementy astronomii w geografii Elementy astronomii w geografii Prowadzący: Marcin Kiraga kiraga@astrouw.edu.pl Podstawowe podręczniki: Jan Mietelski, Astronomia w geografii Eugeniusz Rybka, Astronomia ogólna Podręczniki uzupełniające:

Bardziej szczegółowo

RUCH OBROTOWY I OBIEGOWY ZIEMI

RUCH OBROTOWY I OBIEGOWY ZIEMI 1. Wpisz w odpowiednich miejscach następujące nazwy: Równik, Zwrotnika Raka, Zwrotnik Koziorożca iegun Południowy, iegun Północny Koło Podbiegunowe Południowe Koło Podbiegunowe Południowe RUCH OROTOWY

Bardziej szczegółowo

LIV Olimpiada Astronomiczna 2010 / 2011 Zawody III stopnia

LIV Olimpiada Astronomiczna 2010 / 2011 Zawody III stopnia LIV Olimpiada Astronomiczna 2010 / 2011 Zawody III stopnia 1. Wskutek efektów relatywistycznych mierzony całkowity strumień promieniowania od gwiazdy, która porusza się w kierunku obserwatora z prędkością

Bardziej szczegółowo

Pozorne orbity planet Z notatek prof. Antoniego Opolskiego. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN

Pozorne orbity planet Z notatek prof. Antoniego Opolskiego. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN Pozorne orbity planet Z notatek prof. Antoniego Opolskiego Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN Początek Młody miłośnik astronomii patrzy w niebo Młody miłośnik astronomii

Bardziej szczegółowo

wersja

wersja www.as.up.krakow.pl wersja 2013-01-12 STAŁE: π = 3.14159268... e = 2.718281828... Jednostka astronomiczna 1 AU = 149.6 mln km = 8 m 19 s świetlnych Rok świetlny [l.y.] = c t = 9460730472580800 m = 9.46

Bardziej szczegółowo

Dyfrakcja to zdolność fali do uginania się na krawędziach przeszkód. Dyfrakcja światła stanowi dowód na to, że światło ma charakter falowy.

Dyfrakcja to zdolność fali do uginania się na krawędziach przeszkód. Dyfrakcja światła stanowi dowód na to, że światło ma charakter falowy. ZAŁĄCZNIK V. SŁOWNICZEK. Czas uniwersalny Czas uniwersalny (skróty: UT lub UTC) jest taki sam, jak Greenwich Mean Time (skrót: GMT), tzn. średni czas słoneczny na południku zerowym w Greenwich, Anglia

Bardziej szczegółowo

Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Ziemia jako planeta

Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Ziemia jako planeta Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Ziemia jako planeta Data courtesy Marc Imhoff of NASA GSFC and Christopher Elvidge of NOAA NGDC. Image by Craig Mayhew and Robert Simmon, NASA GSFC. Piotr

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK IV. Obliczanie rotacji / translacji obrazów.

ZAŁĄCZNIK IV. Obliczanie rotacji / translacji obrazów. ZAŁĄCZNIK IV. Obliczanie rotacji / translacji obrazów. Jak to zostało przedstawione w części 5.2.1, jeżeli zrobimy Słońcu zdjęcie z jakiegoś miejsca na powierzchni ziemi w danym momencie t i dokładnie

Bardziej szczegółowo

LX Olimpiada Astronomiczna 2016/2017 Zadania z zawodów III stopnia. S= L 4π r L

LX Olimpiada Astronomiczna 2016/2017 Zadania z zawodów III stopnia. S= L 4π r L LX Olimpiada Astronomiczna 2016/2017 Zadania z zawodów III stopnia 1. Przyjmij, że prędkość rotacji różnicowej Słońca, wyrażoną w stopniach na dobę, można opisać wzorem: gdzie φ jest szerokością heliograficzną.

Bardziej szczegółowo

Astronomia Wykład III

Astronomia Wykład III Astronomia Wykład III Wykład dla studentów geografii Ruch obrotowy Ziemi Waldemar Ogłoza www.as.up.krakow.pl >> dla studentów Efekty ruchu wirowego Ziemi Zmierzchy i świty Zjawisko dnia i nocy Spłaszczenie

Bardziej szczegółowo

Obliczanie czasów miejscowych słonecznych i czasów strefowych. 1h = 15 0

Obliczanie czasów miejscowych słonecznych i czasów strefowych. 1h = 15 0 Obliczanie czasów miejscowych słonecznych i czasów strefowych. Kilka słów wstępnych Ziemia obraca się z zachodu na wschód. W ciągu 24 godzin obróci się o 360 0. Jeżeli podzielimy 360 0 na 24 godziny otrzymamy

Bardziej szczegółowo

Gdzie się znajdujemy na Ziemi i w Kosmosie

Gdzie się znajdujemy na Ziemi i w Kosmosie Gdzie się znajdujemy na Ziemi i w Kosmosie Realizując ten temat wspólnie z uczniami zajęliśmy się określeniem położenia Ziemi w Kosmosie. Cele: Rozwijanie umiejętności określania kierunków geograficznych

Bardziej szczegółowo

Ruch obrotowy i orbitalny Ziemi

Ruch obrotowy i orbitalny Ziemi Ruch obrotowy i orbitalny Ziemi Ruch dobowy sfery niebieskiej jest pozorny wynika z obracania się Ziemi wokół własnej osi z okresem równym 1 dobie gwiazdowej. Tor pozornego ruchu dobowego sfery niebieskiej

Bardziej szczegółowo

Tomasz Ściężor. Almanach Astronomiczny na rok 2012

Tomasz Ściężor. Almanach Astronomiczny na rok 2012 Tomasz Ściężor Almanach Astronomiczny na rok 2012 Klub Astronomiczny Regulus Kraków 2011 1 Skład komputerowy almanachu wykonał autor publikacji Tomasz Ściężor Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej

Bardziej szczegółowo

Tomasz Ściężor. Almanach Astronomiczny na rok 2014

Tomasz Ściężor. Almanach Astronomiczny na rok 2014 Tomasz Ściężor Almanach Astronomiczny na rok 2014 Klub Astronomiczny Regulus Kraków 2013 1 Recenzent prof. dr hab. Jerzy M. Kreiner Skład komputerowy almanachu wykonał autor publikacji Tomasz Ściężor Wszelkie

Bardziej szczegółowo

NACHYLENIE OSI ZIEMSKIEJ DO PŁASZCZYZNY ORBITY. Orbita tor ciała niebieskiego lub sztucznego satelity krążącego wokół innego ciała niebieskiego.

NACHYLENIE OSI ZIEMSKIEJ DO PŁASZCZYZNY ORBITY. Orbita tor ciała niebieskiego lub sztucznego satelity krążącego wokół innego ciała niebieskiego. RUCH OBIEGOWY ZIEMI NACHYLENIE OSI ZIEMSKIEJ DO PŁASZCZYZNY ORBITY Orbita tor ciała niebieskiego lub sztucznego satelity krążącego wokół innego ciała niebieskiego. OBIEG ZIEMI WOKÓŁ SŁOŃCA W czasie równonocy

Bardziej szczegółowo

b. Ziemia w Układzie Słonecznym sprawdzian wiadomości

b. Ziemia w Układzie Słonecznym sprawdzian wiadomości a. b. Ziemia w Układzie Słonecznym sprawdzian wiadomości 1. Cele lekcji Cel ogólny: podsumowanie wiadomości o Układzie Słonecznym i miejscu w nim Ziemi. Uczeń: i. a) Wiadomości zna planety Układu Słonecznego,

Bardziej szczegółowo

Fizyka i Chemia Ziemi

Fizyka i Chemia Ziemi Fizyka i Chemia Ziemi Temat 5: Zjawiska w układzie Ziemia - Księżyc T.J. Jopek jopek@amu.edu.pl IOA UAM 2012-01-26 T.J.Jopek, Fizyka i chemia Ziemi 1 Ruch orbitalny Księżyca Obserwowane tarcze Księżyca

Bardziej szczegółowo

Fizyka i Chemia Ziemi

Fizyka i Chemia Ziemi Fizyka i Chemia Ziemi Układ Ziemia - Księżyc T.J. Jopek jopek@amu.edu.pl IOA UAM 2013-01-24 T.J.Jopek, Fizyka i chemia Ziemi 1 Ruch orbitalny Księżyca Obserwowane tarcze Księżyca 2013-01-24 T.J.Jopek,

Bardziej szczegółowo

Zapisy podstawy programowej Uczeń: 2. 1) wyjaśnia cechy budowy i określa położenie różnych ciał niebieskich we Wszechświecie;

Zapisy podstawy programowej Uczeń: 2. 1) wyjaśnia cechy budowy i określa położenie różnych ciał niebieskich we Wszechświecie; Geografia listopad Liceum klasa I, poziom rozszerzony XI Ziemia we wszechświecie Zapisy podstawy programowej Uczeń: 2. 1) wyjaśnia cechy budowy i określa położenie różnych ciał niebieskich we Wszechświecie;

Bardziej szczegółowo

Obliczanie pozycji obiektu na podstawie znanych elementów orbity. Rysunek: Elementy orbity: rozmiar wielkiej półosi, mimośród, nachylenie

Obliczanie pozycji obiektu na podstawie znanych elementów orbity. Rysunek: Elementy orbity: rozmiar wielkiej półosi, mimośród, nachylenie Obliczanie pozycji obiektu na podstawie znanych elementów orbity Rysunek: Elementy orbity: rozmiar wielkiej półosi, mimośród, nachylenie a - wielka półoś orbity e - mimośród orbity i - nachylenie orbity

Bardziej szczegółowo

LIX Olimpiada Astronomiczna 2015/2016 Zawody III stopnia zadania teoretyczne

LIX Olimpiada Astronomiczna 2015/2016 Zawody III stopnia zadania teoretyczne LIX Olimpiada Astronomiczna 2015/2016 Zawody III stopnia zadania teoretyczne 1. Dwie gwiazdy ciągu głównego o masach M i m tworzyły układ podwójny o orbitach kołowych. W wyniku ewolucji, bardziej masywny

Bardziej szczegółowo

3a. Ruch obiegowy Ziemi

3a. Ruch obiegowy Ziemi 3a. Ruch obiegowy Ziemi Ziemia obiega gwiazdę znajdującą się w środku naszego układu planetarnego, czyli Słońce. Ta konstatacja, dzisiaj absolutnie niekwestionowana, z trudem dochodziła do powszechnej

Bardziej szczegółowo

Skale czasu. 1.1 Dokładność czasu T IE - Time Interval Error

Skale czasu. 1.1 Dokładność czasu T IE - Time Interval Error Skale czasu 1 Dokładność i stabilność zegarów Zegar wytwarza sygnał okresowy (częstotliwościowy), który opisać można prostą funkcją harmoniczną: s(t) = A sin(2πν nom + φ 0 ) (1) ν nom = 9192631770Hz jest

Bardziej szczegółowo

ZIEMIA W UKŁADZIE SŁONECZNYM TEST SKŁADA SIĘ Z 16 ZADAŃ, NA JEGO ROZWIĄZANIE MASZ 90 MINUT. 1. Poniżej przedstawiono informacje dotyczące jednej doby

ZIEMIA W UKŁADZIE SŁONECZNYM TEST SKŁADA SIĘ Z 16 ZADAŃ, NA JEGO ROZWIĄZANIE MASZ 90 MINUT. 1. Poniżej przedstawiono informacje dotyczące jednej doby ZIEMIA W UKŁADZIE SŁONECZNYM TEST SKŁADA SIĘ Z 16 ZADAŃ, NA JEGO ROZWIĄZANIE MASZ 90 MINUT. Powodzenia 1. Poniżej przedstawiono informacje dotyczące jednej doby roku. (0-6p.) wsch. 7.21 zach. 15.28 LISTOPAD

Bardziej szczegółowo

Wenus na tle Słońca. Sylwester Kołomański Tomasz Mrozek. Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego

Wenus na tle Słońca. Sylwester Kołomański Tomasz Mrozek. Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego Wenus na tle Słońca Sylwester Kołomański Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego Instytut Astronomiczny UWr Czym się zajmujemy? uczymy studentów, prowadzimy badania naukowe (astrofizyka

Bardziej szczegółowo

Astronomia poziom rozszerzony

Astronomia poziom rozszerzony Astronomia poziom rozszerzony Zadanie 1. (2 pkt) ś ż ś ę ł ść ę ż ł ł ść ę ż ł ł ść Ł Źródło: CKE 2005 (PR), zad. 39. Zadanie 2. (1 pkt) Źródło: CKE 2006 (PR), zad. 28. Do podanych niżej miejscowości dobierz

Bardziej szczegółowo

Astronomia II, ćwiczenia, podsumowanie. Kolokwium I. m= 2.5log F F 0

Astronomia II, ćwiczenia, podsumowanie. Kolokwium I. m= 2.5log F F 0 Astronomia II, ćwiczenia, podsumowanie 1 Wielkościgwiazdowe Definicja wielkości gwiazdowej: Kolokwium I m= 2.5log F F 0, (1) gdzief jestnateżeniempromieniowaniapoch adz acego od danej gwiazdy, af 0 nateżeniempromieniowaniagwiazdy,dlaktórejzostałoustalonem=0

Bardziej szczegółowo

Tomasz Ściężor. Almanach Astronomiczny na rok 2013

Tomasz Ściężor. Almanach Astronomiczny na rok 2013 Tomasz Ściężor Almanach Astronomiczny na rok 2013 Klub Astronomiczny Regulus Kraków 2012 1 Skład komputerowy almanachu wykonał autor publikacji Tomasz Ściężor Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej

Bardziej szczegółowo

Wykład z podstaw astronomii

Wykład z podstaw astronomii Wykład z podstaw astronomii dla studentów I roku geografii zaocznej, rok 2005/2006 wykładowca: Iwona Wytrzyszczak 1 Spis treści 1 Układy współrzędnych niebieskich 4 1.1 Układ horyzontalny.............................

Bardziej szczegółowo

Rotacja. W układzie związanym z planetą: siła odśrodkowa i siła Coroilisa. Potencjał efektywny w najprostszym przypadku (przybliżenie Roche a):

Rotacja. W układzie związanym z planetą: siła odśrodkowa i siła Coroilisa. Potencjał efektywny w najprostszym przypadku (przybliżenie Roche a): Rotacja W układzie związanym z planetą: siła odśrodkowa i siła Coroilisa. Potencjał efektywny w najprostszym przypadku (przybliżenie Roche a): Φ = ω2 r 2 sin 2 (θ) 2 GM r Z porównania wartości potencjału

Bardziej szczegółowo

XXXIX OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 2

XXXIX OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 2 -2/1- Zadanie 8. W każdym z poniższych zdań wpisz lub podkreśl poprawną odpowiedź. XXXIX OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 2 A. Słońce nie znajduje się dokładnie w centrum orbity

Bardziej szczegółowo

Zadania do testu Wszechświat i Ziemia

Zadania do testu Wszechświat i Ziemia INSTRUKCJA DLA UCZNIA Przeczytaj uważnie czas trwania tekstu 40 min. ). W tekście, który otrzymałeś są zadania. - z luką - rozszerzonej wypowiedzi - zadania na dobieranie ). Nawet na najłatwiejsze pytania

Bardziej szczegółowo

4. Ruch obrotowy Ziemi

4. Ruch obrotowy Ziemi 4. Ruch obrotowy Ziemi Jednym z pierwszych dowodów na ruch obrotowy Ziemi było doświadczenie, wykazujące ODCHYLENIE CIAŁ SWOBODNIE SPADAJĄCYCH Z WIEŻY: gdy ciało zostanie zrzucone z wysokiej wieży, to

Bardziej szczegółowo

LVII Olimpiada Astronomiczna 2013/2014 Zadania zawodów III stopnia

LVII Olimpiada Astronomiczna 2013/2014 Zadania zawodów III stopnia Zadanie 1. LVII Olimpiada Astronomiczna 2013/2014 Zadania zawodów III stopnia Z północnego bieguna księżycowego wystrzelono pocisk, nadając mu prędkość początkową równą lokalnej pierwszej prędkości kosmicznej.

Bardziej szczegółowo

Cykl Metona. Liceum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 1

Cykl Metona. Liceum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 1 Liceum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 1 Rok 2017 1. Wstęp teoretyczny Od czasów prehistorycznych życie człowieka regulują trzy regularnie powtarzające się cykle astronomiczne. Pierwszy z nich

Bardziej szczegółowo

Literatura: A.Weintrit: Jednostki miar wczoraj i dziś. Przegląd systemów miar i wag na lądzie i na morzu

Literatura: A.Weintrit: Jednostki miar wczoraj i dziś. Przegląd systemów miar i wag na lądzie i na morzu Literatura: A.Weintrit: Jednostki miar wczoraj i dziś. Przegląd systemów miar i wag na lądzie i na morzu HISTORIA POMIARU CZASU Pierwszym przyrządem służącym do wyznaczania czasu był gnomon, wynaleziony

Bardziej szczegółowo

I OKREŚLANIE KIERUNKÓW NA ŚWIECIE

I OKREŚLANIE KIERUNKÓW NA ŚWIECIE GEOGRAFIA I OKREŚLANIE KIERUNKÓW NA ŚWIECIE a) róża kierunków b) według przedmiotów terenowych Na samotnie rosnących drzewach gałęzie od strony południowej są dłuższe i grubsze. Słoje w pieńkach od strony

Bardziej szczegółowo

Kartkówka powtórzeniowa nr 2

Kartkówka powtórzeniowa nr 2 Terminarz: 3g 7 lutego 3b, 3e 8 lutego 3a, 3c, 3f 9 lutego Kartkówka powtórzeniowa nr 2 Zagadnienia: 1. czas słoneczny 2. ruch obrotowy i obiegowy Słońca 3. dni charakterystyczne, oświetlenie Ziemi Ad.

Bardziej szczegółowo

Rozwiązania przykładowych zadań

Rozwiązania przykładowych zadań Rozwiązania przykładowych zadań Oblicz czas średni i czas prawdziwy słoneczny na południku λ=45 E o godzinie 15 00 UT dnia 1 VII. Rozwiązanie: RóŜnica czasu średniego słonecznego T s w danym miejscu i

Bardziej szczegółowo

CZY TE SCENY TO TYLKO FIKCJA LITERACKA CZY. CZY STAROśYTNI EGIPCJANIE FAKTYCZNIE UMIELI TAK DOBRZE PRZEWIDYWAĆ ZAĆMIENIA?

CZY TE SCENY TO TYLKO FIKCJA LITERACKA CZY. CZY STAROśYTNI EGIPCJANIE FAKTYCZNIE UMIELI TAK DOBRZE PRZEWIDYWAĆ ZAĆMIENIA? MOTYW ZAĆMIENIA SŁOŃCA S W POWIEŚCI I FILMIE FARAON M CZY TE SCENY TO TYLKO FIKCJA LITERACKA CZY TEś CHOĆBY SZANSA MOśLIWO LIWOŚCI? CZY STAROśYTNI EGIPCJANIE FAKTYCZNIE UMIELI TAK DOBRZE PRZEWIDYWAĆ ZAĆMIENIA?

Bardziej szczegółowo

Analemmatyczny zegar słoneczny dla Włocławka

Analemmatyczny zegar słoneczny dla Włocławka Analemmatyczny zegar słoneczny dla Włocławka Jest to zegar o poziomej tarczy z pionowym gnomonem przestawianym w zależności od deklinacji Słońca (δ) kąta miedzy kierunkiem na to ciało a płaszczyzną równika

Bardziej szczegółowo

1 Szkic historii astronomii i jej zwiazków z fizyka

1 Szkic historii astronomii i jej zwiazków z fizyka ELEMENTY ASTROFIZYKI I DYDAKTYKI ASTRONOMII UKŁAD SŁONECZNY Prowadzący: Marcin Kiraga. Podstawowe podręczniki: Paweł Artymowicz Astrofizyka układów planetarnych Eugeniusz Rybka Astronomia ogólna Frank

Bardziej szczegółowo

Skale czasu: CG, UT, ET, TAI, UTC

Skale czasu: CG, UT, ET, TAI, UTC Astronomia sferyczna Wykład 10: KONCEPCJA CZASU W ASTRONOMII Część I Tadeusz Jan Jopek Skale czasu: CG, UT, ET, TAI, UTC Obserwatorium Astronomiczne, UAM Semestr II (Uaktualniono 2015.05.12) 1 Czas - koncepcja

Bardziej szczegółowo

Przykład testu z astronomicznych podsatw geografii Uzupełnić puste pola : Wybarć własciwe odpowiedzi a,b,c,d,e... (moŝe byc kilka poprawnych!!

Przykład testu z astronomicznych podsatw geografii Uzupełnić puste pola : Wybarć własciwe odpowiedzi a,b,c,d,e... (moŝe byc kilka poprawnych!! Przykład testu z astronomicznych podsatw geografii Uzupełnić puste pola : Wybarć własciwe odpowiedzi a,b,c,d,e.... (moŝe byc kilka poprawnych!!) 1. Astronomia zajmuje się badaniem 2. Z powodu zjawiska

Bardziej szczegółowo

Grawitacja - powtórka

Grawitacja - powtórka Grawitacja - powtórka 1. Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub, jeśli jest A. Jednorodne pole grawitacyjne istniejące w obszarze sali lekcyjnej jest wycinkiem centralnego

Bardziej szczegółowo

STYCZEŃ Mgławica Koński Łeb Barnard 33 wewnątrz IC 434 w Orionie Źródło: NASA

STYCZEŃ Mgławica Koński Łeb Barnard 33 wewnątrz IC 434 w Orionie Źródło: NASA Johannes Kepler Teleskop Keplera Mgławica Koński Łeb Barnard wewnątrz IC w Orionie Źródło: NASA STYCZEŃ 0 stycznia hm Ziemia znajduje się najbliżej Słońca w peryhelium. stycznia częściowe zaćmienie Słońca.

Bardziej szczegółowo

( W.Ogłoza, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Pracownia Astronomiczna)

( W.Ogłoza, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Pracownia Astronomiczna) TEMAT: Analiza zdjęć ciał niebieskich POJĘCIA: budowa i rozmiary składników Układu Słonecznego POMOCE: fotografie róŝnych ciał niebieskich, przybory kreślarskie, kalkulator ZADANIE: Wykorzystując załączone

Bardziej szczegółowo

14 POLE GRAWITACYJNE. Włodzimierz Wolczyński. Wzór Newtona. G- stała grawitacji 6, Natężenie pola grawitacyjnego.

14 POLE GRAWITACYJNE. Włodzimierz Wolczyński. Wzór Newtona. G- stała grawitacji 6, Natężenie pola grawitacyjnego. Włodzimierz Wolczyński 14 POLE GRAWITACYJNE Wzór Newtona M r m G- stała grawitacji Natężenie pola grawitacyjnego 6,67 10 jednostka [ N/kg] Przyspieszenie grawitacyjne jednostka [m/s 2 ] Praca w polu grawitacyjnym

Bardziej szczegółowo

LXII Olimpiada Astronomiczna 2018/2019 Zadania z zawodów III stopnia. ρ + Λ c2. H 2 = 8 π G 3. = 8 π G ρ 0. 2,, Ω m = 0,308.

LXII Olimpiada Astronomiczna 2018/2019 Zadania z zawodów III stopnia. ρ + Λ c2. H 2 = 8 π G 3. = 8 π G ρ 0. 2,, Ω m = 0,308. LXII Olimpiada Astronomiczna 2018/2019 Zadania z zawodów III stopnia 1. Współczesne obserwacje są zgodne z modelem Wszechświata, w którym obowiązuje geometria euklidesowa. W tym modelu tempo ekspansji,

Bardziej szczegółowo

Ziemia we Wszechświecie lekcja powtórzeniowa

Ziemia we Wszechświecie lekcja powtórzeniowa Scenariusz lekcji Scenariusz lekcji powtórzeniowej do podręczników PULS ZIEMI 1 i PLANETA NOWA 1 45 min Ziemia we Wszechświecie lekcja powtórzeniowa t Hasło programowe: Ziemia we Wszechświecie/Ruchy Ziemi.

Bardziej szczegółowo

5. Rachuba czasu na Ziemi

5. Rachuba czasu na Ziemi 5. Rachuba czasu na Ziemi Wszystkie miejscowości położone na tym samym południku mają ten sam moment górowania Słońca, czyli w tej samej chwili południe słoneczne. Południe słoneczne jest podstawą wyznaczania

Bardziej szczegółowo

Test sprawdzający wiadomości z rozdziału I i II

Test sprawdzający wiadomości z rozdziału I i II Test sprawdzający wiadomości z rozdziału I i II Zadanie 1 Do poniższych poleceń dobierz najlepsze źródło informacji. Uwaga: do każdego polecenia dobierz tylko jedno źródło informacji. Polecenie Źródło

Bardziej szczegółowo

RUCH ROTACYJNY ZIEMI. Geodezja Satelitarna

RUCH ROTACYJNY ZIEMI. Geodezja Satelitarna RUCH ROTACYJNY ZIEMI Geodezja Satelitarna ROTACJA ZIEMI Niejednostajność ruchu (spowalnianie obrotu wydłużanie długości dnia) Zmienność położenia osi rotacji - ruch względem inercjalnego układu współrzędnych

Bardziej szczegółowo

Wstęp do astrofizyki I

Wstęp do astrofizyki I Wstęp do astrofizyki I Wykład 10 Tomasz Kwiatkowski 8 grudzień 2010 r. Tomasz Kwiatkowski, Wstęp do astrofizyki I, Wykład 10 1/36 Plan wykładu Wyznaczanie mas ciał niebieskich Gwiazdy podwójne Optycznie

Bardziej szczegółowo

Sztuczny satelita Ziemi. Ruch w polu grawitacyjnym

Sztuczny satelita Ziemi. Ruch w polu grawitacyjnym Sztuczny satelita Ziemi Ruch w polu grawitacyjnym Sztuczny satelita Ziemi Jest to obiekt, któremu na pewnej wysokości nad powierzchnią Ziemi nadano prędkość wystarczającą do uzyskania przez niego ruchu

Bardziej szczegółowo

nawigację zliczeniową, która polega na określaniu pozycji na podstawie pomiaru przebytej drogi i jej kierunku.

nawigację zliczeniową, która polega na określaniu pozycji na podstawie pomiaru przebytej drogi i jej kierunku. 14 Nawigacja dla żeglarzy nawigację zliczeniową, która polega na określaniu pozycji na podstawie pomiaru przebytej drogi i jej kierunku. Rozwiązania drugiego problemu nawigacji, tj. wyznaczenia bezpiecznej

Bardziej szczegółowo

Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy

Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy 14. Kule (3 pkt) Dwie małe jednorodne kule A i B o jednakowych masach umieszczono w odległości 10 cm od siebie. Kule te oddziaływały wówczas

Bardziej szczegółowo

Konkurs Astronomiczny Astrolabium IV Edycja 26 kwietnia 2017 roku Klasy I III Gimnazjum Test Konkursowy

Konkurs Astronomiczny Astrolabium IV Edycja 26 kwietnia 2017 roku Klasy I III Gimnazjum Test Konkursowy Instrukcja Zaznacz prawidłową odpowiedź. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna. Czas na rozwiązanie testu wynosi 60 minut. 1. 11 kwietnia 2017 roku była pełnia Księżyca. Pełnia w dniu 11 kwietnia będzie

Bardziej szczegółowo

Fizyka układów planetarnych. Merkury. Wykład 5

Fizyka układów planetarnych. Merkury. Wykład 5 Fizyka układów planetarnych Merkury Wykład 5 101 10 6 km -1,4 mag, 14 55,8 10 6 km -2,9 mag, 25 parametr Merkury Ziemia półoś wielka 0,387 j.a. 1,0 j.a. okres orbitalny 0,24 roku 1 rok okres synodyczny

Bardziej szczegółowo

Elementy astronomii dla geografów. Bogdan Wszołek Agnieszka Kuźmicz

Elementy astronomii dla geografów. Bogdan Wszołek Agnieszka Kuźmicz Elementy astronomii dla geografów Bogdan Wszołek Agnieszka Kuźmicz Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego Elementy astronomii dla geografów Bogdan Wszołek Agnieszka

Bardziej szczegółowo

Teoria ruchu Księżyca

Teoria ruchu Księżyca Wykład 9 - Ruch Księżyca. Odkształcenia związane z rotacją, oddziaływanie przypływowe, efekty relatywistyczne, efekty związane z promieniowaniem Słońca. 14.04.2014 Miesiące księżycowe Miesiąc synodyczny

Bardziej szczegółowo

Analiza danych Strona 1 z 6

Analiza danych Strona 1 z 6 Analiza danych Strona 1 z 6 (D1) Pulsar podwójny Dzięki systematycznym badaniom na przestrzeni ostatnich dziesiątek lat astronom znalazł dużą liczbę pulsarów milisekundowych (okres obrotu < 10ms) W większość

Bardziej szczegółowo

Październik Data Dzień tygodnia Szczęśliwy numerek [Wybierz inny miesiąc]

Październik Data Dzień tygodnia Szczęśliwy numerek [Wybierz inny miesiąc] Szczęśliwe numerki 2014/2015 Wybierz miesiąc: Wrzesień Październik Listopad Grudzień Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Wrzesień 10 wrzesień 2014 Środa 16 11 wrzesień 2014 Czwartek 17 12 wrzesień

Bardziej szczegółowo

Ruchy planet. Wykład 29 listopada 2005 roku

Ruchy planet. Wykład 29 listopada 2005 roku Ruchy planet planety wewnętrzne: Merkury, Wenus planety zewnętrzne: Mars, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun, Pluton Ruch planet wewnętrznych zachodzi w cyklu: koniunkcja dolna, elongacja wschodnia, koniunkcja

Bardziej szczegółowo

Ściąga eksperta. Ruch obiegowy i obrotowy Ziemi. - filmy edukacyjne on-line. Ruch obrotowy i obiegowy Ziemi.

Ściąga eksperta. Ruch obiegowy i obrotowy Ziemi.  - filmy edukacyjne on-line. Ruch obrotowy i obiegowy Ziemi. Ruch obiegowy i obrotowy Ziemi Ruch obrotowy i obiegowy Ziemi Ruch obiegowy W starożytności uważano, że wszystkie ciała niebieskie wraz ze Słońcem poruszają się wokół Ziemi. Jest to tzw. teoria geocentryczna.

Bardziej szczegółowo

Analiza danych. 7 th International Olympiad on Astronomy & Astrophysics 27 July 5 August 2013, Volos Greece. Zadanie 1.

Analiza danych. 7 th International Olympiad on Astronomy & Astrophysics 27 July 5 August 2013, Volos Greece. Zadanie 1. Analiza danych Zadanie 1. Zdjęcie 1 przedstawiające część gwiazdozbioru Wielkiej Niedźwiedzicy, zostało zarejestrowane kamerą CCD o rozmiarze chipu 17mm 22mm. Wyznacz ogniskową f systemu optycznego oraz

Bardziej szczegółowo

Zadania maturalne. Dział: Miejsce Ziemi we wszechświecie.

Zadania maturalne. Dział: Miejsce Ziemi we wszechświecie. Zadania maturalne. Dział: Miejsce Ziemi we wszechświecie. Zad. 1 Spośród podanych niżej miejscowości, wybierz i wpisz w odpowiednie miejsce tę, w której: a) w lecie długość dnia jest większa niż w pozostałych...

Bardziej szczegółowo

PROSZĘ UWAŻNIE SŁUCHAĆ NA KOŃCU PREZENTACJI BĘDZIE TEST SPRAWDZAJĄCY

PROSZĘ UWAŻNIE SŁUCHAĆ NA KOŃCU PREZENTACJI BĘDZIE TEST SPRAWDZAJĄCY PROSZĘ UWAŻNIE SŁUCHAĆ NA KOŃCU PREZENTACJI BĘDZIE TEST SPRAWDZAJĄCY RUCH OBROTOWY ZIEMI Ruch obrotowy to ruch Ziemi wokół własnej osi. Oś Ziemi jest teoretyczną linią prostą, która przechodzi przez Biegun

Bardziej szczegółowo

1. * Wyjaśnij, dlaczego w kalendarzu gregoriańskim wprowadzono lata przestępne na zasadach opisanych powyŝej...

1. * Wyjaśnij, dlaczego w kalendarzu gregoriańskim wprowadzono lata przestępne na zasadach opisanych powyŝej... Zadania oznaczone * - zakres rozszerzony Zadania 1i 2 wykonaj po przeczytaniu poniŝszego tekstu. Od 1582 r. powszechnie w świecie jest uŝywany kalendarz gregoriański. Przyjęto w nim załoŝenie, tak jak

Bardziej szczegółowo

Człowiek najlepsza inwestycja. Fot.NASA FENIKS PRACOWNIA DYDAKTYKI ASTRONOMII

Człowiek najlepsza inwestycja. Fot.NASA FENIKS PRACOWNIA DYDAKTYKI ASTRONOMII Fot.NASA FENIKS PRACOWNIA DYDAKTYKI ASTRONOMII PROPOZYCJA ĆWICZEŃ DZIENNYCH Z ASTRONOMII DLA UCZESTNIKÓW PROGRAMU FENIKS dr hab. Piotr Gronkowski, prof. UR gronk@univ.rzeszow.pl Uniwersytet Rzeszowski

Bardziej szczegółowo

Konkurs Astronomiczny Astrolabium II Edycja 26 marca 2014 roku Klasy I III Liceum Ogólnokształcącego Test Konkursowy

Konkurs Astronomiczny Astrolabium II Edycja 26 marca 2014 roku Klasy I III Liceum Ogólnokształcącego Test Konkursowy Instrukcja Zaznacz prawidłową odpowiedź. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna. Czas na rozwiązanie testu wynosi 75 minut.. Do obserwacji Słońca wykorzystuje się filtr Hα, który przepuszcza z widma słonecznego

Bardziej szczegółowo

WYBRANE ELEMENTY GEOFIZYKI

WYBRANE ELEMENTY GEOFIZYKI WYBRANE ELEMENTY GEOFIZYKI Ćwiczenie 3: Wyznaczanie współczynników TEC (Total Electron Content) i ZTD (Zenith Total Delay) z obserwacji GNSS. prof. dr hab. inż. Janusz Bogusz Zakład Geodezji Satelitarnej

Bardziej szczegółowo

Astronomia. Wykład IV. Waldemar Ogłoza. >> dla studentów. Wykład dla studentów geografii

Astronomia. Wykład IV.   Waldemar Ogłoza. >> dla studentów. Wykład dla studentów geografii Astronomia Wykład IV Wykład dla studentów geografii Waldemar Ogłoza www.as.up.krakow.pl >> dla studentów Efekty ruchu wirowego Ziemi Zjawisko dnia i nocy Spłaszczenie Ziemi przez siłę odśrodkową bezwładności

Bardziej szczegółowo

Obraz Ziemi widzianej z Księżyca

Obraz Ziemi widzianej z Księżyca Grawitacja Obraz Ziemi widzianej z Księżyca Prawo powszechnego ciążenia Dwa punkty materialne o masach m 1 i m przyciągają się wzajemnie siłą proporcjonalną do iloczynu ich mas i odwrotnie proporcjonalną

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT GEODEZJI I KARTOGRAFII Seria Monograficzna nr 10 NOWE SKALE CZASU I IDEA POŚREDNIEGO SYSTEMU ODNIESIENIA

INSTYTUT GEODEZJI I KARTOGRAFII Seria Monograficzna nr 10 NOWE SKALE CZASU I IDEA POŚREDNIEGO SYSTEMU ODNIESIENIA INSTYTUT GEODEZJI I KARTOGRAFII Seria Monograficzna nr 10 JAN KRYŃSKI Instytut Geodezji i Kartografii Warszawa NOWE SKALE CZASU I IDEA POŚREDNIEGO SYSTEMU ODNIESIENIA ZARYS TREŚCI: Wraz z wprowadzeniem

Bardziej szczegółowo

Astronomia. Wykład II. Waldemar Ogłoza. Wykład dla studentów fizyki. > dla studentów > zajęcia W.Ogłozy

Astronomia. Wykład II.   Waldemar Ogłoza. Wykład dla studentów fizyki. > dla studentów > zajęcia W.Ogłozy Astronomia Wykład II Wykład dla studentów fizyki Waldemar Ogłoza www.as.up.krakow.pl > dla studentów > zajęcia W.Ogłozy Układy współrzędnych sferycznych Koła Wielkie i Koła Małe RównoleŜniki to koła małe

Bardziej szczegółowo

UKŁADY ODNIESIENIA I PODSTAWY GEODEZJI. Wykład Czas jako argument dynamiczny. dr inż. Anna Kłos Zakład Geodezji Satelitarnej i Nawigacji

UKŁADY ODNIESIENIA I PODSTAWY GEODEZJI. Wykład Czas jako argument dynamiczny. dr inż. Anna Kłos Zakład Geodezji Satelitarnej i Nawigacji Wykład 3. 1. Czas jako argument dynamiczny. dr inż. Anna Kłos Zakład Geodezji Satelitarnej i Nawigacji Czas: Nieprzestrzenne continuum, w którym zjawiska następują w nieodwracalnym porządku od przeszłości,

Bardziej szczegółowo

OPIS MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS)

OPIS MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS) OPIS MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS) I. Informacje ogólne: 1 Nazwa modułu Astronomia sferyczna 2 Kod modułu 04-ASTR1-ASFER60-1L 3 Rodzaj modułu obowiązkowy 4 Kierunek studiów Astronomia 5 Poziom studiów I

Bardziej szczegółowo

Tellurium szkolne [ BAP_1134000.doc ]

Tellurium szkolne [ BAP_1134000.doc ] Tellurium szkolne [ ] Prezentacja produktu Przeznaczenie dydaktyczne. Kosmograf CONATEX ma stanowić pomoc dydaktyczną w wyjaśnianiu i demonstracji układu «ZIEMIA - KSIĘŻYC - SŁOŃCE», zjawiska nocy i dni,

Bardziej szczegółowo

Tomasz Ściężor. Almanach Astronomiczny na rok 2015

Tomasz Ściężor. Almanach Astronomiczny na rok 2015 Tomasz Ściężor Almanach Astronomiczny na rok 2015 Polskie Towarzystwo Astronomiczne Warszawa 2014 RECENZENT Jerzy M. Kreiner OPRACOWANIE TECHNICZNE I SKŁAD Tomasz Ściężor Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna

Bardziej szczegółowo

Astronomia. Wykład I. Waldemar Ogłoza. Wykład dla studentów geografii. dla studentów > informacje>zajęcia W.Ogłozy>a4g-w1.

Astronomia. Wykład I.  Waldemar Ogłoza. Wykład dla studentów geografii. dla studentów > informacje>zajęcia W.Ogłozy>a4g-w1. Astronomia Wykład I Wykład dla studentów geografii Waldemar Ogłoza www.as.up.krakow.pl dla studentów > informacje>zajęcia W.Ogłozy>a4g-w1.pdf Literatura: J.M.Kreiner Ziemia i Wszechświat astronomia nie

Bardziej szczegółowo

00013 Mechanika nieba A

00013 Mechanika nieba A 1 00013 Mechanika nieba A Dane osobowe właściciela arkusza 00013 Mechanika nieba A Czas pracy 90/150 minut Instrukcja dla zdającego 1. Proszę sprawdzić, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 10 stron. Ewentualny

Bardziej szczegółowo

Konkurs Astronomiczny Astrolabium III Edycja 25 marca 2015 roku Klasy I III Liceum Ogólnokształcącego Test Konkursowy

Konkurs Astronomiczny Astrolabium III Edycja 25 marca 2015 roku Klasy I III Liceum Ogólnokształcącego Test Konkursowy Instrukcja Zaznacz prawidłową odpowiedź. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna. Czas na rozwiązanie testu wynosi 75 minut. 1. Przyszłość. Ludzie mieszkają w stacjach kosmicznych w kształcie okręgu o promieniu

Bardziej szczegółowo