I. INFORMACJE OGÓLNIE O RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Transkrypt

1 I. INFORMACJE OGÓLNIE O RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ n Nazwa oficjalna: Rzeczpospolita Polska n Data powstania: 966 (historyczna data powstania Państwa Polskiego) 1918r. (odzyskanie niepodległości) n Ustrój państwowy: demokracja parlamentarna n System polityczny: parlamentarno - gabinetowy n Podział administracyjny: 16 województw 379 powiatów gmin n Język państwowy: polski n Stolica państwa: Warszawa ( mieszkańców) n Sąsiedzi: Rosja, Litwa, Białoruś, Ukraina, Republika Słowacka, Republika Czeska, Niemcy n Obszar: km 2 n Liczba ludności: ( r.) n Gęstość zaludnienia: 118,2/km 2 n Waluta: polski złoty, 1 PLN = 100 groszy n Święta państwowe: 1 maja Święto Państwowe 1 Maja 3 maja - Rocznica Uchwalenia Konstytucji 3 Maja 11 listopada Rocznica Odzyskania Niepodległości Innymi dniami wolnymi od pracy, oprócz niedziel, są: 1 stycznia Nowy Rok Wielkanoc Poniedziałek Wielkanocny Boże Ciało 15 sierpnia Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny 1 listopada Święto Wszystkich Świętych 25 grudnia Pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia 26 grudnia Drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia Więcej informacji: Wydział Handlowy tel obeo.varsava@economy.gov.sk Konsulat Generalny Republiki Słowacji: Kraków, ul. Św. Tomasza 34, tel. (0-12) Konsulaty honorowe znajdują się w: Sopocie (ul. Grunwaldzka 12-16, tel ), Gliwicach (ul. Rynek 6, tel.: ), Poznaniu (ul. Św. Marcina 80/82, tel.: ), Rzeszowie (ul. Karola Lewakowskiego 10, tel ), Wrocławiu (ul. Armii Ludowej 21, tel ), Zakopanem (ul. Tadeusza Kościuszki 19, tel ). Instytut Słowacki: ul. Krzywe Koło 12/14a, Warszawa, tel.: instytut_slowacki@wp.pl Czeskie placówki dyplomatyczne w Polsce: Ambasada Republiki Czeskiej Warszawa, ul. Koszykowa 18 tel , fax warsaw@embassy.mzv.cz Wydział Konsularny al. Róż 12, Warszawa tel Wydział Ekonomiczny i Handlowy tel commerce_warsaw@mzv.cz Słowackie placówki dyplomatyczne w Polsce: Ambasada Republiki Słowackiej Warszawa, ul. Litewska 6, tel , fax emb.warsaw@mzv.sk Wydział Konsularny tel cons.warsaw@mzv.sk Konsulaty Generalne Republiki Czeskiej: Poznań, ul. Bukowska 285 tel.(0-61) Częstochowa, Al. Najświętszej Maryi Panny 24/18 tel. (034) Centrum Czeskie w Polsce - Warszawa Al. Róż 16, Warszawa tel: , ccwarszawa@czech.cz

2 Polskie placówki dyplomatyczne w Czechach i na Słowacji: Ambasada Rzeczpospolitej Polskiej w Czechach: Praga, Valdštejnska, Tel.: , praga.amb.sekretariat@msz.gov.pl Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Ostrawie Ostrawa, Blahoslavova 4, Tel.: Konsulatrp.ostrava@iol.cz Ambasada Rzeczpospolitej Polskiej na Słowacji: Bratysława, Hummelova 4, Tel.: , bratyslawa.amb.sekretariat@msz.gov.pl II. CHARAKTERYSTYKA REGIONU EURES T BESKYDY EURES-T Beskydy po stronie polskiej obejmuje cześć województwa śląskiego i część województwa opolskiego. Województwo śląskie zajmuje powierzchnię km 2 (w tym obszar wchodzący w skład partnerstwa, czyli 3 146,91 km 2 ), co stanowi 3,9% powierzchni Polski. Łączna długość granic województwa wynosi 957 km, z czego południową granicę stanowi granica państwa z Republiką Czeską o długości 141 km i Republiką Słowacką o długości 85 km. Pod względem administracyjnym województwo śląskie dzieli się na 36 powiatów, w tym 19 powiatów grodzkich (miast na prawach powiatów) i 17 powiatów ziemskich. Partnerstwo EURES-T Beskydy obejmuje swoim zasięgiem następujące powiaty: cieszyński, bielski, żywiecki, wodzisławski, raciborski oraz miasta Bielsko Biała i Jastrzębie Zdrój. W Województwie śląskim wg stanu na 31 grudnia 2008 r. mieszkało 4,65 mln osób, co stanowiło 12,18% ludności kraju (w tym osób na obszarze objętym Partnerstwem). Województwo śląskie jest drugim najludniejszym (po województwie mazowieckim) województwem w Polsce. Województwo opolskie jest położone w południowozachodnim regionie Polski i graniczy z Czechami. Obszar Stan na r. Polska Województwo Śląskie Powiat i miasto Bielsko-Biała Cieszyn Jastrzębie Zdrój Racibórz Wodzisław Śląski Żywiec Województwo Opolskie Głubczyce Nysa Prudnik Obejmuje obszar km 2 (3% powierzchni kraju), który zamieszkuje około osób (co stanowi około 2,7 % ludności kraju). Region objęty Partnerstwem obejmuje 2 468,13 km 2 i jest zamieszkany przez osób. Województwa śląskie i opolskie znajdują się w grupie województw o najgorszej sytuacji demograficzną w Polsce: przyrost naturalny w śląskim wyniósł w 2008 r. ( 0,2), w opolskim ( 0,6), podczas gdy średnia krajowa w wyniosła 0,9. W województwach śląskim i opolskim mieszka ponad 70% ogółu ludności niepolskiej w kraju. Według danych ze spisu powszechnego w 2001 r. w województwie śląskim żyje 20 tys. Niemców (głównie w pow. raciborskim, gliwickim w większych miastach) oraz wielu przedstawicieli innych narodowości (Francuzi, Amerykanie, Ukraińcy, jedyna w Polsce mniejszość czeska i morawska itd.). Corocznie do województwa emigruje ponad 2 tys. obcokrajowców, natomiast z innych województw napływa blisko 50 tys. osób rocznie (trzecie miejsce w kraju). Na terenie województwa opolskiego najliczniejszą mniejszością narodową jest mniejszość niemiecka, etniczną - romska. Osoby należące do mniejszości niemieckiej mieszkają na terenie 50 gmin województwa opolskiego, w tym w 27 gminach powyżej 20% mieszkańców, zadeklarowało narodowość niemiecką. Według ostatniego Narodowego Spisu Powszechnego spośród osób zamieszkałych w województwie opolskim 106,9 tys. osób zadeklarowało narodowość niemiecką. Według danych szacunkowych województwo opolskie zamieszkuje ok osób pochodzenia romskiego.

3 III. OFERTY PRACY W PARTNERSTWIE EURES - T Beskydy 1. Charakterystyka rynku pracy 1.1 Stopa bezrobocia Obszar Ludność aktywna ekonomicznie Liczba osób bezrobotnych Stopa bezrobocia rejestrowanego (w %) Polska ,9 Województwo śląskie ,5 Powiat bielski ,7 Miasto Bielsko - Biała ,8 Powiat cieszyński ,4 Miasto Jastrzębie Zdrój ,4 Powiat raciborski ,5 Powiat wodzisławski ,0 Powiat żywiecki ,2 Województwo opolskie ,7 Powiat głubczycki Brak danych ,1 Powiat nyski Brak danych ,0 Powiat prudnicki Brak danych ,5 Dane na r. 1.2 Wolne miejsca pracy Liczba ofert pracy zgłoszonych do śląskich urzędów pracy spadła z w 2008 r. do w roku W województwie opolskim w roku 2008 zgłoszono łącznie ofert pracy a w roku 2009: oferty. W I półroczu 2009 r. najbardziej poszukiwani byli pracownicy na stanowiska: śpawacz, ślusarz, lektor języka angielskiego, doradca personalny, operator linii produkcyjnej w przemysle elektromaszynowym (województwo opolskie) oraz pracownik biurowo- administracyjny, pracownik ochrony, przedstawiciel handlowy, telemarketer, brukarz, operator koparek (województwo śląskie). 1.3 Średnie nominalne wynagrodzenie miesięczne: Średnie miesięczne wynagrodzenie brutto w województwie śląskim wyniosło 3 239,09 zł (w sektorze przemysłowym i budownictwa 3 577,34 zł, w sektorze usług 2 758,92 zł). W podregionie bielskim (powiaty: bielski, cieszyński, żywiecki, miasto Bielsko Biała) średnie wynagrodzenie wynosiło 2 893,30 zł, natomiast w mieście Jastrzębie Zdrój aż 4 822,06 zł. W województwie opolskim w 2008r. średnie miesięczne wynagrodzenie brutto wynosiło 2 873,22 zł (w sektorze przemysłowym i budownictwa 2 867,96 zł, w sektorze usług 2 501,89 zł). 2. Zasady dostępu polskich i czeskich obywateli do słowackiego rynku pracy. Obywatele Czech i Słowacji mają nieograniczony dostęp do polskiego rynku pracy, mogą korzystać z ofert polskich i czeskich urzędów pracy. Czesi i Słowacy mogą pracować legalnie na równi z obywatelami polskimi, co oznacza brak konieczności uzyskiwania zezwolenia na pracę lub innej rejestracji 3. Sposoby poszukiwania pracy 3.1 Media (krajowe i regionalne) Informacje o rynku pracy, ofertach, szkoleniach dla bezrobotnych, warsztatach dla przedsiębiorców zamieszczane są w prasie, radiu i telewizji. W województwie śląskim najwięcej informacji o pracy znaleźć można w Dzienniku Zachodnim (w dodatku Giełda Pracy), w województwie opolskim w Nowej Trybunie Opolskiej. W ogólnopolskich dziennikach, takich jak Gazeta Wyborcza czy Rzeczpospolita zamieszczane są dodatki tematyczne poświęcone pracy, ze stronami lokalnymi zawierającymi oferty pracy. O pracy też piszą lokalne media, m.in. Nowiny Rybnickie, Kronika Beskidzka, Głos Cieszyński, Tygodnik Prudnicki. Giełdy pracy organizowane są także przez lokalne rozgłośnie- Radio Katowice i Radio em. 3.2 Publiczne służby zatrudnienia, sieć EURES Polskie, słowackie i czeskie urzędy pracy w regionie przygranicznym tworzą Partnerstwo EURES-T Beskydy, którego misją jest stworzenie wspólnego przygranicznego rynku pracy. Ze strony polskiej do Partnerstwa przygranicznego włączone są powiatowe urzędy pracy w:

4 Cieszynie ul. Kochanowskiego 8, Cieszyn , tel. (33) Bielsku Białej ul. Partyzantów 55, Bielsko Biała, tel. (33) ) Głubczycach ul. Pocztowa 6, Głubczyce, tel. (77) Jastrzębiu Zdroju ul. Pszczyńska 134, Jastrzębie Zdrój , tel. (32) Nysie ul. Słowiańska nr 19, Nysa, tel. (77) Prudniku ul. Jagiellońska 21, Prudnik, tel. (77) ) Raciborzu ul. Klasztorna 6, Racibórz, tel. (32) Wodzisławiu Śląskim ul. Michalskiego 12, Wodzisław Śląski, tel. (32) Żywcu ul. Łączna 28, Żywiec, tel. (33) W Polsce od 1 maja 2004 roku funkcjonuje sieć EURES. Jej celem jest wspieranie mobilności osób poszukujących pracy na terenie Unii Europejskiej i EOG. Sieć bezpłatnie informuje i doradza - zarówno poszukującym pracy, jak i pracodawcom, oraz udostępnia oferty pracy w Europie. Na obszarze Polski główne zadania EURES w zakresie świadczenia usług informacyjnych i doradczych na rzecz osób poszukujących pracy i pracodawców są realizowane w wojewódzkich urzędach pracy przez doradców EURES i asystentów EURES oraz w każdym powiatowym urzędzie pracy przez pośredników pracy realizujących zadania EURES. Doradcy EURES w województwie śląskim i opolskim: Bielsko Biała - Anna Jonkisz Zacny (ajonkisz@wup-katowice.pl) Katowice - Monika Hepner Jaworska (mhepner@wup-katowice.pl) Katowice - Aleksandra Kopczyk (akopczyk@wup-katowice.pl) Katowice - Joanna Stokłosa (jstoklosa@wup-katowice.pl) Opole - Sebastian Krajewski (eures@wup.opole.pl) 3.3 Portale internetowe z ofertami pracy Inne sposoby szukania pracy W Polsce funkcjonują niepubliczne agencje pośrednictwa pracy. Wszystkie legalnie działające agencje zatrudnienia, tj: agencje prowadzące pośrednictwo pracy na terenie Rzeczpospolitej Polskiej, agencje prowadzące pośrednictwo do pracy za granicą, agencje doradztwa personalnego, agencje pracy tymczasowej, agencje poradnictwa zawodowego powinny posiadać stosowny certyfikat potwierdzający wpis do rejestru agencji zatrudnienia, prowadzonego przez właściwego marszałka województwa. Wykazy takich agencji zatrudnienia znaleźć można się na stronie: (klikając na ikonę lupy). 4. Uznawanie kwalifikacji zawodowych, zawody regulowane Uznawanie kwalifikacji zawodowych, które zostały nabyte w innych państwach UE odbywa się w Polsce w oparciu o: sektorowy system uznawania kwalifikacji lub ogólny system uznawania kwalifikacji. 1. Sektorowy system uznawania kwalifikacji zawodowych to system automatycznego uznawania kwalifikacji, który obejmuje siedem zawodów regulowanych - lekarz (ogólny i specjalista), lekarz dentysta, farmaceuta, pielęgniarka ogólna,położna, lekarz weterynarz i architekt. Posiadanie przez daną osobę legitymującą się konkretnym tytułem zawodowym (np. lekarz, architekt, położna) dyplomu ujętego w dyrektywie UE jest warunkiem wystarczającym do uznania kwalifikacji i podjęcia zatrudnienia.

5 2. Ogólny system uznawania kwalifikacji zawodowych to system uznawania kwalifikacji dla tych regulowanych zawodów i działalności, które nie zostały objęte sektorowym systemem uznawania kwalifikacji zawodowych. Nie są one zatem uznawane automatycznie, ale są rozpatrywane indywidualnie przez odpowiednie władze kraju przyjmującego. Jeżeli różnice w zakresie kształcenia w danym zawodzie są znaczące, wówczas organ właściwy może uzależnić uznanie kwalifikacji od spełnienia jednego ze środków wyrównawczych tj. odbycia stażu adaptacyjnego lub zdania egzaminu tzw. testu umiejętności, przy czym w większości przypadków wybór należy do wnioskodawcy. Pod uwagę brane jest także doświadczenie zawodowe osoby ubiegającej się o uznanie kwalifikacji. Obywatel UE, który posiada kwalifikacje zawodowe zdobyte w jednym z krajów UE i pragnie wykonywać swój zawód w Polsce, powinien najpierw sprawdzić, czy jego zawód jest w Polsce zawodem regulowanym (wykaz można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego: W Polsce regulowanych jest ponad 300 zawodów. Uznawanie kwalifikacji dla celów zawodowych dotyczy wyłącznie zawodów regulowanych, a więc tych, których wykonywanie uzależnione jest od posiadania określonych kwalifikacji. Jeżeli zawód nie jest regulowany, nie ma potrzeby formalnego uznania posiadanych kwalifikacji, a o ich uznaniu decyduje wyłącznie pracodawca. W Polsce ośrodkiem informacji o uznawaniu kwalifikacji zawodowych uzyskanych w Unii Europejskiej jest: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, ul. Wspólna 1/3, Warszawa, tel.: , fax: , kwalifikacje@mnisw.gov.pl Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć. IV. WARUNKI PRACY 1. Umowa o pracę i czas trwania stosunku pracy Podstawową formą zatrudnienia jest umowa o pracę, która może być zawarta na czas nie określony, na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy. Każda z tych umów może być poprzedzona umową o pracę na okres próbny, nie przekraczający 3 miesięcy. Umowa o pracę może być zawarta z osobą, która ukończyła 18 lat. Mogą być także zatrudniane osoby w wieku lat (młodociani). Najczęściej zawierane są w Polsce umowy o pracę na czas nie określony w pełnym wymiarze czasu pracy. Jednakże w ostatnim czasie coraz częściej są stosowane umowy o pracę na czas określony. Dopuszczalne jest zawarcie tylko dwóch umów między tymi samymi podmiotami, zawarcie kolejnej (trzeciej) umowy między tymi stronami jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy na czas nie określony. Innymi występującymi rodzajami niestandardowych form zatrudnienia są : praca w niepełnym wymiarze czasu pracy, tzw. outsourcing, czyli realizowane przez zlecanie wykonywania pewnych prac firmom zewnętrznym lub poprzez umowy zlecenia i umowy o dzieło, praca tymczasowa, tj. w drodze umowy o pracę zwartą przez pracownika tymczasowego z agencją pracy tymczasowej na podstawie, której wykonuje on pracę na rzecz innego pracodawcy, tzw. pracodawcy użytkownika o charakterze sezonowym, okresowym, doraźnym lub niemożliwym do wykonania przez pracowników pracodawcy użytkownika, telepraca czyli praca, która może być wykonywana regularnie poza zakładem pracy, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej. 2. Niestandartowe zatrudnienie umowy o prace wykonywane poza stosunkiem pracy Do niestandardowych form zatrudnienia w Polsce należą między innymi: umowa zlecenia i umowa o dzieło. Zawierając umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Na podstawie umowy zlecenia można powierzyć zleceniobiorcy wykonanie zadania lub czynności, które nie są pracą na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem. Inne niestandardowe formy zatrudnienia to: użyczanie pracowników polega na udostępnianiu przez agencję pracy tymczasowej, własnego pracownika innemu pracodawcy, telepraca forma zatrudnienia wykorzystująca technologie telekomunikacyjne i infor-matyczne, umożliwiająca wykonywanie zadań przez pracownika całkowicie lub częściowo poza siedzibą firmy.

6 3. Podpisanie umowy o pracę Umowa o pracę powinna określać strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, a w szczególności: rodzaj pracy, miejsce jej wykonywania, wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy (ze wskazaniem składników wynagrodzenia), wymiar czasu pracy, termin rozpoczęcia pracy. Umowę o pracę zawiera się na piśmie. Pracodawca powinien również poinformować pracownika na piśmie, nie później niż w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę, o obowiązującej dobowej i tygodniowej normie czasu pracy, częstotliwości wypłaty wynagrodzenia za pracę, urlopie wypoczynkowym oraz długości okresu wypowiedzenia umowy. Zmiana warunków umowy o pracę wymaga formy pisemnej. 4. Rozwiązanie umowy o pracę Zgodnie z art. 30 Kodeksu pracy umowa o pracę rozwiązuje się: na mocy porozumienia stron, przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia, przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem), z upływem czasu, na który była zawarta, z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta. Oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie. W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy. Przy zawieraniu umowy o pracę na czas określony, dłuższy niż 6 miesięcy, strony mogą przewidzieć dopuszczalność wcześniejszego rozwiązania tej umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem. 5. Przepisy dotyczące pracy kobiet Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy wskazane w Kodeksie pracy. Kobiety w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Nie wolno również bez jej zgody delegować jej poza stałe miejsce pracy ani zatrudniać, w tzw. przerywanym systemie czasu pracy. 6. Czas pracy, urlop wypoczynkowy W Polsce czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w pięciodniowym tygodniu pracy. W niektórych systemach czasu pracy dobowy wymiar czasu pracy może zostać przedłużony. Tygodniowy czas pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym. Istnieje wymóg zagwarantowania każdemu pracownikowi nieprzerwanego odpoczynku dobowego w wymiarze 11 godzin oraz tygodniowego w wymiarze 35 godzin. Wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi 20 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat lub 26 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat. 7. Wynagrodzenie. Wynagrodzenie może składać się z różnych składników: z wynagrodzenia podstawowego, premii, prowizji oraz dodatków - funkcyjnego, za pracę nocną, zmianową, za uciążliwe lub szkodliwe warunki pacy, za staż pracy i innych. Określone ustawowo minimalne wynagrodzenie dla pełnoetatowego pracownika w Polsce w 2010 r. roku wynosi zł brutto. 7.1 Otwarcie konta w banku W Polsce obywatel czeski i słowacki może założyć konto w banku. Aby to zrobić musi ukończyć 18 lat i przedstawić dwa dokumenty tożsamości, w tym jeden ze zdjęciem. Każdy bank posiada sieć bankomatów, zwłaszcza w centrach handlowych i centralnych punktach miast. 8. Podatek dochodowy od osób fizycznych Podatek dochodowy od osób fizycznych mają obowiązek opłacać wszystkie osoby fizyczne osiągające dochód. Opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych regulują ustawy: ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawa z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

7 SKALA PODATKU DOCHODOWEGO NA 2010 r. Podstawa obliczenia podatku ponad do Podatek wynosi zł 18% minus kwota zmniejszająca podatek 556 zł 02 gr zł zł 02 gr + 32% nadwyżki ponad zł Nieopodatkowana część zarobku: Roczny dochód nie powodujący obowiązku zapłaty podatku wynosi zł. 8.1 Rozliczenie podatku dochodowego z pracy wykonywanej przez pracownika przygranicznego Osoby mające miejsce zamieszkania w Polsce, do których ma zastosowanie zasada tzw. nieograniczonego obowiązku podatkowego, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Natomiast, osoby które nie mają miejsca zamieszkania w Polsce, podlegają tzw. ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Oznacza to, że opodatkowują wyłącznie dochody z pracy wykonywanej na terytorium Polski na podstawie stosunku służbowego lub stosunku pracy, niezależnie od miejsca wypłaty wynagrodzenia, oraz od innych dochodów uzyskiwanych w Polsce. Wynagrodzenie z tytułu pracy za granicą może być opodatkowane zarówno w państwie zamieszkania, jak i w państwie, w którym wykonywano pracę. Podwójnemu opodatkowaniu tego dochodu zapobiega się poprzez zastosowanie właściwej metody unikania podwójnego opodatkowania. W zawartych przez Polskę, Czechy i Słowację umowach występuje metoda określana jako metoda wyłączenia z progresją (podatnik ma obowiązek składania zeznania rocznego, jeżeli w kraju zamieszkania osiągnie dochody podlegające opodatkowaniu. Jeśli pracownik osiąga dochody tylko za granicą, nie ma obowiązku składania zeznania podatkowego w kraju zamieszkania). 9. Powninności zapłacenia z pracowno-prawnego stosunku: 9.1 Ubezpieczenie społeczne: Składki na ubezpieczenie społeczne odprowadzane są do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ( W ramach poszczególnych rodzajów ubezpieczeń społecznych w Polsce, wyróżniamy następujące wysokości składek: ubezpieczenie emerytalne - 19,52 % podstawy wymiaru składki; ubezpieczenie rentowe - 6 % podstawy wymiaru składki; ubezpieczenie chorobowe - 2,45 % podstawy wymiaru składki; ubezpieczenie wypadkowe - 0,67 3,33 % podstawy wymiaru składki; składka na Fundusz Pracy - 2,45 % podstawy wymiaru składki. Umowa o pracę jest podstawą wymiaru składek na wszystkie cztery ubezpieczenia społeczne. Umowa zlecenia lub umowa prawa cywilnego, co do której stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu, a ubezpieczeniu wypadkowemu tylko wtedy, gdy praca wykonywana jest w siedzibie zlecającego. Ubezpieczenie chorobowe jest w tym wypadku dobrowolne i dana osoba może do niego przystąpić dobrowolnie i samodzielnie opłacając zadeklarowaną składkę. 9.2 Ubezpieczenie zdrowotne: Składka na ubezpieczenie zdrowotne w 2010 r., wynosi 9 %. Obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym objęte są osoby: pracujące na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenia, zarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy jako osoby bezrobotne, prowadzące działalność gospodarczą. Obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne nie obejmuje osób, które pracują w oparciu o umowę o dzieło. Pierwsza wizyta w ośrodku zdrowia wiąże się z rejestracją oraz wyborem lekarza pierwszego kontaktu, zwanego inaczej lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej. W celu dokonania rejestracji potrzebne są następujące dokumenty: dokument potwierdzający fakt opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne (dokumentem tym może być, na przykład, zaświadczenie od pracodawcy albo dokument z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, tzw. pasek wynagrodzenia, na którym są wyszczególnione składki) oraz numer PESEL. 9.3 Ubezpieczenie pracowników przygranicznych Pracownicy transgraniczni objęci są prawodawstwem

8 unijnym w zakresie zabezpieczenia społecznego, tak samo jak inne kategorie osób objęte tymi przepisami. Jednak do świadczeń chorobowych i zasiłków dla bezrobotnych mają zastosowanie szczególne zasady. Dają one prawo do świadczeń chorobowych w kraju stałego zamieszkania albo w kraju zatrudnienia. Pracownik transgraniczny ma prawo do korzystania z opieki zdrowotnej tak w kraju zatrudnienia jak i stałego zamieszkania. W przypadku korzystania z usług lekarza w Polsce należy przedstawić mu Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego oraz dowód tożsamości. 10. Świadczenie usług przygranicznych Możliwość czasowego świadczenia usług w Polsce dotyczy podmiotów z państw objętych swobodą świadczenia usług, tj. państw Unii Europejskiej, a także Norwegii, Islandii, Liechtensteinu oraz Szwajcarii. Usługodawcy z w/w państw, którzy w jednym z tych państw prowadzą działalność gospodarczą, zwolnieni są z obowiązku uzyskania wpisu w polskich rejestrach. Obowiązek wpisu w Ewidencji Działalności Gospodarczej lub Krajowego Rejestru Sądowego dotyczy tylko usługodawcy obywatela jednego z w/w państw, który nie wykonuje działalności gospodarczej w żadnym z tych państw. Usługodawca taki rejestrowany będzie w Ewidencji Działalności Gospodarczej, którą prowadzi urząd miasta lub gminy, w której dana osoba ma miejsce zamieszkania, a jeżeli usługodawca nie ma miejsca zamieszkania w Polsce (co z reguły będzie miało miejsce), w ewidencji prowadzonej przez gminę, na obszarze której usługi będą głównie świadczone. Usługodawca winien ponadto poinformować Zakład Ubezpieczeń Społecznych o świadczeniu usług transgraniczych przed ich rozpoczęciem. Polsko-Słowacka Izba Przemysłowo-Handlowa Kraków, ul. Kazimierza Wielkiego 43/12 tel/fax , office@proslovakia.com.pl Akademia Biznesu Polsko-Czeskie Stowarzyszenie Przedsiębiorców Katowice, ul. Szeligiewicza 26/12, tel , fax , biuro@akademiabiznesu.pl Śląski Zamek Sztuki i Przedsiębiorczości Cieszyn, ul. Zamkowa 3 tel , info@zamekcieszyn.pl. Tłumacze przysięgli język czeski i słowacki: Lista tłumaczy przysięgłych z języka czeskiego i słowackiego dostępna jest na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości pod adresem: (należy wybrać województwo i język). Prawnicy, którzy specjalizują się w prawie handlowym i władają językiem czeskim lub słowackim: Kancelaria Adwokacka Hajduk I Wspólnicy Český Těšín PSČ , Havlíčkova 12, Tel.: , hajduk@hajduk.cz Kancelaria Radcy Prawnego Traktat Tomasz Szkaradnik, Cieszyn, ul. Limanowskiego 3/3 tel: , kancelaria@traktat.pl Więcej informacji: Pojedynczy punkt kontaktowy - Enterprise Europe Network Instytucje i organizacje doradcze dla przedsiębiorców w regionie Partnerstwa EURES T Beskydy Beskidzka Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości Bielsko Biała, ul. 3 Maja 13, tel , c.r.r.ip@neostrada.pl

9 V. WARUNKI ŻYCIA 1. Pozwolenie na pobyt (procedury, wymagane dokumenty) Obywatele Republiki Czeskiej i Słowacji podobnie jak wszyscy obywatele UE do wjazdu i pobytu na terenie Rzeczpospolitej Polskiej potrzebują ważnego dokumentu podróży lub innego dokumentu potwierdzającego ich tożsamość i obywatelstwo. Obywatel UE i członek jego rodziny przebywający poza zakładem hotelarskim, zakładem udzielającym pomieszczenia w związku z pracą, nauką, leczeniem się lub wypoczynkiem jest obowiązany zameldować się we właściwym miejscowo urzędzie miasta lub gminy na pobyt czasowy najpóźniej przed upływem czwartej doby licząc od chwili przekroczenia granicy Rzeczypospolitej Polskiej. Jeżeli pobyt na terytorium Polski jest dłuższy niż 3 miesiące to obywatel UE jest obowiązany zarejestrować swój pobyt. Wniosek o zarejestrowanie należy złożyć osobiście do wojewody właściwego ze względu na miejsce pobytu. W urzędzie należy okazać ważny dokument podróży lub inny dokument potwierdzający tożsamość i obywatelstwo. Więcej informacji wraz z wnioskami można uzyskać w Wydziałach Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego: ( oraz Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego: ( 2. Sytuacja mieszkaniowa Mieszkanie można wynająć poprzez pośrednictwo wyspecjalizowanych agencji nieruchomości lub we własnym zakresie. Agencje pośrednictwa pobierają opłatę zwykle w wysokości 1 miesięcznego czynszu. Ceny wynajmu zależne są od wielkości miejscowości (im większa miejscowość, tym wyższa cena), standardu, położenia w danej miejscowości, wielkości mieszkania itp. Przykładowo w Bielsku-Białej wynajem 2 pokojowego mieszkania kosztuje od 800 zł do 1500 zł. W skład ceny wchodzi czynsz oraz odstępne dla właściciela mieszkania. Do ceny tej należy doliczyć opłaty za media (prąd, gaz, telefon - średnie opłaty dla takiego mieszkania dla 3 osobowej rodziny to za prąd i gaz łącznie ok zł). Bardzo często właściciel mieszkania pobiera kaucję (zwykle w wysokości 1-krotnego czynszu), która podlega zwrotowi w terminie miesiąca od opuszczenia mieszkania. Najprostszym samodzielnym sposobem szukania mieszkania do wynajęcia jest korzystanie z wyszukiwarek internetowych. Innym sposobem jest korzystanie z lokalnych gazet lub lokalnych dodatków wydań gazet ogólnopolskich np. Gazety Wyborczej, Dziennika Polska. W wielu miejscowościach ukazują się również wyspecjalizowane czasopisma reklamowo-ogłoszeniowe - na terenie Podbeskidzia np. Jarmark. Zasady kupna nieruchomości przez cudzoziemców reguluje Ustawa o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców z dnia 24 marca 1920 roku. Informacje dotyczące zakupu nieruchomości przez cudzoziemców znajdują się m.in. na stronie internetowej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji podstrona nabywanie nieruchomości (wersja w języku angielskim - acquisition of real estate). 3. Koszty utrzymania Koszty utrzymania w Polsce są zróżnicowane, wyższe są w dużych miastach. Ceny poszczególnych produktów zależą również od ich jakości wielkie sieci handlowe chcąc przyciągnąć klientów często wymuszają na swoich dostawcach obniżanie jakości. Z kolei małe sklepy musząc podołać konkurencji supermarketów zrzeszają się i w efekcie mogą proponować produkty bardziej interesujące jakościowo i cenowo. Godziny otwarcia sklepów ustalane są przez ich właścicieli, najczęściej jednak: sklepy spożywcze czynne są od 6:00 rano do 18:00 wieczorem. supermarkety czynne są zazwyczaj od 9:00 rano do co najmniej 22:00 wieczorem, najczęściej czynne są 7 dni w tygodniu. sklepy inne niż spożywcze zazwyczaj otwierane są od 10:00 i czynne są do 18:00 coraz powszechniejsze są sklepy całodobowe na stacjach benzynowych można nabyć tam podstawowe produkty żywnościowe, jednak ceny są w nich zdecydowanie wyższe niż w zwykłych sklepach. W 2008 roku przyjęto nowelizację Kodeksu Pracy wprowadzającą zakaz pracy w placówkach handlowych w wybrane dni świąteczne: w Nowy Rok, w święta Wielkiej Nocy, 1 maja, 3 maja, w pierwszy dzień

10 Zielonych Świątek, w Boże Ciało, w święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Wszystkich Świętych, Święto Niepodległości, a także święta Bożego Narodzenia. 4. Nauczanie języka polskiego dla obcokrajowców Obcokrajowcy, którzy chcą uczyć się w Polsce języka polskiego mają ku temu wiele możliwości. W kraju działa wiele szkół językowych dla cudzoziemców, prowadzone są też kursy językowe. W województwie śląskim cudzoziemcy mogą się uczyć polskiego w: Szkole Języka i Kultury Polskiej na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (tel. 032/ ) i jej oddziale w Cieszynie (Letnia Szkoła Języka, Literatury i Kultury Polskiej ( szkoła@homer.fi.us.edu.pl) i w Akademii Ekonomicznej w Katowicach (tel. 032/ ). Naukę polskiego prowadzą też prywatne szkoły, np. COSMOPOLITAN w Bielsku Białej (ul. Jaworzańska 17, tel , cosmopolitan.bielsko@gmail.com), czy Slavica Centrum Języków Słowiańskich (Racibórz, ul. Stefana Batorego 7, tel , szkola@slavica.net.pl). 5. System edukacji i rok szkolny Na system oświaty w Polsce składają się: przedszkole - dla dzieci w wieku 3-6 lat; sześcioletnia szkoła podstawowa - dla dzieci w wieku 7-13 lat; trzyletnie gimnazjum - dla dzieci w wieku lat; Na zakończenie nauki w gimnazjum uczniowie zdają obowiązkowy sprawdzian gimnazjalny obejmujący wiadomości i umiejętności z zakresu przedmiotów humanistycznych i z zakresu przedmiotów matematyczno-przyrodniczych. szkoły ponadgimnazjalne - trzyletnie liceum profilowane, czteroletnie technikum, 2 lub 3 - letnia szkoła zawodowa, dwuletnie liceum uzupełniające oraz trzyletnie technikum uzupełniające (dwa ostatnie typy szkół przeznaczone są dla absolwentów zasadniczej szkoły zawodowej). Warunkiem przyjęcia do szkół ponadgimnazjalnych - (3-letniego liceum ogólnokształcącego, 4-letniego technikum lub 2-3-letniej zasadniczej szkoły zawodowej) jest posiadanie świadectwa ukończenia gimnazjum. Absolwenci szkół (z wyjątkiem zasadniczej szkoły zawodowej) mają prawo przystąpić do egzaminu maturalnego. Osoby, które zdadzą ten egzamin, otrzymują świadectwo dojrzałości niezbędne do ubiegania się o przyjęcie na studia wyższe. Absolwenci zasadniczych szkół zawodowych otrzymują świadectwo ukończenia szkoły zasadniczej umożliwiające dostęp do rynku pracy, a także mogą kontynuować naukę w 2-letnim uzupełniającym liceum ogólnokształcącym oraz 3-letnim technikum uzupełniającym, szkoły policealne - do tych szkół mogą uczęszczać osoby, które ukończyły liceum lub liceum profilowane, kolegia nauczycielskie i nauczycielskie kolegia języków obcych - kształcą przyszłych nauczycieli przedszkoli, szkół podstawowych i placówek opiekuńczo-wychowawczych, a w wypadku nauczycieli języków obcych również nauczycieli gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. Na system szkolnictwa wyższego w Polsce składają się: wyższe studia zawodowe - trwają 3-3,5 roku, a na kierunkach technicznych, rolniczych lub ekonomicznych 3,5-4 lata, uzupełniające studia magisterskie - trwają 2-2,5 roku, jednolite studia magisterskie - trwają 5-6 lat. Tytuły nadawane absolwentom szkół wyższych: licencjat - po ukończeniu wyższych studiów zawodowych, inżynier - po ukończeniu wyższych studiów zawodowych na kierunkach technicznych, rolniczych lub ekonomicznych, magister - po ukończeniu 5-6-letnich jednolitych studiów magisterskich (lub po ukończeniu 2-2,5-letnich uzupełniających studiów magisterskich przez osoby legitymujące się dyplomem ukończenia wyższych studiów zawodowych). 5.1 Szkolenia, kursy, podnoszenie kwalifikacji Do najbardziej popularnych pozaszkolnych form kształcenia należą kursy i szkolenia doskonalące oraz specjalizujące. Katalog instytucji szkoleniowych z możliwością wyszukiwania kursów według: tematyki, lokalizacji, nazwy instytucji znajdziemy na stronie: oraz

11 6. Prawo jazdy Prawa jazdy wydane w Czechach i na Słowacji są uznawane w Polsce i zachowują ważność do daty określonej w dokumencie. Podróżowanie: ww.zobaczpolske.pl VI. GDZIE SZUKAĆ DODATKOWYCH INFORMACJI? 1. Adresy stron internetowych, gdzie osoby zainteresowane mogą znaleźć szczegółowe informacje oficjalna strona Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i Rządu oficjalna strona internetowa prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej oficjalny portal promocyjny Rzeczpospolitej Polskiej Ministerstwo Finansów Ministerstwo Gospodarki Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Ministerstwo Sprawiedliwości Ministerstwo Edukacji Narodowej Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego Ministerstwo Spraw Zagranicznych Ministerstwo Zdrowia Ogłoszenia dotyczące mieszkania: Wolny czas (kina, teatry, wydarzenia kulturalne): (wykaz teatrów, muzeów itp: Kultura i dziedzictwo/ instytucje kultury), Edukacja: Zabezpieczenie społeczne:

12 I. OGÓLNE INFORMACJE O REPUBLICE CZESKIEJ n Oficjalna nazwa: Republika Czeska (ČR - Česká republika) n Data powstania republiki: n Ustrój państwa: republika n System polityczny: demokracja parlamentarna n Podział administracyjny: 14 krajów samorządowych (vyšších územních samosprávných celků), 593 miast oraz 5661 gmin (obcí) 14 krajów Stolica Praga (Hlavní město Praha), Kraj środkowo czeski (Středočeský kraj) - stolica Praga, Kraj południowoczeski (Jihočeský kraj) - stolica Czeskie Budziejowice (České Budějovice), Kraj pilzneński (Plzeňský kraj) - stolica Pilzno (Plzeň), Kraj karlowarski (Karlovarský kraj) - stolica Karlowe Wary (Karlovy Vary), Kraj ustecki (Ústecký kraj) - stolica Ujście nad Łabą (Ústí nad Labem), Kraj liberecki (Liberecký kraj) - stolica Liberec, Kraj hradecki (Královéhradecký kraj) - stolica Hradec Králové, Kraj pardubicki (Pardubický kraj) - stolica Pardubice, Kraj wysoczyzna (Kraj Vysočina) - stolica Igława (Jihlava), Kraj południowomorawski (Jihomoravský kraj) - stolica Brno, Kraj ołomuniecki (Olomoucký kraj) - stolica Ołomuniec (Olomouc), Kraj morawsko-śląski (Moravskoslezský kraj) - stolica Ostrawa (Ostrava), Kraj zliński (Zlínský kraj) - stolica Zlín. n Język urzędowy: czeski n Stolica (hlavní město): Praga (Praha) mieszkańców n Państwa ościenne: Republika Federalna Niemiec (Spolková republika Německo), Rzeczypospolita Polska, Republika Austrii (Republika Rakousko), Republika Słowacka n Powierzchnia: km 2 n Liczba ludności: (stan na ) n Gęstość zaludnienia: 129/km 2 n n Jednostka monetarna: Korona, 1 CZK (Kč - korona česka) = 100 halerzy Święta państwowe: 1. stycznia Dzień odrodzenia samodzielnego państwa czeskiego (Den obnovy samostatného českého státu) 8. maja Dzień zwycięstwa (Den vítězství) n 5. lipca Dzień słowiańskich ojców wiary Cyryla i Metodego (Den slovanských věrověstů Cyrila a Metoděje) 6. lipca Dzień spalenia mistrza Jana Husa (Den upálení mistra Jana Husa) 28. września Dzień czeskiej państwowości (Den české státnosti) 28. października Dzień powstania samodzielnego państwa czechosłowackiego (Den vzniku samostatného československého státu) 17. listopada Dzień walki za wolność i demokrację (Den boje za svobodu a demokracii) Inne święta: Poniedziałek wielkanocny 1. maja Święto pracy 24. grudnia Wigilia 25. grudnia 1. dzień Świąt Bożego Narodzenia 26. grudnia 2. dzień Świąt Bożego Narodzenia Polskie placówki zagraniczne Ambasada RP w Pradze Valdštejnská 8, Praha 1 tel.: , , fax: praga.amb.sekretariat@msz.gov.pl strona internetowa: Konsulat Generalny RP w Pradze V úžlabině 14/884, Praha 10 tel.: , fax: konspol@mbox.vol.cz strona internetowa: Konsulat Generalny RP w Ostrawie ul. Blahoslavova 4, Ostrava tel.: , ; fax: konsulatrp.ostrava@iol.cz strona internetowa: Konsulat Honorowy RP w Brnie ul. Koliště 13, Brno tel.: , fax: konsulatrp@ .cz

13 Instytut Polski w Pradze Malé náměstí 1, Praha 1 tel.: , fax: strona internetowa: Słowackie placówki zagraniczne Ambasada SR (Slovenská republika) w Pradze Pelléova 12, Praha 6 tel.: , fax: emb.prague@mzv.sk strona internetowa: Placówki zagraniczne Czech w Polsce i na Słowacji Ambasada Republiki Czeskiej w Polsce ul. Koszykowa 18, Warszawa tel.: ,890, fax: warsaw.embassy@mzv.cz strona internetowa: Ambasada Republiki Czeskiej na Słowacji Hviezdoslavovo nám. 8, Bratislava tel.: bratislava@embassy.mzv.cz strona internetowa: II. CHARAKTERYSTYKA REGIONU EURES - T BESKYDY (ČR) Region EURES - T Beskydy w ČR Rejon EURES - T Beskydy na terytorium ČR zajmuje powierzchnię wielkości km2, co stanowi 11,05% z całkowitej powierzchni państwa. Ilość mieszkańców w rejonie partnerstwa EURES - T Beskydy w ČR to , czyli 14,92% ludności ČR. Stan na Czeski urząd statystyczny POWIATY NALEŻĄCE DO REJONU EURES-T BESKYDY KRAJ POWIERZCHNIA w km 2 (ČSÚ - Český statistický úřad) Stan na Czeski urząd statystyczny LICZBA LUDNOŚCI na dzień Bruntál MSK Frýdek-Místek MSK Karviná MSK Nový Jičín MSK Opava MSK Ostrava MSK Jeseník OLK Šumperk OLK Vsetín ZLK RAZEM Do regionu EURES - T Beskydy na terytorium ČR należą: Kraj morawsko-śląski (Moravskoslezský kraj - MSK): Bruntál, Frýdek-Místek, Karviná, Nowy Jiczyn (Nový Jičín), Opawa (Opava), Ostrawa (Ostrava) Kraj ołomuniecki (Olomoucký kraj - OLK): Jeseník, Ołomuniec (Olomouc), Prościejów (Prostějov), Przerów (Přerov), Šumperk Kraj zliński (Zlínský kraj - ZLK): Kromieryż (Kroměříž), Uherské Hradiště, Vsetín, Zlín Do partnerstwa EURES - T Beskydy należą powiaty: Bruntál, Karviná, Frýdek-Místek, Nowy Jiczyn (Nový Jičín), Opawa (Opava), Ostrawa (Ostrava), Jeseník, Šumperk, Vsetín. Terytorium (ČSÚ - Český statistický úřad) POWIERZCHNIA w km 2 III. OFERTY PRACY W RAMACH PARTNERSTWA EURES - T BESKYDY 1. Charakterystyka rynku pracy LICZBA LUDNOŚCI na dzień Republika Czeska Region EURES-T Beskydy ČR Udział region EURES-T w ramach ČR w % 11,05 14, Poziom bezrobocia Poziom bezrobocia w ČR na dzień wzrósł do

14 poziomu 9,9%. Poziom bezrobocia rejestrowanego w regionie EURES-T Beskydy w ČR wyniósł na dzień ,2%. We wszystkich powiatach, które należą do regionu EURES-T Beskydy w ČR, lokalny poziom bezrobocia był wyższy niż średnia krajowa, najwyższy w powiecie Jeseník (19,4%) oraz Bruntál (17,3%) (Informacje o ilości bezrobotnych w Czechach na dzień ). TERYTORIUM Mieszkańcy aktywni zawodowo Osoby poszukujące pracy Liczba dostępnych osób poszukujących pracy Procentowa miara bezrobocia na podstawie osób poszukujących pracy Wysokość rejestrowanego bezrobocia (w %) Bruntál ,82 17,30 Frýdek-Místek ,98 10,70 Karviná ,31 14,80 Nový Jičín ,96 13,70 Opava ,95 11,30 Ostrava ,27 11,90 Jeseník ,58 19,40 Šumperk ,66 15,20 Vsetín ,31 13,10 RAZEM ,67 14,16 Stan na dzień według Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (MPSV - Ministerstvo práce a sociálních věcí ČR), Oferty pracy (Volná pracovní místa) Rozwój bezrobocia jest ściśle powiązany z rozwojem ilości zgłoszeń wolnych miejsc pracy (VPM - volné pracovní místo). W ciągu 2009 roku nastąpił największy spadek ilości VPM, który rozpoczął się już pod koniec 2008 roku, w konsekwencji światowego kryzysu gospodarczego. Pracodawcy w pierwszej kolejności rezygnowali z ofert pracy. W dalszym rozwoju sytuacji, w którym rejestrowali spadek ilości zamówień, przystąpili do działań, które prowadziły do zwalniania pracowników. Po stronie popytu na rynku pracy było w MSK na dzień zarejestrowanych VPM (8 795 VPM na końcu 2008 roku), co oznacza spadek o 69% w stosunku do TERYTORIUM Republika Czeska Region EURES - T Beskydy (ČR) Mieszkańcy aktywni zawodowo Osoby poszukujące pracy Liczba dostępnych osób poszukujących pracy Procentowa miara bezrobocia na podstawie osób poszukujących pracy Wysokość rejestrowanego bezrobocia (w %) ,19 9, ,67 14,16 poprzedniego roku. I tak na 1 VPM było 29,2 oczekujących. W kraju ołomunieckim, w powiecie Jeseník popyt pozostał na prawie identycznym poziomie - 93 VPM pod koniec 2009 roku oraz 94 VPM pod koniec 2008 roku. Na 1 VPM było 36,7 oczekujących. W powiecie Šumperk ilość VPM spadła w porównaniu z rokiem poprzednim z 703 na dzień do 241 na dzień , co jest spadek o 66%. I tak na 1 VPM było 38,2 oczekujących. Powiat Vsetín, który należy do ZLK, rejestrował na dzień VPM, na dzień już tylko 250 VPM, czyli nastąpił spadek o 68%. Na 1 VPM było 37,6 oczekujących. Dla całego regionu EURES-T Beskydy w ČR, do którego należą powiaty: Bruntál, Karviná, Frýdek-Místek, Nový Jičín, Opava, Ostrava, Jeseník, Šumperk a Vsetín, rozwój popytu był następujący: na dzień było VPM, na dzień ilość miejsc spadła do 3 340, co oznacza spadek o więcej niż 2/3 (67,8%). Na jedno wolne miejsce pracy teoretycznie przypadało 35,4 poszukujących pracy. Terytorium na dzień wolne miejsca pracy na dzień wolne miejsca pracy oczekujących na 1 miejsce pracy MSK ,2 Jeseník ,7 Šumperk ,2 Vsetín ,6 Region EURES-T Beskydy w ČR ČSÚ, ,4

15 1.3 Średnie krajowe wynagrodzenie (Průměrná mzda) Średnia miesięczna pensja w 2009 roku w Czechach wynosiła CZK. V MSK średnia krajowa pensja w 2009 roku wynosiła CZK, w OLK CZK, oraz w ZLK CZK. Czeski urząd statystyczny nie rejestruje danych o wysokości średniej pensji według poszczególnych powiatów. Średnia pensja w 2009 roku, w krajach, których powiaty należą do regionu EURES - T Beskydy w ČR, jest niższa Terytorium średnia miesięczna pensja w 2009 roku Różnica w CZK względem średniej krajowej Republika Czeska CZK x Moravskoslezský CZK Olomoucký CZK Zlínský CZK w porównaniu ze średnią krajową. 2. Warunki dostępu obywateli Polski i Słowacji do rynku pracy w Czechach Od mieszkańcy Unii Europejskiej (EU - Evropská unie) oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EHP - Evropský hospodářský prostor) uzyskali dostęp do rynku pracy w Czechach. Mieszkańcy EU/EHP są zatrudniani na takich samych warunkach jak obywatele ČR, za wyjątkiem obowiązku informacji o rozpoczęciu pracy obcokrajowca u czeskiego pracodawcy lub informacji o wysłaniu obcokrajowca zagranicznego pracodawcy do wykonywania pracy do osoby fizycznej lub prawnej w ČR. Monitoring obcokrajowców, dla których nie jest wymagane pozwolenia na pracę, prowadzi się za pośrednictwem Karty informacyjnej (Informační karty), którą wypełnia pracodawca lub czeska osoba fizyczna lub prawna, do którego był wysłany obcokrajowiec do wykonywania pracy swym zagranicznym pracodawcą, którą należy dostarczyć nie później niż w dzień rozpoczęcie pracy takiej osoby, i to w urzędzie właściwym według terytorium wykonywania pracy obcokrajowca. Wszystkie zmiany lub ukończenie stosunku pracy pracodawca lub osoba fizyczna lub prawna powinien zgłosić nie później niż do 10 dni kalendarzowych od ukończenia stosunku pracy. 3. Sposoby poszukiwania pracy (Způsoby hledání práce) 3.1 Media (ogólne oraz lokalne) Popyt na nowych pracowników zgłaszany jest w ogólnokrajowej prasie (np. w dziennikach Mladá fronta Dnes, Právo, Hospodářské noviny, Lidové noviny) lub w regionalnej lub miejscowej prasie (np. Moravskoslezský deník, Region Opavsko, Zlínské noviny, Týden na severu, Šumperský a Jesenický deník). 3.2 Publiczne usługi w trakcie poszukiwania pracy, sieć EURES Słowackie, Polskie i Czeskie pograniczne urzędy pracy tworzą partnerstwo EURES-T Beskydy, którego celem jest stworzenie jednego wspólnego rynku pracy. W Czechach do transgranicznego partnerstwa należą urzędy pracy w: Bruntál Květná 1457/64, Bruntál, tel: , Frýdek-Místek Nádražní 1088, Frýdek-Místek, tel: ), Karviná tř. Osvobození 1388/60a, Nové město, Karviná 6, tel: , Nový Jičín Msgr. Šrámka 1030/8, Nový Jičín, tel: , Opava Bochenkova 2712/4, Opava, tel: , Ostrava 30. Dubna 3130/2c, Moravská Ostrava, Ostrava 2, tel: , Jeseník Karla Čapka 1147/10, Jeseník, tel: , Šumperk Starobranská 2700/19, Šumperk, tel: , Vsetín Pod Žamboškou 1024, Vsetín 1 tel: Usługi EURES świadczą doradcy EURES, których głównym zadaniem jest doradztwo oraz pomoc tak dla osób tak dla pracodawców, którzy chcą pracować lub zatrudnić pracowników z innego kraju EHP. Informacje dotyczące sieci EURES można znaleźć na stronach internetowych a Osoby, które są zainteresowane pracą w Czechach, mogą skorzystać z pomocy doradców EURES; konkretnie w regionie EURES-T Beskydy są to:

16 Ostrava (Ing. Andrea Janásová, Frýdek-Místek (Lucie Holubová, 3.3 Portale internetowe z ofertami pracy Niektóre czeskie portale internetowe, zajmujące się przekazem informacji o pracy: aj. 3.4 Inne sposoby poszukiwania pracy Pracę można szukać korzystając także z usług agencji pracy. Według czeskiego ustawodawstwa, działalność agencji pracy wymaga uzyskania pozwolenia na pośrednictwo pracy, które wydaje Ministerstwo pracy i Polityki społecznej Czech (Ministerstvo práce a sociálních věcí) - Listę agencji, które mają ważne pozwolenie na pośrednictwo pracy, można znaleźć na stronie internetowej Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie internetowej Bazę regulowanych profesji oraz działalności w Czechach, jak i bazę regulowanych profesji w państwach członkowskich EU, można znaleźć na stronie internetowej: IV. WARUNKI PRACY (PRACOVNÍ PODMÍNKY) Praca z tytułu umowy o pracę może być wykonywana wyłącznie na podstawie stosunku prawnego. Stosunek pracy jest podstawowym wymiarem prawnym oraz stosunkiem na podstawie innych umów o prace wykonywanych poza głównym etatem. 1. Umowa o pracę oraz długość stosunku pracy Stosunek pracy u czeskiego pracodawcy powstaje na podstawie umowy o pracę, która musi być zawarta na piśmie. Stosunek pracy powstaje w dniu, który według umowy o pracę jest pierwszym dniem pracy. Stosunek pracy jest zawarty na okres nieokreślony, jeżeli w umowie nie jest postanowione o innym okresie. 2. Praca niestandardowa - umowy o pracach wykonywanych poza etatem 4. Uznawanie kwalifikacji zawodowych, zawody regulowane (regulované profese) Sprawy związane z uznawaniem kwalifikacji zawodowych reguluje ustawa nr. 18/2004 Dz.U. Dla wykonywania regulowanych zawodów (są to takie zawody czy działalności, które według ustawy państwa członkowskiego EU mogą być wykonywane tylko po spełnieniu warunków, inaczej osoba nie może pracować w danym zawodzie lub prowadzić daną działalność - jak np. stopień i kierunek wykształcenia, praktyka zawodowa, bezkarność, stan zdrowia, ubezpieczenie OC, itp.) urzędy administracji i izby zawodowe mogą wymagać od obywatela kraju członkowskiego spełnienia tychże warunków, które są wymagane również od obywateli Republiki Czeskiej według specjalnego rozporządzenia. Pracodawca może zawrzeć z osobą fizyczna umowę o dzieło (dohodu o provedení práce), jeżeli zakres prac nie będzie większy niż 150 godzin w jednym roku kalendarzowym. Zawarcie takiej umowy nie jest wymagane na piśmie. Umowa powinna określać zakres prac, miejsce wykonywania pracy, szacowaną długość wykonywania pracy, szacowany zakres godzin konieczny do wykonania pracy, wynagrodzenie, sposób odstąpienia od umowy, oraz możliwość jednostronnego wypowiedzenia umowy. Na podstawie umowy zlecenia (dohody o pracovní činnosti) możliwe jest wykonywanie pracy w zakresie nieprzekraczającym średnio połowę ustanowionego tygodniowego wymiaru godzin, czyli 20 godzin tygodniowo. Umowa musi być zawarta na piśmie pod rygorem ważności.

17 3. Wymagania dotyczące umowy o pracę (Náležitosti pracovní smlouvy) Umowa o pracę zawarta pomiędzy pracodawcą i pracownikiem powinna spełniać następujące warunki: rodzaj pracy, miejsce lub miejsca wykonywania pracy, dzień rozpoczęcia pracy. Jeżeli w umowie o pracę nie jest ustalone regularne miejsce pracy, dla potrzeb pokrycia kosztów podróży, regularnym miejscem pracy jest miejsce ustalone w umowie o pracę. Jeżeli miejsce pracy jest w umowie o pracę ustalone szerzej niż jedna miejscowość, za miejsce regularnej pracy uważa się miejscowość, z której pracownik najczęściej rozpoczyna podróże służbowe. W umowie może być również ustalony okres próbny, który nie może być dłuższy niż 3 kolejne miesiące kalendarzowe. Jeżeli w umowie o prace nie są zawarte prawa i obowiązki wynikające ze stosunku pracy, pracodawca ma obowiązek poinformować na piśmie pracownika do 1 miesiąca od powstania stosunku pracy; taka sama zasada obowiązuje dla zmian tychże danych. W informacji musi być zwarte imię, lub imiona, oraz nazwisko pracownika, nazwa i siedziba pracodawcy, jeżeli jest to osoba prawna, lub imię, imiona i nazwisko oraz adres pracodawcy, jeżeli jest to osoba fizyczna, określenie rodzaju i miejsca wykonywania pracy, określenie długości urlopu, ewentualnie wraz z ustaleniem sposobu ustalania urlopu, informacje o okresie wypowiedzenia, informacje o tygodniowym czasie pracy i jej harmonogramu, informacja o wynagrodzeniu lub pensji i sposobu wynagradzania, terminu płatności wynagrodzenia lub pensji, informacja o układach zbiorowych, które określają warunki pracy pracownika, i określenie uczestników tych układów zbiorowych. 4. Ukończenie stosunku pracy Kodeks pracy przewiduje różne formy zakończenia stosunku pracy wynikającego z umowy o pracę. Stosunek może być ukończony oprócz innego na podstawie: za porozumieniem obydwóch stron, wypowiedzeniem jednej ze strony, przy czym pracodawca może wypowiedzieć umowę tylko na podstawie powodów określonych w kodeksie pracy, natychmiastowego wypowiedzenia stosunku pracy, również tylko z powodów określonych w kodeksie pracy, oraz ukończeniem stosunku pracy skończeniem się okresu, na który była umowa o pracę zawarta. Okres wypowiedzenia dla pracownika oraz pracodawcy wynosi 2 miesiące. Umowę o pracę można wypowiedzieć za porozumieniem stron na dzień według porozumienia, w przypadku jednostronnego wypowiedzenia z jakiegokolwiek powodu lub bez określenia powodu z zachowaniem 15 dni okresu wypowiedzenia. 5. Praca kobiet (Práce žen) W ČR obowiązuje zakaz dyskryminacji przy zatrudnianiu wobec płci. Jednak kobiety mają specjalne prawa i to głównie w okresie ciąży. Od momentu zgłoszenia na piśmie tego faktu pracodawcy, kobieta podlega pod specjalną ochronę. Pracodawca w tym okresie nie może zwolnić kobiety, podobnie jest w ciągu urlopu macierzyńskiego lub wychowawczego, oczywiście za wyjątkiem sytuacji określonych w kodeksie pracy. 6. Czas pracy i urlopy (Pracovní doba a dovolená) Według kodeksu pracy wymiar godzin tygodnia pracy nie może być większy niż 40 godzin tygodniowo. Jest to najpowszechniejszy wymiar tygodniowego czasu pracy. Według kodeksu pracy w pewnych zakładach oraz przy wykonywaniu pewnych prac, normalny wymiar czasu pracy mieści się w przedziale od 37 i 1/2 do 40 godzin tygodniowo. Pracownicy zazwyczaj pracują 5 dni w tygodniu. Przerwa w pracy, która trwa 30 minut, nie liczy się do czasu pracy i pracownik ma na nią prawo po 6 godzinach nieprzerwanej pracy. Przerwa bezpieczeństwa, jeżeli pracownik ma na nią prawo, wlicza się do czasu pracy. Inne ustalenia dotyczące czasu pracy (na korzyść pracowników) mogą być ustalone w układzie zbiorowym lub w wewnętrznych przepisach pracodawcy. Kodeks pracy określa również nieprzerwany wypoczynek między dwiema zmianami, czyli przynajmniej 12 godzin w ciągu 24 kolejnych godzin, nieprzerwana przerwa w tygodniu, czyli 35 godzin po 7 kolejnych dniach kalendarzowych, warunki, według których może pracodawca polecić pracę w święta, pracę w nocy, pracę w nadgodzinach oraz wykonywanie dyżuru. Praca w nadgodzinach może być wykonywana tylko wyjątkowo. Za pracę w nadgodzinach należy się pracownikowi oprócz wynagrodzenia, za prace wykonywaną w tych godzinach, również dodatek i to w wysokości, co najmniej 25% średniego wynagrodzenia, jeżeli pracownik i pracodawca nie postanowili o odebraniu urlopu za nadgodziny w zamian za dodatek.

18 Specjalne ustalenia dotyczą pracy osób młodocianych, kobiet ciężarnych oraz pracowników z opieką nad dzieckiem. Urlop w jednym roku kalendarzowym wynosi przynajmniej 4 tygodnie. Urlopy pracowników państwa, gmin, krajów, funduszy państwowych, osób prawnych edukacji, publicznych niezyskownych ustawowych zakładów zdrowotnych są w wymiarze 5 tygodni w roku kalendarzowym. 7. Wynagrodzenie (mzda) Wynagrodzenie minimalne od jest ustanowione w wysokości CZK. Z wynagrodzenia brutto pracownika odprowadzane są składki na ubezpieczenie socjalne, składka na państwową politykę zatrudnienia, składka na publiczne ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczka na podatek dochodowy. 7.1 Otwarcie konta bankowego Konto bankowe może pracownik - obywatel kraju członkowskiego EU otworzyć w którymkolwiek banku na terytorium Czech. Przy otwarciu konta wymagane są dwa dokumenty tożsamości oraz wkład początkowy w wysokości 200 CZK. 8. Podatek dochodowy od osób fizycznych (Daň z příjmů fyzických osob) Podatek dochodowy od osób fizycznych obowiązuje wszystkich rezydentów ČR. Rezydentem jest osoba z pobytem trwałym na terytorium Czech lub osoba, która przebywa w państwie 183 dni w ciągu kolejnych 12 miesięcy kalendarzowych. Stawka podatku dochodowego od osób fizycznych (bez względu na wysokość dochodu) wynosi 15%. Opodatkowane są następujące przychody: z tytułu umowy o prace oraz innych dochodów zależnych, z działalności gospodarczej oraz innych czynności gospodarczych, z tytułu majątku kapitałowego, z tytułu wynajmu, innych dochodów. Nieopodatkowana część dochodu Płatnikom obniżana jest podstawa podatkowa dla podatku od dochodów, i to a) CZK na płatnika, b) CZK na małżonkę (małżonka), która żyje w jednym gospodarstwie domowym, jeżeli drugi z małżonków nie osiągnął dochodów za okres podatkowy większych niż CZK; jeżeli małżonka (małżonek) ma przyznany status wyjątkowych wygód III. stopnia (szczególnie ciężkie upośledzenia z potrzebą prowadzącego) - kartę ZTP/P, wysokość kwoty, czyli CZK, podwaja się. Do własnego dochodu małżonki (małżonka) nie są wliczane zasiłki socjalne, zasiłki opieki socjalnej, zasiłki pomocy w materialnej potrzebie, dodatek na opiekę, państwowe dodatki według ustawy o oszczędzaniu mieszkaniowym oraz o państwowym wsparciu oszczędzania mieszkaniowego, dochód z tytułu opieki o osobę bliską lub inną osobę, która ma prawo do zasiłku na opiekę według ustawy o usługach socjalnych, który jest wyjęty spod obowiązku podatkowego. Jeżeli małżonkowie mają majątek we wspólnej własności małżonków, do własnego dochodu małżonki (małżonka) nie wlicza się dochód, które osiąga drugi z małżonków lub dla potrzeb podatku dochodowego zaliczany jest do dochodu drugiego małżonka, c) CZK, jeżeli płatnik ma przyznaną rentę inwalidzką pierwszego lub drugiego stopnia z tytułu ubezpieczenia emerytalnego i rentowego według ustawy o ubezpieczeniu emerytalnym i rentowym, lub jeżeli zaniknęło prawo na częściową rentę w związku z równoczesnym wystąpieniem renty z emeryturą, d) CZK, jeżeli płatnik ma przyznaną rentę inwalidzką dla inwalidę trzeciego stopnia lub inny dochód z tytułu ubezpieczenia emerytalnego i rentowego według ustawy o ubezpieczeniu emerytalnym i rentowym, w którym jednym z warunków przyznania jest inwalidztwo trzeciego stopnia, jeżeli zanikło prawo na pełną rentę z powodu nałożenia się prawa do renty inwalidzkiej dla inwalidztwa trzeciego stopnie oraz emerytury, lub jeżeli płatnik według specjalnych ustaw jest pełnym inwalidą, ale jego wniosek o przyznanie renty inwalidzkiej był odrzucony z innych powodów niż dla niespełnienia warunku inwalidztwa, e) CZK jeżeli płatnik ma kartę ZTP/P, f) CZK dla płatnika w trakcie ciągłego przygotowywania na przyszły zawód studiami lub innym przepisanym szkoleniem, i to do skończenia 26 roku życia, lub w trakcie studiów doktoranckich w trybie dziennym na programie studyjnym, który zabezpiecza edukację

19 wyższą i to do skończenia 28 roku życia. Za okres ciągłego przygotowania na przyszły zawód studiami lub przepisanym szkoleniem uważa się okres określony według specjalnych przepisów prawa dla potrzeb zasiłku socjalnego. 8.1 Rozliczenie podatku od dochodu z działalności zarobkowej pracownika zagranicznego Są dwie podstawowe zasady opodatkowania dochodów uzyskanych za granicą: 1. Dochody z tego samego źródła nie mogą być opodatkowane dwa razy, czy np. w ČR i za granicą. 2. Sposób opodatkowania dochodów z działalności dochodowej wykonywanej za granicą określa się na podstawie dwustronnych umów między państwami dotyczących unikaniu podwójnego opodatkowania. Dla unikania podwójnemu opodatkowaniu, używane są dwie metody: 1. Metoda odliczenia z progresją - z podstawy podatku wyklucza się dochód osiągnięty za granicą, albo jest zwolniony z podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych umów międzynarodowych. 2. Metoda równoważnego odliczenia - dochody osiągnięte za granicą są w kraju pobytu pracownika opodatkowane, jednak od tak wyliczonego podatku odlicza się podatek zapłacony za granicą. Polska, ČR i Słowacja zawarły umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania, z wykorzystaniem metody wyłączenia z progresją. Jeżeli jednak dochód był osiągnięty w kraju, z którym ČR nie ma zawartej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, podstawą podatku płatnika jest dochód z pracy lub dochód z wykonywania funkcji wykonywany w danym państwie. Podstawa ta jest powiększona o obowiązkowe ubezpieczenie (ubezpieczenie socjalne, składkę na państwową politykę zatrudnienia oraz ubezpieczenie na publiczne ubezpieczenie zdrowotne) a jest obniżona o podatek zapłacony z tego dochodu za granicą. 9. Składki z dochodów osiągniętych z tytułu stosunku pracy oraz umowy o pracę w ČR 9.1 Ubezpieczenie społeczne (Sociální pojištění) Składki na ubezpieczenia socjalne pracowników potrąca oraz odprowadza z ich wynagrodzenia pracodawca. Konkretnie dotyczy to ubezpieczenia rentowego i emerytalnego. Pracownicy nie płacą składek na ubezpieczenie chorobowe oraz na państwową politykę zatrudnienia. Stawka ubezpieczenia na zabezpieczenie socjalne wynosi 6,5% z podstawy wymiaru, którym jest suma dochodów z pracy oraz innych korzyści, które pracodawca naliczył pracownikowi w związku z zatrudnieniem. Okresem rozliczeniowym jest miesiąc kalendarzowy. Minimalna podstawa wymiaru, jest ustanowiona w wysokości CZK umówionego wynagrodzenia miesięcznego (czyli jest to tzw. zdecydowany dochód, planowo granica ta będzie się zwiększała z rosnącym wynagrodzeniem średnim, kiedy to nowe decydujące wynagrodzenie w takim wypadku określi rząd swym rozporządzeniem). Maksymalna podstawa wymiaru pracownika liczy się, jako suma podstaw wymiaru w poszczególnych miesiącach w roku kalendarzowym, za które liczy się maksymalną podstawę wymiaru. Maksymalna podstawa wymiaru pracownika określona jest jako 72krotność średniego wynagrodzenia, czyli CZK. Jeżeli pracownik pracujący u jednego pracodawcy przekroczy ten pułap, od sumy, o którą został on przekroczony nie odprowadza już składki na ubezpieczenia. 9.2 Ubezpieczenie zdrowotne (Zdravotní pojištění) Stawka ubezpieczenia na publiczne ubezpieczenie zdrowotne wynosi 6,5% z podstawy wymiaru, którym jest sumą dochodów z pracy oraz innych korzyści, które pracodawca naliczył pracownikowi w związku z zatrudnieniem. Okresem rozliczeniowym jest miesiąc kalendarzowy. Minimalną podstawą wymiaru jest wynagrodzenie minimalne (czyli od kwota CZK). Maksymalna podstawa wymiaru pracownika jest określona jako 48krotność średniego wynagrodzenia, czyli CZK. Maksymalna podstawa wymiaru pracownika liczy się, jako suma podstaw wymiaru w poszczególnych miesiącach w roku kalendarzowym, za które liczy się maksymalną podstawę wymiaru. Lista zakładów ubezpieczeń zdrowotnych w ČR: Odborová zdravotní pojišťovna zaměstnanců bank, pojišťoven a stavebnictví

20 Revírní bratrská pokladna Všeobecná zdravotní pojišťovna Zdravotní pojišťovna ministerstva vnitra ČR Vojenská zdravotní pojišťovna ČR Zaměstnanecká pojišťovna Škoda Zdravotní pojišťovna METAL-ALIANCE Česká průmyslová zdravotní pojišťovna Zdravotní pojišťovna Média Ubezpieczenie transgranicznych pracowników Transgraniczny pracownik podlega ubezpieczeniu socjalnemu tego kraju, w którym wykonuje swoją pracę. Składki na ubezpieczenie chorobowe oraz bezrobotne, regulują specjalne przepisy. Według tychże przepisów prawo do zasiłku chorobowego należy się pracownikowi transgranicznemu w kraju jego trwałego pobytu lub w kraju pracy. W przypadku kiedy transgraniczny pracownik zarejestruje się jako bezrobotny przysługuje mu prawo do zasiłku dla bezrobotnych wyłącznie w kraju trwałego pobytu. Transgraniczny pracownik ma prawo do korzystania z usług służby zdrowia zarówno w miejscu zatrudnienia, jak i trwałego pobytu. W przypadku korzystania z usług medycznych w ČR konieczne jest okazanie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego oraz dowodu osobistego. Jeżeli pracownik korzysta z opieki zdrowotnej w kraju zamieszkania, musi okazać formularz E 106, który potwierdza jego prawo do korzystania z usług opieki zdrowotnej. 10. Świadczenie usług transgranicznych Od rozpoczęła obowiązywać nowa ustawa o swobodnym przepływie usług (nr 222/2009 Dz.u.), która to wniosła kilka podstawowych zmian. Głównie dotyczy zasady transgranicznego przepływu usług, która umożliwia przedsiębiorcy na podstawie pozwolenia, które uzyskał w kraju macierzystym, świadczyć tymczasowo i okazjonalnie usługi na terenie innego państwa członkowskiego, niż tego, w którym jest osiedlony. Usługi te dotyczą 4 rodzajów działalności: przemysłowej, handlowej, działalności rzemieślniczej oraz wykonywania wolnych zawodów. Ustawa również wprowadza tzw. Centralne punkty kontaktowe (JKM - jednotná kontaktní místa), którymi w ČR są 15 wybranych urzędów indywidualnej działalności gospodarczej (živnostenský úřad). W tym punkcie można uzyskać wszystkie informacje oraz załatwić wszystkie formalności związane z działalnością usługową. JKM działają również elektronicznie. Dalszą zmianą jest system uznawania dokumentów oraz uznawania wymogów dla świadczenia usług z innych krajów członkowskich. Indywidualną działalność gospodarczą w ČR reguluje całkowicie ustawa nr 455/1999 Dz.U., o indywidualnej działalności gospodarczej (o živnostenském podnikání). Przedsiębiorca z kraju członkowskiego EU może prowadzić działalność gospodarczą na tych samych warunkach i w takim samy zakresie jak obywatel ČR. Zgłoszenie lub wniosek o koncesję należy złożyć osobiście w odpowiednim urzędzie ds. indywidualnej działalności gospodarczej (gminny urząd ds. indywidualnej działalności gospodarczej jest wydział urzędu gminnego gminy z poszerzonym zakresem administracyjnym). Zagraniczna osoba fizyczna składa zgłoszenie lub wniosek o wydanie koncesji w urzędzie indywidualnej działalności gospodarczej (živnostenský úřad) według miejsca pozwolenia na pobyt na terenie ČR, lub (jeżeli nie można go określić) według miejsca prowadzenia działalności na terenie ČR. Dokumenty załączane do wniosku, który nie były wydane w języku czeskim, muszą być przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego oraz opatrzone wyższym potwierdzeniem - superlegalizacją lub powierzeniem (apostilla). Urzędy ds. indywidualnej działalności gospodarczej w ČR: